Język rybiniecki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
 
(Nie pokazano 21 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
 
{{ język
 
{{ język
 
| kolor = #dc281e
 
| kolor = #dc281e
Linia 17: Linia 18:
 
*****'''Język rybiniecki'''
 
*****'''Język rybiniecki'''
 
}}
 
}}
 +
 
'''Język rybiniecki''' (ryb. Rybiněcka rěca [ˈrɘ.bi.nʲɪt͡s.ka rʲɪt͡sa]) - język z grupy języków zachodniosłowiańskich (do której należą również polski, języki łużyckie, połabski, czeski i słowacki), będącej gałęzią rodziny indoeuropejskiej. Jest uznany językiem regionalnym, urzędowym w powiecie Ribnitz-Damgarten w Niemczech. Jak na rok 2018 68 osób jest biegłych/rodzimymi użytkownikami języka rybinieckiego. Językiem tym posługują się przede wszystkim mieszkańcy powiatu Ribnitz-Damgarten. W spisie nie były brane pod uwagę osoby z diaspory rybinieckiej, występującej w centralnej Polsce (ok. 40 osób)i wschodnim USA (ok. 100 osób). Nie wiadomo ile z tych osób zna język rybiniecki, i w jakim stopniu.
 
'''Język rybiniecki''' (ryb. Rybiněcka rěca [ˈrɘ.bi.nʲɪt͡s.ka rʲɪt͡sa]) - język z grupy języków zachodniosłowiańskich (do której należą również polski, języki łużyckie, połabski, czeski i słowacki), będącej gałęzią rodziny indoeuropejskiej. Jest uznany językiem regionalnym, urzędowym w powiecie Ribnitz-Damgarten w Niemczech. Jak na rok 2018 68 osób jest biegłych/rodzimymi użytkownikami języka rybinieckiego. Językiem tym posługują się przede wszystkim mieszkańcy powiatu Ribnitz-Damgarten. W spisie nie były brane pod uwagę osoby z diaspory rybinieckiej, występującej w centralnej Polsce (ok. 40 osób)i wschodnim USA (ok. 100 osób). Nie wiadomo ile z tych osób zna język rybiniecki, i w jakim stopniu.
  
Linia 112: Linia 114:
 
Po przejęciu władzy przez Hitlera przyszła kolejna fala dyskryminacji - Rybińczycy jako Słowianie byli ludźmi gorszej kategorii - prawie jako Żydzi. Rząd Hitlera ich intensywnie germanizował, dyskryminował, Rybińczycy wysyłani byli do obozów koncentracyjnych. Na szczęście program ten ruszył dopiero w 1935 roku i sprytni Rybińczycy, którzy wiedzieli, że Hitler jest podejrzany i zły, wyemigrowali - do Polski, USA, Wielkiej Brytanii.
 
Po przejęciu władzy przez Hitlera przyszła kolejna fala dyskryminacji - Rybińczycy jako Słowianie byli ludźmi gorszej kategorii - prawie jako Żydzi. Rząd Hitlera ich intensywnie germanizował, dyskryminował, Rybińczycy wysyłani byli do obozów koncentracyjnych. Na szczęście program ten ruszył dopiero w 1935 roku i sprytni Rybińczycy, którzy wiedzieli, że Hitler jest podejrzany i zły, wyemigrowali - do Polski, USA, Wielkiej Brytanii.
 
