Język padmarański: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Fonetyka) |
m |
||
(Nie pokazano 47 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{język | {{język | ||
− | | kolor = #C0C0C0 | nazwa = [[Plik:padmaranlogosmall.png]]<br/>Padmarański | nazwa własna = Padmaran | + | | kolor = #C0C0C0 | nazwa = [[Plik:padmaranlogosmall.png]]<br/>Padmarański | nazwa własna = Padmaran [pʰadˈmaran] |
| twórca = [[User:Ghoster|Ghoster]] | rok = 2012 | | twórca = [[User:Ghoster|Ghoster]] | rok = 2012 | ||
− | | alfabet = | + | | alfabet = [[Maqabra]], transkrypcja łacińska | typologia = ''A priori''<br/>'''OSV''', '''VOS'''<br/>Fleksyjny (alternacyjny), inkorporujący<br/>Trójdzielny | klasyfikacja = <br/> |
* Języki padmarańskie | * Języki padmarańskie | ||
** Dialekty saszmarańskie | ** Dialekty saszmarańskie | ||
Linia 8: | Linia 8: | ||
| conlanger3 = pri.pad.gho | | conlanger3 = pri.pad.gho | ||
}} | }} | ||
+ | '''Padmarański''' (pad. [[Plik:padmaran2.png]] '''Padmaran ŝafit''' [pʰadˈma.ran ʃæˈfɪt]) lub '''Klasyczny Język Padmarański''' pad. [[Plik:padmaran3.png]] '''Padmaran aqĉase''' [pʰadˈma.ran aqˈʕ̝ɑsʲ]) jest jednym z czterech oficjalnych języków [[Kombinat Szangryjski|Kombinatu Szangryjskiego]] (tuż obok [[Język szangryjski|szangryjskiego]], [[Język imfursyjski|imfursyjskiego]] oraz [[Język torajański|torajańskiego]]). Stanowi język urzędowy w [[Szasmach|Szasmachu]] i prowincjach okalających. Klasycznym językiem padmarańskim posługuje się natywnie około 10,000 osób (głównie szlacheckie rody padmarańskie). Szacowana liczba nienatywnych użytkowników to około 2,920,000,000 osób (głównie natywni użytkownicy dialektów saszmarańskich).<br/>Klasyczny język padmarański istnieje przede wszystkim w padmarańskiej literaturze (są w nim pisane książki, wypracowania naukowe, poezja, jest on głównym językiem używanym w szkolnych podręcznikach), używa się go także w oficjalnych sytuacjach, przemówieniach, w telewizji oraz innych mediach społecznościowych, jest szeroko rozpowszechniony w prawodawstwie oraz medycynie. Klasyczny padmarański, poza wspomnianymi sytuacjami, zastępowany jest często [[Dialekty padmarańskie|dialektami]]. Liczbę natywnych użytkowników łącznej sumy wszystkich dialektów padmarańskich szacuje się na ~54,000,000,000 osób. | ||
− | ''' | + | '''Rodzina padmarańska''' |
+ | * Proto-padmarański | ||
+ | ** Wczesno-padmarański | ||
+ | *** [[Padmarański dialekt arnajski|Arnajski]] [[Plik:arnai.png]] Arnai (†) | ||
+ | *** [[Padmarański dialekt narzecza Aqai|Język narzecza Aqai]] [[Plik:aqaidialekt.png]] Aqai (†) | ||
+ | *** Średnio-padmarański | ||
+ | **** Dialekty saszmarańskie | ||
+ | ***** '''Klasyczny padmarański''' [[Plik:padmaran3.png]] Padmaran Aqĉase | ||
+ | ***** [[Padmarański dialekt - Wysoki saszmarański|Wysoki saszmarański]] [[Plik:sashmaranhareildialekt.png]] Saŝmaran Har̂eil | ||
+ | ****** [[Padmarański dialekt Szasmachu|Dialekt Szasmachu]] [[Plik:shasmahshafitdialekt.png]] Ŝasmah Ŝafit | ||
+ | ***** [[Padmarański dialekt - Niski saszmarański|Niski saszmarański]] [[Plik:sashmaran'afindialekt.png]] Saŝmaran 'Afin | ||
+ | ****** [[Padmarański dialekt - Saszmarański prowincjalny|Saszmarański prowincjalny]] [[Plik:sashmaranatteisbidialekt.png]] Saŝmaran Attêisbi | ||
+ | ******* [[Padmarański dialekt wybrzeża Aĵat|Dialekt wybrzeża Aĵat]] [[Plik:ajatdialekt.png]] Aĵat | ||
+ | **** Dialekty lażadyjskie | ||
+ | ***** [[Padmarański dialekt północno-lażadyjski|Północno-lażadyjski]] [[Plik:lajadtazabdialekt.png]] Lajad Taẑab | ||
+ | ***** [[Padmarański dialekt południowo-lażadyjski|Południowo-lażadyjski]] [[Plik:lajadxalazedialekt.png]] Lajad Xalaze | ||
+ | ***** [[Padmarański dialekt furajski|Furajski]] [[Plik:furaidialekt.png]] Furai (†) | ||
+ | ****** [[Padmarański dialekt klasztoru w Turmizie|Dialekt klasztoru w Turmizie]] [[Plik:adamaiturmizadialekt.png]] Adamai Turmeiza | ||
+ | *** Dialekty samĉańskie | ||
+ | **** [[Padmarański dialekt - Mowa Samĉanu|Mowa Samĉanu]] [[Plik:samcandialekt.png]] Samĉan | ||
+ | **** [[Padmarański dialekt samiryński|Samiryński]] [[Plik:sameirandialekt.png]] Sameir (†) | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
