Logiczny język

logiczny język lok/LOK/KOL
Sposoby zapisu:	łaciński, własny
Typologia:	SOV, OSV
Faktycznie
Utworzenie:	BartekChom w 2008 lub wcześniej
Używany w:	docelowo cały świat
Liczba użytkowników	ok. 1
Klasyfikacja:	języki sztuczne logiczne i filozoficzne logiczny język
Status urzędowy
Język pomocniczy:	docelowo cały świat
Oficjalna regulacja:	aŭtora
Kody
Conlanger–1	lok
Lista conlangów

Logiczny język to język, a właściwie grupa języków, stworzony przez BartkaChoma. Powstał początkowo bez wiedzy o innych projektach tego typu, jak lojban, czy logsan. Wyróżnia się traktowaniem wielu wyrazów jak funkcje i szykiem, wzorowanym na niemieckim, w którym nadrzędny wyraz znajduje się na końcu.

Odmiany

Istnieją trzy typy, w zależności od stopnia sformalizowania. Poza tym słownictwo jest brane żywcem z określonego języka (zwłaszcza w pierwszym wariancie), chociaż potem traktowane dosyć brutalnie.

1	2	3	źródło słownictwa
pollok	POLILOK	KOL POL	język polski
espelok	LESPELOK	KOL SPER	esperanto
deulok	DOJLOK	KOL DOJ	język niemiecki
englok	LINILOK	KOL GIN	język angielski
sanlok	NASLOK	KOL SAN	logsan
niholok	NIHOLOK	KOL PIN	język japoński
quenlok	CWENILOC	COL CEN	quenya
руслок	РУСЛОК	КОЛ СУР	język rosyjski
magyalok	MAGALOK	KOL GAM	język węgierski

1. język pisany (wyrazy można oddzielać po prostu spacją), małe litery
2. wielkie litery, wyraz zaczyna się i kończy półspółgłoską (nie półsamogłoską) lub spółgłoską zwartą, nie kończy dźwięcznym obstruantem (dostosowanie do asymilacji), takie głoski nie mogą się powtarzać w środku, grupy obstruantów muszą być zgodne pod względem dźwięczności (H jest bezdźwięczne, ale przed dźwięcznymi może być dźwięczne)
3. wielkie litery, wyraz składa się z jednej sylaby o budowie ABC

   A: obstruant (bez H) lub ich grupa - B: samogłoska - C: czasem półspółgłoska, półsamogłoska lub H (zawsze dla wyrazów, które nie są funkcjami)

24 litery. Zapis nieco różny dla różnych wariantów (tak samo w grupie 3):

POLILOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

W

Z

X

H

L

R

M

N

Q

J

LESPELOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

X

H

L

R

M

N

Q

J

DOJLOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

Z

C

W

S

X

H

L

R

M

N

Q

J

LINILOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

NASLOK

I

E

A

O

U

T

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

NIHOLOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

S

C

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

CWENILOK

I

E

A

O

U

P

T

C

B

D

G

F

S

X

V

Z

J

H

L

R

M

N

W

Y

РУСЛОК

И

Е

А

О

У

П

Т

К

Б

Д

Г

Ф

С

Ш

В

З

Ж

Х

Л

Р

М

Н

Ю

Й

MAGALOK

I

E

A

O

U

P

T

K

B

D

G

F

C

S

V

Z

X

H

L

R

M

N

Q

J

polski odpowiednik

i

e

a

o

u

p

t

k

b

d

g

f

s

sz

w

z

ż

h

l

r

m

n

ł

j

Dobór głosek oparty na esperanto.

Najbardziej zaawansowane są pollok i POLILOK. Docelowa forma to espelok lub KOL SPER. Warianty niemiecki i angielski oraz inne to raczej zabawa, zwłaszcza, że nie lubię angielskiego. Warianty logsan to dostosowanie do tutejszych warunków.

Nowa wersja LOK POL - słowa o budowie po prostu CVC, na końcu nie ma dźwięcznych obstruentów. BA BAM to jedna z możliwych nazw wariantu z własnym słownictwem.

Pollok ma warianty - słowa mogą być w pełnej formie albo możliwie skrócone. Można też skracać funkcje, ale nie zwykłe słowa.

Alfabet

Logiczny alfabet i POLILOKowy odpowiednik wg
(prawa) cech głosek
(lewa) wyglądu liter (wg cech po przekątnej)

Poza alfabetem łacińskim w różnych wariantach można używać specjalnego alfabetu. Powinien zapewniać dobrą czytelność dzięki zróżnicowanej wielkości liter.

Fonetyka

W wariancie 3. grupy obstruentów, samogłoski i półspółgłoski (nieco umowna klasyfikacja).

  T ST TC S         0
P P SP PC F    I    L
T T ST TC S    E    R
K K SK KC C    A    M
B B ZB BX W    O    N
D D ZD DX Z    U    H
G G ZP GX X         J
                    Q

Przykład (odchylenie statystyczne - 24 różne grupy w 24 słowach, brak znaczenia)

PI STEL KCAR WOM ZUN BXIH SKAJ TI KOR ZBEN DXUJ XAQ GXIL ZDUM BOJ DAL ZGON GEH FIL SER PCAJ SPOQ TCU CIR

/pi stel kszar wom zun bżih skaj ti kor zben dżuj żaŭ dżil zdum boj dal zgon geh fil ser pszaj spoŭ czu szir/

pollok

Pollok czyta się jak polski, przy czym

• <ł> oznacza /ɫ/ lub /w/
• <h> oznacza /ɦ/ lub /x/, ewentualnie /ɣ/ (w rodzinach "hacz" i "aha" - /h/)
• <ŭ> oznacza /w/
• <#> oznacza /ʘ/ (mlask wargowy)
• <!> oznacza /ǀ ~ ǁ ~ ǃ/ (mlask przedniojęzykowy)
• <ǂ> oznacza /ǂ/ (mlask podniebienny)
• <ɣ> oznacza /ɣ/

Jest dopuszczalny zapis z tyldami typu "Za~z~o~l~c g~e~sl~a ja~x~n.", <ɣ> to <~h>, <ŭ> to <~u>, <ǂ> to <~!>.

Gramatyka

Przymiotniki są czasownikami (zainspirowane częściowo japońskim), a co więcej, czasowniki są rzeczownikami. Mianownik i podmiot nie są raczej wyróżnione. Mianownik i biernik nie mieszają się z dopełniaczem, w przeciwieństwie do polskiego (chłopiec gotuje - chłopca gotowanie, gotuję zupę - zupy gotowanie) i chyba innych indoeuropejskich.

Przyimki są funkcjami dwuargumentowymi, częściowo jednoargumentowymi, jak słowotwórstwo. Spójniki bywają funkcjami dwuargumentowymi lub niezależnymi zdaniami

