Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
|
|
Język newski
neviska tugna
|
| Sposoby zapisu:
|
Łacińskie
|
| Typologia:
|
Fleksyjny
SVO
|
| Faktycznie
|
| Utworzenie:
|
Caraig w 2018
|
| Używany w :
|
brak
|
| Klasyfikacja:
|
j. indoeuropejskie
|
| Lista conlangów
|
Język newski (new. neviska tugna /ˈneːvɪskɑ ˈtuɲːɑ/) - język indoeuropejski z grupy języków germańskich, z podgrupy bałtogermańskiej. Używany jest (wg althistu) na terenie Przesmyku Karelskiego. Charakteryzuje go duża ilość zapożyczeń leksykalnych i składniowych z języków bałtycko-fińskich.
Dźwięki
Samogłoski
| Typ
|
Przednie
|
Centralne
|
Tylne
|
| niezaokr.
|
zaokr.
|
niezaokr.
|
zaokr.
|
| Przymknięte
|
i~ɪ iː
|
y~ʏ yː
|
|
|
u~ʊ uː
|
| Półprzymknięte
|
eː
|
øː
|
|
|
oː
|
| Średnie
|
|
|
ə
|
|
|
| Półotwarte
|
ɛ
|
œ
|
|
|
ɔ
|
| Otwarte
|
æ æː
|
|
|
ɑ ɑː
|
|
Spółgłoski
|
|
wargowe
|
zębowe
|
dziąsłowe
|
podniebienne
|
języczkowe
|
krtaniowe
|
| nosowe
|
m
|
|
n
|
ɲ ⟨gn⟩
|
(ŋ) ⟨ng⟩
|
|
| zwarte
|
p b
|
t d
|
|
|
k g
|
|
| szczelinowe
|
f v
|
θ ð ⟨þ d⟩
|
s (z)
|
|
x ɣ ⟨h/ch g⟩
|
h
|
| aproksymanty
|
ʋ~w ⟨w⟩
|
|
|
j
|
|
|
| boczne
|
|
|
l
|
|
|
|
| drżące
|
|
r
|
|
|
|
|
Procesy fonetyczne
PG > newski
- ŋ > ɲ(ː) / V_V
- ŋ > jn~jɲ / _#
- xʷ > v / #_
- Vxʷ > V̄w
- x > h / #_
- w > ∅ / #_
- w > v / #_E
- w > v / V_V
- mb, nd > mm, nn > jm, jn
- dd, gg > ðː, ɣː
- -jj- > -ðʲ-
- -ww- > -vl-
- d, g > ð, ɣ / _#
- kn > xn
- e > ə (nieakc.)
- ē¹ > æː
- ē¹ > iæ /C_ (akc.)
- ē² > ie / C_ (akc.)
- ē > a / _#
- Ṽ > Vn / _C
- ô > ∅ + wzdł. zast.
- ê > e?
- ō > uo, ou / C_C (akc.)
- ō > a, u, ∅ / _# / C_C (nieakc.)
- ī > ij / _C
- ī > i, e /_#
- au > ō, ou (jako wzdł. zast.)
- ai > ǣ / _Ci
- ai > ī, ē
- eu > ø, ø̄
- iu > æu
Umlaut:
- a > æ
- o > ø
- u > y
- ōCj > øuC
- ACj > EiC
Morfologia
Rzeczownik
Deklinacja
Deklinacja I
olf - wilk
| a-temat, m
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
olf
|
olfar
|
| Acc.
|
| Gen.
|
olfas
|
olfon
|
| Ptv.
|
olfer
|
| Dat.
|
olfe
|
olfam
|
sœrch - chmura
| a-temat, n
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
sœrch
|
sœrcha
|
| Acc.
|
| Gen.
|
sœrchas
|
sœrchon
|
| Ptv.
|
sœrcher
|
| Dat.
|
sœrche
|
sœrcham
|
Deklinacja II
ira - wiosło
| ī/ijō-, ō-temat, f
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
ira
|
irar
|
| Acc.
|
iran
|
| Gen.
|
iras
|
iron
|
| Ptv.
|
irer
|
| Dat.
|
ire
|
iram
|
Deklinacja III
gæst - gość
| i-temat, m/f
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
gæst
|
gæstir
|
| Acc.
|
gæstin
|
| Gen.
|
gæstis
|
gæston
|
| Ptv.
|
gæster
|
| Dat.
|
gæsti
|
gæstim
|
mær - morze
| i-temat, n
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
mær
|
mæri
|
| Acc.
|
| Gen.
|
mæris
|
mæron
|
| Ptv.
|
mærer
|
| Dat.
|
mæri
|
mærim
|
Deklinacja IV
sunn - syn
| u-temat, m
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
sunn
|
synnir
|
| Acc.
