Wersja z 07:15, 24 lip 2021

ⲦⲀⲚⲄⲨⲀ ⲬⲞ'ⲨⲘ

Czytasz artykuł z serii Tangia. | Język ayu (pisma) · Historia · Karaizm · Cesarz Tangii · Rada Państwa Tangia · Kaoritanu · Tangijczycy · Dziesięć Cudów Tangii · Gospodarka i demografia Tangii · Tangijska Sieć Świetlna · Wojskowość Tangii (Takatoa · Aranu) · ET

Język ayu Αγιυ χοα, Αγιανεο

Używany w:	Kyon: Tangia Ahari: Kaeri inne
Liczba użytkowników	Kyon: ok. 35 - 45 mln ludzi, Ahari: ?
Utworzenie:	Canis w 2011
Najnowsza wersja:	4.5
Sposoby zapisu:	grecki, koptyjski, łacina
Typologia:	SVO
Klasyfikacja:	Ob. 17A Języki ayu - ayu
Status urzędowy
Język urzędowy :	Kyon: Tangia i kolonie Ahari: Kaeri inne
Oficjalna regulacja:	Najwyższy Uniwersytet Tamarua (Kyon)
Kody
Conlanger–1	`ayu`
Przykład
tłumaczenie piosenki Davy Jones ΙΛΟ·ΦΑΙΝΑ·ΝΕ·ΧΕ·ΡΑΛΑΝΓ! ΡΑΚΟ·ΚΟ’Ε,ΡΑΚΟ·ΝΥΑΝΑ. ΚΟΝΚΥ·ΝΕ·ΚΟΡΟ·ΡΑΚΑ·ΕΛ. ΝΙ·ΝΕ·ΡΑΚΑ·ΡΗΛ!
Lista conlangów

Język ayu (nazwa języka zapisywana klasycznie greką: Αγιυ χοα /'ʔaɥy 'hoa/, pismem klinowym: , zdrobnienie od αγιανεο /'ʔajaneo/ "strumień słów", "słowotok", z ang. "wordstream") - wielozadaniowy conlang Canisa, używany tak samodzielnie do osobistych celów, jak i do wielu projektów conworldów, z czego najbardziej jest znany ze wykorzystania w projekcie Kyon jako języka Tangii. Był wykorzystywany także w projektach takich jak Ahari, gdzie jest to język używany przez cywilizację zatoki Okki, w szczególności Kaeri, i w mniej udanych projektach, takich jak Mavi (gdzie był znany jako język muri) czy Aoma, gdzie był językiem państwa Nirane.

Ayu jest językiem aglutynacyjnym. W czasie teraźniejszym, stosuje szyk nominatywno-akuzatywny, gdzie nie ma morfemów na oznaczenie przypadków, i struktura izolująca wymaga szyku zdania SVO, a szyk się ujawnia w stronie biernej. Na przykład: «Ιλ νο κητι φο φυνυ.» /'ʔiɫ no 'kʰejti fo 'fʉnʉ/ "Idę do lasu". W czasie przeszłym, jest ergatywno-absolutywny, i stosuje morfemy, które, co charakterystyczne, w zapisie alfabetem greckim są markowane przez znak diakrytyczny perispomeni (tyldę). Na przykład: «Ιλιᾶ κητινᾶ φο φυνυ.» /'ʔiljə 'kʰejtinə fo 'fʉnʉ/ "Szedłem do lasu".

Język został wspomniany w 2010 roku jako obiekt językowy numer 17 i pierwszy szkic powstał w 2011 roku. Ideą za językiem było zaprojektowanie języka ładnego, ale prostego, w opozycji do bardzo skomplikowanego języka ahtialańskiego. Pod pierwotną morfofonologię za inspirację posłużyły języki polinezyjskie (np. hawajski) oraz budowa niektórych charakterystycznych słów greckich, ale potem język ewoluował swoją drogą.

