Język fucki
| Język fucki futy̌ai y̌a̋f | |
|---|---|
| Typologia: | fleksyjno-aglutynacyjny |
| Utworzenie: | Emil (w 2020) |
| Cel utworzenia: | Na potrzeby sztafety rekonstrukcyjnej |
| Sposoby zapisu: | łacinka |
| Klasyfikacja: | Gamajskie
|
| Kody | |
| Conlanger–1 | fuc. |
| Lista conlangów | |
|
Zobacz też słownik tego języka. |
Język fucki (fuc. futy̌ai y̌a̋f) to jeden z języków fjuckich powstałych na potrzeby Sztafety Rekonstrukcyjnej.
Fonologia
Samogłoski
| Przednie | Tylne | |||
|---|---|---|---|---|
| Krótkie | Długie | Krótkie | Długie | |
| Przymknięte | i (i) | iː (í) | u (i) | uː (ú) |
| Średnie | ɛ̝ (e) | ɛ̝ː (é) | ɔ̝ (o) | ɔ̝ː (ó) |
| Prawie otwarte | æ (ä) | æː (a̋) | ʌ (ã) | ʌː (ã́) |
| Otwarte | a (a) | aː (á) | ||
Istnieją też samogłoski nosowe, które choć są wyraźne, nie są osobnymi fonemami.
Dyftongi
| Przedni | Tylny | |
|---|---|---|
| Krótkie | aɪ (ai) | aʊ (au) |
| Długie | aɪː (aí) • aːɪ (ái) | aʊː (aú) |
Spółgłoski
| Wargowe | Zębowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Podniebienne | Welarne | Krtaniowe | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obstruentry | Zwarte | bezdźwięczne | p (p) | t (t) | k (k) | ||||
| dźwięczne | b (b) | d (d) | g (g) | ||||||
| Afrykaty | bezdźwięczne | ts (c) | tʃ (č) | tɕ (ć) | |||||
| dźwięczne | dz (y) | dʒ (y̌) | dʑ (ý) | ||||||
| Szczelinowe | bezdźwięczne | f (f) | θ (þ) | s (s) | ʃ (š) | ɕ (ś) | x (ch) | ɦ (h) | |
| dźwięczne | v (v) | ð (ð) | z (z) | ʒ (ž) | ʑ (ź) | ɣ (gh) | |||
| Sonoraty | Nosowe | m (m) | n (n) | ɲ (ń) | |||||
| Drżące | r (r) | ||||||||
| Boczne | l (l) | ɭ (ļ) | ʎ (ĺ) | ||||||
| Półsamogłoski | j (j) • ɥ (ẃ) | w (w) | |||||||
Przy czem:
- Istnieją allofoniczne samogłoski nosowe, które powstają:
- Jako realizacja grup Vn_C i Vɲ_C. Ówczas grupy są wymawiane jako Ṽn i Ṽɲ
- Jako realizacja grupy Vm_C. Ówczas dochodzi do ściągnięcia V + m = Ṽ.
- Spółgłoska [ɦ], choć należy do klasy obstruentów, zachowywuje się jak sonorat. Jej dźwięczność jest zależna od otoczenia.
Akcent
Akcent teoretycznie zawsze pada na pierwszą sylabę, jest on jednak dosyć słaby. Często wyróżnia się pierwszą długą samogłoskę.
Gramatyka
Ogulne informacje
Język fucki posiada rozbudowaną gramatykę, posiada elementy agulutynacji, jak i fleksji. Istnieją dwie główne kategorje, przez które odmienia się części mowy: żywotność i rodzaj. Istnieją trzy rodzaje: męzki, żeński i nijaki oraz cztery żywotności: człowiecza (tylko dla męzkiego), ożywiona, nieożywiona i niepoliczalna. Rodzaj nijaki jest tu wyjątkiem, gdyż nie nosi osobnej żywotności, z powodów gramatycznych rodzaj nijaki będzie przedstawiony jednak jako żywotność.
Rodzajnik
Rodzajnik to ważna część mowy w języku fjuckim. Wskazuje ona na rodzaj rzeczownika, a także jego liczbę (sam rzeczownik przyjmuje -ä w r. żeńskim, ale nie ma żadnych określeń liczby, chociaż są nieregularne wyjątki). Istnieją cztery liczby: pojedyncza, podwójna, paukalna (3-4) i mnoga. Występują rodzajniki określone i nieokreślone.
Rodzajnik określony
| R. męzki | R. żeński | R. nijaki | |
|---|---|---|---|
| L. poj. | nu | nä | ank |
| L. pod. | áþ | flak | úk |
| L. pau. | an | esä | ík |
| L. mn. | jar | es | kúr |
Rodzajnik nieokreślony
| R. męzki | R. żeński | R. nijaki | |
|---|---|---|---|
| L. poj. | Ø | ||
| L. pod. | su | sä | ša |
| L. pau. | sáþ | sak | súk |
| L. mn. | sar | ses | súr |
Rzeczownik
Każdy rzeczownik w języku fuckim ma przypisane dwie właściwości: rodzaj i żywotność. Rodzaje są trzy (męzki, żeński, nijaki), żywotności są zaś cztery (człowiecza (tylko dla r. męzkiego), żywotna, nieżywotna, niepoliczalna), przy czem rodzaj nijaki nie ma żadnej żywotności. Zarówno od żywotności, jak i od rodzaju zależy odmiana przez przypadki. Tych jest zaś osiem.
| rodzaj | r. męzki | r. żeński | r. nijaki | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| żywotność | Człowiecze | Żywotne | Nieżywotne | Niepoliczalne | Żywotne | Nieżywotne | ||
| Nominativus | –Ø | –ä | –Ø | |||||
| Genetivus | –ak | –áļ | –a | –áļ | –u | |||
| Dativus | –a | –ai | –in | –au | ||||
| Accusativus | –is | –as | –i | –us | ||||
| Allativus | –e | –ä | –i | –ai | ||||
| Ablativus | –aþ | –ant | –us | –is | –ont | –as | –ko | |
| Instrumentalis | –ńa | –na | –a | |||||
| Locativus | –aļ | –na | –aļ | –na | ||||