Języki gamajskie
Języki gamajskie to projekt grupowy tworzony wspólnie przez użytkowników Polskiego Forum Językowego, polegający na symulacji rozwoju całej rodziny conlangów apriori, wywodząc ją od jednego wspólnego prajęzyka - tytułowego języka protogamajskiego. Z biegiem czasu wokół rodziny języków gamajskich zaczął wyrastać oddzielny conworld, w którym języki te zostały osadzone. Świat ten jest po części luźną wariacją na temat Ziemi (choć Ziemią nie jest), zainspirowaną teoriami Ericha von Dänikena, o warunkach klimatycznych odpowiadających mniej więcej końcowi ostatniej epoki lodowcowej, oraz z możliwym lecz ograniczonym występowaniem magii.
Projekt jest dowodzony przez Borlacha. Podobnie jak w wielu innych forumowych projektach grupowych, jednym z podstawowych założeń jest aprioryczność - nie można w ramach języków gamajskich, czy innych możliwych rodzin językowych występujących w conworldzie, opracowywać języków opartych na językach naturalnych. Można za to inspirować się nimi a na komputerach korzystać ze systemów zapisu znanych z rzeczywistości, z zastrzeżeniem, że dany lud ma własne pismo, a użyte systemy pisma stanowią jedynie reprezentację prawdziwych sposobów zapisu stosowanych wewnątrz conworldu.
Grupowy projekt „języków gamajskich” narodził się w 2018 roku na forumowym Discordzie, w ramach żartów na temat gammy (spółgłoski szczelinowej miękkopodniebiennej dźwięcznej [ɣ]), różnicy zdań oraz personalnej sympatii (lub jej braku) wobec tego dźwięku. Tak też padł pomysł stworzenia rodziny języków, w ramach której każdy mógłby potraktować gammę wedle własnej woli. Punktem wyjścia dla powstania rodziny stała się więc kwestia zaniku lub zachowania występującej w prajęzyku gammy.
W styczniu 2020 roku w projekcie brało udział 9 osób:
Klasyfikacja języków gamajskich
Języki centralne i peryferyjne
Języki gamajskie dzieli się na dwie najbardziej podstawowe grupy, tak zwaną Grupę Centralną oraz Grupę Peryferyjną.
Grupa Centralna obejmuje te języki, w których protogamajska gamma [ɣ]) przeszła w [ŋ]. Należą do niej przede wszystkim języki ngamskie oraz xxx. Ponieważ proces [ɣ] > [ŋ] zaszedł jeszcze przed ostatecznym rozdzieleniem się powyższych grup językowych, możliwym jest, że języki centralne są ze sobą bliżej spokrewnione i stanowią jedną grupę genetyczną, w przeciwieństwie do języków peryferyjnych.
Los gammy w językach peryferyjnych był natomiast różny – niektóre zachowały ją w niemal niezmienionej formie, część natomiast zastąpiła innym dźwiękiem lub zatraciła całkowicie.
Lista języków gamajskich
- Język protogamajski
- Grupa Centralna
- Język ngamski
- języki ngamskie
- Język ngamski
- Grupa Peryferyjna
- Język zongepajcki
- języki zongepajskie
- Język prakszapszański
- języki kszapszańskie
- Język protohawwajski
- języki hawwajsko-hejdarskie
- Język prachamski
- języki chamskie
- Język panaufański † (język izolowany)
- Język zongepajcki
- Grupa Centralna
Historia rozwoju języków gamajskich
Tabela kognatów
Porównanie kognatów u bezpośrednich potomków protogamajskiego
Rodzina
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | Prakszapszański | Protohawwajski | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