Do roku 2016 prawie się nie rozwijał, a potem następowało to powoli. Ten okres wytycza wersję 1 języka. Dopiero luty 2020 przyniósł eksplozję twórczości związanej z opisami Tangii i wraz z tym przebudowę języka, co dało wersję 2. Maj 2020 przyniósł prace nad Ahari i pierwsze w dziesięcioletniej historii języka skupienie nad samym językiem, w tym teksty w ayu, m.in. tłumaczenie fanowskich słów "Davy Jones" stworzonej przez youtubera pod melodię z filmu "Piraci z Karaibów". To rozbudowało język do wersji 3. Z każdą wersją, język zmierzał coraz bardziej w kierunku aglutynacji.

Ayu nie jest jednolitym językiem, choć teraz istnieje jego standard, w odróżnieniu od przeszłości. Ayu w ścisłym sensie jest kontinuum dialektalnym, z którego najważniejsze języki to ayu i mahan (tzw. 17B), wszystko co pomiędzy nimi, i większe odstępstwa. Niniejszy artykuł opisuje standard, o ile nie podano inaczej.

Ten standard, z językoznawczej perspektywy, to fonetycznie ubogi język o mieszanym układzie morfosyntaktycznym i morfologii z narastającymi cechami aglutynacyjnymi. Jest to język ściśle aprioryczny.

Historia języka

Ayu niewiele się zmienił od 2011 roku. Zmiana, jaka zaszła do końca 2013 roku, to ustabilizowanie się akcentu na początkowej sylabie (z wieloma wyjątkami), co wymazało znak akcentu znad większości słów. Akut stosowany jest tam, gdzie jest potrzebne rozróżnienie (έον - εόν, άυρα - αυρά) i w zapożyczeniach, jeśli jest to uznane za przydatne. To zakończyło pierwszą falę inspiracji twórczej ayu, który był wykorzystywany do różnych conworldów. W 2017 roku powstał Kyon i również do niego użyto ayu jako języka nowego kraju, Tangii, ale ta pierwsza fala inspiracji światotwórczej nie przełożyła się na rozwój języka. Ten dopiero nastąpił podczas drugiej fali inspiracji światotwórczej w lutym 2020 roku, gdy powstała ogromna liczba tekstu i danych na temat Tangii, a wraz z potrzebami, rozwinął się język. Dopiero wtedy różnice między pierwotną wersją z 2011 i 2013, a wersją z 2020 roku, zaczęły być zauważalne. W maju 2020 pierwszy raz skupiono większą uwagę na język, co dało jego wersję trzecią. Czerwiec 2020 zaowocował dalszymi zmianami, wprowadzając ograniczoną ergatywność i abugidę w postaci pisma klinowego.

Porównanie starych wersji z obecną

Τήλεα Νιρανε εό ινγιομευρατοά ό κιύνα ματόριαι: Ιυαρι, Τευλυε τα ι Μαρινήρα. 24.04.2013

Τηλεα υ Νιρανε όν ινγιομευρατοα υ κιυνα ματοριαλυν: Γιυαρι, Τευλυε νι Μαρινηρα. 21.02.2021

Klasyfikacja

Proto-awajskie
- Proto-ayu
  - język ayu
- Proto-mahan
  - język mahan

Fonetyka

Standardowy ayu, jako inspirowany Polinezją, jest fonetycznie ubogi. Posiada pięć najbardziej klasycznych samogłosek (a, e, i, o, u) o jednej długości i bez tonów, aczkolwiek ponieważ fonem /u/ wymawiany jest niestabilnie [ʉ], to dyftongi z udziałem tego dźwięku ulegają wykrzywieniu (por. μευ [mœʉ̆]).

Przednie

Centralne

Tylne

Przymknięte

i · y

ʉ

o

e

ə

œ^ʉ

ä

Prawie przymknięte

Półprzymknięte

Średnie

Półotwarte

Prawie otwarte

Otwarte

Ayu dopuszcza wszelkie dyftongi, które są realizowane jedna samogłoska po drugiej. Należy pamiętać, że "ευ" i "αυ" są wymawiane pomiędzy [œʉ̯] oraz [œː].