='''Fonetyka'''= | ='''Fonetyka'''= | ||
− | Ta sekcja dotyczy fonetyki standardowego, klasycznego języku padmarańskiego według jego tradycyjnej wymowy saszmarańskiej (chyba że wskazane jest inaczej). By zapoznać się z fonetyką dialektalną, zobacz: [[Dialekty padmarańskie]]. Język padmarański zawiera podstawowe trzy fonemy samogłoskowe, dwa dyftongi oraz czterdzieści | + | Ta sekcja dotyczy fonetyki standardowego, klasycznego języku padmarańskiego według jego tradycyjnej wymowy saszmarańskiej (chyba że wskazane jest inaczej). By zapoznać się z fonetyką dialektalną, zobacz: [[Dialekty padmarańskie]]. Klasyczna szkoła saszmarańskiej wymowy języku padmarańskiego piętnowana jest w większych ośrodkach edukacyjnych (szkoły, uniwersytety), szczególnie w [[Szasmach|Szasmachu]]. |
+ | |||
+ | Język padmarański zawiera podstawowe trzy fonemy samogłoskowe, dwa dyftongi oraz czterdzieści pięć fonemów spółgłoskowych. Jego fonetyka uważana jest za jedną z najtrudniejszych wśród języków Nieuklękłego, szczególnie dla natywnych użytkowników języków torajańskich (zawierających zazwyczaj około dziesięciu fonemów spółgłoskowych). | ||
+ | |||
+ | =='''Samogłoski'''== | ||
+ | |||
+ | Istnieją trzy fonemy samogłoskowe /a i u/ oraz dwa dyftongi /ai au/. Wyjątkowo mały inwentarz fonemowy samogłosek zapewne jest wynikiem wysoko posuniętej ewolucji fonemowej spółgłosek, w których na rzecz fonemów samogłoskowych wykształciło się bardzo wiele głosek palatalizowanych oraz dość częste fonemy emfatyczne (faryngalizowane) i gardłowe. | ||
{| class="wikitable" style="text-align: center;float:right" | {| class="wikitable" style="text-align: center;float:right" | ||
Linia 152: | Linia 153: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | Faktyczna realizacja fonetyczna samogłosek różni się jednak od ich otoczenia. Alofony te są jednak absolutnie niefonemiczne w standardowym języku padmarańskim - mogą być jednak traktowane jako osobne samogłoski przez użytkowników innych dialektów, szczególnie dialektów południowych, które są o wiele bogatsze w fonemiczne samogłoski od klasycznego padmarańskiego. | ||
{| | {| | ||
| | | | ||
{|class="IPA" cellspacing="0px" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;" | {|class="IPA" cellspacing="0px" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;" | ||
− | |+ Samogłoski | + | |+ '''Samogłoski''' |
|- | |- | ||
|-style="text-align:center; font-size:smaller;" | |-style="text-align:center; font-size:smaller;" | ||
Linia 176: | Linia 179: | ||
<div style="position: absolute; left: 55%; width: 2.5em; top: 2%; background: white;">ʉ̠</div> | <div style="position: absolute; left: 55%; width: 2.5em; top: 2%; background: white;">ʉ̠</div> | ||
<div style="position: absolute; left: 50%; width: 2.5em; top: 30%; background: white;">ɵ</div> | <div style="position: absolute; left: 50%; width: 2.5em; top: 30%; background: white;">ɵ</div> | ||
+ | <div style="position: absolute; left: 54%; width: 2.5em; top: 45%; background: white;">ə</div> | ||
<div style="position: absolute; left: 25%; width: 2.5em; top: 15%; background: white;">ɪ</div> | <div style="position: absolute; left: 25%; width: 2.5em; top: 15%; background: white;">ɪ</div> | ||
<div style="position: absolute; left: 73%; width: 2.5em; top: 58%; background: white;">ʌ̟</div> | <div style="position: absolute; left: 73%; width: 2.5em; top: 58%; background: white;">ʌ̟</div> | ||
<div style="position: absolute; left: 41%; width: 2.5em; top: 80%; background: white;">æ</div> | <div style="position: absolute; left: 41%; width: 2.5em; top: 80%; background: white;">æ</div> | ||
<div style="position: absolute; left: 63%; width: 2.5em; top: 86%; background: white;">a</div> | <div style="position: absolute; left: 63%; width: 2.5em; top: 86%; background: white;">a</div> | ||
− | <div style="position: absolute; left: 61%; width: 2.5em; top: | + | <div style="position: absolute; left: 61%; width: 2.5em; top: 76%; background: white;">a̝</div> |
<div style="position: absolute; left: 59%; width: 2.5em; top: 65%; background: white;">ɐ</div> | <div style="position: absolute; left: 59%; width: 2.5em; top: 65%; background: white;">ɐ</div> | ||
<div style="position: absolute; left: 82%; width: 2.5em; top: 86%; background: white;">ɑ</div> | <div style="position: absolute; left: 82%; width: 2.5em; top: 86%; background: white;">ɑ</div> | ||
Linia 197: | Linia 201: | ||
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte''' | |style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte''' | ||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | Samogłoski są bazowo niezapisywane w maqabrze, a jako że rozróżniają często przypadki słów, to różnice form przypadkowych są dość znaczące w kontinuum dialektalnym padmarańskiego. Niektóre dialekty, mimo szerokiego rozróżnienia fonemów samogłoskowych, nie zapisują ich wcale, podczas gdy w innych podstawową konwencją ortograficzną było porzucenie znacznej większości ogonów w słowach i zastąpienie ich funkcji okazjonalnym zapisem samogłosek (chyląc pismo w stronę alfabetu). Jeśli jednak słowo nie posiada homografów w języku klasycznym, niezalecana jest wokalizacja tekstu. Oznaczanie samogłosek występuje natomiast szeroko wśród niektórych tekstów religijnych, prawnych i naukowych, a także podręczników dla dzieci i poezji, jednak tylko w przypadku ostatnich dwóch przykładów dopuszczalna jest pełna wokalizacja. W niektórych tekstach używany jest zapis samogłosek tylko na imionach i nazwach własnych, jednak ta praktyka jest coraz rzadsza. | ||
+ | |||
+ | =='''Spółgłoski'''== | ||
+ | |||
+ | Padmarański zawiera czterdzieści sześć fonemów spółgłoskowych, które dzielone są na twarde oraz miękkie. Większość spółgłosek posiada swoje twarde/miękkie odpowiedniki, jednak istnieją fonemy z tylko i wyłącznie miękką realizacją oraz takie, które nie są na stałe przyporządkowane żadnej z tych grup. | ||
{| class="wikitable" style="text-align: center;" | {| class="wikitable" style="text-align: center;" | ||
Linia 228: | Linia 238: | ||
| colspan=2| [nʲ] '''ne''' | | colspan=2| [nʲ] '''ne''' | ||
| | | | ||
− | | colspan=2| | + | | colspan=2| |
| | | | ||
| | | | ||
Linia 235: | Linia 245: | ||
! rowspan=2| Zwarte | ! rowspan=2| Zwarte | ||
! <small>Twarde</small> | ! <small>Twarde</small> | ||
− | | [ | + | | [p] '''p''' [b] '''b''' |
− | | [ | + | | [t] '''t''' [d] '''d''' |
| | | | ||
| | | | ||
− | | [ | + | | [k~kʰ] '''c''' |
| [g] '''g''' | | [g] '''g''' | ||
− | | [ | + | | [q] '''q''' |
| | | | ||
| [ʔ] '''‘''' | | [ʔ] '''‘''' | ||
|- | |- | ||
! <small>Miękkie</small> | ! <small>Miękkie</small> | ||
− | | [ | + | | [pʲ] '''pe''' [bʲ] '''be''' |
| [θʲ] '''te''' [ðʲ] '''de''' | | [θʲ] '''te''' [ðʲ] '''de''' | ||
| | | | ||
| | | | ||
− | | [ | + | | [kʲ] '''ce''' |
− | | rowspan=3| [ | + | | rowspan=3| [gʲ~ʝ] '''ge''' |
− | | [ | + | | [qʲ] '''qe''' |
| | | | ||
| [ʔʲ] '''‘e''' | | [ʔʲ] '''‘e''' | ||
Linia 258: | Linia 268: | ||
! rowspan=2| Szczelinowe | ! rowspan=2| Szczelinowe | ||
! <small>Twarde</small> | ! <small>Twarde</small> | ||
− | | [f] '''f''' [ | + | | [f] '''f''' [β] '''v''' |
− | | [θ] ''' | + | | [θ] '''th''' [ð] '''dh''' |
| [s] '''s''' [z] '''z''' | | [s] '''s''' [z] '''z''' | ||
| | | | ||
+ | | [x] '''x''' | ||
| | | | ||
| | | | ||
− | |||
| rowspan=2| [h] '''h''' | | rowspan=2| [h] '''h''' | ||
|- | |- | ||
! <small>Miękkie</small> | ! <small>Miękkie</small> | ||
− | | [fʲ] '''fe''' [ | + | | [fʲ] '''fe''' [βʲ] '''ve''' |
| | | | ||
| [sʲ] '''se''' [zʲ] '''ze''' | | [sʲ] '''se''' [zʲ] '''ze''' | ||
− | | [ʆ] '''ŝ''' [ʓ] ''' | + | | [ʆ] '''ŝ''' [ʓ] '''ẑ''' |
+ | | [xʲ] '''xe''' | ||
| | | | ||
| | | | ||
− | |||
|- | |- | ||
! rowspan=2| Emfatyczne | ! rowspan=2| Emfatyczne | ||
! <small>Twarde</small> | ! <small>Twarde</small> | ||
| | | | ||
− | |||
− | |||
| | | | ||
+ | | [ɫ] '''lo''' | ||
+ | | [ɹˠ] '''ro''' [nˠ] '''no''' | ||
| colspan=2| | | colspan=2| | ||
| | | | ||
Linia 289: | Linia 299: | ||
! <small>Miękkie</small> | ! <small>Miękkie</small> | ||
| | | | ||
− | |||
− | |||
| | | | ||
− | | | + | | |
+ | | [nˠʲ] '''noe''' | ||
+ | | colspan=2| | ||
| | | | ||
| [ʕ̝ʲ] '''ĉe''' | | [ʕ̝ʲ] '''ĉe''' | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | ! Aproksymanty | ||
+ | ! <small>Miękkie</small> | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | colspan=2| [j] '''y''' | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
Linia 301: | Linia 322: | ||
| | | | ||
| | | | ||
− | | colspan=5| [ | + | | colspan=5| [r~ʀ] '''r''' |
| | | | ||
| | | | ||
Linia 308: | Linia 329: | ||
| | | | ||
| | | | ||
− | | colspan=5| [ | + | | colspan=5| [rʲ~ʀʲ] '''re''' |
| | | | ||
| | | | ||
Linia 315: | Linia 336: | ||
! <small>Twarde</small> | ! <small>Twarde</small> | ||
| | | | ||
− | | colspan=3| [l | + | | colspan=3| [l] '''l''' |
| colspan=2| | | colspan=2| | ||
| | | | ||
Linia 323: | Linia 344: | ||
! <small>Miękkie</small> | ! <small>Miękkie</small> | ||
| | | | ||
− | | colspan=3| [ | + | | colspan=3| [lʲ] '''le''' |
| colspan=2| | | colspan=2| | ||
| | | | ||
Linia 329: | Linia 350: | ||
| | | | ||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ='''Zapis'''= | ||
+ | Zdecydowana większość języków padmarańskich zapisywana jest [[Maqabra|maqabrą]], to jest klasycznym pismem padmarańskim, będącym absolutnym abdżadem (nie zaznaczającym w żaden sposób samogłosek) z elementami hieroglificznymi (większość słów posiada ''damat'' (pad. "ogon"), na którym wypisane są symbolicznie informacje gramatyczne na temat słowa. Pismo to uważane jest za dość trudne do opanowania (chociażby z powodu nierozróżniania w piśmie pięciu przypadków padmarańskich), jednak dzięki swojej formie większość dialektów, nawet mimo przejścia skomplikowanych zmian fonetycznych, zapisywana może być tak samo lub względnie podobnie do tego stopnia, że niezrozumiałe wzajemnie dialekty padmarańskie (w szczególności saszmarańskie i lażadyjskie) mogą być całkowicie tożsame w piśmie. | ||
+ | |||
+ | Język padmarański bywa także zapisywany innymi skryptami używanymi na Nieuklękłym, takimi jak szangryjskim [[Tiar|tiar]], jednak są to rzadkie przypadki. Z racji natury padmarańskiej fonetyki, a w szczególności obecności znacznie większej ilości fonemów spółgłoskowych w w porównaniu do innych języków planety, zapisywanie padmarańskiego innymi skryptami jest niezwykle utrudnione, dlatego to prędzej zmodyfikowane wersje maqabry są używane do zapisywania innych mów, niż na odwrót. | ||
='''Gramatyka'''= | ='''Gramatyka'''= | ||
+ | |||
+ | Padmarański jest językiem silnie fleksyjnym i alternującym. Zdecydowana większość słów pochodzi od rdzeni trójspółgłoskowych, traktowanych jako leksykalne wykładniki znaczeniowe, które poddawane są metafiksacji w postaci opończ (składających się z samogłosek, czasami także spółgłosek nierdzeniowych). Głoski emfatycznie w żadnym przypadku nie występują jako elementy końcówek, są zawsze rdzeniowe. | ||
{| class="wikitable" style="text-align: center;" | {| class="wikitable" style="text-align: center;" | ||
Linia 632: | Linia 661: | ||
| colspan=2| Adan | | colspan=2| Adan | ||
| Duni | | Duni | ||
+ | |- | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align: center;" | ||
+ | |+ '''Prefiksy dzierżawcze''' | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan=3| | ||
+ | ! <small>ABS</small> | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan=4| L. Poj. | ||
+ | ! colspan=2| O. 1 | ||
+ | | Na- | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan=2| O. 2 | ||
+ | | Za- | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan=2| O. 3 | ||
+ | ! M. | ||
+ | | rowspan=2| Ta- | ||
+ | |- | ||
+ | ! Ż. | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan=4| L. Podw. | ||
+ | ! colspan=2| O. 1 | ||
+ | | Anma- | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan=2| O. 2 | ||
+ | | Azma- | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan=2| O. 3 | ||
+ | ! M. | ||
+ | | rowspan=2| Adma- | ||
+ | |- | ||
+ | ! Ż. | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan=3| L. Mn. | ||
+ | ! colspan=2| O. 1 | ||
+ | | Arna- | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan=2| O. 2 | ||
+ | | Azna- | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan=2| O. 3 | ||
+ | | Adna- | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Linia 711: | Linia 784: | ||
|- | |- | ||
! Alternacja | ! Alternacja | ||
