Język protofryktejski
Język protofryktejski - prajęzyk wszystkich języków fryktejskich, które są dość swobodną interpretacją ziemskich języków semickich w świecie Gammy.
Język protofryktejski | |
---|---|
Typologia: | alternacyjno-fleksyjny, VO[1] |
Utworzenie: | Pluur (w 2020) |
Cel utworzenia: | Rozwój świata Gammy i chęć użytkowników posiadania języka analogicznego to protosemickiego. |
Sposoby zapisu: | w conworldzie: brak de facto: alfabet łaciński |
Klasyfikacja: | Języki fryktejskie |
Kody | |
Conlanger–1 | pfr. |
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Fonetyka
Samogłoski
Język protofryktejski posiada ubogi zasób fonemów samogłoskowych. Rekonstruuje się dwa zestawy - zależne od dystrybucji geograficznej. Dla ułatiwenia, w tym artykule używany będzie zestaw dialektów zachodnich.
- zestaw dialektów wschodnich
Przednie | Centralne | Tylne | |||
Przymknięte | |||||
Prawie przymknięte | |||||
Półprzymknięte | |||||
Średnie | |||||
Półotwarte | |||||
Prawie otwarte | |||||
Otwarte |
- zestaw dialektów zachodnich
Przednie | Centralne | Tylne | |||
Przymknięte | |||||
Prawie przymknięte | |||||
Półprzymknięte | |||||
Średnie | |||||
Półotwarte | |||||
Prawie otwarte | |||||
Otwarte |
Samogłoski zapisuje się następująco:
MAF[2] | a | a: | e | i | i: | o | u | u: |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zapis | a | ā | e | i | ī | o | u | ū |
Spółgłoski
W języku protofryktejskim rekonstruuje się trzydzieści trzy dźwięki spółgłoskowe. Poniższa tabela ukazuje zasób spółgłosek wraz z ich zapisem (pogrubienie).
Wargowe | Wargowo-zębowe | Zębowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Dziąsłowo-podniebienne | Miękkopodniebienne | Języczkowe | Gardłowe | Kratniowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m m | n n | |||||||||
Zwarte | Dźwięczne | b b | d d | g g | |||||||
Iniektywne | ɓ bb | ɗ dd | ɠ gg | ||||||||
Bezdźwięczne | p p | t t | k k | ||||||||
Faryngalizowane | pˤ pp | tˤ tt | kˤ kk | ||||||||
Szczelinowe | Dźwięczne | z z | ʑ ź | ʁ q | |||||||
Bezdźwięczne | f f | θ þ | s s | ʃ š | ɕ ś | x c | χ x | ħ ħ | h h | ||
Uderzeniowe | ⱱ v | ɾ r | |||||||||
Boczne | Dźwięczne | l l | |||||||||
Bezdźwięczne | ɬ ł | ||||||||||
Faryngalizowane | lˤ ll | ||||||||||
Aproksymanty | w w | j j ɥ y |
Niektórzy badacze rekonstruują także afrykaty [d͡z t͡s t͡ʃ], zapisywane odpowiednio dz, ts, tš.
Gramatyka
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech języka protofryktejskiego jest posiadanie rdzeni cztero-, trój- i dwuspółgłoskowych. Od ilości spółgłosek w rdzeniu zależą poszczególne wzory odmian. O ile część nominalna jest w tym języku odmieniana stricte przez alternacje, o tyle część werbalna nie. W słowniku są dostępne same rdzenie, od których wg podanych w tym artykule opończ tworzy się odpowiednie formy wyrazów.
Rzeczownik
W języku protofryktejskim rzeczowniki są odmienną częścią mowy. Posiadają także, przypisany do danego rdzenia spółgłoskowego rodzaj żeński bądź męski. W liczbie pojedynczej wyróżnia się pięć form rzeczownika:
- Mianownik - opisujący podmiot
- Biernik - opisujący dopełnienie bliższe
- Dopełniacz - opisujący possesora
- Celownik - opisujący dopełnienie dalsze, a także służący do wyrażenia celowości bądź narzędzia
- Constructus - opisujący possesum[3]
W liczbie podwójnej i mnogiej nie wyróżnia się w ogóle formy dopełniacza, zaś celownik i constructus posiada tę samą formę. W tabeli poniżej myślnik (-) oznacza kolejne spółgłoski rdzenia spółgłoskowego.