Język posiada trzynaście fonemów spółgłoskowych.

	Wargowe	Około- zębowe	Około- dziąsłowe	Podniebienne	Welarne	Krtaniowe
Nosowe	m	n			ŋ ~ ɰ̃
Zwarto- wybuchowe	p	t		(c)	k (g)	ʔ
Szczelinowe	f					h / ɦ
Uderzeniowe/ drżące			r (ɾ)
Boczne			ɫ
Aproksymanty	w			j · ɥ

Alofony

Aspiracja dotyczy spółgłosek /p/, /t/, /k/ przed akcentowaną samogłoską i w wielu projektach jest to zjawisko późne w historii, np. na Kyonie aspiracja pojawia się dopiero około roku 9600 EK, powodując w dalszym toku dziejów języka zniekszałcenie tych dźwięków. Przykładowo, "Καορι" w roku 8973 EK było wymawiane jeszcze ['kaoɾi], w 9509 EK ['kʰaoɾi], potem ο -> υ, w wyniku czego w 9750 EK w czasach zenitu potęgi Tangii było wymawiane ['cœːʉ̆ɾi]. W czasach republikańskich (poimpaktowych) było wymawiane jako ['cyːɾi], przechodząc dalszą transformację. Podobnie, słowa takie jak "Κιυνε" przeszły drogę ['ki.une] -> ['kiʉne] -> [kʰjyne] -> [cyːne]. Aspriacja /t/ jest mniej inwazyjna, np. zwrot "Τηλαν Ταυριαν τα'ο" przeszło drogę ['tejɫan 'tawɾjan 'taʔo] -> ['tʰejɫan 'tʰœʉ̆ɾʲan 'tʰaʔo], a "Τακατοα" drogę ['takatoa] -> ['tʰakatoa]. Aspiracja /p/ jest stosunkowo słabo wyraźna, por. "Ποχακα'ε" i drogę ['poɦakaʔe] -> ['pʰoɦakaʔe].

Fonem /h/ oscyluje pomiędzy [h] a [ɦ]. W świecie Tangii różnice między nimi są raczej regionalne, podczas gdy w innych projektach raczej dotyczyły osobistch preferencji wymowy danego człowieka niż różnic regionalnych. Fonem /ɫ/ przechodzi w /l/ przed samogłoskami wysokimi przednimi (lambdacyzm). Fonemiczne /r/ jest niemal zawsze realizowane jako [ɾ]. U wielu osób inicjalne, akcentowane /r/ staje się drżące, por. "Φαυραν" [fœʉ̆ɾan] vs. "Ρε'α'ιλο" ['reʔaʔiɫo], ale też np. "Αλαι Αρά" /'ʔaɫaj ʔa'ra/. Fonemy /y/ i /ɥ/ wykształciły się z /jʉ/ i pokrewnych, ale także występują po /n/.

W sytuacjach zawierających "νγ" ("ng"), po którym pojawia się samogłoska, wstawione jest często [g]. Por. "μιναμνιγνι" /'minamiŋgi/ czy "Χατλανγαο" ['hatɫaŋgao]. Szczególnie często dotyczy to sytuacji, w których utarty zwrot wymuszałby zbitkę /ŋʔ/, gdzie dochodzi do uproszczenia do /g/, por. ""Φανγ Απορι" /'faŋ 'ʔapoɾi/ -> [fəŋ'gapori] lub [fə'ɰ̃ːapori].

Samogłoska [ə] pojawia się najczęściej jako wynik redukcji, szczególnie jako inicjalne nieakcentowane /a/, por. "παρό" /pə'ro/. Pojawia się często też jako wynik redukcji innych samogłosek w krótkich słowach częstego użycia, takich jak "νο", np. w późniejszych czasach Kyonu "Κυν Ατλα νο ρηλ" /cynat'ɫa nə ɾeːjɫ/.