pollok	deulok	espelok	quenlok	руслок	englok	niholok	opis
tryby - funkcje 1-argumentowe, wynikiem ma być prawda
prawdą, esz, szesz	est	as	ya	эш, шеш	am	masu	tryb oznajmujący, w zasadzie można pominąć (chyba że np. przed spójnikami użytymi matematycznie), ale to nieco zmniejsza kontrolę błędów
czy	ob	cxu	ma	ли	whether		="szesz czyż"
niech	sei	u	á	пусть	let ?		tryb rozkazujący, ="szesz ɣaj"
oby							="szesz obyż"?
uwaga, wak	o	ho	a		oh		wołacz, ="szesz wakż"
oż							niezadowolenie z czegoś
szensz							~="szesz w ongi"
szersz							~="szesz w ter"
szepsz							~="szesz w potem"
szeksz							~="szesz w koł tujter"
siesz							~="szesz ten"
siensz							~="szesz ten w ongi"
siersz							~="szesz ten w ter"
siepsz							~="szesz ten w potem"
sieksz							~="szesz ten w koł tujter"
sieś, $							~="szesz ten wyś", np. "$ i " sieś ' " $ '"
sienś							~="szesz ten wyś w ongi"
sierś							~="szesz ten wyś w ter"
siepś							~="szesz ten wyś w potem"
siekś							~="szesz ten wyś w koł tujter"
czyn							~="czy w ongi"
czyr							~="czy w ter"
czyp							~="czy w potem"
czyk							~="czy w koł tujter"
ci							~="czy ten"
cin							~="czy ten w ongi"
cir							~="czy ten w ter"
cip							~="czy ten w potem"
cik							~="czy ten w koł tujter"
niench, nien							~="niech w ongi"
nierch, nier							~="niech w ter"
niepch, niep							~="niech w potem"
niekch, niek							~="niech w koł tujter"
słowotwórstwo - funkcje 1-argumentowe
ek	chen	et		ок	lil		-ek (zdrobnienie)
isko		aĉ					zgrubienie
ka	inn	in	e	ка			-ka (rodzaj żeński)
er		virs	o				rodzaj męski
ę		id		ёнок, ёнк			dziecko, młode, np. "ę pies" - 'szczenię' (może jednak "ęk pies"?), "ka ę król" - 'królewna'
ęk							~= "je ę coś", np. "ęk acz piecz" - kucharczyk
owa							małżonek
dina				дина	na		diunowe 'na-', następca
em							~="jes je ... li", "zacz em gaz" - (?) 'staje się gazem, paruje', ?uwaga: rzeczownik jest, a z "hacz em" już kiedykolwiek, zob. "je", "jer"
ący, ɣąc, ncy							bycie z natury wykonawcą czynności, ~="nąc ba"
alący, ląc							zdolność, np. "ląc widź" - widzący (nie niewidomy), "ląc leć" - latający, (?) ~="jes kia może ... li"
ące, nce							bycie z natury czymś, co wykonuje daną czynność, np. "szesz ta kasztan ące kłuje" - kasztan jest kłujący, "kia ące oj śmiech coś" - coś śmiesznego
hacz							skrót od "kia ... coś" albo "hnacz ba", jakby przeciwieństwo "em", ale chyba się do końca nie równoważy
lacz							skrót od "kia ... ludź" albo "lnacz ba"
acz	er				er		zawodowy wykonawca czynności, np. "acz kop" - 'kopacz', "acz kradź" - 'złodziej'; chyba skrót od "nacz ba", "lacz ący" i od "kia ący ... ludź"
adło, dło							narzędzie, np. "dło kop" - 'łopata', "dło odź pestk" - 'drylownica (łyżeczka)'; blisko "je żad mszyn nacz bą"
arka rka	sanlage slage						maszyna robiąca coś z ręcznym napędem, np. "rka odź pestk" - drylownica (maszynka); blisko "je mszyn nacz bą"
arka ark	sanlage sanlag						maszyna robiąca coś samodzielnie, np. "ark kop" - koparka, "ark oj zacz bez ny wod" - suszarka (np. do włosów); blisko "je mszyn nacz bą"
trak							część ciała coś robiąca, np. "trak widź" - 'oko', "trak słysz" - 'ucho', "trak krocz" - 'noga', "trak trzym" - 'ręka'; blisko "zo ciał nacz bą"
krak							część maszyny, przedmiotu coś robiąca, np. "krak jedź" - 'koło/(?)płoza/...', "krak stój" - 'noga (mebla)'; blisko "zo mszyn/rzeczk nacz bą"
krak							część coś robiąca, np. "krak widź" - 'oko', "krak słysz" - 'ucho', "krak krocz" - 'noga', "krak trzym" - 'ręka', "krak leć" - 'skrzydło', "krak jedź" - 'koło/(?)płoza/...', "krak stój" - 'noga (mebla)'; blisko "je ten część nacz bą"
idło, idł, jdło							coś używane, zużywane, np. "jdło myj" - 'mydło', może "jdło oj ej zdrow" - 'lekarstwo'; blisko "nacz jtą !"
henie, heń							skrót od "kę ... coś" albo "hnacz bę"
lenie, leń							skrót od "kę ... ludź" albo "lnacz bę", 'leń' to "acz bez ny prac"
enie, eń							coś, co służy do tego, żeby coś z tym robić, np. "enie żre" - 'jedzenie'; skrót od "nacz bę"; też to, co powstaje: "eń maluj" - 'obraz, malunek' (a może to 'temat obrazu' albo 'pomalowana np. ściana' lub 'ściana do pomalowania'; por. "obraz")
alny, lny	bar	ebl		им	able		nadaje się do czegoś, np. "alny żre" - 'jadalny', (?) ~="jes kę może ... li"
arnia, arń, rnia							budynek na przedmiot lub czynność, np. "rnia piecz" - 'piekarnia', "rnia rower" - 'rowerownia', materiał do stwierdzania oczywistości typu "szesz w rnia gotuj gotuj", (?)~= "naw ... pomieszczenie (???)"
iszcze, iszcz, szcze	splatz						miejsce na przedmiot lub czynność, np. "szcze parkuje" - 'parking'
ica, ic, jca, ca							naczynie na coś, np. "jca cuk" - 'cukiernica', "je jca but work" - 'worek na buty', (?)~= "naw ... rzeczk (???)"
nik							pojemnik, coś na czym coś jest, np. "nik zacz bez ny wod" - 'suszarka (np. do naczyń lub do ubrań)', "nik ta naczyń zacz bez ny wod" - 'suszarka do naczyń'
owiec, owc							człowiek w jakiś sposób związany z miejscem, pracą: "owiec hotel" - 'hotelarz', "owiec policja" - 'policjant', "owiec metro" - 'pracownik metra', "owiec fizyka" - 'fizyk'
anin, nan nin	ere			анин	anr		mieszkaniec kraju, "anin polska"
stwo							"stwo król" - 'królestwo' ? "stwo foto"?"stwo oj foto" - 'fotografia (sztuka)'
wbbez, bez	un	mal		сбне	un		przeciwieństwo
owy, ɣow	isch	a		овый	ish		jest związany w jakiś (dowolny, ale określony w stylu "ten", bo ogólnie wszystko jest związane ze wszystkim) sposób, (?) związek z pojęciem czy konkretnym egzemplarzem: "ɣow ten pies" i "ɣow kle pies"
owyś, ɣoś, wyś							skrót od "ów ... coś"="deren owy ... coś"
oid, id							coś podobnego
kojarzony, kojn							'kojarzony', ~="kappa ba bmu tę ... kojarz" (ale parametr "tmu" nie istnieje), np. "szesz ta ny nieb kojn wod" - 'Niebieski (kolor) jest kojarzony z wodą.' trochę ściślejsze niż "ɣow"
oi, oj							strona sprawcza, nie mylić z "tę ... powoduj"?: "oi czysty" - 'myć' (?), "oi uczy""oi eje zna/wie/umie" - 'nauczać', "oi pije" - 'poić', "oi żre" - 'karmić, poić, dawać tabletki...'
umie, um, potrafi, potraf, ptraf							"szesz ta ja um ta ja szczek" - 'Umiem szczekać.' (?) może po prostu "szesz ta ja tę/byż ta ja szczek um"; "czy ta ty tę/byż ta ty siedź um", "czy ta ty tę/byż ta ta ty siedź dob um"/"czy ta ty um ta ty siedź", "czy ta ty um ta ta ty siedź dob" - 'czy umiesz (dobrze) siedzieć'
dokończy, dok							aspekt dokonany
zaczyna, zacz							zaczyna, staje się jakiś
bywa							czynność wielokrotna, nie konkretna
jetzt, obecnie, obec							konkretna czynność, nie zwyczaj, "jetzt jetzt" - całkiem aktualna czynność
ną							czynności jednorazowe
skutektrwa, strwa, trwa							jakby perfekt, np. "szesz w ter tę ten mięso trwa gotuj" - 'To mięso jest ugotowane.'
jo							dotyczy warunków, "prawdą jo ciepły" - 'jest ciepło', por. "mi"
dżdży							opady, np. "dżdży śnieg" - 'opady śniegu', ale "deszcz" - 'opady deszczu'
pacz							np. "pacz widź" - 'patrzy', "pacz słysz" - 'słucha'
wyg							np. "wyg widź" - 'wygląda', "wyg słysz" - 'brzmi'
ob							modyfikator czasowników, „z” dookoła, np. "ob pacz widź" ? "ob widź" - 'ogląda', "ob puk" - 'opukuje' (?)
prze							np. "prze ubierz" - 'przebierać', "prze oj zacz stój" - 'przestawiać' (?)
roz							modyfikator czasowników, „do” dookoła, np. "roz pacz widź" ? "roz widź" - 'rozgląda się' (?)
piechotą, pieszo, pszo piechtą, pchtą, ptą							z "idź" itp., jak człowiek piechotą, koń albo samochód, często odpowiada "pszo się", przeciwieństwo "non"
niesiony, nony, non							z "idź" itp., jak pasażer (towar) albo kierowca, 'przenoszenie dźwigiem' to "tą dźwig non nieś", działa jak "pszo je żad się coś", przeciwieństwo "ptą"
prowadzi, prow, kier							z "idź" itp., jak kierowca ("kier non") albo idący samodzielnie ("kier pszo"), "ta coś kier idź"~="ta coś oj ta coś idź", przeciwieństwo "nkier"
niekier, nkier							z "idź" itp., jak pojazd lub coś sterowanego ("nkier ptą") albo pasażer (towar) ("nkier non"), "ta A nkier idź"~="ta je żad A coś oj ta A idź", przeciwieństwo "kier"
chcesię, chceś							np. "chceś śpi" - 'śpiący', "chceś konsum" - 'głodny', "chceś pij" - 'spragniony'; (?) 'chce się' to "obec nce", np. "szersz ta ja obec nce poŭ pollok mów" - 'Chce mi się mówić w polloku.'
nader, nadr							np. "nadr lubk" - 'kochać', "nadr ciep" - 'gorący (tak ciepły, że boli)', "nadr bez ciep" - 'lodowaty (tak zimny, że boli)'
pa ? awy, aw							np. "pa górk" - 'górka, pagórek', "pa drzew" - 'krzew', "pa ny wod" - 'wilgotny'
ny	lich			ный	ly		przymiotnik, np. "ny wod" - 'mokry' ("nce w wod żyj" - 'wodny, żyjący w wodzie'), "ny pieprz" - 'pieprzny', "ny logika" - 'logiczny', może "ny zdrow" - 'zdrowy' (jak żywność), a może "ące oj ej zdrow", "ny coś" - 'jakiś', "ny co" - 'jaki', "ny to" - 'taki'
uje, uj	ire			ует, уй		suru	czasownik, np. "uj chom" - 'chomikować', "uj coś" - 'coś robić', "uj co" - 'co robi'; 'tym/tamtym razem' to "ąc uj to" (~="ąc ten uj coś") czy jak (por. "tune")?
oduje, oduj, odź	aben						czasownik, np. "odź pestk" - 'drylować, pestkować (odpestkowywać)', "odź skórk" - 'obierać (odskórkowywać)', "odź kurz" - 'odkurzać'
ywoś, ɣwoś							skrót od "ywo ... coś", (?) ywyś
ywonś, ɣwonś							skrót od "ɣwoś ny", czyli "ywo ny ... coś"
skró, skó							oznacza skrót, czyli prowizoryczne skrócenie nazwy, np. "skó kalka" "skó kalk" zamiast "ɣwo język kalka" "ɣwo ski coś kalk"
ak							skrót od "ɣwy ... zwierzę", np. "ak gryź" - 'gryzoń', "ak drap" - 'kot', "ak coś" - 'zwierzę'
ina, in							skrót od "ɣwy ... roślin", np. "in kakaŭ" - 'kakaowiec', "in coś" - 'roślina'
ga							dźwięk, np. "ga ak drap" - 'miaŭczeć', "ga coś" - 'dźwięk'
ski	itsch			ский	ansh		język, np. "ski Polska" - 'język polski', "ski coś" - 'język'
jakby, kby							wskazuje na użycie przenośne, raczej nie tłumaczy się na polski (chociaż może lepiej zostawiać), (?) ~="jak ... coś"
ość	keit						cecha, np. "ość duż" - 'wielkość, rozmiar', "ość ciep" - 'temperatura' (a jak będzie fizyczne 'ciepło'?); wciąż ma kierunek: "ość bez duż" ~ 'małość', "ość bez ciep" ~ 'zimność'; (?) "ość wysok" - 'wysokość (jak wysokie coś jest)', "ość jo wysok" - 'wysokość (jak wysoko coś jest)'; (?) "czy ta ty duż"~="czy ta ty kia duż/bry ość duż" ("czy ta ty bar ość duż"), "mło ość duż"="bez duż", "siesz w gdy ta ość ponur bez bry żad ponur" - 'Kiedy ponurość jest mała, nie ma ponurości.' (polskie ponurość użyte w dwu znaczeniach, mały to bezbardzy (w sumie mogłoby być "mły"))
niby, nby, nib							coś, co coś udaje, np. "nib lew" - 'lew-zabawka'
idej							'idea', jedyna, (?) albo nie ma wcale, jeśli nie ma pojęcia, np. "szesz żad idej dgrvgxxw"
idea							'jedna (lub więcej) z idei rodzajów danej rzeczy', np. "szesz dzmy je idej kia ny śnieg pies idea pies żad szesz je idej kia ny śnieg pies idej pies ale"
jes				ес			'jest', uzupełnione przez "li", np. np. "ta ja jes je gamoń li" - 'bycie przeze mnie gamoniem', "ta ten piłka jes des Karol li" - 'należenie tej piłki do Karola', "ta Michał jes zon li krak łap" - 'posiadanie ręki przez Michała', "ta Wajtek jes te li tę li myj" - 'mycie się przez Wojtka'
wsensie							tworzy coś pośredniego między mogą zależną i niezależną, np. "szensz ta ty tę wsensie " szesz bo to ta ja boi ' mów"~="szensz ta ty że bo toż ta ty boi mów"
tam							inny (tylko przypomina, że może być inny, lekko sugerując, że ten sam, co inne tam), ="tamr 2 ."; tworzy słowa jak "tam ten"="tamten" i "tam on"="tamon"; odróżnia przy "si", czyli "szesz ta czło tmu tam czło że ta si czło tę ten Karol zna" oznacza 'Człowiek A mówi człowiekowi B, że człowiek A zna Karola.', a żeby powiedzieć, że to człowiek B zna Karola powinno być "si tam czło" zamiast "si czło"; 'tam'~"gdzie to"
siam							="tamr 3 ."
owam, wam							="tamr 4 ."
onam, nam							="tamr 4 ."
tamsz							inny niż wszyscy dotąd wspomniani (tylko sugeruje)
pam							="pamr 1 ."~="je pżad si A A", czyli na pewno 'inny', np. "szesz ta czło tmu pam czło tę piłka daj" - 'Człowiek daje innemu człowiekowi piłkę.'
pamsz							inny niż wszyscy inni dotąd wspomniani
mat amt							tworzy słowa jak "amt ten"="tentam" i "amt on"="ontam" (?)
wzaj							"wzaj się" i np. "wzaj si pies" oznacza 'siebie nawzajem'
czasowniki modalne itp. - funkcje 1-argumentowe
może	kann	pov		может	can
musi, muś	muss	dev			must		="nie może nie"
powinien, win	soll				should
trzeba, trza				нужно			="bardzo powinien"
wolno, wno	darf				may		="nie trzeba nie"="nie bardzo powinien nie"
byćmoże, byćmo, bmo	vielleicht	eble		можетбыть	maybe
chyba, chba	wohl			пожалуй			pośrednie między "byćmo" a "najwyraźniej"
najwyraźniej, raź							chyba trochę częstsze niż po polsku - obejmuje więcej z 'musi', np. "szesz raź je ot tgo ten sąsiad pies" - 'to musi być pies sąsiada'
podobno, ponoć, pono, pno
powiedzmy, dzmy							~'można tak powiedzieć'
fikcyjnie, fnie, fik							używane, żeby nie mówić nieprawdy, np. "szesz fik ta chom tmu pies tę ak drap daj"
inne funkcje 1-argumentowe
nie	nicht	ne		не	not		można stawiać przed zdaniami jako matematyczne 'nie' (?) lub przed prawie wszystkim jako bardziej mętne zaprzeczenia, które działa trochę jak 'brak' (trzeba odróżnić od "żad ten" i "fakt żad ten" - jakby mniej określone), niem. ~'nicht'
bardzo, bar	sehr	tre	íta	очень	very		skrót od "kia bry"
bardzawo, brwo							skrót od "kia braw"
mało, mło							skrót od "kia mły", zob. "bżo"
coraz							'coraz', czyli 'staje się coraz bardziej jakiś'
eje, ej							mętne 'staje się (coraz bardziej) jakiś'
bardziej, bdziej, rdziej, dziej	mehr	pli		более	more		mętny stopień wyższy, coś jak "niż to" albo "niź tę to li" itp.
naj	sten ams	plej		наи	most		mętny stopień najwyższy, coś jak "jes je najz ... to li"
stosunkowo, dosyć, dość	ganz				quite		stosunkowo, coś jak "jes je kna ... to li", np. "szesz ten ta idł myj dość cięż" - 'To mydło jest ciężkie (mimo że lżejsze od człowieka).', por. "wyst"
zbyt	zuu	tro		слишкам	too		z zapętleniem: ~="kia zbyt bry" ? "kna zbyt bry" ("zbyt bry" - 'zbytni')
dostatecznie, dost wystarczająco, wyst
około, ok		cxirkaux
zwan							nazwa, np. "zwan je pan Tadeusz" albo nawet "zwan je pan zwan " Tadeusz '"
ɣwan							jak "zwan", kiedy to nie imię własne, lecz umowne określenie czegoś bardziej konkretnego albo nawet znaczenie przenośne; ale czym się różni od "ɣwoś" ?
twój	dein	cia		твой	thy		= "jgo ty", np. "szesz je co twój " ten pies '" - 'co to jest ten twój pies?', 'co masz na myśli, kiedy mówisz "ten pies"?'
mój	mein	tia		мой	my		= "jgo ja"
czyż	obs				whethers		pytanie, do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "szesz ta ten ka ludź że czyż ta ty poŭ ski Niemcy mów pyt" - 'ona pyta, czy mówisz po niemiecku'
niechaj, nchaj, ɣaj							tryb rozkazujący, do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "szesz dzmy ɣaj to" ~ 'powiedzmy, że tego chcę'
obyż							do użycia przed "prawdą"/"szesz"
uwagaż, wakż	o	ho	a		oh		wołacz, do użycia przed "prawdą"/"szesz"
oże							niezadowolenie z czegoś, do użycia przed "prawdą"/"szesz" itp., np. "szesz dzmy oże to"
czynż							~="czyż w ongi"
czyrż							~="czyż w ter"
czypż							~="czyż w potem"
czykż							~="czyż w koł tujter"
niechajn, niechan, nchajn, nchan, ɣajn, ɣan							~="ɣaj w ongi"
niechajt, niechat, nchajt, nchat, ɣajt, ɣat							~="ɣaj w ter"
niechajp, niechap, nchajp, nchap, ɣajp, ɣap							~="ɣaj w potem"
