Język protowertyński: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Anulowanie wersji 38984 autorstwa F1req (dyskusja))
Znacznik: Anulowanie edycji
(Nie pokazano 21 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 46: Linia 46:
 
|colspan=2 align=center | {{IPA|a}} • {{IPA|aː}} • {{IPA|ã}}
 
|colspan=2 align=center | {{IPA|a}} • {{IPA|aː}} • {{IPA|ã}}
 
|}
 
|}
−
====Dyftongi ✔====
+
====Dyftongi====
 
<hr>
 
<hr>
 
W języku protowertyńskim występuje 9 dyftongów:
 
W języku protowertyńskim występuje 9 dyftongów:
Linia 60: Linia 60:
 
*'''ue''' - [{{IPA|ʊɛ}}] jak w [...]
 
*'''ue''' - [{{IPA|ʊɛ}}] jak w [...]
 
</div>
 
</div>
−
Każdy z nich może wystąpić również w wersji długiej.
 
  
 
===Spółgłoski ✔===
 
===Spółgłoski ✔===
 
<hr>
 
<hr>
−
W języku protowertyńskim występuję 28 spółgłosek.
+
W języku protowertyńskim występuje 28 spółgłosek.
 
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
{| class="wikitable" style=text-align:center
 
! colspan="2" |
 
! colspan="2" |
Linia 163: Linia 162:
 
===Transkrypcja łacińska ✔===
 
===Transkrypcja łacińska ✔===
 
<hr>
 
<hr>
−
W zapisie łaciński występuje 28 liter oraz 12 dwuznaków.
+
W zapisie łacińskim języka protowertyńskiego występuje 28 liter oraz 12 dwuznaków.
 
{| cellspacing="10" style="text-align: center;"
 
{| cellspacing="10" style="text-align: center;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
Linia 170: Linia 169:
 
| [{{IPA|a}}] || [{{IPA|aː}}] || [{{IPA|ã}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|d͡z}}] || [{{IPA|d͡ʒ}}] || [{{IPA|ð}}] || [{{IPA|ɛ}}] || [{{IPA|ɛː}}]
 
| [{{IPA|a}}] || [{{IPA|aː}}] || [{{IPA|ã}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|d͡z}}] || [{{IPA|d͡ʒ}}] || [{{IPA|ð}}] || [{{IPA|ɛ}}] || [{{IPA|ɛː}}]
 
|- style="font-size: 2.0em;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
−
|  ę  ||  f  ||  g  ||  x  ||  i  ||  ii  ||  į  ||  y  ||  q ||  l
+
|  ę  ||  f  ||  g  ||  x  ||  i  ||  ii  ||  į  ||  y  ||  c ||  l
 
|-
 
|-
 
| [{{IPA|ɛ̃}}] || [{{IPA|f}}] || [{{IPA|g}}] || [{{IPA|h}}] || [{{IPA|i}}] || [{{IPA|iː}}] || [{{IPA|ĩ}}] || [{{IPA|j}}] || [{{IPA|k}}] || [{{IPA|l}}]
 
| [{{IPA|ɛ̃}}] || [{{IPA|f}}] || [{{IPA|g}}] || [{{IPA|h}}] || [{{IPA|i}}] || [{{IPA|iː}}] || [{{IPA|ĩ}}] || [{{IPA|j}}] || [{{IPA|k}}] || [{{IPA|l}}]
Linia 306: Linia 305:
 
| align="center" | /kaj/
 
| align="center" | /kaj/
 
| align="center" | /k/
 
| align="center" | /k/
−
| align="center" | ''q''
+
| align="center" | ''c''
 
|-
 
|-
 
| align="center" |
 
| align="center" |
Linia 497: Linia 496:
 
