Tekst źródłowy strony Język proto-iszarsko-affairski

{{ język
| kolor = #A8E4A0
| nazwa = Język proto-iszarsko-affairski
| twórca = [[User:Caraig|Caraig]] w 2020 
| nazwa conworldu = [[Kyon]]
| regiony = Prawdopodobnie południowa Pojcja
| mówiący = ''brak'' (język wymarły)
| alfabet = ''brak'' 
| typologia = aglutynacyjny <br />SOV
| klasyfikacja = [[Języki iszarsko-affairskie]]
| tekst jaki = 
| tekst u = 
}}
{{słownik}}

'''Język proto-iszarsko-affairski''' - wymarły język z rodziny iszarsko-affairskiej oraz hipotetyczny przodek wszystkich języków z tej rodziny. Rekonstruowany jako język aglutynacyjny o szyku SOV lub SVO. Cechuje się bogatą różnorodnością fonemów spółgłoskowych, w szczególności spółgłosek zwartych - występowały w nim między innymi głoski o artykulacji bocznej. Najprawdopodobniej również był językiem tonalnym.

==Fonologia==
===Samogłoski===
Dla języka proto-iszarsko-affairskiego rekonstruuje się następujący zestaw samogłosek:
[[Plik:PIA samogloski.png|center|320px]]

===Spółgłoski===
{| class="wikitable" style="text-align:center; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
|- style="font-weight:bold;"
! colspan="2" style="text-align:left;" | 
! Wargowe
! Zębowe
! Welarne
! Języczkowe
! Faryngalne
! Krtaniowe
|-
! colspan="2" style="font-weight:bold; text-align:left;" | Nosowe
| *m
| *n
| *ŋ
| 
| 
| 
|-
! rowspan="4" style="font-weight:bold; text-align:left;" | Zwarte
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | tenuis
| *b
| *t *d
| *k *g
| 
| 
| *ʔ
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | aspirowane
| 
| 
| *kʰ
| 
| 
| 
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | palatalizowane
| 
| 
| *kj~*kʲ *gj~gʲ
| 
| 
| 
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | boczne
| *bˡ
| *dˡ
| 
| 
| 
| 
|-
! rowspan="2" style="font-weight:bold; text-align:left;" | Szczelinowe
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | tenuis
| *f
| *s *z
| 
| *χ
| *ʕ
| 
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | palatalizowane
| 
| *sj~*sʲ *zj~zʲ
| 
| 
| 
| 
|-
! colspan="2" style="font-weight:bold; text-align:left;" | Drżące
| 
| 
| 
| *ʀ
| 
| 
|-
! colspan="2" style="font-weight:bold; text-align:left;" | Aproksymanty
| 
| *l
| 
| 
| 
| 
|}

==Rekonstrukcja==
===Grupa iszarska===
====Rozwój samogłosek i dyftongów====
Poniższa tabela przedstawia rozwój samogłosek z języka proto-iszarsko-affairskiego przez język praiszarski aż do współczesnego języka iszarskiego.

{| class="wikitable" style="text-align:center; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
|- style="font-weight:bold;"
! colspan="3" | Samogłoski
|- style="font-weight:bold;"
! PIA
! PI
! iszarski
|-
| colspan="2" | *ē, *i
| i
|-
| colspan="2" | *e
| e
|-
| *a
| *ä
| a /ɐ/
|-
| colspan="2" | *ə
| ê /ə/
|-
| *o
| *ɤ
| o /ɯ/
|-
| colspan="2" | *u
| u
|}
<br>
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|- style="font-weight:bold; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! colspan="3" | Dyftongi
|- style="font-weight:bold; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! PIA
! PI
! iszarski
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
| colspan="2" | *ā
| ae
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
| *ō
| *ou
| au
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
| *ē, *ia
| *ē, *əä
| ea
|-
| colspan="2" style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;" | *ū
| style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;" | oa
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
| *aCə
| *aɨ
| ai
|}
<br>
Reszta dyftongów w języku iszarskim jest wynikiem zaniku zwarcia krtaniowego w sekwencjach *VʔV.

