Język jakubiański
Język jakubiański jakubian frall | |
---|---|
Sposoby zapisu: | alfabet łaciński |
Typologia: | SVO, w pytaniach VSO |
W Dianie | |
Utworzenie: | Spiritus w ~2006 |
Cel utworzenia: | język dla Jakubii |
Używany w : | Jakubia, Kübek, Findeja, Ferrerro, Tapania, Rüssia, Konfederacja Stanów Północnych, Albrëchta |
Liczba użytkowników | ~85 000[1] |
Klasyfikacja: | języki nadpsilańskie
|
Status urzędowy | |
Język urzędowy : | Jakubia, Kübek |
Język pomocniczy : | Ferrerro, Tapania, Konfederacja Stanów Północnych, Albrëchta |
Oficjalna regulacja: | Lakedemon d' Jakubian Frall, autor |
Kody | |
Conlanger–3 | dnl.jkb.spr |
Przykład | |
Çlevé e çlün’i  verßé çlevé, çë vell ma-pa lenné vell vid çlün’i; in vell nez hull kar, rent nez ßandell fak e trent vell kar fervë. Çlevé vell ßod kü çlün’i: ‘Diké nall më, kej vida, çë fervë maronâ feßé nur çlün’i. Çlün’i vëll ankori: ‘Ekôtré, çlevé – dikëll näll nôll, kej vidoh, kej fervë, môll ßâ ta lenné nur kot nur en ill. E çlevé mâ-pa lenné.’. Çlevé vell ekôt çe e vell var prë plant-nëßé. | |
Lista conlangów |
Język jakubiański (jkb. Jakubian frall [jakubʲã fʁaj]) - należący, wraz z spyroplitańskim i forgockim, do nadpsilańskiej rodziny językowej, język stworzony przez Spiritusa w ~2006r.
Język jakubiański jest językiem analitycznym. Podstawowy szyk zdania to SVO, a w pytaniach VSO.
Historia tworzenia
Historię tworzenia jakubiańskiego dzielimy na 5 etapów:
1. Okres stworzenia (~2005/2006) - szybki rozwój noobowatych słówek i podstaw gramatyki.
2. I okres wegetacji (~2006-2008/2009) - praktyczne zapomnienie, rzadkie zmiany.
3. Okres nooblangu (2008/2009-2011) - okres tworzenia francuzikowo-polskawego potworka, nierządzącego się żadnymi konkretniejszymi zasadami. Autor do dzisiaj pamięta, jak płynąc statkiem po morzu śródziemnym, robił starszemu bratu kartkówki z tego języka. Z tego okresu zachowały się najstarsze pisane źródła na temat jakubiańskiego (jkb. 1.0)
4. II okres wegetacji (2011- VIII 2013) - praktyczne zapomnienie, rzadkie zmiany.
5. Okres odrodzenia (VIII 2013-obecnie) - zapisanie jakubiańskiego IPA'ą, ustandaryzowanie gramatyki, rozwój słownictwa, sztuki, historii i kultury. Z tym okresem wiąże się pozbycie większości noobowatego słownictwa, ale z niektórymi autor nie mógł się rozstać (kavai - kawa, alei - ulica), niektóre po prostu pozmieniał za pomocą procesów fonetycznych.
Fonetyka
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | [i] i [y] ü | [u] ô, u |
Prawie przymknięte | [ɪ] ï | [ʊ] î |
Półprzymknięte | [e] e [ø] ê | [o] o, û |
Półotwarte | [ɛ] ë [œ] ö | [ɔ] â |
Prawie otwarte | [æ] ä | |
Otwarte | [a] a |
Dwuwargowe | Wargowo-zębowe | Zębowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Podniebienne | Miękkopodniebienne | Języczkowe | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | [m] m | [ɲ] n' | [ŋ] g', k' , ng, nk | |||||
Zwarte | [p] p [b] b | [t] t [d] d | [k] k [g] g | |||||
Szczelinowe | [f] f [v[ v | [θ] t' [ð] d' | [s] c, s [z] z | [ʃ] ç [ʒ] ß | [x] h | [ʁ] r | ||
Półotwarte | [j] j, ll | |||||||
Boczne | [l] l |
Ortografia
Typowe dla pisowni jakubiańskiej jest zapisywanie małego "r", jako ʒ.
Litery ä ë ï ö ü wzięły się od dyftongów ae, ee, ie, oe, ue. Litery â ê î ô û pochodzą zaś od au, eu, iu, ou, uu.
Litery ç i ß to ligatury c' i r', które przeszły wiele zmian.
Rzeczownik i przymiotnik
Rzeczownik jakubiański odmienia się przez liczbę. Teoretycznie istnieje rodzaj męski i żeński, który jednak zanikł, choć ma znaczenie przy wybieraniu sufiksów liczby mnogiej i przymiotników.
