Język sarmacki: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "{{język | kolor = #008080 | nazwa = Język iberyjski | nazwa własna = Lenua hebiriuna | alfabet u = Łacińskie | typologia u = Fleksyjny<br/> | faktycznie = tak | tw...") |
m |
||
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | {{AM}} | ||
{{język | {{język | ||
| kolor = #008080 | | kolor = #008080 | ||
− | | nazwa = Język | + | | nazwa = Język sarmacki |
− | | nazwa własna = | + | | nazwa własna = |
− | | alfabet u = | + | | alfabet u = Greckie |
| typologia u = Fleksyjny<br/> | | typologia u = Fleksyjny<br/> | ||
| faktycznie = tak | | faktycznie = tak | ||
Linia 21: | Linia 22: | ||
}} | }} | ||
{{słownik}} | {{słownik}} | ||
+ | |||
'''Język Sarmacki''' - jest używany na terenie naszej Persji. Sarmaci są władcami Imperium Sarmackiego, pełniąc w nim nadrzędną rolę, jak i ich język - będący głównym językiem biurokracji jak i ulicy Imperium. Ich język jest zapisywany przystosowanym pismem greckim, ale używane też jest w celach liturgicznych własne pismo utworzone na bazie awestyjskiego. Większość jest wyznania chrześcijańskiego, istnieje bowiem silny Sarmacki Wschodni Kościół Autokefaliczny, choć istnieje mała mniejszość wyznająca Zaratusztrianizm. | '''Język Sarmacki''' - jest używany na terenie naszej Persji. Sarmaci są władcami Imperium Sarmackiego, pełniąc w nim nadrzędną rolę, jak i ich język - będący głównym językiem biurokracji jak i ulicy Imperium. Ich język jest zapisywany przystosowanym pismem greckim, ale używane też jest w celach liturgicznych własne pismo utworzone na bazie awestyjskiego. Większość jest wyznania chrześcijańskiego, istnieje bowiem silny Sarmacki Wschodni Kościół Autokefaliczny, choć istnieje mała mniejszość wyznająca Zaratusztrianizm. | ||
− | Jeżeli chodzi o sam, język, to cechą charakterystyczną jest duża dola zapożyczeń leksykalnych i gramatycznych z języków podbitych narodów, występuje asymetryczny iloczas, a ogólny charakter języka jest mieszany, język posiada wiele innowacji, ale tez wiele cech konserwatywnych. | + | Jeżeli chodzi o sam, język, to cechą charakterystyczną jest duża dola zapożyczeń leksykalnych i gramatycznych z języków podbitych narodów, występuje asymetryczny iloczas, a ogólny charakter języka jest mieszany, język posiada wiele innowacji, ale tez wiele cech konserwatywnych. Koniugacja czasownika przez osoby uległa zachowaniu. Kategoria aspektu uległa zachwianiu się, i na jej miejsce rozwinął się system perfektywności. Czas przyszły budowany jest za pomocą ł-imiesłowu oraz czasownika być w czasie przyszłym. Zachowały się oba czasy przeszłe proste, oraz złożony perfekt. Tryb przypuszczający jest oparty o cząstkę *bi. Ł-imiesłów przyjmuej formy spał, jad. System imiesłowów zubożał, rozwinął się system bierno-czynny, przy braku rozróżniania czasów. Tryb rozkazujący uległ wzmocnieniu o partykuły, które uległy syntezie do fleksji czasownika. Fleksja rzeczowna uległa gruntownym zmianom. Oprócz mianownika, zachował się tylko dopełniacz, biernik oraz wołacz. Reszta przypadków została zastąpiona przez konstrukcje przyimkowe. W dopełniaczu liczby mnogiej zachowana została stara końcówka zerowa -ъ. Rzeczowniki rodzaju męskiego przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -ove. Rozwinęła się określoność, ale powstał jedynie rodzajnik określony. Rodzaj nijaki zlał się z rodzajem męskim. Wiele grup deklinacyjnych uległa zlaniu się. Przymiotnik odmienia się przez rodzaje, a także przez przypadki (choć panuje dość daleko posunięty synkretyzm przypadkowy). Przysłówki nie mają oddzielnej formy. Istnieją długie i krótkie formy przymiotnika. Liczebniki nie wymagają l. mn., tylko pojedynczą. Pytanie tworzy się poprzez partykułę. Ogólny szyk to SOV |
