Język szangryjski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
m
Linia 1: Linia 1:
−
'''Shângri''' [ʃɑʁ̃r̝ɪ]
+
'''Język szangryjski''' ('''Shangrei oa ūmertē''' [ˈʃɑ̃ʁɾj‿ʌ‿w̃mɛ̝ɾ͈͡t̚e̞j])
−
 
 
−
* Transytywno-aktywny;
 
−
* Alternacyjno-fleksyjno-inkorporujący
 
−
* Brak stałej pozycji nukleusu;
 
−
* Akcent swobodny (ruchomy dla niektórych czasowników)
 
−
* Dwa przypadki:
 
−
** Transytyw;
 
−
** Intransytyw;
 
  
 +
{|
 +
|
 
{|class="IPA" cellspacing="0px" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;"
 
{|class="IPA" cellspacing="0px" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;"
 +
|+ '''Samogłoski krótkie'''
 +
|-
 
|-style="text-align:center; font-size:smaller;"
 
|-style="text-align:center; font-size:smaller;"
 
|style="padding-bottom:3px;"|
 
|style="padding-bottom:3px;"|
Linia 23: Linia 19:
 
{|style="position: relative; width: 300px; height: 210px; text-align: center; background: transparent;"
 
{|style="position: relative; width: 300px; height: 210px; text-align: center; background: transparent;"
 
|style="width: 300px; height: 210px; text-align: center; background: transparent; font-size: 120%;"|
 
|style="width: 300px; height: 210px; text-align: center; background: transparent; font-size: 120%;"|
−
<div style="position: absolute; left: 15%; width: 2.3em; top: 2%; background: white;">iː</div>
+
<div style="position: absolute; left: 12%; width: 2.3em; top: 2%; background: white;">i</div>
−
<div style="position: absolute; left: 20%; width: 2.7em; top: 15%; background: white;">ɪ</div>
+
<div style="position: absolute; left: 32%; width: 2.3em; top: 13%; background: white;">ʏ</div>
−
<div style="position: absolute; left: 17%; width: 2.7em; top: 30%; background: white;">eː</div>
+
<div style="position: absolute; left: 20%; width: 2.3em; top: 17%; background: white;">ɪ</div>
−
<div style="position: absolute; left: 70%; width: 3.9em; top: 10%; background: white;">ʊ</div>
+
<div style="position: absolute; left: 18%; width: 2.3em; top: 30%; background: white;">ø</div>
−
<div style="position: absolute; left: 70%; width: 3.9em; top: 22%; background: white;">ʊ̞ː</div>
+
<div style="position: absolute; left: 71%; width: 2.3em; top: 15%; background: white;">ʊ</div>
−
<div style="position: absolute; left: 53%; width: 2.7em; top: 45%; background: white;">ə͂</div>
+
<div style="position: absolute; left: 28%; width: 2.3em; top: 52%; background: white;">ɛ̝</div>
−
<div style="position: absolute; left: 73%; width: 3em; top: 58%; background: white;">ɔ̟</div>
+
<div style="position: absolute; left: 39%; width: 2.3em; top: 75%; background: white;">æ</div>
−
<div style="position: absolute; left: 29%; width: 3em; top: 58%; background: white;">ɛ</div>
+
<div style="position: absolute; left: 77%; width: 2.3em; top: 85%; background: white;">ɑ</div>
−
<div style="position: absolute; left: 40%; width: 3em; top: 80%; background: white;">æ</div>
+
<div style="position: absolute; left: 84%; width: 2.3em; top: 58%; background: white;">ʌ</div>
−
<div style="position: absolute; left: 62%; width: 3em; top: 85%; background: white;">a</div>
+
<div style="position: absolute; left: 75%; width: 2.3em; top: 48%; background: white;">ɔ̟</div>
−
<div style="position: absolute; left: 74%; width: 3em; top: 75%; background: white;">(ɑː)</div>
 
 
|} </div></div>
 
|} </div></div>
 
|-
 
|-
Linia 40: Linia 35:
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półprzymknięte'''
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półprzymknięte'''
 
|-
 
|-
−
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Średnie'''
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Środkowe'''
 
|-
 
|-
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półotwarte'''
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półotwarte'''
Linia 48: Linia 43:
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte'''
 
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte'''
 
|}
 
|}
−
 
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
 
−
|+ '''Samogłoski'''
 
−
|-
 
−
!
 
