Język wendyjski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 1802: Linia 1802:
  
 
== Imiona żeńskie ==
 
== Imiona żeńskie ==
 +
{| class="wikitable"
 +
! Sufiks
 +
! Znaczenie
 +
|-
 +
| -pŗā
 +
| szacunek
 +
|-
 +
| -spā
 +
| sława
 +
|-
 +
| -rejā
 +
| zdrowie
 +
|-
 +
| -saitā
 +
| moc
 +
|-
 +
| -stānnī
 +
| siła
 +
|-
 +
| -wailā
 +
| pogromczyni
 +
|-
 +
| -patī
 +
| władza
 +
|-
 +
| -nemā
 +
| dar
 +
|-
 +
| -wastī
 +
| stąd
 +
|-
 +
| -gastī
 +
| gość
 +
|-
 +
| -asrī
 +
| ostry
 +
|-
 +
| -anţā
 +
| pierwszy
 +
|-
 +
| -namnī
 +
| imię, znamię
 +
|-
 +
| -zmanī
 +
| przyjaciel
 +
|-
 +
| -slowā
 +
| sława
 +
|-
 +
| -slaitrā
 +
| obrońca
 +
|-
 +
| -berţā
 +
| nosicielka
 +
|-
 +
| -kōtī
 +
| walka
 +
|-
 +
| -dōtī
 +
| dawca
 +
|-
 +
| -desā
 +
| właściwa
 +
|-
 +
| -wistā
 +
| znana
 +
|-
 +
| -dijā
 +
| niebiańska
 +
|-
 +
| -datā
 +
| dana
 +
|-
 +
| -mežā
 +
| wielka
 +
|-
 +
| -statā
 +
| wytrwała
 +
|-
 +
| -bīnā
 +
| kobieta
 +
|-
 +
| -dūštī
 +
| córka
 +
|-
 +
| -mātī
 +
| matka
 +
|-
 +
| -swesū
 +
| siostra
 +
|}
  
 +
{| class="wikitable"
 +
! Prefiks
 +
! Znaczenie
 +
|-
 +
| daiwa-
 +
| Bóg
 +
|-
 +
| beļa-
 +
| siła
 +
|-
 +
| waiķa-
 +
| zwycięstwo
 +
|-
 +
| sata-
 +
| bitwa
 +
|-
 +
| pasu-
 +
| bogactwo
 +
|-
 +
| jowi-
 +
| sprawiedliwość
 +
|-
 +
| rezi-
 +
| władza
 +
|-
 +
| lodī-
 +
| ludzie
 +
|-
 +
| totā-
 +
| naród
 +
|-
 +
| agesi-
 +
| topór
 +
|-
 +
| ātī-
 +
| ogień, płomień
 +
|-
 +
| tanira-
 +
| piorun
 +
|-
 +
| Sōli-
 +
| Słońce
 +
|-
 +
| aiwu-
 +
| zdrowie, życie
 +
|-
 +
| sitera-
 +
| szczególna
 +
|-
 +
| wirsta-
 +
| pracowita
 +
|-
 +
| jowana-
 +
| młoda
 +
|-
 +
| wesana-
 +
| wiosna
 +
|-
 +
| zimī-
 +
| zima
 +
|-
 +
| sama-
 +
| lato
 +
|-
 +
| ḑowa-
 +
| niebo
 +
|-
 +
| blōsa-
 +
| kwiat
 +
|}
 
[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Adnata]]
 
[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Adnata]]

Wersja z 21:56, 9 cze 2019

Język wendyjski
Inzā weniškā
Sposoby zapisu: Łacińskie
Typologia: Fleksyjny
SVO
Faktycznie
Utworzenie: Henryk Pruthenia w 2018
W Adnacie
Używany w : brak
Lista conlangów
Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Język wendyjski, też wandyjski, wenedzki - język używany w Adnacie.