+ | |||
+ | = Dźwięki = | ||
+ | == Samogłoski == | ||
+ | *i iː ĩ u uː (i ī į u ū) | ||
+ | *ɛ eː ɔ oː (e ē o ō) | ||
+ | *ə ɤ (ə ă) | ||
+ | *ɑ aː (a ā) | ||
+ | |||
+ | == Spółgłoski == | ||
+ | *m n (m n) | ||
+ | *p b t d k g (p b t d k g) | ||
+ | *f v θ ð s z ʃ ʒ x ɣ h (f v th dh s z š ž kh gh h) | ||
+ | *ts dz tʃ dʒ (c dz č dž) | ||
+ | *w ɫ ɬ r j (w l ll r y) | ||
= Zmiany dźwiękowe = | = Zmiany dźwiękowe = | ||
− | TorT, TolT, TerT, TelT > ToruT, ToluT, TeriT, TeliT | + | *TorT, TolT, TerT, TelT > ToruT, ToluT, TeriT, TeliT |
− | kv', gv' > čv, džv | + | *orT, olT > ruT, luT |
− | tj, dj > č, dž | + | *tl, dl > kl, gl |
− | ę > į | + | *r̥, l̥ > ərə, ələ |
− | ǫ, ъ > ъ | + | *kv', gv' > čv, džv |
− | ь > ə (brak palatalizacji) | + | *tj, dj > č, dž |
+ | *ę > į | ||
+ | *ǫ, ъ > ъ > ɤ | ||
+ | *ь > ə (brak palatalizacji) | ||
+ | *jь- > ə | ||
+ | *y > u | ||
+ | *ě > ā | ||
+ | *sV-, VsV > h, h | ||
+ | *c, dz > š, dž | ||
+ | *l, ł > ɫ, ɬ | ||
+ | *bV, pV (nie przed S) > v, f | ||
+ | *e > e, o (przed r, l, n, m) | ||
+ | *o > o, e (przed j, š, ž, č, dž) | ||
+ | *Wzdłużenie zastępcze (+ czasem pod wpływem akutu) | ||
+ | **Zmiany w akcentuacji: | ||
+ | **Przeskok na sylabę długą | ||
+ | **Ściągnięcie akcentu z krótkich sylab wygłosowych | ||
+ | **Przeskakiwanie akcentu na przedimek | ||
+ | *v > v, w (alofonia) | ||
+ | *st, zd > θ ð | ||
+ | *b, d, g _R, N > v, ð, ɣ | ||
+ | *tv, dv, sv > kv, gv, xv | ||
+ | *t', d' > c', dz' | ||
+ | *-l > -w | ||
+ | *šč, ždž > č, dž | ||
+ | *g > ɣ (obecne jednak w późniejszych zapożyczeniach) | ||
+ | *vj, pj, bj, mj > vj, pj, bj, mj | ||
+ | *Cs, ks > s, xs | ||
+ | |||
+ | = Gramatyka = | ||
+ | == Zaimek == | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+Zaimek osobowy I i II osoba | ||
+ | ! rowspan="2" | Cas. | ||
+ | ! colspan="2" | Sg | ||
+ | ! colspan="2" | Pl | ||
+ | ! rowspan="2" | Refl. | ||
+ | ! rowspan="2" | Pyt. | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | ! II | ||
+ | ! I | ||
+ | ! II | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | āz | ||
+ | | tu | ||
+ | | nu | ||
+ | | vu | ||
+ | | | ||
+ | | kă, | ||
+ | čə | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | mone | ||
+ | | cove | ||
+ | | nāh | ||
+ | | vāh | ||
+ | | hove | ||
+ | | kōgh, | ||
+ | čēgh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | me | ||
+ | | ce | ||
+ | | nāh | ||
+ | | vāh | ||
+ | | he | ||
+ | | kōgh, | ||
+ | čəh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Poss. | ||
+ | | moy | ||
+ | | kvoy | ||
+ | | nāš | ||
+ | | vāš | ||
+ | | xvoy | ||
+ | | čəy? | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ III osoba | ||
+ | ! Cas. | ||
+ | ! m | ||
+ | ! f | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | ə | ||
+ | | ya | ||
+ | | yi | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | yəgh | ||
+ | | yəy | ||
+ | | yikh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | ə | ||
+ | | yă | ||
+ | | yi | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | == Rzeczownik == | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja Męska | ||
+ | ! colspan="2" | Cas. | ||
+ | ! wilk | ||
+ | ! człowiek | ||
+ | ! lato | ||
+ | ! pole | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="4" | Sg. | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | vələk | ||
