Miłoahtialański

Kody
Conlanger–3	pri.aht.mil

Flaga języka ahti mi - oparta na fladze Ahtialii, lecz z zielonym kolorem.

Język miłoahtialański, ahti μ, właśc. język ahtialański, wersja mi - język sztuczny będący jedną z odnóg języka ahtialańskiego, stworzony dla własnych celów przez Miłego. Wiele jego elementów pochodzi wprost z ahtialańskiego, ma również wspólne słownictwo, toteż RWHÔ jest nazywany współtwórcą.

Ahti mi w żaden sposób nie jest samodzielnym językiem, odrębnym od języka ahtialańskiego.

Fonologia

Ahti mi zachował skomplikowanie fonetyczne po języku ahtialańskim, jednakże starano się ograniczyć liczbę fonemów marginalnych.

Samogłoski

	Przednie		Centralne		Tylne
Przymknięte	i • y (ɨ) • ʉ ɯ • u (e) (ʏ) ɘ (o) (ə) ɛ ɔ ä (ɑ)
Prawie przymknięte
Półprzymknięte
Średnie
Półotwarte
Prawie otwarte
Otwarte

Ahti mi ograniczył liczbę fonemów samogłoskowych z 12 do 9.

Samogłoski retrofleksyjne (fenomen języka ahtialańskiego) zostały zastąpione zwykłymi samogłoskami zaokrąglonymi.

Spółgłoski

		Dwuwargowe	Wargowo- zębowe	Między- zębowe	Zębowe	Dziąsłowe /zadziąsłowe	Podniebienne	Welarne	Języczkowe	Nagłośniowe	Krtaniowe
Nosowe		m				n	ɲ	ə̯̃
Zwarte		p b			t d			k g	q ɢ~ʛ		ʔ
Afrykaty					ʦ	ʧ	ʨ
Szczelinowe		(ɸ) β	f v	θ ð	s z	ʃ	ɕ (ç) (ʝ)	(x) ɣ		ʜ ʢ	h (ɦ)
Półsamogłoski		w (w̃)					j		ʁ
Uderzeniowe						ɾ
Boczne					(l ɫ)		ɮ
Mlaski		ʘ			ǀ	ǃ (ǁ)			q’

Ze spółgłosek pozbyto się ejektywów. Pierwotnie miały zostać usunięte mlaski, jednak te zostały wskutek osobistych upodobań autora.

Doszło także do wzmocnienia n fortis do nosowego hiatusu oznaczanego ə̯̃ i połączenia z substratem samogłosek nosowych (jak w: ahtialant, nudunt, zapisywane: ahtialañ, nuduñ).

Alfabet

Alfabet łaciński jest oparty na piśmie ahtialańskim (pośrednio przez cyrylicę) i istnieje w dwóch formach: transliteracji i transkrypcji. Z założenia oba zapisy zawierają tylko litery z zakresów Unicode Basic Latin, Latin-1 Supplement, Latin Extended-A i Latin Extended-B (Unikod od 0000 do 024f).