− | | colspan=8| | + | | colspan=8| aCCiCn |
|- | |- | ||
! O. Pierwsza | ! O. Pierwsza | ||
Linia 742: | Linia 815: | ||
|- | |- | ||
! Imperatyw | ! Imperatyw | ||
− | | colspan=2| | + | | colspan=2| CaCCain |
! | ! | ||
! | ! | ||
− | | | + | | CaCCain |
| CaCCaum | | CaCCaum | ||
! | ! | ||
Linia 878: | Linia 951: | ||
|- | |- | ||
! Alternacja | ! Alternacja | ||
− | | colspan=8| | + | | colspan=8| CaCiCn |
|- | |- | ||
! O. Pierwsza | ! O. Pierwsza | ||
Linia 960: | Linia 1033: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | ='''Przykłady tekstów'''= | ||
+ | |||
+ | Podstawowa modlitwa padmarańska rozpoczynająca rytuały religijne, objawiona Padmarańczykom w Szasmachu. Jest to modlitwa otwierająca. W tradycji padmarańskiej wypowiadana jest zawsze przed codzienną poranną modlitwą oraz wieczorną medytacją. Ma ona za zadanie przypominać Padmarańczykom ich całkowite zanurzenie w obecności jednego i jedynego stwórcy (będącego w religii padmarańskiej absolutnie wszystkim, nieodłącznym i nierozerwalnym od jestestwa poszczególnych osób - innymi słowy nie jest on bytem całkowicie transcendentnym, może być zatem interpretowany jako wszystko co otacza człowieka włącznie z nim samym). | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa1.png]] | ||
+ | |||
+ | Rozebranie poszczególnych wersetów: | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa2.png]] | ||
+ | |||
+ | "'''1. Munti qudilei ĉei teaimani safanija, duni qatcei naŝmuri mea ĉei muhanurei,'''" | ||
+ | |||
+ | [mʊ̝nti qʊ̝diʎi ʕ̝ʲɪ θʲæjmani safaniʓa̝, dʊ̝ni qatkʲi naʆmʊ̝ri mʲæ ʕ̝ʲɪ mʊ̝hanʊ̝rʲi] | ||
+ | |||
+ | <sup>{creator<sup>ACC</sup> just<sup>ACC</sup> and merciful<sup>ACC</sup> glory<sup>ERG</sup>, he<sup>ACC</sup> all<sup>ACC</sup> touched<sup>ACC</sup> for and beyond<sup>ACC</sup>}</sup> | ||
+ | |||
+ | ''1. In the glory of just and merciful Creator of all touchable and the beyond!'' | ||
+ | |||
+ | ''1. Chwała niech będzie sprawiedliwemu i miłosiernemu Stwórcy wszystkiego co dotykalne i wszystkiego poza (tego granicami)!'' | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa3.png]] | ||
+ | |||
+ | "'''2. Agẑalein zi aŝqatuci najrubis dimma aŝrasnêa zi mun sagadeilu pul caraxeudean meutjiẑan tafein,'''" | ||
+ | |||
+ | [agzˤɑʎin zi aʆqatʊ̝ki naʓɾʊ̝bis dimːa aʆɾasʲnʲæ zi mʊ̝n sagaðʲilʊ̝ pʊ̝l karaħʲɵðʲæn mʲʉ̠tʓizˤʌ̟n tafʲin] | ||
+ | |||
+ | <sup>{endow<sup>1PL</sup> you<sup>ACC</sup> consiousness<sup>ACC</sup> gift<sup>INS</sup>, in-order-to protect<sup>INF</sup> you<sup>ACC</sup> falling<sup>PRE</sup> from sinful<sup>ACC</sup> hell<sup>PL-ACC</sup> into}</sup> | ||
+ | |||
+ | ''2. We endow you with the gift of consiousness to protect you from falling into the sinful hells,'' | ||
+ | |||
+ | ''2. Obdarzamy cię podarunkiem świadomości, aby ochronić cię przed upadkiem do grzesznych piekieł,'' | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa4.png]] | ||
+ | |||
+ | '''"3. Antabin zi ĉaneamas arnan dimma aŝdamea camasagei qapba,"''' | ||
+ | |||
+ | [antabin zi ʕ̝anʲæmas aɾnan dimːa aʆdamʲa kamasaʝi qapba] | ||
+ | |||
+ | <sup>{bless<sup>1PL</sup> you<sup>2SG-ACC</sup> sight<sup>ESS</sup> our in-order-to behold<sup>INF</sup> dailiness<sup>ACC</sup> miracle<sup>ABS</sup>}</sup> | ||
+ | |||
+ | ''3. We bless you with our sight to behold the miracle of the dailiness,'' | ||
+ | |||
+ | ''3. Błogosławimy cię naszym wzrokiem byś mógł dojrzeć cudu codzienności,'' | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa5.png]] | ||
+ | |||
+ | '''"4. Atmalin zi rafei dei nalan, afvaŝniceun ma‘at ĉei murataĵa ameilli ĉei meilali Aseir̂i pul,"''' | ||
+ | |||
+ | [atmalin zi rafʲi ðʲi nalan, afvaʆnikʲʉ̠n maʔat ʕ̝ʲɪ mʊ̝rataʝˤʌ̟ amʲilːi ʕ̝ʲɪ mʲilali asʲiɽˤʲi pʊ̝l] | ||
+ | |||
+ | <sup>{conduct<sup>1PL</sup> you<sup>ACC</sup> path<sup>ACC</sup> to those<sup>ACC</sup> seeking<sup>3PL</sup> truth<sup>ABS</sup> and forviveness<sup>ABS</sup> one<sup>ACC</sup> and only<sup>ACC</sup> god<sup>ACC</sup> from}</sup> | ||
+ | |||
+ | ''4. We conduct you to the path of those, who seek the truth and forgiveness from the one and only God,'' | ||
+ | |||