niechajk, niechak, nchajk, nchak, ɣajk							~="ɣaj w koł tujter", uwaga na rzeczownik "hak" z [ɣ] zamiast [x] czy [ɦ]
tuż							łączy się z wyrażeniami pochodzącymi od 1-argumentowych przyimków, np. "szesz w tuż przeden ɣwo pies dom kwiat" - 'tuż za budą jest kwiat'
już	schon	jam		уже, уж			?
jeszcze	noch	ankoraux		ещё			?, a 'jeszcze raz'?
dopiero							?
naszczęście
niestety
też	auch	ankaux		тоже	also too		? (może słówko "kanalok")
tylko, tylk	nur	nur		только	only		?
własny	eigen	propra			own		~="ów tylko to" ?
fakt							np. "szesz bo fakt w koł tujter ty ta ja tę ty widź" ~=? "szesz bo ta ty jes w koł tujter li ta ja tę ty widź"
okaz, okz							np. "okz my"="nas", "okz mwy"="nwas", "okz wy"="was", "je kto okz 2 ka brat" - 'która z dwu sióstr'
lili							z argumentem może zastępować "li", kiedy byłby konflikt oznaczeń, zob. "ilil"
bli							z argumentem typu "bę" lub "w !" oznacza, że konstrukcja z "jes" łączy się z przyimkami innymi niż "ta", np. "szesz ta pies tę ak drap jes i ta li tę bli bę gryź ta bli bę tę li drap" - 'Pies gryzie kota, a ten kot drapie tego psa.', czyli 'Pies ma się do kota tak, że pierwszy gryzie drugiego, a drugi drapie pierwszego.', por. "blili"
tonr							z argumentem oznacza coś innego niż "to" i "tamto", np. "siesz ta ja tę i to i tamto tonr 3 . bierz" - 'Biorę to, tamto i siamto.', ="tamr ... to"
onr							z argumentem oznacza coś innego niż "on" i "tamon", ="tamr ... on"
onra, anr							z argumentem oznacza coś innego niż "an" i "taman", ="tamr ... an"
nrak							z argumentem oznacza coś innego niż "tak" i "tamtak", ="tamr ... tak"
rniet							z argumentem oznacza coś innego niż "niet" i "tamniet", ="tamr ... niet"
cóżeż							z liczebnikiem tworzy pytania do mowy zależnej, "cóżeż 1 ."="cóż", skrót od "żeż ... co"
któżeż							z liczebnikiem tworzy pytania do mowy zależnej, "któżeż 1 ."="któż", skrót od "żeż ... kto"
tożeż							z liczebnikiem tworzy określenie do mowy zależnej, oznacza, że pierwotny mówiący wiedział, o czym mówi, ale kolejni mówiący - nie, "tożeż 1 ."="toż", skrót od "żeż ... to"
raz							="tle 1 ." ? "tle dokładnie 1 .", bez tego może równie dobrze chodzić o liczbę pojedynczą jak i mnogą (?) (ale czy domyślnie nie mówimy, że istnieje jeden, chociaż "ten" może utworzyć grupę), przy okazji może dzielić liczby, np. "1 1 raz 2 5 0 ak drap" - 'jedenaście dwieście pięćdziesiątek kotów'
mno							liczba mnoga, ="tle kilk"
wiele, wle ? wielu, wlu							="tle dżo"
bezwiele, bwle, ble ? bezwielu, bwlu, blu							="tle bez dżo"
dwaj							="tle 2 ."
trzej							="tle 3 ."
czterej							="tle 4 ."
pięciu							="tle 5 ."
sześciu							="tle 6 ."
siedmiu							="tle 7 ."
ośmiu							="tle 8 ."
dziewięciu							="tle 9 ."
dziesięciu							="tle 1 0 ."
jedenastu							="tle 1 1 ."
dwunastu							="tle 1 2 ."
trzynastu							="tle 1 3 ."
czternastu							="tle 1 4 ."
piętnastu							="tle 1 5 ."
szesnastu							="tle 1 6 ."
siedemnastu							="tle 1 7 ."
osiemnastu							="tle 1 8 ."
dziewiętnastu							="tle 1 9 ."
dwudziestu							="tle 2 0 .", itp.
dokładnie							'nie więcej' przed "tle", np. "szesz zon ja tle dokładnie 2 . krak krocz" - 'Mam dokładnie dwie nogi.'
dośk							'nie więcej' przed liczbą, np. "szesz zon ja tle 2 . dośk krak krocz"="szesz zon ja 2 dośk krak krocz" - 'Mam dokładnie dwie nogi.'. Wychodzi "szesz 6 dośk 2 okz 4 coś", czyli 'jest sześć par w grupie czterech przedmiotów'
ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	ǂ	z liczbą zatrzymuje tyle funkcji, czyli "w ǂ 1 ." to (prawie?) to samo, co "w !", a "ta ta ǂ 2 ." to niefunkcja, bo "ta ǂ 2 ." wciąż zatrzymuje funkcje; (?) "ǂ szesz !" tworzy niefunkcję z całego zdania (ale to tworzy nieprawidłowe zdanie), a inne argumenty mogą dać inne rezultaty (ale jakie)
przypadki, przyimki, mętne słowotwórstwo - funkcje 2-argumentowe
der, ta	der	o	ni	та	I	ga	mianownik (podmiot), (?) dopełniacz w odniesieniu do sytuacji, które nie oznaczają posiadania, a przypominają dla, np. "der ja ka mama" - moja matka, dla mnie jest matką
den, tę	den	on	nye	ту	him	o	biernik
dem, temu, tmu	dem	als	n	тому			celownik (bardziej aktywne z dwóch dopełnień)
des, tego, tgo	des	des	va	того	of		dopełniacz (posesyw), ~= "kę ta ... posiada ..." (o ile "posiada" będzie")
de							aŭtor
derm, tema, tma	derm	del		тома			dopełniacz w odniesieniu do sytuacji, które nie oznaczają posiadania, a przypominają dla, np. "derm ja ka mama" - moja matka, dla mnie jest matką patrz "ta" (a może jednak się przyda?)
mit, tą	mit	per	nen	той, тем	with		narzędnik, oznacza narzędzie itp., np. "prawdą mit noga idzie", "prawdą mit adło kopie kopie"
miti, itą, jtą	miti	peri		итой, итем	withi		narzędnik, oznacza środek, coś co się zużywa, np. "szesz itą idło myje myje", "szesz itą powietrze oddycha" (a może "szesz tę powietrze oddycha")
pieszo, pszo					wath		z "idź" itp., oznacza to, (na) czym się jedzie czy płynie (jak samochód albo koń, "tą" ogólnie)
pszon							z "idź" itp., oznacza to, (na) czym się jedzie czy płynie (jak koła albo nogi, "tą" ogólnie (a czy obejmuje też "jtą"?), nie mylić z "pszoen": "szesz ta pszoen ta ty krocz koń ki kolor" - 'Jakiego koloru jest koń, na którym jedziesz?', od "pszon" jest oczywiście "pszonen") ?
z	zusammenmit, zmit			с	togetherwith, twith		'(razem) z + N', "z żad", "z nie" albo "z pżad" to 'bez'
poŭ	ausch			пои	insh		'po (język), w', np. "poŭ pollok" - 'w polloku', "poŭ ski Polska" - 'po polsku', też alfabet, np. "poŭ cyrylica" - 'cyrylicą', (?) "szersz ta ja poŭ Linux pracuj" - 'pracuję pod Linuksem'
poŭd							'z (jakiegoś język)', np. tłumaczyć
dŭop							'na (jakiś język)', np. tłumaczyć
w	in	en	mi	в	in		'w + Msc', też typu 'w środę'
od		de	llo				'z + D, skądś' (z czasownikiem), np. "od Kraków jedzie" - 'jedzie z Krakowa'
do		al	nna				'w + B, dokądś, do wnętrza' (z czasownikiem), np. "do Kraków jedzie" - 'jedzie do Krakowa'
cod							'z + D, (pochodzący) skądś' (z rzeczownikiem), np. "cod Kraków acz gotuje" - 'kucharz z Krakowa'
cdo							'w + B, (przeznaczony) dokądś, do wnętrza' (z rzeczownikiem), np. "cdo Kraków list" - 'list do Krakowa'
uk							'od czegoś', np. "prawdą der ja uk stół odwrócony" - 'jestem odwrócony od stołu', "uk Kraków jedzie" - 'jedzie od strony Krakowa'
ku							'w kierunku czegoś', np. "prawdą der ja ku stół odwrócony" - 'jestem odwrócony w stronę stołu', "ku Kraków jedzie" - 'jedzie na Kraków'
aŭs, iz, ęz z		el					'z + D (materiał)' (z czasownikiem), np. "den kula aus glina robi" - 'robi kulę z gliny'
wę		je					'w (warkocz zaplatać), na (coś przerabiać)' (z czasownikiem), np. "tę ogórk wę plastr krój" - 'kroi ogórek na plasterki', por. esp. 'je'
caŭs, ciz, cęz							'z + D (materiał)' (z rzeczownikiem), np. "ciz glina kula" - 'kula z gliny'
cwę							'(przeznaczone) na coś' (z rzeczownikiem), np. "cwę kiełbasa mięso" - 'mięso na kiełbasę'
przez	durch	tra	ter	через	through		'przez + B (droga)', "przez na schody idzie" - 'idzie po schodach'
wzdłuż
wpoprzek
ażdo, żdo							np. "szensz ta Michał żdo gdy ta er kur ną ga er kur tańcz" - 'Michał tańczył aż kogut zapiał.', por. "aż"
ażod, żod							np. "szersz ta Wiesiek żod gdy świt siedź" - 'Wiesiek siedzi od świtu.', "szensz ta Karolina ażod gdy tmu się że ta się zbyt bez duż płacz" - 'Karolina płakała odkąd powiedziano jej, że jest za mała.'
przeciw	gegen	kontraux	pa	против	against		'przeciw + C, z + N', niem. 'gegen', np. "przeciw mucha środek", "przeciw Niemcy walczy" (a może "tę Niemcy walczy")
zamian	imaustausch, imaus			вобмен	inexchange, inex		np. odpowiadać na, sprzedawać za
dla, gwoli	für	por	ann	для	for		celownik typu 'sobie a muzom', dla + D, też przedmioty, ale por. "naw", "jca" itp.
o	um	pri		о	about		'o + B, o + Msc'
że	dass	ke		чтоо	thatt		'który znaczy, że'
byże, byż							'żeby', niem. 'dass' - 'chcę, żeby', 'proszę, żeby', 'rozkaz, żeby', kiedzy nie wiadomo, czy ma być "tę" czy "że", zlikwidować jak "tma"?
zo		kun					'z + N, o + Msc, którego częścią jest', też czasowniki, często używana odwrotność "zon", np. "zon ja ręka" - 'moja ręka', "zon metro pociąg" - 'pociąg metra', niem. 'dazu gehört'
zza				из-за?			sztywne 'bo', np. "szesz ta ja zza boi drży" - 'drżę za strachu', "szesz ta ja zza ty dumny" - 'jestem z ciebie dumny' (a może "szesz ta ja tę ty dumny"), "szesz ta ja zza i chlebk wod żyj" - 'żyję o chlebie i wodzie' (?), jak potraktować "potyka" (zob.)
py							rosyjskie 'по' jako '(egzamin) z' i '(mistrzostwa) w' (?)
je	is	es	na	е		desu	'[który] jest (kiedykolwiek?)', ?="jer hacz em"
jer							'[który] jest (w chwili, o której mowa)', ?~="je hacz w gdy to em", "szesz ta ja tę kia w ter em motyl hacz em gąsienica w gdy ta się em poczwarka widź"="szesz ta ja tę kia w ter jes je motyl li hacz em gąsienica w gdy ta się jes je poczwarka li widź"="szesz ta ja tę kia w ter em motyl je gąsienica poczwarka widź" - 'Widziałem coś, co było gąsienicą, a teraz jest motylem, kiedy było poczwarką' czyli 'Widziałem poczwarkę, która była gąsienicą, a teraz jest motylem.' ?
mi	mir						dotyczy warunków odczuwanych przez kogoś, "szesz mi ja ciepły" - 'jest mi ciepło', "szesz mi ty ciepły" - 'jest ci ciepło', por. "jo"
nan naw							'na' w znaczeniu w stylu "wen win", np. "naw żniwa gdy coś"="wen win żniwa gdy coś" - 'czas na żniwa', por. "jca", "rnia"
jako, ko	als	kiels			as
kjak							'jak' jako 'jeśli' lub 'kiedy' (lub oba naraz)
według, weg		laux
dieviel, tyle, tle	dieviel	da		столько			liczebnik, odwrotnie niż esp. da, też "tle 2 . gotuj"="2 gotuj" - 'gotować dwa razy'
nieviel, nyle, nle							np. "nle tle 2 . rok stary bez młody" - 'ma dwa lata', "nle tle 3 . metr długi" - 'długi na trzy metry', "szesz ta Mateusz nle tle 5 . cent metr niż Marek wysoki" - 'Mateusz jest o pięć centymetrów wyższy niż Marek', por. "nlet", "nlel"
ać				ать			"czy ta on ać tę li żre idź" - 'idzie zostać zjedzony' (?), domyślne "ta li", np. "ać żre idzi" - 'idzie jeść', też sztywne 'żeby', np. "ać pokój walczy" - 'walczy o pokój'
ąc							imiesłów, kiedy np. "je", "w kiedy" ani "zo" nie pasuje; raczej angielskie 'by singing' niż 'singing'; a może przy podmiocie, z grubsza jako "ko hacz"
niż		ol			than		porównanie (stopień wyższy), uzupełnione przez "tol" skrót od "niź ta ... li", np. "niż pies wesoł" - 'weselszy niż pies'
ninż							skrót od "niź tę ... li"
niumż							skrót od "niź tmu ... li"
taw, jacz							porównanie, skrót od "jak ta ... li", np. "jacz pies wesoł" - 'wesoły jak pies', "jacz słońce światło" - 'światło słoneczne (takie jak słońca)'
jancz							skrót od "jak tę ... li"
jomcz							skrót od "jak tmu ... li"
im	je						np. "szesz im ta domk duż ta si domk drogi" - 'Im dom jest większy, tym droższy.'
ów				ов			skrót od "deren owy", mętny dopełniacz
numer, num	numer	numer		номер	number		liczebnik porządkowy
remun, mun, rem	remun	remun		ремон	rebmun		liczebnik porządkowy od końca, np. "remun 1" - ostatni, "remun 2" - drugi od końca (?)
ywo, ɣwo		s ? es			es ?		wyrazy złożone niezachowujące znaczenia drugiego członu, np. "ɣwo wod lilia" ("ɣwo wod kby lilia"?) - lilia wodna, "ɣwo ręka but" ("ɣwo ręka kby but"?) - rękawiczka (a może jednak "ica ręk"), "ɣwo żab płyń" - pływanie żabką
ywy, ɣwy			ess ?		ess ?		wyrazy złożone zachowujące znaczenie drugiego członu, np. "ɣwy żab płyń" - pływanie żabką
ywon, ɣwon							="ɣwo ny"
ywyn, ɣwyn							="ɣwy ny"
najz	ste						stopień najwyższy dla danego zbioru, np. "najz duży małpa" - 'największa małpa', "najz kappa bę ba ta ja lubk piłk" - 'moja ulubiona piłka'; por. "naj"
jakna, kna							stosunkowo, np. "kna duż mysz" - 'duża (jak na mysz) mysz', (?) "szesz ta zkle kna ɣwoś dob pirat bez dob" - 'typowy dobry pirat jest zły'
niź							stopień wyższy, uzupełnione przez "li", np. "prawdą den ty niź den Karol li der ja lubi" - 'lubię cię bardziej niż Karola'
jak	wie	kiel		как	like		porównanie uzupełnione przez "li", np. "jak der chomik li piszczy" - 'piszczenie jak chomik'
hnacz							np. "hnacz bem" to "kmu ... coś", zob. "heń" i "hacz"
lnacz							~="je ludź hnacz", np. "lnacz bem" to "kmu ... ludź", zob. "leń" i "lacz"
nacz							do czegoś służy; por. "acz", "enie"; np. "nacz w na ! siedzi" - 'miejsce do siedzenia', (?) "nacz derm der syn"="mama", "nacz derm der je A syn"="derm der A mama"
nący, ɣnąc, nąc							do czegoś służy (czasownik), "szesz ta herbat ɣnąc bę pij" - 'herbata służu do picia (jej)' ~= "szesz je herbat eń pij" - 'herbata jest piciem (napojem)'
poza pona							np. "szensz w pona 2 godzina mecz ta on do tma ta się dom wróć" - 'dwie godziny po meczu wrócił do domu', "pona A B"="nlel A po ! B"
ponaen, ponan							np. "szensz w ponan 2 godzina mecz ta on do ten stadion idź" - 'dwie godziny przed meczem przyjechał na stadion', "ponan A B"="nlel A pon ! B"
poprzyszły							np. "poprzyszły 2. doba"="pojutrze"
przedzeszły							np. "przedzeszły 2. doba"="przedwczoraj"
takiże, tże							uzupełnione przez "li", np. "tże ta ja oj ta li krocz tornistr" - 'tornister, który noszę', "deren" itp. ~= "tże der li" itp.
jego, jgo	sein			его	his		to, co ktoś nazywa jakoś, np. "jgo Marysia " taen ny niebo wyś kafelek '" - 'to, co Marysia nazywa "taen ny niebo owyś kafelek" (niebieskie kafelkowe coś)', "jgo on" odpowiada polskiemu "jego" w tym znaczeniu, zob. "twój"
ilil							definiuje użycie "lili" zamiast "li", np. "tże ilil 1 . ta kę ta Marek niź ta Karol tę tgo się ak drap li lubk pies oj ta lili 1 . krocz piłk" - 'piłka niesiona przez psa, którego Marek lubi bardziej niż Karol swojego kota'
blili							np. "blili bę 1 ." ma się do "bli bę" jak "lili 1 ." do "li", np. "jes ilil 1 . ta kia jacz jak w lili 1 . li ryb ny wod pies tę blili bę 1 . goń" - 'pies mokry jak ryba, która jest jak w (argumencie przy "ta"), goni (argument przy "tę")'
żeż							z liczebnikiem tworzy pytania itp. do mowy zależnej, "żeż 1 . co"="cóż", "żeż 1 . to"="toż", "szesz ta kto że ta któż że ta żeż 2 . kto tę cóż gotuj pyta pyta" - ~'kto się pyta ˛ kto się pyta ˛ kto gotuje , i o gotowanie czego się pyta' [1]
czyżeż							z liczebnikiem tworzy pytania do mowy zależnej, "czyżeż 1 ."="czyż", skrót od "kżeż ... czy !"
przyimki, miejsce (w czasoprzestrzeni) - funkcje 1-argumentowe
na	auf	sur		на	on
naen nan	aufen	suren		наэн			'pod (~na którym)', np. "w naen kura grzęda" - 'grzęda pod kurą', "szesz w naen farba co" - 'co jest pod farbą'
nak							'na (końcu)', np. "w nak smycz pies" - 'pies na smyczy', "w nak patyk lody" - 'lody na patyku' (?)
między	zwischen	inter	imbe
koło, koł		apud					koło + D, przy + Msc
u	bei						np. "prawdą w u ty ja" - 'jestem u ciebie' (?) (a może "prawdą w derm der ty dom ja")
pod naden	unter überen	sub superen					'pod' (przeciwieństwo 'nad')
nad	über	super		над	over
za przeden		malantaux antauxen			overen		'za' (przestrzeń)
przed		antaux					'przed' + N (przestrzeń)
przede poen, pon	nachen	antauxs	epe	посльеэн	afteren		'przed' + N (czas)
po przedeen	nach	malantauxs antauxsen		послье	after		'po' + Msc (czas)
wew							'w' + Msc, wewnątrz pojemnika (?)
poza	außer						'poza' + N
blisko, blisk							np. "szesz w blisk Kraków chom" - 'Blisko Krakowa jest chomik.'
daleko, dlko, dko							np. "szesz w dko Kraków chom" - 'Daleko od Krakowa jest chomik.', "czy od dko tu ta ty jedź" - 'Czy jedziesz z daleka?'
kiedy, gdy	wenn	kiam		когда	when
gdzie	wo	kie		где	where