taghii
/'taɣi:/ |
sagai /'sɐɣaj/ |
ŧaꝃe /ˈtʰakʃe/ |
tahe /'taɣe/ |
||||||||||
dharaħ
/'ðaraħ/ |
djaslax /'ðɐslɐkx/ |
đhaga /ˈðʰaɣa/ |
varach /'βarax/ |
||||||||||
tiiqar
/'ti:qar/ |
saikhaslo /'sajχɐslo/ |
teqa /ˈteqa/ |
tekar /'tekar/ |
||||||||||
kaylaħ
/'kaylaħ/ |
chełax /'xeɫɐkx/ |
ꝁaera /ˈkʰaeɾa/ |
kełach /'kelax/ |
||||||||||
ghahan
/'ɣahan/ |
gahan /'ɣɐhɐn/ |
ꝅaha /ˈkʃapʃaha/ |
hachan /'ɣaxan/ |
||||||||||
iiyuzu
/'i:juzu/ |
aijużu /'ajjuzu/ |
eyuzu /ˈejʉzʉ/ |
eyzë /'ejzə/ |
||||||||||
nipuur
/'nipu:r/ |
ňifauslo /'ɲifawslo/ |
niꝑogo /ˈnɨpʰoɣo/ |
nifor /'niɸor/ |
||||||||||
ħahtataghii[1]
/ħahta'taɣi:/ |
xahsasagai /'kxɐhsɐsɐɣai/ |
ħahŧaꝃe /ˈħahtʰakʃe/ |
hattatahe /'ɣat:ataɣe/ |
||||||||||
ħahtadharaħ[2]
/ħahta'ðaraħ/ |
xahsadjaslax /'kxɐhsɐðɐslɐkx/ |
hahđhagara /ˈhahðʰaɣaɾa/ |
hattavarach /'ɣat:aβarax/ |
||||||||||
yuziif
/'juzi:f/ |
jużaipf /'juzajpf/ |
yuzefi /ˈjʉzefɨ/ |
yuzef /'juzeɸ/ |
||||||||||
sitaallin
/'sita:l:in/ |
cisěľin /'tʃisɛʎin/ |
siŧeri /ˈsɨtʰeɾɨ/ |
sitellën /'sitellʲen/ |
||||||||||
wiina
/'wi:na/ |
waina /'wajnɐ/ |
eňa /ˈenʰa/ |
wenë /'wenə/ |
||||||||||
kahya
/'kahja/ |
— | ꝁaħa /ˈkʰaħa/ |
kayë /'kajə/ |
Ludzie i zawody
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | Prakszapszański | Protohawwajski | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ghamma
/'ɣam:a/ |
gaba /'ɣɐbɐ/ |
ꝅama /ˈkʃapʃama/ |
|||||||||||
laughal
/'lawɣal/ |
łogał /'ɫoɣɐɫ/ |
laoꝅa /ˈʟaokʃapʃa/ |
|||||||||||
limmi
/'lim:i/ |
ľibǩi /'ʎibçi/ |
rimi /ˈɾɨmɨ/ |
|||||||||||
hitlaa
/'hitla:/ |
jisłě /'jisɫɛ/ |
hitra /ˈhɨtɾa/ |
|||||||||||
wayla
/'wajla/ |
owǩeła /'owçeɫɐ/ |
waera /ˈwaeɾa/ |
|||||||||||
qabrii
/'qabri:/ |
khapsolai /'χɐpsolaj/ |
― | |||||||||||
waliig
/'wali:g/ |
wałaik /'wɐɫajk/ |
wari /ˈwaɾɨ/ |
|||||||||||
suwaridu
/'suwaridu/ |
zuwasľitu /'tsuwɐsʎitu/ |
šuwagiđu /ˈʃʉwaɣɨdʰʉ/ |
|||||||||||
auf
/'awf/ |
opf /'opf/ |
ao /ao/ |
|||||||||||
kiigiiru
/'ki:gi:ru/ |
chaikaislu /'xajkajslu/ |
keꝃegu /ˈkekʃeɣʉ/ |
|||||||||||
qadunu
/'qadunu/ |
khatunu /'χɐtunu/ |
qađuňu /ˈqadʰʉnʰʉ/ |
Części ciała
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | Prakszapszański | Protohawwajski | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
asuwan
/'asuwan/ |
azuwan /'ɐtsuwɐn/ |
||||||||||||
zuumak
/'zu:mak/ |
żaumach /'zawmɐx/ |
||||||||||||
nirrya
/'nir:ja/ |
ňija /'ɲijɐ/ |
||||||||||||
daguum
/'dagu:m/ |
takaum /'tɐkawm/ |
||||||||||||
ħarrtaaq
/'ħar:ta:q/ |
xarsěkh /'kxɐɾsɛχ/ |
||||||||||||
warghat
/'warɣat/ |
waslogas /'wɐsloɣɐs/ |
||||||||||||
tayrim
/'tajrim/ |
šesľim /'ʃesʎim/ |
||||||||||||
sukayrim
/'sukajrim/ |
zuǩesľim /'tsuçesʎim/ |
||||||||||||
ayn
/'ajn/ |
en /'en/ |
||||||||||||
kahin
/'kahin/ |
chajin /'xɐjin/ |
||||||||||||
yuugan
/'ju:gan/ |
jaukan /'jawkɐn/ |
||||||||||||
qiwaħ
/'qiwaħ/ |
siwax /'siwɐkx/ |
||||||||||||
farra, farrah
/'far:a/, /'far:ah/ |
pfarah /'pfɐɾɐh/ |
||||||||||||
ruubu
/'ru:bu/ |
oslaupu /'oslaupu/ |
Hodowla i rolnictwo
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | Prakszapszański | Protohawwajski | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
