Język wertyński

Język wertyński
Utworzenie:	F1req w 2020
Używany w (Kyon):	Wertynia (urzędowy)
Ilość mówiących (Kyon)	do ustalenia
Sposoby zapisu:	pismo wertyńskie, alfabet łaciński
Typologia:	fleksyjny, VSO
Klasyfikacja:	Języki wertyńskie Język proto-wertyński Języki południowowertyńskie Język zawarski Język wertyński
Lista conlangów

Zobacz też słownik tego języka.

Język wertyński (wert. Lavrāt vērtaye [lɐβˈrɐːt ˈβɛːrtɐjɛ]) - język z grupy języków wertyńskich. UWAGA! trwa reforma języka, więc proszę się nie sugerować materiałem na stronie

Fonologia

Akcent

W wertyńskim akcent pada na sylabę z iloczasem.

Spółgłoski

		Wargowe	Zębowe	Dziąsłowe	Podnieb.	Welarne
Nosowe		m		n	ɲ
Zwarte	bezdźwięczne		t			k
	dźwięczne	b	d
Afrykaty	bezdźwięczne			t͡s • t͡ʃ
	dźwięczne			d͡ʒ
Szczelinowe	bezdźwięczne	ɸ		s • ʃ		x
	dźwięczne	β		z • ʒ
Drżące			r
Aproksymanty			l		j

Samogłoski

	Przednie	Tylne
Przymknięte	i • iː • y • yː	u • uː
Półprzymknięte	ø • øː
Półotwarte	ɛ • ɛː	o • oː
Prawie otwarte	ɐ • ɐː

Alfabet

Do zapisu języka wertyńskiego używa się rodzimego pisma. Używa się też zapisu alfabetem łacińskim, gdzie występuje 39 liter i 1 dwuznak. W wertyńskim nie może dojść do sytuacji, w której są dwie samogłoski pod rząd.

Zapis łaciński

a

ā/ą

b

c

ch

d

dj

e

ē/ę

ph

x

i

ī/į

y

q

l

m

[ɐ]

[ɐː]

[b]

[t͡s]

[t͡ʃ]

[d]

[d͡ʒ]

[ɛ]

[ɛː]

[ɸ]

[x]

[i]

[iː]

[j]

[k]

[l]

[m]

n

ɲ

o

ō

ô

ô̱

r

s

sh

t

u

ū/ų

û

û̱

v

z

j

[n]

[ɲ]

[o]

[oː]

[ø]

[øː]

[r]

[s]

[ʃ]

[t]

[u]

[u:]

[y]

[y:]

[β]

[z]

[ʒ]

Gramatyka

Czasowniki

Odmiana czasowników

Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie odpowiedniego sufiksu. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -ēv.

osoba	sufiks	beryēv - jeść	xeqyēv - mówić	qivryēv - kochać
ja - ēvr	-ēs	beryēs - jem	xeqyēs - mówię	qivryēs - kocham
ty - ōyr	-ēt	beryēt - jesz	xeqyēt - mówisz	qivryēt - kochasz
on - īlv	-ūn	beryūn - on je	xeqyūn - on mówi	qivryūn - on kocha
ona - īlşa	-ān	beryān - ona je	xeqyān - ona mówi	qivryān - ona kocha
ono - īlye	-ēn	beryēn - ono je	xeqyēn - ono mówi	qivryēn - ono kocha
my - evrāy	-ēsay	beryēsay - jemy	xeqyēsay - mówimy	qivryēsay - kochamy
wy - oyrāy	-ētay	beryētay - jecie	xeqyētay - mówicie	qivryētay - kochacie
oni - īlqay	-īnay	beryīnay - jedzą	xeqyīnay - mówią	qivryīnay - kochają

Rzeczowniki

L. pojedyncza	L. podwójna	L. mnoga
dyovīn (człowiek)	dyovīnur (dwóch ludzi)	dyovīnay (ludzie)

Zdrobnienia

Zdrobniony rzeczownik opisuje przedmiot, rzecz lub istotę. Zdrobnienia są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego przedmiotu z pozytywnymi emocjami. Tworzymy je poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. (yu-, ya-, ye-)

Zdrobnienie
Rodzaj	Męski	Żeński	Neutralny
Forma podstawowa
Forma zdrobniona

Honoryfikacja

Forma honoratywna rzeczownika opisuje przedmiot, rzecz, istotę lub osobę czczoną, ciesząą się szacunkiem, uznaniem. Formy honoratywne są także używane, gdy odnosimy się do opisywanego rzeczownika z czcią, patosem, podniosłością. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (vur-, var-, ver-)

Honoryfikacja
Rodzaj	Męski	Żeński	Neutralny
Forma podstawowa
Honoryfikacja

Forma pejoratywna

Forma pejoratywna rzeczownika opisuje przedmiot lub istotę, do której mówiący ma pogardliwy stosunek, lub do której żywi mocne negatywne odczucia. Tworzymy ją przez dodanie odpowiedniego prefiksu. (xus-, xas-, xes-)

