Język hamarez
| hamarez hamarez | |
|---|---|
| Sposoby zapisu: | łaciński |
| Typologia: | SVO |
| Faktycznie | |
| Utworzenie: | BartekChom w 2009 |
| Cel utworzenia: | język dla centaurów - leśnych koczowników |
| Klasyfikacja: | języki sztuczne
|
| Kody | |
| Conlanger–1 | ham |
| Conlanger–3 | ukc.ham.bch |
| W światy Urzędu kontroli nad chaosem | |
| Regiony : | Zielony Las Centaurów |
| Klasyfikacja: | języki zielonych krain
|
| Lista conlangów | |
Hamarez - język centaurów z Zielonego Lasu.
Nazwa własna: hamárez [hɒmɒ̌ɾæz] (r. m., IV deklinacja, akcent e)
Fonetyka
Samogłoski
- i E Q u
Podstawa allofonii (jeśli spełnia kilka warunków, liczy się pierwszy)
- nieakcentowane /i/
- między /u/ a /E/ lub /Q/ przechodzi w [Y]
- obok /u/ przechodzi w [y]
- obok /E/ lub /Q/ przechodzi w [I]
- nieakcentowane /E/
- między /i/ a /u/ przechodzi w [2]
- obok /i/ przechodzi w [e]
- obok /u/ przechodzi w [9]
- obok /Q/ przechodzi w /{/
- nieakcentowane /Q/
- między /i/ a /u/ pozostaje [Q]
- obok /u/ przechodzi w [O]
- obok /E/ lub /i/ przechodzi w [a_"]
- nieakcentowane /u/
- obok /i/ przechodzi w [}]
- obok /E/ lub /Q/ przechodzi w [U]
Akcent
Ton wznoszący (á ' ɒ̌), opadający (à ` ɒ̂) i wznosząco-opadający (â ^ ɒ᷈).
Spółgłoski
- p_h t_d_h k_h
- p t_d k
- b d_d g
- f v s z x h
- w j m n l 4 L
Alfabet
- a b d e f g h i j k l m n p r s t u v w x z
Dwuznaki ph, th, kh, lj.
- a be de e ef ge ha i jat ka el em en pe er es te u ve we xe zet
Budowa sylaby
Budowa sylaby (C)(C)V(C)(C) z dość rozbudowaną fonotaktyką i zasadami asymilacji przy łączeniu wyrazów.
- Hierarchia sonorności - [TS]LVL[TS].
- Rozziew niedozwolony.
- Zgodna dźwięczność obstruentów, dopuszczalne dźwięczne na końcu.
- TS niedopuszczalne
- /j w/ obok odpowiednio /i u/ w rdzeniu niedopuszczalne
- /h/ tylko samo, w wygłosie niedozwolone, pojawia się, gdy trzeba uniknąć rozziewu.
- A- + A = AhA
- T- + h = Th
- l- + j = lj
- W zbitce asymilacja wsteczna, ale przydech zawsze powoduje ubezdźwięcznienie i przechodzi na koniec
Składnia
Sztywny szyk SVO.
Częste konstrukcje typu "On mi się podoba".
Rzeczownik
Odmiana
- Mianownik - celownik
- Biernik
- Komitatytw
- Ablatyw
- Allatyw
- Wołacz
| I | II | III | IV | V | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| l.p. | M. | -k | -l | -k | -rez | -k |
| B. | -mi | -mi | -f | -f | -mi | |
| K. | -ta | -ta | -ta | -ta | -mas | |
| Ab. | -kh | -kh | -v | -kh | -v | |
| Al. | -hag | -de | -ha | -hag | -lj | |
| l.m. | M. | -ve | -ve | -hag | -rev | -hag |
| B. | -x | -x | -x | -x | -x | |
| K. | -hi | -hi | -ne | -ne | -ne | |
| Ab. | -ba | -th | -hi | -ba | -ba | |
| Al. | -g | -le | -le | -r | -g |
Wołacz zawsze bez końcówki.
Akcent
kilka wzorów ruchomego akcentu - sylaba pierwsza (1); ostatnia (-1), przedostatnia (-2) i trzecia od końca (-3) wyrazu(0)/tematu.
| a | b | c | d | e | f | g | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| M. Ab. l.p. Ab. l.m. | ^1 | '-2 | '0-3 | `0-1 | '-1 | '-2 | '1 |
| B. K. l.p. l.m. | ^1 | `-2 | '0-3 | ^1 | '-3 | '-3 | '1 |
| M. l.m. | ^1 | `-2 | ^0-2 | `1 | `-2 | ^1 | `-1 |
| Al. l.p. | ^1 | `-2 | ^0-2 | `1 | `-2 | ^1 | '-2 |
| Al. l.m. W. | ^1 | '-2 | ^1 | `0-1 | ^1 | '-2 | ^-1 |
Rodzaje
Rodzaj męski, żeński i nijaki, tam gdzie nie naturalny, według zasad:
- męski
- mężczyźni i samce
- duże zwierzęta
- ogień, światło, gwiazdy, nocne niebo...
- ogniska, namioty, elementy obozu...