trag, ubr	trag						~'na' (ubranie), np. "szesz ta w ubr ja piżama ny nieb"
tragen, ubren	tragen						~'w' (ubranie), np. "szesz ta w ubren kia ny krew bluza ę czło bez duż"
za							'za' + B (czas)
temu zaen							... 'temu' (czas)
tenr							z argumentem oznacza coś innego niż "ten" i "tamten", np. "siesz ta ja tę i ten piłk i tamten piłk tenr 3 . piłk bierz" - 'Biorę tę, tamtą i siamtą piłkę.', "tenr 1 ."="ten", "tenr 2 ."="tamten", "tenr 3 ."="siamten", "tenr 4 ."="wamten", "tenr 5 ."="namten", ="tamr ... ten"
tamr							jeszcze inny (tylko sugeruje), "tamr ... on"="tonr", "onr ... ten"="tenr" itp., "tamr 1 ." nic nie znaczy, "tamr 2 ."="tam", "tamr 3 ."="siam", "tamr 4 ."="wam", "tamr 5 ."="wam"
pamr							inny niż "tamr" z odpowiednim numerem, ~="je pżad si tamr A B B"
kwantyfikatory itp. - funkcje 1-argumentowe
ten	dies	tio		этот	the		zaimek wskazujący, coś w rodzaju rodzajnika określonego, słuchacz powinien się domyślić z kontekstu. Może oznaczać ten albo taki. (Taki to też "taen to" albo może nawet "taen ny to", jeśli jest potrzebna większa precyzja.) Zwykle najbardziej poręczne jest umieszczenie jednego "ten" gdzieś wysoko, nawet przy całym zdaniu (zobacz przykłady na tej stronie). "szesz w koł tujter drzwi szesz ta ten klamka ny traw" - 'Tu są drzwi. Klamka (nie: Ta klamka) jest zielona'. (Kwadracik pisał chyba kiedyś, że to różnica między prawdziwym rodzajnikiem, a zaimkiem wskazującym.), ~= "tenr 1 ."
tuten tentu							~="ten w tu", 'ten tu' (?)
tentam							~="ten w tam", 'ten tam' (?)
tamten				тот			inny niż "ten", ="tenr 2 ."="tam ten"
siamten							="tenr 3 ."="siam ten"
owamten, wamten							="tenr 4 ."="wam ten"
onamten, namten							="tenr 5 ."="nam ten"
si							ściśle wspomniany ostatnio
cien							wspomniany ostatnio, coś między "ten" a "si" czy "jgo ..."
taki, tki							taki, trochę ściślejsze niż "ten", raczej ogólniejsze niż "kia to", por. "jki"
jakiś, kiś					какой-то		nie wiadomo, jaki
kolwiek, lwiek, kwiek	irgend	ajn		нибудь			jakikolwiek, nie ważne, jaki
wiem				кое			mówiący wie, jaki (?)
wiesz							słuchający wie, jaki - ale z drugiej strony chyba przy każdym uzyciu "ten" powinien wiedzieć (?)
tywiesz, twiesz							słuchający wie, jaki, a mówiący nie wie (?)
niniejszy							np. "prawdą zon dieviel dokładnie osiem słowo niniejszy zdanie", "w niniejszy arnia oi żre" - w tej stołówce (w której jestem), "dziś"="niniejszy doba", "ja"="niniejszy coś", "prawdą niniejszy der ja dziękuje" - niniejszym dziękuję
niniejszym	hiermit				herby		?
niny, nin							np. "prawdą zon dieviel dokładnie osiem słowo niny zdanie", "prawdą niny der ja dziękuje" - niniejszym dziękuję
tuny, tun							np. "w tun rnia oj żre" - w tej stołówce (w której jestem), "dziś"="tun doba"
następujący, nacy, ncy, nac, nast, poniższy, ższy							(?)
powyższy, wyższy, ższy, szy							(?)
zeszły	vorig						np. zeszły rok, ="przedzeszły 1 .", "wczoraj"="zeszły doba"
przyszły, pszły							np. przyszły rok, ="poprzyszły 1 .", "wczoraj"="przyszły doba"
oten, ont							wskazany
ojten, jont							jakoś wskazany, obecny, coś między "ont" a "ten"
każdy, każd	jeder				every		kwantyfikator ogólny
żaden, żad	kein			никакой	kno		nie istnieje
plusżaden, pżad	plusein, pein			плюсникакой, пникакой	plusno, pno		pozytywne 'żaden', zaprzeczony kwantyfikator szczególny na końcu kwantyfikatorów szczególnych, np. "szesz ta ty tę pżad śnieg żre" - 'jesz, ale nie jesz śniegu' (~istnieje takie ż - "żre", że "ta ty ż" i nie istnieje takie ś - "śnieg", że "tę ś ż"), (?) "szesz ta ty tę je pżad śnieg coś żre" - 'jesz coś, co nie jest śniegiem' (~istnieje takie ż - "żre" i c - "coś", że "ta ty ż", "tę c ż" i nie istnieje takie ś - "śnieg", że "je ś c")
pewien	gewiss				certain		kwantyfikator szczególny przed ogólnymi, (?) dodatkowo "szesz ta 2 pewien ak drap tę 3 mysz goń" - 'istnieją dwa koty takie, że każdy z nich goni trzy myszy' czyli 'dwa koty gonią po trzy myszy' (a może po prostu "szesz ta każd okz 2 ak drap tę 3 mysz goń")
zwykle, kle							zwykle, przeciętny, użycie w praktyce ważne ale niedodefiniowane
cały, cał	ganz				whole		'cały', coś jak "każd" dla jednostki, ale kiedy można tego użyć?, por. "dzdrow"
caławy, caław, cław							ma się do "cał" jak "kle" do "każd", np. "szesz ta cław tygrys i ny pomarańcz ny węg" "szesz ta cław hwon śnieg miś ny śnieg"
który, jaki, ki							~'jaki, który (konkretnie)', ="je co"; 'który (z kolei)' - "numer co"
jaki, jak jki							~'jaki', ogólniejsze niż "kia co", odpowiada "tki"
kiż							zastępuje "ki" w mowie zależnej, ="je cóż", por. "kżeż"
jakiż, jkiż							zastępuje "jki" w mowie zależnej, por. "kżeż"
spójniki (matematyczne), funkcje 2-argumentowe
i	und	kaj	ar	и	and
lub	oder	aux		или	or
albo	oders	auxs		либо	exor, xor
bądź							jedno, drugie, albo żadne, nie oba naraz
ani, ni	weder	nek		ни	nor
jeżeli, jeśli, śli					if
spójniki (łączą tylko wyrażenia, nie wartości logiczne), funkcje 2-argumentowe
ili							czy, np. "szesz tę ili ak drap pies ten ta ty widź" - Widzisz psa czy kota?, ale kiedy to nie pytanie, używamy "kiś lub" (?), np. "szesz tgo on kiś lub pies ak drap" - 'Ma psa czy kota.'
gdyby, gdyb	würde	us		еслибы, еслиб, кабы, каб	would		gdyby, tryb przypuszczający
żeby, żeb	damit			чтобы, чтоб			"szesz żeb co to" - 'po co?'
musiżeby, mżeby, mżeb							np. "szsz mżeb ta ty żyj ta ty oddych" - 'musisz oddychać, żeby żyć' (?)
bo	weil	cxar	an		because		"szesz bo co to" - 'dlaczego?', "szesz bo to co" - ~'i co z tego?'
dzięki				благодаря			~="naszczęście bo"
zwiny							~="niestety bo"
mimo	obwohl	malgraux		несмотряна	though
bojaknie, bon							tryb rozkazujący z uzasadnieniem, np. "siesz bo ta ja w ter zacz szalony bon ta ja tę ty gryź ta ty od nine idź" - 'Zaczynam szaleć, więc wyjdź, bo jak nie, to cię pogryzę.'
zanimby							zanim stałoby się coś, np. "szesz zanimby ten ta Karol że je Marek ten acz kradź mów ta si Marek oj ta si Karol dok zacz bez żyj" - 'Marek zabił Karola, zanim Karol powiedział, że Marek jest złodziejem.'
aż							np. "szesz ta Karol tę Marjan aż może ta on oj ta on zacz bez żyj bez nadr lubk" - "Karol nienawidzi Marjana tak, że aż może go zabić", por. "żdo"
funkcje 3-argumentowe
kappa		kapo		каппа			zamiana rządu: "prawdą der zupa kappa ben ber gotuje" - 'zupa jest gotowana' - niewymijająca odpowiedź na "prawdą der zupa co", normalnie "prawdą den zupa gotuje"; "czy w ja kappa ba w ! przyjaciel"="czy ta ja przyjaciel" - 'Czy mam przyjaciela?'
nlel							np. "nlel 2 metr przeden ! pies" - 'dwa metry za psem' (miejsce, rzeczownik jak "na domk"), por. "nle", "nlelt", "pona"
nlet							="nle tle"
jakżeż, kżeż							z liczebnikiem tworzy pytania itp. do mowy zależnej, "kżeż 1 . ki !"="kiż", "kżeż 1 . jkiż !"="jkiż", "kżeż 1 . ten !"="tenż"
funkcje 4-argumentowe
nlelt							="nlel tle"
funkcje wieloargumentowe
oraz, or							'i' do "uf", ~="i i ...", np. "szersz w Polska or Warszawa Łódź Kraków Poznań Gdańsk Szczecin uf"
olub, ol							'lub' do "uf", ~="i i ..."
olbo, olb							'albo' do "uf", dokładnie jedno z wielu
obądź, obź, ob							'bądź' do "uf", najwyżej jedno z wielu
ośli, oś							'jeśli' w łańcuchu do "uf", czyli łańcuch niemalejącej prawdziwości FFF...PPP...
potraktuj, ktuj							podstawienie wykomentowanych funkcji do zmiennej (aż do "uf"), kolejność funkcji bez zmian, np. "szesz ta ja niż ty duż"="szesz ktuj duż ta ja ! niż ty ! uf", por. "potr"
potrajukt, jutk							podstawienie wykomentowanych funkcji do zmiennej (aż do "uf"), bliskie zostaje bliskie, np. "szesz ta ja niż ty duż"="szesz jukt duż niż ty ! ta ja ! uf"
kaba							przed "uf" podajemy przypadki/przyimki (w formie typu "ba", "w na !"), pod które podstawiamy argumenty następujące po kolejnym, np. "szesz ta poŭ pollok " kaba ba bę uf goń ' jacz poŭ pollok " ta ... tę ... goń ' znacz" ("kaba ba bę uf goń pies mysz" ma 6=2 n+2 (n - liczba parametrów przed "uf") i znaczy to samo, co "ta pies tę mysz goń")
spójniki, zdania
ale	aber	sed		но	but		'ale, lecz'
lecz	sondern	seds					'lecz, ale, tylko'
analogicznie, analog, kanalok							też funkcja "też"
więc		do
bo	weil	cxar	an		because
dodatkowe słówka, zdania
proszę	bitte	bonvolu		пожалуйста	please		~="szesz nin ta ja tę ty proś"
dziękuję	danke	dankon		спасибо	thankyou, thanks		~="szesz nin ta ja tę ty dziękuj"
przepraszam	entschuldige	pardonon		извени			~="szesz nin ta ja tę ty przeproś"
witam		saluton					~="szesz nin ta ja tę ty wita"
żegnam		adiaux					~="szesz nin ta ja tę ty żegna"
ożeż							niezadowolenie, ="oż to", czyli skraca o tyle, o ile oszczędzamy na oddzielaniu słów
hm							zastanawianie się, ~= "siesz co"="szesz ten co" (?)
aha							'aha', 'przyjąłem', jakby ściślejsze niż "szesz to"
eh							(rezygnacja) ?
ojej							(coś jakby zmartwienie) ?
ehe							~="aha ożeż" ?
oho							(przewidywane zdarzenie się wydarzyło) ?
oo							(przewidywanie kłopotów) ?
niekręć							~='nie udawaj, że nie rozumiesz'
opowiembajkę							żeby nie kłamać, zapowiada, że następne zdania nie będą prawdziwe, zob. "opowiadabajkę"
opowiadambajkę							przypomina, że opowiadam bajkę
opowiedziałembajkę							po opowiedzeniu bajki
specjalne słowa
to	das			это	it		~="ten coś" ~="tonr 1 ."
on		li		он	he		="ten er ludź", czyli czasem 'oni (tylko mężczyźni)' (?)
ona, an		sxi		она, ан	she		="ten ka ludź", czyli czasem 'one' (?)
tuto totu							~="tuten coś"? ~="tentu coś"?
totam							~="tentam coś" (?)
ontam							~="tentam er ludź" (?)
antam							~="tentam ka ludź" (?)
tamto				то			="tam to", ~="tamten coś" ~="tonr 2 ."
tamon							="tam on", ~="tamten er ludź"
tamona, taman							="tam an", ~="tamten ka ludź"
siamto							="siam to", ~="siamten coś" ~="tonr 3 ."
siamon							="siam on", ~="siamten er ludź"
siamona, siaman							="siam an", ~="siamten ka ludź"
owamto, wamto							="wam to", ~="wamten coś" ~="tonr 4 ."
owamon, wamon							="wam on", ~="wamten er ludź"
owamona, waman							="wam an", ~="wamten ka ludź"
onamto, namto							="nam to", ~="namten coś" ~="tonr 5 ."
onamon, namon							="nam on", ~="namten er ludź"
onamona, naman							="nam an", ~="namten ka ludź"
tak	ja	jes		да	yes	hai	~'tak' (odpowiedź), może "szesz to", może zaimek oznaczający brak przeczenia ("czy ta ty nie gotuj" - "szesz tak" - 'Nie gotujesz?' - 'Gotuję.')
niet	nein	net		нет	no		~'nie' (odpowiedź), może "szesz nie to", może ~="nie tak" (ale jakby są różnice, np. czasem "żad" albo "niet" jest w środku)
tamtak							="tam tak"="nrak 2 ."
tamniet							="tam niet"="rniet 2 ."
siamtak							="siam tak"="nrak 3 ."
siamniet							="siam niet"="rniet 3 ."
owamtak, wamtak							="wam tak"="nrak 4 ."
owamniet, wamniet							="wam niet"="rniet 4 ."
onamtak, namtak							="nam tak"="nrak 5 ."
onamniet, namniet							="nam niet"="rniet 5 ."
ja	ich	mi	inyë	я	me	watashi
ty	du	ci	lye	ты	thou	anata
my	wir	ni	lve	мы	we	watashitachi?	ekskluzyw, ="każdy was"?
mwy	wihir	nvi	lme	мвы	wye	wareware?	inkluzyw, ="każdy nwas"?
wy	ihr	ni	le	вы	ye	anatatachi?	="każdy nas"?
nas	uns	nin		нас	us		~='jeden (niektórzy) z nas' (ekskluzyw)
nwas	unch	nvin		нвас	wyou		~='jeden (niektórzy) z nas' (inkluzyw)
was	euch	vin		вас	you		~='jeden (niektórzy) z was'
co	was	kio		что	what	nan	np. "prawdą den co der ty żre" - 'co jesz?'
kto	wer			кто	who		="je ludź co" ? "je ktodź co"
się	sich	si		ся	self		="si coś", ściśle ostatnia pełna konstrukcja, może "ta coś tmu się tę eń ubiera ubiera" - 'ubieranie na siebie ubrania'
wzajem							lepiej "wzaj się"
cio							="cien coś", wspomniane ostatnio, coś między "to" a "się"
takie, tkie							="tki coś", ale czy jest potrzebne?
niniejsze							="niniejszy coś"
nine nin							="nin coś"
tune tun							="tun coś", (?) 'tym razem' ('teraz') to "w tune" (por. "uj")
następujące, nace, nce, naste, poniższe, ższe							="następujący coś"
powyższe, wyższe, ższe, sze							="powyższy coś"
tu	hier			тут	here		="gdzie tujter"
teraz, ter	jetzt			сейчас	now		="gdy tujter"
ongi, ong				раньше			="pon ter"
potem, pot				потом			="po ter"
tujteraz, tujter				здейчас
tam	dort			там	there		-> "gdzie to", por. 1-argumentowe "tam"
oto, ot							="oten coś"
ojto, ojt							="jont coś"
wszystko, wsio	alles			всё			~="każd coś"?
nic	nichts			ничто	nothing		="żad coś"
plusnic, pnic	plusnichts, pnichts			плюсничто, пничто	plusnothing, pnothing		="pżad coś", np. "o pnic mów" - 'mówić o niczym'
cóż							zastępuje "co" w mowie zależnej, np. "prawdą der on że den cóż der ty żre pyta" - 'on pyta, co jesz'
któż							zastępuje "kto" w mowie zależnej
toż							zastępuje "to" w mowie zależnej, oznacza że ten, o kim się mówi, wiedział, o czym mówi, ale mówiący niekoniecznie
całość, cłość							'100%', o ileś razy, np. "nlet / 3 . 1. cłość dziej wysok" ("nle / 3 . cłość dziej wysok"?)-'wyższy o jedną trzecią'
kroć							ileś razy, np. "nle 2 kroć dziej bez wysok" - 'dwa razy niższy'
prawda							'prawda', obok "fałsz" "bez prawda" (czyli matematyczne przeczenie to "bez", ale czy inne spójniki nie głupieją) wynik "szesz" i tego, co ma "szesz" wbudowane, ale "czy szesz żad pies", czyli "czy bez prawda"
jest	ist			есть	are	aru	np. "der ja den gamoń jest" - bycie przeze mnie gamoniem, "der ten piłka des Karol jest" - należenie piłki do Karola, raczej zastąpić przez "jes ... li"
wycofaj ? !!coś#							materiał do budowy czegoś jak "!!#", ale jak właściwie działa? jakiś czasownik?
li							tworzy argument dla niektórych funkcji
uf							ostatni argument dla paru funkcji wieloargumentowych
!	!	!	!	!	!	!	argument, który zmienia funkcję w niefunkcję, prawie jak "ǂ 1 .", ale jest inteligentniejsze i (np. ?) "na !" itp. zatrzymuje "w" itp. ("w na !" to niefunkcja), "ber"="der !", "ben"="den !", "bem"="dem !"... przy czym czasem można podstawić argumenty funkcji jako, kolejno, "ta", "tę", "tmu", "zamian", np. "szesz ta pies ga pies"~="szesz ta pies tę ga pies ta !", "dżdży śnieg"~="ta śniego dżdży !", a "ga pies"~="ta pies ga !" (ale co na przykład z "oj !"?)
operatory łamiące zasady składni
", MIN	", MIN	", MIN	", MIN	", МИН	", MIN	", MIN	początek cudzysłowu
', NIM	', NIM	', NIM	', NIM	', НИМ	', NIM	', NIM	koniec cudzysłowu ("NI" wykomentowuje, kiedy jest to potrzebne)
..., KROP	..., ?	..., ?	..., ?	..., ?	..., ?	..., ?	tworzy argument dla niektórych funkcji, np. "szesz ta " hacz ' jacz " kia ... coś ' znaczy", "szesz ta " em ' jacz " jes je ... li ' znaczy" (ale czy to jasne, kiedy działanie się zaczyna i kończy? jakieś "lambda"???), mówimy o tym jako "" NI ... '" ("MIN NIKROP NIM")? (a może jednak to działa jak "%s" w printf w odróżnieniu od "\n"? - raczej nie)
KROPA							przyjmuje argument - liczbę, która wskazuje, który argument zastępuje, np. "" je pżad si tamr KROPA 1 . KROPA 2 . KROPA 2 .'" oznacza to, co '"je pżad si tamr A B B"' (ale czy nie za dużo argumentów wymaga "NI"? Czy ""KROP NI a'", czyli '"KROP a"' nie jest zbyt pokrętne?; jak to łączyć ze zwykłym "..."?)
KROPAP							? przyjmuje 2 argumenty - liczbę, która wskazuje, który argument zastępuje, i przypadek, do użycia w językach takich jak polski, np. "szesz ta poŭ ski Polska " pies KROPAP 1 . dopełniacz ' jacz poŭ pollok " tgo ... pies ' znacz"
!!#	!!#	!!#	!!#	!!#	!!#	!!#	wycofanie, odwołanie wypowiedzi, niedopracowane, mówimy o tym jako "" !!NI# '" ("MIN !!NI# NIM"), ewentualnie "" NI!NI!NI# '" ("MIN NI!NI!NI# NIM"), por. "wycofaj"

