Język jakubiański

Język jakubiański Iαvטбıαл φʒαц
Sposoby zapisu:	alfabet kubuski
Typologia:	SVO, w pytaniach VSO
W Dianie
Utworzenie:	Spiritus w ~2006
Cel utworzenia:	Język dla Jakubii
Używany w :	Jakubia, Kübek, Findeja, Ferrerro, Tapania, Rüssia, Konfederacja Stanów Północnych, Albrëchta
Liczba użytkowników	~85 000
Klasyfikacja:	języki nadpsilańskie języki jakubiańskie język jakubiański
Status urzędowy
Język urzędowy :	Jakubia, Kübek
Język pomocniczy :	Ferrerro, Tapania, Konfederacja Stanów Północnych, Albrëchta
Oficjalna regulacja:	Lakedemon d' Jakubian Frall, autor
Kody
Conlanger–3	dnl.jkb.spr
Przykład
Çlevé e çlün’i  verßé çlevé, çë vell ma-pa lenné vell vid çlün’i; in vell nez hull kar, rent nez ßandell fak e trent vell kar fervë. Çlevé vell ßod kü çlün’i: ‘Diké nall më, kej vida, çë fervë maronâ feßé nur çlün’i. Çlün’i vëll ankori: ‘Ekôtré, çlevé – dikëll näll nôll, kej vidoh, kej fervë, môll ßâ ta lenné nur kot nur en ill. E çlevé mâ-pa lenné.’. Çlevé vell ekôt çe e vell var prë plant-nëßé.
Lista conlangów

Język jakubiański (jkb. Iαvטбıαл φʒαц [jakubʲã fʁaj]) - należący, wraz z spyroplitańskim i forgockim, do nadpsilańskiej rodziny językowej, język stworzony przez Spiritusa w ~2006r.

Język jakubiański jest językiem fleksyjnym. Podstawowy szyk zdania to SVO, a w pytaniach VSO.

Historia tworzenia

Historię tworzenia jakubiańskiego dzielimy na 5 etapów:

1. Okres stworzenia (~2005/2006) - szybki rozwój noobowatych słówek i podstaw gramatyki.

2. I okres wegetacji (~2006-2008/2009) - praktyczne zapomnienie, rzadkie zmiany.

3. Okres nooblangu (2008/2009-2011) - okres tworzenia francuzikowo-polskawego potworka, nierządzącego się żadnymi konkretniejszymi zasadami. Autor do dzisiaj pamięta, jak płynąc statkiem po morzu śródziemnym, robił starszemu bratu kartkówki z tego języka. Z tego okresu zachowały się najstarsze pisane źródła na temat jakubiańskiego (jkb. 1.0)

4. II okres wegetacji (2011- VIII 2013) - praktyczne zapomnienie, rzadkie zmiany.

5. Okres odrodzenia (VIII 2013-obecnie) - zapisanie jakubiańskiego IPA'ą, ustandaryzowanie gramatyki, rozwój słownictwa, sztuki, historii i kultury. Z tym okresem wiąże się pozbycie większości noobowatego słownictwa, ale z niektórymi autor nie mógł się rozstać (kavai - kawa, alei - ulica), niektóre po prostu pozmieniał za pomocą procesów fonetycznych.

Powstanie i rozwój

• Pod wpływem oksytonicznego akcentu grupy CV1rV1C i CV1lV1C przeszły w CrV1C, ClV1C.
• Zanik dyftongów
• Tzw przegłos jakubiański - [ɛ], [ɔ] > [e], [o]
• Zbitki r z dżwięcznymi zwartymi, szczelinowymi, ' i r > ß
• Tzw. I palatalizacja jakubiańska - b i p przed samogłoską przednią > v, f
• Tzw. II palatalizacja
• [r] > [ʁ]

Fonetyka

Samogłoski

	Przednie	Tylne
Przymknięte	[i] i [y] ü	[u] ô, u
Prawie przymknięte	[ɪ] ï	[ʊ] î
Półprzymknięte	[e] e [ø] ê	[o] o, û
Półotwarte	[ɛ] ë [œ] ö	[ɔ] â
Prawie otwarte	[æ] ä
Otwarte	[a] a

Spółgłoski

	Dwuwargowe	Wargowo-zębowe	Zębowe	Dziąsłowe	Zadziąsłowe	Podniebienne	Miękkopodniebienne	Języczkowe
Nosowe	[m] m					[ɲ] n'	[ŋ] g', k' , ng, nk
Zwarte	[p] p [b] b			[t] t [d] d			[k] k [g] g
Szczelinowe		[f] f [v[ v	[θ] t' [ð] d'	[s] c, s [z] z	[ʃ] ç [ʒ] ß		[x] h	[ʁ] r
Półotwarte						[j] j, ll
Boczne				[l] l

Ortografia

Typowe dla pisowni jakubiańskiej jest zapisywanie małego "r", jako ʒ.

