Język ayu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 84 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
{{Tangia Intro}}
 
 
{{Język
 
{{Język
| kolor = antiquewhite
+
| kolor = white
 
| kolor2 = darkblue
 
| kolor2 = darkblue
 
| nazwa = Język ayu
 
| nazwa = Język ayu
| nazwa własna = ΑΓΙΥ ΧΟΑ
+
| nazwa własna = [[Plik:Tangian cuneiform Word Ayu Wordstream compact.png|250px]]<br/>{{Ayu|Αγιυ χοα, Αγιανεο}}
| państwa f = [[Tangia]] ([[Kyon]]), inne
+
| państwa f = '''[[Kyon]]:''' [[Tangia]]
| mówiący f = ok. 35 - 45 mln ludzi ([[Kyon]])
+
| mówiący f = '''[[Kyon]]:''' ok. 35 - 45 mln ludzi
| kraje = [[Tangia]] i kolonie
+
| kraje = '''[[Kyon]]:''' [[Tangia]] i kolonie
 
| twórca = [[Użytkownik:Canis|Canis]]
 
| twórca = [[Użytkownik:Canis|Canis]]
 
| rok = 2011
 
| rok = 2011
| wersja = 2.4
+
| wersja = 5.3
| alfabet = grecki uproszczony
+
| alfabet = grecki, tangijskie pismo klinowe
 
| typologia = SVO
 
| typologia = SVO
 
| klasyfikacja = ''Ob. 17A''<hr/>Języki ayu<br/>- ayu
 
| klasyfikacja = ''Ob. 17A''<hr/>Języki ayu<br/>- ayu
| regulowany = [[Najwyższy Uniwersytet Tamarua]]
+
| regulowany =  
 
| conlanger1 = ayu
 
| conlanger1 = ayu
| tekst jaki = Trzy przysłowia
+
| tekst jaki = Czarny Dom
| tekst = Ρα νιμι καλ ταμοα, τυν έο γιυμυε ρα χαρα τα κομο. Εόν ραμι, φαυ αγιανεο αι, χο ιλ χορο λια υναμα υ τιχιγια. Χιτα ακαλανα, χιτα υ ακαλα. Ι ακαλα έο νιλαι, τα εόν μι ταυραν.
+
| tekst = Μα κιανυμα ῡ Ασσανγιρ πυλαλάον μο’ενα νημιλῠν, λοα φαυρανα ερι, αραλανγλανατο αρανγτο, αμυ μα λανα λάον τυανυα κϋα καχακα.  
 
}}
 
}}
    Artykuł jest przestarzały i wymaga aktualizacji.
+
{{słownik}}
 +
'''Język Ayu''' ({{Ayu|"Αγιανεο χοά"}} /'ʔajaneo ho'a/, dosłownie "Język Potoku Słów" lub "Strumień Słów"<ref>Ang. "Wordstream".</ref>, lub zdrobniale czy pospolicie {{Ayu|μα Αγιυ Χοά}} /ma 'ʔaɥy ho'a/, pismem klinowym: [[Plik:Tangian cuneiform Word Ayu Wordstream compact.png|70px]]) - [[Conlanger:Języki|język sztuczny]] projektowany przez [[Użytkownik:Canis|Canisa]] od roku [[2010]]/[[2011]]; projekt wielozadaniowy i używany różnych celów, od osobistych notatek, przez powieści, do wielkich projektów [[Conlanger:Światy|fantastycznych światów]]. Najbardziej znany jako język państwa [[Tangia (złoty wiek)|Tangia]] w ramach dużego projektu [[PFJ]] o nazwie [[Kyon]]. Jest to język tworzony a priori, czyli nie pochodzi i nie jest tworzony na podstawie języków naturalnych.
  
{{sp}}'''Język ayu''' (ay. '''ΑΓΙΥ ΧΟΑ''' "Ayu hoa" /'ajʉ 'hoa/ ['aɥʉ 'ɦɔa]) - język urzędowy [[Tangia|Państwa Tangijskiego]] i de facto kontinuum dialektalne używane jednolicie w całej Tangii oraz jej koloniach sięgających od [[Atirai]] na południe od Dewii po [[Buania|Bujotuong]].  
+
=Regulacja i insygnia=
 +
Język jest regulowany dwoma dokumentami: almanachem i słownikiem. Są one napisane w języku angielskim. Niniejsza Wiki nie prowadzi opisu językowego ayu w tym artykule; zamiast tego, archiwizuje oba dokumenty regulacyjne i są one udostępnione publicznie.
  
