Język szangryjski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
m |
m |
||
Linia 243: | Linia 243: | ||
* „'''Nrēŋ awárt'''”<br/>[nr̝eːŋ əˈwaɾ͈͡t̚]<br/>{dom<sup>INT</sup> duży<sup>ART</sup>}<br/>‘Dom jest duży (to jego stała cecha)’ | * „'''Nrēŋ awárt'''”<br/>[nr̝eːŋ əˈwaɾ͈͡t̚]<br/>{dom<sup>INT</sup> duży<sup>ART</sup>}<br/>‘Dom jest duży (to jego stała cecha)’ | ||
* „'''Awárt nrēŋ'''”<br/>[əˈwaɾ͈͡t̚ nə̆ˈr̝eːŋ]<br/>{duży<sup>ART</sup> dom<sup>INT</sup>}<br/>‘Dom jest duży (to jego aktualny/przejściowy stan)’ | * „'''Awárt nrēŋ'''”<br/>[əˈwaɾ͈͡t̚ nə̆ˈr̝eːŋ]<br/>{duży<sup>ART</sup> dom<sup>INT</sup>}<br/>‘Dom jest duży (to jego aktualny/przejściowy stan)’ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | * Określanie rzeczowników: | ||
+ | ** Jednosylabowe: | ||
+ | *** Kończące się na samogłoskę krótką - wydłuża się. | ||
+ | *** Kończące się na samogłoskę długą - dodaje się "-r" bądź "ah-". | ||
+ | *** Kończące się na spógłoskę - wydłuża się samogłoskę bądź bądź dodane "-Vr". | ||
+ | ** Dwusylabowe: | ||
+ | *** Jeśli występują dwie samogłoski krótkie i słowo ma akcent paroksytoniczny, zmienia się go na oksytoniczny. | ||
+ | *** Jeśli występują dwie samogłoski krótkie i słowo ma akcent oksytoniczny, dodaje się "-r" bądź "ah-". | ||
+ | *** Jeśli występuje samogłoska długa i słowo kończy się na samogłoskę, dodaje się "-r". | ||
+ | *** Jeśli występuje samogłoska długa i słowo kończy się na spółgłoskę, dodaje się "ah-". |
Wersja z 22:07, 15 wrz 2014
Şaŋ̃ri [ʃaʁ̃r̝ɪ]
- Transytywno-aktywny;
- Alternacyjno-fleksyjno-inkorporujący
- Brak stałej pozycji nukleusu;
- Akcent swobodny (ruchomy dla niektórych czasowników)
- Dwa przypadki:
- Transytyw;
- Intransytyw;
Przednie | Centralne | Tylne | |||
Przymknięte | |||||
Prawie przymknięte | |||||
Półprzymknięte | |||||
Średnie | |||||
Półotwarte | |||||
Prawie otwarte | |||||
Otwarte |
Przednie | Centralne | Tylne | |||
---|---|---|---|---|---|
Krótkie | Długie | Krótkie | Krótkie | Długie | |
Przymknięte | [ɪ] i | [iː] ī | [ʊ] u | ||
Półprzymknięte | [eː] ē | [ə͂] ẽ | [ʊ̞ː] ū | ||
Półotwarte | [ɛ] e | [ɔ̟] o | |||
Otwarte | [æ] à | [a] a ä | (ɑː) |
Wargowe | Koronalne | Dorsalne | Krtaniowe | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zębowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Retrofleksyjne | Palatalne | Welarne | |||||
Nosowe | [m] m | [n] n | [ɳ] ǹ | [ɲ] ñ | [ŋ] ŋ | |||||
Zwarte/ Afrykaty |
Bezdźwięczne | [p] p | [t] t [ʦ] tz | [ʨ] tx | [k] k | [ʔ] ‘ | ||||
Dźwięczne | [b~ɓ] b | [d] d | [ʤ] dx | [g] g | ||||||
Szczelinowe | Bezdźwięczne | [f] f | [θ] ŧ | [s] s [ɬ] ś | [ʃ] ŝ | [ʂ] š | [ɕ] x | [h] h | ||
Dźwięczne | [z] z | [r̝~z̞̠] r | [ʒ] ẑ | [ʐ] ž | [ʑ] j | |||||
Drżące | (ʀ̝ʲ) | [ʁ̃] ŋ̃ | ||||||||
Aproksymanty | [w] w | [l~ɑ̯] l | [j~e̯] y [jˠ] ỳ | [ɰᶨ] c | ||||||
Uderzeniowe | [ɾ͈͡t̚] rt |
Istnieją trzy typy czasowników, które różnią się sposobem odmiany w zależności od tego czy czasownik jest tak zwanym czasownikiem "czystym" (czyli pochodzenia czasownikowego), "imiennym" (czyli został wyderywowany z rzeczowniku) bądź też "słabym" (pochodzenia przyimkowego)
- Czyste odmieniają się alternacyjnie i poprzez zmiany akcentu.
- Imienne odmieniają się przez końcówki fleksyjne, nie przyjmują sufiksów dopełnienia (przez pewne zmiany fonetyczne zanikły głoski, przez co czasowniki te klasyfikowane są na: typ nosowy, typ nienosowy i typ "ʒ").
- Słabe odmieniają się przez prefiksy pochodzenia zaimkowego.
- Dwie płci (Męska, żeńska);
- Dwa przypadki (transytyw, intransytyw);
- Określoność (trzy stopnie: dwa nieokreślone, jeden określony);
- Trzy liczby (pojedyncza, małomnoga, wielomnoga).
Rzeczowniki męskie:
- Tiŋr
L. Pojedyncza | L. Małomnoga | L. Wielomnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Nieokreślony | Określony | Nieokreślony | Określony | Nieokreślony | Określony | |
Transytyw | ||||||
Intransytyw |
Pozycja nukleusu niemalże nigdy nie jest stała: relacja słowa określającego do słowa określanego zależy często od ich kolejności i znaczenie może się zmienić pod względem semantycznym.
- „Nrēŋ awárt”
[nr̝eːŋ əˈwaɾ͈͡t̚]
{domINT dużyART}
‘Dom jest duży (to jego stała cecha)’ - „Awárt nrēŋ”
[əˈwaɾ͈͡t̚ nə̆ˈr̝eːŋ]
{dużyART domINT}
‘Dom jest duży (to jego aktualny/przejściowy stan)’
- Określanie rzeczowników:
- Jednosylabowe:
- Kończące się na samogłoskę krótką - wydłuża się.
- Kończące się na samogłoskę długą - dodaje się "-r" bądź "ah-".
- Kończące się na spógłoskę - wydłuża się samogłoskę bądź bądź dodane "-Vr".
- Dwusylabowe:
- Jeśli występują dwie samogłoski krótkie i słowo ma akcent paroksytoniczny, zmienia się go na oksytoniczny.
- Jeśli występują dwie samogłoski krótkie i słowo ma akcent oksytoniczny, dodaje się "-r" bądź "ah-".
- Jeśli występuje samogłoska długa i słowo kończy się na samogłoskę, dodaje się "-r".
- Jeśli występuje samogłoska długa i słowo kończy się na spółgłoskę, dodaje się "ah-".
- Jednosylabowe: