Język wertyński: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 418 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 7: Linia 7:
 
| nazwa conworldu = [[Kyon]]
 
| nazwa conworldu = [[Kyon]]
 
| państwa = [[Wertynia|Wertynia]] (urzędowy)<br />
 
| państwa = [[Wertynia|Wertynia]] (urzędowy)<br />
−
| mówiący = 1.8 miliona [''Do ustalenia'']
+
| mówiący = ''Do ustalenia''
 
| alfabet = Pismo wertyńskie, alfabet łaciński
 
| alfabet = Pismo wertyńskie, alfabet łaciński
−
| typologia = Fleksyjny, SOV
+
| typologia = Fleksyjny, VSO
−
| klasyfikacja = Izolowany
+
| klasyfikacja =  
 +
[[Języki wertyńskie]]
 +
*[[Język proto-wertyński]]
 +
**[[Języki południowowertyńskie]]
 +
***[[Język zawarski]]
 +
****'''Język wertyński'''
 
}}
 
}}
−
'''Język wertyński''' - jest językiem izolowanym, używany jest wyłącznie w [[Vertinia|Wertynii]].
+
{{słownik|Słownik:Język wertyński}}
 +
'''Język wertyński''' (wert. Lavrāt vērtaye [laβˈraːt ˈβɛːrtajɛ]) - język z grupy [[języki wertyńskie|języków wertyńskich]].
 
=Fonologia=
 
=Fonologia=
−
Akcent oksytoniczny
 
 
==Spółgłoski==
 
==Spółgłoski==
−
*nosowe: m, n - /m, n/
+
{| class="wikitable" style=text-align:center
−
*syczące zwarto-szczelinowe: c, đ, ç, ḏ - /t͡s, d͡z, t͡ʃ, d͡ʒ/
+
! colspan="2" |
−
*zwarte: p, b, t, d, q, g - /p, b, t, d, k, g/  
+
!Wargowe
−
*syczące szczelinowe: s, z, ş, j - /s, z, ʃ, ʒ/
+
!Zębowe
−
*niesyczące szczelinowe: f, v, x - /f, v, x/
+
!Dziąsłowe
−
*półotwarte: y - /j/
+
!Podnieb.
−
*drżące: r - /r/
+
!Welarne
−
*boczne półotwarte: l - /l/
+
!Krtaniowe
 +
|- align="center"
 +
! colspan="2" | Nosowe
 +
|{{IPA|m}}
 +
|
 +
|{{IPA|n}}
 +
|{{IPA|ɲ}}
 +
|
 +
|
 +
|- align="center"
 +
! rowspan="2" |Zwarte
 +
!<small>bezdźwięczne</small>
 +
|{{IPA|p}}     
 +
|{{IPA|t}}
 +
|
 +
|
 +
|{{IPA|k}}
 +
|
 +
|-
 +
!<small>dźwięczne</small>
 +
|{{IPA|b}}
 +
|{{IPA|d}}
 +
|
 +
|
 +
|{{IPA|g}}
 +
|- align="center"
 +
! rowspan="2" |Afrykaty
 +
!<small>bezdźwięczne</small>
 +
|
 +
|
 +
|{{IPA|t͡s}} &bull; {{IPA|t͡ʃ}}
 +
|{{IPA|t͡ɕ}}
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
!<small>dźwięczne</small>
 +
|
 +
|
 +
|{{IPA|d͡ʒ}}
 +
|{{IPA|d͡ʑ}}
 +
|
 +
|
 +
|- align="center"
 +
! rowspan="2" | Szczelinowe
 +
!<small>bezdźwięczne</small>
 +
|{{IPA|ɸ}}
 +
|
 +
|{{IPA|s}} &bull; {{IPA|ʃ}}
 +
|{{IPA|ɕ}}
 +
|
 +
|{{IPA|h}}
 +
|-
 +
!<small>dźwięczne</small>
 +
|{{IPA|β}}
 +
|
 +
|{{IPA|z}} &bull; {{IPA|ʒ}}
 +
|{{IPA|ʑ}}
 +
|
 +
|
 +
|- align="center"
 +
! colspan="2" | Drżące
 +
|
 +
| colspan=2 align=center | {{IPA|r}}
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
! colspan="2" | Aproksymanty
 +
|
 +
| colspan=2 align=center | {{IPA|l}}
 +
|{{IPA|j}}
 +
|
 +
|
 +
|}
  