+ | ''4. Prowadzimy cię do prostej ścieżki tych, którzy poszukują prawdy i wybaczenia jednego i jedynego Boga,'' | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa6.png]] | ||
+ | |||
+ | '''"5. Asxêafin zi dimma cameama ĉei pealaẑa, dimma sacama Qura raqaŝa zi ĉei Ama cadeaha zi,"''' | ||
+ | |||
+ | [asʲħʲæfin zi dimːa kamʲæma ʕ̝ʲɪ pʲælazˤʌ̟, dimːa sakama qʊ̝ra raqaʆa zi ʕ̝ʲɪ ama kaðʲaha zi] | ||
+ | |||
+ | <sup>{bid<sup>1PL</sup> you<sup>ACC</sup> in-order-to listen<sup>INF</sup> and ask<sup>INF</sup>, in-order-to let<sup>INF</sup> fire<sup>ERG</sup> cleanse<sup>INF</sup> you<sup>ACC</sup> and water<sup>ERG</sup> reshape<sup>INF</sup> you<sup>ACC</sup>}</sup> | ||
+ | |||
+ | ''5. We bid you to listen and ask, to let the Fire cleanse you and the Water reshape you,'' | ||
+ | |||
+ | ''5. Rozkazujemy ci słuchać i pytać, by pozwolić Ogniom oczyścić cię i Wodzie przekształcić cię,'' | ||
+ | |||
+ | [[Plik:Padmaranmodlitwa6.png]] | ||
+ | |||
+ | '''"6. Munti catla maraẑi ĉei catla daña‘ei safanija, duni qatcei naŝmuri mea ĉei muhanurei."''' | ||
+ | |||
+ | [mʊ̝nti katla marazˤɪ ʕ̝ʲɪ katla daɲaʔʲi safaniʓa̝, dʊ̝ni qatkʲi naʆmʊ̝ri mʲæ ʕ̝ʲɪ mʊ̝hanʊ̝rʲi] | ||
+ | |||
+ | <sup>{creator<sup>ACC</sup> always thrive<sup>INF</sup> and always evolve<sup>INF</sup> glory<sup>ERG</sup>, he<sup>ACC</sup> all<sup>ACC</sup> touched<sup>ACC</sup> for and beyond<sup>ACC</sup>}</sup> | ||
+ | |||
+ | ''6. In the glory of always thriving and always evolving Creator of all touchable and the beyond!'' | ||
+ | |||
+ | ''6. Chwała niech będzie zawsze rozkwitającemu i zawsze ewoluującemu Stwórcy wszystkiego co dotykalne i wszystkiego poza (tego granicami)!'' |
Wersja z 15:37, 27 gru 2018
Padmarański Padmaran [pʰadˈmaran] | |
---|---|
Utworzenie: | Ghoster w 2012 |
Sposoby zapisu: | Maqabra, transkrypcja łacińska |
Typologia: | A priori OSV, VOS Fleksyjny (alternacyjny), inkorporujący Trójdzielny |
Klasyfikacja: |
|
Kody | |
Conlanger–3 | pri.pad.gho |
Lista conlangów |
Padmarański (pad. Padmaran ŝafit [pʰadˈma.ran ʃæˈfɪt]) lub Klasyczny Język Padmarański pad. Padmaran aqĉase [pʰadˈma.ran aqˈʕ̝ɑsʲ]) jest jednym z czterech oficjalnych języków Kombinatu Szangryjskiego (tuż obok szangryjskiego, imfursyjskiego oraz torajańskiego). Stanowi język urzędowy w Szasmachu i prowincjach okalających. Klasycznym językiem padmarańskim posługuje się natywnie około 10,000 osób (głównie szlacheckie rody padmarańskie). Szacowana liczba nienatywnych użytkowników to około 2,920,000,000 osób (głównie natywni użytkownicy dialektów saszmarańskich).
Klasyczny język padmarański istnieje przede wszystkim w padmarańskiej literaturze (są w nim pisane książki, wypracowania naukowe, poezja, jest on głównym językiem używanym w szkolnych podręcznikach), używa się go także w oficjalnych sytuacjach, przemówieniach, w telewizji oraz innych mediach społecznościowych, jest szeroko rozpowszechniony w prawodawstwie oraz medycynie. Klasyczny padmarański, poza wspomnianymi sytuacjami, zastępowany jest często dialektami. Liczbę natywnych użytkowników łącznej sumy wszystkich dialektów padmarańskich szacuje się na ~54,000,000,000 osób.
Rodzina padmarańska
- Proto-padmarański
- Wczesno-padmarański
- Arnajski Arnai (†)
- Język narzecza Aqai Aqai (†)
- Średnio-padmarański
- Dialekty saszmarańskie
- Klasyczny padmarański Padmaran Aqĉase
- Wysoki saszmarański Saŝmaran Har̂eil
- Dialekt Szasmachu Ŝasmah Ŝafit
- Niski saszmarański Saŝmaran 'Afin
- Saszmarański prowincjalny Saŝmaran Attêisbi
- Dialekty lażadyjskie
- Północno-lażadyjski Lajad Taẑab
- Południowo-lażadyjski Lajad Xalaze
- Furajski Furai (†)
- Dialekt klasztoru w Turmizie Adamai Turmeiza
- Dialekty saszmarańskie
- Dialekty samĉańskie
- Mowa Samĉanu Samĉan
- Samiryński Sameir (†)
- Wczesno-padmarański
Fonetyka
Ta sekcja dotyczy fonetyki standardowego, klasycznego języku padmarańskiego według jego tradycyjnej wymowy saszmarańskiej (chyba że wskazane jest inaczej). By zapoznać się z fonetyką dialektalną, zobacz: Dialekty padmarańskie. Klasyczna szkoła saszmarańskiej wymowy języku padmarańskiego piętnowana jest w większych ośrodkach edukacyjnych (szkoły, uniwersytety), szczególnie w Szasmachu.
