Język wertyński: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 18: | Linia 18: | ||
}} | }} | ||
{{słownik|Słownik:Język wertyński}} | {{słownik|Słownik:Język wertyński}} | ||
− | '''Język wertyński''' (wer. Lavrāt vērtaye) - język z grupy [[języki wertyńskie|języków wertyńskich]]. | + | '''Język wertyński''' (wer. Lavrāt vērtaye [laβˈraːt ˈβɛːrtajɛ]) - język z grupy [[języki wertyńskie|języków wertyńskich]]. |
=Fonologia= | =Fonologia= | ||
==Spółgłoski== | ==Spółgłoski== |
Wersja z 21:13, 22 maj 2020
Nūy xavrā Ulyerāve! | Czytasz artykuł z serii Wertynia. | Język wertyński (Słownik · Lekcje) · Języki wertyńskie · Kult Bogini Uljery · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] |
Język wertyński | |
---|---|
Utworzenie: | F1req w 2020 |
Używany w (Kyon): | Wertynia (urzędowy) |
Ilość mówiących (Kyon) | Do ustalenia |
Sposoby zapisu: | Pismo wertyńskie, alfabet łaciński |
Typologia: | Fleksyjny, VSO |
Klasyfikacja: | Języki wertyńskie
|
Lista conlangów |
![]() |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język wertyński (wer. Lavrāt vērtaye [laβˈraːt ˈβɛːrtajɛ]) - język z grupy języków wertyńskich.
Spis treści
Fonologia
Spółgłoski
Wargowe | Zębowe | Dziąsłowe | Podnieb. | Welarne | Krtaniowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɲ | ||||
Zwarte | bezdźwięczne | p | t | k | |||
dźwięczne | b | d | g | ||||
Afrykaty | bezdźwięczne | t͡s • t͡ʃ | t͡ɕ | ||||
dźwięczne | d͡ʒ | d͡ʑ | |||||
Szczelinowe | bezdźwięczne | ɸ | s • ʃ | ɕ | h | ||
dźwięczne | β | z • ʒ | ʑ | ||||
Drżące | r | ||||||
Aproksymanty | l | j |
Samogłoski
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | i • iː • y • yː | u • uː |
Półprzymknięte | ø • øː | |
Półotwarte | ɛ • ɛː | o • oː |
Otwarte | a • aː |
Alfabet
Do zapisu języka wertyńskiego używa się rodzimego pisma. Używa się też zapisu alfabetem łacińskim, gdzie występuje 39 liter i 1 dwuznak. W wertyńskim nie może dojść do sytuacji, w której są dwie samogłoski pod rząd.
Zapis łaciński
a | ā/ą | b | c | ĉ | ç | d | đ | dh | e | ē/ę | f | g | x | i | ī/į | y | q | l | m |
[a] | [aː] | [b] | [t͡s] | [t͡ɕ] | [t͡ʃ] | [d] | [d͡ʑ] | [d͡ʒ] | [ɛ] | [ɛː] | [ɸ] | [g] | [h] | [i] | [iː] | [j] | [k] | [l] | [m] |
n | n̂ | o | ō/ǫ | ö | õ/ǫ̈ | p | r | s | ŝ | ş | t | u | ū/ų | ü | ũ/ų̈ | v | z | ẑ | j |
[n] | [ɲ] | [o] | [oː] | [ø] | [øː] | [p] | [r] | [s] | [ɕ] | [ʃ] | [t] | [u] | [u:] | [y] | [y:] | [β] | [z] | [ʑ] | [ʒ] |
####
Gramatyka
Czasowniki
Odmiana czasowników
Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ēv.