| align="center" |  vayl'''eni''' - dają
 
| align="center" |  vayl'''eni''' - dają
 
|-
 
|-
 +
|}
 +
====Czasy ✔====
 +
<hr>
 +
W języku protowertyńskim występują trzy czasy: przeszły, teraźniejszy oraz przyszły. Tworzy się je za pomocą odpowiedniego przedimka. Czas teraźniejszy zawiera się w domyślnym rdzeniu czasownika, czas przeszły tworzy się poprzez dodanie przedimka '''viŕ''', czas przyszły natomiast poprzez dodanie przedimka '''xeŕ'''.
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center"
 +
!Czas
 +
!Przedimek
 +
!Przykład
 +
!Znaczenie
 +
|-
 +
! Przeszły
 +
! viŕ
 +
| '''viŕ''' zeurau
 +
----
 +
'''viŕ''' euvarau
 +
----
 +
'''viŕ''' yauŕetau
 +
| ''chodziłem''
 +
----
 +
''mówiłem''
 +
----
 +
''nazywałem''
 +
|-
 +
! Teraźniejszy
 +
! —
 +
| zeurau
 +
----
 +
euvarau
 +
----
 +
yauŕetau
 +
| ''chodzę''
 +
----
 +
''mówię''
 +
----
 +
''nazywam''
 +
|-
 +
! Przyszły
 +
! xeŕ
 +
| '''xeŕ''' zeurau
 +
----
 +
'''xeŕ''' euvarau
 +
----
 +
'''xeŕ''' yauŕetau
 +
| ''będę chodził''
 +
----
 +
''będę mówił''
 +
----
 +
''będę nazywał'' 
 
|}
 
|}
  
Linia 557: Linia 604:
 
===Zaimki===
 
===Zaimki===
 
<hr>
 
<hr>
−
====Zaimki rzeczowe====
+
====Zaimki rzeczowe ✔====
 
<hr>
 
<hr>
 
{| class="wikitable" style="text-align:center;" border
 
{| class="wikitable" style="text-align:center;" border
Linia 650: Linia 697:
 
====Liczba====
 
====Liczba====
 
<hr>
 
<hr>
−
Język protowertyński posiada 3 liczby - liczbę pojedynczą, mnogą i absolutną.
+
Język protowertyński posiada 4 liczby - liczbę pojedynczą, zerową, mnogą i absolutną.
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
|-
 
|-
Linia 658: Linia 705:
 
! l.absolutna
 
! l.absolutna
 
|-
 
|-
−
| align="center" | xaŕeedh
+
| align="center" | xaŕeedh'''ezi'''
 
(żaden miecz)
 
(żaden miecz)
 
| align="center" | xaŕeedh
 
| align="center" | xaŕeedh
Linia 709: Linia 756:
 
| [Wołacz]
 
| [Wołacz]
 
|}
 
|}
−
====Odmiana rzeczowników przez przypadki====
+
====Odmiana rzeczowników przez przypadki ✔====
 
<hr>
 
<hr>
 
Odmiana zachodzi poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu.
 
Odmiana zachodzi poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu.
Linia 715: Linia 762:
 
|-
 
|-
 
!
 
!
 +
! l.zerowa
 
! l.pojedyńcza
 
! l.pojedyńcza
 
! l.mnoga
 
! l.mnoga
 
! l.absolutna
 
! l.absolutna
 
|-
 
|-
−
| I.  
+
| I.
 +
| -ezi / -aze / -iza
 
| -ø / -a / -i
 
| -ø / -a / -i
 
| -ey / -aye / -iyi
 
| -ey / -aye / -iyi
Linia 725: Linia 774:
 
|-
 
|-
 
| II.
 
| II.
 +
| -ece / -aci / -ica
 
| -esi / -ase / -isa
 
| -esi / -ase / -isa
 
| -eyu / -ayu / -iyu
 
| -eyu / -ayu / -iyu
Linia 730: Linia 780:
 
|-
 
|-
 
| III.
 
| III.
 +
| -eŕex / -aŕix / -iŕax
 
| -evi / -ave / -iva
 
| -evi / -ave / -iva
 
| -eviy / -avey / -ivay
 
| -eviy / -avey / -ivay
Linia 735: Linia 786:
 
|-
 
|-
 
| IV.
 