Język padmarański zawiera podstawowe trzy fonemy samogłoskowe, dwa dyftongi oraz czterdzieści pięć fonemów spółgłoskowych. Jego fonetyka uważana jest za jedną z najtrudniejszych wśród języków Nieuklękłego, szczególnie dla natywnych użytkowników języków torajańskich (zawierających zazwyczaj około dziesięciu fonemów spółgłoskowych).
Samogłoski
Istnieją trzy fonemy samogłoskowe /a i u/ oraz dwa dyftongi /ai au/. Wyjątkowo mały inwentarz fonemowy samogłosek zapewne jest wynikiem wysoko posuniętej ewolucji fonemowej spółgłosek, w których na rzecz fonemów samogłoskowych wykształciło się bardzo wiele głosek palatalizowanych oraz dość częste fonemy emfatyczne (faryngalizowane) i gardłowe.
Fonem | Pozycja | Akcent | Brak | Pauza |
---|---|---|---|---|
/a/ | (C)V | [a] | [ɐ] | |
CʲV | [æ] | [a̝] | ||
CˤV | [ɑ] | [ʌ̟] | [ə] | |
/i/ | (C)V | [i] | [Ø] | |
(C)VC | [ɪ] | |||
CʲV | [i̞] | [Ø] | ||
CʲVC | [i̞] | |||
CˤV | [ɪ] | [Ø] | ||
CˤVC | [ɪ] | |||
/u/ | (C)V | [ʊ̝] | ||
CʲV | [ʉ̠] | |||
CˤV | [ɵ] | |||
/ai/ | (C)V | [aj] | [ɐj] | |
CʲV | [æj] | |||
CˤV | [ɑ̆jˑ] | [ə̆jˑ] | ||
/au/ | (C)V | [aw] | ||
CʲV | [æw] | [a̝w] | ||
CˤV | [ɑ̆wˑ] | [ʌ̟̆wˑ] |
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | [i] i | [ʊ̝] u |
Otwarte | [a] a |
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | [aj] ai | [aw] au |
Otwarte |
Faktyczna realizacja fonetyczna samogłosek różni się jednak od ich otoczenia. Alofony te są jednak absolutnie niefonemiczne w standardowym języku padmarańskim - mogą być jednak traktowane jako osobne samogłoski przez użytkowników innych dialektów, szczególnie dialektów południowych, które są o wiele bogatsze w fonemiczne samogłoski od klasycznego padmarańskiego.
Samogłoski są bazowo niezapisywane w maqabrze, a jako że rozróżniają często przypadki słów, to różnice form przypadkowych są dość znaczące w kontinuum dialektalnym padmarańskiego. Niektóre dialekty, mimo szerokiego rozróżnienia fonemów samogłoskowych, nie zapisują ich wcale, podczas gdy w innych podstawową konwencją ortograficzną było porzucenie znacznej większości ogonów w słowach i zastąpienie ich funkcji okazjonalnym zapisem samogłosek (chyląc pismo w stronę alfabetu). Jeśli jednak słowo nie posiada homografów w języku klasycznym, niezalecana jest wokalizacja tekstu. Oznaczanie samogłosek występuje natomiast szeroko wśród niektórych tekstów religijnych, prawnych i naukowych, a także podręczników dla dzieci i poezji, jednak tylko w przypadku ostatnich dwóch przykładów dopuszczalna jest pełna wokalizacja. W niektórych tekstach używany jest zapis samogłosek tylko na imionach i nazwach własnych, jednak ta praktyka jest coraz rzadsza. SpółgłoskiPadmarański zawiera czterdzieści sześć fonemów spółgłoskowych, które dzielone są na twarde oraz miękkie. Większość spółgłosek posiada swoje twarde/miękkie odpowiedniki, jednak istnieją fonemy z tylko i wyłącznie miękką realizacją oraz takie, które nie są na stałe przyporządkowane żadnej z tych grup.
ZapisZdecydowana większość języków padmarańskich zapisywana jest maqabrą, to jest klasycznym pismem padmarańskim, będącym absolutnym abdżadem (nie zaznaczającym w żaden sposób samogłosek) z elementami hieroglificznymi (większość słów posiada damat (pad. "ogon"), na którym wypisane są symbolicznie informacje gramatyczne na temat słowa. Pismo to uważane jest za dość trudne do opanowania (chociażby z powodu nierozróżniania w piśmie pięciu przypadków padmarańskich), jednak dzięki swojej formie większość dialektów, nawet mimo przejścia skomplikowanych zmian fonetycznych, zapisywana może być tak samo lub względnie podobnie do tego stopnia, że niezrozumiałe wzajemnie dialekty padmarańskie (w szczególności saszmarańskie i lażadyjskie) mogą być całkowicie tożsame w piśmie. Język padmarański bywa także zapisywany innymi skryptami używanymi na Nieuklękłym, takimi jak szangryjskim tiar, jednak są to rzadkie przypadki. Z racji natury padmarańskiej fonetyki, a w szczególności obecności znacznie większej ilości fonemów spółgłoskowych w w porównaniu do innych języków planety, zapisywanie padmarańskiego innymi skryptami jest niezwykle utrudnione, dlatego to prędzej zmodyfikowane wersje maqabry są używane do zapisywania innych mów, niż na odwrót. GramatykaPadmarański jest językiem silnie fleksyjnym i alternującym. Zdecydowana większość słów pochodzi od rdzeni trójspółgłoskowych, traktowanych jako leksykalne wykładniki znaczeniowe, które poddawane są metafiksacji w postaci opończ (składających się z samogłosek, czasami także spółgłosek nierdzeniowych). Głoski emfatycznie w żadnym przypadku nie występują jako elementy końcówek, są zawsze rdzeniowe.