Struktura sylaby

Struktura sylaby to CV(C)CV(C₂), przy czym:

Wszystkie słowa muszą rozpoczynać się od spółgłoski. Gdzie na piśmie nie jest ona oznaczona, jest tam /ʔ/. Przykład: "αποναρι" /'ʔaponaɾi/.
Zbitki spółgłosek widywane wewnątrz wielosylabowego słowa to /mp/, /nt/, /nɫ/, /ft/, /ŋk/, /ŋg/. Dopuszczalne jest:
- Przedłużanie spółgłosek, np. "Καννο" /'kanːo/;
- Podwajanie spółgłosek, np. "Ρηκκι" /'rejk.ki/, "Χαττα" /'hat.ta/, choć podwójne /k/ najczęściej jest realizowane jako jedno wydłużone (tj. [k̚k]).
- Palatalizacja, np. "Τιάν" /'tʲan/, "Τιριαν" /'tirʲan/.
- Labializacja, przy czym to zjawisko potrafi mieć charakter fonemiczny, por. "νυί" /nɥi/ "dzwon" vs "νϋι" /'nʉj/~/'nʉː/ "korona".
Spółgłoski na końcu słów, pominąwszy /j/, są rzadkie. Niemal zawsze jest to jedna z trzech: /n/ ("φεν"), /ŋ/ ("φανγ") lub /ɫ/ ("καλ"). Rzadko zdarza się końcowe /m/ ("φαλαμ"), choć tych słów ma być z czasem więcej.

Akcent, akut i symbol perispomeni

Akcent jest domyślnie inicjalny, około 25% słów ma mieć akcent w innej pozycji, choć słowotwórstwo do tej pory rzadko to uwzględniało. Istnieją pary słów rozróżniane wyłącznie akcentem, por. άυρα/αυρα "pełny"/"całkowity" vs αυρά "szybki", czy έον (skracane zazwyczaj do έν) "w" vs εόν (skracane do όν) "jest". W utworach muzycznych i dla emfazy może go dowolnie przesuwać. Ayu w swojej najstarszej wersji był językiem tonalnym, akcent też mógł padać na dowolną sylabę. Zrezygnowano z tego świadomie przy projektowaniu języka w celu ułatwienia wyszukiwania w słowniku. Z czasem akcent przesunął się na początek.

Ortografia i wymowa ayu czasami prowadzi do nietypowych dla standardów samego języka sytuacji. Dla przykładu można wziąć trzy słowa, w tym dwa wspomniane wcześniej:

«ον» /ʔon/ "gryźć"
«εόν» /ʔe'on/, «όν» /on/ "jest"
«έον» /'ʔeon/, «έν» /ʔen/

Zwróćmy uwagę na to, że ponieważ «όν» jest skróconą wersją «εόν», gdzie usunięciu ulega cała pierwsza sylaba, to ta skrócona forma jest jednym z nielicznych słów wymawianych bez inicjalnego zwarcia krtaniowego.

Symbol diakrytyczny perispomeni (cyrkumfleks) jest stosowany do niektórych morfemów gramatycznych. Na piśmie, sygnalizują one, że dana sylaba nie należy do rdzenia, co wspiera naukę języka. We współczesnym ayu zapisywanym greką, ten symbol jest stosowany obowiązkowo. Przykład: "Χαρυ φηνονᾶ", żółw usiadł, w czasie przeszłym, gdzie w czasie teraźniejszym byłoby "Χαρυ φηνο" lub "Χαρυ νο φηνο".

Zapis

W przeszłości język zapisywano dość swobodnie, alfabetem greckim lub koptyjskim, wariantem alfabetu łacińskiego, a w każdym z nich można było używać dwóch styli: standardowego, który zapisywało się wyłącznie wielkimi literami. W standardzie greckim i koptyjskim stosowało się wtedy kropkę środkową zamiast odstępów między słowami (spacji) i średnik zamiast znaku zapytania. Drugi styl był swobodny, gdzie ortografia jest identyczna do współczesnej grecko-łacińskiej, i to ten styl obecnie jest jedynym obowiązkowym.