Z punktu widzenia językotwórstwa i językoznawstwsa jest to nieskomplikowany język, który miał, wymówiony, ładnie brzmieć i, zapisany, ładnie wyglądać; jest wysokiej czystości aprioryk. Został zainspirowany językami polinezyjskimi oraz greką. Idea języka powstała w 2010 roku, a sam język po raz pierwszy został zaprezentowany w 2011 roku.
+
=Almanach=
 +
{{Główny artykuł|Plik:Ayu Language Almanac 5.3.pdf}}
  
=Nazwa, klasyfikacja, historia języka=
+
=Słownik=
Jedyna funkcjonująca nazwa to ''ayu''. Stanowi ona nazwę własną języka i jego kultury, i nie tłumaczy się jej. Język nosił oznaczenie ogólne prototypu ''obiekt 17'', a oznaczenie szczegółowe ''obiekt 17A''. Oznaczenie ''obiekt 17B'' oznacza [[Obj-17|język mahan]], który był jednym z dialektów.
+
{{Główny artykuł|Plik:Ayu Language Dictionary 5.4.1.pdf}}
  
Ayu niewiele się zmienił od 2011 roku. Zmiana, jaka zaszła do końca 2013 roku, to ustabilizowanie się akcentu na początkowej sylabie (z wieloma wyjątkami), co wymazało znak akcentu znad większości słów. Akut stosowany jest tam, gdzie jest potrzebne rozróżnienie (έον - εόν, άυρα - αυρά) i w zapożyczeniach, jeśli jest to uznane za przydatne. To zakończyło pierwszą falę inspiracji twórczej ayu, który był wykorzystywany do różnych conworldów. W 2017 roku powstał [[Kyon]] i również do niego użyto ayu jako języka nowego kraju, [[Tangia|Tangii]], ale ta pierwsza fala inspiracji światotwórczej nie przełożyła się na rozwój języka. Ten dopiero nastąpił podczas drugiej fali inspiracji światotwórczej w lutym 2020 roku, gdy powstała ogromna liczba tekstu i danych na temat Tangii, a wraz z potrzebami, rozwinął się język. Dopiero wtedy różnice między pierwotną wersją z 2011 i 2013, a wersją z 2020 roku, zaczęły być zauważalne.
+
==Wersje, zadania, projekty==
 +
Obecna wersja - 5.4 (słownik), 5.3.0 (almanach).
 +
* Opublikowana 2023-04-25: '''Wersja 5.3.4 (słownik): {{Ayu|Λατίνα Χοκυνα}} ''Latína Hokuna'' - Latin Update.'''<br/>Wszystkie słowa w słowniku otrzymały łacińską transliterację.
 +
* ''przyszła!'' '''Wersja 5.5 (słownik): {{Ayu|Αποτυ Χοκυνα}} ''Apotu Hokuna'' - Cuneiform Update.'''<br/>Słownik zostanie wzbogacony o wiele hieroglifów klinowych.
 +
* ''przyszła!'' '''Wersja 5.5 (słownik) & 5.3.1 (almanach): {{Ayu|Κε'α Κυρο Φινεο Χαρακα Κιρα Χοκυνα}} ''Ke'a Kuro Fineo Haraka Kira Hokuna'' - Black House First Chapter Update.'''<br/>Publikacja słownika i almanachu wzbogaconych o zmiany wynikające z prac nad pierwszym kompletnym rozdziałem powieści [[Czarny Dom]]. Publiczna prezentacja pierwszego rozdziału tej powieści.
  
=Wymowa=
+
=Przykładowe teksty, z analizą=
Język ayu posiada bardzo mało fonemów, ponadto te fonemy mają bardzo nieostry status. Z tego powodu niemożliwe jest wyznaczenie dokładnej ich ilości. Zapis jest mało obiektywny i nie ma charakteru regulującego wymowę.
+
<blockquote><poem>{{Ayu|<sup>19</sup> Ρυ ναί’οε λανὶν, μηλόν τοῠ: «Μι αγιανή ιλ-λά μα ληνα, αρυ κουραν, ιλά υαρυμὶ λυμιλιὰν φορυανὸῠ νεκά.»}}
 +
<sup>19</sup> Ru naí'oe lanìn, meilón toŭ:  «Mi ayanéj il-lá ma leina, aru kouran, ilá warumì lumiliàn foruanòŭ neká.»
 +
/rʉʔ nə'jiʔoe 'ɫanɯn , mej'ɫʷon tʰow : miʔ‿ˌʔajja'nej ʔəɫ'ɫa maʔ 'lejna , 'ʔaɾʉ 'kʰowɾan , 'ʔə'ɫaʔ 'waɾʉmi 'lʉmilʲen 'foɾʷanow nə'kʰa/
  
W latach 2011-2013 wśród wyróżniających się zjawisk wymowy można było wymienić zmienny, wyraźnie dynamiczny akcent, zlewanie się głosek [m] i [p], [ŋ] i [k], a także wahań [x] do [h]. Głoski typowo dźwięczne nie pojawiały się w ogóle. Wśród spółgłosek sonornych wyraźnie rozróżnia się [l] or [ɾ]/[r]. Nie występowała nigdzie głoska [s] ani nic podobnego do niej. Warto też zauważyć, że fonem /e/ nie istniał samodzielnie, występował wyłącznie w dyftongach, które często się pojawiają. Możliwe były też tryftongi. Słowo mogło kończyć się tylko samogłoską.
+
<sup>19</sup> She frowned, looking at him: «If you speak that I am an elf in public again, I will have my blade kiss your stomach.»
 