osoba | końcówka | paryēv - jeść | xeqyēv - mówić | qivryēv - kochać |
---|---|---|---|---|
ja - uyę | -ēs | paryēs - jem | xeqyēs - mówię | qivryēs - kocham |
ty - tyę | -ēt | paryēt - jesz | xeqyēt - mówisz | qivryēt - kochasz |
on - īlv | -ūn | paryūn - on je | xeqyūn - on mówi | qivryūn - on kocha |
ona - īlşa | -ān | paryān - ona je | xeqyān - ona mówi | qivryān - ona kocha |
ono - īlye | -ēn | paryēn - ono je | xeqyēn - ono mówi | qivryēn - ono kocha |
my - tarvāy | -ēsay | paryēsay - jemy | xeqyēsay - mówimy | qivryēsay - kochamy |
wy - oyrāy | -ētay | paryētay - jecie | xeqyētay - mówicie | qivryētay - kochacie |
oni - īlqay | -īnay | paryīnay - jedzą | xeqyīnay - mówią | qivryīnay - kochają |
Rzeczowniki
L. pojedyncza | L. mnoga |
---|---|
dyovīn
(człowiek) |
dyovīnay
(ludzie) |
Zdrobnienia
Zdrobniony rzeczownik opisuje przedmiot, rzecz lub istotę. Zdrobnienia są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego przedmiotu z pozytywnymi emocjami. Tworzymy je poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. (yu-, ya-, ye-)
Zdrobnienie | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rodzaj | Męski | Żeński | Neutralny | ||
Forma podstawowa | lövdēr tata | fütryą mama | jörvę dziecko | ||
Forma zdrobniona | yu'lövdēr tatuś | ya'fütryą mamusia | ye'jörvę dzieciątko |
Honoryfikacja
Forma honoratywna rzeczownika opisuje przedmiot, rzecz, istotę lub osobę czczoną, ciesząą się szacunkiem, uznaniem. Formy honoratywne są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego rzeczownika z czcią, patosem, podniosłością. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (vur-, var-, ver-)
Honoryfikacja | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rodzaj | Męski | Żeński | Neutralny | ||
Forma podstawowa | lövdēr tata | fütryą mama | jörvę dziecko | ||
Honoryfikacja | vur'lövdēr ojciec | var'fütryą matka | ver'jörvę dziecko |
Forma pejoratywna
Forma pejoratywna rzeczownika opisuje przedmiot lub istotę, do której mówiący ma pogardliwy stosunek, lub do której żywi mocne negatywne odczucia. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (xus-, xas-, xes-)
Forma pejoratywna | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rodzaj | Męski | Żeński | Neutralny | ||
Forma podstawowa | lövdēr tata | fütryą mama | jörvę dziecko | ||
Forma pejoratywna | xus'lövdēr | xas'fütryą | xes'jörvę |
Zaimki
Przypadek | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. os. | 2. os. | 3 os. | 1. os. | 2. os. | 3 os. | |||
m | ż | n | ||||||
Mianownik | uyę (ja) | tyę (ty) | īlv (on) | īlşa (ona) | īlye (ono) | tarvāy (my) | oyrāy (wy) | īlqay (oni) |
Dopełniacz | uyēxe (mnie) | tyēxe (ciebie) | īlve (jego/go) | īlşaxe (jej/niej) | īlyexe (jego/go/niego) | tarvāye (nas) | oyrāye (was) | īlqaye (ich/nich) |
Celownik | uyēxev (mnie/mi) | tyēxev (tobie/ci) | īlvev (jemu/mu/niemu) | īlşaxev (jej/niej) | īlyexev (jemu/mu/niemu) | tarvāyev (nam) | oyrāyev (wam) | īlqayev (im/nim) |
Biernik | uyēxen (mnie/mię) | tyēxen (ciebie/cię) | īlven (jego/go/niego) | īlşaxen (ją/nią) | īlyexen (je/nie) | tarvāyen (nas) | oyrāyen (was) | īlqayen (ich/nich) |
Narzędnik | uyēxet (ze mną) | tyēxet (z tobą) | īlvet (z nim) | īlşaxet (z nią) | īlyexet (z nim) | tarvāyet (z nami) | oyrāyet (z wami) | īlqayet (z nimi) |
Miejscownik | uyēxes (o mnie) | tyēxes (o tobie) | īlves (o nim) | īlşaxes (o niej) | īlyexes (o nim) | tarvāyes (o nas) | oyrāyes (o was) | īlqayes (o nich) |
Przypadki
W wertyńskim występuje 20 przypadków.
Przypadek | Pytanie |
---|---|
Nominativus | [kto?, co?] Ulyerą, Artyēr |
Genetivus | [kogo?, czego?] Ulyerę, Artyēre |
Dativus | [komu?, czemu?] Ulyerēv, Artyērev |
Accusativus | [kogo?, co?] Ulyerēn, Artyēren |
Instrumentalis | [z kim?, z czym?] Ulyerēt, Artyēret |
Locativus | [o kim?, o czym?] Ulyerēs, Artyēres |
Vocativus | [wołacz] Ulyerų, Artyerų |
- essivus-formalis [jako] np. jako dom/
- essivus-modalis [w jaki sposób] np. po polsku/
- illativus [do wnętrza (D); w (B)] np. do domu/Artyēresōn
- inessivus [w czymś, wewnątrz czegoś] np. w domu/Artyēresnūy
- elativus [z (D)] np. z pociągu/Artyērexēt
- allativus [do zewnątrz (D); ku (C)] np. ku pociągowi/Artyērevōr
- adessivus [przy (Ms); u (D)] np. przy pociągu/Artyēres'
- ablativus [od (D)] np. od pociągu/Artyērexūn
- sublativus [na (B)] np. na pociąg/Artyērenāx
- superessivus [na (Ms)] np. na pociągu/Artyērexāx
- delativus [z (D); o (Ms)] np. o pociągu/Artyēresjį
- causalis-finalis [za (B); dla (D); o (B); po (B)] np. o pociąg/Artyērenjį
- translativus-factivus [w (B)] np. w pociąg/Artyērenūy