Przykłady tekstówPodstawowa modlitwa padmarańska rozpoczynająca rytuały religijne, objawiona Padmarańczykom w Szasmachu. Jest to modlitwa otwierająca. W tradycji padmarańskiej wypowiadana jest zawsze przed codzienną poranną modlitwą oraz wieczorną medytacją. Ma ona za zadanie przypominać Padmarańczykom ich całkowite zanurzenie w obecności jednego i jedynego stwórcy (będącego w religii padmarańskiej absolutnie wszystkim, nieodłącznym i nierozerwalnym od jestestwa poszczególnych osób - innymi słowy nie jest on bytem całkowicie transcendentnym, może być zatem interpretowany jako wszystko co otacza człowieka włącznie z nim samym). Rozebranie poszczególnych wersetów: "1. Munti qudilei ĉei teaimani safanija, duni qatcei naŝmuri mea ĉei muhanurei," [mʊ̝nti qʊ̝diʎi ʕ̝ʲɪ θʲæjmani safaniʓa̝, dʊ̝ni qatkʲi naʆmʊ̝ri mʲæ ʕ̝ʲɪ mʊ̝hanʊ̝rʲi] {creatorACC justACC and mercifulACC gloryERG, heACC allACC touchedACC for and beyondACC} 1. In the glory of just and merciful Creator of all touchable and the beyond! 1. Chwała niech będzie sprawiedliwemu i miłosiernemu Stwórcy wszystkiego co dotykalne i wszystkiego poza (tego granicami)! "2. Agẑalein zi aŝqatuci najrubis dimma aŝrasnêa zi mun sagadeilu pul caraxeudean meutjiẑan tafein," [agzˤɑʎin zi aʆqatʊ̝ki naʓɾʊ̝bis dimːa aʆɾasʲnʲæ zi mʊ̝n sagaðʲilʊ̝ pʊ̝l karaħʲɵðʲæn mʲʉ̠tʓizˤʌ̟n tafʲin] {endow1PL youACC consiousnessACC giftINS, in-order-to protectINF youACC fallingPRE from sinfulACC hellPL-ACC into} 2. We endow you with the gift of consiousness to protect you from falling into the sinful hells, 2. Obdarzamy cię podarunkiem świadomości, aby ochronić cię przed upadkiem do grzesznych piekieł, "3. Antabin zi ĉaneamas arnan dimma aŝdamea camasagei qapba," [antabin zi ʕ̝anʲæmas aɾnan dimːa aʆdamʲa kamasaʝi qapba] {bless1PL you2SG-ACC sightESS our in-order-to beholdINF dailinessACC miracleABS} 3. We bless you with our sight to behold the miracle of the dailiness, 3. Błogosławimy cię naszym wzrokiem byś mógł dojrzeć cudu codzienności, "4. Atmalin zi rafei dei nalan, afvaŝniceun ma‘at ĉei murataĵa ameilli ĉei meilali Aseir̂i pul," [atmalin zi rafʲi ðʲi nalan, afvaʆnikʲʉ̠n maʔat ʕ̝ʲɪ mʊ̝rataʝˤʌ̟ amʲilːi ʕ̝ʲɪ mʲilali asʲiɽˤʲi pʊ̝l] {conduct1PL youACC pathACC to thoseACC seeking3PL truthABS and forvivenessABS oneACC and onlyACC godACC from} 4. We conduct you to the path of those, who seek the truth and forgiveness from the one and only God, 4. Prowadzimy cię do prostej ścieżki tych, którzy poszukują prawdy i wybaczenia jednego i jedynego Boga, "5. Asxêafin zi dimma cameama ĉei pealaẑa, dimma sacama Qura raqaŝa zi ĉei Ama cadeaha zi," [asʲħʲæfin zi dimːa kamʲæma ʕ̝ʲɪ pʲælazˤʌ̟, dimːa sakama qʊ̝ra raqaʆa zi ʕ̝ʲɪ ama kaðʲaha zi] {bid1PL youACC in-order-to listenINF and askINF, in-order-to letINF fireERG cleanseINF youACC and waterERG reshapeINF youACC} 5. We bid you to listen and ask, to let the Fire cleanse you and the Water reshape you, 5. Rozkazujemy ci słuchać i pytać, by pozwolić Ogniom oczyścić cię i Wodzie przekształcić cię, "6. Munti catla maraẑi ĉei catla daña‘ei safanija, duni qatcei naŝmuri mea ĉei muhanurei." [mʊ̝nti katla marazˤɪ ʕ̝ʲɪ katla daɲaʔʲi safaniʓa̝, dʊ̝ni qatkʲi naʆmʊ̝ri mʲæ ʕ̝ʲɪ mʊ̝hanʊ̝rʲi] {creatorACC always thriveINF and always evolveINF gloryERG, heACC allACC touchedACC for and beyondACC} 6. In the glory of always thriving and always evolving Creator of all touchable and the beyond! 6. Chwała niech będzie zawsze rozkwitającemu i zawsze ewoluującemu Stwórcy wszystkiego co dotykalne i wszystkiego poza (tego granicami)! |