Język minijski: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 8 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 13: | Linia 13: | ||
| conworld Msc = Kyonie | | conworld Msc = Kyonie | ||
| państwa = Państwo Minów | | państwa = Państwo Minów | ||
− | | klasyfikacja = | + | | klasyfikacja = J. minijskie |
− | * | + | *południowominijskie |
− | ** | + | **minijski |
| tekst jaki = Owca i Konie | | tekst jaki = Owca i Konie | ||
| tekst u = Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan. | | tekst u = Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan. | ||
}} | }} | ||
+ | {{podręcznik}} | ||
{{słownik}} | {{słownik}} | ||
'''Język minijski''' - główny język [[Minowie|Minów]], a także język wehikularny południowo-wschodniej Dewii. | '''Język minijski''' - główny język [[Minowie|Minów]], a także język wehikularny południowo-wschodniej Dewii. | ||
Linia 89: | Linia 90: | ||
|colspan=2|fe | |colspan=2|fe | ||
| fe de | | fe de | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | === Zaimki dzierżawcze === | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !colspan=4| Zaimek | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=2|Osoba | ||
+ | !colspan=2|Sg | ||
+ | !rowspan=2|Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !m | ||
+ | !f | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1. | ||
+ | | afa | ||
+ | | efe | ||
+ | | lefe | ||
+ | |- | ||
+ | ! 2. | ||
+ | | wafa | ||
+ | | wofa | ||
+ | | cegefe | ||
+ | |- | ||
+ | ! 3. | ||
+ | |colspan=2|fefe | ||
+ | | fefe de | ||
|} | |} | ||
Linia 97: | Linia 124: | ||
!rowspan=2| Stosunek | !rowspan=2| Stosunek | ||
do mówiącego | do mówiącego | ||
− | + | !colspan=2| Rodzaj | |
|- | |- | ||
!m | !m | ||
Linia 146: | Linia 173: | ||
*lan - narzędzia | *lan - narzędzia | ||
*suji - owoce, warzywa, rzeczy jadalne | *suji - owoce, warzywa, rzeczy jadalne | ||
+ | |||
+ | == Liczebnik == | ||
+ | === Liczebniki główne === | ||
+ | *1 - fan | ||
+ | *2 - nga | ||
+ | *3 - jû | ||
+ | *4 - wûn | ||
+ | *5 - ewe | ||
+ | *6 - fi | ||
+ | *7 - ida | ||
+ | *8 - ûdû | ||
+ | *9 - ûzû | ||
+ | *10 - eme | ||
+ | *11 - emegifan | ||
+ | *12 - emeginga | ||
+ | *13 - emegijû | ||
+ | *14 - emegiwûn | ||
+ | *15 - emegewe | ||
+ | *16 - emegifi | ||
+ | *17 - emegida | ||
+ | *18 - emegûdû | ||
+ | *19 - emegûzû | ||
+ | *20 - ngama | ||
+ | *21 - ngama gi fan, ngama fan | ||
+ | *30 - jûma | ||
+ | *40 - wûma | ||
+ | *50 - eweme | ||
+ | *60 - fime | ||
+ | *70 - idama | ||
+ | *80 - ûdûma | ||
+ | *90 - ûzûma | ||
+ | *100 - ûŋan | ||
+ | *200 - ûŋan-nga | ||
+ | *1000 - dûn | ||
== Poimki == | == Poimki == | ||
Linia 152: | Linia 213: | ||
*nju + ACC - na coś | *nju + ACC - na coś | ||
*xu + NOM - obok czegoś, przy czymś | *xu + NOM - obok czegoś, przy czymś | ||
+ | *ga + NOM - u + GEN | ||
*xu + ACC - przez coś, wzdłuż czegoś | *xu + ACC - przez coś, wzdłuż czegoś | ||
*sun + ACC - od czegoś, przeciw czemuś | *sun + ACC - od czegoś, przeciw czemuś | ||
Linia 157: | Linia 219: | ||
*ka + NOM - podmiot zmienia stan w jakim się znajduje, bądź rozpoczyna działanie | *ka + NOM - podmiot zmienia stan w jakim się znajduje, bądź rozpoczyna działanie | ||
*tin + NOM - podmiot przestaje być w dotychczasowych stanie, bądź kończy działanie | *tin + NOM - podmiot przestaje być w dotychczasowych stanie, bądź kończy działanie | ||
+ | *in + NOM - z + INS, wraz z + INS, razem z + INS | ||
== Czasownik == | == Czasownik == |
Aktualna wersja na dzień 00:01, 20 sty 2018
Język minijski Zon Min | |
---|---|
Sposoby zapisu: | łaciński, pismo minijskie |
Typologia: | analityczny VSO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2017 |
W Kyonie | |
Używany w : | Państwo Minów |
Klasyfikacja: | J. minijskie
|
Przykład | |
Owca i Konie Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan. | |
Lista conlangów |
Przeczytaj też podręcznik tego języka. |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język minijski - główny język Minów, a także język wehikularny południowo-wschodniej Dewii.
