|
|
| Linia 257: |
Linia 257: |
| | |} | | |} |
| | </center> | | </center> |
| | + | |
| | + | '''Przykład:''' |
| | + | {| align=center| |
| | + | |ⲘⲈⲨ·ⲚⲒ·ⲬⲞⲚ·ⲄⲒⲀ·ⲦⲎ·Ⲉ·ⲢⲨⲖⲨⲚ,<br/><small>/mœʉ̆ ni ɦon ja tej ɛ 'ɾʉɫʉn/</small> |
| | + | |- |
| | + | |ⲬⲞ·ⲚⲈ·ⲔⲞ·ⲘⲒⲚⲀⲘⲒ·ⲪⲞ·ⲒⲖ;<br/><small>/ɦo ne ko 'minami fo iɫ/</small> |
| | + | |- |
| | + | |ⲀⲚ·ⲚⲞ·ⲦⲒⲚⲨⲈ,ⲀⲚ·ⲘⲞ·ⲤⲨ·ⲘⲈ!<br/><small>/an no 'tinɥe an mo hʉ me/</small> |
| | + | |- |
| | + | |ⲢⲀⲔⲞ·ⲚⲀⲘⲈⲖ·ⲀⲪⲢⲀⲚ.<br/><small>/'ɾako 'namɛ‿'ɫafɾan/</small> |
| | + | |} |
| | | | |
| | ==Standard rzymski== | | ==Standard rzymski== |
Język ayu (nazwa języka zapisywana klasycznie greką: ΑΓΙΥ·ΧΟΑ, pismem koptyjskim ⲀⲨu·ⲬⲞⲀ, albo łacinką AYV·HOA, wymowa standardowa: ['aɥy 'ɦoa], projektowo czasami zwany "siedemnastką") - wielozadaniowy conlang Canisa użyty do wielu projektów, najbardziej znany ze znacznego wykorzystania w projekcie Kyon, gdzie jest językiem państwowym Tangii, oraz Ahari, gdzie jest używany przez cywilizację zatoki Okki, w szczególności Kaeri. Był także wykorzystywany w bardziej prywatnych i mniej udanych projektach, takich jak Mavi (gdzie był znany jako język muri) czy Aoma, gdzie był językiem państwa Nirane.
Język został zaproponowany w 2010 roku jako obiekt językowy numer 17 i pierwszy szkic powstał w 2011 roku. Ideą za językiem było zaprojektowanie języka ładnego, ale prostego, w opozycji do bardzo skomplikowanego języka ahtialańskiego. Pod pierwotną morfofonologię za inspirację posłużyły języki polinezyjskie (np. hawajski) oraz budowa niektórych charakterystycznych słów greckich, ale potem język ewoluował swoją drogą.
Do roku 2016 prawie się nie rozwijał, a potem następowało to powoli. Ten okres wytycza wersję 1 języka. Dopiero luty 2020 przyniósł eksplozję twórczości związanej z opisami Tangii i wraz z tym przebudowę języka, co dało wersję 2. Maj 2020 przyniósł prace nad Ahari i pierwsze w dziesięcioletniej historii języka skupienie nad samym językiem, w tym teksty w ayu, m.in. tłumaczenie fanowskich słów "Davy Jones" stworzonej przez youtubera pod melodię z filmu "Piraci z Karaibów". To rozbudowało język do wersji 3. Z każdą wersją, język zmierzał coraz bardziej w kierunku aglutynacji.
Ayu nie jest jednolitym językiem, choć teraz istnieje jego standard, w odróżnieniu od przeszłości. Ayu w ścisłym sensie jest kontinuum dialektalnym, z którego najważniejsze języki to ayu i mahan (tzw. 17B), wszystko co pomiędzy nimi, i większe odstępstwa. Niniejszy artykuł opisuje standard, o ile nie podano inaczej.
Ten standard, z językoznawczej perspektywy, to fonetycznie ubogi język o nominatywno-akuzatywnym układzie morfosyntaktycznym i raczej izolującej morfologii z narastającymi cechami aglutynacyjnymi. Jest to język ściśle aprioryczny.
Historia języka
Ayu niewiele się zmienił od 2011 roku. Zmiana, jaka zaszła do końca 2013 roku, to ustabilizowanie się akcentu na początkowej sylabie (z wieloma wyjątkami), co wymazało znak akcentu znad większości słów. Akut stosowany jest tam, gdzie jest potrzebne rozróżnienie (έον - εόν, άυρα - αυρά) i w zapożyczeniach, jeśli jest to uznane za przydatne. To zakończyło pierwszą falę inspiracji twórczej ayu, który był wykorzystywany do różnych conworldów. W 2017 roku powstał Kyon i również do niego użyto ayu jako języka nowego kraju, Tangii, ale ta pierwsza fala inspiracji światotwórczej nie przełożyła się na rozwój języka. Ten dopiero nastąpił podczas drugiej fali inspiracji światotwórczej w lutym 2020 roku, gdy powstała ogromna liczba tekstu i danych na temat Tangii, a wraz z potrzebami, rozwinął się język. Dopiero wtedy różnice między pierwotną wersją z 2011 i 2013, a wersją z 2020 roku, zaczęły być zauważalne. W maju 2020 pierwszy raz skupiono większą uwagę na język, co dało jego wersję trzecią.