Całkowicie czym innym jest tzw. tangijskie pismo klinowe.

Standard grecki

/ä/

Α α

/o/

Ο ο

/e/

Ε ε

/i/

Ι ι

/ʉ/

Υ υ

/ei̯/, /eː/

Η η

/œ^ʉ̯/ ~ /œː/

Αυ αυ

/œʉ̆/

Ου ου

/œ^ʉ̯/ ~ /œː/

Ευ ευ

/m/

Μ μ

/p/

Π π

/n/

Ν ν

/t/

Τ τ

/k/

Κ κ

/ŋ/~/ɰ̃/

Νγ νγ

/f/

Φ φ

/ɦ/~/h/

Χ χ

/j/

Γι γι

/r/ ([ɾ])

Ρ ρ

/ɫ/

Λ λ

/w/

Υ υ

/ʔ/

'

/h/

(Σ σ ς)

Przykład:
Αρίτεα υ Νι ληνα καμά νο κυρο έν Τυένκυρύν Λιτα, Τορηκαν. Μη όν μα φυανευρα. Κοραενλυν πιελανῖ μηυᾶ μα "χορι τυκυ". Μεκήρανυμα όν Κυννα Χατυρι.

Pismo klinowe

Główny artykuł: Pisma tangijskie

Gramatyka

Język ayu ewoluował wyraźnie w stronę języków aglutynacyjnych. Morfosyntaktycznie, jest ergatywno-absolutywny w czasie przeszłym i nominatywno-akuzatywny w czasie teraźniejszym i przyszłym. Tryb świadka/nieświadka zaniknął.

W ciągu lat swojego rozwoju język, pomimo swoich izolujących początków, przechodzi wyraźnie w stronę morfologii aglutynacyjnej. Morfosyntaktycznie byłby to język nominatywno-akuzatywny, aczkolwiek brak jest morfemów czasownikowych oddających podział ról w wyrażeniach, zatem w tej perspektywie język pozostaje izolujący i szyk zdania SVO jest decydujący: Ιλ μο χεα/Il mo hea - "śpiewam piosenkę", dosłownie "ja-śpiewać-piosenka".

Czasownik

Zdarzenia przeszłe opisywane są za pomocą marketów ergatywnych «-’α»/«-υα» i markera absolutywnego «-ν». Sam czasownik otrzymuje końcówki «-α»/«-ν». Zatem:

«Χαρυα φηνον.» "Żółw siedział."

«Χαρυ ατον εμερε’α.» "Żółw uderzył żabę."

Istnieją wyjątki w markerach. Na przykład, ergatyw od «ιλ» "ja" to «ιλια», nie «ιλυα».

Zdarzenia teraźniejsze opisywane są nominatywno-akuzatywnie, przy czym występuje rozróżnienie na aspekt wysokiego priorytetu i aspekt niskiego priorytetu. Wysoki priorytet generalnie wyraża wymaganie działania od drugiej osoby lub ma charakter alarmistyczny, ewentualnie jest używany czasami (np. w tekstach religijnych) w charakterze emfatycznym. Ten aspekt jest markowany w mianowniku «# νο», gdzie # to czasownik. Biernik nigdy nie jest markowany. Czas przyszły jest markowany przez «νυ #».

Przykłady w aspekcie wysokiego priorytetu:

Nieprzechodni:

«Χαρυ νο φηνο.» "Żółw siedzi."

«Χαρυ νονυ φηνο.» "Żółw usiądzie."

Przechodni:

«Χαρυ νο ατο εμερε.» "Żółw bije żabę."

«Χαρυ νονυ ατο εμερε.» "Żółw będzie bił żabę."

Przykłady w aspekcie niskiego priorytetu:

«Χαρυ φηνο.» "Żółw siedzi."