Dźwięki

Samogłoski

  • i iː u uː (i ī u ū)
  • e eː o oː (e ē o ō)
  • a aː (a ā)

Dyftongi

  • ai au (ai au)
  • oi (oi)
  • ei eu (ei eu)

Spółgłoski

  • m n (m n)
  • p b t d k g (p b t d k g)
  • s z ʃ ʒ (s z š ž)
  • l r j (l r j)

Alofonia

Przed i, ī, e, ē, ei oraz eu dochodzi do palatalizacji spółgłosek zwartych, nosowych, jak i szczelinowych. Dźwięki /k/, /g/ oraz /n/ są spalatalizowane do /c/, /ɟ/, /ɲ/. Przed o, ō, u, ū oraz oi dochodzi do silnej labializacji spółgłosek zwartych jak i nosowych.

Spółgłoski miękkie

Wszystkie spółgłoski nieszczelinowe posiadają także swój palatalizowany odpowiednik będący nie alofonem, a oddzielnym fonemem:

  • mʲ ɲ (m̧ ņ)
  • pʲ bʲ tsʲ dsʲ c ɟ (p̧ b̧ ţ ḑ ķ ģ)
  • lʲ rʲ (ļ ŗ)

Zmiany fonetyczne

  • h₁e, eh₁ > e, ē
  • eh₂, h₂e > ah₂, ah₂
  • eh₃, h₃e > oh₃, h₃o
  • ḱ, ǵ, ǵʰ > ś, ź, ź > s, z
  • N̥HC > N̥̄C
  • VH > V̄
  • H > ∅, ə
  • dt, tt > ss
  • sr > str
  • _s > χ {r, k, j, w, i, u}
  • kw, gw, > kʷ, gʷ
  • bʰ, dʰ, gʰ > b, d, g
  • eRa > aRa {r, l, m, n}
  • -ēR, ōR > -ī, -ū
  • R̥C- > RiC- {r, l}
  • R̥, M̥ > aR, aM (rzadko iR, iM, czasem przed /i/, /j/, a też /k/, /g/)
  • N̥̄C > āNC
  • ə > a
  • ē > ī
  • -T > -∅ {t, d}
  • pC, bC > C
  • T¹C² > χC² {t, d, k, g}
  • p...kʷ > kʷ...kʷ
  • kʷ, gʷ > k, g
  • o > a
  • ew > ow
  • uwa > owa
  • sj, zj > š, ž
  • VCN > VN
  • ĭ, ŭ > ∅ (nieakcentowane, w szczególności po akcencie)
  • ei > ai
  • eu > o
  • V:V̯ > VV̯
  • ou > eu
  • χ > š

Rozwój systemu akcentuacyjnego

  • retrakcja akcentu z końcówki na:
    • pierwszą sylabę wyrazu, jeżeli wszystkie samogłoski są krótkie
    • na sylabę z samogłoską długą;
    • proces miał miejsce przed rozbiciu się samogłosek sonornych na sekwencję VR, przez co akcent pozostawał w wygłosie. Akcent też nie przechodził na samogłoskę słabą /ə/.
  • w wyrazach z samogłoskami krótkimi (gdy akcentowana jest pierwsza sylaba, za wyjątkiem wyrazów jednosylabowych (jeżeli chodzi o rdzeń) z zamkniętą sylabą w mianowniku) akcent przeskakuje na fleksję z samogłoską długą.
  • skrócenie samogłosek w fleksji rzeczownika (w całkowitym wygłosie sylaby)
  • ustabilizowanie się systemu paradygmatów:
    • A - stała sylaba akcentowana
    • B - przeskakiwanie akcentu na fleksję
    • C - stały akcent na fleksji

Gramatyka

Zaimek

Zaimek osobowy

Cas. Sg. Pl. Refl.
I II I II
Nom. es wai
Gen. mene tewe nas was se
Dat. meni ti ansmai ušmai si
Acc. men ten ansme ušme sen
Loc. menai tai ansmi ušmi sai
Poss. menas twas ansas ušas swas
Cas. Sg. Pl.
m f n An. Inan.
Nom. anas anā ana anai anā
Gen. anaša anašās anaša anašōn
Dat. anasmai anašai anasmai anaimas
Acc. anan anān ana anans anā
Loc. anasmi anašā anasmi anoišu