Sufiksy rzeczownika -C tematowe
Liczbę mnogą rzeczowników na -C tworzymy poprzez sufiks -'i ([i]), który jednak zmienia wymowę wyrazów na -d, -g, -k, -n, -t. Na przykład kad, kag, kak, kan, kat [kad, kan, kat] > kad'i, kag'i, kak'i, kan'i, kat'i [kaði, kaŋi, kaŋi, kaɲi, kaθi].
W tej grupie zachodzą także oboczności:
- -c, -s > -çi
- -r > ßi
Przymiotniki tworzymi poprzez sufiks -et. Liczbę mnogą przymiotników tworzymy poprzez przyrostek -et'i.
Sufiksy rzeczownika -V tematowe
Liczbę mnogą tworzy się poprzez sufiks -ll i dyftongizację samogłoski w wygłosie V > Ve. Np. ka > käll.
Przymiotniki tworzy się poprzez sufiks -ll. Libczbę mnogą tworzy się, dyftongizując samogłoskę w wygłs V>Ve Np. ka > kall > käll.
Sufiksy rzeczownika -l tematowe
Liczbę mnogą tych rzeczowników tworzymy poprzez -l i dyftongizację samogłoski V > Ve. Gdy przed "l" nie ma samogłoski, tworzymy oboczne "e". Np kal, Markl > käll, Markëll.
Przymiotniki tej grupy są tożsame z rzeczownikami.
Sufiksy rzeczownika -ll tematowe
Liczbę mnogą tych rzeczowników tworzy się, dyftongizując poprzedzającą ją samogłoskę V > Ve. Np. roll > röll.
Przymiotniki tej grupy nie mają własnych końcówek. Ich liczbę mnogą tworzymy, jak u rzeczowników.
Czasownik
Czasownik w jakubiańskim odmienia się przez:
- 3 osoby
- 2 liczby
- 4 tryby
- 8 czasów (2 fleksyjne i 6 analitycznych)
Czas
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | mova | movoh |
2. os. | movë | movë |
3. os. | movâ | movi |
Używany:
-Przy wyrażeniach stałych związanych z teraźniejszością. Erëdi vïré[2] - â 8:00 - Codziennie wstaję o ósmej.
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | am mov/ám mov[3] | amoh mov/ámoh mov[4] |
2. os. | amë mov/ámë mov[5] | amë mov/ámë mov[6] |
3. os. | amâ mov/ámâ mov[7] | ami mov/ámi mov[8] |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | movemmé | movemmé |
2. os. | movenné | movenné |
3. os. | mov | movi |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | vellemmé mov | vellemmé mov |
2. os. | vellenné mov | vellenné mov |
3. os. | vell mov | vëll mov |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | hädemmé mov | hädemmé mov |
2. os. | hädenné mov | hädenné mov |
3. os. | häd mov | hädi mov |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | hädemmé veré mov | hädemmé veré mov |
2. os. | hädenné veré mov | hädenné veré mov |
3. os. | häd veré mov | hädi veré mov |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | venemmé mov | venemmé mov |
2. os. | venné mov | venné mov |
3. os. | ven mov | veni mov |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1. os. | venemmé veré mov | venemmé veré mov |
2. os. | venné veré mov | venné veré mov |
3. os. | ven veré mov | veni veré mov |
Tryb
- Tryb oznajmujący - Podstawowy tryb w zdaniu. Np. Μirë miré - Czytasz książkę.
- Tryb rozkazujący - Wyraża rozkaz, życzenie. Tworzony za pomocą zaimka osoby i bezokolicznika, jednak zaimek można pominąć, jeśli odbiorca rozkazu wynika kontekstu. Np.: Mairé tuplacé! - Przyjdź tutaj!
- Tryb życzący - Wyraża chęć, pragnienie, życzenie. Tworzony poprzez partykułę Net. Np.: Net sant amâ ta nom - Święć się imię twoje.
- Tryb przypuszczający - Wyraża przypuszczenie, tezę. W przeciwieństwie do polszczyzny nie jest używana w charakterze rozkazu (Przeczytałbyś jakąś książkę!) lub prośby (Chciałbym powiedzieć...), ponieważ w tych zdaniach użyty zostanie tryb życzący. Tworzymy go poprzez partykułę mer. Np.: Mer am vôllmôßé, mer vida sôçi. - Gdybym był nietoperzem, widziałbym kolory.
Przypisy
- ↑ Przewiduje się, że do roku 5230 liczba mówiących wzrośnie do 1 000 000 000.
- ↑ Słowo o tyle ciekawe, że oznacza dosłownie wshodzić. Analogicznie Iść spać, kłaść się to lïvré - zachodzić.
- ↑ Jeśli stosujemy z zaimkiem ßa.
- ↑ Jeśli stosujemy z zaimkiem Nô.
- ↑ Jeśli stosujemy z zaimkiem Dü.
- ↑ Jeśli stosujemy zaimkiem Vô.
- ↑ Jeśli stosujemy z zaimkiem Etté.
- ↑ Jeśli stosujemy z zaimkiem Itt'i.