Język wertyński: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 455: | Linia 455: | ||
=Słowotwórstwo= | =Słowotwórstwo= | ||
+ | =Język awański= |
Wersja z 20:39, 25 cze 2020
Nūy xavrā Ulyerāve! | Czytasz artykuł z serii Wertynia. | Język wertyński (Słownik · Lekcje) · Języki wertyńskie · Kult Bogini Uljery · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] · [[]] |
Język wertyński | |
---|---|
Utworzenie: | F1req w 2020 |
Używany w (Kyon): | Wertynia (urzędowy) |
Ilość mówiących (Kyon) | do ustalenia |
Sposoby zapisu: | pismo wertyńskie, alfabet łaciński |
Typologia: | fleksyjny, VSO |
Klasyfikacja: | Języki wertyńskie
|
Lista conlangów |
![]() |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język wertyński (wert. Lavrāt vērtaye [lɐβˈrɐːt ˈβɛːrtɐjɛ]) - język z grupy języków wertyńskich. UWAGA! trwa reforma języka, więc proszę się nie sugerować materiałem na stronie
Spis treści
Fonologia
Akcent
W wertyńskim akcent pada na sylabę z iloczasem.
Spółgłoski
Wargowe | Zębowe | Dziąsłowe | Podnieb. | Welarne | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɲ | |||
Zwarte | bezdźwięczne | t | k | |||
dźwięczne | b | d | ||||
Afrykaty | bezdźwięczne | t͡s • t͡ʃ | ||||
dźwięczne | d͡ʒ | |||||
Szczelinowe | bezdźwięczne | ɸ | s • ʃ | x | ||
dźwięczne | β | z • ʒ | ||||
Drżące | r | |||||
Aproksymanty | l | j |
Samogłoski
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | i • iː • y • yː | u • uː |
Półprzymknięte | ø • øː | |
Półotwarte | ɛ • ɛː | o • oː |
Prawie otwarte | ɐ • ɐː |
Struktura sylaby
Alfabet
Do zapisu języka wertyńskiego używa się rodzimego pisma. Używa się też zapisu alfabetem łacińskim, gdzie występuje 39 liter i 1 dwuznak. W wertyńskim nie może dojść do sytuacji, w której są dwie samogłoski pod rząd.
Zapis łaciński
a | ā/ą | b | c | ch | d | dj | e | ē/ę | ph | x | i | ī/į | y | q | l | m |
[ɐ] | [ɐː] | [b] | [t͡s] | [t͡ʃ] | [d] | [d͡ʒ] | [ɛ] | [ɛː] | [ɸ] | [x] | [i] | [iː] | [j] | [k] | [l] | [m] |
n | ɲ | o | ō | ô | ô̱ | r | s | sh | t | u | ū/ų | û | û̱ | v | z | j |
[n] | [ɲ] | [o] | [oː] | [ø] | [øː] | [r] | [s] | [ʃ] | [t] | [u] | [u:] | [y] | [y:] | [β] | [z] | [ʒ] |
Pismo wertyńskie
Gramatyka
Czasowniki
Odmiana czasowników
Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ēv.
osoba | sufiks | beryēv - jeść | xeqyēv - mówić | qivryēv - kochać |
---|---|---|---|---|
ja - ēvr | -ēs | beryēs - jem | xeqyēs - mówię | qivryēs - kocham |
ty - ōyr | -ēt | beryēt - jesz | xeqyēt - mówisz | qivryēt - kochasz |
on - īlv | -ūn | beryūn - on je | xeqyūn - on mówi | qivryūn - on kocha |
ona - īlşa | -ān | beryān - ona je | xeqyān - ona mówi | qivryān - ona kocha |
ono - īlye | -ēn | beryēn - ono je | xeqyēn - ono mówi | qivryēn - ono kocha |
my - evrāy | -ēsay | beryēsay - jemy | xeqyēsay - mówimy | qivryēsay - kochamy |
wy - oyrāy | -ētay | beryētay - jecie | xeqyētay - mówicie | qivryētay - kochacie |
oni - īlqay | -īnay | beryīnay - jedzą | xeqyīnay - mówią | qivryīnay - kochają |
Rzeczowniki
L. pojedyncza | L. podwójna | L. mnoga |
---|---|---|
dyovīn
(człowiek) |
dyovīnur
(dwóch ludzi) |
dyovīnay
(ludzie) |
Zdrobnienia
Zdrobniony rzeczownik opisuje przedmiot, rzecz lub istotę. Zdrobnienia są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego przedmiotu z pozytywnymi emocjami. Tworzymy je poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. (yu-, ya-, ye-)
Zdrobnienie | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rodzaj | Męski | Żeński | Neutralny | ||
Forma podstawowa | |||||
Forma zdrobniona |
Honoryfikacja
Forma honoratywna rzeczownika opisuje przedmiot, rzecz, istotę lub osobę czczoną, ciesząą się szacunkiem, uznaniem. Formy honoratywne są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego rzeczownika z czcią, patosem, podniosłością. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (vur-, var-, ver-)