+ | | llovāk | ||
+ | | lāto | ||
+ | | pele | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | vələku | ||
+ | | llovāku | ||
+ | | lāta | ||
+ | | pela | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | vələk | ||
+ | | llovāka | ||
+ | | lāto | ||
+ | | pele | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | vələše | ||
+ | | llovāše | ||
+ | | lāce | ||
+ | | pele | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="4" | Pl. | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | vələku | ||
+ | | llovākove | ||
+ | | lāta | ||
+ | | pela | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | vələk | ||
+ | | llovāk | ||
+ | | lāt | ||
+ | | pēl | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | vələku | ||
+ | | llovāk | ||
+ | | lāto | ||
+ | | pele | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | vələku | ||
+ | | llovākove | ||
+ | | lāta | ||
+ | | pela | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja Żeńska | ||
+ | ! colspan="2" | Cas. | ||
+ | ! duch | ||
+ | ! kobieta | ||
+ | ! kość | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="4" | Sg. | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | duša | ||
+ | | žona | ||
+ | | koth | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | duši | ||
+ | | žonu | ||
+ | | kothi | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | dušă | ||
+ | | žonă | ||
+ | | kothă | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | duše | ||
+ | | žone | ||
+ | | kothe | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="4" | Pl. | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | dušā | ||
+ | | žonā | ||
+ | | kothī | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | dūšəy | ||
+ | | žōnəy | ||
+ | | kothəy | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | dušu | ||
+ | | žonu | ||
+ | | kothu | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | dušā | ||
+ | | žonā | ||
+ | | kothī | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja spółgłoskowa | ||
+ | ! colspan="2" | Cas. | ||
+ | ! kamień | ||
+ | ! imię | ||
+ | ! cielę | ||
+ | ! słowo | ||
+ | ! krew | ||
+ | ! matka | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="4" | Sg. | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | kamu | ||
+ | | əmį | ||
+ | | colį | ||
+ | | llovo | ||
+ | | kru | ||
+ | | maci | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | kamone | ||
+ | | əmone | ||
+ | | colįce | ||
+ | | llovohe | ||
+ | | krăve | ||
+ | | macore | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | kamu | ||
+ | | əmį | ||
+ | | colį | ||
+ | | llovo | ||
+ | | kru | ||
+ | | maci | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | kamone | ||
+ | | əmone | ||
+ | | colįce | ||
+ | | llovohe | ||
+ | | krăve | ||
+ | | macore | ||
+ | |- | ||
+ | ! rowspan="4" | Pl. | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | kamone | ||
+ | | əmone | ||
+ | | colįce | ||
+ | | llovohe | ||
+ | | krăve | ||
+ | | macore | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | kamon | ||
+ | | əmon | ||
+ | | colįt | ||
+ | | llovoh | ||
+ | | krăw | ||
+ | | macor | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | kamone | ||
+ | | əmone | ||
+ | | colįce | ||
+ | | llovohe | ||
+ | | krăve | ||
+ | | macore | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | kamone | ||
+ | | əmone | ||
+ | | colįce | ||
+ | | llovohe | ||
+ | | krăve | ||