Fonetyka
Standardowy ayu, jako inspirowany Polinezją, jest fonetycznie ubogi. Posiada pięć najbardziej klasycznych samogłosek (a, e, i, o, u) o jednej długości i bez tonów, aczkolwiek ponieważ fonem /u/ wymawiany jest niestabilnie [ʉ], to dyftongi z udziałem tego dźwięku ulegają wykrzywieniu (por. ΜΕΥ [mœʉ̆]).
|
|
Przednie
|
|
Centralne
|
|
Tylne
|
| Przymknięte
|
|
| Prawie przymknięte
|
| Półprzymknięte
|
| Średnie
|
| Półotwarte
|
| Prawie otwarte
|
| Otwarte
|
Ayu dopuszcza wszelkie dyftongi, które są realizowane jedna samogłoska po drugiej. Należy pamiętać, że "ευ" i "αυ" są wymawiane pomiędzy [œʉ̯] oraz [œː].
Język posiada trzynaście fonemów spółgłoskowych.
|
|
Wargowe
|
Około-
zębowe
|
Około-
dziąsłowe
|
Podniebienne
|
Welarne
|
Krtaniowe
|
| Nosowe
|
m
|
n
|
|
|
ŋ
|
|
Zwarto-
wybuchowe
|
p
|
t
|
|
|
k
|
ʔ
|
| Szczelinowe
|
f
|
|
|
|
|
h
|
Uderzeniowe/
drżące
|
|
|
ɾ
|
|
|
|
| Boczne
|
|
|
ɫ
|
|
|
|
| Aproksymanty
|
w
|
|
|
j
|
|
|
Alofony:
- [h] w nagłosie przechodzi w [ɦ] z wyjątkiem sytuacji, gdy po [h] jest [i]
- [ɫ] przechodzi w [l] przed /i/, /ʉ/
- [ɾ] może przejść w [r]
- [j] w sylabach γιυ yu przechodzi często do [ɥy]
Zbitki spółgłosek
Występują następujące zbitki spółgłosek: /mp/, /np/, /nt/, /nl~ŋl/, /tl/, /ft/, /ŋh/, /ŋk/.
Akcent
Akcent jest inicjalny. W utworach muzycznych i dla emfazy może go dowolnie przesuwać.
Zapis
Standardowo język zapisujemy alfabetem greckim lub koptyjskim. Istnieje wariant alfabetu łacińskiego zwany rzymskim. W każdym z nich stosuje się dwa style: standardowy, który zapisuje się wyłącznie wielkimi literami, stosując kropkę środkową zamiast odstępów między słowami (spacji) i stosuje się średnik zamiast znaku zapytania, oraz swobodny, gdzie ortografia jest identyczna do współczesnej grecko-łacińskiej.
Standard grecki
Przykład:
ΜΕΥ·ΝΙ·ΧΟΝ·ΓΙΑ·TΗ·Ε·ΡΥΛΥΝ,
/mœʉ̆ ni ɦon ja tej ɛ 'ɾʉɫʉn/
|
ΧΟ·ΝΕ·ΚΟ·ΜΙΝΑΜΙ·ΦΟ·ΙΛ;
/ɦo ne ko 'minami fo iɫ/
|
ΑΝ·ΝΟ·ΤΙΝΥΕ,ΑΝ·ΜΟ·ΣΥ·ΜΕ!
/an no 'tinɥe an mo hʉ me/
|
ΡΑΚΟ·ΝΑΜΕΛ·ΑΦΡΑΝ.
/'ɾako 'namɛ‿'ɫafɾan/
|
Standard koptyjski
Przykład:
ⲘⲈⲨ·ⲚⲒ·ⲬⲞⲚ·ⲄⲒⲀ·ⲦⲎ·Ⲉ·ⲢⲨⲖⲨⲚ,
/mœʉ̆ ni ɦon ja tej ɛ 'ɾʉɫʉn/
|
ⲬⲞ·ⲚⲈ·ⲔⲞ·ⲘⲒⲚⲀⲘⲒ·ⲪⲞ·ⲒⲖ;
/ɦo ne ko 'minami fo iɫ/
|
ⲀⲚ·ⲚⲞ·ⲦⲒⲚⲨⲈ,ⲀⲚ·ⲘⲞ·ⲤⲨ·ⲘⲈ!
/an no 'tinɥe an mo hʉ me/
|
ⲢⲀⲔⲞ·ⲚⲀⲘⲈⲖ·ⲀⲪⲢⲀⲚ.
/'ɾako 'namɛ‿'ɫafɾan/
|
Standard rzymski
Teksty