Rdzenie → | Czterospółgłoskowe | Trójspółgłoskowe | Dwuspółgłoskowe | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba → | poj. | pd. | mn. | poj. | pd. | mn. | poj. | pd. | mn. |
Mianownik | -a-e-o- | aj-e--i- | aba-e-e-e- | -a-a- | a--a- | a-a-a-a | a-a- | -a- | ab-a-i |
Biernik | -i--e-e | aj-i-i-e- | -i--o-e | a--e- | a--i- | a-a-e- | a-e-u | -e- | eb-e-i |
Dopełniacz | -u--o- | - | - | -u-a-o | - | - | a-u-os | - | - |
Celownik | a--i-o- | du--a-o- | -i--e-e | -a-i-o | -u-a-o | i--e- | a-i-u | -i- | ib-i-i |
Constructus | su--i-i- | su-i-u- | sa-i-u |
Poniżej ukazany jest przykład odmiany:
Rdzenie → | N-K-Š-KK człowiek | Ź-R-V noc | Ł-Ś księżyc | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba → | poj. | pd. | mn. | poj. | pd. | mn. | poj. | pd. | mn. |
Mianownik | nakešokk | ajnekšikk | abanekešekk | źarav | aźrav | aźarava | ałaś | łaś | abłaśi |
Biernik | nikšekke | ajnikišekk | nikšokke | aźrev | aźriv | aźarev | ałeśu | łeś | ebłeśi |
Dopełniacz | nukšokk | - | - | źuravo | - | - | ałuśos | - | - |
Celownik | ankišokk | dunkašokk | nikšekke | źarivo | źuravo | iźrev | ałiyu | łiś | ibłiśi |
Constructus | sunkišikk | suźiruv | sałiśu |
Przymiotnik
Przymiotniki w języku protofryktejskim odmieniają się przez przypadki i liczby, które muszą być zgodne z przypadkiem i liczbą rzeczownika, określanego danym przymiotnikiem. Ponadto przymiotniki posiadają trzy stopnie: równy, wyższy i najwyższy. Odmiana przez przypadki jest tożsama z odmianą w rzeczowniku. Formą podstawową jest stopień równy. Stopień wyższy tworzony jest poprzez reduplikację nagłosu odmienionego już, zaś stopień najwyższy poprzez jednoczesną reduplikację nagłosu i wygłosu odmienionego wyrazu:
Stopień → | Równy | Wyższy | Najwyższy |
---|---|---|---|
Mianownik, l. poj. | nakešokk ludzki | nanakešokk bardziej ludzki | nanakešokkokk najbardziej ludzki |
Mianownik, l. pd. | aźrav nocne | aźaźrav bardziej nocne | aźaźravav najbardziej nocne |
Mianownik, l. mn. | abłaśi księżycowe | ababłaśi bardziej księżycowe | ababłaśiśi najbardziej księżycowe |
Biernik, l. poj. | nikšekke ludzkiego | ninikšekke bardziej ludzkiego | ninikšekkekke najbardziej ludzkiego |
Warto zauważyć, że stopień najwyższy był dużo rzadziej używany niż w językach europejskich. Stopień ten służył prawdopodobnie wyłącznie do spraw nadnaturalnych, duchowych, rzadziej uczuciowych.
Czasownik
Zaimki
Zaimki Osobowe
Zaimki Dzierżawcze
Przysłówki
Liczebniki
Przypisy
- ↑ Ważnym jest, że po orzeczeniu występowało dopełnienie. Podmiot jest w tym języku trochę mniej znaczący.
- ↑ Międzynarodowy Alfabet Fonetyczny
- ↑ Porównaj: https://pl.wikipedia.org/wiki/Status_constructus