Forma pejoratywna
Rodzaj	Męski	Żeński	Neutralny
Forma podstawowa	tyudār (król)
Forma pejoratywna	xus'tyudār

Zaimki

Przypadek	Liczba pojedyncza					Liczba mnoga
	1. os.	2. os.	3 os.			1. os.	2. os.	3 os.
			m	ż	n
Mianownik	ēvr (ja)	ōyr (ty)	īlv (on)	ilşą (ona)	ilyę (ono)	evrāy (my)	oyrāy (wy)	ilqāy (oni)
Dopełniacz	ēvre (mnie)	ōyre (ciebie)	īlve (jego/go)	ilşę (jej/niej)	ilyēxe (jego/go/niego)	evrāye (nas)	oyrāye (was)	ilqāye (ich/nich)
Celownik	ēvrev (mnie/mi)	ōyrev (tobie/ci)	īlvev (jemu/mu/niemu)	ilşēv (jej/niej)	ilyēxev (jemu/mu/niemu)	evrāyev (nam)	oyrāyev (wam)	ilqāyev (im/nim)
Biernik	ēvren (mnie/mię)	ōyren (ciebie/cię)	īlven (jego/go/niego)	ilşēn (ją/nią)	ilyēxen (je/nie)	evrāyen (nas)	oyrāyen (was)	ilqāyen (ich/nich)
Narzędnik	ēvret (ze mną)	ōyret (z tobą)	īlvet (z nim)	ilşēt (z nią)	ilyēxet (z nim)	evrāyet (z nami)	oyrāyet (z wami)	ilqāyet (z nimi)
Miejscownik	ēvres (o mnie)	ōyres (o tobie)	īlves (o nim)	ilşēs (o niej)	ilyēxes (o nim)	evrāyes (o nas)	oyrāyes (o was)	ilqāyes (o nich)

Przymiotniki

Przymiotniki odrzeczownikowe

Przymiotniki odrzeczownikowe charakteryzują się tym, iż w większości zakończone są końcówką -i. Aby utworzyć przymiotnik od rzeczownika dodaje się odpowiednia końcówkę.

rzeczownik	przymiotnik
vērtr (wert)	vērti (wertyński)
dyovīn (człowiek)	dyovīni (ludzki)
sineyą (księżyc)	sineyāvi (księżycowy)

Stopniowanie przymiotników

Przymiotniki stopniuje się poprzez dodanie odpowiedniego prefiksu. Istnieją 3 stopnie - równym wyższy i najwyższy.

stopień równy	stopień wyższy	stopień najwyższy
dyovīni (ludzki)	vi'dyovīni (bardziej ludzki)	sa'dyovīni (najbardziej ludzki)
sineyāvi (księżycowy)	vi'sineyāvi (bardziej księżycowy)	sa'sineyāvi (najbardziej księżycowy)
qeryāni (cesarski)	vi'qeryāni (bardziej cesarski)	sa'qeryāni (najbardziej cesarski)

Przypadki

W wertyńskim występuje 20 przypadków.

Przypadek	Pytanie
Mianownik	[kto?, co?] ???, vēr? Ulyerą, Artyēr
Dopełniacz	[kogo?, czego?] Ulyerāve, Artyēre
Celownik	[komu?, czemu?] Ulyerāvev, Artyērev
Biernik	[kogo?, co?] ???, vēr? Ulyerāven, Artyēren
Narzędnik	[z kim?, z czym?] Ulyerāvet, Artyēret
Miejscownik	[o kim?, o czym?] Ulyerāves, Artyēres
Wołacz	[wołacz] Ulyerų, Artyerų

• essivus-formalis [jako] np. jako dom/
• essivus-modalis [w jaki sposób] np. po polsku/
• illativus [do wnętrza (D); w (B)] np. do domu/Artyēresōn
• inessivus [w czymś, wewnątrz czegoś] np. w domu/Artyēresnūy
• elativus [z (D)] np. z pociągu/Artyērexēt
• allativus [do zewnątrz (D); ku (C)] np. ku pociągowi/Artyērevōr
• adessivus [przy (Ms); u (D)] np. przy pociągu/Artyēres'
• ablativus [od (D)] np. od pociągu/Artyērexūn
• sublativus [na (B)] np. na pociąg/Artyērenāx
• superessivus [na (Ms)] np. na pociągu/Artyēresāx
• delativus [z (D); o (Ms)] np. o pociągu/Artyēresjį
• causalis-finalis [za (B); dla (D); o (B); po (B)] np. o pociąg/Artyērenjį
• translativus-factivus [w (B)] np. w pociąg/Artyērenūy