Język wertyński

Język wertyński
Utworzenie:	F1req w 2020
Używany w (Kyon):	Wertynia (urzędowy)
Ilość mówiących (Kyon)	Do ustalenia
Sposoby zapisu:	Pismo wertyńskie, alfabet łaciński
Typologia:	Fleksyjny, VSO
Klasyfikacja:	Języki wertyńskie Język proto-wertyński Języki południowowertyńskie Język zawarski Język wertyński
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język wertyński (wer. Lavrāt vērtaye [laβˈraːt ˈβɛːrtajɛ]) - język z grupy języków wertyńskich.

Fonologia

Spółgłoski

		Wargowe	Zębowe	Dziąsłowe	Podnieb.	Welarne	Krtaniowe
Nosowe		m		n	ɲ
Zwarte	bezdźwięczne	p	t			k
	dźwięczne	b	d			g
Afrykaty	bezdźwięczne			t͡s • t͡ʃ	t͡ɕ
	dźwięczne			d͡ʒ	d͡ʑ
Szczelinowe	bezdźwięczne	ɸ		s • ʃ	ɕ		h
	dźwięczne	β		z • ʒ	ʑ
Drżące			r
Aproksymanty			l		j

Samogłoski

	Przednie	Tylne
Przymknięte	i • iː • y • yː	u • uː
Półprzymknięte	ø • øː
Półotwarte	ɛ • ɛː	o • oː
Otwarte	a • aː

Alfabet

Do zapisu języka wertyńskiego używa się rodzimego pisma. Używa się też zapisu alfabetem łacińskim, gdzie występuje 39 liter i 1 dwuznak. W wertyńskim nie może dojść do sytuacji, w której są dwie samogłoski pod rząd.

Zapis łaciński

a

ā/ą

b

c

ĉ

ç

d

đ

dh

e

ē/ę

f

g

x

i

ī/į

y

q

l

m

[a]

[aː]

[b]

[t͡s]

[t͡ɕ]

[t͡ʃ]

[d]

[d͡ʑ]

[d͡ʒ]

[ɛ]

[ɛː]

[ɸ]

[g]

[h]

[i]

[iː]

[j]

[k]

[l]

[m]

n

n̂

o

ō/ǫ

ö

õ/ǫ̈

p

r

s

ŝ

ş

t

u

ū/ų

ü

ũ/ų̈

v

z

ẑ

j

[n]

[ɲ]

[o]

[oː]

[ø]

[øː]

[p]

[r]

[s]

[ɕ]

[ʃ]

[t]

[u]

[u:]

[y]

[y:]

[β]

[z]

[ʑ]

[ʒ]

Gramatyka

Czasowniki

Odmiana czasowników

Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ēv.

osoba	końcówka	paryēv - jeść	xeqyēv - mówić	qivryēv - kochać
ja - uyę	-ēs	paryēs - jem	xeqyēs - mówię	qivryēs - kocham
ty - tyę	-ēt	paryēt - jesz	xeqyēt - mówisz	qivryēt - kochasz
on - īlv	-ūn	paryūn - on je	xeqyūn - on mówi	qivryūn - on kocha
ona - īlşa	-ān	paryān - ona je	xeqyān - ona mówi	qivryān - ona kocha
ono - īlye	-ēn	paryēn - ono je	xeqyēn - ono mówi	qivryēn - ono kocha
my - tarvāy	-ēsay	paryēsay - jemy	xeqyēsay - mówimy	qivryēsay - kochamy
wy - oyrāy	-ētay	paryētay - jecie	xeqyētay - mówicie	qivryētay - kochacie
oni - īlqay	-īnay	paryīnay - jedzą	xeqyīnay - mówią	qivryīnay - kochają

Rzeczowniki

L. pojedyncza	L. mnoga
dyovīn (człowiek)	dyovīnay (ludzie)

Zdrobnienia

Zdrobniony rzeczownik opisuje przedmiot, rzecz lub istotę. Zdrobnienia są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego przedmiotu z pozytywnymi emocjami. Tworzymy je poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. (yu-, ya-, ye-)

Zdrobnienie
Rodzaj	Męski	Żeński	Neutralny
Forma podstawowa	lövdēr tata	fütryą mama	jörvę dziecko
Forma zdrobniona	yu'lövdēr tatuś	ya'fütryą mamusia	ye'jörvę dzieciątko

