Język starobornholmski: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 72: | Linia 72: | ||
==Mutacje== | ==Mutacje== | ||
| − | Starobornholmski, jeszcze w stadium gdy był jedynie południowowiwaryjskim dialektem, prowadził mocne asymilacje na początku wyrazu, gdy poprzedni kończył się na "s" lub "n". Gdy końcówki nominatywne ''-un'', ''-as, ''-os'', ''-es'' oraz ''-us'' wypadły, asymilacje te cały czas zostały jako fonemiczne. Tak oto powstały mutacje bornholmskie. Dźwięki mutują do innych, gdy przed nimi ostatni wyraz historycznie kończył się na '''s''' lub '''n'''. Słowa bez końcówki nominatywnej, np. spójnikach, przysłówkach, itd., gdy kończą się one, i kończyły na '''s''' lub '''n''', też powodują mutację nagłosowej spółgłoski następnego słowa. Gdy słowo po słowie powodującym mutacje zaczyna się na samogłoskę, do mutacji nie dochodzi. | + | Starobornholmski, jeszcze w stadium gdy był jedynie południowowiwaryjskim dialektem, prowadził mocne asymilacje na początku wyrazu, gdy poprzedni kończył się na "s" lub "n". Gdy końcówki nominatywne ''-un'', ''-as'', ''-os'', ''-es'' oraz ''-us'' wypadły, asymilacje te cały czas zostały jako fonemiczne. Tak oto powstały mutacje bornholmskie. Dźwięki mutują do innych, gdy przed nimi ostatni wyraz historycznie kończył się na '''s''' lub '''n'''. Słowa bez końcówki nominatywnej, np. spójnikach, przysłówkach, itd., gdy kończą się one, i kończyły na '''s''' lub '''n''', też powodują mutację nagłosowej spółgłoski następnego słowa. Gdy słowo po słowie powodującym mutacje zaczyna się na samogłoskę, do mutacji nie dochodzi. |
=Gramatyka= | =Gramatyka= | ||
| Linia 82: | Linia 82: | ||
Doszło do zmiany funkcji czasu zaprzyszłego - tego z praw. imiesłowem *asonc, który z resztą się zmieszał w formy czasowe. Czas zaprzyszły przeszedł w czas ''future perfect''. Czasy ciągłe są bardzi rzadko używane, najczęściej na południowym wschodzie wyspy i na Ertholmene. | Doszło do zmiany funkcji czasu zaprzyszłego - tego z praw. imiesłowem *asonc, który z resztą się zmieszał w formy czasowe. Czas zaprzyszły przeszedł w czas ''future perfect''. Czasy ciągłe są bardzi rzadko używane, najczęściej na południowym wschodzie wyspy i na Ertholmene. | ||
===Rzeczowniki=== | ===Rzeczowniki=== | ||
| − | Starobornholmski odrzucił wołacz i ablatyw. Funkcję wołacza przejął mianownik, a ablatywu zgrubsza dopełniacz. Język również odrzucił końcówki nominatywne ''-un'', ''-as, ''-os'', ''-es'' oraz ''-us''. | + | Starobornholmski odrzucił wołacz i ablatyw. Funkcję wołacza przejął mianownik, a ablatywu zgrubsza dopełniacz. Język również odrzucił końcówki nominatywne ''-un'', ''-as'', ''-os'', ''-es'' oraz ''-us''. |
Wersja z 11:50, 26 lut 2021
| język starobornholmski Va Aplunð Szan | |
|---|---|
| Typologia: | SOV, język fleksyjny |
| Utworzenie: | Terrus (w 2021) |
| Używany w : | Księstwo Bornholmskie |
| Sposoby zapisu: | łacinka, czasem runy nordyckie |
| Klasyfikacja: | Wiwaryjskie
|
| Kody | |
| Conlanger–1 | sbh. |
| Lista conlangów | |
Język starobornholmski - język z grupy południowej rodziny wiwaryjskiej, najstarsze stadium języka bornholmskiego jako takiego. Istniało od XI w. do mniej więcej połowy XVI w., od kiedy już raczej zaczyna się okres średniobornholmski (trwający do mniej więcej schyłku XVIII stulecia).
Fonetyka
Fonologia ma trochę innowacji względem prawiwaryjskiej, jednak nie jest jakaś bardzo od niej inna.
Spółgłoski
| Dwuwargowe | Wargowo-zębowe | Zębowe | Laminalne | Apikalne | Retrofleksyjne | Palatalne | Welarne | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nosowe | m | n | ŋ <ng> | |||||
| Zwarte | p b | t d | c <kj> | k g | ||||
| Afrykaty | p͡f <pf> b͡v <bv> | |||||||
| Frykatywne | ɸ <hf> β <hv> | f v | ð | s | s̺ <sz> | ʐ <ƶ> | x <ch> | |
| Aproksymanty | j <і> | w | ||||||
| Drżące | r* | |||||||
| Lateralne | ɬ <ll> | l |
+ prawiwaryjskie *ʍ po spółgłosce daje jej przydech, romanizowany literką "h" - "daunha" /dɐu̯nʰɐ/
- wymowa /r/ wahała się: [ɾ~r~ʀ]
Samogłoski
| Przednie | Centralne | Tylne | |
|---|---|---|---|
| Przymknięte | i | ʉ <ù> | u |
| Półprzymknięte | e | o | |
| Średnie podwyższone | ə̝ <è> | ||
| Prawie otwarte | ɐ <a> |
Akcent
Akcent pada na pierwszą sylabę.
Mutacje
Starobornholmski, jeszcze w stadium gdy był jedynie południowowiwaryjskim dialektem, prowadził mocne asymilacje na początku wyrazu, gdy poprzedni kończył się na "s" lub "n". Gdy końcówki nominatywne -un, -as, -os, -es oraz -us wypadły, asymilacje te cały czas zostały jako fonemiczne. Tak oto powstały mutacje bornholmskie. Dźwięki mutują do innych, gdy przed nimi ostatni wyraz historycznie kończył się na s lub n. Słowa bez końcówki nominatywnej, np. spójnikach, przysłówkach, itd., gdy kończą się one, i kończyły na s lub n, też powodują mutację nagłosowej spółgłoski następnego słowa. Gdy słowo po słowie powodującym mutacje zaczyna się na samogłoskę, do mutacji nie dochodzi.
Gramatyka
Gramatyka jest dość konserwatywna względem prawiwaryjskiej.
Szyk zdania
Zachowano szyk SOV, układ rzeczownik przydawka
Czasowniki
Doszło do zmiany funkcji czasu zaprzyszłego - tego z praw. imiesłowem *asonc, który z resztą się zmieszał w formy czasowe. Czas zaprzyszły przeszedł w czas future perfect. Czasy ciągłe są bardzi rzadko używane, najczęściej na południowym wschodzie wyspy i na Ertholmene.
Rzeczowniki
Starobornholmski odrzucił wołacz i ablatyw. Funkcję wołacza przejął mianownik, a ablatywu zgrubsza dopełniacz. Język również odrzucił końcówki nominatywne -un, -as, -os, -es oraz -us.