Projekt Kyon
Kyon (inne proponowane nazwy: Kynogea, Kyngea, Kynoge) - stricte aprioryczny conworld tworzony wspólnie przez użytkowników Polskiego Forum Językowego, umieszczony w świecie opartym na układzie planetarnym wygenerowanym przez symulator wszechświata Space Engine. Główna planeta orbituje wokół gwiazdy położnej na zupełnym skraju karłowatej, satelickiej galaktyki położonej w odległości około 1/4 - 1/5 drogi pomiędzy doskonale widoczną z góry Drogą Mleczną, a galaktyką Andromedy. Jednym z głównym założeń projektu jest symulacja wpływu bardzo specyficznego wyglądu nocnego nieba na tworzenie się legend miejscowych ludów.
Projekt jest dowodzony przez Henryka Pruthenię, a założony był i pierwotnie dowodzony przez Canisa, od którego pseudonimu (łac. canis - pies) zaproponowano nazwę projektu (starogr. κύων[1] - pies). Projekt jest prowadzony zgodnie z kilkoma zasadami. Jest aprioryczny - nie można opracowywać dla niego języków opartych na językach naturalnych (można za to na komputerach korzystać ze znanych systemów zapisu, np. z pisma chińskiego czy greki, z zastrzeżeniem, że dany lud ma własne pismo). Pod uwagę brani są tylko ludzie - żadnych elfów czy krasnali. Przeciętna cywilizacja znajduje się na poziomie rozwoju cywilizacyjnego około IX wieku na Ziemi. Szczyt rozwoju państwa (około 1% - 2% państw/ludów) może odpowiadać wczesnemu renesansowi ze szczyptą steampunku, gdzie maksymalnym osiągnięciem razy ludzkiej jest prymitywny silnik parowy[2]. Więcej uwagi należy poświęcić botanice niż zoologii. Dopuszczalne jest dublowanie fauny z Ziemi, z zastrzeżeniem, że głównie ma to być fauna plejstocenu (w tym tak zwana megafauna, tj. wielkie ssaki). Space Engine jest ważnym źródłem informacji, których nie trzeba wymyślać, a także map i zdjęć, ale do uczestników należy, czy należy pewne elementy traktować poważnie (zrezygnowano zupełnie z wygenerowanego układu rzek). Nazwy miejscowe są zapożyczane dla języka polskiego bezpośrednio z języka danego ludu.
W lutym 2020 roku w projekcie brało udział jedenaście osób:
- w projekcie pomagali/pomagają również Vaylor i Artaxes, odpowiadający za stworzenie kilku conlangów używanych na Kyonie, przede wszystkim na terenie Ajdyniriany.
Świat - astronomia, topografia
Akcja conworldu toczy się na planecie, na której występuje życie oparte na wodzie - jak na Ziemi. Zarówno jednak planeta, jak i cała okolica kosmiczna są dość niestandardowe jak na fantastykę. Można tu opisać kilka poziomów, od galaktycznego po planetarny.
Położenie układu w galaktyce i wpływ na nocne niebo
Gwiazda centralna układu położona jest na skraju niewielkiej, prawie zupełnie kulistej galaktyki orbitującej w znacznej odległości Drogę Mleczną. Galaktyka ta, znaleziona przez program Space Engine, prawdopodobnie odpowiada rzeczywistej galaktyce Karła Rzeźbiarza[3], odległej o 280 000 lat świetlnych od Ziemi. Z tej odległości, zarówno Droga Mleczna jak i oba obłoki Magellana są dość dobrze widoczne na nocnym niebie. Specjalne położenie gwiazdy centralnej, na skraju macierzystej galaktyki i z widokiem na Drogę Mleczną, sprawia, że nocne niebo ma dwa oblicza: gwiezdne - usiane ogromną ilością ciasno upakowanych gwiazd - i bezgwiezdne - gdzie gwiazdy są tylko pojedyncze, za to dobrze widoczne są dwa obłoki będące Obłokami Magellana i ogromny wir, będący Drogą Mleczną. Dokładny widok nocnego nieba zależy również od punktu patrzenia na planecie oraz od pory roku. W wielu miejscach widać na jednym skraju nieba morze gwiazd, a na drugim skraju wielki wir.
