Masarz językowy

Masarz językowy, język masarski – termin wprowadzony przez Canisa na forum językotwórców (zobacz), używany obecnie głównie przez niego i Dynozaura. Określa język o ekstremalnym stopniu trudności, zarówno dla jego tworzenia, jak i kontroli i nauki. Nurt conlangingu poświęcony tworzeniu supertrudnych języków nosi nazwę masarzyzmu.

Istnienie

Wśród języków naturalnych masarze są rzadkim zjawiskiem. Z reguły dąży się do upraszczania, a nie komplikowania języków, co nie znaczy, że bardzo trudnych wśród nich nie ma. Mogą do nich należeć także języki z wysoką liczbą fonemów (afrykańskie, europejskie), trudne gramatycznie (być może węgierski, który rozróżnia 29 przypadków), używające skomplikowanego pisma (języki chińskie, japoński i koreański) czy wyrafinowane leksykalnie (koreański system honoryfikatywności); aczkolwiek na miano prawdziwego masarza mogą zasłużyć jedynie języki, które połączą wszystkie lub większość tych cech.

Tworzenie języków sztucznych o niespotykanej trudności jest przede wszystkim postrzegane jako wyzwanie dla samego twórcy. Przy tworzeniu pojawia się pewna granica, za którą autor sam nie jest w stanie kontrolować własnego języka, gdyż już go nie pojmuje. Im więcej można przy tworzeniu takiego języka zrobić, tym trudniejszy sam conlang i w konsekwencji lepsze jego zastosowanie przykładowo w charakterze szyfru bądź do celów artystycznych. Miarą sukcesu jest nie tylko proces zaawansowania samego języka, ale także stopień umiejętności posługiwania się nim przez samego autora.

Przykłady wśród natlangów

• język Taa (ǃXóõ), zwany także „afromasarzem”, z rodziny Khoisan – olbrzymia ilość dźwięków, akcent toniczny, różne rodzaje mlasków;
• język nuchálk, niemalże wymarły z rodziny salisz – polisyntentyczny, posiada słowa takie jak xłp̓x̣ʷłtłpłłskʷc̓ [xɬpʼχʷɬtʰɬpʰɬːskʷʰt͡sʼ] (13 spółgłosek 0 samogłosek);
• język abchaski (аҧсшәа), z rodziny kaukaskich – bardzo duża ilość fonemów spółgłoskowych przy zaledwie trzech samogłoskach.
• popularnie za bardzo trudne języki uważa się również gruziński (układ nominatywno-ergatywny, ejektywność, zbitki spółgłoskowe), polski (bogata fonologia, zbitki spółgłoskowe, wiele nieregularności w morfologii), mandaryński (tony, przydech, pismo ideograficzne).

Przykłady wśród conlangów

• amulti (κνἅικἃι ὰμύλτὶ) – prawie w całości ingresywny, rozróżnia przynajmniej cztery mogące się krzyżować atrybuty dla samogłoski, ponad czterdzieści przypadków gramatycznych, bardzo trudne pismo ideograficzno-abugidowe.
• jrytjryr – azjatycki, o skomplikowanym systemie tonów (kombinacje z akcentem dynamicznym) i przydechów, niejasnym systemie dotyczącym retrofleksji, wybitnie trudny gramatycznie.
• qatlee – samogłoski rozróżniane tylko na podstawie tonu, iloczasu i fonacji, boczne spółgłoski synchroniczne i asynchroniczne zwartoszczelinowe oraz szczelinowe, kontrast nosowości u spółgłosek.
• ithkuil (Iţkuîl) - 81 przypadków, polisyntetyczny, trudna fonetyka.