+
<small><sup>19</sup> Zmarszczyła brwi, patrząc na niego: «Jeżeli jeszcze raz powiesz publicznie, że jestem elfem, sprawię, że moje ostrze pocałuje twój brzuch.»</small>
W latach 2018-2019, a w szczególności od 2020 roku, akcent się ustabilizował i jest stały, inicjalny, z wyjątkami oznaczanymi akutem. Fonemy /m/ i /p/ się wyraźnie rozdzieliły, tak samo /ŋ/ i /k/, a /ŋ/ teraz normalnie powszechnie występuje w śródgłosie i wygłosie. Występowanie /ŋ/ inicjalnie jest tylko dialektalne i nie znajdzie się go obecnie w zapisie. Fonem /f/ występuje teraz tak powszechnie jak pozostałe spółgłoski. Słowa mogą kończyć się spółgłoskami /n/ oraz /ŋ/. Rozpowszechniło się też /ʔ/, np. ΤΟ'Ο ''to'o''. Samogłoska /ɛ/ teraz powszechnie występuje samodzielnie. W języku nadal nie ma /s/ ani żadnego dźwięku podobnego. Wiele dyftongów, np. /nx/, uległo uproszczeniu, np. do /nn/, także /tl/ przeszło z [tɬ] to [tɫ].
+
''- Czarny Dom, 3.3''</poem></blockquote>
 
 
Sylaba ''κι'' jest wymawiana [ci].
 
 
 
===Samogłoski===
 
====Od 2020====
 
<div style="background:transparent;">
 
{|cellspacing="0" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;"
 
|-style="text-align:center; font-size:smaller;"
 
|style="padding-bottom:3px;"|
 
|style="width: 60px;"|'''Przednie'''
 
|style="width: 60px; word-spacing: -.3em;"|
 
|style="width: 60px;"|'''Centralne'''
 
|style="width: 60px;word-spacing: -.3em;"|
 
|style="width: 60px;"|'''Tylne'''
 
|-
 
|style="height:30px; font-size:smaller; text-align:right;"|'''Przymknięte'''
 
|style="height:210px;" colspan="5" rowspan="7"|<div style="position:relative;width:300px;height:210px;">[[Image:Blank vowel trapezoid.png|300px]]<div style="background:transparent; position:absolute; top:0px; left:0px;">
 
 
 
{|style="position:relative; width:300px; height:210px; text-align:center; background:transparent;"
 
|style="width:300px; height:210px; text-align:center; background:transparent;"|<div style="position:absolute; left:5%; width:2.33em; top:2%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">i</div>
 
 
 
<div style="position:absolute; left:63%; width:3em; top:15%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ʉ</div>
 
 
 
<div style="position: absolute; left: 84%; width: 2.7em; top: 44%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ɔ</div>
 
 
 
<div style="position: absolute; left: 21%; width: 3em; top: 44%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ɛ</div>
 
 
 
<div style="position:absolute; left:63%; width:2.66em; top:85%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ä</div>
 
 
 
|}
 
</div></div>
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie przymknięte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półprzymknięte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Średnie'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półotwarte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie otwarte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte'''
 
|}
 
</div>
 
 
 
====Od 2013====
 
<div style="background:transparent;">
 
{|cellspacing="0" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;"
 
|-style="text-align:center; font-size:smaller;"
 
|style="padding-bottom:3px;"|
 
|style="width: 60px;"|'''Przednie'''
 
|style="width: 60px; word-spacing: -.3em;"|
 
|style="width: 60px;"|'''Centralne'''
 
|style="width: 60px;word-spacing: -.3em;"|
 
|style="width: 60px;"|'''Tylne'''
 
|-
 
|style="height:30px; font-size:smaller; text-align:right;"|'''Przymknięte'''
 
|style="height:210px;" colspan="5" rowspan="7"|<div style="position:relative;width:300px;height:210px;">[[Image:Blank vowel trapezoid.png|300px]]<div style="background:transparent; position:absolute; top:0px; left:0px;">
 
 
 
{|style="position:relative; width:300px; height:210px; text-align:center; background:transparent;"
 
|style="width:300px; height:210px; text-align:center; background:transparent;"|<div style="position:absolute; left:5%; width:2.33em; top:2%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">i</div>
 
 
 
<div style="position:absolute; left:60%; width:3em; top:2%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ʉ</div>
 
 
 