Litery ä ë ï ö ü wzięły się od dyftongów ae, ee, ie, oe, ue. Litery â ê î ô û pochodzą zaś od au, eu, iu, ou, uu.

Litery ç i ß to ligatury c' i r', które przeszły wiele zmian.

Rzeczownik

Rzeczownik jakubiański odmienia się przez liczbę i przypadek. Teoretycznie istnieje rodzaj męski i żeński, który jednak zanikł, choć ma znaczenie przy wybieraniu sufiksów przypadków, liczby mnogiej i przymiotników.

Deklinacja rzeczowników

Deklinacja -C tematowa z samogłoską akcentowaną przednią

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
Nominativus	-	-'i
Accusativus	-an	-an'i
Locativus	-all	-äll
Instrumentalis	-en	-en'i
Vocativus	-eßé	-erëll

Deklinacja -V tematowa z samogłoską akcentowaną przednią

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
Nominativus	-	-ell
Accusativus	-ll	-ell
Locativus	-ll	-ell
Instrumentalis	-n	-n'i
Vocativus	-ßé	-rëll

Deklinacja -é tematowa z samogłoską akcentowaną przednią

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
Nominativus	-	-ell
Accusativus	-nné	-nnëll
Locativus	-ll	-ell
Instrumentalis	-nné	-nnëll
Vocativus	-ßé	-rëll

Deklinacja -C tematowa z samogłoską akcentowaną tylną

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
Nominativus	-	-'i
Accusativus	-on	-on'i
Locativus	-oll	-ôll
Instrumentalis	-on	-on'i
Vocativus	-oßé	-orêll

Deklinacja -V tematowa z samogłoską akcentowaną tylną

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
Nominativus	-	-ull
Accusativus	-ll	-ull
Locativus	-ll	-ull
Instrumentalis	-n	-n'i
Vocativus	-ßé	-rêll

Deklinacja -é tematowa z samogłoską akcentowaną tylną

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
Nominativus	-	-ull
Accusativus	-nné	-nnêll
Locativus	-ll	-ull
Instrumentalis	-nné	-nnêll
Vocativus	-ßé	-rêll

Przymiotnik i przysłówek

Przymiotniki i przysłówki jakubiańskie tworzy się za pomocą odpowiednich sufiksów.

Deklinacja przymiotników

Deklinacja -C tematowa z samogłoską akcentowaną przednią

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Nominativus	-et	-eçi
Accusativus	-en	-en'i
Locativus	-ell	-ëll
Instrumentalis	-en	-en'i
Vocativus	-eßé	-erëll

Deklinacja -V tematowa z samogłoską akcentowaną przednią

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Nominativus	-ll	-ell
Accusativus	-ll	-ell
Locativus	-ll	-ell
Instrumentalis	-n	-n'i
Vocativus	-ßé	-erëll

Deklinacja -C tematowa z samogłoską akcentowaną tylną

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Nominativus	-ot	-oçi
Accusativus	-on	-on'i
Locativus	-oll	-ôll
Instrumentalis	-on	-on'i
Vocativus	-ßé	-orêll

Deklinacja -V tematowa z samogłoską akcentowaną tylną

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
Nominativus	-ll	-ull
Accusativus	-ll	-ull
Locativus	-ll	-ull
Instrumentalis	-n	-n'i
Vocativus	-ßé	-rêll

Przysłówki

P

Stopniowanie przymiotników i przysłówków

	Przymiotnik	Przysłówek
Stopień równy	vadet	vadë
Stopień wyższy ogólny	vadet-trë	vadë-trë
Stopień równy poszczególny	vadet-trëz	vadë-trëz
Stopień najwyższy ogólny	nadervadet	nadervadë
Stopień najwyższy poszczególny	nadervadetez	nadervadëz

Czasownik

Czasownik w jakubiańskim odmienia się przez:

• 3 osoby
• 2 liczby
• 4 tryby
• 8 czasów (2 fleksyjne i 6 analitycznych)

Czas

Dasé Trankell Cemblell - Czas Teraźniejszy Prosty

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	mova	movoh
2. os.	movë	movë
3. os.	movâ	movi

Używany:

-Przy omawianiu ogólnych stałych stanów i czynności. Ëredi vïra â 8:00. - Codziennie wstaję o 8:00.

-Gdy mowa jest o ogólnych prawidłach, prawach i zasadach. Nena â mßeße ámâ suhall. - Woda w morzu jest słona.

-Opcjonalnie, przy opisywaniu ogólnych prawd historycznych, gdy z kntekstu wynika, że mówimu o przeszłości. Erïk XVII ámâ kron â 5226 an. - Eryk XVII zostaje w królem w 5226 roku.