===1939-teraz===
 
===1939-teraz===
−
Po drugiej wojnie światowej, kiedy powstało NRD, Stalin zaprosił Rybińczyków z całego świata o przybycie do Ribnitz i okolic. A więc większość Rybińczyków przyjechała, a że z oczywistych powodów nienawidzili oni faszyzmu i nazizmu, to myśleli, że „ten komunizm nie musi być taki zły, jak mówią - to jest przeciwieństwo okrutnego nazizmu”. W 1945 r. żyło około 90 Rybińczyków, z czego 25 przyjechało do Niemiec. Przyjechali do Ribnitz (i okolic) i tam zamieszkali. Reżim komunistyczny wspierał Rybińczyków, którzy wyemigrowali do Niemiec, ale zabili wszystkich żołnierzy rybinieckich, którzy zostali zmuszeni do walki w Wehrmachcie lub zostali zmuszeni do podpisania volkslisty. Rybińczycy mieli też ciężkie czasy w NRD - w końcu był to komunizm. Kultura rybiniecka była wspierana do 1953 roku - roku śmierci Stalina. Po 1953 roku Rybinianie byli dyskryminowani i sowietyzowani - nie mogli zostać urzędnikami, urzędnikami, żołnierzami, nauczycielami i pracować w wielu innych zawodach. Milicja katowała ich za błahostki. Na szczęście komunizm się skończył i w 1990 roku Niemcy się zjednoczyły. Kultura rybiniecka zaczęła się ponownie rozwijać, a populacja Rybińczyków rośnie - w 1950 r. osób identyfikujących się z etnicznością rybiniecką w powiecie Ribnitz-Damgarten było 40, w 1980 r. 37, w 1997 r. 51, a w 2018 r. 85! Nie wszyscy z nich są rodzimomówcami/biegli w rybinieckim, ale szacuje się, że 70-80% Rybincian mówi płynnie/jest rodzimomówcami języka rybinieckiego.
+
Po drugiej wojnie światowej, kiedy powstało NRD, Stalin zaprosił Rybińczyków z całego świata o przybycie do Ribnitz i okolic. A więc większość Rybińczyków przyjechała, a że z oczywistych powodów nienawidzili oni faszyzmu i nazizmu, to myśleli, że „ten komunizm nie musi być taki zły, jak mówią - to jest przeciwieństwo okrutnego nazizmu”. W 1945 r. żyło około 90 Rybińczyków, z czego 25 przyjechało do Niemiec. Przyjechali do Ribnitz (i okolic) i tam zamieszkali. Reżim komunistyczny wspierał Rybińczyków, którzy wyemigrowali do Niemiec, ale zabili wszystkich żołnierzy rybinieckich, którzy zostali zmuszeni do walki w Wehrmachcie lub zostali zmuszeni do podpisania volkslisty. Rybińczycy mieli też ciężkie czasy w NRD - w końcu był to komunizm. Kultura rybiniecka była wspierana do 1953 roku - roku śmierci Stalina. Po 1953 roku Rybinianie byli dyskryminowani i sowietyzowani - nie mogli zostać urzędnikami, urzędnikami, żołnierzami, nauczycielami i pracować w wielu innych zawodach. Milicja katowała ich za błahostki. Na szczęście komunizm się skończył i w 1990 roku Niemcy się zjednoczyły. Kultura rybiniecka zaczęła się ponownie rozwijać, a populacja Rybińczyków rośnie - w 1950 r. osób identyfikujących się z etnicznością rybiniecką w powiecie Ribnitz-Damgarten było 40, w 1980 r. 37, w 1997 r. 51, a w 2018 r. 85! Nie wszyscy z nich są rodzimomówcami/biegli w rybinieckim, ale szacuje się, że 70-80% z nich mówi płynnie/jest rodzimomówcami języka rybinieckiego.
 
=Gramatyka=
 
=Gramatyka=
−
Gramatyka języka rybinieckiego jest porównywalnie skomplikowana jak inne języki zachodniosłowiańskie.  
+
Gramatyka języka rybinieckiego jest prostsza niż innych języków zachodniosłowiańskich.  
 
===Składnia===
 
===Składnia===
 
Szyk zdania jest w mowie i poezji dowolny, ale podstawową, neutralną składnią jest SVO.
 
Szyk zdania jest w mowie i poezji dowolny, ale podstawową, neutralną składnią jest SVO.
Linia 128: Linia 130:
 
===Rzeczowniki===
 
===Rzeczowniki===
 
Każdy rzeczownik ma jeden z trzech rodzajów: męski, żeński lub nijaki. Odmienia się przez trzy liczby (pojedyncza, podwójna, mnoga) i 5 przypadków (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, brotucyk - złączony narzędnik i miejscownik). Odmiany nie należą do najregularniejszych, ale poniżej pokazana jest odmiana trzech przykładowych wyrazów w różnych rodzajach - męskim, żeńskim i nijakim:
 