<div style="position: absolute; left: 83%; width: 2.7em; top: 29%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">o</div>
 
 
 
<div style="position: absolute; left: 16%; width: 2.7em; top: 29%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">e</div>
 
 
 
<div style="position:absolute; left:53%; width:2.33em; top:44%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">(ə)</div>
 
 
 
<div style="position:absolute; left:63%; width:2.66em; top:85%; height:1.33em; font-size:120%; background:white;" class="nounderlines">ä</div>
 
 
 
|}
 
</div></div>
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie przymknięte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półprzymknięte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Średnie'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półotwarte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie otwarte'''
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte'''
 
|}
 
</div>
 
 
 
===Spółgłoski===
 
====Od 2020====
 
{|class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!&nbsp;
 
!<small>Wargowe</small>
 
!<small>Około-<br/>zębowe</small>
 
!<small>Około-<br/>dziąsłowe</small>
 
!<small>Podniebienne</small>
 
!<small>Welarne</small>
 
!<small>Krtaniowe</small>
 
|- align=center
 
!Nosowe
 
|{{IPA|m}}
 
|{{IPA|n}}
 
|
 
|
 
|{{IPA|ŋ}}
 
|
 
|- align=center
 
!Zwarto-<br/>wybuchowe
 
|{{IPA|p}}
 
|{{IPA|t}}
 
|
 
|
 
|{{IPA|k}}
 
|{{IPA|ʔ}}
 
|- align=center
 
!Szczelinowe
 
|{{IPA|f}}
 
|
 
|
 
|
 
|
 
|{{IPA|h}}
 
|- align=center
 
!Uderzeniowe/<br/>drżące
 
|
 
|
 
|{{IPA|ɾ}}
 
|
 
|
 
|
 
|- align=center
 
!Boczne
 
|
 
|
 
|{{IPA|ɫ}}
 
|
 
|
 
|
 
|- align=center
 
!Aproksymanty
 
|{{IPA|w}}
 
|
 
|
 
|{{IPA|j}}
 
|
 
|
 
|}
 
 
 
'''Alofony:'''
 
* [h] w nagłosie przechodzi w [ɦ] z wyjątkiem sytuacji, gdy po [h] jest [i]
 
* [ɫ] przechodzi w [l] przed /i/, /ʉ/
 
* [ɾ] może przejść w [r]
 
* [j] w sylabach γιυ ''yu'' przechodzi często do [ɥy]
 
 
 
====Od 2013====
 
{|class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!&nbsp;
 
!<small>Wargowe</small>
 
!<small>Około-<br/>zębowe</small>
 
!<small>Około-<br/>dziąsłowe</small>
 
!<small>Podniebienne</small>
 
!<small>Welarne</small>
 
|- align=center
 
!Nosowe
 
|rowspan=2|{{IPA|m}}~<br/>{{IPA|p}}
 
|{{IPA|n}}
 
|
 
|
 
|rowspan=2|{{IPA|ŋ}}~<br/>{{IPA|k}}
 
|- align=center
 
!Zwarto-<br/>wybuchowe
 
|{{IPA|t}}
 
|
 
|
 
|- align=center
 
!Szczelinowe
 
|{{IPA|f}}
 
|
 
|
 
|
 
|{{IPA|x}}~{{IPA|h}}
 
|- align=center
 
!Uderzeniowe/<br/>drżące
 
|
 
|
 
|{{IPA|ɾ}}~{{IPA|r}}
 
|
 
|
 
|- align=center
 
!Boczne
 
|
 
|
 
|{{IPA|l}} - {{IPA|ɬ}}
 
|
 
|
 
|- align=center
 
!Aproksymanty
 
|{{IPA|w}}
 
|
 
|
 
|{{IPA|j}}
 
|
 
|}
 
 
 
====Dopuszczalne zbitki spółgłosek====
 
Dopuszczalne są następujące zbitki spółgłosek: /mp/, /np/, /nt/, /nl~ŋl/, /tl/, /ft/, /ŋh/, /ŋk/.
 
 
 
==Akcent==
 
W 2011-2013 akcent mógł padać na dowolną sylabę w słowie. Najczęściej był i tak inicjalny, wtedy nie stawiało się akutu nad słowem, chyba że istniały dwa słowa różniące się tylko akcentem. Jeśli akcent padał gdzieś indziej, to należało zaznaczyć akcent.
 
 
 
Od 2020 roku akcent jest inicjalny, sylaba akcentowana jest silna, wyraźna, dłuższa, pozostałe są krótsze, ale nie na tyle, żeby dochodziło do redukcji samogłosek. Pojedyncze słowa różnią się jeszcze akcentem, np. ἘΟΝ i ΕὈΝ, ale już teraz niektóre dialekty rozróżniają te słowa jako ΕΟΝ i Ε'ΟΝ.
 