−
! Przednie
 
−
! Centralne
 
−
! Tylne
 
−
|-
 
−
|-
 
−
! Przymknięte
 
−
| [ɪ] '''i'''
 
 
|
 
|
−
| [ʊ] '''u'''
+
{|class="IPA" cellspacing="0px" cellpadding="0" style="text-align:center; background:transparent;"
 +
|+ '''Samogłoski długie'''
 
|-
 
|-
−
! Półprzymknięte
+
|-style="text-align:center; font-size:smaller;"
−
| [e] '''e'''
+
|style="padding-bottom:3px;"|
−
| rowspan=2| [ə] '''ë'''
+
|style="width: 60px;"|'''Przednie'''
−
| [o] '''o'''
+
|style="width: 60px; word-spacing: -.3em;"|
 +
|style="width: 60px;"|'''Centralne'''
 +
|style="width: 60px;word-spacing: -.3em;"|
 +
|style="width: 60px;"|'''Tylne'''
 
|-
 
|-
−
! Półotwarte
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Przymknięte'''
−
| [ɛ] '''ê'''
+
|rowspan="7" colspan="5" style="height: 210px;"|<div style="position: relative;">[[Image:Blank vowel trapezoid.png|300px]]<div style="background: transparent; position: absolute; top: 0px; left: 0px;">
−
| [ɔ] '''ô'''
 
−
|-
 
−
! Otwarte
 
−
| [æ] '''ä'''
 
−
| [a] '''a'''
 
−
| [ɑ] '''â'''
 
−
|-
 
−
|}
 
  
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
+
{|style="position: relative; width: 300px; height: 210px; text-align: center; background: transparent;"
−
|+ '''Spółgłoski'''
+
|style="width: 300px; height: 210px; text-align: center; background: transparent; font-size: 120%;"|
 +
<div style="position: absolute; left: 12%; width: 2.3em; top: 2%; background: white;">iː</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 76%; width: 2.3em; top: 2%; background: white;">uː</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 18%; width: 2.3em; top: 30%; background: white;">jøː</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 24%; width: 2.3em; top: 43%; background: white;">e̞j</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 75%; width: 2.3em; top: 48%; background: white;">ɔ̟w</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 84%; width: 2.3em; top: 58%; background: white;">ʌː</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 39%; width: 2.3em; top: 75%; background: white;">æj</div>
 +
<div style="position: absolute; left: 77%; width: 2.3em; top: 85%; background: white;">ɑː</div>
 +
|} </div></div>
 
|-
 
|-
−
! rowspan=2 colspan=2|
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie przymknięte'''
−
! rowspan=2| Wargowe
 
−
! colspan=5| Koronalne
 
−
! colspan=2| Dorsalne
 
−
! rowspan=2| Krtaniowe
 
 
|-
 
|-
−
! <small>Zębowe</small>
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półprzymknięte'''
−
! colspan=2| <small>Dziąsłowe</small>
 
−
! <small>Zadziąsłowe</small>
 
−
! <small>Retrofleksyjne</small>
 
−
! <small>Palatalne</small>
 
−
! <small>Welarne</small>
 
 
|-
 
|-
−
! colspan=2| Nosowe
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Środkowe'''
−
| [m] '''m'''
 
−
|
 
−
| colspan=2| [n] '''n'''
 
−
|
 
−
| [ɳ] '''ǹ'''
 
−
| [ɲ] '''ñ'''
 
−
| [ŋ] '''ŋ'''
 
−
|
 
 
|-
 
|-
−
! rowspan=2| Zwarte/<br/>Afrykaty
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Półotwarte'''
−
! <small>Bezdźwięczne</small>
 
−
| [p] '''p'''
 
−
|
 
−
| colspan=2| [t] '''t''' [ʦ] '''tz'''
 
−
|
 
−
|
 
−
| [ʨ] '''tx'''
 
−
| [k] '''k'''
 
−
| [ʔ] '''‘'''
 
 
|-
 
|-
−
! <small>Dźwięczne</small>
+
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Prawie otwarte'''
−
| [b~ɓ] '''b'''
 
−
|
 
−
| colspan=2| [d] '''d'''
 
−
| [ʤ] '''dx'''
 
−
|
 
−
|
 
−
| [g] '''g'''
 
−
|
 
−
|-
 
−
! rowspan=2| Szczelinowe
 
−
! <small>Bezdźwięczne</small>
 
−
| [f] '''f'''
 
−
| [θ] '''ŧ'''
 
−
| colspan=2| [s] '''s''' [ɬ] '''ś'''
 
−
| [ʃ] '''ŝ'''
 
−
| [ʂ] '''š'''
 
−
| [ɕ] '''x'''
 
−
|
 
−
| [h] '''h'''
 
−
|-
 
−
! <small>Dźwięczne</small>
 
−
|
 
−
|
 
−
| [z] '''z'''
 
−
| rowspan=2| [r̝~z̞̠] '''r'''
 
−
| [ʒ] '''ẑ'''
 
−
| [ʐ] '''ž'''
 
−
| [ʑ] '''j'''
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
! colspan=2| Drżące
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
| (ʀ̝ʲ)
 
−
| [ʁ̃] '''ŋ̃'''
 
−
|
 
−
|-
 
−
! colspan=2| Aproksymanty
 
−
| [w] '''w'''
 
−
|
 
−
| colspan=2| [l~ɑ̯] '''l'''
 
−
|
 
−
|
 
−
| [j~e̯] '''y''' [jˠ] '''ỳ'''
 
−
| [ɰᶨ] '''c'''
 
−
|
 
−
|-
 
−
! colspan=2| Uderzeniowe
 
−
|
 
−
|
 
−
| colspan=2| [ɾ͈͡t̚] '''rt'''
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
|}
 
−
 
 
−
Istnieją trzy typy czasowników, które różnią się sposobem odmiany w zależności od tego czy czasownik jest tak zwanym czasownikiem "czystym" (czyli pochodzenia czasownikowego), "imiennym" (czyli został wyderywowany z rzeczowniku) bądź też "słabym" (pochodzenia przyimkowego)
 
−
* Czyste odmieniają się alternacyjnie i poprzez zmiany akcentu.
 