Zaimek pytający

Cas. Sg. Pl.
An. Inan. An. Inan.
Nom. pis pi p̧ais
Gen. p̧aša p̧aimas
Dat. p̧asmai p̧aišōn
Acc. pin pi p̧ains
Loc. p̧asmi p̧aišu
Cas. Sg. Pl.
m f n An. Inan.
Nom. p̧anas p̧anā p̧ana p̧anai p̧anā
Gen. p̧aša p̧ašās p̧aša p̧ašōn
Dat. p̧asmai p̧ašai p̧asmai p̧aimas
Acc. p̧anan p̧anān p̧ana p̧anans p̧anā
Loc. p̧asmi p̧ašā p̧asmi p̧oišu

Rzeczownik

a-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. walpas walpais
Gen. walpaš walpōn
Dat. walpoi walpamas
Acc. walpan walpans
Loc. walpai walpaišu
Voc. walpe walpais
Cas. Sg. Pl.
Nom. ōjan ōjā
Gen. ōjaš ōjōn
Dat. ōjoi ōjamas
Acc. ōjan ōjā
Loc. ōjai ōjaišu
Voc. ōjan ōjā

i-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. gastis gasţais
Gen. gastiš gasţōn
Dat. gasţai gastimas
Acc. gastin gastins
Loc. gasti gastišu
Voc. gasti gasţais
Cas. Sg. Pl.
Nom. mari marī
Gen. mariš maŗōn
Dat. maŗai marimas
Acc. mari marī
Loc. mari marišu
Voc. mari marī

u-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. sūnus sūnos
Gen. sūnauš sūnowan
Dat. sūnowai sūnumas
Acc. sūnun sūnuns
Loc. sūneu sūnušu
Voc. sūn sūnos
Cas. Sg. Pl.
Nom. b̧aru b̧arū
Gen. b̧arauš b̧arowan
Dat. b̧arowai b̧arumas
Acc. b̧aru b̧arū
Loc. b̧areu b̧arušu
Voc. b̧aru b̧arū

ā-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. bīnā bīnai
Gen. bīnāš bīnān
Dat. bīnai bīnāmas
Acc. bīnān bīnāns
Loc. bīnai bīnāšu
Voc. bīnā bīnai

C-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. pōss pades
Gen. padeš padōn
Dat. paḑai pasmas
Acc. padan padans
Loc. padi pasšu
Voc. pade pades

ī-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. skājī skājīs
Gen. skājīš skājījōn
Dat. skājai skājīmas
Acc. skājīn skājīns
Loc. skājā skājīšu
Voc. skājī skājī

o-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. dros drowes
Gen. droweš drowōn
Dat. drowai dromas
Acc. dron drons
Loc. drowi drošu
Voc. drowe drowes

r-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. brātī brātres
Gen. brātarš brātrōn
Dat. brātrai brātarmas
Acc. brātran brātrans
Loc. brātar brātaršu
Voc. brātre brātres
Cas. Sg. Pl.
Nom. swesū swesres
Gen. swesarš swesrōn
Dat. swesrai swesarmas
Acc. swesran swesrans
Loc. swesar swesaršu
Voc. swesre swesres

n-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. naman namō
Gen. namanš namnōn
Dat. namnai namanmas
Acc. naman namō
Loc. namni namanšu
Voc. naman namō

ō-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. swō swanes
Gen. swaneš swanōn
Dat. swanai swanmas
Acc. swanan swanans
Loc. swani swanšu
Voc. swane swanes
Cas. Sg. Pl.
Nom. asmō asmanes
Gen. asmaneš asmanōn
Dat. asmanai asmanmas
Acc. asmanan asmanans
Loc. asmani asmanšu
Voc. asman asmanes