Honoryfikacja

Forma honoratywna rzeczownika opisuje przedmiot, rzecz, istotę lub osobę czczoną, ciesząą się szacunkiem, uznaniem. Formy honoratywne są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego rzeczownika z czcią, patosem, podniosłością. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (vur-, var-, ver-)

Honoryfikacja
Rodzaj	Męski	Żeński	Neutralny
Forma podstawowa	lövdēr tata	fütryą mama	jörvę dziecko
Honoryfikacja	vur'lövdēr ojciec	var'fütryą matka	ver'jörvę dziecko

Forma pejoratywna

Forma pejoratywna rzeczownika opisuje przedmiot lub istotę, do której mówiący ma pogardliwy stosunek, lub do której żywi mocne negatywne odczucia. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (xus-, xas-, xes-)

Forma pejoratywna
Rodzaj	Męski	Żeński	Neutralny
Forma podstawowa	lövdēr tata	fütryą mama	jörvę dziecko
Forma pejoratywna	xus'lövdēr	xas'fütryą	xes'jörvę

Zaimki

Przypadek	Liczba pojedyncza					Liczba mnoga
	1. os.	2. os.	3 os.			1. os.	2. os.	3 os.
			m	ż	n
Mianownik	uyę (ja)	tyę (ty)	īlv (on)	īlşa (ona)	īlye (ono)	tarvāy (my)	oyrāy (wy)	īlqay (oni)
Dopełniacz	uyēxe (mnie)	tyēxe (ciebie)	īlve (jego/go)	īlşaxe (jej/niej)	īlyexe (jego/go/niego)	tarvāye (nas)	oyrāye (was)	īlqaye (ich/nich)
Celownik	uyēxev (mnie/mi)	tyēxev (tobie/ci)	īlvev (jemu/mu/niemu)	īlşaxev (jej/niej)	īlyexev (jemu/mu/niemu)	tarvāyev (nam)	oyrāyev (wam)	īlqayev (im/nim)
Biernik	uyēxen (mnie/mię)	tyēxen (ciebie/cię)	īlven (jego/go/niego)	īlşaxen (ją/nią)	īlyexen (je/nie)	tarvāyen (nas)	oyrāyen (was)	īlqayen (ich/nich)
Narzędnik	uyēxet (ze mną)	tyēxet (z tobą)	īlvet (z nim)	īlşaxet (z nią)	īlyexet (z nim)	tarvāyet (z nami)	oyrāyet (z wami)	īlqayet (z nimi)
Miejscownik	uyēxes (o mnie)	tyēxes (o tobie)	īlves (o nim)	īlşaxes (o niej)	īlyexes (o nim)	tarvāyes (o nas)	oyrāyes (o was)	īlqayes (o nich)

Przypadki

W wertyńskim występuje 20 przypadków.

Przypadek	Pytanie
Nominativus	[kto?, co?] Ulyerą, Artyēr
Genetivus	[kogo?, czego?] Ulyerę, Artyēre
Dativus	[komu?, czemu?] Ulyerēv, Artyērev
Accusativus	[kogo?, co?] Ulyerēn, Artyēren
Instrumentalis	[z kim?, z czym?] Ulyerēt, Artyēret
Locativus	[o kim?, o czym?] Ulyerēs, Artyēres
Vocativus	[wołacz] Ulyerų, Artyerų

• essivus-formalis [jako] np. jako dom/
• essivus-modalis [w jaki sposób] np. po polsku/
• illativus [do wnętrza (D); w (B)] np. do domu/Artyēresōn
• inessivus [w czymś, wewnątrz czegoś] np. w domu/Artyēresnūy
• elativus [z (D)] np. z pociągu/Artyērexēt
• allativus [do zewnątrz (D); ku (C)] np. ku pociągowi/Artyērevōr
• adessivus [przy (Ms); u (D)] np. przy pociągu/Artyēres'
• ablativus [od (D)] np. od pociągu/Artyērexūn
• sublativus [na (B)] np. na pociąg/Artyērenāx
• superessivus [na (Ms)] np. na pociągu/Artyērexāx
• delativus [z (D); o (Ms)] np. o pociągu/Artyēresjį
• causalis-finalis [za (B); dla (D); o (B); po (B)] np. o pociąg/Artyērenjį
• translativus-factivus [w (B)] np. w pociąg/Artyērenūy