 
==Samogłoski==
 
==Samogłoski==
Linia 33: Linia 111:
 
|-
 
|-
 
!Przymknięte
 
!Przymknięte
−
|{{IPA|i}} &bull; {{IPA|iː}}
+
|{{IPA|i}} &bull; {{IPA|iː}} &bull; {{IPA|y}} &bull; {{IPA|yː}}
 
|{{IPA|u}} &bull; {{IPA|uː}}
 
|{{IPA|u}} &bull; {{IPA|uː}}
 +
|-
 +
!Półprzymknięte
 +
|{{IPA|ø}} &bull; {{IPA|øː}}
 +
|
 
|-
 
|-
 
!Półotwarte
 
!Półotwarte
 
|{{IPA|ɛ}} &bull; {{IPA|ɛː}}
 
|{{IPA|ɛ}} &bull; {{IPA|ɛː}}
−
|{{IPA|ɔ}} &bull; {{IPA|ɔː}}
+
|{{IPA|o}} &bull; {{IPA|oː}}
 
|-
 
|-
 
!Otwarte
 
!Otwarte
−
|{{IPA|a}} &bull; {{IPA|aː}}
+
|colspan=2 align=center | {{IPA|a}} &bull; {{IPA|aː}}
−
|
 
 
|}
 
|}
  
 
=Alfabet=
 
=Alfabet=
−
Alfabet wertyński (####) składa się z 42 liter. W zapisie łacińskim ostatnie 10 liter #### jest zastępowane dwuznakami.
+
Do zapisu języka wertyńskiego używa się rodzimego pisma. Używa się też zapisu alfabetem łacińskim, gdzie występuje 39 liter i 1 dwuznak. W wertyńskim nie może dojść do sytuacji, w której są dwie samogłoski pod rząd.
 
==Zapis łaciński==
 
==Zapis łaciński==
 
{| cellspacing="10" style="text-align: center;"
 
{| cellspacing="10" style="text-align: center;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
−
|  a  ||  ā/ą ||  b  ||  c  ||  ç  ||  d  ||  đ  ||  ḏ
+
|  a  ||  ā/ą ||  b  ||  c ||  ĉ ||  ç  ||  d  ||  đ  ||  dh  ||  e  ||  ē/ę  ||  f  ||  g  ||  x  ||  i  ||  ī/į  ||  y  ||  q  ||  l  ||  m
 
|-
 
|-
−
| [{{IPA|a}}] || [{{IPA|aː}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|t͡s}}] || [{{IPA|t͡ʃ}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|d͡z}}] ||  [{{IPA|d͡ʒ}}]  
+
| [{{IPA|a}}] || [{{IPA|aː}}] || [{{IPA|b}}] || [{{IPA|t͡s}}] || [{{IPA|t͡ɕ}}] || [{{IPA|t͡ʃ}}] || [{{IPA|d}}] || [{{IPA|d͡ʑ}}] || [{{IPA|d͡ʒ}}] ||  [{{IPA|ɛ}}] || [{{IPA|ɛː}}] ||  [{{IPA|ɸ}}] || [{{IPA|g}}] || [{{IPA|h}}] || [{{IPA|i}}] ||  [{{IPA|iː}}] || [{{IPA|j}}] || [{{IPA|k}}] || [{{IPA|l}}] || [{{IPA|m}}]
 
|- style="font-size: 2.0em;"
 
|- style="font-size: 2.0em;"
−
|  e ||  ē/ę ||  f ||  g ||  x ||  i ||  ī/į ||  y
+
|  n ||  n̂  ||  o  ||  ō/ǫ  ||  ö  ||  ö̱/ǫ̈  ||  p  ||  r  ||  s ||  ŝ ||  ş ||  t ||  u ||  ū/ų  ||  ü  ||  ü̱/ų̈  ||  v  ||  z  ||  ẑ ||  j
 