 
 
=Zapis=
 
{{sp}}Stosuje się uproszczony alfabet grecki, wprowadzony z tej przyczyny, że łatwo w nim się oznacza akcent (alfabet nowogrecki stosuje często akut).
 
{{sb}}Język pisany odręcznie oficjalnie składa się tylko z liter wielkich, i tekst w ayu wygląda następująco:
 
 
 
: <font face="times new roman">ΡΑ ΝΙΜΙ ΚΑΛ ΤΑΜΟΑ, ΤΥΝ ΈΟ ΓΙΥΜΥΕ ΡΑ ΧΑΡΑ ΤΑ ΚΟΜΟ. ΕΌΝ ΡΑΜΙ, ΦΑΥ ΑΓΙΑΝΕΌ ΑΙ, ΧΟ ΙΛ ΧΟΡΌ ΛΙΑ ΥΝΑΜΑ Υ ΤΙΧΙΓΙΑ. ΧΙΤΑ ΑΚΑΛΑΝΑ, ΧΙΤΑ Υ ΑΚΑΛΑ. Ι ΑΚΑΛΑ ΈΟ ΝΙΛΑΙ, ΤΑ ΕΌΝ ΜΙ ΤΑΥΡΑΝ.</font>
 
 
 
Małe litery są traktowane tak, jak pogrubienie czy kursywa, a więc jako wariant wielkich liter, wspomagający pisanie. Nie przyjmuje się interpretacji, jakoby wielkie litery miały wyrażać jakikolwiek szacunek do czegokolwiek. Z tego względu norma literacka wymaga zapisu wyłącznie małymi literami, nie licząc początku zdań. Wyjątki czasem się czyni dla pewnych fraz, jak np. tytuły czy obce nazwy własne, ale nie w oficjalnych tekstach. Imiona, nazwy rodów, toponimy, nazwy jednostek administracyjnych oraz nazwy sakralne (w tym słowo "Bóg") są zapisywane małymi literami.
 
{{sb}}Należy przy tym zaznaczyć, że ayu z zasady nie jest językiem regulowanym, a niniejszy artykuł ma charakter opisowy. Nie powinny zatem dziwić odstępstwa od powyższych zasad.
 
  
 
<center>
 
<center>
{|
+
{| border="1"
|{{subnetbox|{{IPA|/ä/}}|Α α}}
 
|{{subnetbox|{{IPA|/o/}}|Ο ο}}
 
|{{subnetbox|{{IPA|/e/}}|Ε ε}}
 
|{{subnetbox|{{IPA|/i/}}|Ι ι}}
 
|{{subnetbox|{{IPA|/ʉ/}}|Υ υ}}
 
|{{subnetbox|{{IPA|/ei/}}|Η η}}
 
 
|-
 
|-
|{{subnetbox|{{IPA|/m/}}|Μ μ}}
+
!Ρυ ναί’οε
|{{subnetbox|{{IPA|/m/}}|Π π}}
+
!λανὶν,
|{{subnetbox|{{IPA|/n/}}|Ν ν}}
+
!μηλόν
|{{subnetbox|{{IPA|/t/}}|Τ τ}}
+
!τοῠ:
|{{subnetbox|{{IPA|/k/}}|Κ κ}}
+
!«Μι
|{{subnetbox|{{IPA|/ŋ/}}|ΝΓ νγ}}
+
!αγιανή
 +
!ιλ-λά
 +
!μα ληνα,
 +
!αρυ κουραν,
 +
!ιλά υαρυμὶ
 +
!λυμιλιὰν
 +
!φορυανὸῠ
 +
!νεκά.
 
|-
 
|-
|{{subnetbox|{{IPA|/f/}}|Φ φ}}
+
|Spięte brwi
|{{subnetbox|{{IPA|/h/}}|Χ χ}}
+
|zrobić<br/>(zrobiła)
|{{subnetbox|{{IPA|/j/}}|Ι ι}}
+
|jednocześnie<br/>patrząc
|{{subnetbox|{{IPA|/r/}}|Ρ ρ}}
+
|na niego
|{{subnetbox|{{IPA|/l/}}|Λ λ}}
+
|Jeżeli
|{{subnetbox|{{IPA|/w/}}|Υ υ}}
+
|powiesz
|-
+
|ja-jestem
|
+
|elf
|
+
|w publiczny<br/>sposób
|{{subnetbox|{{IPA|/j/}}|Γι γι}}
+
|moje ostrze
|
+
|pocałuje
|
+
|twój brzuch
|}
+
|sprawię, że<br/>tak będzie
</center>
 
 
 
Istnieje jeszcze jedna litera:
 
 
 