- liczebniki
- języki
- żeński
- kobiety i samice
- drzewa i krzewy
- dzienne niebo, zjawiska pogodowe
- imiona
- nijaki
- małe zwierzęta
- rośliny zielone
- kamienie
- uczucia
| a | b | c | d | e | f | g | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I | m | mn | ż | m | |||
| II | ż | ż | m | ||||
| III | n | nż | ż | ||||
| IV | ż | m | żn | ||||
| V | mżn | mż |
W liczbie mnogiej dla mieszanych rodzajów rodzaj męski zawsze kiedy jest, rodzaj żeński, kiedy jest i nie ma męskiego, nijaki tylko sam.
Przymiotniki
Przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki. Zmieniają odmianę i akcent zależnie od rodzaju.
| m | ż | n | |
|---|---|---|---|
| A | IIe | IIc | IIIc |
| B | IIe | IIIc | IIIc |
| C | IVe | IVb | IIIb |
| D | Vg | IVf | IIa |
Przysłówki maja formę mianownika przymiotnika o rodzaju podmiotu (przy czasownikach) lub przymiotnika (przy przymiotnikach).
Liczebniki
- kathál (A)
- vàwarev (C)
- xàve (A)
- drève (B)
- dáljuk (Ib)
- rélik (Vb)
- khùk (Id)
- bûmftik (Ia)
- élmuk (Ib)
- álmuk (Ib)
- dâljtnek (Ia)
System dziesiętny. Osobne słowa 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 50, 60, 70, 80, 90, 100, 10000.
- 1, 2, 3, 4 - odmieniają się jak przymiotniki, związek zgody
- 5, 6, 7, 8, 9, 10, 50, 60, 70, 80, 90 - odmieniają się jak rzeczowniki, rzeczownik z the w liczbie mnogiej
- 11 - "dziesiątka (jeden) pies" - "dziesiątki (jednego) psa", 12 - "dziesiątka dwa psy" - "dziesiątki dwóch psów", 53 - "pięćdziesiątka trzy psy" - "pięćdziesiatki trzech psów"
- 20 - "dwie dziesiątki psów" - "dwóch dziesiątek psów"
- 21 - "dwie dziesiątki (jeden) pies" - "dwóch dziesiątek (jednego) psa"
- 56 - "pięćdziesiątka szóstka psów"
- 100, 10000 - jak rzeczowniki, rzeczownik w liczbie pojedynczej, nieodmienny - "setka pies" - "setki pies"
- 101 - "setka jeden pies" - "setki jednego psa", 200 - "dwie setki pies" - "dwóch setek psa", 102 - "setka dwa psy" - "setki dwóch psów", 107 - "setka siódemka pies" - "setki siódemka pies", 10000 analogicznie
- 500 - "piątka setka pies" - "piątki setka pies"
- 501 - "piątka setka jeden pies" - "piątki setka jednego psa"
- 2000 - "dwie dziesiątki setka pies" - "dwóch dziesiatek setka pies", 5500 - "pięćdziesiatka piątka setka pies" - "pięćdziesiątki piątki setka pies"
- 520 - "piątka setka dwie dziesiątki pies" - "piątki setka dwóch dziesiątek pies"
- 1'0100 - "miriada setka pies" - "miriady setka pies"
- 1'0205 - "miriada dwie setki piątka pies" - "miriady dwóch setek piątka pies"
- 5'0002'0002'0000 - "piątka miriada dwie miriady dwie miriady pies" - "piątki miriada dwóch miriad dwóch miriad pies"
- 1'2345'6789 - "miriada dwudziestka trzy setki cztery dziesiątki piątka miriada sześćdziesiątka siódemka setka osiemdziesiątka dziewiątka pies" - "miriady dwudziestka trzech setek cztery dziesiątki piątka miriada sześćdziesiątka siódemka setka osiemdziesiątka dziewiątka pies" (odmienia sie największą liczbę (dziesiątki razem z jednostkami) i związki z 2, 3, 4 (oraz 1 dla rzeczownika))
Czasowniki i zewnętrzne przymiotniki zawsze mają liczbę mnogą i rodzaj rzeczownika (poza samym 1).
Czasownik
Czas przeszły, teraźniejszy i przyszły. Odmiana przez osoby, nie przez liczby. Tryb oznajmujący, łączący i rozkazujący. Czasowniki dokonane i niedokonane, dla obu grup wszystkie formy.
| I | II | III | IV | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. | ||
| Tryb oznajmujący | cz. przeszły | -ru | -ri | -nam | |||||||||
| cz. teraźniejszy | -bu | -be | -da | ||||||||||
| cz. przyszły | -thu | -lje | -lja | ||||||||||
| Tryb łączący | cz. przeszły | -rug | -rig | -nag | |||||||||
| cz. teraźniejszy | -bum | -bakh | -bam | ||||||||||
| cz. przyszły | -thug | -thakh | -tham | ||||||||||
| Tryb rozkazujący | cz. teraźniejszy | -0 | -pe | -0 | -0 | -0 | |||||||
| cz. przyszły | -he | ||||||||||||
W 1. os. (tylko l.m.), jak widać, używany nagi temat. "pies gotuj" w 3 os.
Trzy czasy imiesłowów, w roli strony biernej konstrukcje nieosobowe.
Przyimki
- the + Ab. - zastępuje dopełniacz
Przykładowe słowa
Kap'amek (Ib), Pert`ak (Id) - imiona męskie