|-
 
|-
−
| [{{IPA|ɛ}}] || [{{IPA|ɛː}}] || [{{IPA|f}}] || [{{IPA|g}}] || [{{IPA|x}}] || [{{IPA|i}}] || [{{IPA|iː}}] || [{{IPA|j}}] ||
+
| [{{IPA|n}}] || [{{IPA|ɲ}}] || [{{IPA|o}}] || [{{IPA|oː}}] || [{{IPA|ø}}] || [{{IPA|øː}}] || [{{IPA|p}}] || [{{IPA|r}}] || [{{IPA|s}}] || [{{IPA|ɕ}}] || [{{IPA|ʃ}}] || [{{IPA|t}}] || [{{IPA|u}}] || [{{IPA|u:}}] || [{{IPA|y}}] || [{{IPA|y:}}] || [{{IPA|β}}] || [{{IPA|z}}] || [{{IPA|ʑ}}] || [{{IPA|ʒ}}]
−
|- style="font-size: 2.0em;"
 
−
| q  || l  || m  || n  || o  ||  ō/ǫ  ||  p  ||  r
 
−
|-
 
−
| [{{IPA|k}}] || [{{IPA|l}}] || [{{IPA|m}}] || [{{IPA|n}}] || [{{IPA|ɔ}}] || [{{IPA|ɔː}}] || [{{IPA|p}}] || [{{IPA|r}}]  
 
 
|- style="font-size: 2.0em;"  
 
|- style="font-size: 2.0em;"  
−
|  s  ||  ş  ||  t  ||  u  ||  ū/ų  ||  v  ||  z  ||  j
 
−
|-
 
−
| [{{IPA|s}}] || [{{IPA|ʃ}}] || [{{IPA|t}}] || [{{IPA|u}}] || [{{IPA|u:}}] || [{{IPA|v}}] || [{{IPA|z}}] || [{{IPA|ʒ}}]
 
 
|}
 
|}
  
Linia 70: Linia 144:
  
 
=Gramatyka=
 
=Gramatyka=
−
==Czasowniki "brudnopis==
+
==Czasowniki==
−
Czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się -ēv.
+
===Odmiana czasowników===
−
*Xeqyēv - Mówić,
+
Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na '''-ēv'''.
−
*Xeqyēm - [ja] Mówię,
+
{| class="wikitable"
−
*Xeqyēt - [ty] Mówisz,
+
|-
−
*Xeqyį - [on/ona/ono] Mówi,
+
!  osoba 
−
*Xeqyēmi - [my] Mówimy,
+
!  końcówka 
−
*Xeqyēti - [wy] Mówicie,
+
!  paryēv - jeść
−
*Xeqyūm - [oni/one] Mówią.
+
!  xeqyēv - mówić
−
ura!ura!ura!ura!ura!ura!ura!ura!
+
!  qivryēv - kochać
−
*Allēv - Być
+
|-
−
*Uyę allēm - [ja] Jestem,
+
| align="center" | ja - uyę
−
*Tyǫ allēt - [ty] Jesteś,
+
| align="center" | '''-ēs'''
−
*Īlv/a/e allį - [on/ona/ono] Jest,
+
| align="center" |  pary'''ēs''' - jem
−
*Taryį allēmi - [my] Jesteśmy,
+
| align="center" |  xeqy'''ēs''' - mówię
−
*Oyrę allēti - [wy] Jesteście,
+
| align="center" |  qivry'''ēs''' - kocham
−
*Īlvi allūm - [oni/one] Są.
+
|-
 +
| align="center" | ty - tyę
 +
| align="center" | '''-ēt'''
 +
| align="center" |  pary'''ēt''' - jesz
 +
| align="center" |  xeqy'''ēt''' - mówisz
 +
| align="center" |  qivry'''ēt''' - kochasz
 +
|-
 +
| align="center" | on - īlv
 +
| align="center" | '''-ūn'''
 +
| align="center" |  pary'''ūn''' - on je
 +
| align="center" |  xeqy'''ūn''' - on mówi
 +
| align="center" |  qivry'''ūn''' - on kocha
 +
|-
 +
| align="center" | ona - īlşa
 +
| align="center" | '''-ān'''
 +
| align="center" |  pary'''ān''' - ona je
 +
| align="center" |  xeqy'''ān''' - ona mówi
 +
| align="center" |  qivry'''ān''' - ona kocha
 +
|-
 +
| align="center" | ono - īlye
 +
| align="center" | '''-ēn'''
 +
| align="center" |  pary'''ēn''' - ono je
 +
| align="center" |  xeqy'''ēn''' - ono mówi
 +
| align="center" |  qivry'''ēn''' - ono kocha
 +
|-
 +
| align="center" | my - tarvāy
 +
| align="center" | '''-ēsay'''
 +
| align="center" |  pary'''ēsay''' - jemy
 +
| align="center" |  xeqy'''ēsay''' - mówimy
 +
| align="center" |  qivry'''ēsay''' - kochamy
 +
|-
 +
| align="center" | wy - oyrāy
 +
| align="center" | '''-ētay'''
 +
| align="center" |  pary'''ētay''' - jecie
 +
| align="center" |  xeqy'''ētay''' - mówicie
 +
| align="center" |  qivry'''ētay''' - kochacie
 +
|-
 +
| align="center" | oni - īlqay
 +
| align="center" | '''-īnay'''
 +
| align="center" |  pary'''īnay''' - jedzą
 +
| align="center" |  xeqy'''īnay''' - mówią
 +
| align="center" |  qivry'''īnay''' - kochają
 +
|-
 +
|}
  