| IV.
 +
| -ediv / -adev / -idav
 
| -euŕ / -auŕ / -iwŕ
 
| -euŕ / -auŕ / -iwŕ
 
| -evni / -avna / -ivna
 
| -evni / -avna / -ivna
Linia 740: Linia 792:
 
|-
 
|-
 
| V.
 
| V.
 +
| -esex / -asix / -isax
 
| -evt / -avt / -ivt
 
| -evt / -avt / -ivt
 
| -etis / -ates / -itas
 
| -etis / -ates / -itas
Linia 745: Linia 798:
 
|-
 
|-
 
| VI.
 
| VI.
 +
| -evin / -aven / -ivun
 
| -eŕi / -aŕe / -iŕa
 
| -eŕi / -aŕe / -iŕa
 
| -eviŕ / -aveŕ / -ivaŕ
 
| -eviŕ / -aveŕ / -ivaŕ
Linia 750: Linia 804:
 
|-
 
|-
 
| VII.
 
| VII.
 +
| -eniz / -anuz / -inaz
 
| -ene / -ani / -ina
 
| -ene / -ani / -ina
 
| -enev / -aniv / -inav
 
| -enev / -aniv / -inav
Linia 755: Linia 810:
 
|-
 
|-
 
| VIII.
 
| VIII.
 +
| -evus / -avis / -ivas
 
| -eŕu / -aŕu / -iŕu
 
| -eŕu / -aŕu / -iŕu
 
| -esuy / -asay / -isey
 
| -esuy / -asay / -isey

Wersja z 00:09, 22 paź 2020

     Język przechodzi potężną przebudowę więc radziłbym nie sugerować się tym co jest na tej stronie!
Język protowertyński
Veertiŕe ĺauŕaadh
Sposoby zapisu: pierwotnie: brak
aktualnie: pismo wertyńskie
na ziemi: alfabet łaciński
Typologia: aglutynacyjno-fleksyjny, VSO
Faktycznie
Utworzenie: F1req w 2020
Najnowsza wersja: 1
W Kyon
Używany w : ???
Klasyfikacja: Języki wertyńskie
Przykład
???
???
Lista conlangów
Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Język protowertyński (Veertiŕe ĺauŕaadh [ˈʋɛːɾtirɛ ˈʎawɾaːð]), we współczesnym wertyńskim znany jako (...) — język autorstwa F1rqa stworzony w 2020 roku jako jego pierwszy konlang. Język wcześniej nosił nazwę "język wertyński" ale został lekko przerobiony i przemianowany na "język protowertyński". W świecie Kyonu posługiwali się nim pierwsi wertowie którzy przybyli na tereny dzisiejszej Wertynii. Jest to prajęzyk który dał początek rodzinie języków wertyńskich, wyłoniły się z niego 3 dialekty, północny, południowy oraz wschodni, z których to wyłoniły się obecne języki.

Fonologia

Samogłoski ✔

W języku protowertyńskim występują 4 samogłoski plus ich długie oraz nosowe odpowiedniki.

Przednie Tylne
Przymknięte i • iː • ĩ
Prawie przymknięte ʊ • ʊː • ʊ̃
Półotwarte ɛ • ɛː • ɛ̃
Otwarte a • aː • ã

Dyftongi

W języku protowertyńskim występuje 9 dyftongów:

  • au - [aw] jak w ĺauŕaadh [ʎawɾaːð] (język)
  • eu - [ɛw] jak w euvarev [ɛwʋarɛʋ] (mówić)
  • ay - [aj] jak w [...]
  • ey - [ɛj] jak w [...]
  • ae - [aɛ] jak w [...]
  • ea - [ɛa] jak w [...]
  • uy - [ʊj] jak w [...]
  • ua - [ʊa] jak w [...]
  • ue - [ʊɛ] jak w [...]

Spółgłoski ✔

W języku protowertyńskim występuje 28 spółgłosek.