ū-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. sūs sūjes
Gen. sūš sūjōn
Dat. sūji sūmas
Acc. sūn sūns
Loc. sūšu
Voc. sūjes

nt-deklinacja

Cas. Sg. Pl.
Nom. pans pantes
Gen. panteš pantōn
Dat. pantai panmas
Acc. pantan pantans
Loc. panti panšu
Voc. pante pantes

Przymiotnik

Najpopularniejsze końcówki przymiotnika to:

  • -škas
  • -iškas
  • -uškas
  • -nas
Cas. Sg. Pl.
m f n An. Inan.
Nom. nowas nowā nowa nowai nowā
Gen. nowaša nowašās nowaša nowašōn
Dat. nowai nowašai nowai nowaimas
Acc. nowan nowān nowa nowans nowā
Loc. nowasmi nowašā nowasmi nowoišu
Voc. nowe nowa nowa nowai nowā
Cas. Sg. Pl.
m f n An. Inan.
Nom. nowjōs nowješī nowjas nowjases nowjōs
Gen. nowjišeš nowjišeš nowjišeš nowjišōn
Dat. nowjišai nowjišai nowjišai nowjišmas
Acc. nowjosan nowješīn nowjas nowjasans nowjōs
Loc. nowjes nowjiš nowjes nowjišu
Voc. nowjas nowješī nowjas nowjases nowjōs

Sekwencja Cj zmienia się w palatalizację/dochodzi do alternacji.

Cas. Sg. Pl.
m f n An. Inan.
Nom. noweras nowerā noweran nowerai nowerā
Gen. noweraša nowerašās noweraša nowerašōn
Dat. nowerai nowerašai nowerai noweraimas
Acc. noweran nowerān noweran nowerans nowerā
Loc. nowerasmi nowerašā nowerasmi noweroišu
Voc. nowere nowera noweran nowerai nowerā

Przysłówek

Przysłówek tworzy się za pomocą sufiksu -ō, -jō.

Czasownik

swepeti
Ter
Pers Sg. Pl.
I swepō swepemas
II swepeši swepete
III swepeti swepanti
Perf
Pers Sg. Pl.
I swepan swepeme
II swepes swepeste
III swepe swepens
Aor.
Pers Sg. Pl.
I swepesan swepesame
II swepeses swepesate
III swepese swepesans
Fut.
Pers Sg. Pl.
I swepain swepaime
II swepaiš swepaite
III swepai swepains
Subj.
Pers Sg. Pl.
I swep̧ō swepōmas
II swepīši swepīte
III swepīti swepōnti
Imp.
Pers Sg. Pl.
II swepe swepete
Inf. swepeti
Part.
Act. swepans
Pass. swepatas
esti
Ter
Pers Sg. Pl.
I edō edemas
II esši edete
III esti edanti
Perf
Pers Sg. Pl.
I edan esme
II ess este
III ed edens
Aor.
Pers Sg. Pl.
I essan essame
II esses essate
III esse essans
Fut.
Pers Sg. Pl.
I edain edaime
II edaiš edaite
III edai edains
Subj.
Pers Sg. Pl.
I eḑō edōmas
II edīši edīte
III edīti edōnti
Imp.
Pers Sg. Pl.
II ed este
Inf. esti
Part.
Act. edans
Pass. estas
znāti
Ter
Pers Sg. Pl.
I znāō znāmas
II znāši znāte
III znāti znānti
Perf
Pers Sg. Pl.
I znān znāme
II znās znāste
III znā znāns
Aor.
Pers Sg. Pl.
I znāsan znāsame
II znāses znāsate
III znāse znāsans
Fut.
Pers Sg. Pl.
I znājain znājaime
II znājaiš znājaite
III znājai znājains
Subj.
Pers Sg. Pl.
I znājō znājōmas
II znājīši znājīte
III znājīti znājōnti
Imp.
Pers Sg. Pl.
II znā znāte
Inf. znājti
Part.
Act. znāns
Pass. znātas
sloti
Ter
Pers Sg. Pl.
I slowō slowemas
II sloweši slowete
III sloweti slowanti
Perf
Pers Sg. Pl.
I slon slome
II slos sloste
III slo slons
Aor.
Pers Sg. Pl.
I slosan slosame
II sloses slosate
III slose slosans
Fut.
Pers Sg. Pl.
I slowain slowaime
II slowaiš slowaite
III slowai slowains
Subj.
Pers Sg. Pl.
I slowjō slowōmas
II slowīši slowīte
III slowīti slowōnti
Imp.
Pers Sg. Pl.
II slo slote
Inf. sloti
Part.
Act. slowans
Pass. slotas
merti
Ter
Pers Sg. Pl.
I merō meremas
II merši merete
III merti meranti
Perf
Pers Sg. Pl.
I mren mreme
II mres mreste
III mre mrens
Aor.
Pers Sg. Pl.
I mresan mresame
II mreses mresate
III mrese mresans
Fut.
Pers Sg. Pl.
I merain meraime
II meraiš meraite
III merai merains
Subj.
Pers Sg. Pl.
I meŗō merōmas
II merīši merīte
III merīti merōnti
Imp.
Pers Sg. Pl.
II mer merte
Inf. merti
Part.
Act. merans
Pass. mertas
esti
Ter
Pers Sg. Pl.
I esmi esmas
II eši sete
III esti santi
Perf
Pers Sg. Pl.
I esan sesme
II eses seste
III est sesens
Aor.
Pers Sg. Pl.
I essan essame
II esses essate
III esse essans
Fut.
Pers Sg. Pl.
I sain saime
II saiš saite
III sai sains
Subj.
Pers Sg. Pl.
I šō šōmas
II šīši šīte
III šīti šōnti
Imp.
Pers Sg. Pl.
II est este
Inf. esti
Part.
Act. sans