 
==Rzeczowniki==
 
==Rzeczowniki==
−
==Przyimki "brudnopis"==
+
{| class="wikitable"
−
dla, przy, ku, mimo, śród, przed, przez, między, obok, około, oprócz, spod, spoza, zza, znad, ponad, poprzez, pośród, pomiędzy, wbrew, pomimo
+
|-
−
*Ēt - Z
+
! L. pojedyncza
−
*Qīr - Od [czas]
+
! L. mnoga
−
*Sōn - Od [przestrzeń]
+
|-
−
*Rę - Do [czas]
+
| align="center" | dyovīn
−
*Nāe - Do [przestrzeń]
+
(człowiek)
−
*Āx - Na
+
| align="center" | dyovīn'''ay'''
−
* - Ku
+
(ludzie)
−
*Aqēn - Nad
+
|}
−
* - Za
+
===Zdrobnienia===
−
*Çēr - Po
+
Zdrobniony rzeczownik opisuje przedmiot, rzecz lub istotę. Zdrobnienia są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego przedmiotu z pozytywnymi emocjami. Tworzymy je poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. ('''yu-''', '''ya-''', '''ye-''')
−
*Urēn - Pod
+
{| class="wikitable" style="text-align:center"
−
*Pēr - Bez
+
! colspan=6| Zdrobnienie
−
*Drį - U
+
|-
−
*Jį - O
+
!Rodzaj
−
*Nūy - W
+
!Męski
 +
!Żeński
 +
!Neutralny
 +
|-
 +
! Forma podstawowa
 +
| lövdēr '''tata'''
 +
| fütryą '''mama'''
 +
| jörvę '''dziecko'''
 +
|-
 +
! Forma zdrobniona
 +
| '''yu''''lövdēr '''tatuś'''
 +
| '''ya''''fütryą '''mamusia'''
 +
| '''ye''''jörvę '''dzieciątko'''
 +
|}
 +
 
 +
===Honoryfikacja===
 +
Forma honoratywna rzeczownika opisuje przedmiot, rzecz, istotę lub osobę czczoną, ciesząą się szacunkiem, uznaniem. Formy honoratywne są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego rzeczownika z czcią, patosem, podniosłością. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. ('''vur-''', '''var-''', '''ver-''')
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center"
 +
! colspan=6| Honoryfikacja
 +
|-
 +
!Rodzaj
 +
!Męski
 +
!Żeński
 +
!Neutralny
 +
|-
 +
! Forma podstawowa
 +
| lövdēr '''tata'''
 +
| fütryą '''mama'''
 +
| jörvę '''dziecko'''
 +
|-
 +
! Honoryfikacja
 +
| '''vur''''lövdēr '''ojciec'''
 +
| '''var''''fütryą '''matka'''
 +
| '''ver''''jörvę '''dziecko'''
 +
|}
 +
 
