Język razruhski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
Linia 28: Linia 28:
  
 
=== Spółgłoski ===
 
=== Spółgłoski ===
−
 
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
 
 
!  
 
!  
 
!językowo-wargowe
 
!językowo-wargowe
Linia 80: Linia 79:
 
=== Samogłoski ===
 
=== Samogłoski ===
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! przednie
 
! przednie
Linia 148: Linia 147:
 
'''Oto alfabet razruhski (zgodnie z razruhskim porządkiem alfabetycznym):'''
 
'''Oto alfabet razruhski (zgodnie z razruhskim porządkiem alfabetycznym):'''
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! Litera
 
! Litera
 
! Transkrypcja
 
! Transkrypcja
Linia 284: Linia 283:
 
==== Transkrypcja spółgłosek ====
 
==== Transkrypcja spółgłosek ====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
!językowo-wargowe
 
!językowo-wargowe
Linia 335: Linia 334:
 
==== Transkrypcja samogłosek ====
 
==== Transkrypcja samogłosek ====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! przednie
 
! przednie
Linia 415: Linia 414:
  
 
Różnica fleksji zależy od tego, czy rzeczownik zakończony jest na spółgłoskę czy samogłoskę.
 
Różnica fleksji zależy od tego, czy rzeczownik zakończony jest na spółgłoskę czy samogłoskę.
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza (spół.)
 
! l. pojedyncza (spół.)
Linia 466: Linia 465:
 
|}
 
|}
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza
 
! l. pojedyncza
Linia 499: Linia 498:
 
|}
 
|}
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza
 
! l. pojedyncza
Linia 545: Linia 544:
 
Kolumny w tabelce poniżej oznaczają samogłoski pojawiające się w pierwszej sylabie czasownika oraz zmiany zachodzące w niej.
 
Kolumny w tabelce poniżej oznaczają samogłoski pojawiające się w pierwszej sylabie czasownika oraz zmiany zachodzące w niej.
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
! e
 
! e
Linia 621: Linia 620:
 
===== imiesłów przymiotnikowy bierny =====
 
===== imiesłów przymiotnikowy bierny =====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza ''m''
 
! l. pojedyncza ''m''
Linia 672: Linia 671:
 
|}
 
|}
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza ''m''
 
! l. pojedyncza ''m''
Linia 725: Linia 724:
 
===== imiesłów przymiotnikowy czynny =====
 
===== imiesłów przymiotnikowy czynny =====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza ''m''
 
! l. pojedyncza ''m''
Linia 776: Linia 775:
 
|}
 
|}
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza ''m''
 
! l. pojedyncza ''m''
Linia 829: Linia 828:
 
===== imiesłów przysłówkowy uprzedni =====
 
===== imiesłów przysłówkowy uprzedni =====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! -ini
 
! -ini
 
|}
 
|}
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! sfehini
 
! sfehini
 
|}
 
|}
Linia 839: Linia 838:
 
===== imiesłów przysłówkowy współczesny =====
 
===== imiesłów przysłówkowy współczesny =====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
! -hef
 
! -hef
 
|}
 
|}
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse:
 
! sfehef
 
! sfehef
 
|}
 
|}
Linia 856: Linia 855:
  
 
Przyrostki w stopniu równym:
 
Przyrostki w stopniu równym:
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza ''m''
 
! l. pojedyncza ''m''
Linia 909: Linia 908:
 
Przyrostki w stopniu wyższym:
 
Przyrostki w stopniu wyższym:
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza ''m''
 
! l. pojedyncza ''m''
Linia 970: Linia 969:
 
Stopniowanie przysłówków:
 
Stopniowanie przysłówków:
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! -es
 
! -es
 
|-
 
|-
Linia 979: Linia 978:
  
 
...i przykład:
 
...i przykład:
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
! saktelles
 
! saktelles
 
|-
 
|-
Linia 992: Linia 991:
 
Liczebniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby.
 
Liczebniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby.
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
! główne
 
! główne
 
! porządkowe
 
! porządkowe
Linia 1054: Linia 1053:
 
'''Przykłady odmiany liczebników zbiorowych przez przypadki:'''
 
'''Przykłady odmiany liczebników zbiorowych przez przypadki:'''
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! mianownik
 
! mianownik
 
| fŏs  
 
| fŏs  
Linia 1088: Linia 1087:
 
'''Przykłady odmian liczebników porządkowych przez przypadki oraz liczby:'''
 
'''Przykłady odmian liczebników porządkowych przez przypadki oraz liczby:'''
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! l. pojedyncza
 
! l. pojedyncza
Linia 1095: Linia 1094:
 
|-
 
|-
 
! mianownik
 
! mianownik
−
| sabxt; ellebxt
+
| sabxt; ellebxt
 
| săbxhxe; ellebxhxe
 
| săbxhxe; ellebxhxe
 
| sabxhxe; ellebxhxe
 
| sabxhxe; ellebxhxe
Linia 1126: Linia 1125:
 
==== Osobowe ====
 
==== Osobowe ====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
!  
 
