|
Język eilidzki Limna Eildini
|
Sposoby zapisu:
|
Łacińskie
|
Typologia:
|
Fleksyjny SVO
|
Faktycznie
|
Utworzenie:
|
Henryk Pruthenia w 2018
|
W Adnacie
|
Używany w :
|
brak
|
Klasyfikacja:
|
j. eilidzkie
|
Lista conlangów
|
Język eilidzki, Język Eilidów - starożytny język używany przez plemiona Eidów w czasach tuż po ich przybyciu na Adnatę. Stosowany przez potomków Eilidów jako język sekretny, literatury, poezji i sztuki. Jest to także język sztuk tajemnych.
Użycie
Język eilidzki był używany przez Eilidów, którzy przybyli do Adnaty. Nie przetrwały praktycznie żadne zapiski sprzed katastrofy i ich przybycia. J. eilidzki stosowany jest jako wspólny język potomków Eilidów, a także ich język literacki, język poezji i sztuki. Nie jest on używany do codziennej komunikacji, gdyż na co dzień stosowane są eilidzkie języki mówione, które, choć pochodzą od j. eilidzkiego, daleko odeszły od swojego przodka i zostały poddane silnym wpływom języków z innych grup. J. eilidzki jest językiem wegetującym, ma bowiem duże grono stałych użytkowników. Mowa Eilidów jest używana przez ich potomków i wiele innych ludów jako język sztuk tajemnych.
Zapis
Dla języka eilidzkiego używa się zmodyfikowanego alfabetu łacińskiego:
A a |
B b |
C c |
D d |
E e |
G g |
H h
|
[a] |
[b] |
[k] |
[d] |
[e] |
[g] |
[x]
|
Ƕ ƕ |
I i |
Ï ï |
L l |
M m |
N n |
O o
|
[xʷ] |
[i], [j] |
[i] |
[l] |
[m] |
[n] |
[o]
|
ö |
Q q |
R r |
S s |
T t |
U u |
V v
|
[o] |
[kʷ] |
[r] |
[s] |
[t] |
[u] |
[v]
|
Y y
|
[y]
|
Dla dźwięku /k/ przyjęto zapis za pomocą znaku c; litera k nie jest w ogóle używana. Znaki f, j, p, w, x, z także nie są używane do zapisu języka eilidzkiego, jest tak ze względu na brak zazwyczaj przypisywanych do nich głosek. Dla zapisu spółgłoski /xʷ/ użyto znaku ƕ zapożyczonego z pisma gockiego. Litera i może być stosowana dla zapisu /i/ a także /j/, a także jako część składowa dyftongów /ei/ i /ai/; do zapisu dyftongów używana jest też litera o, za pomocą której zapisuje się dyftongi /ao/ i /eo/. W użyciu stosowana jest też diereza dla zaznaczenia, że i lub o nie są częścią składową dyftongu, a także w przypadku ï dla zaznaczenia samogłoski /i/ przed innymi samogłoskami (zamiast spodziewanego /j/). Znak ö nie może występować nigdy w nagłosie słowa, więc nie istnieje forma wielkiej litery. Często jednak pomija się znak dierezy w piśmie odręcznym i w zapisie tekstów literackich.
Dźwięki
Samogłoski
Samogłoski języka eilidzkiego
|
Przednie
|
Centralne
|
Tylne
|
Przymknięte
|
/i/ i, ï
|
/y/ y
|
|
/u/ u
|
Średnie
|
/e/ e
|
|
|
/o/ o, ö
|
Otwarte
|
|
|
/a/ a
|
|
|
Dyftongi
Wygłos przedni
|
Wygłos tylny
|
/ai/ ai |
/ao/ ao
|
/ei/ ei |
/eo/ eo
|
|
Wszystkie dyftongi, a także samogłoska /y/ mogą występować tylko w pierwszej sylabie akcentowanej.
Spółgłoski
Spółgłoski języka eilidzkiego
|
Dwu- wargowe
|
Dziąsłowe
|
Tylno- językowa.
|
Nielab.
|
Labial.
|
Nosowe
|
/m/ m
|
/n/ n
|
|
Zwarte
|
Bezdźwięczne
|
|
/t/ t
|
/k/ c
|
/kʷ/ q
|
Dźwięczne
|
/d/ d
|
/g/ g
|
|
Szczelinowe
|
/v/ v
|
/s/ s
|
/x/ h
|
/xʷ/ ƕ
|
Boczne
|
|
/l/ l
|
|
|
Drżące
|
|
/r/ r
|
|
|
Półotwarte
|
|
|
/j/ i
|
|
Budowa Sylaby
Ogólny plan budowy sylaby w języku eilidzkim to (C)V(L), gdzie C - dowolna spółgłoska; V - dowolna samogłoska; L - jedna z spółgłosek sonornych /l, r, n, m/. W języku eilidzkim częstym zjawiskiem jest rozziew, to jest obecność obok siebie dwóch samogłosek.