 +
===Forma pejoratywna===
 +
Forma pejoratywna rzeczownika opisuje przedmiot lub istotę, do której mówiący ma pogardliwy stosunek, lub do której żywi mocne negatywne odczucia. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. ('''xus-''', '''xas-''', '''xes-''')
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center"
 +
! colspan=6| Forma pejoratywna
 +
|-
 +
!Rodzaj
 +
!Męski
 +
!Żeński
 +
!Neutralny
 +
|-
 +
! Forma podstawowa
 +
| lövdēr '''tata'''
 +
| fütryą '''mama'''
 +
| jörvę '''dziecko'''
 +
|-
 +
! Forma pejoratywna
 +
| '''xus''''lövdēr
 +
| '''xas''''fütryą
 +
| '''xes''''jörvę
 +
|}
 +
 
 +
==Zaimki==
 +
{| class="wikitable" style="text-align:center;" border
 +
! rowspan="3" | Przypadek
 +
! colspan="5" | Liczba pojedyncza
 +
! colspan="3" | Liczba mnoga
 +
|-
 +
! rowspan="2" | 1. os.
 +
! rowspan="2" | 2. os.
 +
! colspan="3" | 3 os.
 +
! rowspan="2" | 1. os.
 +
! rowspan="2" | 2. os.
 +
! rowspan="2" | 3 os.
 +
|-
 +
! m
 +
! ż
 +
! n
 +
|-
 +
! Mianownik
 +
| uyę (''ja'')
 +
| tyę (''ty'')
 +
| īlv (''on'')
 +
| īlşa (''ona'')
 +
| īlye (''ono'')
 +
| tarvāy (''my'')
 +
| oyrāy (''wy'')
 +
| īlqay (''oni'')
 +
|-
 +
! Dopełniacz
 +
| uyēxe (''mnie'')
 +
| tyēxe (''ciebie'')
 +
| īlve (''jego/go'')
 +
| īlşaxe (''jej/niej'')
 +
| īlyexe (''jego/go/niego'')
 +
| tarvāye (''nas'')
 +
| oyrāye (''was'')
 +
| īlqaye (''ich/nich'')
 +
|-
 +
! Celownik
 +
| uyēxev (''mnie/mi'')
 +
| tyēxev (''tobie/ci'')
 +
| īlvev (''jemu/mu/niemu'')
 +
| īlşaxev (''jej/niej'')
 +
| īlyexev (''jemu/mu/niemu'')
 +
| tarvāyev (''nam'')
 +
| oyrāyev (''wam'')
 +
| īlqayev (''im/nim'')
 +
|-
 +
! Biernik
 +
| uyēxen (''mnie/mię'')
 +
| tyēxen (''ciebie/cię'')
 +
| īlven (''jego/go/niego'')
 +
| īlşaxen (''ją/nią'')
 +
| īlyexen (''je/nie'')
 +
| tarvāyen (''nas'')
 +
| oyrāyen (''was'')
 +
| īlqayen (''ich/nich'')
 +
|-
 +
! Narzędnik
 +
| uyēxet (''ze mną'')
 +
| tyēxet (''z tobą'')
 +
| īlvet (''z nim'')
 +
| īlşaxet (''z nią'')
 +
| īlyexet (''z nim'')
 +
| tarvāyet (''z nami'')
 +
| oyrāyet (''z wami'')
 +
| īlqayet (''z nimi'')
 +
|-
 +
! Miejscownik
 +
| uyēxes (''o mnie'')
 +
| tyēxes (''o tobie'')
 +
| īlves (''o nim'')
 +
| īlşaxes (''o niej'')
 +
| īlyexes (''o nim'')
 +
| tarvāyes (''o nas'')
 +
| oyrāyes (''o was'')
 +
| īlqayes (''o nich'')
 +
|}
 +
 