Pory roku i punkt na planecie istotnie wpływa na dokładny widok nocnego nieba. Symulator wykazał, że w niektórych miejscach (północ planety) przez wiele tygodni nocne niebo cechowało się zupełnym mrokiem. Fakt, że gwiazda centralna nie znajduje się kompletnie na skraju galaktyki, powoduje, że na bezgwiezdnej stronie nieba zawsze widać około 3 do 10 gwiazd (przy doskonałych warunkach). Na samo nocne niebo wpływa więcej czynników, między innymi tak zwany Snop Ognia (ogromny strumień materii wywiewanej z pierwszej planety układu przez słońce), który będzie opisany później. Na południowej części planety (państwo Tangia), gdy datę symulacji ustawiono na wczesny styczeń 2015, przez kilka tygodni strona bezgwiezdna w ogóle nie znikała z nieba - zachodziła tylko częściowo i obracała się wokół własnego środka, by potem częściowo wzejść.
Układ planetarny
- Główny artykuł: Układ planetarny Kyonu
Układ planetarny zawiera 12 planet, w tym pięć olbrzymów (gazowych i lodowych). Wiele z nich jest widocznych gołym okiem, dotyczy to również niektórych ich księżyców. Sam Kyon posiada trzy ksieżyce, jeden duży, i dwa małe, prawdopodobnie przechwycone asteroidy. Pierwsza planeta, bardzo blisko słońca, jest źródłem Snopa Ognia, wspomnianego wcześniej.
Planeta
Akcja toczy się na piątej planecie, którą można nazwać Kyon, znajdującej się w sferze życia. Większą część globu zajmują oceany. De facto planeta posiada dwa kontynenty, z czego jeden jest superkontynentem, a drugi można uznać za dużą wyspę. Nachylenie osi planety wynosi aż 31°18'54".36, przez co obraca się ona niejako po skosie. Dzień jest dużo dłuższy od ziemskiego (1,813 dnia = ok. 44h), a rok dużo krótszy (136,35 dni ziemskich). Dni trwają dłużej, ale pory roku zmieniają się dużo szybciej. Ze względu na nachylenie osi obrotu, nawet na równiku zdarza się wyraźny podział na pory roku.
Równik i równoleżniki 30° i 60°
Kyon posiada magnetosferę (dowodzą tego zorze polarne). Lokalnie występuje wulkanizm (wyspa wulkaniczna znajduje się na środku oceanu, półkula południowa). Łańcuchy górskie dowodzą istnienia także płyt tektonicznych, a wraz z nimi, trzęsień ziemi. Prawdopodobnie samych płyt tektonicznych jest więcej, a i siła ścierania się jest z jakiegoś powodu większa (dużo bardzo wysokich gór), być może wynika to z grawitacji rzędu 0,57g według symulatora (mniejszy ciężar gór = łatwiej je wznieść).
Geografia
- Główny artykuł: Lista miejsc na Kyonie
Kyon jest planetą-Pangeą, z jednym głównym kontynentem, oraz trzema mniejszymi: Dewią, Arktyka i Antarktydą (ostatnie dwie nazwy są robocze).
Strony Świata
- Główny artykuł: Lista regionów Kyonu
Powierzchnia planety podzielona jest na kilka głównych regionów, przede wszystkim biorąc pod uwagę granice geograficzne, jak i kulturowe. Przede wszystkim oddziela się ziemie kontynentalne, położone wewnątrz Pangei, oraz oceaniczne na wybrzeżach. Wzdłuż dużej części wybrzeża znajdują się góry, które to są naturalną barierą, zarówno kulturową, jak i klimatyczną. Na całej południowej półkuli jest niewiele bram, przez które możliwy jest kontakt między środkiem kontynentu, a jego wybrzeżami.
Na wybrzeżach wyróżnia się region północny, gdzie znajduje się państwo Neszszów, Kanisję, czyli południowy zachód, z Tangią i Sechtem, Szur, zamieszkały przez Enenków, dalekie Południe oraz Wschód, zdominowany głównie przez wpływy Monarchii Oleskiej. Największym regionem jest jednak Środkowy Kyon, skupiony głównie wokół cywilizacji Morza Słonego i Murii. Oprócz tego są tam jeszcze dwa mniejsze regiony, czyli Wielka Pustynia oddzielająca Środkowy Kyon od Południa i Szuru oraz Dewja, która to znajduje się na drugim, małym kontynencie.