Honoryfikacja | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rodzaj | Męski | Żeński | Neutralny | ||
Forma podstawowa | |||||
Honoryfikacja |
Forma pejoratywna
Forma pejoratywna rzeczownika opisuje przedmiot lub istotę, do której mówiący ma pogardliwy stosunek, lub do której żywi mocne negatywne odczucia. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (xus-, xas-, xes-)
Forma pejoratywna | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rodzaj | Męski | Żeński | Neutralny | ||
Forma podstawowa | tyudār (król) | ||||
Forma pejoratywna | xus'tyudār |
Zaimki
Przypadek | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. os. | 2. os. | 3 os. | 1. os. | 2. os. | 3 os. | |||
m | ż | n | ||||||
Mianownik | ēvr (ja) | ōyr (ty) | īlv (on) | ilşą (ona) | ilyę (ono) | evrāy (my) | oyrāy (wy) | ilqāy (oni) |
Dopełniacz | ēvre (mnie) | ōyre (ciebie) | īlve (jego/go) | ilşę (jej/niej) | ilyēxe (jego/go/niego) | evrāye (nas) | oyrāye (was) | ilqāye (ich/nich) |
Celownik | ēvrev (mnie/mi) | ōyrev (tobie/ci) | īlvev (jemu/mu/niemu) | ilşēv (jej/niej) | ilyēxev (jemu/mu/niemu) | evrāyev (nam) | oyrāyev (wam) | ilqāyev (im/nim) |
Biernik | ēvren (mnie/mię) | ōyren (ciebie/cię) | īlven (jego/go/niego) | ilşēn (ją/nią) | ilyēxen (je/nie) | evrāyen (nas) | oyrāyen (was) | ilqāyen (ich/nich) |
Narzędnik | ēvret (ze mną) | ōyret (z tobą) | īlvet (z nim) | ilşēt (z nią) | ilyēxet (z nim) | evrāyet (z nami) | oyrāyet (z wami) | ilqāyet (z nimi) |
Miejscownik | ēvres (o mnie) | ōyres (o tobie) | īlves (o nim) | ilşēs (o niej) | ilyēxes (o nim) | evrāyes (o nas) | oyrāyes (o was) | ilqāyes (o nich) |
Przymiotniki
Przymiotniki odrzeczownikowe
Przymiotniki odrzeczownikowe charakteryzują się tym, iż w większości zakończone są końcówką -i. Aby utworzyć przymiotnik od rzeczownika dodaje się odpowiednia końcówkę.
rzeczownik | przymiotnik |
---|---|
vērtr
(wert) |
vērti
(wertyński) |
dyovīn
(człowiek) |
dyovīni
(ludzki) |
sineyą
(księżyc) |
sineyāvi
(księżycowy) |
Imiesłowy
Stopniowanie przymiotników
Przymiotniki stopniuje się poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. Istnieją 3 stopnie - równym wyższy i najwyższy.
stopień równy | stopień wyższy | stopień najwyższy |
---|---|---|
dyovīni
(ludzki) |
vi'dyovīni
(bardziej ludzki) |
sa'dyovīni
(najbardziej ludzki) |
sineyāvi
(księżycowy) |
vi'sineyāvi
(bardziej księżycowy) |
sa'sineyāvi
(najbardziej księżycowy) |
qeryāni
(cesarski) |
vi'qeryāni
(bardziej cesarski) |
sa'qeryāni
(najbardziej cesarski) |
Negacja przymiotników
Przypadki
W wertyńskim występuje 20 przypadków.
Przypadek | Pytanie |
---|---|
Mianownik | [kto?, co?] ???, vēr? Ulyerą, Artyēr |
Dopełniacz | [kogo?, czego?] Ulyerāve, Artyēre |
Celownik | [komu?, czemu?] Ulyerāvev, Artyērev |
Biernik | [kogo?, co?] ???, vēr? Ulyerāven, Artyēren |
Narzędnik | [z kim?, z czym?] Ulyerāvet, Artyēret |
Miejscownik | [o kim?, o czym?] Ulyerāves, Artyēres |
Wołacz | [wołacz] Ulyerų, Artyerų |
- essivus-formalis [jako] np. jako dom/
- essivus-modalis [w jaki sposób] np. po polsku/
- illativus [do wnętrza (D); w (B)] np. do domu/Artyēresōn
- inessivus [w czymś, wewnątrz czegoś] np. w domu/Artyēresnūy
- elativus [z (D)] np. z pociągu/Artyērexēt
- allativus [do zewnątrz (D); ku (C)] np. ku pociągowi/Artyērevōr
- adessivus [przy (Ms); u (D)] np. przy pociągu/Artyēres'
- ablativus [od (D)] np. od pociągu/Artyērexūn
- sublativus [na (B)] np. na pociąg/Artyērenāx
- superessivus [na (Ms)] np. na pociągu/Artyēresāx
- delativus [z (D); o (Ms)] np. o pociągu/Artyēresjį
- causalis-finalis [za (B); dla (D); o (B); po (B)] np. o pociąg/Artyērenjį
- translativus-factivus [w (B)] np. w pociąg/Artyērenūy