Wargowe Zębowe Dziąsłowe Podnieb. Welarne Krtaniowe
Nosowe ɱ n ŋ
Zwarte bezdźwięczne p t k
dźwięczne b d g
Afrykaty bezdźwięczne t͡s • t͡ʃ
dźwięczne d͡z • d͡ʒ
Szczelinowe bezdźwięczne f θ s • ʃ h
dźwięczne ð z • ʒ
Drżące r
Uderzeniowe ɾ
Aproksymanty ʋ l j • ʎ w

Akcent i struktura sylaby

W języku protowertyńskim akcent zawsze pada na pierwszą sylabę.

Sposoby zapisu

Język protowertyński w swojej pierwotnej formie nie posiadał sposobów zapisu, dopiero w późniejszych wiekach powstał zapis w alfabecie wertyńskim stworzony przez kapłanów. Na potrzeby realnego świata protowertyński posiada również zapis w alfabecie łacińskim.

Transkrypcja łacińska ✔

W zapisie łacińskim języka protowertyńskiego występuje 28 liter oraz 12 dwuznaków.

a aa ą b d ds dj dh e ee
[a] [aː] [ã] [b] [d] [d͡z] [d͡ʒ] [ð] [ɛ] [ɛː]
ę f g x i ii į y c l
[ɛ̃] [f] [g] [h] [i] [iː] [ĩ] [j] [k] [l]
ĺ m n ng p r ŕ s sh t
[ʎ] [ɱ] [n] [ŋ] [p] [r] [ɾ] [s] [ʃ] [t]
ts tz th u uu ų v w z j
[t͡s] [t͡ʃ] [θ] [ʊ] [ʊː] [ʊ̃] [ʋ] [w] [z] [ʒ]

Pismo wertyńskie

Litera Nazwa Wymowa Transkrypcja
Zapis Wymowa
a /a/ /a/ a
aay /aːj/ /a:/ aa
ą /ã/ /ã/ ą
bay /baj/ /b/ b
day /daj/ /d/ d
dsay /d͡zaj/ /d͡z/ ds
djay /d͡ʒaj/ /d͡ʒ/ dj
dhay /ðaj/ /ð/ dh
e /ɛ/ /ɛ/ e
eey /ɛːj/ /ɛː/ ee
ę /ɛ̃/ /ɛ̃/ ę
fay /faj/ /f/ f
gay /gaj/ /g/ g
xay /haj/ /h/ x
i /i/ /i/ i
iiy /iːj/ /iː/ ii
į /ĩ/ /ĩ/ į
yay /jaj/ /j/ y
qay /kaj/ /k/ c
lay /laj/ /l/ l
ĺay /ʎaj/ /ʎ/ ĺ
may /ɱaj/ /ɱ/ m
nay /naj/ /n/ n
ngay /ŋaj/ /ŋ/ ng
pay /paj/ /p/ p
ray /raj/ /r/ r
ŕay /ɾaj/ /ɾ/ ŕ
say /saj/ /s/ s
shay /ʃaj/ /ʃ/ sh
tay /taj/ /t/ t
tsay /t͡saj/ /t͡s/ ts
tzay /t͡ʃaj/ /t͡ʃ/ tz
thay /θaj/ /θ/ th
u /ʊ/ /ʊ/ u
uuy /ʊːj/ /ʊ:/ uu
ų /ʊ̃/ /ʊ̃/ ų
vay /ʋaj/ /ʋ/ v
way /waj/ /w/ w
zay /zaj/ /z/ z
jay /ʒaj/ /ʒ/ j

Gramatyka

Czasowniki

Odmiana czasowników przez osoby

Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ev.

osoba sufiks zeurev - chodzić euvarev - mówić ?????? - dawać
ja - fiŕ -au zeurau - chodzę euvarau - mówię vaylau - daję
ty - weŕi -ay zeuray - chodzisz euvaray - mówisz vaylay - dajesz
on - shiŕ -ų zeurų - on chodzi euvarų - on mówi vaylų - on daje
ona - leŕa -ą zeurą - ona chodzi euvarą - ona mówi vaylą - ona daje
ono - neŕe -ę zeurę - ono chodzi euvarę - ono mówi vaylę - ono daje
my - aŕay -uti zeuruti - chodzimy euvaruti - mówimy vayluti - dajemy
wy - evay -avi zeuravi - chodzicie euvaravi - mówicie vaylavi - dajecie
oni - veŕay -eni zeureni - chodzą euvareni - mówią vayleni - dają