Poszczególne regiony dzielą się potem na podregiony, jak na przykład region środkowy dzieli się na Ajdynirianę - wybrzeże południowe Morza Słonego, (będącą pod wpływem cywilizacji Ajdyniru), region północny Morza Słonego (z Siedmiomieściem, Trugami i Poitami), ziemie wschodnie (z Murią) oraz zachodni region stepów i pustyń (gdzie mieszkają Brotowie, Zambowie i Maktowie). Podobnie i inne regiony dzielą się na mniejsze.
Klimat
- Główny artykuł: Klimat Kyonu
Na poniższej mapie są przedstawione strefy klimatyczne Kyonu:
Legenda:
Dużą część planety pokrywają pustynie, roślinność rozwija się głównie wzdłuż wybrzeży mórz i rzek. Największa pustynia znajduje się na południu kontynentu, występują tam najwyższe temperatury na całej planecie. Mieszkają tam tylko nieliczni ludzie. Druga wielka pustynia znajduje się na północy, i również jest bardzo słabo zaludniona, niemniej jednak klimat tam jest sporo łagodniejszy niż na południu.
Z uwagi na duże nachylenie osi planety, nawet na równiku występują wyraźne pory roku, sucha i deszczowa, z tym że oczywiście pora sucha nie jest tam surowa, charakteryzuje się ona po prostu zmniejszonymi opadami. Ponieważ na planecie występuje wyraźny podział na tereny lądowe i oceaniczne, najprawdopodobniej występują tam monsuny, działając na zmianę na północnej i południowej półkuli. Łagodzi to klimat w wielu miejscach, które w innym przypadku mniej nadawałyby się do zamieszkania. Oprócz tego lokalnie klimat bywa łagodzony (bądź wręcz przeciwnie) przez prądy morskie i oceaniczne.
Planeta jest miejscami bardzo górzysta - góry są tu bardzo wysokie, wiele przekracza wysokości 12000 metrów nad poziomem morza, czyli poza zasięgiem ludzi. Duża część przełęczy między nimi również jest na tyle wysoka, żeby ludzie nie byli w stanie przez nie przechodzić. Takie góry pełnią też rolę bardzo wyraźnej bariery klimatycznej.
Fauna i flora
- Główny artykuł: Fauna i flora Kyonu
Fauna i flora nie są jeszcze dokładnie opisane. Wiadomo, że na Kyonie oprócz ludzi ma występować megafauna. W okolicy państwa Tangia wspomniane są również zwierzęta (przynajmniej dwa gatunki, płaza i ryby) produkujące maź luminescencyjną.
Historia
- Główny artykuł: Historia Kyonu
Historia Kyonu, jako obszaru o wielkiej powierzchni i wielkiej różnorodności, jest bardzo bogata. Ze względu na wielkość Kyonu historie poszczególnych obszarów Kyonu omawiane są oddzielnie.
Nauka i Technika
- Główny artykuł: Nauka i Technika na Kyonie
Kyon w późniejszym okresie rozwoju stał się miejscem ciekawych odkryć naukowych jak i technicznych.
Jednostki fizyczne
- Główny artykuł: Jednostki fizyczne na Kyonie
Występujące na Kyonie podstawowe jednostki fizyczne różnią się tak nazwami, jak i liczbą.
Historia po 8973
- Główny artykuł: Historia Kyonu po roku 8973
Tu opisywane będą wydarzenia, które miały miejsce po roku 8973.
Historia Pisma na Kyonie
- Główny artykuł: Historia Pisma na Kyonie
Pismo na Kyonie powstawało wielokrotnie i niezależnie w wielu miejscach Kyonu.
Kalendarz
Rokiem wyjściowym dla Kyonu rok 8973.1. Opisywany na wikipedii stan państw, czy ich historia, dotyczą okresu do tego roku.