|
| Gen.
|
sunnos
|
synnon
|
| Ptv.
|
sunner
|
| Dat.
|
synne
|
sunnum
|
lijþ - cydr
| u-temat, n
|
| Cas.
|
SG
|
PL
|
| Nom.
|
lijþ
|
(lijþu)
|
| Acc.
|
| Gen.
|
lijþos
|
(lijþon)
|
| Ptv.
|
lijþer
|
| Dat.
|
lijþe
|
(lijþum)
|
Deklinacja V
amme - brzuch
| an-temat, m
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
amme
|
amman
|
| Acc.
|
amman
|
| Gen.
|
æmmin
|
ammon
|
| Ptv.
|
ammer
|
| Dat.
|
æmmin
|
ammam
|
name - imię
| an-temat, n
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
name
|
namna
|
| Acc.
|
| Gen.
|
næmin
|
namnon
|
| Ptv.
|
namner
|
| Dat.
|
næmin
|
namnam
|
Deklinacja VI
tugna - język
| ōn-, īn-temat, f
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
tugna
|
tugnan
|
| Acc.
|
tugnan
|
| Gen.
|
tugnana
|
| Ptv.
|
tugner
|
| Dat.
|
tugnan
|
tugnam
|
Deklinacja VII
muodar - matka
| r-temat
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
muodar
|
mœ̄drir
|
| Acc.
|
| Gen.
|
muodars
|
muodron
|
| Ptv.
|
muodrer
|
| Dat.
|
mœ̄dr
|
muodrum
|
lamm - owca
| z-temat
|
| Cas.
|
sg.
|
pl.
|
| Nom.
|
lamm
|
læmmir
|
| Acc.
|
| Gen.
|
læmris
|
læmron
|
| Ptv.
|
lamrer
|
| Dat.
|
læmmir
|
læmrum
|
Zaimek
Zaimki główne
| 1 os.
|
sg.
|
du.
|
pl.
|
| Nom.
|
ech
|
œt
|
vēr
|
| Acc.
|
mech
|
ūs
|
| Ptv.
|
mer
|
| Dat.
|
me
|
| 2 os.
|
sg.
|
du.
|
pl.
|
| Nom.
|
þu
|
jut
|
jūr
|
| Acc.
|
þech
|
jer
|
| Ptv.
|
þer
|
| Dat.
|
þe
|
| 3 os.
|
m.
|
n.
|
f.
|
pl.
|
| Nom.
|
ir
|
it
|
sē
|
þa, þæ
|
| Acc.
|
ina(n)
|
þan
|
| Ptv.
|
er
|
erer
|
þar
|
| Dat.
|
ime
|
era
|
þam
|
Zaimki dzierżawcze
| rodzaj męski
|
| 1 os.
|
sg.
|
pl.
|
2 os.
|
sg.
|
pl.
|
3 os.
|
m.
|
n.
|
f.
|
pl.
|
| Nom.
|
min
|
ūr
|
|
þin
|
jēr
|
|
es
|
erar
|
þara
|
| Acc.
|
minan
|
uran
|
þinan
|
jeran
|
| Gen.
|
min(a)s
|
ur(a)s
|
þin(a)s
|
jer(a)s
|
| Ptv.
|
miner
|
urer
|
þiner
|
jerer
|
| Dat.
|
minam
|
uram
|
þinam
|
jeram
|
Zaimki wskazujące
Przymiotnik
Przymiotniki w języku newskim kontynuują w większości wzór deklinacji mocnej. Według deklinacji słabej odmieniają się jedynie przymiotniki w stopniu wyższym.
blinn - ślepy
| deklinacja mocna
|
| SG
|
m.
|
n.
|
f.
|
| Nom.
|
blinn
|
blinna
|
| Acc.
|
blinnan
|
blinn
|
| Gen.
|
blinnas
|
blindra
|
| Ptv.
|
blinner
|
| Dat.
|
blinnam
|
blindra
|
| PL
|
m.
|
n.
|
f.
|
| Nom.
|
blinne
|
| Acc.
|
| Gen.
|
blinnern
|
| Ptv.
|
blinnana
|
| Dat.
|
blinnam
|
jyvir - młodszy
| deklinacja słaba
|
| SG
|
m.
|
n.
|
f.
|
| Nom.
|
jyvir
|
jyvira
|
| Acc.
|
jyviran
|
jyvir
|
jyviran
|
| Gen.
|
jyvires
|
| Ptv.
|
jyvirner
|
| Dat.
|
jyvirn
|
| PL
|
m.
|
n.
|
f.
|
| Nom.
|
jyviran
|
| Acc.
|
| Gen.
|
jyvirnon
|
| Ptv.
|
| Dat.
|
jyviram
|
