Język wigierski/Gramatyka historyczna

Ten artykuł opisuje rozwój języka wigierskiego.

Pochodzenie i prajęzyk

Język wigierski należy do uralskiej rodziny językowej, której wspólnym przodkiem był język prauralski. W obrębie tej rodziny wigierski wykazuje najwięcej podobieństw do języków bałtyckofińskich, jednak nie może być zaliczony do tej grupy ze względu na brak wielu typowych bałtyckofińskich cech (gradacja spółgłosek, rozróżnianie iloczasu itd.). Można więc powiedzieć, że rozwijał się on obok języków bałtyckofińskich i pozostawał pod ich ciągłym wpływem.

Najbliższymi krewnymi wigierskiego są języki: fiński, estoński i liwoński.

Zmiany fonetyczne

I etap

W I etapie następuje oddzielenie się wigierskiego od języków bałtyckofińskich. Występują zarówno zmiany wspólne z językami bałtyckofińskimi, jak i własne innowacje. Wpływy bałtosłowiańskie na razie ograniczają się do nasalizacji samogłosek.

Utrata harmonii samogłoskowej

• /ä/ > /a/
• /ï/ > /i/

Labializacja /i/

• /i/ > /y/ przed spółgłoskami wargowymi i welarnymi

Nasalizacja samogłosek

• Vm, Vŋ w kodzie sylaby > V~

Spłaszczenie dyftongów

• w nieakcentowanych (niepierwszych) sylabach:
  • /aj/ > /ē/
  • /ej/, /oj/ > /ī/

Ściągnięcia - powstanie iloczasu

• między nieakcentowanymi sylabami:
  • /ada/, /eda/ > /ā/
  • /odo/, /udo/ > /ō/
  • itd. (również -g- i -v- między nieakcentowanymi samogł.)

Palatalizacja /k/

• /k/ > /ć/ przed /i/

Depalatalizacja /ć/, /ś/

• /ć/, /ś/ > /c/, /s/

Zmiany /č/ i /š/

• /č/ > /š/
• /š/ > /h/ między samogłoskami i sonantami

II etap

Denasalizacja

Lenicja i glottalizacja

Przesunięcie akcentu

Wokalizacja spirantów w kodzie sylaby

III etap

Tonogeneza

Utrata iloczasu

Powstanie /š/