 +
==Przypadki==
 +
W wertyńskim występuje 20 przypadków.
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
! Przypadek
 +
! Pytanie
 +
|-
 +
| Mianownik
 +
| [kto?, co?] Ulyerą, Artyēr
 +
|-
 +
| Dopełniacz
 +
| [kogo?, czego?] Ulyerę, Artyēre
 +
|-
 +
| Celownik
 +
| [komu?, czemu?] Ulyerēv, Artyērev
 +
|-
 +
|  Biernik
 +
| [kogo?, co?] Ulyerēn, Artyēren
 +
|-
 +
|  Narzędnik
 +
| [z kim?, z czym?] Ulyerēt, Artyēret
 +
|-
 +
|  Miejscownik
 +
| [o kim?, o czym?] Ulyerēs, Artyēres
 +
|-
 +
|  Wołacz
 +
| [wołacz] Ulyerų, Artyerų
 +
|}
 +
*essivus-formalis [jako] np. jako dom/
 +
*essivus-modalis [w jaki sposób] np. po polsku/
 +
*illativus [do wnętrza (D); w (B)] np. do domu/Artyēresōn
 +
*inessivus [w czymś, wewnątrz czegoś] np. w domu/Artyēresnūy
 +
*elativus [z (D)] np. z pociągu/Artyērexēt
 +
*allativus [do zewnątrz (D); ku (C)] np. ku pociągowi/Artyērevōr
 +
*adessivus [przy (Ms); u (D)] np. przy pociągu/Artyēres'
 +
*ablativus [od (D)] np. od pociągu/Artyērexūn
 +
*sublativus [na (B)] np. na pociąg/Artyērenāx
 +
*superessivus [na (Ms)] np. na pociągu/Artyēresāx
 +
*delativus [z (D); o (Ms)] np. o pociągu/Artyēresjį
 +
*causalis-finalis [za (B); dla (D); o (B); po (B)] np. o pociąg/Artyērenjį
 +
*translativus-factivus [w (B)] np. w pociąg/Artyērenūy
  
−
=Słownik=
+
=Słowotwórstwo=
−
Uwaga! To nie są jeszcze ostateczne wersje słów, będą one ulegać poprawie w przyszłości.
 