-Czasami przy mówieniu o przyszłości. Vegë va kü miredoh. - Wkrótce idę do biblioteki.

Dasé Trankell Ovell - Czas Teraźniejszy Współczesny

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	am mov/ám mov	amoh mov/ámoh mov
2. os.	amë mov	amë mov/ámë mov
3. os.	amâ mov/ámâ mov	ami mov/ámi mov

Używany:

-Gdy mówi się o czynnościach wykonywanych w tym momencie. Am va kü vlêredoh - Idę do kwiaciarni.

-Gdy mówi się o czynnościach jednorazowych, pierwszych w życiu. Int am vid, çet kal cë. - Pierwszy raz coś takiego widzę.

-Przy mowie o naszych chwilowych zajęciach. Am krir magistermiré. - Jestem w trakcie pisania pracy magisterskiej.

Dasé Pironnell Damblell Enkorell - Czas Przeszły Określony dokonany

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	movemmé	movemmé
2. os.	movenné	movenné
3. os.	mov	movi

Używany:

-Gdy mówi się o przeszłości dokonanej w konkretnym czasie i ewentualnie miejscu. Tudi ßaçetemmé plen'i. - Kupiłem dzisiaj masło.

-Przy dokonanych czynnościach historycznych. Eßé Plü bonemmé â 5142 an. - Eßé Plü urodziła się w 5142 roku.

Dasé Pironnell Damblell Enkorell-pa - Czas Przeszły Określony Niedokonany

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	vellemmé mov	vellemmé mov
2. os.	vellenné mov	vellenné mov
3. os.	vell mov	vëll mov

-Gdy mówi się o przeszłości niedokonanej w konkretnym czasie i ewentualnie miejscu. Â 7:00 vellemmé miß tent'i. - O 7:00 myłem zęby.

-Przy niedokonanych czynnościach historycznych. Â 4982 an â Jakubia vell vë ßogé nur kron. - W 4982 roku w Jakubii panowała niechęć wobec króla.

Dasé Pironnell Damblell-pa Enkorell - Czas Przeszły Nieokreślony Dokonany

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	hädemmé mov	hädemmé mov
2. os.	hädenné mov	hädenné mov
3. os.	häd mov	hädi mov

Używany:

-Gdy mówi się o przeszłości ogólnie dokonanej. Ferë dü ta masfer? - Zrobiłeś zadanie?

Dasé Pironnell Damblell-e-Enkorell-pa - Czas Przeszły Nieokreślony niedokonany

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	hädemmé vë mov	hädemmé vë mov
2. os.	hädenné vë mov	hädenné vë mov
3. os.	häd vë mov	hädi vë mov

Używany:

-Gdy mówi się o przeszłości ogólnie niedokonanej. Häd vë va e häd vë vid alell. - Szedłem i oglądałem ulicę.

Dasé Sivoll Enkorell - Czas Przyszły Dokonany

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	venemmé mov	venemmé mov
2. os.	venné mov	venné mov
3. os.	ven mov	veni mov

Używany:

-Przy mowie o dokonanych planach na przyszłość i ogólnie o przyszłości dokonanej. Kej vennemmé vë ßandet, venemmé vé spisonaser. - Gdy będę duży, zstanę austronautą.

Dasé Sivoll Enkorell-pa - Czas Przyszły Niedokonany

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. os.	venemmé vë mov	venemmé vë mov
2. os.	venné vë mov	venné vë mov
3. os.	ven vë mov	veni vë mov

Używany:

-Przy mowie o dokonanych planach na przyszłość i ogólnie o przyszłości niedokonanej. Venemmé vë kü ßaçetoh. - Pójdę do sklepu.

Tryb

• Tryb oznajmujący - Podstawowy tryb w zdaniu. Np. Μirë miré - Czytasz książkę.
• Tryb rozkazujący - Wyraża rozkaz, życzenie. Tworzony za pomocą zaimka osoby i bezokolicznika, jednak zaimek można pominąć, jeśli odbiorca rozkazu wynika kontekstu. Np.: Mairé tuplacé! - Przyjdź tutaj!
• Tryb życzący - Wyraża chęć, pragnienie, życzenie. Tworzony poprzez partykułę Net. Np.: Net sant amâ ta nom - Święć się imię twoje.
• Tryb przypuszczający - Wyraża przypuszczenie, tezę. W przeciwieństwie do polszczyzny nie jest używana w charakterze rozkazu (Przeczytałbyś jakąś książkę!) lub prośby (Chciałbym powiedzieć...), ponieważ w tych zdaniach użyty zostanie tryb życzący. Tworzymy go poprzez partykułę mer. Np.: Mer am vôllmôßé, mer vida sôçi. - Gdybym był nietoperzem, widziałbym kolory.