Język buański: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(→Zapis) |
||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
Na początku sylaby mogą występować wszystkie spółgłoski i samogłoski. Na końcu zaś nie mogą znaleźć się spółgłoski dźwięczne (oprócz m, n, ŋ i l, które są traktowane jak bezdźwięczne) oraz h i r. Sylaba może mieć postać CV, wtedy jest to sylaba otwarta, albo VC, wtedy jest zamknięta. Dwa słowa o różnym znaczeniu mogą różnić się jedynie podziałem na sylaby, który jest zazwyczaj etymologiczny. '''Uwaga! Ten opis nie dotyczy buańskiego z Żiby.''' | Na początku sylaby mogą występować wszystkie spółgłoski i samogłoski. Na końcu zaś nie mogą znaleźć się spółgłoski dźwięczne (oprócz m, n, ŋ i l, które są traktowane jak bezdźwięczne) oraz h i r. Sylaba może mieć postać CV, wtedy jest to sylaba otwarta, albo VC, wtedy jest zamknięta. Dwa słowa o różnym znaczeniu mogą różnić się jedynie podziałem na sylaby, który jest zazwyczaj etymologiczny. '''Uwaga! Ten opis nie dotyczy buańskiego z Żiby.''' | ||
==Zapis== | ==Zapis== | ||
| − | Do zapisu języka buańskiego służy pismo buańskie, ale na komputerach stosuje się transkrypcję | + | Do zapisu języka buańskiego służy pismo buańskie, ale na komputerach zastępczo stosuje się transkrypcję opartą na alfabecie łacińskim. |
| − | [[Plik:Pismo buańskie.jpg||thumb|center|Pismo buańskie | + | [[Plik:Pismo buańskie.jpg||thumb|center|Pismo buańskie z łacińską transkrypcją]] |
| − | + | ||
| − | Wygląd symboli | + | Pismo buańskie jest częściowo funkcyjne (ang. ''featural writing system'') |
| + | Wygląd symboli dla spółgłosek zależy od ich wymowy. Pionowe kreski oznaczają miejsce artykulacji: 1 kreska dla wargowych, 2 dla zębowych/dziąsłowych i 3 dla tylnojęzykowych. Ze schematu wyłamują się afrykaty, płynne, ''h'' i nosowe, które mają własne symbole (''j'' i ''w'' pochodzą od ''i'' i ''u''). Pochylona kreska oznacza, że spółgłoska jest dźwięczna. Symbole samogłosek neutralnych nie mają związku z ich wymową, natomiast ich odpowiedniki w tonie wysokim/rosnącym są odwrócone o 180 stopni. Znaki oznaczone kolorem niebieskim nie występują w zapisie słów rodzimych i nie są używane na Kyonie, służą one do przybliżonego oddania dźwięków z innych języków. "Pseudo haczek" postawiony nad "s", "z","c" lub "x" zmienia ich wymowę z zębowej na zadziąsłową. | ||
| + | : Znaki łączą się pionowo w sylabowe bloki o budowie CV, VC lub øV, co odpowiada budowie sylaby w języku buańskim. Do zapisu sylaby składającej się tylko z samogłoski używa się znaku samogłoskowego poprzedzonego niemym znakiem "ø" (por. podobne użycie znaku "ㅇ" w koreańskim hangylu). Kiedy w wyrazie obcym występuje potrzeba zapisu spółgłoski, której nie towarzyszy samogłoska, używa się bloku o budowie Cø (nie na Kyonie). | ||
| + | |||
==Słowotwórstwo== | ==Słowotwórstwo== | ||
Język buański jest konsekwentnie prawogłowowy. Nowe słowa tworzy się łącząc podstawowe pojęcia w bardziej złożone umieszczając z przodu dookreślenie, a dopiero później główny człon. Słowa są łączone bez jakichkolwiek spójek, są po prostu "sklejane" ze sobą. Z tego powodu oraz dlatego, że w piśmie buańskim (na Kyonie) nie używa się żadnych separatorów między słowami, trudno jest zdecydować czy dane wyrażenie napisać w transkrypcji łącznie czy rozdzielnie. Przyjęto następujące rozwiązanie: | Język buański jest konsekwentnie prawogłowowy. Nowe słowa tworzy się łącząc podstawowe pojęcia w bardziej złożone umieszczając z przodu dookreślenie, a dopiero później główny człon. Słowa są łączone bez jakichkolwiek spójek, są po prostu "sklejane" ze sobą. Z tego powodu oraz dlatego, że w piśmie buańskim (na Kyonie) nie używa się żadnych separatorów między słowami, trudno jest zdecydować czy dane wyrażenie napisać w transkrypcji łącznie czy rozdzielnie. Przyjęto następujące rozwiązanie: | ||
Wersja z 12:10, 26 sty 2018
| Język buański Buol | |
|---|---|
| Sposoby zapisu: | łaciński, pismo buańskie |
| Typologia: | analityczny SVO |
| Faktycznie | |
| Utworzenie: | Kazimierz w 2017 |
| W Kyonie | |
| Używany w : | Buania |
| Klasyfikacja: | J. buańskie (?) |
| Lista conlangów | |
|
Zobacz też słownik tego języka. |
Język buański (bu. Buol) jest używany przez plemiona Bu w Buanii w południowo wschodniej części głównego kontynentu Kyonu oraz w należącym do Kotsowiszczji kraju Bu na Żibie. Jest tworzony przez Kazimierza.