Przyimki można odwrócić (pollok "deren", espelok "oen" ~ polski 'który'). "der !" skraca się do "ber". Ogólnie w różnych wariantach polloku:

der, ta	deren, taen, kia	ber, ba
den, tę	denen, tęen, kę	ben, bę
dem, temu, tmu	demen, temuen, tmuen, kiemu, kmu	bem, bemu, bmu
des, tego, tgo	desen, tegoen, tgoen, kiego, kgo, chgo	bes, bego, bgo
derm, tema, tma	dermen, temaen, tmeen, kiema, kma	berm, bema, bma

Zdania pytające można sprowadzić do rozkazujących, a rozkazujące do oznajmujących.

Czasy opisowo: "w ongi", "w teraz" ("w ter"), "w potem", albo za pomocą "szersz" itp.

Istnieją też skróty matematyczne, np.

• cyfry ("jeden" ("len"), "dwa", "trzy", "cztery" ("czter"), "pięć", "sześć", "siedem" ("siedm", "siem"), "osiem" ("ośm"), "dziewięć" ("dźwięć"), "zero" ("zer") a może to jednak całe liczby, a nie funkcje
• kropka ("c-ip", liczba zero i podstawa dla innych liczb), przecinek ("koma", przecinek dziesiętny), lewy nawias ("wokresie", "wokres", "wokr", znak okresu)
• + ("dodać"?), - ("odjąć"?), * ("pomnożyć"?), / ("podzielić"?)

Można też budować liczby na rzeczowniku, zamiast na "c-ip" ("2 3 pies" - 'dwadzieścia trzy psy', "2 , ( 3 tort" - '2 i jedna trzecia tortu', "0 czło" - 'zero człowieków' (ale czym to się różni od "żad czło"?))

"mikro", "mili", "centy" ("cent"), "decy", "deka", "hekto", "kilo", "mega" to funkcje

Słownictwo

coś (dowolny byt (czy coś takiego - "fik coś"))
	roślina in coś	zwierz ak coś	ludź	anioł	Bóg
		ktoś
			ktodź

Trzecia osoba nie jest do końca dobrze określona, w sumie można używać "ten ludź" w roli "on", "ona".

Smaki: ny cukier (ny cuk), ny sól, ny kwas, gorzki ny piołun (ny pioł)

Ruch: kroczy (krocz) (biegnie (bieg), maszeruje (maszeruj, marsz)), jedzie (jedź), płynie (płyń), leci (leć), pełznie (pełzń, pełź, pełza, pełz), ywo woda płynie ywy woda idzie (ɣwy wod idź; płynie jak woda, niem. fließen; rzadko potrzebne doprecyzowanie, zwykle wystarczy kontekst: "ta wod idź"; też np. o prądzie elektrycznym), niesie (nieś; "szesz ta ja oj ta zon ja ręka pszo się nieś" - przesuwam rękę), ślizga (ślizg; "ny ślizg" - śliski)...

ogólnie: idzie (idź)

rekcja: ta od do przez pszo pszon (?)