Imiona

Imiona męskie

Sufiks Znaczenie
-pŗas szacunek
-spas sława
-sūjus syn
-rejas zdrowie
-saitas moc
-stāņņas siła
-wailas pogromca
-wīras mężczyzna
-patis władza
-nemas dar
-wastus stąd
-gastis gość
-asris ostry
-anţas pierwszy
-namnis imię, znamię
-zmanis przyjaciel
-slowas sława
-slaitras obrońca
-zesū pomoc
-berţas nosiciel
-nī mężczyzna
-kōtus walka
-dōtī dawca
-desas właściwy
-wistas znany
-dijas niebiański
-datas dany
-mežas wielki
-statas wytrwały
Prefiks Znaczenie
daiwa- Bóg
beļa- siła
waiķa- zwycięstwo
sata- bitwa
pasu- bogactwo
jowi- sprawiedliwość
rezi- władza
lodī- ludzie
totā- naród
agesi- topór
irsa- niedźwiedź
ātī- ogień, płomień
tanira- piorun
Sōli- Słońce
aiwu- zdrowie, życie
sitera- szczególny
wirsta- pracowity
jowanas młody

Imiona żeńskie

Sufiks Znaczenie
-pŗā szacunek
-spā sława
-rejā zdrowie
-saitā moc
-stānnī siła
-wailā pogromczyni
-patī władza
-nemā dar
-wastī stąd
-gastī gość
-asrī ostry
-anţā pierwszy
-namnī imię, znamię
-zmanī przyjaciel
-slowā sława
-slaitrā obrońca
-berţā nosicielka
-kōtī walka
-dōtī dawca
-desā właściwa
-wistā znana
-dijā niebiańska
-datā dana
-mežā wielka
-statā wytrwała
-bīnā kobieta
-dūštī córka
-mātī matka
-swesū siostra
Prefiks Znaczenie
daiwa- Bóg
beļa- siła
waiķa- zwycięstwo
sata- bitwa
pasu- bogactwo
jowi- sprawiedliwość
rezi- władza
lodī- ludzie
totā- naród
agesi- topór
ātī- ogień, płomień
tanira- piorun
Sōli- Słońce
aiwu- zdrowie, życie
sitera- szczególna
wirsta- pracowita
jowana- młoda
wesana- wiosna
zimī- zima
sama- lato
ḑowa- niebo
blōsa- kwiat