<center>
 
{|
 
|{{subnetbox|{{IPA|/h/}}|Σ σ ς}}
 
 
|}
 
|}
 
</center>
 
</center>
  
Sigma jest znana w języku ayu. Jest fonetycznie tożsama z chi (/h/). Używana jest tylko w egzonimach (''Σιριους'' - Syriusz) oraz w krajnie nielicznych, niedostosowanych do ayu zapożyczeniach. Jest tylko jeden wyjątek, gdzie przyswojone zapożyczenie zapisywane jest sigmą, ale tyczy się seksualności człowieka i należy do wyrażeń potocznych. Istnieje tendencja do zastępowania sigmy przez chi lub stosowania synonimów.
+
=Historia=
 
+
Język został wspomniany w 2010 roku jako obiekt językowy numer 17 i pierwszy szkic powstał w 2011 roku. Ideą za językiem było zaprojektowanie języka ładnego, ale prostego, w opozycji do przekomplikowanego [[język ahtialański|języka ahtialańskiego]]. Pod pierwotną morfofonologię za inspirację posłużyły języki polinezyjskie (np. hawajski) oraz budowa niektórych charakterystycznych słów greckich, ale dalej język ewoluował swoją drogą.
=Gramatyka opisowa=
+
==Wersja 1==
Od 2020 roku morfologia ayu pozostaje izolująca, ale tendencje aglutynacyjne są o wiele silniejsze niż kiedyś i planowana jest rozbudowa tego systemu. Szyk zdania zostaje SVO i szyk SOV normalnie nie jest już spotykany. Łączenie słów jest normalne i powszechne (np. [[Tangijska Sieć Świetlna]] - '''ΡΑΝΓΦΕΝ''', tj. "ρανγ" ''rang'' "światło" + "φεν" ''fen'' "siatka", "sieć". Niektóre sposoby afikacji kompletnie zostały zmienione.
+
Do roku 2016 prawie się nie rozwijał, a potem następowało to powoli. Ten okres wytycza wersję 1 języka.  
* końcówka -λυν powszechnie odpowiada za liczbę mnogią, kiedyś to -τι była sufiksem liczby mnogiej, już tak nie jest. Przykłady: ΛΕΛΕ ''lele'' "dziecko", ΛΕΛΕΛΥΝ ''lelelun'' "wiele dzieci"
+
==Wersja 2==
* końcówka -ραι tyczy się ludzi, narodów
+
Luty 2020 przyniósł eksplozję twórczości związanej z opisami [[Tangia|Tangii]] i wraz z tym przebudowę języka, co dało wersję 2.  
* końcówka -λαι feminizuje, np. ΠΑΡΑΟΛΑΙ ''paraolai'' "nauczycielka"
+
==Wersja 3==
* końcówki -λα/-λε tworzą rzeczowniki odczasownikowe, np. ΜΙΝΑΜΙΛΑ ''minamila'' "odejście", ΙΛΙΓΙΑΛΕ ''iliyale'' "wiara", cząstka -λε jest doklejana wtedy, gdy wcześniej jest α
+
Maj 2020 przyniósł prace nad [[Ahari]] i pierwsze w dziesięcioletniej historii języka skupienie nad samym językiem, w tym [[teksty w ayu]], m.in. tłumaczenie fanowskich słów "Davy Jones" stworzonej przez youtubera pod melodię z filmu "Piraci z Karaibów". To rozbudowało język do wersji 3. Z każdą wersją, język zmierzał coraz bardziej w kierunku aglutynacji.
* koncówka -λερα topikalizuje słowo i tworzy z niego rzeczownik, np. ΤΗΛΑΝ ''teilan'' "cesarz", ΤΗΛΑΝΛΕΡΑ ''teilanlera'' "cesarstwo", "rzecz cesarska"
+
==Wersja 4==
* końcówka -να tworzy przymiotnik odrzeczownikowy zamiast używać konstrukcji posesywnej, np. ΤΑΝΓΥΑΝΑ ΡΑΝΓΦΕΝ ''tanguana rangfen'' "[[Tangijska Sieć Świetlna]]" zamiast ΡΑΝΓΦΕΝ Υ ΤΑΝΓΥΑ ''rangfen i tangua''
+
Wersja czwarta wprowadziła szyk ergatywny i nominatywny dla czasów przeszłego i teraźniejszego oraz pismo klinowe, liczne opisy, szczególnie w ramach wciąż tworzonych opisów dużego projektu [[Tangia (złoty wiek)|Tangii złotego wieku]].
 