słowo	rekcja	uwagi
czas		jako abstrakcja, bywa też "kiedy coś" (jako 'pora'); co do raz, por. "tle"
przestrzeń, peń		jako abstrakcja, bywa też "gdzie coś" i "przestwór"
przestwór, przestw		bardziej konkretne znaczenie polskiego 'przestrzeń', jak w 'potrzebuję przestrzeni'
droga	od do przez
tunel	od do przez ?
niebo niebiosa, nieb		'niebo jako stan wiecznej szcześliwości'
piekło
czyściec
anioł		"kia święt anioł" lub "diabeł"
diabeł
święty, święt	ta	"lacz święty" to 'święty (człowiek)'
ciało, ciał	(zon)
dusza, dusz	(zon)
maszyna, maszyn, mszyn, machina, machin, mchin
człowiek, czło
gamoń, gmoń		"szesz ja każd gmoń ludź"
pies
kot ak drap
gryzoń ak gryź
mysz
chomik, chom
owca owc ak wełna, ak wełn
lis
wiewiórka, wiewiór
niedźwiedź, dźwiedź, miś ? ak miód		podobno je miód, pszczoła bardziej pasuje do miodu
pszczoła, pczoł ? ak miód		robi miód, por. "ak wełn"
nietoperz, toperz, toprz
lew
tygrys, tygr
gepard
lampart
jaguar, jagŭar
żaba, żab
ryba, ryb
wąż
węgorz ɣwy wąż ryb
nosorożec ak w na nos róg ? ak i nos róg
jednorożec ak raz róg
drzewo, drzew
cukinia, cukiń, cuk
ogórek, ogórk, ogór
jabłko, japk
chleb		'pieczywo'
chlebk		'chleb'
bułka, buł
rogal ɣwo księżyc buł
ser
ɣwyn żółt ser
ɣwyn śnieg ser
wino win, wink
len lnu
kakao, kakaŭ		'kakao (napój)'
ɣwy kakaŭ proszk		'kakao (proszek)'
in kakaŭ		'kakaowiec'
ogień, ogń
woda, wod
ziemia, ziem
in ziemia, in ziem		'ziemniak'
prąd		'prąd elektryczny'
nurt		'nurt, prąd (wody)'
rzecz rzeczk		'rzecz' (czyli co?) ?
naczynie, naczyń		'naczynie (kuchenne?)', co z "jca coś"
pomieszczenie, pomieszczeń, pomieszcz, pom		??
pokój ? pokójk ?	ta (a może "ja ta ... dom pokój"?)	'pokój (czyjś)'
pokój ? bez wojna, bez wojn	?
walczy, walcz	ta przeciw zza ać ?	ktoś przeciw komuś o coś (żeby np. ustalić, jakie jest) o coś (żeby to było); bywa "ać nie", a jak wyrazić walkę o coś, żeby to mieć; dotyczy też następnych
wojna, wojn	ta przeciw zza ać ?	? 'wojna, toczyć wojnę, walczyć na wojnie', por. "świeć"
kłótnia, kłócisię, kłóci, kłóć	ta przeciw zza ać ?
potyka, potyk, potknie, potkń	ta przeciw ? ta zza	ktoś o coś, np. "szesz ta ja zza próg potkń" ? "szesz ta ja przeciw próg potkń" - 'potykam się o próg', "szensz ta on zza martw zza próg dok potkń" ? "szensz ta on zza martw przeciw próg potkń" - 'ze zmartwienia potknął się o próg')
potyka, potyk, potknie, potkń	ta przeciw ? ta zza	ktoś o coś, np. "szesz ta ja zza próg potkń" ? "szesz ta ja przeciw próg potkń" - 'potykam się o próg', "szensz ta on bartw martw zza próg dok potkń" ? "szensz ta on zza martw zza próg dok potkń" ? "szensz ta on zza martw przeciw próg potkń" - 'ze zmartwienia potknął się o próg')
klucz	ta	do czegoś
katastrofa, katastrof, ktrof
ɣwy ktrof ogń		'pożar'
ɣwy ktrof zalej		'powódź'
sieć
krata, krat		np. metalowa
ɣwoś krat, kratka, kratk ? ny krat	ta	wzór (?), przymiotnik 'kraciasty'
pas		np. skórzany
pasek, pask ? ny pas	ta	wzór, por. "ɣwoś krat"
skóra, skór
skórka, skórk ? gby skór		np. owocu
gryzie, gryź	ta tę
ɣwoś gryź	ta tę ?	'piecze, drażni (jak szampon)', "nce ɣwoś gryź" - 'gryzące, drażniące', co z miejscem
?nadr ɣwoś gryź	ta tę	'pali, żre (jak kwas)', "nce nadr ɣwoś gryź" - 'żrące'
boli, ból	ta tę	kogo co (?)
samochód, aŭto (?), aŭt (?), aŭtko, aŭtk		konkretnie 'samochód', ogólnie (z np. poniższymi) "ark jedź"
aŭtobus, bus
bus busik, busk
tramwaj, tram
pociąg, pciąg
rower		przykład "rka jedź"
aŭtomat		?
ny aŭtomat	ta	'aŭtomatyczny'
piłka, piłk
szyba, szyb, szybk
matematyka, mat		por. "amt"
fizyka, fiz
chemia, chem
biologia, bio
informatyka, inf (?)
koło, koł kółko, kółk		jako figura geometryczna
ny kółko, ny kółk	ta	'okrągły'
ɣwo jedź kółk		'koło (np. samochodu)'
oś ośka, ośk
numerek, nrek		'numer'
góra, gór		'góra (wysoko)'
dół		'dół (nisko)'; ="bez góra"
górka, górk		'góra (w górach)'
dołek, dołk		'dół (wykopany)'
prosi, proś	ta tę byż
dziękuje, dziękuj	ta tę zza
przeprasza, przeproś	ta tę zza
wita	ta tę
żegna	ta tę
lubi, lubk	ta tę
kocha, koch nadr lubk	ta tę
zakochany, zakch	ta tę	ktoś w kimś
zły	ta tę	'ktoś jest na kogoś zły, zdenerwowany'; (?) ściśle 'zły'="bez dob"/"nie dob"
zmysł	ta tę	ogólnie 'odczuwa jakimś zmysłem', por. "czuje", "wrażenie"
widzi, wzrok, widź	ta tę
słyszy, słuch, słysz	ta tę
dotyk, dot	ta tę	'czuje dotykiem'
smak	ta tę	'czuje smakiem'
zapach, węch	ta tę	'czuje węchem'
żre	ta tę	"je" to coś koło "jest"
konsumuje, konsumuj, konsum, jeść	ta tę	'je (stały pokarm)'
pije, pij, ɣwy wod żre	ta tę	skrót albo ze słowotwórstwa
obraz, obr	ta	'obraz, wyobrażenie (czegoś)'
maluje, maluj	ta tę ?	ktoś coś ? ale co to znaczy? można malować ścianę, obraz albo słońce na obrazie, można też zamalować płutno
rysuje, rysuj, rys	ta tę ?	z uwagami z grubsza jak wyżej dodać stosunek do rys i rysowania samochodu przez wandala
fotografia, fotka, foto	ta (de)	? "oj foto" to 'fotografować'
kryje, kryj	ta tę	?
ące kryje, nce kryj	ta	'skryty, skłonny do sekretów', por. "nce tę ... kryj", ?
ny kryje, ny kryj	ta	'skryty, skrycie, po kryjomu'
pomoc, pomaga, pomóż, pom	ta tę byż ?	ktoś komuś w czymś
każe, każ	ta tę byż ?	ktoś komuś coś
karze, karz kara, kar	ta tę zza (?)	czy "tę ja kar" to i 'kara dla mnie', i 'karanie mnie'? czy "zza" pasuje?
radzi, radź	ta tę tmu o byż
rodzisię (?), rodzi, rodź	ta ? ta tę
posiada ? bgo	ta tę	? "jest tgo ... li", "bgo" samo z siebie tak działa
ubiera	ta tmu tę	"ta ... tę ... tmu ... ubiera" to skrót od "ta ... oj zacz ta ... jes w ubr ... li"
ucieka, uciek	ta tę od do przez pszo pszon (?)	ktoś komuś ...
goni, goń bez ucieka, bez uciek	ta tę od do przez pszo pszon (?)	ktoś kogoś ...
ładny, ład	ta	"bez ład" to 'brzydki', "bar ład" - 'piękny'
śliczny, ślicz	ta	'śliczny, uroczy, słodki'
czarny ny węgiel, ny węg	ta
biały ny śnieg	ta
czerwony ny krew	ta
zielony ny trawa, ny traw	ta
niebieski ny niebo, ny nieb	ta
żółty ny żółtko, ny żółt	ta
brązowy ? ny brąz	ta
szary, szar	ta
fioletowy ny fiołek, ny fioł	ta
różowy	ta
pomarańczowy ny pomarańcza, ny pomarańcz, ny pom	ta
rudy ny lis	ta
kolor	ta	'kolor, coś ma kolor', np. "je kolor ny śnieg"
ny kolor	ta	'kolorowy'
ny biały ny ny śnieg ? pa ny śnieg	ta	'jasny (kolor)'
bez ny biały bez ny ny śnieg ? bez pa ny śnieg ? ny czarny ... ny ny węg ? pa ny węg	ta	'ciemny (kolor)'
świat		?
światło, światł, świeć	ta	'świecić, światło czegoś' (a może trzeba odróżnić 'światło' od 'świecenia'?), por. "wojn"
ny światło, ny światł, ny świeć	ta	'jasny, oświetlony' ? 'mocno świecący'
... bez ny świeć	ta	'ciemny, nieoświetlony' ? 'słabo świecący'
... ɣwon krew świeć		'światło czerwone (uliczne)'
... ɣwon traw świeć		'światło zielone (uliczne)'
... ɣwon żółt świeć		'światło żółte (uliczne)'
dobry, dob	ta	'zły' = "bez dobry"
duży, duż	ta	'mały' = "bez duży", zob. "mały"
długi, dług	ta	'krótki' = "bez długi"
wysoki, wysok	ta	'niski' = "bez wysoki"
ciężki, cięż	ta	'lekki' = "bez ciężki"
daleki, dalek, dlek	ta	'bliski' = "bez daleki", zob. "dko", "blisk"
ciepły, ciep	ta	'zimny' = "bez ciepły"
szybki, szybk, szyb	ta	np. iść, raczej jako przysłówek; 'wolny, powolny' - "bez szybki"
ny szybki, ny szybk, ny szyb	ta	np. człowiek; 'wolny, powolny' - "bez ny szybki"
wolny	ta ...	'wolny, swobodny'
zdrowy, zdrow	ta	sam zdrowy, człowiek czy zwierzę; 'chory' - "bez zdrowy"
ny zdrowy, ny zdrow	ta	np. jedzenie
dzdrow ? całość	ta	'cały, nie w kawałkach'
młody, młod	ta	'młody', 'nowy (niedawno wyprodukowany)'; 'stary' to "bez młody" albo "bez nowy", zależnie od dokładnego znaczenia
nowy, now	ta?	raczej z "kna"; 'nowy' jak 'Nowy eksponat w muzeum to najstarsza na świecie książka' - "szesz je ten kna now w muzeum eksponat najz bez młod książk", 'Nasza nowa sprzątaczka jest starsza niż stara' - "szesz ta ten kna now ka acz dla my sprząta niż kna bez now an bez młod"; 'stary' to "bez młody" albo "bez nowy", zależnie od dokładnego znaczenia
nowina, nowin	?	zaskakuje kogo? a może "je że to wie kna now ta ja wie"
wiadomość	?	'przekazywanie wiadomości'?
nowość	?	dla kogo
specjalny	ta?	?
stoi, stój	ta	kiedy nie "bez idź"
siedzi, siedź	ta
leży, leż	ta
trwa	ta
szczeka, szczek ga pies	ta
miaŭczy, miaŭcz ga kot ga ak drap	ta
wina, winny, winka, wink	ta	"szesz ta ty zza to wink"~="szesz przez ty to" (?)
wolne	ta	'ktoś ma wolne, czyjś wolny czas' ?
zależy	ta tę	coś od czegoś
chce	ta tę ? ta że ta byż	"że ... chce" = (?) "tę fakt ... chce", ale co z "mów"
zależym	ta tę ? ta że ta byż	'komuś na czymś zależy'
nadzieja, nadź	ta że
bawi, baw	ta	bawi się
muzyka, muzyk	ta	'gra, muzykuje', często z "tą"
gra	ta	często z "tą" i chyba "przeciw", "siesz wle je gra coś" ("pasjans", "ɣwy piłk gra")
pokona, wygra	ta tę ?	"przegra" zbędne, jak określić w co
zakład	ta tę tmu wzajem że ? ta tę (?) że	'ktoś coś przeciw czyjemuś czemuś że coś ('na kogoś' z grubsza "że ta ... wygra", chyba że chodzi o 'stawianie, że coś będzie', czyli po prostu "że") stawia' ? jak "je zakład umowa"
umowa	ta tę (?) że	kogoś (z kimś, czy dawać dwie osoby pod "ta"?) że
macha, mach	ta tę	np. "ta ty tę zon ty ręka macha"
trzyma, trzym	ta tę
daje, daj	ta tę tmu	"dostaje" zbędne
prezentuje, prezentuj, prezent	ta tę tmu	"eń prezent" to 'prezent'
bierze, bierz	ta tę tmu
kradnie, kradź	ta tę tmu
dług dłużny, dłuż	ta tę tmu	ktoś coś komuś
kupuje, kup	ta tę tmu zamian	ktoś coś od kogoś za coś; "sprzedaje" zbędne
płaci, płać	ta tę tmu zamian	ktoś coś komuś za coś
uczy, ucz	ta tę tmu	ktoś o czymś kogoś, ? "ta ... oj ta ... o ... ej wie" czy jakoś tak
smaruje, smaruj	ta tmu tę ? ta tę jtą
zalewa, zalej	ta tę jtą ? ta tę	"ta Ania tę japk jtą wod zalej" czy "ta Ania oj ta wod tę japk zalej"
nazywa, nazwie	ta tę tmu	ktoś jakoś kogoś, np. "ta on tmu ja tę " Łukasz ' nazywa"
kojarzy, kojarz	ta tę tmu	ktoś z czymś coś
mówi, mów	ta tę tmu o że	ogólnie
rzecze, rzecz	ta tę tmu o że
krzyczy, krzycz	ta tę tmu o że
szepce, szepcz, szepc	ta tę tmu o że
śpiewa, śpiew	ta tę tmu o że	"eń śpiew" to 'piosenka'
pisze, pisz	ta tę tmu o że
myśli, myśl	ta tę o że	konkretna sformułowana myśl
rozsądny, rozsądek, rozsąd ? ny rozmyśl	ta
uważa	ta (tę o ?) że	'myśli, uważa, sądzi'
przypuszcza, przypuść	ta (tę o ?) że	a może "że chba ... uważa" zamiast "że ... przypuść"
czuje, czuj	ta (tę o ?) że	'czuje (że coś jest prawdziwe)'
wrażenie, wrażeń	ta (tę o ?) że	'ma wrażenie, że jakoś jest', np. "szesz ta ja że jo zimny bez ciep wrażeń" - 'mam wrażenie, że jest zimno, zimno mi' (?)
rozmyśla, rozmyśl	ta o
odpowiada, odp	ta tę o że tmu zamian	ktoś coś o czymś że coś komuś na coś
słowo, słow	o że
zdanie, zdań	o że
tłumaczy, tłumacz, tłumcz	ta (tę tmu o że ?) poŭd dŭop	"acz tłumacz" - 'tłumacz'
język ski coś	ta	czyjś, 'język (mowa)'
ozór	(zon)	'język (część ciała)'
znaczy, znacz	ta	'znaczenie'
pracuje, pracuj, praca, prac	ta (ów)	(?) ktoś nad czymś/czyjaś nad czymś
... ny prac	ta	'pracowity'
leniwy, leniw, leń ... bez ny prac	ta	'leniwy'
... acz bez ny prac	ta	'leń'
... ak bez ny prac	ta	'leniwiec'
mama, mam	tma ta	'rodzic czyli ojciec lub matka'
syn	tma ta	'dziecko jako syn lub córka'
brat	tma ta	'brat lub siostra'
przyjaciel	tma ta
dumny	ta	takie uczucia często z "zza", a może jednak "ta ... tę ... dumny" zamiast "ta ... zza ... dumny"
uśmiechasię, uśmiech	ta
płacze, płacz	ta
wesoły, wesoł	ta
smutny, smutek	ta
nuda	ta
martwisię, martwi, martw	ta	'martwy' to "bez żyj"
opowiadabajkę	ta	zwykły czasownik, używany, kiedy ktoś mówi "opowiembajkę" itp.
stan	ta	np. "szesz ta ja je stan opowiadabajkę" (?)
wystarczy, starczy, wyst, dosyć, dość	ta tę (?)	coś komuś
bardzy, bary, bry	ta	'bardzo', zob. "bar"
bardzawy, brwy, bwy, braw	ta	~'mocno', jakby mniej niż 'bardzo', zob. "baw"
mały, maɣ, mał, mły	ta	="bez bry" ("bez bardzy", "bez bary"), ~'mało' jako 'nie bardzo', zob. "mło", 'mały' to "bez duż"
kilka, klka, kilk		'więcej niż jeden', jak liczebnik, z "tle", "tle kilk"="mno"
dużo, dżo		jak liczebnik, z "tle", "bez dżo"="bżo"
bżo		'mało', jak liczebnik, z "tle", ="bez dżo", zob. "mało"
robi, rób	ta iz tę	?, może raczej "ta ... iz ... oj ..."
zostaje	ta tę	?, raczej "zacz jes je ... li"
jest	ta tę	?, raczej "jes je ... li", jak już to trochę ogólniej, zobacz przy specjalne słowa

Kalki

Nie wiem, czy to logiczne, ale są kalki typu

• "je pan" - 'pan' jako grzecznościowy tytuł albo forma drugiej osoby, np. "szesz w gdzie co w teraz ten je pan profesor" - 'Gdzie jest pan profesor?', "szesz ta je pan ty co" - 'Co pan robi?'
• "kto", "on", "ona" - nie mówi się 'co', 'coś' o ludziach

Chociaż niby można z nich zrezygnować.

Przykłady

pollok

prawdą der ja den ty lubi

-> szesz ta ja tę ty lubk

prawdą der Karol dem mama den piłka daje

-> szesz ta Karol tmu mam tę piłk daj

prawdą w des derm der ja dom ja

-> szesz w tgo tma ta ja dom ja

prawdą do Poznań przez na tor der pociąg jedzie

-> szesz do Poznań przez na tor ta pociąg jedź

niech der ten pies od tu idzie

-> niech ta ten pies od tu(?) idź

czy der pies kwiczy

-> czy ta pies kwicz

prawdą der ja o pies den że der pies szczeka coś mówi

-> szesz ta ja o pies tę że ta pies szczek cos mów

prawdą der ty niż der ja tol deren der acz oi uczy lubi syn prawdą der ty niż ja denen der acz oi uczy lubi syn prawdą derm der ty niź derm der ja li denen der acz oi uczy lubi syn

szesz ta ty niż ja kę ta acz oj ucz lubi syn

Ty bardziej niż ja masz syna (dziecko), którego nauczyciel lubi.