«Χαρυ νυ φηνο.» "Żółw usiądzie."

Przechodni:

«Χαρυ ατο εμερε.» "Żółw bije żabę."

«Χαρυ νυ ατο εμερε.» "Żółw będzie bił żabę."

Przy aspekcie niskiego priorytetu nie poszczególne części zdania nie są markowane i polegają wyłącznie na szyku zdania SVO.

Przykład zastosowania markeru wysokiego priorytetu w charakterze emfatycznym:

«Τανυ νον ομέυρανλα. Ρα ιλ νο ατυα!» "Pan jest moim pasterzem. Niczego nie pragnę!"

Zaimki osobowe

Zaimki osobowe są w ayu ważne i jest ich dużo, ponadto aglutynacyjnie odmieniają słowa według dodatkowych funkcji: w stylu tureckim, rzeczownik może być odmieniony posesywnie, a ponadto czasowniki mogą być odmienione komitatywnie. W takich przypadkach ayu zachowuje się jak język pro-drop (pomijający pełne słowo zaimka).

Rodzaj gramatyczny (męski/żeński) jest realny i odnosi się do ludzi, istot nadnaturalnych i duchowych, oraz nazw własnych obiektów i zwierząt wobec których istnieje więź emocjonalna (instytucji, zwierząt domowych, itd.). Zaimek "my" w ayu występuje w dwóch formach, inkluzywnej i ekskluzywnej.

Prefiksy posesywne, co unikatowe dla ayu, nie wpływają na dominujący w języku akcent inicjalny. To oznacza, że akcentowana pozostaje pierwsza sylaba rdzenia. Kiedy do tego dochodzi, samogłoskę zapisuje się z akutem, pozwalając odróżnić słowo odmienione od nieodmienionego. Przykład: «Ριτυ» "imię", «ερίτυ» "twoje imię", «μερίτυ» "jej imię"; «ακα» "przyjaciel", «οάκα» "mój przyjaciel", «μενάκα» "jej przyjaciel". Samogłoski przednie są oddzielane od tylnych przez «-ν-» "-n-".

	Zaimek (pol.)	Zaimek (ayu)	Posesyw z rzeczown.		Komitatyw z czasow.*
	Zaimek (pol.)	Zaimek (ayu)	Morfem	Przykład	Morfem	Przykład
1 poj.	Ja	ΙΛ IL	Ο- O-	ΟΛΆΥ OLÁV moje serce	-ΛΛΙ -LLI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΛΛΙ NE MINAMILLI spacerujesz ze mną
2 poj.	Ty	ΝΕ NE	Ε- E-	ΕΛΆΥ ELÁV twoje serce	-ΝΙ/-ΝΝΙ -N/-NNI	ΙΛ ΜΙΝΑΜΙΝΝΙ IL MINAMINNI spaceruję z tobą
3 poj. r.m.	On	ΤΟ TO	ΤΟ- TO-	ΤΟΛΆΥ TOLÁV jego serce	-ΤΗ -TEI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΤΗ NE MINAMITEI spacerujesz z nim
3 poj. r.ż.	Ona	ΜΗ MEI	ΜΕ- ΜΕ-	ΜΕΛΆΥ MELÁV jej serce	-ΜΗ -ΜΗ	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΜΗ NE MINAMIMEI spacerujesz z nią
3 poj. r.nieoż.	To	Ι I	Ι- I-	ΙΛΆΥ ILÁV tego serce	-ΝΝΕ -NNE	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΝΝΕ NE MINAMINΝΕ spacerujesz z tym
3 poj. r.oż.	To	ΑΝΓ ANG	ΑΝΙ- ANI-	ΑΝΙΛΆΥ ANILÁV tego serce	-ΝΓΙ/-ΑΝΓΙ -NGI/-ANGI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΝΓΙ NE MINAMINGI spacerujesz z tym
1 mn.	My	ΙΛΙΛ ILIL	ΙΛΑ- ILA-	ΙΛΑΛΆΥ ILALÁV nasze serce	-ΛΗΝΙ -LEINI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΛΗΝΙ NE MINAMILEINI spacerujesz z nami
2 mn.	Wy	ΤΑΟ TAO	ΑΟ- AO-	ΑΟΛΆΥ AOLÁV wasze serce	-AI, -ΛΑΙ -AI, -LAI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΛΑΙ NE MINAMILAI spacerujesz z wami
3 mn. r.nieoż.	One	ΝΙΑ NIA	ΧΑ- HA-	ΧΑΛΆΥ HALÁV ich serce	-ΧΗ -HEI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΧΗ NE MINAMIHEI spacerujesz z nimi
3 mn. r.oż.	One	ΑΡΙ ARI	ΡΙ- RI-	ΡΙΛΆΥ RILÁV ich serce	-ΡΑΙ -RAI	ΝΕ ΜΙΝΑΜΙΡΑΙ NE MINAMIRAI spacerujesz z nimi