−
* Imienne odmieniają się przez końcówki fleksyjne, nie przyjmują sufiksów dopełnienia (przez pewne zmiany fonetyczne zanikły głoski, przez co czasowniki te klasyfikowane są na: typ nosowy, typ nienosowy i typ "ʒ").
 
−
* Słabe odmieniają się przez prefiksy pochodzenia zaimkowego.
 
−
 
 
−
* Dwie płci (Męska, żeńska);
 
−
* Dwa przypadki (transytyw, intransytyw);
 
−
* Określoność (trzy stopnie: dwa nieokreślone, jeden określony);
 
−
* Trzy liczby (pojedyncza, małomnoga, wielomnoga).
 
−
 
 
−
Rzeczowniki męskie:
 
−
* Tiŋr
 
−
 
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
 
−
|+ „'''Sŋir'''”  ‘osmoza’ (CCiR)
 
−
|-
 
−
! rowspan=2|
 
−
! colspan=2| L. Pojedyncza
 
−
! colspan=2| L. Małomnoga
 
−
! colspan=2| L. Wielomnoga
 
−
|-
 
−
! <small>Nieokreślony</small>
 
−
! <small>Określony</small>
 
−
! <small>Nieokreślony</small>
 
−
! <small>Określony</small>
 
−
! <small>Nieokreślony</small>
 
−
! <small>Określony</small>
 
−
|-
 
−
! Transytyw
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|-
 
−
! Intransytyw
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
−
|
 
 
|-
 
|-
 +
|style="height: 30px; font-size: smaller; text-align: right;"|'''Otwarte'''
 
|}
 
|}
−
 
−
Pozycja nukleusu niemalże nigdy nie jest stała: relacja słowa określającego do słowa określanego zależy często od ich kolejności i znaczenie może się zmienić pod względem semantycznym.
 
−
 
−
* „'''Nrēŋ awárt'''”<br/>[nr̝eːŋ əˈwaɾ͈͡t̚]<br/>{dom<sup>INT</sup> duży<sup>ART</sup>}<br/>‘Dom jest duży (to jego stała cecha)’
 
−
* „'''Awárt nrēŋ'''”<br/>[əˈwaɾ͈͡t̚ nə̆ˈr̝eːŋ]<br/>{duży<sup>ART</sup> dom<sup>INT</sup>}<br/>‘Dom jest duży (to jego aktualny/przejściowy stan)’
 
−
 
−
 
−
* Określanie rzeczowników:
 
−
** Jednosylabowe:
 
−
*** Kończące się na samogłoskę krótką - wydłuża się.
 
−
*** Kończące się na samogłoskę długą - dodaje się "-r" bądź "ah-".
 
−
*** Kończące się na spógłoskę - wydłuża się samogłoskę bądź bądź dodane "-Vr".
 
−
** Dwusylabowe:
 
−
*** Jeśli występują dwie samogłoski krótkie i słowo ma akcent paroksytoniczny, zmienia się go na oksytoniczny.
 
−
*** Jeśli występują dwie samogłoski krótkie i słowo ma akcent oksytoniczny, dodaje się "-r" bądź "ah-".
 
−
*** Jeśli występuje samogłoska długa i słowo kończy się na samogłoskę, dodaje się "-r".
 
−
*** Jeśli występuje samogłoska długa i słowo kończy się na spółgłoskę, dodaje się "ah-".
 

Wersja z 23:14, 8 lut 2015

Język szangryjski (Shangrei oa ūmertē [ˈʃɑ̃ʁɾj‿ʌ‿w̃mɛ̝ɾ͈͡t̚e̞j])

Samogłoski krótkie
Przednie Centralne Tylne
Przymknięte
Blank vowel trapezoid.png
i
ʏ
ɪ
ø
ʊ
ɛ̝
æ
ɑ
ʌ
ɔ̟
Prawie przymknięte
Półprzymknięte
Środkowe
Półotwarte
Prawie otwarte
Otwarte
Samogłoski długie
Przednie Centralne Tylne
Przymknięte
Blank vowel trapezoid.png
iː
uː
jøː
e̞j
ɔ̟w
ʌː
æj
ɑː
Prawie przymknięte
Półprzymknięte
Środkowe
Półotwarte
Prawie otwarte
Otwarte
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_szangryjski&oldid=13485”