Nauczyciel lubi twojego syna bardziej niż mojego.

prawdą der rod niż platyna niź der platyna niż złoto li drogi

Rod jest bardziej droższy od platyny niż platyna od złota.(?)

szesz ta coś oj ta zo się ręka rusza

Coś rusza swoja ręką.

szesz zo i jak zon ɣwy żab płyń li ta ręka rusza jak zon ɣwy pełznie płyń li ta noga rusza płyń

Płynie z ruchami ręki jak przy pływaniu żabką i ruchami nogi jak przy pływaniu kraulem

niech ta ty płyń

niech ten ów żab ręk

niech ten ów pełz nog

Płyń. Niech będzie ta żabowa ręka. Niech będzie ta pełzaniowa noga. (Ręce do żabki, nogi do kraula.)

szesz ta zon ja włos niź ny krew ny traw

Moje włosy są bardziej zielone niż czerwone.

dla owiec gimnazjum je adło eje den mat zna książka

podręcznik do matematyki dla gimnazjalistów

szesz ta kia w gdy ta Mark_Spitz jes je nastolatek li tę tle 6 . tę płynie ɣwy złoto medal w w num 1 9 6 5 . w n.e. rok ɣwo Machabeusz olimpiada zdobywa si Mark_Spitz w po si zdobywa jeszcze tę i ta si Mark_Spitz w w Meksyk w num 1 9 6 8 . w n.e. rok olimpiada tę i tle 2 . ɣwy złoto medal i tle 1 . ɣwy srebro medal tle 1 . ɣwy brąz medal zdobywa ta si Mark_Spitz kę dopiero w w Pekin olimpiada ta Michael_Phelps pobija w Monachium w num 1 9 7 2 . w n.e. rok ów tle 7 . ɣwy złoto medal rekord udajesię

szesz
 ta
  kia
   w
    gdy
     ta
      Mark_Spitz
      jes
       je
        nastolatek
        li
    tę
     tle
      6
       .
      tę
       płynie
       ɣwy
        złoto
        medal
     w
      w
       num
        1
         9
          6
           5
            .
        w
         n.e.
         rok
       ɣwo
        Machabeusz
        olimpiada
      zdobywa
   si
    Mark_Spitz
  w
   po
    si
     zdobywa
   jeszcze
    tę
     i
      ta
       si
        Mark_Spitz
       w
        w
         Meksyk
         w
          num
           1
            9
             6
              8
               .
           w
            n.e.
            rok
          olimpiada
        tę
         i
          tle
           2
            .
           ɣwy
            złoto
            medal
          i
           tle
            1
             .
            ɣwy
             srebro
             medal
           tle
            1
             .
            ɣwy
             brąz
             medal
         zdobywa
      ta
       si
        Mark_Spitz
       kę
        dopiero
         w
          w
           Pekin
           olimpiada
          ta
           Michael_Phelps
           pobija
        w
         Monachium
         w
          num
           1
            9
             7
              2
               .
           w
            n.e.
            rok
          ów
           tle
            7
             .
            ɣwy
             złoto
             medal
           rekord
     udajesię

(?) Markowi Spitzowi, który zdobył jako nastolatek 6 złotych medali w pływaniu na Olimpiadzie Machabejskiej w 1965 roku, później udało się jeszcze zdobyć 2 razy złoto, raz srebro i brąz na Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku w 1968 roku, a także ustanowić pobity dopiero na igrzyskach w Pekinie przez Michaela Phelpsa, który zdobył 8 złotych medali, rekord 7 złotych krążków w Monachium w 1972 roku. [2]

czy ta kle ny krew nce kappa ba bę widź

czy bo ta ny krew ɣow krew to

Czy czerwony rzuca się w oczy? Czy to dlatego, że czerwony wiąże się z krwią?

szesz je ɣwy ktrof zalej jtą?ta wod zalej

(?) Powódź to zalanie wodą.

szesz żad może z żad co ten żyj

(?) nie może być tak, że (istnieje ż takie, że (nie istnieje c takie że ((c - co) i (ż - takie życie z c))))

(?) Bez czego nie mogą żyć. (Poza gramatyką, co znaczy to "z"?)

szesz i ów ższe bałagan ów nine bałagan

~ Jest bałagan w powyższym i niniejszym.

szesz bo co ta tan skr igła jes tki li

Dlaczego ta igła (zależnie od kontekstu, np. igła z drzewa) jest taka?

szesz dzmy fik w nak ciz szkło górk mno kę trwa tresuj szczur

Powiedzmy, że fikcyjnie na szczycie („końcu”) szklanej góry są tresowane szczury.

szesz w gdzie ta ryż leż kie leż ryż

Tam, gdzie jest leżenie ryżu, jest leżący ryż.

czy idej kia ryż leż"

szesz dzmy żad idej ta coś ryż

szesz bo niet tamniet

Czy istnieje (unikalna) idea leżenia, które ma (w odpowiednim sensie, ~posiadanie nieseparowalne (jak 'moja mama'); kogo?, co?) ryż? Powiedzmy, że nic nie ma (w tym sensie) ryżu. Ponieważ nie istnieje to, nie istnieje tamto.

szesz dzmy je idej zwan dgrvgxxw idej dgrvgxxw

szesz dzmy żad je idej zwan pies idej pies

ale

szesz i idej zwan pies idej pies

ale

Powiedzmy, że istnieje (unikalna) idea dgrvgxxw, która jest ideą dgrvgxxw jako nazwy, ale powiedzmy, że nie istnieje idea psa, która jest ideą psa jako nazwy, ale istnieje idea psa i idea psa jako nazwy.

siesz wyst em kia stój gamoń

siesz może ta ja dla się em kia marsz gamoń

Dość bycia stojącym gamoniem. Mogę sobie pobyć maszerującym gamoniem.

siesz bo ta je gamoń ja zza stój nuda w pot ta ja marsz

Ponieważ nudzi mnie, gamonia, stanie, będę maszerował.

nle tle ...

nlel 2 metr przeden ! pies

nlelt 2 . metr przeden ! pies

nlel tle 2 . metr przeden ! pies

dwa metry za psem (miejsce, rzeczownik jak "na domk")

nle 2 metr jes w przeden pies li

nlet 2 . metr jes w przeden pies li

nle tle 2 . metr jes w przeden pies li

jest dwa metry za psem (~czasownik)

nle 2 decy bel dziej ny ga coś

nlet 2 . decy bel dziej ny ga coś

nle tle 2 . decy bel dziej ny ga coś

o dwa decybele głośniejszy

nlel 2 metr nad ! to

nlelt 2 . metr nad ! to

nlel tle 2 . metr nad ! to

o dwa metry wyżej (nad tym, miejsce, rzeczownik jak "na domk")

nle 2 metr jes w nad to li

nlt 2 . metr jes w nad to li

nle tle 2 . metr jes w nad to li

jest o dwa metry wyżej (nad tym, ~czasownik)

nle 2 kroć dziej bez wysok

nlet 2 . kroć dziej bez wysok

nle tle 2 . kroć dziej bez wysok

dwa razy niższy

nle 2 cłość dziej bez wysok

nlet 2 . cłość dziej bez wysok

nle tle 2 . cłość dziej bez wysok

o dwa razy niższy (minus jeden razy niższy - wiele sensu to nie ma)

nle 2 cłość dziej duż

nlet 2 . cłość dziej duż

nle tle 2 . cłość dziej duż

o dwa razy większy (trzy razy większy)

nlet / 3 . 2 . cłość bez dziej wysok

nle tle / 3 . 2 . cłość bez dziej wysok

o dwie trzecie niższy (mniej wysoki)

nlet / 3 . 2 . cłość dziej bez wysok

nle tle / 3 . 2 . cłość dziej bez wysok

nlet / 5 . 3 . kroć dziej wysok

nlet 4 0 . procent cent cłość bez dziej wysok

nlet 6 0 . cent kroć dziej wysok

o dwie trzecie większa niskość (o dwie trzecie bardziej niski, czyli niskość 5/3, czyli wysokość 3/5, czyli o 40 procent mniej wysoki, czyli 60% raza wyższy)

nle 2 procent cent cłość dziej dług

nlet 2 . procent cent cłość dziej dług

nle tle 2 . procent cent cłość dziej dług

nlet 1 0 2 . cent kroć dziej dług

nlet 1 , 0 2 . kroć dziej dług

o dwa procent dłuższy, czyli 102% raza wyższy

nle tle 2 . kilo gram bez zbyt cięż

nle tle 2 . kilo gram bez zbyt cięż

nle tle 2 . kilo gram bez zbyt cięż

o dwa kilogramy za lekki (za mało ciężki)

nlet / 3 . 1. cłość dziej wysok

(?) nle / 3 . cłość dziej wysok (to sugeruje, że czasem "tle" jest równoważne "*" - ale skąd wiadomo, że na początku jest jeden?)

nle tle / 3 . 1. cłość dziej wysok

wyższy o jedną trzecią

Tak jak chyba wszędzie, "dziej" można zastąpić przez "niż"+coś (albo coś w stylu "niź tę to li"), np.:

nle 2 decy bel niż samochód ny ga coś

nlet 2 . decy bel niż samochód ny ga coś

nle tle 2 . decy bel niż samochód ny ga coś

o dwa decybele głośniejszy niż samochód

nlet / 3 . 2 . cłość bez niż róż wysok

o dwie trzecie mniej wysoki niż róża (czyli trzy razy niższy niż róża)

"tle" też ma ciekawe użycia

tle 2 0 metr ku gór w nad domk leć

tle tle 2 0 . metr ku gór w nad domk leć

polecieć dwadzieścia metrów w górę nad domem

podlecieć dwadzieścia metrów nad dom

Ojcze nasz (pierwszy szkic, czasem logiczniej, czasem dosłowniej)

uwaga des my w niebo tata
niech den des ty imię czci
niech des ty królestwo dokończy przychodzi
niech den des ty wola w i na ziemia niebo dokończy spełnia
niech der ty dem my den des my deren powszedni chleb w dziś daje
niech der ty dem my den des my winy odpuszcza
prawdą der my den des my winowajca odpuszcza
analog
niech nie der ty den my do na pokuszenie wodzi
niech der ty den my przeciw zły zbawia
lecz

Ojcze nasz (nowsza wersja, wciąż niedopracowana)

uwaga derm der my w niebiosa mama
niech den derm der ty imię święci
niech der derm der ty królestwo dokończy przychodzi
niech w i na ziemia niebiosa denen der ty chce coś
niech der ty dem my den ów my deren powszedni chleb w dziś daje
niech der ty dem my den der my winny odpuszcza
prawdą der my dem acz dem my winny odpuszcza
analog
niech nie der ty den my do na pokuszenie wodzi
niech der ty den my przeciw wbbez dobry zbawia
lecz

Ojcze nasz (nowsze słownictwo)

wak tma ta my w niebios mam
niech tę tma ta ty imię święć
niech ta tma ta ty królestwo dok przyjdź
niech w i na ziem niebios kę ta ty chce coś
niech ta ty tmu my tę ów my kia powszedni chleb w dziś daj
niech ta ty tmu my tę ta my wink odpuść
szesz ta my tmu acz tmu my wink odpuść
analog
niech nie ta ty tę my do na pokuszeń wódź
niech ta ty tę my przeciw bez dobr zbaw
lecz

matematyka (ale co ze spacjami?)

=+1.1.2.

1 + 1 = 2

=^2.0,5.0,25.

0,5 ^ 2 = 0,25

=/3.1.0,(3.

1 / 3 = 0,(3)

=11.1,(9.

"1,(9) = 11"

a może odróżnic "komaż" od "koma", żeby mieć wariant bez takich absurdów. Tylko który?

=,1(9.,2.

0,1(9) = 0,2

POLILOK

PARWDOM DER LAL DEN TIT LUBIT

PARWDOM DER " KAROL ' DEN MAMAM DEM PIQK DAJET

PARWDOM BEP DEST LAL DOM LAL

PARWDOM DOT " POZNAN ' PCEST NAN TOR DER POTSJON LEDZET

NJEHT DER TEN PJEST BOT TUT LIDZET

TCIT DER PJEST KFITCIT

PARWDOM DER LAL O PJEST DXET DER PJEST TCITCEKAT TSOST MUWIT

espelok

as o tiom oj hamstr on da oj asen mal grand et kap hav

prawdą der dieviel kilka chomik den dieviel kilka deren wbbez duży ek głowa ma

KOL POL

CEH WE GXE TCOQ PEJ SEQ

/szeh we gże czoł pej seł/

CEH od szesz

WE od w

GXE od gdzie

TCOQ od co

PEJ SEQ od pies

czyli w polloku

szesz w gdzie co pies

Gdzie jest pies?

quenlok

ya mi ne mi mi cemen unque ni perian coivie

szesz w ong w w ziem nora ta hobbit mieszka

W norze w ziemi mieszkał hobbit.

pollok

prawdą der je pan " Kowalski ' den jajko żre

szesz ta je pan " Kowalski ' tę jajko żre

deulok

est der is Herr " Schmidt ' den Ei esse

niholok

masu ga desu san " Yamada ' o tamago taberu

espelok

as o es sinjor " Hu ' on ov mangx

quenlok

ya ni na her " Elrond ' nye ohtë mat

руслок

шеш та е господин " Пупкин ' ту яйцо ест

magyalok

em ek va úr " Jakab ' et tojás eszik

Problemy

• Cechy definiujące, niedefiniujące i z natury:
  • czy "ɣwo", "ɣwy", "ów" itp. wystarczą w swojej okolicy?
  • jak do tego ma się "oj"? (jest zwykłe czy z natury? i przy okazji czy nie powinno być przypadkiem?)
  • czy "jer" się przyda?
• "jak" jako porównanie i jako podkreślenie analogii?, por. "też", "kanalok"
• Może należy skrócić "dok zacz", "acz oj dok ej bez" i inne kombinacje. Jak to się ma do "odź"? Czy to to samo, co "oj zacz nie"?
• Co z 'tańczyć do' i 'w rytmie'?
  • Jak się ma "poŭ" do "w"? "do na", "cdo", "cwę", "dŭop", "ku"... i odpowiedniki w stylu "w" i "od"? Czy nie należy znaleźć wspólnego mianownika?
    • "zanimby" nie wymaga wspólnego mianownika? jakby nie, ale dlaczego uwzględniamy tylko bycie przed czymś, co być mogło? (i to w dwu wariantach - co z "bojaknie"?)
      • "i żeb nie A B gdyb nie B A"? czy to w ogóle nie jest to samo, co "żeb nie" albo "gdyb nie B A"?
    • A może rozbić "tmu" na od, do i dla?
    • Jakieś 'przejść na rytm' i 'wyjść z rytmu'?
• Jak się ma "lód", "ny lód" ('lodowaty' ? 'zamrożony' ?), "uj lód" ('zamarzać' ?) do "bez ciep", "nadr bez ciep", "mróz" - czy należy jakoś sprowadzić do jednego rdzenia? "bez ciep" i "jo bez ciep" odpowiada "mróz" i "jo mróz", czy "mróz" i "ny mróz"?
• Wychodzi, że 'procent' to czasem "cent kroć", a czasem "cent cłość", ale co z 'punktami procentowymi'?
• uporządkować i zagęścić (po co "ak drap", jeśli "kot" jest wolne?) słownictwo i ustalić fonetykę (POLILOK, KOL POL, BA BAM, czy co)
• ogarnąć kwantyfikatory w skomplikowanych przypadkach i standardową interpretację
  • 'Ten sam' i 'taki sam'... Problemy z zakresem kwantyfikatorów: "czy ta każd (ten) czło tę chleb żre" a "czy kę ta każd (ten) czło żre chleb" ("pewien" nie wystarczy)...
  • dodatkowy problem ze znaczeniem "ta" itp.: "szesz je ta Kamil przyjaciel ta Karol bez przyjaciel" - 'Istnieje wróg Karola, który jest przyjacielem Kamila.' (istnieje takie p, że "je p ta Kamil przyjaciel" i "je p ta Karol bez przyjaciel" - samo "ta" nie wyjaśnia sytuacji - jakby są potrzebne pełne relacje z lojbanu)
• wprowadzić uwagi do wnętrza zdań - między "META" i "ATEM"? "ME#" i "EM#"? chyba "METE#" i "ATEM#" czy jeden wariant wystarczy? widać, że w niniejszym artykule mamy cały gąszcz kursywy i innych zmian czcionki, nawiasów, rozmaitych cudzysłowów, podpunktów, strzałek...
  • jeszcze coś do gmerania po kolejności poza "ktuj", "jutk" i "potr". Łamiące składnię?
• zrobić coś ze zbytnią długością konstrukcji z "ɣwo" i "ɣwy"
• miejsce dla "li" przy "ać", domyślnie jako "ta li"?