====Rozwój spółgłosek====
{| class="wikitable" style="text-align:center; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
|- style="text-align:left;"
! colspan="3" style="text-align:center; font-weight:bold;" | Spółgłoski
|- style="font-weight:bold;"
! PIA
! PI
! iszarski
|-
| colspan="2" | *m
| m
|-
| colspan="2" | *n, *ŋ
| n
|-
| colspan="2" | *b
| b
|-
| colspan="2" | *t
| t
|-
| colspan="2" | *d
| d
|-
| *bˡ
| *βˡ
| v /ʋ/
|-
| *dˡ
| *ðˡ
| l
|-
| colspan="2" | *k
| c /k/
|-
| colspan="2" | *g
| g
|-
| colspan="2" | *kʰ
| kh /x/
|-
| *kj
| *ć [t͡ɕ]
| tx /t͡ʃ/
|-
| *gj
| *dź [d͡ʑ]
| dj /d͡ʒ/
|-
| *gu̯
| *ɣw
| w
|-
| colspan="2" | *f
| ph /f/
|-
| colspan="2" | *s
| s
|-
| colspan="2" | *z
| z
|-
| *sj
| *ś [ɕ]
| x /ʃ/
|-
| *zj
| *ź [ʑ]
| j /ʒ/
|-
| colspan="2" | *χ
| h /χ/
|-
| colspan="2" | *ʀ
| rh /ʀ/
|-
| *l
| *r
| r /ɾ/
|-
| colspan="2" | *ʔ
| rowspan="2" | Ø
|-
| colspan="2" | *ʕ
|-
| *i, *ĭ
| j
| y /j/
|-
| colspan="2" | *ʇ
| qx /ʇ/
|}

====Pozostałe zmiany fonetyczne====
* *ĕ_, *ĭ_ > Ø
* *_ĕ, *_ĭ > Ø
* *VʕV > *VhV > VV
* *VʔV > VV
* *Cz > Cr
* *-lĕŋ > *-lŋ > -ln
* *CĭC > CjC

==Morfologia==
===Zaimek===
{| class="wikitable" style="text-align:center; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
|- style="text-align:left;"
! rowspan="2" | 
! colspan="3" style="text-align:center; font-weight:bold;" | L. pojedyncza
! rowspan="2" style="text-align:center; font-weight:bold;" | L. mnoga
|- style="font-weight:bold;"
! m
! f
! n
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | 1
| colspan="3" | *sjàŋ
| *zuʔél
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | 2
| colspan="3" | *kʰél
| *kjoʔàl
|-
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | 3
| *tēbˡĕ
| *faʔòŋ
| *ĕkχás
| *bˡuʔák
|}

===Czasownik===
====Czas teraźniejszy====
Końcówki czasu teraźniejszego:
{| class="wikitable" style="text-align:center; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
|- style="text-align:left;"
! rowspan="2" | 
! colspan="3" style="text-align:center; font-weight:bold;" | L. pojedyncza
! rowspan="2" style="text-align:center; font-weight:bold;" | L. mnoga
|- style="font-weight:bold;"
! m
! f
! n
|-
| style="font-weight:bold; text-align:left;" | 1
| colspan="3" | *-lè
| *-zá
|-
| style="font-weight:bold; text-align:left;" | 2
| colspan="3" | *-χó
| *-dˡé
|-
| style="font-weight:bold; text-align:left;" | 3
| *-kjá
| *-sjĭrà
| *-fò
| *-kì
|}
<br>
Przykładowa odmiana:
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|- style="text-align:left;"
! colspan="5" style="text-align:center; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;" | ''*ìkjágu̯e'' - pływać
|- style="text-align:left; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! rowspan="2" | 
! colspan="3" style="text-align:center; font-weight:bold;" | L. pojedyncza
! rowspan="2" style="text-align:center; font-weight:bold;" | L. mnoga
|- style="font-weight:bold; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! m
! f
! n
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | 1
| colspan="3" | *ìkjágu̯elè
| *ìkjágu̯ezá
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | 2
| colspan="3" | *ìkjágu̯eχó
| *ìkjágu̯edˡé
|- style="font-family:Arial, Helvetica, sans-serif !important;;"
! style="font-weight:bold; text-align:left;" | 3
| *ìkjágu̯ekjá
| *ìkjágu̯esjĭrà
| *ìkjágu̯efò
| *ìkjágu̯ekì
|}