Język bojkowski
Język bojkowski ??? | |
---|---|
Sposoby zapisu: | grecki, łaciński |
Typologia: | fleksyjny SOV~SVO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Pluur w 2014 (pierwszy zamysł) |
Najnowsza wersja: | 2 |
Kody | |
Conlanger–1 | bo., boj. |
W Althist Bojkowska Siła | |
Używany w : | Państwo Bojków Bojkowska Afryka Wschodnia Bojkowskie Indie Wschodnie Mała Wenecja |
Klasyfikacja: | Języki celtyckie
|
Przykład | |
DżejkFinn Pora już, więc z nami chodź, odkryjemy nieznany ląd, z Dżekiem psem i człowiekiem Finnem, przygody pełne będą chwile! | |
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język bojkowski - sztuczny język tworzony do althistu (...). Bojkowski jest językiem fleksyjnym, z bardzo licznymi naleciałościami słowiańskimi (leksyka i gramatyka). Używany przede wszystkim w Państwie Bojków oraz jego koloniach.
Fonetyka
Samogłoski
Przednie | Środkowe | Tylne | |
---|---|---|---|
Przymknięte | i i: | u | |
Prawie przymknięte | ɪ | ||
Średnie | o̞ | ||
Półotwarte | ɛ ɛ: | ||
Otwarte | a a: |
Oprócz prostych samogłosek język bojkowski posiada trzy dyftongi: [au̯ ɛu̯ o̞u̯]
Spółgłoski
Wargowe | Przedniojęzykowe | Podniebienne | Miękkopodniebienne | ||
---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɲ | ||
Zwarte | bezdźwięczne | p | t | c | k |
dźwięczne | b | d | ɟ | ||
podwójnie artykułowane | ʦ ʧ | ||||
Szczelinowe | bezdźwięczne | s ʃ | x | ||
dźwięczne | w~v | z ʒ | ɣ | ||
Aproksymanty | j | ||||
Drżące | podwyższona | r̝ | |||
normalna | r | ||||
Boczne | szczelinowe | ɮ | |||
aproksymanty | l~ɫ |
Zapis
Łacinka
A, a — [a]
AU, au — [au̯]
Á, á — [a:]
B, b — [b]
C, c — [ʦ]
CH, ch — [x]
Č, č — [ʧ]
D, d — [d]
Ď, ď — [ɟ]
E, e — [ɛ]
EU, eu — [ɛu̯]
É, é — [ɛ:]
H, h — [ɣ]
I, i — [i]
Í, í — [i:]
J, j — [j]
K, k — [k]
L, l — [l~ɫ]
Ł, ł — [ɮ]
M, m — [m]
N, n — [n]
Ň, ň — [ɲ]
O, o — [o̞]
OU, ou — [o̞u̯]
P, p — [p]
R, r — [r]
Ř, ř — [r̝]
S, s — [s]
Š, š — [ʃ]
T, t — [t]
Ť, ť — [c]
U, u — [u]
V, v — [w~v]
Y, y — [ɪ]
Z, z — [z]
Ž, ž — [ʒ]
Greczynka
Α, α — [a]
ΑΥ, αυ — [au̯]
Ᾱ, ᾱ — [a:]
Β, β — [b]
Β̊, β̊ — [w~v]
Γ, γ — [ɣ]
Δ, δ — [d]
ΔΊ, δί— [ɟ]
Ε, ε — [ɛ]
ΕΥ, ευ — [ɛu̯]
ΕΙ, ει — [ɪ]
Ζ, ζ — [z]
ΖΊ, ζί— [ʒ]
Η, η — [ɛ:]
Ι, ι — [i]
Ῑ, ῑ — [i:]
Ί, ί— [j]
Κ, κ — [k]
Λ, λ — [l~ɫ]
ΛΊ, λί— [ɮ]
Μ, μ — [m]
Ν, ν — [n]
ΝΊ, νί— [ɲ]
Ο, ο — [o̞]
Ῡ/ΟΥ, ῡ/ου — [o̞u̯]
Π, π — [p]
Ρ, ρ — [r]
ΡΊ, ρί— [r̝]
Σ, ς — [s]
ΣΊ, ςί— [ʃ]
Τ, τ — [t]
ΤΊ, τί— [c]
ΤΣ, τς — [ʦ]
ΤΣΊ, τςί — [ʧ]
Υ, υ — [u]
Χ, χ — [x]
Historia języka
Okres starobojkowski
Procesy
Okres średniobojkowski
Procesy
Okres nowobojkowski
Procesy
Gramatyka
Czasownik