!  
 
! mian.<br>M
 
! mian.<br>M
Linia 1228: Linia 1227:
 
;Zaimki bez określenia rodzajowego:
 
;Zaimki bez określenia rodzajowego:
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! mian.<br>H<ref>'''H''' oznacza zaimek bliższy (np. to, ten, ta); '''I''' - dalszy (tamto, tamten, tamta)</ref>
 
! mian.<br>H<ref>'''H''' oznacza zaimek bliższy (np. to, ten, ta); '''I''' - dalszy (tamto, tamten, tamta)</ref>
Linia 1281: Linia 1280:
 
;Dla rzeczowników o rodzaju męskim
 
;Dla rzeczowników o rodzaju męskim
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! liczba pojedyncza
 
! liczba pojedyncza
Linia 1315: Linia 1314:
 
Przykład:
 
Przykład:
  
−
{| class="wikitable" style="textsanalign: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! liczba pojedyncza
 
! liczba pojedyncza
Linia 1349: Linia 1348:
 
;Dla rzeczowników o rodzaju żeńskim
 
;Dla rzeczowników o rodzaju żeńskim
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! liczba pojedyncza
 
! liczba pojedyncza
Linia 1382: Linia 1381:
  
 
Przykład:
 
Przykład:
−
 
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
−
{| class="wikitable" style="textsanalign: center;"  
 
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! liczba pojedyncza
 
! liczba pojedyncza
Linia 1419: Linia 1417:
 
===== Bliższe =====
 
===== Bliższe =====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! liczba pojedyncza<br>M
 
! liczba pojedyncza<br>M
Linia 1471: Linia 1469:
 
===== Dalsze =====
 
===== Dalsze =====
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"  
+
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
 
! &nbsp;
 
! &nbsp;
 
! liczba pojedyncza<br>M
 
! liczba pojedyncza<br>M

Wersja z 13:24, 14 sie 2012

język razruhski
razrixac
Sposoby zapisu: pismo razruhskie
Utworzenie: Pingijno w 2011
Klasyfikacja: nieznana
Kody
Conlanger–1 rzh
Conlanger–3 pri.rzh.pnj
Typologia: VSO
Lista conlangów

Typ: a priori
Lista conlangów
NnAaPp.png
 Ten artykuł zawiera pismo razruhskie. Bez odpowiedniej czcionki (wciśnij Download) będziesz widzieć jedynie transkrypcję.
Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Razruhski - język tworzony przez Pingijna, jesienią, w 2011 roku. Autor jednak nie chce podać wszystkich informacji na temat tego języka.

Wiadomo natomiast o jego piśmie, gramatyce, fleksji, większości słownictwa i składni.

Niektóre zwroty, wyrazy czy inne informacje, jak jego cel jednak nie są ujawniane.

Język jest ściśle aprioryczny i silnie purystyczny - nie ma w nim żadnych słów pochodzących z języków, które występują na Ziemi, z wyjątkiem większości nazw własnych (tj. języki [np. polski - polisapx], państwa [np. Portugalia - Portogalnih], krainy czy kontynenty [np. Azja - Ayŏn]). Możliwe jest, iż język razruhski przybrał słowa z języków sąsiednich terytorialnie, lecz dokładnych informacji na ten temat nie ma.

Stosunki morfosyntaktyczne języka są nominatywno-akuzatywne.

