Język dragozoiski

Język dragozoiski Legga"Drago*zoa
Utworzenie:	Marta Kurek w 2018
Sposoby zapisu:	Pismo dragozoiskie
Lista conlangów

Język dragozoiski (Legga"Drago*zoa) - sztuczny język utworzony przez Martę Kurek na potrzebę rasy inteligentnych smoków z serii książek "Dragonus Cracovus: Biomagia". Jest to język aprioryczny, jednak ze względu na sąsiedztwo smoków i ludzi da się w nim zauważyć pewne wpływy i podobieństwa do języków ludzkich.

Dane ogólne

Ojczyzną języka dragozoiskiego jest smocza kraina Drago*zoa, której dokładne położenie pozostaje tajemnicą znaną tylko smokom. Jego przodkiem jest starodragozoiski, czyli Re'~sa'*legga, dosł. "zapomniana mowa". Język dragozoiski posiada wiele dialektów używanych przez smoki, które opuściły Drago*zoę i osiedliły się w innych częściach świata. Najlepiej znanym z nich jest dialekt smoków krakowskich, Dragonus Cracovus.

Zapis

Do zapisu języka dragozoiskiego służy pismo dragozoiskie. Jest to abugida o charakterystycznych, podobnych do śladów pazurów kształtach. Istnieje też transkrypcja łacińska, która będzie używana w tym artykule.

Dialekt krakowski

Jest to dialekt używany przez smoki, które po opuszczeniu Drago*zoi osiedliły się w miejscu, które nazwały Craculum, "domostwem". Smoki te były następnie zmuszone do opuszczenia Craculum i powrotu do Drago*zoi, przez co wariant ten jest dość konserwatywny i niewiele różni się od dialektu smoków, które pozostały w smoczej ojczyźnie. Jednocześnie populacja Dragonus Cracovus pozostaje dwujęzyczna, gdyż posługuje się także językiem polskim, określanym przez nich jako "język ludzki".

Wymowa

Język dragozoiski posiada 6 samogłosek i 30 dyftongów. Samogłoski to: a, e, i, o, u, ɪ <y>.

Kolejność liter spółgłoskowych w piśmie dragozoiskim to: a, e, i, o, u, y.

Spółgłoski dzielą się na:

• zwarte (b, p, pʰ <ph>, d, tʰ < th >, k <c~k>, g);
• zwarto-szczelinowe (ʦ <c>);
• szczelinowe (v, f, z, s, sʰ <sh>, h);
• nosowe (m, n);
• płynne (l, r).

Spółgłoski mają też wariant wydłużony (na piśmie sygnalizuje się to podwojeniem, np. <nn>) i jeszcze dłuższy (na piśmie oznaczany kropką, np. <n˙>). W piśmie dragozoiskim część spółgłosek wydłużonych posiada osobne litery, są to: /vv/, /ss/, /cc/, /nn/, /ll/ i /rr/.

Litera <c> zwykle służy do zapisu fonemu /k/, jednak czasem oznacza fonem /ʦ/, np. w imieniu żeńskim Celebriss.

Kolejność liter spółgłoskowych w piśmie dragozoiskim to: v, s, c, n, l, r, f, z, p, m, b, h, ph, sh, th, d, g, k, vv, ss, cc, nn, ll, rr.

Język dragozoiski posiada też kilka kilka znaków dodatkowych.

Znak ^ celebralizuje sylabę przed sobą, a znak ˅ - sylabę za sobą (lub również przed sobą, jeśli występuje w morfemach tworzących czasy i tryby).

Z kolei znak ~ oznacza, że głoska przed nim wymawiana jest sycząco. Jest to artykulacja typowa dla smoków, a niewymawialna dla człowieka - w wymowie ludzkiej można substytuować ją długością.

Istnieją trzy znaki nieme, sygnalizujące związki między wyrazami - są to znaki *, " oraz znak ˙ w partykule przeczącej nu˙.

Wreszcie apostrof ' sygnalizuje, że jakaś głoska została opuszczona.

Gramatyka

Rzeczownik

Rzeczowniki dragozoiskie posiadają sześć rodzajów: trzy osobowe (męski, żeński i wspólny) i trzy nieosobowe (przedmiotowy, zwierzęco-roślinny i wielki).

• Rodzaj męski odnosi się do mężczyzn, np. sumeg "władca, monarcha";
• rodzaj żeński odnosi się do kobiet, np. sumegi "władczyni";
• rodzaj wspólny obejmuje rzeczowniki, które mają jednakową formę niezależnie od tego, czy oznaczają mężczyznę czy kobietę, np. himini "dziecko";

(Uwaga! Od niektórych rzeczowników w rodzaju wspólnym można utworzyć formy żeńskie za pomocą formantu -i, wtedy ich podstawowa forma (bez formantu) przybiera znaczenie formy męskiej.)

• do rodzaju przedmiotowego przynależą nazwy przedmiotów i drobnych rzeczy nieożywionych, np. kinmorr "kamień";
• rodzaj zwierzęco-roślinny odnosi się do zwierząt, roślin i małych grzybów, np. calic "kwiat";
• w rodzaju wielkim są nazwy obiektów bardzo dużych, niezrozumiałych i takich, którym kiedyś oddawano cześć - jak skały, zbiorniki wodne, podziemne grzyby (ze względu na ciągnące się kilometrami grzybnie) czy niebo, np. nostri "skała".