Fonologia
Spółgłoski
- m n ŋ
- p t k
- b d g
- f s h
- v z
- t͡s
- d͡z
- j w
Samogłoski
- i ɯ u
- e o
- a
Fonotaktyka
Na początku sylaby mogą występować wszystkie spółgłoski i samogłoski. Na końcu zaś nie mogą znaleźć się spółgłoski dźwięczne (oprócz m, n, ŋ i l, które są traktowane jak bezdźwięczne) oraz h i r. Sylaba może mieć postać CV, wtedy jest to sylaba otwarta, albo VC, wtedy jest zamknięta. Dwa słowa o różnym znaczeniu mogą różnić się jedynie podziałem na sylaby, który jest zazwyczaj etymologiczny. Uwaga! Ten opis nie dotyczy buańskiego z Żiby.
Zapis
Do zapisu języka buańskiego służy pismo buańskie, ale na komputerach zastępczo stosuje się transkrypcję opartą na alfabecie łacińskim.
Pismo buańskie jest częściowo funkcyjne (ang. featural writing system) Wygląd symboli dla spółgłosek zależy od ich wymowy. Pionowe kreski oznaczają miejsce artykulacji: 1 kreska dla wargowych, 2 dla zębowych/dziąsłowych i 3 dla tylnojęzykowych. Ze schematu wyłamują się afrykaty, płynne, h i nosowe, które mają własne symbole (j i w pochodzą od i i u). Pochylona kreska oznacza, że spółgłoska jest dźwięczna. Symbole samogłosek neutralnych nie mają związku z ich wymową, natomiast ich odpowiedniki w tonie wysokim/rosnącym są odwrócone o 180 stopni. Znaki oznaczone kolorem niebieskim nie występują w zapisie słów rodzimych i nie są używane na Kyonie, służą one do przybliżonego oddania dźwięków z innych języków. "Pseudo haczek" postawiony nad "s", "z","c" lub "x" zmienia ich wymowę z zębowej na zadziąsłową.
- Znaki łączą się pionowo w sylabowe bloki o budowie CV, VC lub øV, co odpowiada budowie sylaby w języku buańskim. Do zapisu sylaby składającej się tylko z samogłoski używa się znaku samogłoskowego poprzedzonego niemym znakiem "ø" (por. podobne użycie znaku "ㅇ" w koreańskim hangylu). Kiedy w wyrazie obcym występuje potrzeba zapisu spółgłoski, której nie towarzyszy samogłoska, używa się bloku o budowie Cø (nie na Kyonie).
Słowotwórstwo
Język buański jest konsekwentnie prawogłowowy. Nowe słowa tworzy się łącząc podstawowe pojęcia w bardziej złożone umieszczając z przodu dookreślenie, a dopiero później główny człon. Słowa są łączone bez jakichkolwiek spójek, są po prostu "sklejane" ze sobą. Z tego powodu oraz dlatego, że w piśmie buańskim (na Kyonie) nie używa się żadnych separatorów między słowami, trudno jest zdecydować czy dane wyrażenie napisać w transkrypcji łącznie czy rozdzielnie. Przyjęto następujące rozwiązanie:
- nazwy państw pisze się łącznie
- w pozostałych złożeniach decyduje kryterium długości - do trzech członów łącznie, następne przydawki pisze się oddzielnie.
Buańskie słowotwórstwo można zilustrować na nazwach trzech największych miast Buanii:
- Saboat - sa oznacza króla, bo siedzibę, bazę; razem te słowa tworzą wyraz sabo o znaczeniu "siedzibę króla", aby uzyskać nazwę miasta należy cząstkę at znaczącą dosłownie "miasto". Cała nazwa oznacza zatem " Miasto stanowiące siedzibę króla".
- Kehaseat - słowo keha oznacza ohuż, czyli cenną przyprawę pochodzącą z Buanii, se port; słowo to w połączeniu z cząstką at tworzy wyraz seat, czyli "miasto portowe". Znaczenie nazwy: "miasto portowe będące głównym eksporterem ohużu"
- Feketaba - feke oznacza las, ta wolny, a ba miejsce. Nazwa tego miasta oznacza więc: "miejsce wolne od lasu