Dźwięki
Spółgłoski
- m n ɲ ŋ (m n nj ng)
- p t tʃ k (b d z g)
- pʰ tʰ tʃʰ kʰ (p t c k)
- f s ʃ (f s x)
- w l j (w l j)
Samogłoski
- i u (i u)
- ɤ (û)
- ɛ ɔ (e o)
- ɑ (a)
Harmonia wokaliczna
W język minijskim występuje harmonia wokaliczna.
Podział samogłosek | |||
---|---|---|---|
Neutralne | Przednie | Tylne | |
i | o | ||
u | û | ||
e | a |
Obok siebie nie mogą występować samogłoski przednie i tylne. Czasami dochodzi do wymiany jakościowej samogłosek, w szczególności e:a, która potrafi zmienić znaczenie słowa (zmienia rodzaj żeński na męski).
Budowa sylaby
Ogólna budowa sylaby to CV(n), a więc w wygłosie sylaby nie może występować żadna inna spółgłoska niż /n/ w rodzimych słowach.
Gramatyka
Zaimki
Zaimki osobowe
Zaimek | |||
---|---|---|---|
Osoba | Sg | Pl | |
m | f | ||
1. | aze | eze | le |
2. | wa | wo | cege |
3. | fe | fe de |
Zaimki dzierżawcze
Zaimek | |||
---|---|---|---|
Osoba | Sg | Pl | |
m | f | ||
1. | afa | efe | lefe |
2. | wafa | wofa | cegefe |
3. | fefe | fefe de |
Zaimki wskazujące
Zaimek | |||
---|---|---|---|
Stosunek
do mówiącego |
Rodzaj | ||
m | f | ||
Blisko
mówiącego |
da | de | |
Daleko
mówiącego |
jika | jeke |
Rzeczownik
Rzeczownik odmienia się przez przypadki i liczby. Liczby tworzy się poprzez złożenia ze liczebnikami, a także klasyfikatorami, a przypadki tworzone są za pomocą partykuł. Istnieje też kategoria określoności.
Deklinacja
Rzeczownik odmienia się za pomocą partykuł-poimków. Lista przypadków nie jest pełna, gdyż, de facto, połączenie z każdym poimkiem może być traktowane jako osobny przypadek. Poniżej uwzględniono tylko przypadki samodzielne, nie łączące się z innymi partykułami.
Przypadek | Nieokr. | Okr. |
---|---|---|
Nom. | -∅ | na/ne |
Acc. | li | |
Gen. | ci | fa/fe |
Dat-Loc. | ka/ke | ma/me |
Klasyfikatory
Klasyfikatory są używane przy tworzeniu liczby mnogiej. Inaczej niż w język indoeuropejskich, nadają znaczenie zbiorowości, niż zwyczajnej mnogości.