Rzeczowniki odmieniają się przez trzy liczby: pojedynczą, mnogą i całą.

• Liczba pojedyncza nie posiada morfologicznego znacznika, np. drago "smok";
• liczba mnoga sygnalizuje, że mamy do czynienia z mniej-więcej określoną ilością czegoś, konkretną grupą itp., tworzy się ją poprzez przedłużenie ostatniej spółgłoski, np. drag˙o "smoki, tj. kilka smoków, grupa smoków";
• liczba cała odnosi się do dużej liczby czegoś, całej grupy, całego gatunku itp., tworzy się ją morfemem -(n)us, np. dragonus "smoki, tj. wszystkie smoki, gatunek smoków".

Liczba cała jest używana zdecydowanie częściej niż mnoga.

Rzeczowniki pełniące w zdaniu rolę podmiotu mogą się też odmieniać przez czas (patrz: Czasownik).

Istnieją też formanty nadające rzeczownikom dodatkową emfazę: ˅ka dla przekleństw, ˅cca dla slangu i ˅co przy zdrobnieniach, np. często używanem przekleństwem jest hor˅ka scun˅ka, dosł. "brzydki potwór" - ten sam zwrot bez tej końcówki nie miałbym już odcienia wulgaryzmu.

Przymiotnik

W funkcji przydawki jest nieodmienny, zapisuje się go łącznie z określanym rzeczownikiem, np. Alay*hum "Wysoki Dwór", Damther*lolovicc "Szlachetny Cyrk". Użyta samodzielnie (jako tzw. samotnik) przymiotnik odmienia się przez liczbę (końcówka liczby mnogiej to -k, a całej -(v)us) i zachowuje się jak rzeczownik wspólny.

Przymiotnik posiada trzy stopnie.

• Stopień równy nie posiada wyznacznika, np. nahco "dobry";
• stopień wyższy tworzy przedrostek sh’/shi’/shin˅, np. shi’˅nahco "lepszy";
• stopień najwyższy tworzy przedrostek sh’/shi’/shin˅ w połączeniu z podwojeniem ostatniej spółgłoski, np. shi’˅nahco "najlepszy".

Przysłówek

Jest nieodmienny. Część przysłówków jest utworzona na bazie przymiotników za pomocą formantu -f, który może powodować elizję końcowej spółgłoski. Przykłady przysłówków: nahcof "dobrze" od nahco "dobry", boloref "oczywiście", anvef "cicho", dobnof "bardzo".

Przysłówek podlega stopniowaniu analogicznie do przymiotnika, np. shi’˅dobnof "bardziej", sh’˅oscothef "szybciej".

Czasownik

Czasownik ma najbardziej rozbudowaną odmianę spośród części mowy języka dragozoiskiego. Odmienia się przez liczby, osoby, rodzaje, tryby, strony, aspekty i czasy. Można od niego utworzyć imiesłów.

Bezokolicznik kończy się na -ev, np. ilccev "być". Podobnie jak w j. polskim bezokolicznik może też wyrażać rozkaz, np. Emanev honge! "Otworzyć worta!".

Poniżej wzór odmiany przez osoby, liczby i rodzaje na przykładzie czasownika ilccev w czasie teraźniejszym.
Formy pojedyncze:

• ilcceb "jestem (r. męski)"
• ilccebi "jestem (r. żeński)"
• ilccol "jesteś (r. męski)"
• ilccoli "jesteś (r. żeński)"
• ilccocc "jest (r. męski)"
• ilcconn "jest (r. żeński)"
• ilcconc "jest (r. wspólny)"
• ilcco "jest (r. przedmiotowy)"
• ilccuu "jest (r. zwierzęco-roślinny)"
• ilccah "jest (r. wielki)"

Formy mnogie:

• ilccerr "jesteśmy (r. męski)"
• ilccerri "jesteśmy (r. żeński)"
• ilccarr "jesteście (r. męski)"
• ilccarri "jesteście (r. żeński)"
• ilccinn "są (r. męski)"
• ilccimm "są (r. żeński)"
• ilccinm "są (r. wspólny)"
• ilccivv "są (r. przedmiotowy)"
• ilcciff "są (r. zwierzęco-roślinny)"
• ilccigg "są (r. wielki)"

Pozostałe dialekty

W pierwszym tomie serii pojawiają się wypowiedzi w dwóch spośród pozostałych smoczych dialektów: dialekcie smoków wędrownych i dialekcie smoków karpackich.

Dialekt smoków wędrownych jest zrozumiały dla smoków krakowskich. Cechuje go m.in. tendencja do pomijania samogłoski w wykładniku 2. os. liczby pojedynczej (-'l w opozycji do krakowskiego -ol) i inna postać czasownika być (temat iilcc- w opozycji do krakowskiego ilcc-).

Dialekt smoków karpackich ze względu na wielopokoleniową izolację różni się znacząco od dialektu krakowskiego i nie jest zrozumiały dla smoków krakowskich, pomimo iż pierwotnie obie grupy były sobie bliskie. Słowa w dialekcie karpackim są znacznie krótsze niż w krakowskim.

Linki zewnętrzne

• oficjalna strona serii
• oficjalna strona autorki
• profil serii na portalu Facebook

Źródła

• M. Kurek, Szał Vandy, Kraków 2018.