−
*Allēv - Być
 
−
*Apyēr - Dzień
 
−
*Beritēv -
 
−
*Dēx - Nie
 
−
*Dyovīn -
 
−
*Fentę - Dobrze
 
−
*Fitryą - Matka
 
−
*Firvę - Gdzie
 
−
*Garyēv - Chodzić
 
−
*Gyērd - Świat
 
−
*Xarīt - Miecz
 
−
*Xeqyēv - Mówić
 
−
*Xivrēy - Wieczór
 
−
*Invīr - Ogień
 
−
*Īlv - On
 
−
*Īlva - Ona
 
−
*Īlve - Ono
 
−
*Īlvi - Oni/One
 
−
*Īv - &
 
−
*Yīrv - Życie
 
−
*Yonivār - Ziemia
 
−
*Laqtą - Cześć
 
−
*Lovdēr - Ojciec
 
−
*Lōn - Lub
 
−
*Nerdāy - Myśliwy
 
−
*Oypēr - Albo
 
−
*Oyrį - Wy
 
−
*Paryēv -
 
−
*Qaytę - Kiedy
 
−
*Qarvēn - Chwała
 
−
*Ravīt - Naród
 
−
*Revaryēv - Powiedzieć
 
−
*Ryą - Tak
 
−
*Sunyą - Księżyc
 
−
*Şavīt - Diabeł
 
−
*Tār - Nasz
 
−
*Tāra - Nasza
 
−
*Tāre - Nasze
 
−
*Taryį - My
 
−
*Taryōn - Książę
 
−
*Taryōnivę - Księstwo
 
−
*Tyǫ - Ty
 
−
*Tyōr - Twój
 
−
*Tyudār - Król
 
−
*Tyudāryonivę - Królestwo
 
−
*Uyę - Ja
 
−
*Uyēr - Mój
 
−
*Valyę - Dlaczego
 
−
*Vāy - Jak
 
−
*Vę - Co
 
−
*Vyēt - Już
 
−
*Zaterēv -
 
−
*Zikāryet - Żołnierz
 
−
*Jirvāy - Wielki
 
−
*Jorvę - Dziecko
 
−
==Liczebniki==
 
−
*Rivrę - Zero
 
−
*Iqtę - Jeden
 
−
*Seltę - Dwa
 
−
*Sarę - Trzy
 
−
*Evrę - Cztery
 
−
*Raxę - Pięć
 
−
*Qyę - Sześć
 
−
*Eytę - Siedem
 
−
*Vorę - Osiem
 
−
*Qverę - Dziewięć
 
−
*Verlę - Dziesięć
 

Aktualna wersja na dzień 02:55, 23 maj 2020

Nūy xavrę Ulyerę! Czytasz artykuł z serii Wertynia. | Język wertyński · Kult Bogini Uljery · Zakon Świętego Ognia · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] · [[]]
Język wertyński
Utworzenie: F1req w 2020
Używany w (Kyon): Wertynia (urzędowy)
Ilość mówiących (Kyon) Do ustalenia
Sposoby zapisu: Pismo wertyńskie, alfabet łaciński
Typologia: Fleksyjny, VSO
Klasyfikacja: Języki wertyńskie
Lista conlangów
Nuvola apps bookcase 1 blue.svg.png Zobacz też słownik tego języka.

Język wertyński (wert. Lavrāt vērtaye [laβˈraːt ˈβɛːrtajɛ]) - język z grupy języków wertyńskich.

Fonologia

Spółgłoski

Wargowe Zębowe Dziąsłowe Podnieb. Welarne Krtaniowe
Nosowe m n ɲ
Zwarte bezdźwięczne p t k
dźwięczne b d g
Afrykaty bezdźwięczne t͡s • t͡ʃ t͡ɕ
dźwięczne d͡ʒ d͡ʑ
Szczelinowe bezdźwięczne ɸ s • ʃ ɕ h
dźwięczne β z • ʒ ʑ
Drżące r
Aproksymanty l j

Samogłoski

Przednie Tylne
Przymknięte i • iː • y • yː u • uː
Półprzymknięte ø • øː
Półotwarte ɛ • ɛː o • oː
Otwarte a • aː

Alfabet

Do zapisu języka wertyńskiego używa się rodzimego pisma. Używa się też zapisu alfabetem łacińskim, gdzie występuje 39 liter i 1 dwuznak. W wertyńskim nie może dojść do sytuacji, w której są dwie samogłoski pod rząd.

Zapis łaciński

a ā/ą b c ĉ ç d đ dh e ē/ę f g x i ī/į y q l m
[a] [aː] [b] [t͡s] [t͡ɕ] [t͡ʃ] [d] [d͡ʑ] [d͡ʒ] [ɛ] [ɛː] [ɸ] [g] [h] [i] [iː] [j] [k] [l] [m]
n n̂ o ō/ǫ ö ö̱/ǫ̈ p r s ŝ ş t u ū/ų ü ü̱/ų̈ v z ẑ j
[n] [ɲ] [o] [oː] [ø] [øː] [p] [r] [s] [ɕ] [ʃ] [t] [u] [u:] [y] [y:] [β] [z] [ʑ] [ʒ]

####

Gramatyka

Czasowniki

Odmiana czasowników

Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ēv.

osoba końcówka paryēv - jeść xeqyēv - mówić qivryēv - kochać
ja - uyę -ēs paryēs - jem xeqyēs - mówię qivryēs - kocham
ty - tyę -ēt paryēt - jesz xeqyēt - mówisz qivryēt - kochasz
on - īlv -ūn paryūn - on je xeqyūn - on mówi qivryūn - on kocha
ona - īlşa -ān paryān - ona je xeqyān - ona mówi qivryān - ona kocha
ono - īlye -ēn paryēn - ono je xeqyēn - ono mówi qivryēn - ono kocha
my - tarvāy -ēsay paryēsay - jemy xeqyēsay - mówimy qivryēsay - kochamy
wy - oyrāy -ētay paryētay - jecie xeqyētay - mówicie qivryētay - kochacie
oni - īlqay -īnay paryīnay - jedzą xeqyīnay - mówią qivryīnay - kochają

Rzeczowniki

L. pojedyncza L. mnoga
dyovīn

(człowiek)

dyovīnay

(ludzie)

Zdrobnienia

Zdrobniony rzeczownik opisuje przedmiot, rzecz lub istotę. Zdrobnienia są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego przedmiotu z pozytywnymi emocjami. Tworzymy je poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. (yu-, ya-, ye-)

Zdrobnienie
Rodzaj Męski Żeński Neutralny
Forma podstawowa lövdēr tata fütryą mama jörvę dziecko
Forma zdrobniona yu'lövdēr tatuś ya'fütryą mamusia ye'jörvę dzieciątko