Archiwum

• Trzeba jeszcze rozróżnić cechy definiujące, niedefiniujące i z natury:
  • też dla słów typu "acz" (to jest z natury, "kia ... coś", a "ący" zmienia zwykły czasownik na ów MIN z natury NIM czasownik?),
    • Tak.
  • a także "ɣwo"
    • jest? "ɣwo", "ɣwy", "ów" itp.?
  • i "oj" (to jest zwykłe czy z natury?).
  • A co z definiujące/niedefiniujące? Czy naprawdę trzeba to rozróżnić?
    • Mamy "ten kia ga pies czło" i "kia ga pies ten czło". Może wystarczy. Jeśli jakikolwiek człowiek szczeka, to nie ważne, czy to jest jakiś szczekający człowiek, który coś robi, czy jakiś człowiek, który szczeka i coś robi.
  • Chyba "szesz ta ja tę kia w ter em motyl gąsienica w gdy ta się em poczwarka widź"="szesz ta ja tę kia w ter jes je motyl li gąsienica w gdy ta się jes je poczwarka li widź" - 'Widziałem gąsienicę, która teraz jest motylem, kiedy była poczwarką', ale co z "szersz ta ja tę ę ludź widź" - 'widzę dziecko', kiedy widzę dorosłego? Jak się ma "pies" do "hacz em pies"?
    • Może używać "jer" kiedy teraz (w chwili, o której mowa - ale czy to nie zbyt mętne) i "je", kiedy w ogóle i przyjąć, że rzeczownik jest, a z "hacz em" już kiedykolwiek? "je"="jer hacz em", "jer"~="je hacz w gdy to em"? "szesz ta ja tę kia w ter em motyl hacz em gąsienica w gdy ta się em poczwarka widź"="szesz ta ja tę kia w ter jes je motyl li hacz em gąsienica w gdy ta się jes je poczwarka li widź"="szesz ta ja tę kia w ter em motyl je gąsienica poczwarka widź"? Czy to nie zbytni bałagan?
• A może lepsze są osobne słowa na kolory i smaki? Np. "żółt"/"ɣwo śnieg jaj" i "ny żółt"/"ny śnieg" czy "ɣwo żółt jaj"/"ɣwo biał jaj" i "żółt"/"biał" ("ɣwo ny śnieg jaj" zdecydowanie zbyt długie)?
  • "żółt"/"ɣwon śnieg jaj" i "ny żółt"/"ny śnieg"
• Czy czas to kawałek czasu? Czy przestrzeń i miejsce to kawałek przestrzeni?
  • Chyba jest. "szesz zo gdzie coś gdzie coś"
• Zło nie istnieje. Czy warto odróżniać "bez dob" i "nie dob"?
  • Można tego uniknąć.
• Jeśli zrobimy z "oj" przypadek, podobnie z "pszo" (wychodzi "kier"->"oj" (czy nie zawsze?: czy i jak bez tego należy używać "kier pszo"/"pszo kier"?), a "non" wynika z okoliczności)? Powinno poprawić precyzję: "ta Anna oj ta Jacuś tę kasza żre"->"oj Anna ta Jacuś tę kasza żre" (do tego: "Jacuś" czy "ek Jacek"?; z trochę innym znaczeniem piszemy "ęk Jacek", ewentualnie "je ę ludź Jacek" ("ę Jacek" odpada)), "ta Jan tą samochód kier jedź"->"oj Jan ta się pszo samochód jedź", "ta Jan pszo idź"->"ta Jan pszo się idź", "ta Jan non idź"->"ta Jan pszo je żad się oj żad się idź", "szesz ta ja oj ta zon ja ręka pszo nieś"->"szesz oj ja ta zon ja ręka pszo się nieś" i nawet pasuje, ale jest dłuższe
  • Na razie zrobimy przypadek z "pszo". Reszta zostanie, raczej jako skróty.
• "jak" jako porównanie i jako podkreślenie analogii?, por. "też", "kanalok"
• "kę może gotuj" to "tże może tę li gotuj", czy "tże tę li może gotuj"? Co z "kia lny gotuj"? To raczej mała różnica, ale chyba widziałem gorszy przypadek.
  • Powiedzmy, że jednak nie widziałem.
• Może należy skrócić "dok zacz", "acz oj dok ej bez" i inne kombinacje. Jak to się ma do "odź"? Czy to to samo, co "oj zacz nie"?
• Co z 'tańczyć do' i 'w rytmie'?
  • Jak się ma "poŭ" do "w"? "w na", "cdo", "cwę", "poŭd", "dŭop" ('tłumaczyć z jakiegoś języka na jakiś'), "uk", "ku"...? Czy nie należy znaleźć wspólnego mianownika?
    • "zanimby" nie wymaga wspólnego mianownika? jakby nie, ale dlaczego uwzględniamy tylko bycie przed czymś, co być mogło? (i to w dwu wariantach - co z "bojaknie"?)
      • "i żeb nie A B gdyb nie B A"? czy to w ogóle nie jest to samo, co "żeb nie" albo "gdyb nie B A"?
    • A może rozbić "tmu" na od, do i dla?
    • Jakieś 'przejść na rytm' i 'wyjść z rytmu'?
• Jak się ma "lód", "ny lód" ('lodowaty' ? 'zamrożony' ?), "uj lód" ('zamarzać' ?) do "bez ciep", "nadr bez ciep", "mróz" - czy należy jakoś sprowadzić do jednego rdzenia? "bez ciep" i "jo bez ciep" odpowiada "mróz" i "jo mróz", czy "mróz" i "ny mróz"?
• Jak zastosować "nle" do wyrażeń jak 'dwa metry za psem', 'o dwa decybele głośniejszy', 'o dwa metry wyżej', 'dwa razy niższy', 'o dwa procent dłuższy', 'o dwa kilogramy za lekki'?
  • "nle tle 2 . metr jes w przeden pies li", "nle tle 2 . decy bel dziej ny ga coś", "nle tle 2 . metr jes w nad to li", "nle tle 2 . kroć dziej bez wysok" (wtedy "nle tle 2 . całość dziej bez wysok" to 'o dwa razy', czyli 'minus jeden raz' (dla większego byłoby 'trzy razy' i miałoby sens, zmniejszanie raczej najwyżej o część całości (np. "nle tle / 3 . 2 . całość dziej bez wysok" - 'o dwie trzecie niższy'); tylko "dzdrow" to "dzdrow")), "nle tle 2 . procent dziej dług", "nle tle 2 . kilo gram zbyt bez cięż"?
    • Czy to jest dosyć jednoznaczne? Nie za długie? Może chociaż "nlet"="nle tle". Może jeszcze "nle tle 2 . metr jes w przeden pies li"="nlelt 2 . metr przeden pies", dla "nlelt"="nlel tle" (a może wyciągnąć "w" przed nawias - ale co gdyby było bez "w" (z "do" chyba też bywa)).
      • Tak (ze zmianami z ostatniego nawiasu). Zobacz tabelkę i przykłady.
      • przy okazji: skąd wiadomo, ile funkcji jest neutralizowanych przez "!"? Np. "nacz w na ! siedzi" - skąd wiadomo, że "w na !" to nie funkcja (bycie w "na !")?
        • Załatwione.
      • "tle tle 2 0 . metr ku gór w nad domk leć" - 'podlecieć dwadzieścia metrów nad dom' (a właściwie 'polecieć dwadzieścia metrów w górę nad domem'; "ku nad domk" może oznaczać np. poziomy lot, ale czy kalka się nie przyda?) ***** Jest w przykładach, kalka raczej się nie przyda.
      • Wychodzi, że 'procent' to czasem "cent kroć", a czasem "cent cłość", ale co z 'punktami procentowymi'?
      • Wychodzi też, że "nlet / 2 . 1. kroć duż" to 'pół raza większy', czyli 'dwa razy mniejszy'.
        • Cóż.
  • Jak się ma "duż" i "bez duż" do 'wielkości, rozmiaru'? A stopniowanie?
    • "ość"
• Żeby dorównać lojbanowi, można by:
  • uporządkować i zagęścić (po co "ak drap", jeśli "kot" jest wolne?) słownictwo i ustalić fonetykę (POLILOK, KOL POL, BA BAM, czy co)
  • zlikwidować obowiązkowe "szesz": "ta pies tę ak drap goń" zamiast "szesz ta pies tę ak drap goń" (a co z "szens" itp. - skrót do "w ongi" przyda się i bez likwidacji obowiązkowego "szesz") - po co dodawać funkcje i pluć samą prawdą - unikanie możliwości błędnych form (oraz swobodnego szyku) pozwala pomieścić więcej informacji
    • tak na szybko jest
  • ogarnąć kwantyfikatory w skomplikowanych przypadkach i standardową interpretację
    • 'Ten sam' i 'taki sam'... Problemy z zakresem kwantyfikatorów: "czy ta każd (ten) czło tę chleb żre" a "czy kę ta każd (ten) czło żre chleb" ("pewien" nie wystarczy)...
    • dodatkowy problem ze znaczeniem "ta" itp.: "szesz je ta Kamil przyjaciel ta Karol bez przyjaciel" - 'Istnieje wróg Karola, który jest przyjacielem Kamila.' (istnieje takie p, że "je p ta Kamil przyjaciel" i "je p ta Karol bez przyjaciel" - samo "ta" nie wyjaśnia sytuacji - jakby są potrzebne pełne relacje z lojbanu)
  • wprowadzić uwagi do wnętrza zdań - między "META" i "ATEM"? "ME#" i "EM#"? chyba "METE#" i "ATEM#" czy jeden wariant wystarczy? widać, że w niniejszym artykule mamy cały gąszcz kursywy i innych zmian czcionki, nawiasów, rozmaitych cudzysłowów, podpunktów, strzałek...
    • jeszcze coś do gmerania po kolejności poza "ktuj", "jutk" i "potr". Łamiące składnię?
  • zrobić coś ze zbytnią długością konstrukcji z "ɣwo" i "ɣwy"
  • rozróżnić lojbanowe (?) "nu" i "ka", czyli robienie rzeczowników z całych zdań i z orzeczeń bez podmiotu
    • miejsce dla "li" przy "ać", domyślnie jako "ta li"?
  • urozmaicić składnię, ale to już zmieniłoby pollok w wariację na temat lojbanu
    • coś się jednak udało
• coś jak "jes" z innymi argumentami niż "ta"
  • zmodyfikowane z pomocą "bli" "jes"

Inne użycia

Podejście z funkcjami nadaje się też do matematyki i chemii, ale te warianty niezbyt się zgadzają z głównym.

Matematyka

Główny artykuł: logiczny zapis matematyki

Wariant uzgodniony z głównym jest pod przykładami.

Chemia

yl an 1. 2. an 3.

RIL NAN LEN TSIP DUP TSIP NAN TIR TSIP

2-metylopropan

yl an 1. 2. ol 2. en 3. an 4.

RIL NAN LEN TSIP DUP TSIP LOL DUP TSIP NEN TIR NAN TCET TSIP

2-metylobut-3-en-2-ol

oksy an 2. 1. an 3.

1-etoksypropan (ester etylowo-n-propylowy)

wiąż an 2. wiąż an 3. 8.

tlenek etylu i n-propylu

wiąż 1. wiąż 1. wiąż dow 1. wiąż wiąż 1. wiąż 1. wiąż wiąż 1. wiąż 1. wiąż dow 1. 6. 6. 6.

cyklo an 3.

cyklopropan

yl 35. 1. an 1.

wiąż an 1. 35.

chlorometan

yl 35. 2. an 3.

2-chloropropan

wiąż yl an 1. an 2.

chlorek 1-metyloetylu

an (liczba węgli) - alkan (może się zmienić w alken czy coś)

yl (od czego (węglowodór, atom lub dow), pozycja, do czego podstawiamy) - wynik podstawienia

ol (pozycja, do czego podstawiamy) - alkohol

oksy (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - ester

on (pozycja, do czego podstawiamy) - przyłącza tlen, czyli aldehyd albo keton

amina (pozycja, do czego podstawiamy) - grupa aminowa (-NH2)

damina (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - amina drugorzędowa

tamina (podstawnik, podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - amina trzeciorzędowa

imina (pozycja, do czego podstawiamy) - grupa iminowa (=NH)

timina (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - imina trzeciorzędowa (=N-)

itmina (podstawnik, pozycja, do czego podstawiamy) - imina trzeciorzędowa (-N=)

en (pozycja, od czego) - alken (tworzy wiązanie podwójne między n i n+1)

yn (pozycja, od czego) - alkin (tworzy wiązanie potrójne między n i n+1)

cyklo (od czego) - węglowodór pierścieniowy

wiąż (atom/dow, atom/dow) - wiązanie

dwiąż (atom/dow, atom/dow) - wiązanie podwójne

twiąż (atom/dow, atom/dow) - wiązanie potrójne

dow (liczba) - miejsce wiązania zamykającego pierścień

pierwiastki chemiczne opisujemy liczbami

chnic - chemiczne nic, wiązania do tego dają wolny rodnik

We wzorach czysto nieorganicznych zaczynamy od najcięższego atomu, po drugie z największą liczbą wiązań, potem największa liczba atomowa najcięższego podstawnika, potem liczba podstawników podstawników, potem liczba podstawników najcięższego pierwiastka i tak dalej. (To, od czego zaczynamy, ląduje na końcu.) "dow" używamy, jeśli wrócimy do atomu, który już był (czyli w trakcie opisywania wiązań którego jesteśmy), przy tym atom za "dow" liczymy normalnie do wagi, ale nie liczymy wiązań, którymi doszliśmy. (Patrz przykład cyklopropanu.) Czy to wystarczy do jednoznaczności?

We wzorach organicznych kopiujemy konwencje IUPAC.

na razie mało przemyślane