Pierwszym dniem roku jest dzień Przesilenia Zimowego. Aktualna data to 8973. Lata zliczane są od daty założenia I Cesarstwa Qin. Nie podaje się miesięcy, jedynie tylko dzień roku. Np. 1244.64 - czyli 64-ty dzień roku 1244-ego.
Ze względu na różnice w czasie obiegu Ziemi wokół Słońca i własnej osi i w czasie obiegu Kyonu wokół swojego Słońca i własnej osi kalendarz Kyonu różni się w dużym stopniu od kalendarza ziemskiego. Liczba dni w kyońskim kalendarzu w lata zwykłe liczy sobie 75 dni, za wyjątkiem lat przestępnych. W lata przestępne liczba dni może wahać się od 76 do nawet 78.
Porównanie z Ziemią
Kyoński dzień trwa 1,813 ziemskiego dnia (około 43,5 h), a kyoński rok trwa 136,35 ziemskich dni. Przelicznik względem lat kyońskich wynosi 2,68, tj.: 5.000 lat ziemskich = ~13.400 lat kyońskich
Lata przestępne
- Co 5 lat rok trwa 76 dni.
- Co 150 lat rok trwa 77 dni.
- Co 3000 lat rok trwa 78 dni.
Lista lat przestępnych o liczbie dni wynoszących 77 dni: 150, 300, 450, 600, 750, 900, 1050, 1200, 1350, 1500, 1650, 1800, 1950, 2100, 2250, 2400, 2550, 2700, 2850, 3150, 3300, 3450, 3600, 3750, 3900, 4050, 4200, 4350, 4500, 4650, 4800, 4950, 5100, 5250, 5400, 5550, 5700, 5850...
Co 3000 lat rok posiada 78 dni.
Równonoce oraz Przesilenia
Cykl pięcioletni:
- I 1 - 18 - 37 - 56
- II 1 - 19 - 37 - 56
- III 1 - 19 - 38 - 56
- IV 1 - 19 - 38 - 57
- V 1 - 19 - 38 - 57
Szóstego roku daty równonocy i przesileń wypadają jak roku pierwszego:
- VI 1 - 18 -37 - 56
Kalendarze Kyonu
- Główny artykuł: Kalendarze Kyonu
Tu będą opisane sposoby liczenia dat przez poszczególne narody Kyonu.
Państwa
Państwa na planecie są dzielone na poziomy rozwoju cywilizacyjnego. Podział jest następujący:
| Porównanie | Przykładowa administracja |
Przykładowa wojskowość |
Poziom cywilizacyjny | Opis | Przykłady | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Poziom 0 | Zwierzęta | Różnie | Zęby, pazury i jad | Brak | Poniżej jakiejkolwiek kultury ludzkiej | Brak |
| Poziom 1 | Kultury prymitywne | Struktura plemienna | Broń kamienna, drewniana lub ze znalezionego metalu (miecze, oszczepy), groty ze szkła, zatrute strzałki | Brak znajomości metalurgii. Proste chaty z błota, opanowanie ognia, podstawowe narzędzia umożliwiające oprawianie skór, tworzenie lin i łuków. Osiągnięcia nieprzewyższające osiągnięć większości zwierząt z wyjątkiem mowy, opanowania ognia i tworzenia lin. | Proste kultury zbieracko-łowieckie lub nomadyczne. | ludy Pinu |
| Poziom 2 | Prosta cywilizacja | Struktura plemienna lub związki międzyplemienne | Narzędzia z metalu, groty i noże ze szkła. | Pismo. Proste świątynie, istotne totemy, pomniki lub figurki. Gospodarka łączona rolno-zbieracko-łowiecka. | Plemiona na wyższym poziomie rozwoju z dobrze rozwiniętym handlem. | Wuzang |