Fonologia

Spółgłoski

  językowo-wargowe wargowe dziąsłowe miękkopodnieb. języczkowe nagłośniowe
nosowe n̼ ~ n m ~ ɱ
zwarte t̼ d̼ ~ p b p b ~ ȹ ȸ t d k g
szczelinowe ɸ β s z ɣ ~ x χ
drżące r я
boczne aproksymanty l̼ l

Samogłoski

  przednie centralne tylne
przymknięte i y u
średnie ɛ (œ) ə
półotwarte ʌ
otwarte a ɶ
Pozostałe reguły fonetyczne

tn [t̼n̼]
dn [d̼n̼]
hz [ɣ͡z]
hs [x͡s]
kt [k͡t]
gd [g͡d][1]

Plik:Kta.mp3

[Cy] → [Cʷy]
[Cɶ] → [Cʷɶ]
[Cu] → [Cʷu]
[Cœ] → [Cʷœ]
[Ci] → [Cʲi]

C - spółgłoska

Akcent

Akcent w razruhskim zawsze pada na trzecią sylabę od końca lub pierwszą, jeżeli sylaby są dwie. Przykład: marinăda, razrihxapx, hoku. Oczywiście, akcent w zdaniu pada zależnie od emocji i istotności, sensu wypowiedzi.

Po reformie ortografii w trybie rozkazującym, w niektórych odmianach akcent nie zmienił swojego położenia. Otóż, w trybie rozkazującym czasu teraźniejszego, w pierwszej (liczby pojedynczej) i trzecich osobach akcent jest na ostatniej sylabie - przed reformą "sal", "săl", "săle" były pisane oddzielnie.

Język ten charakteryzuje się sonantami, tworzącymi sylabę na końcu słowa, a zarazem przybierając w tym miejscu akcent. Spółgłoskami mogącymi być sonantami są: [n̼], [m], [l̼], [r], [h] oraz [l]. Przykłady: sfehaan' (przychodzi f); phan' (jest f); Saktel' (imię męskie)

Zapis

Język razruhski używa pisma razruhskiego (zwane też razruszką, alfabetem razruhskim). Powstało kilka tysięcy lat temu, przez co wyewoluował. Pismo zawiera 27 liter oznaczających pojedyncze głoski. Pismo wyróżnia majuskuły i minuskuły.

Dla uproszczenia używa się także transkrypcji.

Pismo razruhskie

Oto alfabet razruhski (zgodnie z razruhskim porządkiem alfabetycznym):

Litera Transkrypcja Nazwa litery (tran.) IPA
N n n aan [n̼ ~ n]
A a a a [a]
P p p up [t̼ ~ p]
I i i i [i]
B b b bu [d̼ ~ b]
H h h ihi [ɣ ~ x]
Ă ă ă ă [ɶ]
T t t ut [t]
R r r raa [r]
F f f uf [ɸ]
D d d du [d]
S s s us [s]
L l l aal [l]
Y y y yk [y]
V v v vii [β]
Ŏ ŏ ŏ ŏ [ʌ]
M m m aam [m ~ ɱ]
C c px uupx [p ~ ȹ]
Z z z zuz [z]
G g g gu [g]
X x hx hxi [χ]
U u u u [u]
W w bx bxuu [b ~ ȸ]
Q q rx rxige [я]
O o o opune [ə]

Transkrypcja

Transkrypcja spółgłosek

  językowo-wargowe wargowe dziąsłowe miękkopodnieb. języczkowe nagłośniowe
nosowe n m
zwarte p b px bx t d k g
szczelinowe f v s z h hx
drżące r rx
boczne aproksymanty l l

Transkrypcja samogłosek

  przednie centralne tylne
przymknięte i y u
średnie e o
półotwarte ŏ
otwarte a ă

Składnia

W razruhskim dominuje szyk VSO, w związku z czym, przed dopełnieniem zwykle występuje podmiot (w przypadku zaimków osobowych, podmiot jest pomijany, jeśli wcale nie chcemy go podkreślić), a na początku orzeczenie. Oczywiście, jest to szyk charakterystyczny dla zdań oznajmujących.


Eih turki alerin marinădam kuqin.
Eih turki (hoku) alerin marinădam kurxin.
- Nie zjadłem żadnego śniadania.

W wyrażaniu pytań stosuje się partykułę du. Podobnie jest w mandaryńskim, gdzie używa się partykuły 吗 na końcu zdania pytającego. Jednak z du jest większa dowolność, bowiem można tęż partykułę wstawić przed orzeczeniem, na początku zdania lub na jego końcu. Jeśli du występuje po orzeczeniu, zdanie przybiera brzmienia bardziej dostojnego.


Du turklu marinădam kuqin?
Du turklu (zŏ) marinădam kurxin?


Turklu marinădam kuqin du?
Turklu (zŏ) marinădam kurxin du?
- Zjadłeś śniadanie?


W zdaniach wykrzyknikowych i rozkazujących jest inaczej. Otóż szyk zmienia się wtedy w SVO.

Kuqam marinădam!
(Zŏ) kurxam marinădam!
- Zjedz śniadanie!