Czasownik w odmianie fleksyjnej posiada sześć form: czasu teraźniejszego, przeszłego dokonanego, przyszłego, trybu przypuszczającego i rozkazującego oraz stronę bierną. Ponad to czasowniki bojkowskie posiadają imiesłowy: teraźniejszy czynny, teraźniejszy bierny, przeszły niedokonany (bierny) i przeszły dokonany. Wraz z wzrostem kontaktów ze Słowianami w języku średniobojkowskim zaczęły pojawiać się czasy złożone. Nowy czas przeszły dokonany, nowy czas przeszły niedokonany, czas zaprzeszły, teraźniejszy ciągły oraz tryb nieświadka i nowy tryb rozkazujący.
Tablice koniugacyjne
Końcówka bezokolicznika |
Osoba | Czas teraźniejszy | Czas przeszły (I) dokonany | Czas przyszły | Tryb przypuszczający | Tryb rozkazujący | Strona bierna | Imiesłów teraźniejszy czynny | Imiesłów teraźniejszy bierny | Imiesłów przeszły niedokonany | Imiesłów przeszły dokonany | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | ND | ND | ND | ND | |||||||
-í | 1. | -ja | -jom | -jtov | -jtomy | -švaň | -švá | -a | -amnie | - | - | -or | -amár | -ut | -amna | -jetu | -á | ||||||
2. | -ješ | -jí | -jti | -jtí | -švaš | -švat´ | -aš | -atiy | -i | - | -jtor | -ježy | |||||||||||
3. | -jet´ | -jat´ | -jet | -jat | -švat´ | -švat´ | -at´ | -at´ | - | - | -jtar | -ár | |||||||||||
-a | 1. | -aň | -omy | -acov | -acomy | -švaň | -švá | -a | -amnie | - | - | -ar | -amár | -at | -amna | -otu | -á | ||||||
2. | -aš | -ati | -aci | -ací | -švaš | -švatiy | -aš | -atiy | -a | - | -ator | -ažy | |||||||||||
3. | -at´ | -at´ | -ac | -ut | -švat´ | -švat´ | -at´ | -at´ | - | - | -ár | -ár |
Czasy złożone
Nazwa czasu | Sposób tworzenia |
---|---|
Czas przeszły (III) dokonany | imiesłów przeszły dokonany + czasownik va w czasie teraźniejszym |
Czas przeszły (IV) niedokonany | imiesłów przeszły niedokonany + czasownik va w czasie teraźniejszym |
Czas zaprzeszły (V) | imiesłów przeszły dokonany + czasownik bževa w czasie przeszłym (I) dokonanym |
Czas teraźniejszy (II) ciągły | imiesłów teraźniejszy czynny + czasownik va w czasie teraźniejszym |
Tryb nieświadka | imiesłów teraźniejszy bierny + czasownik va w czasie teraźniejszym |
Tryb rozkazujący | et´ + czasownik w czasie teraźniejszym |
Rzeczownik
Rzeczowniki bojkowskie odmieniają się przez pięć przypadków i dwie liczby. Przypadki co do zasady są stosowane analogicznie do ich funkcji i zakresu znanych z języków zachodniosłowiańskich. Jedynym wyjątkiem jest dopełniacz, który raczej pełni funkcje dzierżawcze, niźli typowo dopełnieniowe. Nie tworzy on też przeczeń. Z przyimkami łączą się natomiast: biernik, celownik i narzędniko-miejscownik. Język nowobojkowski wyróżnia siedem deklinacji.