+ | | macore | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | == Rodzajnik == | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Rodzajnik określony | ||
+ | ! Cas. | ||
+ | ! m | ||
+ | ! f | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | ə, əw | ||
+ | | ya | ||
+ | | yi | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | yəgh | ||
+ | | yəy | ||
+ | | yikh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | ə, | ||
+ | əw | ||
+ | | yă | ||
+ | | yi | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | ə, | ||
+ | əw | ||
+ | | ya | ||
+ | | yi | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | == Przymiotnik i przysłówek == | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Krótka odmiana przymiotnika | ||
+ | ! Cas. | ||
+ | ! m | ||
+ | ! f | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | thar | ||
+ | | thara | ||
+ | | thari | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | thara | ||
+ | | tharu | ||
+ | | thar | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | thar | ||
+ | | thară | ||
+ | | thari | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | thar | ||
+ | | thara | ||
+ | | thari | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Długa odmiana przymiotnika | ||
+ | ! Cas. | ||
+ | ! m | ||
+ | ! f | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! Nom. | ||
+ | | tharăy | ||
+ | | tharā | ||
+ | | thare | ||
+ | |- | ||
+ | ! Gen. | ||
+ | | tharăgh | ||
+ | | tharăy | ||
+ | | tharukh | ||
+ | |- | ||
+ | ! Acc. | ||
+ | | tharăy | ||
+ | | thară | ||
+ | | thare | ||
+ | |- | ||
+ | ! Voc. | ||
+ | | tharăy | ||
+ | | tharā | ||
+ | | thare | ||
+ | |} | ||
+ | == Liczebnik == | ||
+ | |||
+ | |||
+ | == Czasownik == | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Czas teraźnijeszy, bezokolicznik, imiesłowy | ||
+ | ! Inf. | ||
+ | ! nothi<br>"nieść" | ||
+ | ! llukhaci<br>"słuchać" | ||
+ | ! radūci<br>"radować" | ||
+ | ! dvighnăci<br>"dźwigać" | ||
+ | ! muci<br>"myć" | ||
+ | ! khvalici<br>"chwalić" | ||
+ | ! daci<br>"dać" | ||
+ | ! vuci<br>"być" | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nohem | ||
+ | | llukhēm | ||
+ | | raduym | ||
+ | | dvighnem | ||
+ | | muym | ||
+ | | khvalim | ||
+ | | dam | ||
+ | | yohəm | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | noheš | ||
+ | | llukhēš | ||
+ | | raduyeš | ||
+ | | dvighneš | ||
+ | | muyeš | ||
+ | | khvališ | ||
+ | | daš | ||
+ | | yoš | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nohe | ||
+ | | llukhē | ||
+ | | raduye | ||
+ | | dvighne | ||
+ | | muye | ||
+ | | khvali | ||
+ | | dath | ||
+ | | yoth | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nohemu | ||
+ | | llukhēmu | ||
+ | | raduyemu | ||
+ | | dvighnemu | ||
+ | | muyemu | ||
+ | | khvalimu | ||
+ | | damu | ||
+ | | yomu | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nohece | ||
+ | | llukhēce | ||
+ | | raduyece | ||
+ | | dvighnece | ||
+ | | muyece | ||
+ | | khvalice | ||
+ | | dace | ||
+ | | yothe | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nohă | ||
+ | | llukhayă | ||
+ | | raduyă | ||
+ | | dvighnă | ||
+ | | muyă | ||
+ | | khvală | ||
+ | | dayă | ||
+ | | yohă | ||
+ | |- | ||
+ | ! Act. | ||
+ | | nohu | ||
+ | | llukhayu | ||
+ | | radū | ||
+ | | dvighnu | ||
+ | | muyu | ||
+ | | khvalu | ||
+ | | dadu | ||
+ | | vădu | ||
+ | |- | ||
+ | ! Pass. | ||
+ | | nohōn | ||
+ | | llukhāt | ||
+ | | radūn | ||
+ | | dvīghnăt | ||
+ | | mūt | ||
+ | | khvalōn | ||
+ | | dān | ||
+ | | – | ||