Każdy rzeczownik ma jeden z trzech rodzajów: męski, żeński lub nijaki. Odmienia się przez trzy liczby (pojedyncza, podwójna, mnoga) i 5 przypadków (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, brotucyk - złączony narzędnik i miejscownik). Odmiany nie należą do najregularniejszych, ale poniżej pokazana jest odmiana trzech przykładowych wyrazów w różnych rodzajach - męskim, żeńskim i nijakim:
 +
 +
 +
{| class="wikitable"
 +
|+ Odmiana trzech wyrazów: ''štrąt'' (plaża) [r.m.], ''stëriālå'' (strzała) [r.ż.], ''mjąsô'' (mięso) [r.n.]
 +
!  !! mianownik !! dopełniacz !! celownik !! biernik !! brotucyk
 +
|-
 +
| liczba poj. || štrąt, stëriālå, mjąsô || štrąto, stëriālī, mjąsa || štrątu, stëriāloj, mjąsam || štrąta, stëriālę, mjąså || štrątěm, stëriālō, mjąsō
 +
|-
 +
| liczba pdw. || štrątā, stëriāla, mjąså || štrątov, stëriāl, mjąsī || štrątom, stëriālą, mjąsą || štrątājê, stëriāla, mjąså || štrątāčem, stëriālěmi, mjąsåh
 +
|-
 +
| liczba mn. || štrątë, stëriālë, mjąsā || štrątëv, stëriāl, mjąsąc || štrątôm, stëriālëmą, mjąsąco || štrątë, stëriālë, mjąsā || štrątëmam, stëriālåhim, mjąsāhi
 +
|}
 +
===Zaimki osobowe===
 +
{| class="wikitable"
 +
|+ Zaimki osobowe w języku rybinieckim
 +
!  !! mianownik !! dopełniacz !! celownik !! biernik !! brotucyk
 +
|-
 +
| 1SG || joz || mě || mi || mě || mą
 +
|-
 +
| 2SG || te || těb || tōpě || těb || tą
 +
|-
 +
| 3SG.MASC || jån || jō || ěm || hô || ěm
 +
|-
 +
| 3SG.FEM. || ånā || jōj || ěj || ję || ånę
 +
|-
 +
| 3SG.NEUT || åno || jōhô || ěm || hô || ëm
 +
|-
 +
| 1DU || moje || mos || mōm || mos || měm
 +
|-
 +
| 2DU || vuoje || vuos || vuōm || vuos || vuēn
 +
|-
 +
| 3DU.MASC || vuåne || vuåh || vīm || vuåh || vuēn
 +
|-
 +
| 3DU.NON-MASC || vuån || vuåh || vīm || vuåh || vuēn
 +
|-
 +
| 1PL || moj || åns || nå || åns || ånsě
 +
|-
 +
| 2PL || vuoj || ěrs || vą || ěrs || vuoī
 +
|-
 +
| 3PL.MASC || vuåni || īh || jim || īh || vīmī
 +
|-
 +
| 3PL.NON-MASC || vuåne || īh || jim || īh || vīmī
 +
|}
 +
===Czasowniki===
 +
Istnieje 6 odmian czasowników. Jest jednak małe grono czasowników nieregularnych, które w te kategorie się nie wpisują.
 +
{| class="wikitable"
 +
|+ Wzory odmian czasowników w języku rybinieckim
 +
!  !! -ët !! -ovåt !! -t/dit !! -ěc !! -ic !! -āc
 +
|-
 +
| 1SG.MASC || ëm, ëlêm || uěm, ovalm || t/dě, t/dālm || ěcam, ěcalm || ju, ilom || ą, ālm
 +
|-
 +
| 1SG.FEM || ëm, ëlam || uěm, ovalam || t/dě, t/dālam || ěcam, ěcalam || ju, ilåm || ą, ālam
 +
|-
 +
| 2SG.MASC || ëš, ëlês || uěš, ovalěs || t/děš, t/dāls || ěcaš, ěcalěš || iš, ilěs || aš, alěs
 +
|-
 +
| 2SG.FEM || ëš, ëlas || uěš, ovalaš || t/děš, t/dalas || ěcaš, ěcalåš || iš, ilas || aś, alas
 +
|-
 +
| 3SG.MASC || ë, ël || uě, ovāl || t/dī, t/djal || ěcë, ěcål || ī, īl || a, al
 +
|-
 +
| 3SG.FEM || ë, ëla || uě, ovāla || t/dī, t/djala || ěcë, ěcåla || ī, īla || a, alā
 +
|-
 +
| 3SG.NEUT || ë, ëlô || uě, ovālô || t/dī, t/djalô || ěcë, ěcålô || ī, īlô || a, alō
 +
|-
 +
| 1DU || ëmā, ëlë || ěvå, ovålji || t/djā, t/dělë || ěcā, ěclim || imā, ilima || amā, alima
 +
|-
 +
| 2DU || ëta, ëlëst || ětå, ovålst || t/djā, t/dělstë || ěta, ětlīs || ita, ilita || atā, alita
 +
|-
 +
| 3DU.MASC. || ëtą, ëljā || ětą, ovaljā || t/dją, t/dělsta || ětą, ětlā || itą, itěla || atą, ąli
 +
|-
 +
| 3DU.NON-MASC || ëtą, ëljī || ětą, ovaljī || t/dją, t/delstjī || ětą, ětlě || itą, itělë || atą, ąlë
 +
|-
 +
| 1PL || ëmy, ëlsmy || ojmë, olism || t/dumë, t/dělěsmy || ěcåmë, ěcålimë || imë, ilimë || amë, alismë
 +
|-
 +
| 2PL || ëcê, ëlecê || ojecë, olist || t/děcê, t/dělěscë || ěcåcë, ěcålicë || icë, ilicë || acě, alicë
 +
|-
 +
| 3PL.MASC || ą, ëljë || uję, ovli || t/dą, t/děli || ěcajo, ěcali || ju, ěli || aję, alī
 +
|-
 +
| 3PL.NON-MASC. || ą, ëly || uję, ovlë || t/dą, t/djalë || ěcajo, ěcalë || ju, ělë || aję, alë
 +
|}
 +
[[Kategoria:Języki sztuczne]]