Gramatyka

Razruhski jest językiem fleksyjnym, wobec czego słowa ulegają wielu zmianom; występują nieregularności, czego przyczyną jest trudniejsza wymowa i częstość użycia niektórych wyrazów.

Rzeczownik

Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby (pojedyncza, podwójna oraz mnoga). Przypadki w tym języku są zróżnicowane. Jest ich sześć, lecz czasem podaje się, iż występuje ich tylko pięć:

  • mianownik
  • dopełniacz-biernik
  • narzędnik-komitatyw
  • omównik
  • miejscownik

Rzeczowniki często mają taką samą odmianę w omówniku oraz miejscowniku.

Rodzaje określania liczb:

  • pojedyncza
  • podwójna
  • mnoga

Rzeczowniki w razruhskim mogą mieć dwa rodzaje: męski lub żeński.

Deklinacja

Różnica fleksji zależy od tego, czy rzeczownik zakończony jest na spółgłoskę czy samogłoskę.

  l. pojedyncza (spół.) l. pojedyncza (sam.) l. podwójna (spół.) l. podwójna (sam.) l. mnoga (społ.) l. mnoga (sam.)
mianownik - - -e -a -(u)l -(i)l
dopełniacz-biernik -u -(u)n -en -an -uln -in
narzędnik-komitatyw -ubx -(u)bx -ur -ar -ur -(u)r
omównik -eh -(e)h -eh -ăi -ăi -ăi
miejscownik -ui -(u)i -i -el -(u)l -el
  l. pojedyncza l. podwójna l. mnoga
mianownik hxavu hxava hxavil
dopełniacz-biernik hxavun hxavan hxavin
narzędnik-komitatyw hxavubx hxavar hxavur
omównik hxaveh hxavăi hxavăi
miejscownik hxavui hxavel hxavel
  l. pojedyncza l. podwójna l. mnoga
mianownik rălas rălase rălasul
dopełniacz-biernik rălasu rălasen rălasuln
narzędnik-komitatyw rălasubx rălasur rălasur
omównik rălaseh rălaseh rălasăi
miejscownik rălasui rălasi rălasul

Czasownik

Przykład odmiany - sfehum - przyjść...
...oraz pughum - być. Odmienia się nieregularnie.

Odmiana czasowników jest dosyć złożona, bowiem w każdej osobie są dwa rodzaje: męski oraz żeński. Występują także zaimki osobowe bez rodzaju.

Koniugacja

Koniugacja w razruhskim jest zasadniczo jedna, lecz mogą występować zmiany w niektórych regularnych czasownikach.

Kolumny w tabelce poniżej oznaczają samogłoski pojawiające się w pierwszej sylabie czasownika oraz zmiany zachodzące w niej.

  e ă ŏ
hoku/hiri e ă ŏ
zŏ/na i a ă
mef/mih e ă ŏ
fihx/vă y e u
pige/sehe e ă ŏ
rui/lui e ă ŏ
miih/my e ă ŏ
fihxŏ/vŏ e e a

Odmieniając się w czasach, zmiany są takie same.

Czasy
  • teraźniejszy
  • przeszły
  • przyszły
Aspekty
  • dokonany
  • niedokonany
  • nieokreślony

Podobnie jak w angielskim, czasy łączą się z aspektami i tworzy się wtedy podobne konstrukcje. Wówczas czasoaspektów jest dwanaście.

Tryby
  • oznajmujący
  • przypuszczający
  • rozkazujący
  • apelujący

Imiesłów

Podano poniżej schematy regularnej odmiany oraz jej przykład:

imiesłów przymiotnikowy bierny
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -in -in -hin -hin -pin -pin
dopełniacz-biernik -yn -un -hin -hŏn -pin -pŏn
narzędnik-komitatyw -an -on -han -hon -pan -pon
omównik -ern -ŏrn -hern -hŏrn -pern -pŏrn
miejscownik -ern -ŏrn -hern -hŏrn -pern -pŏrn
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik sfehin sfehin sfehin sfehin sfehpin sfehpin
dopełniacz-biernik sfehyn sfehun sfehin sfehŏn sfehpin sfehpŏn
narzędnik-komitatyw sfehan sfehon sfehan sfehon sfehpan sfehpon
omównik sfehern sfehŏrn sfehern sfehŏrn sfehpern sfehpŏrn
miejscownik sfehern sfehŏrn sfehern sfehŏrn sfehpern sfehpŏrn
imiesłów przymiotnikowy czynny
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -(h)uf -(h)uf -huf -huf -puf -puf
dopełniacz-biernik -(h)ufin -(h)ufun -hufen -hufŏn -pufen -pufŏn
narzędnik-komitatyw -(h)af -(h)of -hif -huf -pif -puf
omównik -hufer -hufŏr -hufir -hufur -pufir -pufur
miejscownik -hufer -hufŏr -hufir -hufur -pufir -pufur
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik sfehuf sfehuf sfehuf sfehuf sfehpuf sfehpuf
dopełniacz-biernik sfehufin sfehufun sfehufen sfehufŏn sfehpufen sfehpufŏn
narzędnik-komitatyw sfehaf sfehof sfehif sfehuf sfehpif sfehpuf
omównik sfehufer sfehufŏr sfehufir sfehufur sfehpufir sfehpufur
miejscownik sfehufer sfehufŏr sfehufir sfehufur sfehpufir sfehpufur
imiesłów przysłówkowy uprzedni
-ini
sfehini
imiesłów przysłówkowy współczesny
-hef
sfehef

Przymiotnik

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby, rodzaje i stopnie.

Przyrostki w stopniu równym:

  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -e -ŏ -he -hŏ -pe -pŏ
dopełniacz-biernik -in -un -hen -hŏn -pen -pŏn
narzędnik-komitatyw -af -of -hif -huf -pif -puf
omównik -er -ŏr -hir -hur -pir -pur
miejscownik -er -ŏr -hir -hur -pir -pur

Przyrostki w stopniu wyższym:

  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -iame -iamŏ -iamhe -iamhŏ -iampe -iampŏ
dopełniacz-biernik -iamin -iamun -iamhin -iamhŏn -iampin -iampŏn
narzędnik-komitatyw -iamef -iamof -iamhif -iamhuf -iampif -iampuf
omównik -iamer -iamŏr -iamhir -iamhur -iampir -iampur
miejscownik -iamer -iamŏr -iamhir -iamhur -iampir -iampur

Odmiana przymiotników w stopniu najwyższym przebiega tak samo jak w st. wyższym, jednak po przymiotniku występuje wyraz "alk". Np.:

saktelliame alk - najuczciwszy

Przysłówek

Przysłówki mają podobną formę i funkcjonują podobnie jak w znanych nam językach.

Stopniowanie przysłówków:

-es
-aim
-aim alk

...i przykład:

saktelles
saktellaim
saktellaim alk

Liczebnik

Liczebniki w języku razruhskim są bardziej skomplikowane niż w polskim, bowiem system liczony jest co 12. Liczebniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby.

główne porządkowe zbiorowe
of sabxt -
ken kint kăn
feh'el fos fŏs
rum rumbxt rums
bxuk bxuhbxt bxuhs
las lavt lăs
ări ăribxt ărins
n'fa n'fabxt nifs
elle ellebxt ellsen
tratu tratubxt tratsen
vi vibxt vizen
dran drambxt drăn
dranof dransabxt dranŏfen

Żeby zobaczyć więcej liczebników, zajrzyj do słownika.

Przykłady odmiany liczebników zbiorowych przez przypadki:

mianownik fŏs rums ellsen kromen-ŏfen
dopełniacz-biernik fŏson rumson ellsui kromen-ŏfui
narzędnik-komitatyw fŏsir rumsir ellsi kromen-ŏfsi
omównik fŏsal rumsal ellsal kromen-ŏfal
miejscownik fŏsăm rumsăm ellsăm kromen-ŏfăm

Przykłady odmian liczebników porządkowych przez przypadki oraz liczby:

  l. pojedyncza l. podwójna l. mnoga
mianownik sabxt; ellebxt săbxhxe; ellebxhxe sabxhxe; ellebxhxe
dopełniacz-biernik sabxtoi; ellebxtoi săbxhxi; ellebxhxi sabxhxi; ellebxhxi
narzędnik-komitatyw sabxtiv; ellebxtiv săbxek; ellebxek sabxek; ellebxek
omównik sabxtor; ellebxtor săbxăl; ellebxăl sabxăr; ellebxăr
miejscownik sabxtăr; ellebxtăr săbxis; ellebxtis sabxis; ellebxtis

Uwaga: liczebniki porządkowe nie mają rodzajów.