- aka - ludzie, mężczyźni
- eke - kobiety
- xuci - zwierzęta domowe
- lan - narzędzia
- suji - owoce, warzywa, rzeczy jadalne
Liczebnik
Liczebniki główne
- 1 - fan
- 2 - nga
- 3 - jû
- 4 - wûn
- 5 - ewe
- 6 - fi
- 7 - ida
- 8 - ûdû
- 9 - ûzû
- 10 - eme
- 11 - emegifan
- 12 - emeginga
- 13 - emegijû
- 14 - emegiwûn
- 15 - emegewe
- 16 - emegifi
- 17 - emegida
- 18 - emegûdû
- 19 - emegûzû
- 20 - ngama
- 21 - ngama gi fan, ngama fan
- 30 - jûma
- 40 - wûma
- 50 - eweme
- 60 - fime
- 70 - idama
- 80 - ûdûma
- 90 - ûzûma
- 100 - ûŋan
- 200 - ûŋan-nga
- 1000 - dûn
Poimki
Poimki łączą się albo z biernikiem, albo z mianownikiem, jedynie poimek njun "na" z celownikiem. Połączenia z mianownikiem opisują stateczne położenie, a z biernikiem - ruch.
- nju + DAT - na czymś
- nju + ACC - na coś
- xu + NOM - obok czegoś, przy czymś
- ga + NOM - u + GEN
- xu + ACC - przez coś, wzdłuż czegoś
- sun + ACC - od czegoś, przeciw czemuś
- ku + ACC - dla czegoś, w celu czegoś, po coś
- ka + NOM - podmiot zmienia stan w jakim się znajduje, bądź rozpoczyna działanie
- tin + NOM - podmiot przestaje być w dotychczasowych stanie, bądź kończy działanie
- in + NOM - z + INS, wraz z + INS, razem z + INS
Czasownik
Czasownik nie odmienia się ani przez osoby, ani przez liczby. Istnieje kategoria czasowo-aspektowa. Znaczenie czasowników mogą być modyfikowane za pomocą partykuł.
Odmiana czasowo-aspektowa
Czas | Ndk. | Dok. |
---|---|---|
Ter. | 0 | su |
Prze. | zi | nja/nje |
Tr. rozk. | ka/ke | ji |
Tr. życz. | fu | fu su |
Tr. przyp. | gun |
Partykuły modyfikujące znaczenie
- ka - początek akcji
- tin - koniec akcji
- xu - ruch przez, długi czas trwania akcji.
- sun - od, przeciw
- nju - na, do, do góry
- ku - dla czegoś, w celu czegoś, po coś
I wiele, wiele innych.
Składnia
Ogólny szyk zdania to VSO. Przydawki występują po opisywanym rzeczowniku, ale przed partykułą, lub klasyfikatorem. Zależnie od miejsca w zdaniu, słowa mogą pełnić różne funkcje - a więc może dojść do "urzeczownikowania" czasownika i na odwrót. Czasownik stojący jako przydawka po rzeczowniku (zazwyczaj też przed klasyfikatorami lub partykułami deklinacyjnymi) pełni funkcję imiesłowu.
Teksty
Owca i konie
Jan-na gi cûn-na jû
Owca i konie | |
---|---|
Ce-ne nju njonja jan-na, lozi ben jansun xo, cûn-li jû: jûnzi fan-na jime leta, falizi ngan fanju can, gi jizi ngon jûn nje. Wanja jan-na cûn-na jû: „Njûn wûn-li, dû njo aze xu wa nju bûn nja cûn.” Wa nja sun cûn xuci: „Son ji, jan-na, njûn wûn-li, dû njo le, dû xin nja doxun ne jansun wa sun li dun ku fe tû li ku. Gi lo jan-na jansun-li xo.” Dû son fe-ne da-li, len nje jan-na tin xu xukan. | Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę. |