Ahtial.	Cyr.	Nazwa lit.	IPA	Łac.	Translit.	Transkr.
	А а	аљфа alfa	a	A a	A a	A a
	Я я	я ya	ja	Ya ya	Á á	Ya ya
	Ӓ ӓ	ӓ ay	aj	Ay ay	À à	Ay ay
	Ӑ ӑ	аквад akvad	ɑkɸa	Ă ă	Ă ă	Akva akva
	Б б	бєєта beeta	b	B b	B b	B b
	Г г	гамма gamma	g	G g	G g	G g
	ГЬ гь		ɢ	Gʹ gʹ	G` g°	G' g'
	Ғ ғ	ғамма ġamma	ɣ	Ġ ġ	Ġ ġ	Ġ ġ
	Д д	дєљта delta	d	D d	D d	D d
	Ҙ ҙ	ҙао ðao	ð	Đ đ	Ð ð	Ð ð
	Є є	є ѱіљон e psilon	ɛ	E e	E e	E e
	Е е	е ye	je	Ye ye	É é	Ye ye
	Ё ё	ё ey	ɛj	Ey ey	È è	Ey ey
	З з	зєта zeta	z	Z z	Z z	Z z
	Ц ц	цади cadī	ʦ	C c	C c	C c
	ЦЪ цъ		ǀ	C’ c’	C' c´	C' c'
	Ћ ћ	ћад ćad	ʨ	Ċ ċ	Ć ć	Ć ć
	Ч ч	чаљук čaluk	ʧ	Ç ç	Č č	Č č
	И и	ита ī	iː	Ī ī	Ī ī	Ī ī
	Ѳ ѳ	ѳєта þeta	θ	Ṭ ṭ	Þ þ	Þ þ
	І і	і ота i ota	i	İ i	I i	I i
	Ј ј	јота jota	j	J j	J j	J j
	К к	кап҃а kappa	k	K k	K k	K k
	КЪ къ		q’	K’ k’	K' k´	K' k'
	Љ љ	љамда lamda	ɮ	L l	L l	L l
	ЉЪ љъ		ǁ	L’ l’	L' l´	L' l'
	Л л	ланік ŭanik	w	Ŭ ŭ	Ŭ ŭ	Ŭ ŭ
	Ж ж	жєҁу wequ	v	W w	W w	W w
	Ҝҝ	ҝаа kñaa	kⁿ	Kn kn	Ķ ķ	Kñ kñ
	М м	мы mî	m	M m	M m	M m
x36px	МЪ мъ		ʘ	Mʹ mʹ	M' m´	M' m'
	Ө ө	ө ѱіљон ö psilon	ɘ	Ö ö	Ö ö	Ö ö
x36px	Н н	ны nî	n	N n	N n	N n
		наа ñaa	ə̯̃			Ñ ñ
x36px	У у	у ѱіљон u psilon	u	U u	U u	U u
x36px	Ю ю	ю yu	ju	Yu yu	Ú ú	Yu yu
x36px	Ӱ ӱ	ӱ uy	uj	Uy uy	Ù ù	Uy uy
	Ѯ ѯ	ѯі ksi	ks	X x	X x	Ks ks
x36px	О о	о микрон o mīkron	ɔ	O o	O o	O o
	Ω ω	ω yo	jɔ	Yo yo	Ó ó	Yo yo
x36px	Ӧ ӧ	ӧ oy	ɔj	Oy oy	Ò ò	Oy oy
	П п	пі pi	p	P p	P p	P p
	Р р	ро ro	r	R r	R r	R r
x36px	Рх рх		ʁ	Rh rh	Rh rh	Rh rh
x36px	Ү ү	ү ѱіљон ü psilon	y	Ü ü	Ü ü	Ü ü
	Ұ ұ	ұ микрон ů mīkron	ʉ	Ů ů	Ů ů	Ů ů
	S s	sіғма siġma	s	S s	S s	S s
	Щ щ	щімода śimoda	ɕ	Ṡ ṡ	Ś ś	Ś ś
	Ш ш	шан šan	ʃ	Ş ş	Š š	Š š
	Т т	тау tau	t	T t	T t	T t
	ТЪ тъ		ǃ	T’ t’	T' t´	T' t'
	Ԏ ԏ	ԏаа tñaa	tⁿ	Tn tn	Ţ ţ	Tñ tñ
x36px	В в	вєрє vere	β	V v	V v	V v
	Ы ы	ы ѱіљон î psilon	ɨ	I ı	Y y	Î î
	Ӳ ӳ	ӳ yî	ʝɨ	Yı yı	Ý ý	Yî yî
	Ӹ ӹ	ӹ îy	ɨj	Iy ıy	Ÿ ÿ	Îy îy
	Ҧ ҧ	ҧаа pñaa	pⁿ	Pn Pn	Ņ ņ	Pñ pñ
	Ф ф	фі fi	f	F f	F f	F f
	Һ һ	һаа hñaa	hⁿ	Fn fn	Ĥ ĥ	Hñ hñ
	Ҁ ҁ	ҁан qan	q	Q q	Q q	Q q
	Х х	хі hi	h	H h	H h	H h
	Ѱ ѱ	ѱі psi	ps	Ps ps	Ş ş	Ps ps
	Ҳ ҳ	ҳуа ħua	ʜ	Ħ ħ	Ħ ħ	Ħ ħ