+ | |- | ||
+ | ! L | ||
+ | | nōh,<br>nohlla | ||
+ | | llukhāw,<br>llukhalla | ||
+ | | radūw,<br>radūlla | ||
+ | | dvīgh,<br>dvighlla | ||
+ | | mūw, <br>mulla | ||
+ | | khvalīw,<br>kvalilla | ||
+ | | dāw,<br>dalla | ||
+ | | vūw,<br>vulla | ||
+ | |} | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Imperfekt | ||
+ | ! Inf. | ||
+ | ! nothi<br>"nieść" | ||
+ | ! llukhaci<br>"słuchać" | ||
+ | ! radūci<br>"radować" | ||
+ | ! dvighnăci<br>"dźwigać" | ||
+ | ! muci<br>"myć" | ||
+ | ! khvalici<br>"chwalić" | ||
+ | ! daci<br>"dać" | ||
+ | ! vuci<br>"być" | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nohākh | ||
+ | | llukhākh | ||
+ | | radūkh | ||
+ | | dvighākh | ||
+ | | muyākh | ||
+ | | khvalākh | ||
+ | | dadzākh | ||
+ | | – | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nohāšeš | ||
+ | | llukhāšeš | ||
+ | | radūšeš | ||
+ | | dvighāšeš | ||
+ | | muyāšeš | ||
+ | | khvalāšeš | ||
+ | | dadzāšeš | ||
+ | | – | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nohāše | ||
+ | | llukhāšeše | ||
+ | | radūše | ||
+ | | dvighāše | ||
+ | | muyāše | ||
+ | | khvalāše | ||
+ | | dadzāše | ||
+ | | – | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nohākhōn | ||
+ | | llukhākhōn | ||
+ | | radūkhōn | ||
+ | | dvighākhōn | ||
+ | | muyākhōn | ||
+ | | khvalākhōn | ||
+ | | dadzākhōn | ||
+ | | – | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nohāšoce | ||
+ | | llukhāšocešoce | ||
+ | | radūšoce | ||
+ | | dvighāšoce | ||
+ | | muyāšoce | ||
+ | | khvalāšoce | ||
+ | | dadzāšoce | ||
+ | | – | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nohākhă | ||
+ | | llukhākhă | ||
+ | | radūkhă | ||
+ | | dvighākhă | ||
+ | | muyākhă | ||
+ | | khvalākhă | ||
+ | | dadzākhă | ||
+ | | – | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Aoryst | ||
+ | ! Inf. | ||
+ | ! nothi<br>"nieść" | ||
+ | ! llukhaci<br>"słuchać" | ||
+ | ! radūci<br>"radować" | ||
+ | ! dvighnăci<br>"dźwigać" | ||
+ | ! muci<br>"myć" | ||
+ | ! khvalici<br>"chwalić" | ||
+ | ! daci<br>"dać" | ||
+ | ! vuci<br>"być" | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nōh | ||
+ | | llukhakh | ||
+ | | radōkh | ||
+ | | dvigh | ||
+ | | mūkh | ||
+ | | kvalikh | ||
+ | | dākh | ||
+ | | vūkh | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nōha | ||
+ | | llukha | ||
+ | | radō | ||
+ | | dvigha | ||
+ | | mu | ||
+ | | khvala | ||
+ | | da | ||
+ | | vu | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nōha | ||
+ | | llukha | ||
+ | | radō | ||
+ | | dvigha | ||
+ | | mu | ||
+ | | khvala | ||
+ | | da | ||
+ | | vu | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nōhakhomu | ||
+ | | llukhakhomu | ||
+ | | radōkhomu | ||
+ | | dvighakhomu | ||
+ | | mukhomu | ||
+ | | khvalakhomu | ||
+ | | dakhomu | ||
+ | | vukhomu | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nōhahe | ||
+ | | llukhahe | ||
+ | | radōhe | ||
+ | | dvighahe | ||
+ | | muhe | ||
+ | | khvalahe | ||
+ | | dahe | ||
+ | | vuthe | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nōhašį | ||
+ | | llukhašį | ||
+ | | radōšį | ||
+ | | dvighašį | ||
+ | | mušį | ||
+ | | khvalašį | ||
+ | | dašį | ||
+ | | vušį | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Perfekt | ||
+ | ! Pers. | ||
+ | ! Sg. | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nōh | ||
+ | yosəm | ||
+ | | nōh | ||
+ | yomu | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nōh | ||
+ | yoš | ||
+ | | nōh | ||
+ | yothe | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nōh | ||