+
==Wersja 5==
==2011 - 2013==
+
Wersja piąta usunęła szyki morfosyntaktyczne z wersji 4, uprościła język, dodała końcówkę bezokolicznikową {{Ayu|-κα}} do wszystkich czasowników i opracowała aglutynacyjną odmianę przez osoby, zreformowała zaimki osobowe i nadała im przypadki (choć bez biernika), zlikwidowała ''perispomeni'' (~, tyldę) jako sygnalizator morfemów gramatycznych i zastąpiła go przez ''grawis'' (`, odwrócony znak akcentu ostrego), wprowadziła ''brewis'' ) i wprowadziła szwę do oficjalnego języka. Dalsze wersje języka po raz kolejny zrewidowały zaimki, odmianę czasownika, przymiotnika i inne cechy gramatyczne. Podczas tej wersji, słownik osiągnął około 1000 słów.
{{sp}}Składniowo ayu to zasadniczo język analityczny, nominatywno-akuzatywny, o podstawowym szyku zdania SVO, zdania kopularne mogą mieć (i często mają) szyk zdania SOV. Słowotwórstwo stosuje czasem łączenie słów. Występuje prosta odmiana, która służy podstawowym funkcjom.
 
* Aglutynacyjny sposób afiksacji:
 
** -τι jest sufiksem liczby mnogiej (ονναι - kuc, ονναιτι - kuce)
 
** -ν stosowany jest do tworzenia niestandardowych przymiotników (γιοαν - wodny)
 
** -νι tworzy dopełniacz (χαρα κυνχανι - twarz kobiety)
 
* Separowany na piśmie sposób afiksacji:
 
** - αι oznacza czas przeszły (χολου αι - pisał)
 
** λ'- tworzy przysłówki (λ'αυρά - szybko)
 
* Fleksyjny sposób afiksacji:
 
** -ό oznacza pierwszą osobę czasownika (κοραμηλα - siedzieć, κοραμηλό - siedzę)
 
** ''(poet. lub pot.)'' -ά oznacza trzecią osobę czasownika i zawsze czas teraźniejszy (κοραμηλά - ''[właśnie teraz]'' siedzi)
 
 
 
=Struktury i przykłady wypowiedzi=
 
====Proste zdania====
 
: ΤΑΝΓΥΑΝΑ ΤΗΛΕΑ ΕὈΝ ΟΡΥ. ''Tanguana Teilea eón oru.''
 
:: Cesarz tangijski jest blisko.
 
: ΡΑ ΙΛ ΕΟΝ ΦΥΝΥ.  ''Ra il eon funu.''
 
:: Nie jestem w lesie.
 
 
 
{{Tangia}}
 
  
[[Kategoria:Conlangi]][[Kategoria:Języki Kyonu|a]]
+
[[Kategoria:Conlangi]][[Kategoria:Języki Kyonu|a]][[Kategoria:Język ayu|!]][[Kategoria:Canis]][[Kategoria:Języki sztuczne a priori]]

Aktualna wersja na dzień 23:00, 1 sty 2024

Język ayu
Tangian cuneiform Word Ayu Wordstream compact.png
Αγιυ χοα, Αγιανεο
Używany w: Kyon: Tangia
Liczba użytkowników Kyon: ok. 35 - 45 mln ludzi
Utworzenie: Canis w 2011
Najnowsza wersja: 5.3
Sposoby zapisu: grecki, tangijskie pismo klinowe
Typologia: SVO
Klasyfikacja: Ob. 17A
Języki ayu
- ayu
Język urzędowy : Kyon: Tangia i kolonie
Kody
Conlanger–1 ayu
Przykład
Czarny Dom
Μα κιανυμα ῡ Ασσανγιρ πυλαλάον μο’ενα νημιλῠν, λοα φαυρανα ερι, αραλανγλανατο αρανγτο, αμυ μα λανα λάον τυανυα κϋα καχακα.
Lista conlangów
Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Język Ayu ("Αγιανεο χοά" /'ʔajaneo ho'a/, dosłownie "Język Potoku Słów" lub "Strumień Słów"[1], lub zdrobniale czy pospolicie μα Αγιυ Χοά /ma 'ʔaɥy ho'a/, pismem klinowym: Tangian cuneiform Word Ayu Wordstream compact.png) - język sztuczny projektowany przez Canisa od roku 2010/2011; projekt wielozadaniowy i używany różnych celów, od osobistych notatek, przez powieści, do wielkich projektów fantastycznych światów. Najbardziej znany jako język państwa Tangia w ramach dużego projektu PFJ o nazwie Kyon. Jest to język tworzony a priori, czyli nie pochodzi i nie jest tworzony na podstawie języków naturalnych.

Regulacja i insygnia

Język jest regulowany dwoma dokumentami: almanachem i słownikiem. Są one napisane w języku angielskim. Niniejsza Wiki nie prowadzi opisu językowego ayu w tym artykule; zamiast tego, archiwizuje oba dokumenty regulacyjne i są one udostępnione publicznie.

Almanach

Lupa2.gif
Główny artykuł: Plik:Ayu Language Almanac 5.3.pdf

Słownik

Lupa2.gif
Główny artykuł: Plik:Ayu Language Dictionary 5.4.1.pdf

Wersje, zadania, projekty

Obecna wersja - 5.4 (słownik), 5.3.0 (almanach).