Aktualna wersja na dzień 17:18, 22 mar 2022

Język rybiniecki
Rybiněcka rěca
Utworzenie: Terrus38 w 2020
Używany w : Niemcy (regionalny)
Liczba użytkowników 68 (2018)
Sposoby zapisu: alfabet łaciński
Klasyfikacja: Języki indoeuropejskie
  • Języki bałtosłowiańskie
    • Języki słowiańskie
      • Języki zachodniosłowiańskie
        • Języki lechickie
        • staropolski, połabski, starokaszubski (zachodnie dialekty)
          • Język rybiniecki
Lista conlangów


Język rybiniecki (ryb. Rybiněcka rěca [ˈrɘ.bi.nʲɪt͡s.ka rʲɪt͡sa]) - język z grupy języków zachodniosłowiańskich (do której należą również polski, języki łużyckie, połabski, czeski i słowacki), będącej gałęzią rodziny indoeuropejskiej. Jest uznany językiem regionalnym, urzędowym w powiecie Ribnitz-Damgarten w Niemczech. Jak na rok 2018 68 osób jest biegłych/rodzimymi użytkownikami języka rybinieckiego. Językiem tym posługują się przede wszystkim mieszkańcy powiatu Ribnitz-Damgarten. W spisie nie były brane pod uwagę osoby z diaspory rybinieckiej, występującej w centralnej Polsce (ok. 40 osób)i wschodnim USA (ok. 100 osób). Nie wiadomo ile z tych osób zna język rybiniecki, i w jakim stopniu.

Flaga Rybińczyków i Republiki Rybinieckiej (1813-1835).


Fonologia

Język rybiniecki ma bardzo bogaty inwentarz fonetyczny, z niektórymi dźwiękami nietypowymi dla języków słowiańskich.

Spółgłoski

dwuwargowa wargowo-zębowa dziąsłowa zadziąsłowa retrofleksyjna podniebienna welarna
nosowa m n
zwarta p, b t, d d k, g
zwarto-szczelinowa t͡s t͡ʃ t͡ʂ*
szczelinowa f, v s, z ʃ, ʒ ʂ*, ʐ* x, ɣ*
półotwarta j
drżąca r
boczna l ʎ

* spółgłoski występujące tylko alofonicznie

Samogłoski

przednia przednia scentr. centralna tylna
przymknięte i, iː u, uː
prawie przymknięte ɪ, ɪː
półprzymknięte ɘ
średnie ə ɔ̞, ɔ̞ː
półotwarte ɛ, ɛ̃ ɔ
otwarte a, aː ã ɑ

Akcent

Akcent zwykle, jak w języku polskim, pada na przedostatnią sylabę, ale nie jest to aż tak regularne, często występuje akcent na pierwszą sylabę.