+ | yoth | ||
+ | | nōh | ||
+ | yosă | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Czas przyszły | ||
+ | ! Pers. | ||
+ | ! Sg. | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | nōh | ||
+ | vădzem | ||
+ | | nōh | ||
+ | vădzemu | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nōh | ||
+ | vădzeš | ||
+ | | nōh | ||
+ | vădzece | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | nōh | ||
+ | vădze | ||
+ | | nōh | ||
+ | vădză | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Tryb przypuszczający | ||
+ | ! Pers. | ||
+ | ! Sg. | ||
+ | ! Pl. | ||
+ | |- | ||
+ | ! I | ||
+ | | vīm | ||
+ | | vimu | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | viš | ||
+ | | vithe | ||
+ | |- | ||
+ | ! III | ||
+ | | vi | ||
+ | | vă | ||
+ | |} | ||
− | [[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria: | + | {| class="wikitable" style="text-align:center" |
+ | |+ Tryb rozkazujący | ||
+ | ! Inf. | ||
+ | ! nothi<br>"nieść" | ||
+ | ! llukhaci<br>"słuchać" | ||
+ | ! radūci<br>"radować" | ||
+ | ! dvighnăci<br>"dźwigać" | ||
+ | ! muci<br>"myć" | ||
+ | ! khvalici<br>"chwalić" | ||
+ | ! daci<br>"dać" | ||
+ | ! vuci<br>"być" | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nohəž | ||
+ | | llukhayəž | ||
+ | | raduyəž | ||
+ | | dvighəž | ||
+ | | muyəž | ||
+ | | khvaləž | ||
+ | | dadžəž | ||
+ | | vădzəž | ||
+ | |- | ||
+ | ! II | ||
+ | | nohce | ||
+ | | llukhayce | ||
+ | | raduyce | ||
+ | | dvighce | ||
+ | | muyce | ||
+ | | khvalce | ||
+ | | dadžce | ||
+ | | vădzce | ||
+ | |} | ||
+ | [[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]] | ||
+ | [[Kategoria:Mundus Sarmatarum]] |
Aktualna wersja na dzień 14:32, 31 lip 2020
Język sarmacki | |
---|---|
Sposoby zapisu: | Greckie |
Typologia: | Fleksyjny |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Projekt grupowy pod przywództwem Henryka Pruthenii w 2019 |
W Mundus Sarmatarum | |
Używany w : | brak |
Klasyfikacja: | j. indoeuropejskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język Sarmacki - jest używany na terenie naszej Persji. Sarmaci są władcami Imperium Sarmackiego, pełniąc w nim nadrzędną rolę, jak i ich język - będący głównym językiem biurokracji jak i ulicy Imperium. Ich język jest zapisywany przystosowanym pismem greckim, ale używane też jest w celach liturgicznych własne pismo utworzone na bazie awestyjskiego. Większość jest wyznania chrześcijańskiego, istnieje bowiem silny Sarmacki Wschodni Kościół Autokefaliczny, choć istnieje mała mniejszość wyznająca Zaratusztrianizm.
Jeżeli chodzi o sam, język, to cechą charakterystyczną jest duża dola zapożyczeń leksykalnych i gramatycznych z języków podbitych narodów, występuje asymetryczny iloczas, a ogólny charakter języka jest mieszany, język posiada wiele innowacji, ale tez wiele cech konserwatywnych. Koniugacja czasownika przez osoby uległa zachowaniu. Kategoria aspektu uległa zachwianiu się, i na jej miejsce rozwinął się system perfektywności. Czas przyszły budowany jest za pomocą ł-imiesłowu oraz czasownika być w czasie przyszłym. Zachowały się oba czasy przeszłe proste, oraz złożony perfekt. Tryb przypuszczający jest oparty o cząstkę *bi. Ł-imiesłów przyjmuej formy spał, jad. System imiesłowów zubożał, rozwinął się system bierno-czynny, przy braku rozróżniania czasów. Tryb rozkazujący uległ wzmocnieniu o partykuły, które uległy syntezie do fleksji czasownika. Fleksja rzeczowna uległa gruntownym zmianom. Oprócz mianownika, zachował się