  • Opublikowana 2023-04-25: Wersja 5.3.4 (słownik): Λατίνα Χοκυνα Latína Hokuna - Latin Update.
    Wszystkie słowa w słowniku otrzymały łacińską transliterację.
  • przyszła! Wersja 5.5 (słownik): Αποτυ Χοκυνα Apotu Hokuna - Cuneiform Update.
    Słownik zostanie wzbogacony o wiele hieroglifów klinowych.
  • przyszła! Wersja 5.5 (słownik) & 5.3.1 (almanach): Κε'α Κυρο Φινεο Χαρακα Κιρα Χοκυνα Ke'a Kuro Fineo Haraka Kira Hokuna - Black House First Chapter Update.
    Publikacja słownika i almanachu wzbogaconych o zmiany wynikające z prac nad pierwszym kompletnym rozdziałem powieści Czarny Dom. Publiczna prezentacja pierwszego rozdziału tej powieści.

Przykładowe teksty, z analizą

19 Ρυ ναί’οε λανὶν, μηλόν τοῠ: «Μι αγιανή ιλ-λά μα ληνα, αρυ κουραν, ιλά υαρυμὶ λυμιλιὰν φορυανὸῠ νεκά.»
19 Ru naí'oe lanìn, meilón toŭ: «Mi ayanéj il-lá ma leina, aru kouran, ilá warumì lumiliàn foruanòŭ neká.»
/rʉʔ nə'jiʔoe 'ɫanɯn , mej'ɫʷon tʰow : miʔ‿ˌʔajja'nej ʔəɫ'ɫa maʔ 'lejna , 'ʔaɾʉ 'kʰowɾan , 'ʔə'ɫaʔ 'waɾʉmi 'lʉmilʲen 'foɾʷanow nə'kʰa/

19 She frowned, looking at him: «If you speak that I am an elf in public again, I will have my blade kiss your stomach.»
19 Zmarszczyła brwi, patrząc na niego: «Jeżeli jeszcze raz powiesz publicznie, że jestem elfem, sprawię, że moje ostrze pocałuje twój brzuch.»
- Czarny Dom, 3.3

Ρυ ναί’οε λανὶν, μηλόν τοῠ: «Μι αγιανή ιλ-λά μα ληνα, αρυ κουραν, ιλά υαρυμὶ λυμιλιὰν φορυανὸῠ νεκά.
Spięte brwi zrobić
(zrobiła)
jednocześnie
patrząc
na niego Jeżeli powiesz ja-jestem elf w publiczny
sposób
moje ostrze pocałuje twój brzuch sprawię, że
tak będzie

Historia

Język został wspomniany w 2010 roku jako obiekt językowy numer 17 i pierwszy szkic powstał w 2011 roku. Ideą za językiem było zaprojektowanie języka ładnego, ale prostego, w opozycji do przekomplikowanego języka ahtialańskiego. Pod pierwotną morfofonologię za inspirację posłużyły języki polinezyjskie (np. hawajski) oraz budowa niektórych charakterystycznych słów greckich, ale dalej język ewoluował swoją drogą.

Wersja 1

Do roku 2016 prawie się nie rozwijał, a potem następowało to powoli. Ten okres wytycza wersję 1 języka.

Wersja 2

Luty 2020 przyniósł eksplozję twórczości związanej z opisami Tangii i wraz z tym przebudowę języka, co dało wersję 2.

Wersja 3

Maj 2020 przyniósł prace nad Ahari i pierwsze w dziesięcioletniej historii języka skupienie nad samym językiem, w tym teksty w ayu, m.in. tłumaczenie fanowskich słów "Davy Jones" stworzonej przez youtubera pod melodię z filmu "Piraci z Karaibów". To rozbudowało język do wersji 3. Z każdą wersją, język zmierzał coraz bardziej w kierunku aglutynacji.

Wersja 4

Wersja czwarta wprowadziła szyk ergatywny i nominatywny dla czasów przeszłego i teraźniejszego oraz pismo klinowe, liczne opisy, szczególnie w ramach wciąż tworzonych opisów dużego projektu Tangii złotego wieku.

Wersja 5

Wersja piąta usunęła szyki morfosyntaktyczne z wersji 4, uprościła język, dodała końcówkę bezokolicznikową -κα do wszystkich czasowników i opracowała aglutynacyjną odmianę przez osoby, zreformowała zaimki osobowe i nadała im przypadki (choć bez biernika), zlikwidowała perispomeni (~, tyldę) jako sygnalizator morfemów gramatycznych i zastąpiła go przez grawis (`, odwrócony znak akcentu ostrego), wprowadziła brewis (˘) i wprowadziła szwę do oficjalnego języka. Dalsze wersje języka po raz kolejny zrewidowały zaimki, odmianę czasownika, przymiotnika i inne cechy gramatyczne. Podczas tej wersji, słownik osiągnął około 1000 słów.

  1. Ang. "Wordstream".