*Oraz rzeczownikami odczasownikowymi i odprzymiotnikowymi.

Zlewanie się markerów

Ayu zlewa niektóre markery ze sobą. Jest to zjawisko produktywne, które nie jest do końca ograniczone. Przykłady: «ονεν» "Jest w" («ον» + «εν») «νεν» "Twoje" («νε» + «-ν») «αννο» Wysokiego priorytetu tryb rozkazujący («αν» + «νο») «ραιλ» "Ja nie" («ρα» + «ιλ»), «ραιλνυ» "Ja nie zrobię" («ρα» + «ιλ» + «νυ») «νον» Wyraźnie przekonane "jest" («νο» + «ον»)

Przymiotnik

Występuje harmonia samogłoskowa. Markery to «-να» i «-νε». Marker «-νε» występuje po samogłoskach «ι», «ε», «υ». Przykład: «πολανα χοα» "język polski", ale «ενγελινε χοα» "język angielski".

Przedimek

Z rzadka można spotkać przedimek «μα», który do dziś jest powszechny w języku mahan. W ayu, przedimek służy przedstawianiu ważniejszych informacji i może być tłumaczony na polskie "oto". Biblijne słowa "oto człowiek!" (łac. ecce homo!) można zatem przetłumaczyć na «Εο μα κοραε!», mimo że do przedstawiania zazwyczaj służy zwrot «εο». Bywa także stosowany w języku formalnym i encyklopedycznym odnośnie przedmiotu tekstu i wtedy stanowi odpowiednik polskiego "niniejszy", np. «Μα Τανγυα» "Tangia".

Teksty

Główny artykuł: Teksty w ayu

Poniżej, w ramach przykładu, przekład tekstu Fialeja - Davy Jones (https://www.youtube.com/watch?v=thkUBV--80Y), w wersji współczesnej.

Μευ νι χον για τη ε ρυλυν,
Χο νε κο μιναμι φο ιλ?
Αν νο τινυε, αν μο συ με!
Ρα κο ονάμε αφράν!

Λοα κυλυν νι ομ έν αι,
Ιλ νυ χα'α ολάυ λυ νε.
Εμευ λινη ιλ νυ κανγ,
ρακο ονάμε αφράν!

Αν κευρη, τια χον ερι,
Αν αρανκαλῖ μυκο!
Αν ραφο τι κηλυν λ'μευ,
τα ι αν νε'ε ριλάνγ λυ ιλ.

Ιλο φαινα νε χε ραλανγ!
Ρακο κο'ε, ρακο νυανα.
Κονκυ νε κορο ρακα ελ.
Νι νε ρακα ρηλ!

Μευ νι χον για τη ε ρυλυν,
Χο νε κο μιναμι φο ιλ?
Αν νο τινυε, αν μο συ με!
Ρα κο ονάμε αφράν!

Język ayu: Różnice pomiędzy wersjami