tylko dopełniacz, biernik oraz wołacz. Reszta przypadków została zastąpiona przez konstrukcje przyimkowe. W dopełniaczu liczby mnogiej zachowana została stara końcówka zerowa -ъ. Rzeczowniki rodzaju męskiego przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -ove. Rozwinęła się określoność, ale powstał jedynie rodzajnik określony. Rodzaj nijaki zlał się z rodzajem męskim. Wiele grup deklinacyjnych uległa zlaniu się. Przymiotnik odmienia się przez rodzaje, a także przez przypadki (choć panuje dość daleko posunięty synkretyzm przypadkowy). Przysłówki nie mają oddzielnej formy. Istnieją długie i krótkie formy przymiotnika. Liczebniki nie wymagają l. mn., tylko pojedynczą. Pytanie tworzy się poprzez partykułę. Ogólny szyk to SOV
Dźwięki
Samogłoski
- i iː ĩ u uː (i ī į u ū)
- ɛ eː ɔ oː (e ē o ō)
- ə ɤ (ə ă)
- ɑ aː (a ā)
Spółgłoski
- m n (m n)
- p b t d k g (p b t d k g)
- f v θ ð s z ʃ ʒ x ɣ h (f v th dh s z š ž kh gh h)
- ts dz tʃ dʒ (c dz č dž)
- w ɫ ɬ r j (w l ll r y)
Zmiany dźwiękowe
- TorT, TolT, TerT, TelT > ToruT, ToluT, TeriT, TeliT
- orT, olT > ruT, luT
- tl, dl > kl, gl
- r̥, l̥ > ərə, ələ
- kv', gv' > čv, džv
- tj, dj > č, dž
- ę > į
- ǫ, ъ > ъ > ɤ
- ь > ə (brak palatalizacji)
- jь- > ə
- y > u
- ě > ā
- sV-, VsV > h, h
- c, dz > š, dž
- l, ł > ɫ, ɬ
- bV, pV (nie przed S) > v, f
- e > e, o (przed r, l, n, m)
- o > o, e (przed j, š, ž, č, dž)
- Wzdłużenie zastępcze (+ czasem pod wpływem akutu)
- Zmiany w akcentuacji:
- Przeskok na sylabę długą
- Ściągnięcie akcentu z krótkich sylab wygłosowych
- Przeskakiwanie akcentu na przedimek
- v > v, w (alofonia)
- st, zd > θ ð
- b, d, g _R, N > v, ð, ɣ
- tv, dv, sv > kv, gv, xv
- t', d' > c', dz'
- -l > -w
- šč, ždž > č, dž
- g > ɣ (obecne jednak w późniejszych zapożyczeniach)
- vj, pj, bj, mj > vj, pj, bj, mj
- Cs, ks > s, xs
Gramatyka
Zaimek
Cas. | Sg | Pl | Refl. | Pyt. | ||
---|---|---|---|---|---|---|
I | II | I | II | |||
Nom. | āz | tu | nu | vu | kă,
čə | |
Gen. | mone | cove | nāh | vāh | hove | kōgh,
čēgh |
Acc. | me | ce | nāh | vāh | he | kōgh,
čəh |
Poss. | moy | kvoy | nāš | vāš | xvoy | čəy? |
Cas. | m | f | Pl. |
---|---|---|---|
Nom. | ə | ya | yi |
Gen. | yəgh | yəy | yikh |
Acc. | ə | yă | yi |
Rzeczownik
Cas. | wilk | człowiek | lato | pole | |
---|---|---|---|---|---|
Sg. | Nom. | vələk | llovāk | lāto | pele |
Gen. | vələku | llovāku | lāta | pela | |
Acc. | vələk | llovāka | lāto | pele | |
Voc. | vələše | llovāše | lāce | pele | |
Pl. | Nom. | vələku | llovākove | lāta | pela |
Gen. | vələk | llovāk | lāt | pēl | |
Acc. | vələku | llovāk | lāto | pele | |
Voc. | vələku | llovākove | lāta | pela |
Cas. | duch | kobieta | kość | |
---|---|---|---|---|
Sg. | Nom. | duša | žona | koth |
Gen. | duši | žonu | kothi | |
Acc. | dušă | žonă | kothă | |
Voc. | duše | žone | kothe | |
Pl. | Nom. | dušā | žonā | kothī |
Gen. | dūšəy | žōnəy | kothəy | |
Acc. | dušu | žonu | kothu | |
Voc. | dušā | žonā | kothī |
Cas. | kamień | imię | cielę | słowo | krew | matka | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Sg. | Nom. | kamu | əmį | colį | llovo | kru | maci |
Gen. | kamone | əmone | colįce | llovohe | krăve | macore | |
Acc. | kamu | əmį | colį | llovo | kru | maci | |
Voc. | kamone | əmone | colįce | llovohe | krăve | macore | |
Pl. | Nom. | kamone | əmone | colįce | llovohe | krăve | macore |
Gen. | kamon | əmon | colįt | llovoh | krăw | macor | |
Acc. | kamone | əmone | colįce | llovohe | krăve | macore | |
Voc. | kamone | əmone | colįce | llovohe | krăve | macore |