Akcent
Akcent w języku eilidzkim jest inicjalny. Charakteryzuje się dużą dynamiką wymowy sylaby akcentowanej, reszta sylab jednak nie jest wymawiana niedbale, a jedynie z mniejszą siłą. W wyrażeniach przyimkowych akcent pozostaje na rzeczowniku, w rzadkich przypadkach krótkich słów dwusylabowych może przejść na przyimek.
Nowa Wymowa
Wymowa współczesnych potomków Eilidów w dużym stopniu różni się od wymowy klasycznej. W szczególności w przypadku użytku j. eilidzkiego jako lingua franca, istnieje wiele znaczących różnic:
- /xʷ/ i /kʷ/ wymawiane są współcześnie jako /f/ i /p/;
- /y/ i /i/ zlało się do /i/;
- /k/ i /g/ przed klasycznym /i/, /e/, /y/, /ei/, /eo/ wymawiane jest jako /ʃ/ i /ʒ/;
- dyftongi /ei/ i /ai/ wymawiane są jako /e/, a dyftongi /ao/ i /eo/ jako /o/.
Gramatyka
Zaimek
Rzeczownik
Eilidzki rzeczownik odmienia się przez cztery przypadki (mianownik : biernik : celownik : wołacz) i dwie liczby (pojedyncza : mnoga). Istnieje pięć klas deklinacyjnych.
Deklinacja i-tematowa
Eilidi "Eilida"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
eilidi
|
eilidimi
|
Acc.
|
eilidin
|
eilidir
|
Dat.
|
eilide
|
eilidisi
|
Voc.
|
eilide!
|
eilidime!
|
|
Deklinacja u-tematowa
qenu "słowo"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
qenu
|
qenemi
|
Acc.
|
qenun
|
qenur
|
Dat.
|
qene
|
qenesi
|
Voc.
|
qene!
|
qeneme!
|
|
Deklinacja o-tematowa
damo "droga"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
damo
|
damaï
|
Acc.
|
damon
|
damor
|
Dat.
|
dama
|
damu
|
Voc.
|
dam(e)!
|
damae!
|
|
Deklinacja si-tematowa
qymi "światło"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
qymi
|
qymsa
|
Acc.
|
qymsin
|
qymsor
|
Dat.
|
qymsi
|
qymsu
|
Voc.
|
qym(e)!
|
qymae!
|
|
Deklinacja ru-tematowa
lyni "gwiazda"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
lyni
|
lynra
|
Acc.
|
lynrun
|
lynrur
|
Dat.
|
lynru
|
lynresi
|
Voc.
|
lyn(e)!
|
lyneme!
|
|
|
W formie wołacza liczby pojedynczej końcówka -e często zanika po spółgłoskach sonornych. Sporadycznie dochodzi też do tego w formie liczby mnogiej, gdzie końcówka -eme upraszcza się do -me.
Przymiotnik
W języku eilidzkim wszystkie przymiotniki przyjmują końcówkę -i. Przymiotniki stopniują się, a także odmieniają się przez przypadki i liczby. Występuje też specjalna forma orzecznika.
Deklinacja
Deklinacja mocna
ylgini "biały"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
ylgini
|
ylginimi
|
Acc.
|
ylginin
|
ylginir
|
Dat.
|
ylgine
|
ylginisi
|
Voc.
|
ylgin(e)!
|
ylginime!
|
Orzecznik
|
ylgin(e)
|
|
Deklinacja słaba
eildini "eilidzki"
Przypadek
|
Sg
|
Pl
|
Nom.
|
eildini
|
eildinimi
|
Acc.
|
eildinin
|
eildinir
|
Dat.
|
eildine
|
eildinisi
|
Voc.
|
eildin(e)!
|
eildinime!
|
Orzecznik
|
eildi
|
|
Stopniowanie
W j. eilidzkim występują dwa stopnie: równy i wyższy. Odpowiednikiem stopnia najwyższego jest konstrukcja z orzecznikiem lub uogólniającym dookreśleniem. Stopień wyższy tworzy się poprzez rozszerzenie tematu przymiotnika o sufiks -(a)qi.