| Poziom 3 | Cywilizacja | Ostry feudalizm z książętami i monarchami na czele | Dobrze rozwinięta armia z własną siatką wywiadowczą. Struktury policyjne i żandarmeria. Proste, drewniane machiny oblężnicze, pierwsze imponujące kamienne fortece. Marynarka wojenna. | Podstawowe szkolnictwo. Gospodarka głównie oparta na roli i podatkach lub daninach, w mniejszym stopniu handlu. Może się pojawić kanalizacja. | Cywilizacja porównywalna do kultur zachodniej Europy IX wieku. | Kavelia |
| Poziom 4 | Wysoko rozwinięta cywilizacja | Może się pojawić parlament | Poważne machiny oblężnicze. Armaty i prymitywna broń palna, ładunki wybuchowe. Doskonale rozwinięta marynarka. Wielkie fortece. | Szkolnictwo i nauka na bardzo wysokim poziomie, poważna eksploracja świata, kontakty pomiędzy badaczami całego świata. Dobrze rozwinięty handel oraz usługi, a także medycyna. System pocztowy, sztuczne ognie, siatka dróg. | Cywilizacja porównywalna do poziomu świata arabskiego w XIII wieku. | Secht |
| Poziom 5 | Szczyt rozwoju | Sprawniej funkcjonująca państwowość i administracja | Potężna armia i marynarka, broń palna o większym znaczeniu. Prosta artyleria, w tym oblężnicza (moździerze). | Łatwiej dostępne księgi, dobrze rozwinięta kartografia, postęp w medycynie. Pewne podstawowe prawa człowieka, intensywne prace związane z chemią, astronomią i inżynieryjne. Szczytem rozwoju jest prosty silnik parowy (jeszcze bez zastosowania). | Cywilizacja porównywalna do poziomu przyszłych zachodnich imperiów kolonialnych XV-XVI wieku. | Tangia |
Lista państw
- Główny artykuł: Lista państw Kyonu
Uproszczona lista państw (w nawiasie kwadratowym przed nazwą podano najwyższy spotykany w kraju poziom rozwoju cywilizacyjnego):
- Canis:
- [5] Tangia, Państwo i Związek Tangijski (Τηλεα τα ι Ινγιομευρατοα υ Τανγυα Teilea ta i Iniomeuratoa i Tangua)
- Henryk Pruthenia:
- [5] Państwo Neszszów (Dēmatocci Nešširtoħ [dɛ:ma'tottsi 'neʃʃirtoχ])
- [4] Związek Północny
- [3] Lūta
- [3] Ilirion
- [2.5] Kadonia
- [2] Dżaugria
- [1] Nuapaq
- [1] Raľuhhruş
- [3] Sanżenia
- [2] Bolosja
- [2] Związek Bałaszasków
- [2] Mitäni
- [2] Giadur
- [4] Secht, Konfederacja Państw Sechtonu (ܣܚܬܘܢܣܪܐ ܡܪܣ Sechton-Sera Mers), Związek Sechtu (ܣܚܬܘܢܝܪ ܠܟܝܬܠ Sechtonir Lekiatal)
- [3] Pinu, Państwo Ludzi Pinu (Pinu Serik)
- [3] Nuaria, Matriarchat Nuarii (Ινυϝάρνα Αμαξύς [inu'warna ama'ksus])
- Pluur:
- [3-5] Monarchia Olsów: Olsenia, Surd, Rubania, Szyszenia
- [5] Olsenia
- [3.5] Surd
- [3] Rubania
- [3] Szyszenia
- [1-2] Kauradzi/Ekylenoni (ᡥᠠᡮᠾ ᠰᠢᠢᠼᡶ ᠮᡝᡷᡰᠳ Qhaçr sııcğ mežjd) (wspólnie z Borlachem)