Rzeczownik

Deklinacja w ahti mi była jedną z propozycji deklinacji języka ahtialańskiego. W dużej mierze opiera się ona na wartościach głosek wyrazu. Wartość można też zmienić odpowiednimi sufiksami - wartościownikami.

wartość	+ pozytywna	- negatywna	^ podniosła	0 nijaka
spółgłoski	[w], [l], [ɫ], [j], [ɥ], [m], [ɲ], [ɬ], [ʨ], [ɕ]	[ʜ], [r], [g], [ʝ], [ɢ], [ʦ], [x]	[r], [n͈], [z], [hs], [s], mlaski	[k], [n], [f], [β], [d], [p], [q’], [ʕ]
samogłoski	[ɛ], [ä], [ɔ], [u],	[ɘ], [ɯ], [ʉ], [y], [i]	samogłoski długie, dyftongi, samogłoski poprzedzone [w] lub [?]	[ɛ], [ɨ], [ɔ], [ɯ]
wartościowniki	-īs, -paŭ, -pa	-ħe, -ħen	-raa, -rey	-i, -ti

W ahti mi występują cztery przypadki: mianownik, dopełniacz (pełni funkcję biernika), celownik i narzędnik.

deklinacja		spółgłoskowa				samogłoskowa			wartościowa
wartość		+	-	^	0	+	-	^	+		-	^	0
sg	N	-	-	-	-	-	-	-	-īs	-paŭ/-pa	-ħe/-ħen	-raa/-rey	-(t)i
	G	-ma	-ne	-na	-(o)n	-am-	-en-	-v-	īma	pya	ħene	raava	tivi
	D	-lai	-re	-rai	-lan	-al-	-er-	-r-	īlai	pliya	ħere	raarai	tili
	I	-las	-ros	-ros	-(o)s	-as-	-os-	-s-	īlas	plas	ħeros	raara	tisi
pl	N	-yu	-î	-î	-î	-yu	-î	-î	-īsyu	-pyu	-ħenî	-raî	-(t)î
	G	-mu	-nu	-nî	-mî	-amu	-enî	-vî	īmu	pyu	ħenu	raavî	tivî
	D	-lu	-ru	-rî	-lî	-alu	-erî	-rî	īlu	pliyu	ħeru	raarî	tilî
	I	-la	-rosu	-rosî	-sî	-asu	-osî	-sî	īla	pla	ħerosu	raasî	tisî

Deklinacja spółgłoskowa

Deklinacja wyrazów zakończonych spółgłoską jest oparta na sufiksach. Posiada cztery odmiany - w zależności od wartości.

przykład odmiany

wartość		+	-	^	0
sg	N	tiŭ miesiąc	döömac prawo	zaar walka	pilik miejsce
	G	tiŭma	döömacne	zaarna	pilikon
	D	tiŭlai	döömacre	zaarrai	piliklan
	I	tiŭlas	döömacros	zaarros	pilikos
pl	N	tiŭyu	döömacî	zaarî	pilikî
	G	tiŭmu	döömacnu	zaarnî	pilikmî
	D	tiŭlu	döömacru	zaarrî	piliklî
	I	tiŭla	döömacrosu	zaarrosî	piliksî