Honoryfikacja

Forma honoratywna rzeczownika opisuje przedmiot, rzecz, istotę lub osobę czczoną, ciesząą się szacunkiem, uznaniem. Formy honoratywne są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego rzeczownika z czcią, patosem, podniosłością. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (vur-, var-, ver-)

Honoryfikacja
Rodzaj Męski Żeński Neutralny
Forma podstawowa lövdēr tata fütryą mama jörvę dziecko
Honoryfikacja vur'lövdēr ojciec var'fütryą matka ver'jörvę dziecko

Forma pejoratywna

Forma pejoratywna rzeczownika opisuje przedmiot lub istotę, do której mówiący ma pogardliwy stosunek, lub do której żywi mocne negatywne odczucia. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (xus-, xas-, xes-)

Forma pejoratywna
Rodzaj Męski Żeński Neutralny
Forma podstawowa lövdēr tata fütryą mama jörvę dziecko
Forma pejoratywna xus'lövdēr xas'fütryą xes'jörvę

Zaimki

Przypadek Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1. os. 2. os. 3 os. 1. os. 2. os. 3 os.
m ż n
Mianownik uyę (ja) tyę (ty) īlv (on) īlşa (ona) īlye (ono) tarvāy (my) oyrāy (wy) īlqay (oni)
Dopełniacz uyēxe (mnie) tyēxe (ciebie) īlve (jego/go) īlşaxe (jej/niej) īlyexe (jego/go/niego) tarvāye (nas) oyrāye (was) īlqaye (ich/nich)
Celownik uyēxev (mnie/mi) tyēxev (tobie/ci) īlvev (jemu/mu/niemu) īlşaxev (jej/niej) īlyexev (jemu/mu/niemu) tarvāyev (nam) oyrāyev (wam) īlqayev (im/nim)
Biernik uyēxen (mnie/mię) tyēxen (ciebie/cię) īlven (jego/go/niego) īlşaxen (ją/nią) īlyexen (je/nie) tarvāyen (nas) oyrāyen (was) īlqayen (ich/nich)
Narzędnik uyēxet (ze mną) tyēxet (z tobą) īlvet (z nim) īlşaxet (z nią) īlyexet (z nim) tarvāyet (z nami) oyrāyet (z wami) īlqayet (z nimi)
Miejscownik uyēxes (o mnie) tyēxes (o tobie) īlves (o nim) īlşaxes (o niej) īlyexes (o nim) tarvāyes (o nas) oyrāyes (o was) īlqayes (o nich)

Przypadki

W wertyńskim występuje 20 przypadków.

Przypadek Pytanie
Mianownik [kto?, co?] Ulyerą, Artyēr
Dopełniacz [kogo?, czego?] Ulyerę, Artyēre
Celownik [komu?, czemu?] Ulyerēv, Artyērev
Biernik [kogo?, co?] Ulyerēn, Artyēren
Narzędnik [z kim?, z czym?] Ulyerēt, Artyēret
Miejscownik [o kim?, o czym?] Ulyerēs, Artyēres
Wołacz [wołacz] Ulyerų, Artyerų
  • essivus-formalis [jako] np. jako dom/
  • essivus-modalis [w jaki sposób] np. po polsku/
  • illativus [do wnętrza (D); w (B)] np. do domu/Artyēresōn
  • inessivus [w czymś, wewnątrz czegoś] np. w domu/Artyēresnūy
  • elativus [z (D)] np. z pociągu/Artyērexēt
  • allativus [do zewnątrz (D); ku (C)] np. ku pociągowi/Artyērevōr
  • adessivus [przy (Ms); u (D)] np. przy pociągu/Artyēres'
  • ablativus [od (D)] np. od pociągu/Artyērexūn
  • sublativus [na (B)] np. na pociąg/Artyērenāx
  • superessivus [na (Ms)] np. na pociągu/Artyēresāx
  • delativus [z (D); o (Ms)] np. o pociągu/Artyēresjį
  • causalis-finalis [za (B); dla (D); o (B); po (B)] np. o pociąg/Artyērenjį
  • translativus-factivus [w (B)] np. w pociąg/Artyērenūy

Słowotwórstwo

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_wertyński&oldid=33068”