Rodzajnik
Cas. | m | f | Pl. |
---|---|---|---|
Nom. | ə, əw | ya | yi |
Gen. | yəgh | yəy | yikh |
Acc. | ə,
əw |
yă | yi |
Voc. | ə,
əw |
ya | yi |
Przymiotnik i przysłówek
Cas. | m | f | Pl. |
---|---|---|---|
Nom. | thar | thara | thari |
Gen. | thara | tharu | thar |
Acc. | thar | thară | thari |
Voc. | thar | thara | thari |
Cas. | m | f | Pl. |
---|---|---|---|
Nom. | tharăy | tharā | thare |
Gen. | tharăgh | tharăy | tharukh |
Acc. | tharăy | thară | thare |
Voc. | tharăy | tharā | thare |
Liczebnik
Czasownik
Inf. | nothi "nieść" |
llukhaci "słuchać" |
radūci "radować" |
dvighnăci "dźwigać" |
muci "myć" |
khvalici "chwalić" |
daci "dać" |
vuci "być" |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I | nohem | llukhēm | raduym | dvighnem | muym | khvalim | dam | yohəm |
II | noheš | llukhēš | raduyeš | dvighneš | muyeš | khvališ | daš | yoš |
III | nohe | llukhē | raduye | dvighne | muye | khvali | dath | yoth |
I | nohemu | llukhēmu | raduyemu | dvighnemu | muyemu | khvalimu | damu | yomu |
II | nohece | llukhēce | raduyece | dvighnece | muyece | khvalice | dace | yothe |
III | nohă | llukhayă | raduyă | dvighnă | muyă | khvală | dayă | yohă |
Act. | nohu | llukhayu | radū | dvighnu | muyu | khvalu | dadu | vădu |
Pass. | nohōn | llukhāt | radūn | dvīghnăt | mūt | khvalōn | dān | – |
L | nōh, nohlla |
llukhāw, llukhalla |
radūw, radūlla |
dvīgh, dvighlla |
mūw, mulla |
khvalīw, kvalilla |
dāw, dalla |
vūw, vulla |
Inf. | nothi "nieść" |
llukhaci "słuchać" |
radūci "radować" |
dvighnăci "dźwigać" |
muci "myć" |
khvalici "chwalić" |
daci "dać" |
vuci "być" |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I | nohākh | llukhākh | radūkh | dvighākh | muyākh | khvalākh | dadzākh | – |
II | nohāšeš | llukhāšeš | radūšeš | dvighāšeš | muyāšeš | khvalāšeš | dadzāšeš | – |
III | nohāše | llukhāšeše | radūše | dvighāše | muyāše | khvalāše | dadzāše | – |
I | nohākhōn | llukhākhōn | radūkhōn | dvighākhōn | muyākhōn | khvalākhōn | dadzākhōn | – |
II | nohāšoce | llukhāšocešoce | radūšoce | dvighāšoce | muyāšoce | khvalāšoce | dadzāšoce | – |
III | nohākhă | llukhākhă | radūkhă | dvighākhă | muyākhă | khvalākhă | dadzākhă | – |
Inf. | nothi "nieść" |
llukhaci "słuchać" |
radūci "radować" |
dvighnăci "dźwigać" |
muci "myć" |
khvalici "chwalić" |
daci "dać" |
vuci "być" |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I | nōh | llukhakh | radōkh | dvigh | mūkh | kvalikh | dākh | vūkh |
II | nōha | llukha | radō | dvigha | mu | khvala | da | vu |
III | nōha | llukha | radō | dvigha | mu | khvala | da | vu |
I | nōhakhomu | llukhakhomu | radōkhomu | dvighakhomu | mukhomu | khvalakhomu | dakhomu | vukhomu |
II | nōhahe | llukhahe | radōhe | dvighahe | muhe | khvalahe | dahe | vuthe |
III | nōhašį | llukhašį | radōšį | dvighašį | mušį | khvalašį | dašį | vušį |
Pers. | Sg. | Pl. |
---|---|---|
I | nōh
yosəm |
nōh
yomu |
II | nōh
yoš |
nōh
yothe |
III | nōh
yoth |
nōh
yosă |
Pers. | Sg. | Pl. |
---|---|---|
I | nōh
vădzem |
nōh
vădzemu |
II | nōh
vădzeš |
nōh
vădzece |
III | nōh
vădze |
nōh
vădză |
Pers. | Sg. | Pl. |
---|---|---|
I | vīm | vimu |
II | viš | vithe |
III | vi | vă |
Inf. | nothi "nieść" |
llukhaci "słuchać" |
radūci "radować" |
dvighnăci "dźwigać" |
muci "myć" |
khvalici "chwalić" |
daci "dać" |
vuci "być" |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
II | nohəž | llukhayəž | raduyəž | dvighəž | muyəž | khvaləž | dadžəž | vădzəž |
II | nohce | llukhayce | raduyce | dvighce | muyce | khvalce | dadžce | vădzce |