Czasy ✔

W języku protowertyńskim występują trzy czasy: przeszły, teraźniejszy oraz przyszły. Tworzy się je za pomocą odpowiedniego przedimka. Czas teraźniejszy zawiera się w domyślnym rdzeniu czasownika, czas przeszły tworzy się poprzez dodanie przedimka viŕ, czas przyszły natomiast poprzez dodanie przedimka xeŕ.

Czas Przedimek Przykład Znaczenie
Przeszły viŕ viŕ zeurau

viŕ euvarau

viŕ yauŕetau

chodziłem

mówiłem

nazywałem

Teraźniejszy — zeurau

euvarau

yauŕetau

chodzę

mówię

nazywam

Przyszły xeŕ xeŕ zeurau

xeŕ euvarau

xeŕ yauŕetau

będę chodził

będę mówił

będę nazywał

Przymiotniki

Przymiotniki odrzeczownikowe

Przymiotniki odrzeczownikowe tworzymy poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu, zazwyczaj jest to -e, w przypadku wyrazów zakończonych -a dajemy sufiks -ve, natomiast w przypadku wyrazów zakończonych -i dajemy sufiks -se

rzeczownik przymiotnik
veertiŕ

(wert)

veertiŕe

(wertyński)

????

(????)

?????

(????)

????

(????)

?????

(????)

Imiesłowy

czasownik imiesłów czynny imiesłów bierny
euvarev

(mówić)

euvareti

(mówiący)

euvaravi

(mówiony)

????

(darować, dawać)

??????

(dający, darujący)

??????

(dany, obdarowany)

????

(przeklinać)

??????

(przeklinający)

??????

(przeklęty)

Zaimki

Zaimki rzeczowe ✔

Przypadek Liczba pojedyncza Liczba mnoga/absolutna
1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os.
m f n
Nominativus fiŕ (ja) weŕi (ty) shiŕ (on) leŕa (ona) neŕi (ono) aŕay (my) evay (wy) veŕay (oni)
Genetivus fiŕesi (mnie) weŕisa (ciebie) shiŕesi (jego/go) leŕase (jej/niej) neŕisa (jego/go/niego) aŕayesi (nas) evayesi (was) veŕayesi (ich/nich)
Dativus fiŕevi (mnie/mi) weŕiva (tobie/ci) shiŕevi (jemu/mu/niemu) leŕave (jej/niej) neŕiva (jemu/mu/niemu) aŕayevi (nam) evayevi (wam) veŕayevi (im/nim)
Accusativus fiŕeuŕ (mnie/mię) weŕiwŕ (ciebie/cię) shiŕeuŕ (jego/go/niego) leŕauŕ (ją/nią) neŕiwŕ (je/nie) aŕayeuŕ (nas) evayeuŕ (was) veŕayeuŕ (ich/nich)
Comitativus fiŕevt (ze mną) weŕivt (z tobą) shiŕevt (z nim) leŕavt (z nią) neŕivt (z nim) aŕayevt (z nami) evayevt (z wami) veŕayevt (z nimi)
Ablativus fiŕeŕi (ode mnie) weŕiŕa (od ciebie) shiŕeŕi (od niego) leŕaŕe (od niej) neŕiŕa (od tego) aŕayeŕi (od nas) evayeŕi (od was) veŕayeŕi (od nich)
Allativus fiŕene (do mnie) weŕina (do ciebie) shiŕene (do niego) leŕani (do niej) neŕina (do tego) aŕayene (do nas) evayene (do was) veŕayene (do nich)

Rzeczowniki

Liczba

Język protowertyński posiada 4 liczby - liczbę pojedynczą, zerową, mnogą i absolutną.

l.zerowa l.pojedyncza l.mnoga l.absolutna
xaŕeedhezi

(żaden miecz)

xaŕeedh

(miecz)

xaŕeedhey

(miecze)

xaŕeedheye

(wszystkie miecze)

Przypadki

W języku protowertyńskim występuje 8 przypadków.