- Deklinacja I pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-ā(s).
- Deklinacja II pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-o(s).
- Deklinacja III pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-i(s).
- Deklinacja IV pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-u(s).
- Deklinacja V pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-r.
- Deklinacja VI pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-n. Wyrosła ze zmieszania się samogłosek nosowych przednich, które ostatecznie przeszły w nienosowe a.
- Deklinacja VII pochodzi z praceltyckiej deklinacji, która w mianowniku liczby pojedyńczej przyjmowała końcówkę *-n. Wyrosła ze zmieszania się samogłosek nosowych tylnych, które ostatecznie przeszły w nienosowe u.
Język bojkowski bardzo wcześnie pozbył się pozostałych deklinacji praceltyckich. Deklinacja welarna i dentalna przeszła w całości do bojkowskiej deklinacji II (przyjmując niejako dodatkową końcówkę -as). Z kolei deklinacja s-tematyczna przeszła w większości przypadków do deklinacji I (opuszczając wygłosowe -s i przyjmując końcówkę -a). Zapożyczenia słowiańskie zostały przyjmowane do poszczególnych deklinacji ze względu na ich zakończenia w mianowniku.
- Rzeczowniki zakończone samogłoską *-a, bądź -e (żeńskie po przegłosie bojkowskim) weszły w skład deklinacji I.
- Rzeczowniki zakończone samogłoską *-e, *-ę (nijakie) weszły w skład deklinacji VI.
- Rzeczowniki zakończone samogłoską *-o (nijakie) weszły w skład deklinacji VII, przyjmując końcówkę -u.
- Rzeczowniki zakończone spółgłoską różną od *-s oraz *-r weszły w skład deklinacji III.
- Rzeczowniki zakończone spółgłoską *-s weszły w skład deklinacji II, przyjmując końcówkę -as.
- Rzeczowniki zakończone spółgłoską *-r weszły w skład deklinacji V.
- Rzeczowniki zakończone samogłoską *-i lub *-y stały się, jako jedyne rzeczowniki w języku bojkowskim nieodmienne.
Tablice koniugacyjne
Deklinacja | I | II | III | IV | V | VI | VII | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga | pojedyncza | mnoga |
Mianownik | -a -e |
-as | -a -e -as |
-i -´ |
∅ | -i -´ |
-y -ou |
-ouc | -r | -jí | -a -e (<*ę) |
-e | -u -i (<*ǫ) |
-oň |
Biernik | -je | -ov | -a -e |
-ov | -je | -´ -ov |
-u -i |
-ov | -je | -jov | -e | -ou | -ona | |
Dopełniacz | -je | -a -e |
-i | -a -e |
-i | -je | -u -i |
-ra | -e | -ona | ||||
Celownik | -i | -á -é |
-ov | -á -é |
-i | -jé -jí |
-ji | -á -é |
-ře | -řba | -e | -le | -nie | -uba |
Narzędniko-miejscownik | -i | -sy | -je | -´sy | -je | -jes | -ji | -jus | -r | -řy | -e | -oň | -usy |
- Apostrof (´) oznacza zmiękczenie poprzedzającej spółgłoski.
- Pogrubione końcówki są przyjmowane jeśli poprzedza je spółgłoska miękka (ň, d´, t´, j, c, č, z, ž, s, š, ř, ł).
Przymiotnik
Przymiotnik w języku bojkowskim jedynie się stopniuje, nie odmienia się ani przez przypadki, ani przez rodzaje. Wraz ze wzrostem kontaktów ze Słowianami powstały dwa równoległe systemy stopniowania: fleksyjny celtycki i analityczny słowiański. W tym pierwszym wymienia się końcówki, w drugim do danego rzeczownika dodaje się odpowiednią partykułę.
System celtycki | System słowiański | |
---|---|---|
Stopień równy | -s | |
Stopień wyższy | -ár | zelši |
Stopień najwyższy | -ja | nejzelši |
Stopień niższy | -ár | mni |
Stopień najniższy | -ja | mníj |
Stopień porównawczy | ka |