Alfabet

ALFABET RYBINIECKI

Rybiněcki alfabêt

  • A [a]
  • Å [ɑ]
  • Ą [ã]
  • Ā [aː]
  • B [b]
  • C [t͡s]
  • Č [t͡ʃ] ~ [t͡ʂ]
  • D [d]
  • E [ɪ]
  • Ě [jɛ] ~ [jɪ] ([ʲɛ] ~ [ʲɪ])
  • Ê [ɛ]
  • Ë [ə]
  • Ę [ɛ̃]
  • Ē [ɪː]
  • F [f]
  • G [g]
  • H [x] ~ [χ] ~ [ɣ]
  • I [i]
  • Ī [iː]
  • J [j]
  • K [k]
  • L [l] ~ [ɫ]
  • M [m]
  • N [n]
  • O [o̞]
  • Ô [ɔ]
  • Ō [o̞ː]
  • P [p]
  • R [r]
  • S [s]
  • Š [ʃ] ~ [ʂ]
  • T [t]
  • U [u]
  • Ū [uː]
  • V [v]
  • Y [ɘ]
  • Z [z]
  • Ž [ʒ] ~ [ʐ]

Historia

1444-1835

Polska. 1444. Daleko, nad Morzem Czarnym, Polacy i Węgrzy walczą z Turkami pod Warną. Około tygodnia po walce około 10 tysięcy ludzi na dalekim północno-zachodnim krańcu Polski w okolicach Czaplinka aż do Białego Boru usłyszało o katastrofie. Zginął król Władysław i połowa armii, która udała się do Warny. Ci ludzie bardzo przestraszeni zdecydowali uciec z Polski - myśleli, że Imperium Osmańskie podbije całą Polskę. Podróżując po Niemczech, usłyszeli, że w środku Niemiec, nad Łabą, mieszkają Słowianie. Oczywiście wędrowcy chcieli odwiedzić tych tajemniczych Słowian. Tak też zrobili. A więc zamieszkali z Połabianami, najbardziej wysuniętymi na zachód ludami słowiańskimi, mieli ze sobą dzieci. Żyli tak około 100 lat. W 1546 r. Wybuchła w Niemczech wielka wojna - społabianizowani Polacy i Kaszubi musieli uciekać. Więc uciekli na północny wschód. Dotarli do miasteczka Ribnitz - bardzo spokojnego niemieckiego miasteczka nad zalewem Saal. Dowiedzieli się, że w tym mieście są też Połabianie, choć ich liczebność jest tam niewielka. Nasi ludzie znaleźli dwa drewniane domy z Połabianami. Podróżni zaczęli budować domy w pobliżu i stworzyli nową część miasta Ribnitz. W miarę upływu czasu populacja słowiańskich mieszkańców Ribnitz rosła, zajmowali coraz więcej domów w tymże mieście i prawie wyrzucili większość niemieckiej populacji. A więc mieszkali w Ribnitz, który nazwali „Rybiněc”. Ich język był właściwie mieszanką północnych i południowych dialektów połabskiego ze staropolskimi i starokaszubskimi korzeniami. Odtąd słowiańskich mieszkańców Ribnitz będziemy nazywać Rybińczykami. Rybińczycy mieszkali normalnie w Ribnitz do początku XIX wieku, kiedy to Prusy zaczęły germanizować i zabijać Rybińczyków. Rybińczycy poprosili Napoleona o pomoc. W 1806 roku doszło do wojny napoleońskiej z Prusami, niezwiązanej ze sprawą Rybińczyków, ale przybył Bonaparte, podbił Ribnitz i dał Rybińczykom na wpół niepodległe państwo. To było coś w rodzaju Wielkiej Brytanii i Kanady. Ten kraj nie trwał jednak długo.

Herb Rybińczyków, Republiki Rybinieckiej (1813-1835) i symbol języka rybinieckiego.