Zaimki

Osobowe

  mian.
M 		mian.
F 		dop.-bier.
M 		dop.-bier.
F 		narz.-kom.
M 		narz.-kom.
F 		omów.
M 		omów.
F 		miejs.
M 		miejs.
F 		dzierż.
M 		dzierż.
F
1. lp. hoku hiri ies is hubx hŏr as eis as eis san~ sey~
2. lp. zŏ na rez sam zubx năr zim zăn id dăn sez~ ens~
3. lp. mef mih um im mubx mŏr am oim am ŏm mun~ min~
1. lmn. pige sehe gah srah ganbx srăn arh săr ark săr penre~ rane~
2. lmn. rui lui rai lat rav lăz ŏri ŏli ar al rese~ lebxe~
3. lmn. miih my mik mim him hŏn man moni may mon miln~ min~
Zaimki bez określenia rodzajowego
  mian.
H[2] 		mian.
I 		dop.-bier.
H 		dop.-bier.
I 		narz.-kom.
H 		narz.-kom.
I 		omów.
H 		omów.
I 		miejs.
H 		miejs.
I 		dzierż.
H 		dzierż.
I
3. Lp. vă fihx ve fun văbx finbx văz fahx văz fahx ven~ funhx~
3. Lmn. vŏ fihxŏ vŏmil fihnil vŏnbx fihxubx vŏs făhx vŏs făhx vŏrn~ fihxŏrn~
Odmiana zaimków dzierżawczych

Zaimki dzierżawcze mają rozróżnienie rodzajowe i dla posesji, jak i dla osoby posiadającej.

W języku polskim, mówiąc np. "moja piłka", nie wiadomo, czy osoba jest kobietą, kimś o płci żeńskiej czy mężczyzną, kimś o płci męskiej. Wiemy jednak, iż słowo "piłka" jest rodzaju żeńskiego, dlatego zaimek dzierżawczy dla pierwszej osoby liczby pojedynczej jest odmieniony w stosunku do rzeczownika opisywanego. Jednakże nie dla osoby posiadającej. W razruhskim mamy każdy zaimek w rodzaju żeńskim i męskim, toteż tyczy się to również zaimków dzierżawczych. Dla przykładu, "seyŏ haabxuvhay"/"seye găbob" powie kobieta, "sanŏ haabxuvhay"/"sane găbob" - mężczyzna.

Dla rzeczowników o rodzaju męskim
  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik -e -he -pe
dopełniacz-biernik -i -hi -pi
narzednik-komitatyw -af -hef -pf/-epf
omównik -er -hri -pre
miejsownik -er -hri -pre

Przykład:

  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik sane sanhe sanpe
dopełniacz-biernik sani sanhi sanpi
narzednik-komitatyw sanaf sanhef sanpf
omównik saner sanhri sanpre
miejsownik saner sanhri sanpre
Dla rzeczowników o rodzaju żeńskim
  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik -ŏ -hŏ -pŏ
dopełniacz-biernik +m/-em -hŏn -pŏ
narzednik-komitatyw -of -huf -pf/-ŏpf
omównik -ŏr -hur -prŏ
miejsownik -ŏr -hur -prŏ

Przykład:

  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik sanŏ sanhŏ sanpŏ
dopełniacz-biernik sam sanhŏn sanpŏ
narzednik-komitatyw sanof sanhuf sanpf
omównik sanŏr sanhur sanprŏ
miejsownik sanŏr sanhur sanprŏ

Wskazujące

Bliższe
  liczba pojedyncza
M 		liczba pojedyncza
F 		liczba podwójna
M 		liczba podwójna
F 		liczba mnoga
M 		liczba mnoga
F
mianownik zon zŏn su sŏn zi zeh
dopełniacz-biernik znu zen su snu zi zeh
narzednik-komitatyw zum zey sa sun zim zim
omównik zon zŏn son sŏn zain zagn
miejsownik zon zŏn son sun zyn zyn
Dalsze
  liczba pojedyncza
M 		liczba pojedyncza
F 		liczba podwójna
M 		liczba podwójna
F 		liczba mnoga
M 		liczba mnoga
F
mianownik zonŏ zŏnŏ sou soun ziŏ zehŏ
dopełniacz-biernik zoun zeun sou snou ziŏ zehŏ
narzednik-komitatyw zŏm zeynŏ sau sunu zimŏ zimŏ
omównik zonŏ zŏnŏ soun sŏnu zaun zans
miejsownik zunŏ zunŏ soun soun zin zim
  1. ↑ Razruhski posiada dźwięki z podwójną artykulacją. tu dyskusja na ten temat: http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=590.0
  2. ↑ H oznacza zaimek bliższy (np. to, ten, ta); I - dalszy (tamto, tamten, tamta)
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_razruhski&oldid=7468”