Język wigierski/Nazwy własne: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Imiona żeńskie) |
|||
| (Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
'''Cìrkes''' "świerszcz"<br/> | '''Cìrkes''' "świerszcz"<br/> | ||
| + | '''Dêama''' "dąb"<br/> | ||
'''Járva''' "jezioro"<br/> | '''Járva''' "jezioro"<br/> | ||
'''Kùoša''' "orzeł"<br/> | '''Kùoša''' "orzeł"<br/> | ||
'''Šírves''' "jeleń"<br/> | '''Šírves''' "jeleń"<br/> | ||
'''Túljes''' "wiatr"<br/> | '''Túljes''' "wiatr"<br/> | ||
| − | '''Úines''' "ogień" | + | '''Úines''' "ogień"<br/> |
| + | '''Vàister''' "klon" | ||
===Imiona żeńskie=== | ===Imiona żeńskie=== | ||
| Linia 18: | Linia 20: | ||
'''Lúmi''' (< ''lume'' "śnieg")<br/> | '''Lúmi''' (< ''lume'' "śnieg")<br/> | ||
'''Páivi''' (< ''paiva'' "ranek")<br/> | '''Páivi''' (< ''paiva'' "ranek")<br/> | ||
| − | ''' | + | '''Sâri''' (< ''sare'' "wyspa")<br/> |
'''Sỳiši''' (< ''sỳiše'' "jesień")<br/> | '''Sỳiši''' (< ''sỳiše'' "jesień")<br/> | ||
'''Tóivi''' (< ''toive'' "nadzieja")<br/> | '''Tóivi''' (< ''toive'' "nadzieja")<br/> | ||
'''Vàlgis''' "światło"<br/> | '''Vàlgis''' "światło"<br/> | ||
'''Vésni''' (< ''vesne'' "wiosna") | '''Vésni''' (< ''vesne'' "wiosna") | ||
| + | |||
| + | ===Imiona odojcowskie=== | ||
| + | |||
| + | Tradycyjnie imiona odojcowskie zastępowały w wigierskiej społeczności nazwiska. Tworzy się je dodając do imienia ojca w celowniku słowo '''pòiga''' "syn" lub '''láine''' "córka", np. '''Širvàipoiga''', '''Jarvêlaine'''. Obecnie ich użycie traci na znaczeniu, jednocześnie pojawia się możliwość tworzenia ich również od imienia matki. | ||
===Nazwiska=== | ===Nazwiska=== | ||
| − | '''Járvema''', '''-e''' (< jarva "jezioro")<br/> | + | Ponieważ nazwiska weszły wśród Wigrów do użycia stosunkowo niedawno, a jednocześnie język nigdy nie wykształcił tożsamości narodowej, rodzime nazwiska praktycznie nie istnieją. W użyciu są nazwiska polskie lub litewskie. |
| + | <!-- '''Járvema''', '''-e''' (< jarva "jezioro")<br/> | ||
'''Kýlema''', '''-e''' (< kyla "wieś")<br/> | '''Kýlema''', '''-e''' (< kyla "wieś")<br/> | ||
| − | '''Úljema''', '''-e''' (< ulja "nowy") | + | '''Úljema''', '''-e''' (< ulja "nowy") --> |
==Państwa== | ==Państwa== | ||
| Linia 48: | Linia 55: | ||
'''Nórge''' Norwegia<br/> | '''Nórge''' Norwegia<br/> | ||
'''Rancúse''' Francja<br/> | '''Rancúse''' Francja<br/> | ||
| − | ''' | + | '''Ròsse''' Szwecja<br/> |
'''Sàiše''' Niemcy<br/> | '''Sàiše''' Niemcy<br/> | ||
'''Solvàge''' Słowacja<br/> | '''Solvàge''' Słowacja<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 23:34, 6 lis 2015
Imiona i nazwiska
Podobnie jak inne języki ugrofińskie, wigierski ma bogaty zestaw rodzimych imion. Często nawiązują one do elementów natury, szczególnie zwierząt.
Imiona żeńskie kończące się na -i odmieniają się tak samo jak żeńskie rzeczowniki I deklinacji zakończone na -e, ale z -i jako samogłoską tematyczną (np. acc. Lúmis, dat. Lumî, loc. Lúmin).
Imiona męskie
Cìrkes "świerszcz"
Dêama "dąb"
Járva "jezioro"
Kùoša "orzeł"
Šírves "jeleń"
Túljes "wiatr"
Úines "ogień"
Vàister "klon"
Imiona żeńskie
Lúmi (< lume "śnieg")
Páivi (< paiva "ranek")
Sâri (< sare "wyspa")
Sỳiši (< sỳiše "jesień")
Tóivi (< toive "nadzieja")
Vàlgis "światło"
Vésni (< vesne "wiosna")
Imiona odojcowskie
Tradycyjnie imiona odojcowskie zastępowały w wigierskiej społeczności nazwiska. Tworzy się je dodając do imienia ojca w celowniku słowo pòiga "syn" lub láine "córka", np. Širvàipoiga, Jarvêlaine. Obecnie ich użycie traci na znaczeniu, jednocześnie pojawia się możliwość tworzenia ich również od imienia matki.
Nazwiska
Ponieważ nazwiska weszły wśród Wigrów do użycia stosunkowo niedawno, a jednocześnie język nigdy nie wykształcił tożsamości narodowej, rodzime nazwiska praktycznie nie istnieją. W użyciu są nazwiska polskie lub litewskie.
Państwa
Nazwa kraju jest identyczna z przymiotnikiem dotyczącym tego kraju w rodzaju żeńskim, np. sûoma/-e "fiński/-a" - Sûome "Finlandia". W celu podkreślenia, że chodzi o kraj, można dodać słowo mâi "kraj, ziemia" (które jest rodzaju żeńskiego, stąd Sûome ~ Sûome mâi).
Przedstawiciela lub przedstawicielkę danej narodowości określa się rzeczownikiem II deklinacji (-es/-is) utworzonym od danego przymiotnika, np. Vóngaris "Węgierka".
Ángele Anglia
Cège Czechy
Dáne Dania
Èste Estonia
Ìdale Włochy
Ispáne Hiszpania
Làte Łotwa
Lènge Polska
Lìeduve Litwa
Lûnmavenaje Białoruś
Nórge Norwegia
Rancúse Francja
Ròsse Szwecja
Sàiše Niemcy
Solvàge Słowacja
Sûome Finlandia
Ukráine Ukraina (czasem wym. "Ukuráine")
Vénaje Rosja
Vóngare Węgry
Miejscowości
Autentyczne
Alìte Olita
Álstene Olsztyn
Káuna Kowno
Lùka Ełk
Séinai Sejny
Suvàlkai Suwałki
Vàršava Warszawa
Vîlñus Wilno
Zmyślone
Jêukyla (< jêu "zboże" + kyla "wioska", por. fiń. Jyväskylä)
Lûnmakòsga (< lûnma "biały" + kòsga "wodospad", por. fiń. Valkeakoski)
Túrgalin (< túrga "targ" + lin "miasto")
Krajobraz
Góry
Akweny
Lànneme mére Morze Batłyckie
Némunes Niemen
Výira járva Jezioro Wigry