Język śląski

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Sunh
Utworzenie: Spiritus w 2014
Używany w : Śląsk, Polska, Czechy, Niemcy, USA, Francja
Liczba użytkowników 7 000 000
Sposoby zapisu: łaciński
Typologia: SVO, w pytaniach VSO
Klasyfikacja: Języki indoeuropejskie
  • Języki italskie
    • Języki romańskie
      • Języki północnoromańskie
        • Język śląski
Status urzędowy
Język urzędowy : Śląsk
Język pomocniczy : Czechy, Niemcy
Oficjalna regulacja: ALS
Kody
Conlanger–3 nat.sls.spr
Przykład
{{{tekst jaki}}}
{{{tekst}}}
Lista conlangów


Język śląski (śl. Lym Sunh /lɪ̃ ɕʏ̃x/ - język północnoromański, spokrewniony z językiem czeskim.

Fonologia

Przednie P. zaok. Tylne
Przymknięte
i
y
o
Środkowe
e
Otwarte
a~æ

Dodatkowo każda samogłoska może być nosowa, przy czym nosowe samogłoski przymknięte "rozszerzają" się nieco, przez co oznaczane są jako samogłoski prawie przymknięte.

Spółgłoski Wargowe Zębowe Miękkie Podniebienne Języczkowe
Nosowe
m
n
ɲ
ŋ
Zwarte dźw.
b
d
d͡ʑ
g
Zwarte bezdźw.
p
t
t͡ɕ
k
Szczelinowe
f
s
ɕ
x
χ
Płynne
l
j
w

Gramatyka

Język śląski jest aglutynacyjnym językiem inkorporującym. Ma bardzo dużą liczbę prefiksów, sufiksów, infiksów i cyrkumfiksów "doklejanych" do rdzenia, co pozwala na tworzenie często bardzo długich słów. Jedno słowo może oznaczać całe zdania, łącząc w sobie nawet podmiot, orzeczenie, dopełnienie bliższe, przydawkę i okolicznik. Przykładowo:

Yayarmanwytocayanadi

/jajaχmanwitukajaˈnadi/

Ya-yar-man-wyt-o-cay-a-nad-i

Ja-wczoraj-sufiks przysłówka-starość-interfiks łączący-mięso-do-jeść-sufiks przeszły

"Wczoraj zjadłem stare mięso"

Rzeczownik

Odmiana rzeczownika w śląskim została mocno zubożona względem łaciny. Podobnie, jak większość języków zatracił deklinację. Uproszczeniu uległ również rodzaj - obecnie w śląskim są dwa: rodzaj ożywiony (powstały głownie z rzeczowników rodzaju męskiego i żenskiego), nazywany też wspólnym oraz nieożywiony (powstały głównie z rzeczowników rodzaju nijakiego oraz rzeczowników abstrakcyjnych i niepoliczalnych), nazywany też nijakim. Warto jednak zauważyć, iż nie wszystkie rzeczowniki rodzaju ożywionego, rzeczywiście są ożywione, np. ożywione są takie rzeczowniki jak "bah" (góra), czy "sya" (gwiazda). Odmiana przez liczbę występuje jedynie w rodzaju ożywionym. Nowatorskie stało się natomiast podejście do rodzajnika określonego. Gdy śląski zaczął ewoluować w stronę polisyntetyczności, rodzajnik ów zaczął stawać się w nich zbędny i ostatecznie został całkiem "wyrzucony" ze słów wielordzeniowych. Jednak, kiedy deklinacja całkiem zanikła (wcześniej, dość długo utrzymywały się 2 przypadki: Directivus i Obliquus), zaczął on nabierać znaczenia "sufiksu absolutywnego" i wkrótce taka funkcja stała się jedyną, a funkcja oznaczania określoności zanikła (i tak śląski wymagał użycia rodzajnika zdecydowanie rzadziej, niż inne romańskie). Oczywiście, rodzajnik określony nie zdominował wszystkich rzeczowników, oto kilka najczęściej pojawiających się sufiksów absolutywnych: -l (< łac. le), -tl/-dl (< łac. id le), -t/-d (< łac. id) -(a)c (< łac hoc), -(i)s (< łac. ipse). Rzeczownik odmienia się także przez dzierżawczość, za pomocą specjalnych prefiksów.

Cal

/kal/

ca-l

Przykłady

I Artykuł Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

Tohohomene yeweroli ye unoli dawnasyon digneta ye rawa. Peslesli hon ye paunpo fatarmen copon fir.