Obwiatyw: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „Obwiatyw - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej wyst...”) |
m |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Obwiatyw]] - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej występuje w niektórych językach ojczystych ludów Ameryki Północnej, np. kri. W językach europejskich brak oznaczenia obwiatywu można przedstawić na przykładzie: | + | [[Obwiatyw]] - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej występuje w niektórych językach ojczystych ludów Ameryki Północnej, np. kri. W językach europejskich brak oznaczenia obwiatywu można przedstawić na przykładzie:<br> |
| − | "Marek lubi Darka, bo jest sympatyczny" | + | "Marek lubi Darka, bo jest sympatyczny" <br> |
| − | Może to oznaczać, że Marek jest sympatyczny i dlatego lubi Darka, ale równie możliwą informacją jest to, że to Darek jest sympatyczny i z tego powodu Marek lubi Darka. Ta dwuznaczność jest spowodowana identyczną kategoryzacją gramatyczną argumentów w zdaniu; tzn. zarówno Marek, jak i Darek noszą rodzaj męski oraz liczbę pojedynczą. Natomiast różne przypadki (mianownik vs. biernik) nie mają tutaj znaczenia, ponieważ frazy "bo jest sympatyczny" nie determinuje żaden przypadek. | + | Może to oznaczać, że Marek jest sympatyczny i dlatego lubi Darka, ale równie możliwą informacją jest to, że to Darek jest sympatyczny i z tego powodu Marek lubi Darka. Ta dwuznaczność jest spowodowana identyczną kategoryzacją gramatyczną argumentów w zdaniu; tzn. zarówno Marek, jak i Darek noszą rodzaj męski oraz liczbę pojedynczą. Natomiast różne przypadki (mianownik vs. biernik) nie mają tutaj znaczenia, ponieważ frazy "bo jest sympatyczny" nie determinuje żaden przypadek.<br> |
| − | W języku angielskim może nam pomóc liczba gramatyczna w odróżnieniu, czyli w zdaniu: | + | W języku angielskim może nam pomóc liczba gramatyczna w odróżnieniu, czyli w zdaniu:<br> |
| − | "John killed the worms because they were repugnant" jasne jest, że to robaki były wstrętne i to przyczyniło się do mordu Johna, ponieważ anafora dla "John" byłaby "he", a nie "they". | + | "John killed the worms because they were repugnant" jasne jest, że to robaki były wstrętne i to przyczyniło się do mordu Johna, ponieważ anafora dla "John" byłaby "he", a nie "they".<br> |
| − | Gdybyśmy założyli, że obwiatyw w polskim istnieje, wyglądałoby to na przykład tak: | + | Gdybyśmy założyli, że obwiatyw w polskim istnieje, wyglądałoby to na przykład tak:<br> |
| − | "Marek lubi Darka, bo jest-tamten sympatyczny" | + | "Marek lubi Darka, bo jest-tamten sympatyczny"<br> |
| − | "jest-tamten" mogłoby odnieść się do drugiego argumentu - Darka | + | "jest-tamten" mogłoby odnieść się do drugiego argumentu - Darka<br> |
| − | "Marek lubi Darka, bo jest-on sympatyczny" | + | "Marek lubi Darka, bo jest-on sympatyczny"<br> |
| − | "jest-on" odnosiłoby się do Marka. | + | "jest-on" odnosiłoby się do Marka.<br> |
| − | Czasami w językach, w których obwiatywu nie ma, znajdziemy pewne pomocnicze wyrazy, które pełnią cechę pragmatyczno-semantyczną: | + | Czasami w językach, w których obwiatywu nie ma, znajdziemy pewne pomocnicze wyrazy, które pełnią cechę pragmatyczno-semantyczną:<br> |
| − | "Marek lubi Darka, bo ''ten'' jest sympatyczny" ← wtrącenie zaimka wskazującego | + | "Marek lubi Darka, bo ''ten'' jest sympatyczny" ← wtrącenie zaimka wskazującego<br> |
"John killed him because ''the guy'' was repugnant" ← z semantycznego punktu widzenia nadal jest rozbieżność, choć prędzej pomyślimy o "tym drugim" niż o agencie. | "John killed him because ''the guy'' was repugnant" ← z semantycznego punktu widzenia nadal jest rozbieżność, choć prędzej pomyślimy o "tym drugim" niż o agencie. | ||
Aktualna wersja na dzień 08:15, 21 cze 2017
Obwiatyw - typ osoby gramatycznej, która ma za zadanie wyróżnić "jedną osobę trzecią" od "drugiej osoby trzeciej". Oznaczanie tej cechy gramatycznej występuje w niektórych językach ojczystych ludów Ameryki Północnej, np. kri. W językach europejskich brak oznaczenia obwiatywu można przedstawić na przykładzie:
"Marek lubi Darka, bo jest sympatyczny"
Może to oznaczać, że Marek jest sympatyczny i dlatego lubi Darka, ale równie możliwą informacją jest to, że to Darek jest sympatyczny i z tego powodu Marek lubi Darka. Ta dwuznaczność jest spowodowana identyczną kategoryzacją gramatyczną argumentów w zdaniu; tzn. zarówno Marek, jak i Darek noszą rodzaj męski oraz liczbę pojedynczą. Natomiast różne przypadki (mianownik vs. biernik) nie mają tutaj znaczenia, ponieważ frazy "bo jest sympatyczny" nie determinuje żaden przypadek.
W języku angielskim może nam pomóc liczba gramatyczna w odróżnieniu, czyli w zdaniu:
"John killed the worms because they were repugnant" jasne jest, że to robaki były wstrętne i to przyczyniło się do mordu Johna, ponieważ anafora dla "John" byłaby "he", a nie "they".
Gdybyśmy założyli, że obwiatyw w polskim istnieje, wyglądałoby to na przykład tak:
"Marek lubi Darka, bo jest-tamten sympatyczny"
"jest-tamten" mogłoby odnieść się do drugiego argumentu - Darka
"Marek lubi Darka, bo jest-on sympatyczny"
"jest-on" odnosiłoby się do Marka.
Czasami w językach, w których obwiatywu nie ma, znajdziemy pewne pomocnicze wyrazy, które pełnią cechę pragmatyczno-semantyczną:
"Marek lubi Darka, bo ten jest sympatyczny" ← wtrącenie zaimka wskazującego
"John killed him because the guy was repugnant" ← z semantycznego punktu widzenia nadal jest rozbieżność, choć prędzej pomyślimy o "tym drugim" niż o agencie.