Czasownik
Eilidzki czasownik odmienia się przez czasy (teraźniejszy : przeszły : zaprzeszły), osoby (pierwsza : druga : trzecia), tryby (oznajmujący : rozkazujący : łączący) i strony (czynna : bierna).
Koniugacje
W języku eilidzkim występują cztery koniugacje; przynależność do danej koniugacji zależy od końcówki bezokolicznika:
- qaidini "śpiewać";
- heruni "wołać";
- linani "mówić";
- cunni "szeptać".
Bezokolicznik
Bezokolicznik w języku eilidzkim przyjmuje końcówkę -ni. Występują dwie formy bezokolicznika:
- czynna - zakończona na -ni, jest to także forma podstawowa czasownika;
- bierna - zakończona na -niri, tworzona o rozszerzenie tematu czasownika o sufiks -ri.
Bezokolicznik może pełnić rolę rzeczownika odczasownikowego, odmienia się wtedy jak inne rzeczowniki i-tematowe.
Czasy
Czas teraźniejszy
Formy czasu teraźniejszego tworzy się poprzez rozszerzanie tematu z końcówką tematyczną o sufiks osoby.
Koniugacja I
qaidini "śpiewać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
qaidin
|
qaidimi
|
2.
|
qaidisi
|
qaiditi
|
3.
|
qaidi
|
qaidini
|
|
Koniugacja II
heruni "wołać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
herun
|
herumi
|
2.
|
herusi
|
heruti
|
3.
|
heru
|
heruni
|
|
Koniugacja III
linani "mówić"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
liman
|
limami
|
2.
|
limasi
|
limati
|
3.
|
lima
|
limani
|
|
Koniugacja IV
cunni "szeptać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
cunun
|
cunumi
|
2.
|
cunusi
|
cunuti
|
3.
|
cun
|
cunni
|
|
Czas przeszły
Formy czasu przeszłego tworzy się poprzez osłabienie samogłoski tematowej:
Koniugacja I
qaidini "śpiewać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
qaidir
|
qaideme
|
2.
|
qaidehi
|
qaidete
|
3.
|
qaide
|
qaideni
|
|
Koniugacja II
heruni "wołać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
herur
|
heromo
|
2.
|
herohi
|
heroto
|
3.
|
hero
|
heroni
|
|
Koniugacja III
linani "mówić"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
limar
|
limama
|
2.
|
limehi
|
limata
|
3.
|
lime
|
limeni
|
|
Koniugacja IV
cunni "szeptać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
cunur
|
cunomo
|
2.
|
cunohi
|
cunoto
|
3.
|
cuno
|
cunoni
|
|
Czas zaprzeszły
Formę czasu zaprzeszłego tworzy się poprzez reduplikację nagłosowej sylaby, przeniesienie na nią akcentu, i osłabienie samogłoski w rdzeniu czasownika. Dodatkowo (poza rejestrem wysokim) zanikła odmiana przez osoby i liczby:
Koniugacja I
qaidini "śpiewać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
qaiqedir
|
qaiqedeme
|
2.
|
qaiqedehi
|
qaiqedete
|
3.
|
qaiqede
|
qaiqedeni
|
Wspólna
|
qaiqede
|
|
Koniugacja II
heruni "wołać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
heherur
|
heheromo
|
2.
|
heherohi
|
heheroto
|
3.
|
hehero
|
heheroni
|
Wspólna
|
hehere
|
|
Koniugacja III
linani "mówić"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
lilemar
|
lilemama
|
2.
|
lilemehi
|
lilemata
|
3.
|
lileme
|
lilemeni
|
Wspólna
|
lileme
|
|
Koniugacja IV
cunni "szeptać"
Osoba
|
Sg
|
Pl
|
1.
|
cuconur
|
cuconomo
|
2.
|
cuconohi
|
cuconoto
|
3.
|
cucono
|
cucononi
|
Wspólna
|
cucone
|
|
Do osłabienia samogłoski rdzeniowej dochodzi w następujący sposób:
- a, ei, ai, e, i, y > e
- o, u, eo, ao > o
Tryb rozkazujący
Tryb łączący
Tryb łączący I
Tryb łączący II
Strona bierna
Składnia
Słowotwórstwo