1835-1939

W 1835 r. Republika Rybiniecka została zaanektowana przez Prusy. I nadszedł czas prawdziwej germanizacji. Niemcy zakazali języka rybinieckiego w szkołach, bankach, radach, urzędach miejskich (Rybińczycy mieszkali nie tylko w Ribnitz, ale także w okolicznych miastach i wsiach). To czas, w którym prawie 60% Rybińczyków przestało istnieć - zostali zgermanizowani lub zginęli, gdy w latach 1841-1857 panował głód. Był to też czas, kiedy paradoksalnie najmniej niemieckich słów dotarło do j. rybinieckiego, bo Rybińcy znienawidzili Niemców, których wcześniej lubili, i był to przejaw ruchu oporu. Zamiast tego Rybińczycy zaczęli pożyczać słowa z duńskiego - Dania jest niedaleko Ribnitz, a Rybińczycy mieli pozytywne stosunki z Duńczykami. Na szczęście wszystko to skończyło się w 1918 roku - po I wojnie światowej. W traktacie wersalskim pojawia się paragraf o tym, że Niemcy muszą szanować Rybinczyków i nie mogą ich germanizować, a język rybiniecki ma być normalnie używany i nauczany w szkołach. W 1920 roku było tylko 900 Rybińczyków. Po przejęciu władzy przez Hitlera przyszła kolejna fala dyskryminacji - Rybińczycy jako Słowianie byli ludźmi gorszej kategorii - prawie jako Żydzi. Rząd Hitlera ich intensywnie germanizował, dyskryminował, Rybińczycy wysyłani byli do obozów koncentracyjnych. Na szczęście program ten ruszył dopiero w 1935 roku i sprytni Rybińczycy, którzy wiedzieli, że Hitler jest podejrzany i zły, wyemigrowali - do Polski, USA, Wielkiej Brytanii.

1939-teraz

Po drugiej wojnie światowej, kiedy powstało NRD, Stalin zaprosił Rybińczyków z całego świata o przybycie do Ribnitz i okolic. A więc większość Rybińczyków przyjechała, a że z oczywistych powodów nienawidzili oni faszyzmu i nazizmu, to myśleli, że „ten komunizm nie musi być taki zły, jak mówią - to jest przeciwieństwo okrutnego nazizmu”. W 1945 r. żyło około 90 Rybińczyków, z czego 25 przyjechało do Niemiec. Przyjechali do Ribnitz (i okolic) i tam zamieszkali. Reżim komunistyczny wspierał Rybińczyków, którzy wyemigrowali do Niemiec, ale zabili wszystkich żołnierzy rybinieckich, którzy zostali zmuszeni do walki w Wehrmachcie lub zostali zmuszeni do podpisania volkslisty. Rybińczycy mieli też ciężkie czasy w NRD - w końcu był to komunizm. Kultura rybiniecka była wspierana do 1953 roku - roku śmierci Stalina. Po 1953 roku Rybinianie byli dyskryminowani i sowietyzowani - nie mogli zostać urzędnikami, urzędnikami, żołnierzami, nauczycielami i pracować w wielu innych zawodach. Milicja katowała ich za błahostki. Na szczęście komunizm się skończył i w 1990 roku Niemcy się zjednoczyły. Kultura rybiniecka zaczęła się ponownie rozwijać, a populacja Rybińczyków rośnie - w 1950 r. osób identyfikujących się z etnicznością rybiniecką w powiecie Ribnitz-Damgarten było 40, w 1980 r. 37, w 1997 r. 51, a w 2018 r. 85! Nie wszyscy z nich są rodzimomówcami/biegli w rybinieckim, ale szacuje się, że 70-80% z nich mówi płynnie/jest rodzimomówcami języka rybinieckiego.

Gramatyka

Gramatyka języka rybinieckiego jest prostsza niż innych języków zachodniosłowiańskich.

Składnia

Szyk zdania jest w mowie i poezji dowolny, ale podstawową, neutralną składnią jest SVO. Zdania rozkazujące tworzy się dodając partykułę "nēh" (niech) przed czasownik. Stosuje się to w każdej osobie i liczbie.

Zdania pytające tworzy się:


a) za pomocą inwersji

b) dodając słówka typu "kōk" albo "čë" (jak, czy) na początku zdania.