karrad
/'kar:ad/ |
charat /'xɐɾɐt/ |
||||||||||||
buurtiis
/'bu:rti:s/ |
pauslosaiz /'pawslosajts/ |
||||||||||||
ziim
/'zi:m/ |
żaiměj /'zajmɛj/ |
||||||||||||
pahag
/'pahag/ |
fahakěj /'fɐhɐkɛj/ |
||||||||||||
sahmat
/'sahmat/ |
zahmasěj /'tsɐhmɐsɛj/ |
||||||||||||
haluz
/'haluz/ |
hałuż /'hɐɫuz/ |
||||||||||||
asaal
/'asa:l/ |
azěł /'ɐtsɛɫ/ |
||||||||||||
yugtun
/'jugtun/ |
juksun /'juksun/ |
||||||||||||
hautlaa
/'hawtla:/ |
hosłě /'hosɫɛ/ |
||||||||||||
saman
/'saman/ |
zaman /'tsɐmɐn/ |
Religia i zjawiska przyrodnicze
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | Prakszapszański | Protohawwajski | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
phannif
/'θan:if/ |
zadzipf /'tsɐdzipf/ |
||||||||||||
zayla
/'zajla/ |
žeła /'ʒeɫɐ/ |
||||||||||||
gauda
/'gawda/ |
kota /'kotɐ/ |
||||||||||||
baylar
/'bajlar/ |
opǩełaslo /'opçeɫɐslo/ |
||||||||||||
raawwiya
/'ra:w:ija/ |
oslěwawǩija /'oslɛwɐwçijɐ/ |
||||||||||||
aaħura
/'a:ħura/ |
ěxusla /'ɛkxuslɐ/ |
||||||||||||
aaħrriim
/'a:ħr:i:m/ |
ěxraim /'ɛkxɾajm/ |
||||||||||||
yinmadh
/'jinmað/ |
jinmadj /'jinmɐð/ |
||||||||||||
ghaabii
/'ɣa:bi:/ |
gěpai /'ɣɛpaj/ |
||||||||||||
aab
/'a:b/ |
ěp /'ɛp/ |
||||||||||||
katara
/'katara/ |
chasasla /'xɐsɐslɐ/ |
||||||||||||
faatraa
/'fa:tra:/ |
pfěslě /'pfɛslɛ/ |
||||||||||||
dhurqagh
/'ðurqaɣ/ |
djuslokhag /'ðusloχɐɣ/ |
||||||||||||
qurran
/'qur:an/ |
khuran /'χuɾɐn/ |
Liczebniki
Protogamajski | Zongepajcki | Prachamski | Onski | Hajski | Prakszapszański | Protohawwajski | język 7 | język 8 | język 9 | język 10 | język 11 | język 12 | język 13 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hazru /'hazru/ |
hażsolu /'hɐzsolu/ |
arru /'arːʊ/ |
ur /'uɾ/ |
hazor /'ɦäzor/ |
hae /hae/ |
||||||||
pharu /'θaru/ |
zaslu /'tsɐslu/ |
łharu /'ɬʰarʊ/ |
þor /'θɔɾ/ |
par /'pär/ |
tha /θa/ |
||||||||
dhinnu /'ðin:u/ |
džidu /'dʒidu/ |
łīnu /'ɬiːnʊ/ |
ðün /'ðyn/ |
bin /'bʲin/ |
dhi /ðɨ/ |
||||||||
aasau /'a:saw/ |
ězo /'ɛtso/ |
ozho /'ɔzʱɔ/ |
az /'as/ |
ós /'oːs/ |
ose /ˈose/ |
||||||||
kargha /kar'ɣa/ |
chasloga /'xɐsloɣɐ/ |
khalqa /kʰalˈɣa/ |
ka'r /kăɾ/ |
kar /'kär/ |
kigu /ˈkɨɣʉ/ |
||||||||
niirra /ni:'r:a/ |
naira /'najɾɐ/ |
nēyra /neːɪˈra/ |
ner /'nɛɾ/ |
ner /'ɲer/ |
ne /ne/ |
||||||||
saugh /'sawɣ/ |
zog /'tsoɣ/ |
shok /sʰɔk̚/ |
sow /'sɔw/ |
soch /'sox/ |
sao /sao/ |
||||||||
wayr /'wajr/ |
weslo /'weslo/ |
wel /'wɛl/ |
wer /'wɛɾ/ |
ver /'vʲer/ |
wae /wae/ |
||||||||
baalla /'ba:l:a/ |
pěla /'pɛlɐ/ |
pōla /'pɔla/ |
ball /'baʎ/ |
bol /'bol/ |
ƀer /bʰeɾ/ |
||||||||
abaagh /'aba:ɣ/ |
apěg /'ɐpɛɣ/ |
abok /'abɔk̚/ |
av /'af/ |
avuch /'ävux/ |
aƀe /ˈabʰe/ |
||||||||
pharwi /'θarwi/ |
zaslowǩi /'tsɐslowçi/ |
łharwi /'ɬʰarwɪ/ |
tagu /ˈθaɣʉ/ |
||||||||||
karghawwa
/kar.ɣa'w:a/ |
chaslogawawa /'xɐsloɣɐwɐwɐ/ |
khalqwa /kʰalˈɣwa/ |
kigao /ˈkɨɣao/ |
||||||||||
saughiw
/'sawɣiw/ "siedemdziesiąt" |
zożiw /'tsoziw/ |
shoqiw /'sʰɔɣɪʊ/ |
saogu /ˈsaoɣʉ/ |
||||||||||
phaafyar /'θa:fjar/ |
zěpfǩojaslo /'tsɛpfçojɐslo/ |
łhovyal /'ɬɔvjal/ |
fef /fef/ |
||||||||||
ħahtaphaafyar
/ħahta'θa:fjar/ "tysiąc"[3] |
djancho /'ðɐnxo/ |
odhovyal /ɔ'dʱɔvjal/ |
hahfef /ˈhahfef/ |