Przypadek Pytanie
I. Nominativus Kto?, Co?
II. Genetivus Kogo?, Czego?
III. Dativus Komu?, Czemu?
IV. Accusativus Kogo?, Co?
V. Comitativus Z kimś, Z czymś.
VI. Ablativus Skąd?, Od kogo?, Od czego?
VII. Allativus Dokąd?, Do kogo?, Do czego?
VIII. Vocativus [Wołacz]

Odmiana rzeczowników przez przypadki ✔

Odmiana zachodzi poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu.

l.zerowa l.pojedyńcza l.mnoga l.absolutna
I. -ezi / -aze / -iza -ø / -a / -i -ey / -aye / -iyi -eye / -ayi / -iya
II. -ece / -aci / -ica -esi / -ase / -isa -eyu / -ayu / -iyu -esiŕ / -aseŕ / -isaŕ
III. -eŕex / -aŕix / -iŕax -evi / -ave / -iva -eviy / -avey / -ivay -eŕes / -aŕis / -iŕas
IV. -ediv / -adev / -idav -euŕ / -auŕ / -iwŕ -evni / -avna / -ivna -etiv / -atev / -itav
V. -esex / -asix / -isax -evt / -avt / -ivt -etis / -ates / -itas -esiv / -asev / -isav
VI. -evin / -aven / -ivun -eŕi / -aŕe / -iŕa -eviŕ / -aveŕ / -ivaŕ -eŕin / -aŕen / -iŕan
VII. -eniz / -anuz / -inaz -ene / -ani / -ina -enev / -aniv / -inav -eney / -aniy / -inay
VIII. -evus / -avis / -ivas -eŕu / -aŕu / -iŕu -esuy / -asay / -isey -evų / -avą / -ivę

Odmiana przymiotników przez przypadki

Słowniczek

  1. fiŕ /ˈfiɾ/ - ja
  2. weŕi /ˈwɛɾi/- ty
  3. shiŕ /ˈʃiɾ/ - on
  4. leŕa /ˈlɛɾa/ - ona
  5. neŕe /ˈnɛɾɛ/ - ono
  6. aŕay /ˈaɾaj/ - my
  7. evay /ˈɛʋaj/ - wy
  8. veŕay /ˈʋɛɾaj/ - oni
  9. ĺauŕaadh /ˈʎawɾaːð/ - język [mowa]
  10. veryaadh /ˈʋɛrjaːð/ - naprzód
  11. yauneevaŕ /ˈjawnɛːʋaɾ/ - terytorium
  12. xaŕeedh /ˈhaɾɛːð/ - miecz
  13. euvarig /ˈɛwʋarig/ - mowa
  14. euvarev /ˈɛwʋarɛʋ/ - mówić
  15. zeurig /ˈzɛwrig/ - chód
  16. zeurev /ˈzɛwrɛʋ/ - chodzić
  17. nevaaŕi /ˈnɛʋaːɾi/ - robak/larwa
  18. teuvaaŕ /ˈtɛwʋaːɾ/ -
  19. veeŕtiŕ /ˈʋɛːɾtiɾ/ - wert
  20. thaŕ /ˈθaɾ/ - co
  21. eyvaŕ /ˈɛjʋaɾ/ - gdzie

Rozwój fonetyki

  • JĘZYK PRAPOŁUDNIOWOWERTYŃSKI

/ɛ̃/ > /ɛ̃ŋ/, inne nosówki analogicznie.

  • JĘZYK PRAPÓŁNOCNOWOWERTYŃSKI

/ɛ̃/ > /ɛn/, inne nosówki analogicznie.

  • JĘZYK PRAWSCHODNIOWOWERTYŃSKI

/ɛ̃/ > /ɛ/, inne nosówki analogicznie.

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_protowertyński&oldid=39166”