Rzeczowniki

Każdy rzeczownik ma jeden z trzech rodzajów: męski, żeński lub nijaki. Odmienia się przez trzy liczby (pojedyncza, podwójna, mnoga) i 5 przypadków (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, brotucyk - złączony narzędnik i miejscownik). Odmiany nie należą do najregularniejszych, ale poniżej pokazana jest odmiana trzech przykładowych wyrazów w różnych rodzajach - męskim, żeńskim i nijakim:


Odmiana trzech wyrazów: štrąt (plaża) [r.m.], stëriālå (strzała) [r.ż.], mjąsô (mięso) [r.n.]
mianownik dopełniacz celownik biernik brotucyk
liczba poj. štrąt, stëriālå, mjąsô štrąto, stëriālī, mjąsa štrątu, stëriāloj, mjąsam štrąta, stëriālę, mjąså štrątěm, stëriālō, mjąsō
liczba pdw. štrątā, stëriāla, mjąså štrątov, stëriāl, mjąsī štrątom, stëriālą, mjąsą štrątājê, stëriāla, mjąså štrątāčem, stëriālěmi, mjąsåh
liczba mn. štrątë, stëriālë, mjąsā štrątëv, stëriāl, mjąsąc štrątôm, stëriālëmą, mjąsąco štrątë, stëriālë, mjąsā štrątëmam, stëriālåhim, mjąsāhi

Zaimki osobowe

Zaimki osobowe w języku rybinieckim
mianownik dopełniacz celownik biernik brotucyk
1SG joz mě mi mě mą
2SG te těb tōpě těb tą
3SG.MASC jån jō ěm hô ěm
3SG.FEM. ånā jōj ěj ję ånę
3SG.NEUT åno jōhô ěm hô ëm
1DU moje mos mōm mos měm
2DU vuoje vuos vuōm vuos vuēn
3DU.MASC vuåne vuåh vīm vuåh vuēn
3DU.NON-MASC vuån vuåh vīm vuåh vuēn
1PL moj åns nå åns ånsě
2PL vuoj ěrs vą ěrs vuoī
3PL.MASC vuåni īh jim īh vīmī
3PL.NON-MASC vuåne īh jim īh vīmī

Czasowniki

Istnieje 6 odmian czasowników. Jest jednak małe grono czasowników nieregularnych, które w te kategorie się nie wpisują.

Wzory odmian czasowników w języku rybinieckim
-ët -ovåt -t/dit -ěc -ic -āc
1SG.MASC ëm, ëlêm uěm, ovalm t/dě, t/dālm ěcam, ěcalm ju, ilom ą, ālm
1SG.FEM ëm, ëlam uěm, ovalam t/dě, t/dālam ěcam, ěcalam ju, ilåm ą, ālam
2SG.MASC ëš, ëlês uěš, ovalěs t/děš, t/dāls ěcaš, ěcalěš iš, ilěs aš, alěs
2SG.FEM ëš, ëlas uěš, ovalaš t/děš, t/dalas ěcaš, ěcalåš iš, ilas aś, alas
3SG.MASC ë, ël uě, ovāl t/dī, t/djal ěcë, ěcål ī, īl a, al
3SG.FEM ë, ëla uě, ovāla t/dī, t/djala ěcë, ěcåla ī, īla a, alā
3SG.NEUT ë, ëlô uě, ovālô t/dī, t/djalô ěcë, ěcålô ī, īlô a, alō
1DU ëmā, ëlë ěvå, ovålji t/djā, t/dělë ěcā, ěclim imā, ilima amā, alima
2DU ëta, ëlëst ětå, ovålst t/djā, t/dělstë ěta, ětlīs ita, ilita atā, alita
3DU.MASC. ëtą, ëljā ětą, ovaljā t/dją, t/dělsta ětą, ětlā itą, itěla atą, ąli
3DU.NON-MASC ëtą, ëljī ětą, ovaljī t/dją, t/delstjī ětą, ětlě itą, itělë atą, ąlë
1PL ëmy, ëlsmy ojmë, olism t/dumë, t/dělěsmy ěcåmë, ěcålimë imë, ilimë amë, alismë
2PL ëcê, ëlecê ojecë, olist t/děcê, t/dělěscë ěcåcë, ěcålicë icë, ilicë acě, alicë
3PL.MASC ą, ëljë uję, ovli t/dą, t/děli ěcajo, ěcali ju, ěli aję, alī
3PL.NON-MASC. ą, ëly uję, ovlë t/dą, t/djalë ěcajo, ěcalë ju, ělë aję, alë
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_rybiniecki&oldid=48447”