- [1-2] Wiraflycy
- [2-3] Punyszowie
- [1-2] Jalżpowie
- [2-3] Kuniecy
- Todsmer:
- [3-5][4] Państwo Truskie (Túmtaùd Trùg)
- [3-4] Cesarstwo Poitów
- [4] Federacja Esmów
- [2] Plemiona brockie
- [3] Plemiona Zambu
- [2] Plemiona Maktu
- [2] Północni Barbarzyńcy
- ArturJD
- [4] Państwo Tjevangono (Tjevangono Gìabonro)
- Spiritus:
- Widsið:
- [3-4] Azenia (Azīne [ʔaˈziːne], Huàdōng [hʷɑː˥˩tɵŋ˧])
- [3-4] Harenia (Ha'lihn [hɘˈɫiːn], Hālōng [hɑː˧lɔːŋ˧])
- [3] Merawia (Merbó [ˈmeʁβoʊ̯], Màbè [mɑː˥˩pɛː˥˩])
- [5] Siedmiomieście (Chan Lang [t͡ʃʰɑːn˦˥ lɑːŋ˧])
- [2,5-3] Stojeziory (Helihala [ɦɛlɨɦæː] , Cīyù'úr [t͡siː˧juː˥˩ʔuːr˦˥])
- [2] Wuzang ([wʊ˥˩t͡sɑːŋ˦˥])
- Borlach:
- [4.8] Ajdynir, Wielkie Imperium Ajdyniriańskie (Éxan Khshāyarvan Aydīnirani [ɛjksan χʃa:jaɾvan ajdɨɲiɾaɲi])
- [3] Kawelia ( Qxaalvelhxi [q'a:lvɛɬʼi])
- [2-3][5] Rikkadan, Patriarchat Rikkadanu (Rahhdn, Makduhh un Rahhdn-num)
- [1] Unagurowie (wspólnie z Artaxesem)
- [1] Ażerimowie (wspólnie z Artaxesem)
- [3] Dżaszir
- [2.5] Unia Lomarska
- [2.5] Emnaegnir
- [3] Âng Qo'or
- [3] Surandral
- [3-4] Cesarstwo Kejrenu
- [3] Wolne Księstwa
- [2] Czerachowie
- [2.7] Talonbat
- [1-1.5] Harrun
- [1-2] Kauradzi/Ekylenoni (ᡥᠠᡮᠾ ᠰᠢᠢᠼᡶ ᠮᡝᡷᡰᠳ Qhaçr sııcğ mežjd) (wspólnie z Plurem)
- ɈʝĴ
- [3,5-4]Cesarstwa Tiłoharyno (と|カおヘ ま'ぬ`` D'`サ.'`ロ き'`ヨ.ハCの` [t͡so˧ʊː˧ʔa˧ɦɛː˩˥ ɱa˧˥ɴʊ˥˩ ɱɯ˩˧˩ʂaː˩˧˩ɺoː˧ ʈɪ˩˧˩wo˧ɦaː˩˥ɺɯːŋo˧˩]
- [3]Wielki Święty Zakon (ϩιϸⲁμ϶ Jερ Καϻεϙερ [gʏlaɺɛ ɭœɴ ɱɶʔœʜœɴ])
- Caraig:
- Ulfurinn
- Kazimierz
- [3] Buania, Związek Plemion Bu (Busy, Bujotuoñ [bujotuwoŋ])
- F1req
- [2] Vertinia, Królestwo Vertinii (Tyudáryonivó Vertinlyí)
Grupy językowe i ludy
- Główny artykuł: Języki Kyonu
- Główny artykuł: Lista ludów Kyonu
Kyon jest różnorodny pod względem lingwistycznym i narodowościowym.
Egzonimy
- Główny artykuł: Nazwy geograficzne Kyonu
Miasta
- Główny artykuł: Miasta Kyonu
Cywilizacje Kyonu
- Główny artykuł: Cywilizacje Kyonu
Religie Kyonu
- Główny artykuł: Religie Kyonu
Rasy Kyonu
- Główny artykuł: Rasy Kyonu
Opowiadania i inne rodzaje twórczości
- Główny artykuł: Kyońska Twórczość
Pewne krótkie utwory zostały umieszczone w kyońskich realiach.
Ciekawostki z Kyonu
- Główny artykuł: Ciekawostki z Kyonu
Bibliografia
- ↑ https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%BA%CF%8D%CF%89%CE%BD#Ancient_Greek
- ↑ Tak naprawdę prymitywne silniki parowe znane były już w starożytności.
- ↑ https://pl.wikipedia.org/wiki/Karze%C5%82_Rze%C5%BAbiarza
- ↑ Państwo niegdyś potężne, obecnie w fazie upadku, zachowuje jednak wiele z osiągnięć cywilizacyjnych.
- ↑ Primitywne plemienne obyczaje wsi kontrastują z miastami, ulegającymi silnym wpływom wysokiej kultury ajdynirańskiej.