Deklinacja samogłoskowa

Rzeczowniki zakończone samogłoską odmieniają się za pomocą wrostków:

przykład odmiany

wartość		+	-	^
sg	N	lize palec	heñů tron	niuŭa łuk
	G	lizame	heñenů	niuŭava
	D	lizale	heñerů	niuŭara
	I	lizase	heñosů	niuŭasa
pl	N	lizyu	heñî	niuŭî
	G	lizamu	heñenî	niuŭavî
	D	lizalu	heñerî	niuŭarî
	I	lizasu	heñosî	niuŭasî

Deklinacja wartościowa

W deklinacji wartościowej odmianie przez przypadki ulegają sufiksy wartościujące. W przypadkach zależnych są zapisywane oddzielnie od słowa.

przykład odmiany

wartość		+		-		^		0
sg	N	pilikīs	illapaŭ	pilikħe	illaħen	pilikraa	illarey	piliki	illati
	G	pilik īma	illa pya	pilik ħene	illa ħene	pilik raava	illa raava	pilik tivi	illa tivi
	D	pilik īlai	illa pliya	pilik ħere	illa ħere	pilik raarai	illa raalav	pilik tili	illa tili
	I	pilik īlas	illa plas	pilik ħeros	illa ħeros	pilik raara	illa raara	pilik tisi	illa tisi
pl	N	pilikīsyu	illapyu	pilikħenî	illaħenî	pilikraî	illaraî	pilikî	illatî
	G	pilik īmu	illa pyu	pilik ħenu	illa ħenu	pilik raavî	illa raavî	pilik tivî	illa tivî
	D	pilik īlu	illa pliyu	pilik ħeru	illa ħeru	pilik raarî	illa raarî	pilik tilî	illa tilî
	I	pilik īla	illa pla	pilik ħerosu	illa ħerosu	pilik raasî	illa raasî	pilik tisî	illa tisî

Przymiotnik

Przymiotnik tworzy się od rzeczownika poprzez końcówki:

• -(a)ñ - najczęstsza, neutralna końcówka, np. kiarañ (zdrowotny) od kiar (zdrowy)
• -(a)su - głównie nazwy geograficzne i tam, gdzie pierwsza końcówka psułaby brzmienie
• -ai, -ti - końcówki nazw kolorów, np. ariyai (piwny) od ariya (piwo)
• -(e)dai - wszystkie nazwy języków
• -(e)n - przymiotniki cech, np. tulîmen (jabłkowy) od tulîme (jabłko)
• -(om)kul - końcówka posesywna drugiego stopnia, nieodmienna

Sufiks -(om)kul podlega stertowaniu, tworząc -(om)kulul w trzecim stopniu, -(om)kululul w czwartym itd., np.

• falia yu senatuk ksaiyakul öliakulul - siostra · męża · żony · brata (brat ma żonę), w opozycji do:
• falia yu senatuk ksaiyakul öliakul - siostra · męża · żony i brata (żona i brat mają męża)
• falia yu senatuk ksaiyakul yu ölia - siostra · męża żony · i brata (mąż żony i brat mają siostrę).

Większość przymiotników odmienia się jak rzeczowniki.

Koniugacja

do uzupełnienia

ıydovst

Czas teraźniejszy
Os.	L. poj.	L. mn.
1.	ıydost	ıydosti
2.	ıydori	ıydovs
3.	ıydos	ıydorlıı
Czas przeszły niedokonany
Wsz.	ıydovstart
Czas przeszły dokonany
Wsz.	ıydovstaran
Czas przyszły
Wsz.	ıydovstaak
Czas ogólny funkcyjny
Wsz.	ıydovstoyd
Czas równoczesny
1.	ıydostaġan	ıydostiġan
2.	ıydoriġan	ıydovsaġan
3.	ıydosaġan	ıydorlııġan
Tryb rozkazujący
Wsz.	ıydostis

Przypisy

Języki ahtialańskie

---

aylałai · palan · ahti mi · alastidai