Olżycki

Język olżycki (ea rece olgittic /jaˌʀeʃ olʒiˈsːik/, prościej: e'olgittine /jolʒiˈsːiɲ/) - fikcyjny język zachodniosłowiański używany w alternatywnej historii w północnej Lotaryngii (Lorunea), Nadrenii (Renanea, Olgiti Etar) i Hesji (Olgiti Nov).

Nazwa pochodzi od kontaminacji Alzacji z Łużycami.

Fonologia i zapis

Spółgłoski

	wargowe	dziąsłowe	zadziąsłowe	podniebienne	tylnojęzykowe
zwarte	b p	d~ɾ t		ɟ c g c **	g k g c
zw.-szcz.		dz ts d t *
szczel.	v f	z s	ʒ ʃ g c *
nosowe	m	n		ɲ n *
płynne		l		j l *	ʀ r

*) przed e i

**) przed u

Samogłoski

Zapis

Spółgłoski

• m [m]
• b [b]
• p [p]
• bh v [v]
• ph f [f]

• n [n]
• d [d] [dz]¹
• t [t] [ts]¹, na końcu wyrazu [ɾ] (jeśli następny zaczyna się samogłoską) lub nieme
• dh [d]¹
• th [t]¹
• z [z]
• s [s], na końcu wyrazu [z] (jeśli następny zaczyna się samogłoską) lub nieme
• l [l] [j]¹

• g [g] [ʒ]¹
• c [k] [ʃ]¹
• gu [gʲ]¹
• k cu qu [kʲ]¹
• r [ʁ]

¹) przed literami "e", "i"

Dwuznaki

• dt tt [tt] [ss]¹
• zt st [st] [ss]¹
• ds ts [ss]
• gt ct [tt] [ss]¹
• zc sc [sk] [ʃʃ]¹
• gs cs x [ss]

¹) przed literami "e", "i"

Samogłoski

• a [a]
• ae/æ [ɛ]
• an [ã]
• au [ɔ]
• e [e] [j] ² ³
• é [e] ³
• eu [y] [u] ³
• i [i] ³
• o [o]
• oe/œ [e]
• ou [u]
• u [y]

²) "e" jest wymawiane jako:

• [j] – między samogłoskami, na początku wyrazu przed samogłoską, po samogłosce
• [e] – między spółgłoskami, na początku wyrazu przed spółgłoską
• nieme – po spółgłosce

³) zmienia wymowę niektórych spółgłosek, po których następuje

Morfologia

Rodzajniki

Rodzajnik określony

W języku olżyckim występuje rodzajnik określony w dwóch rodzajach: męskim i żeńskim, w liczbie pojedynczej i mnogiej:

• Liczba pojedyncza: eu /_(j)y/ (rodzaj męski), ea /ja/ (rodzaj żeński)
• Liczba mnoga: é /je/ (brak rozróżnienia na rodzaje)

Rodzajnik określony jest często skracany do e' /j/ przed samogłoską, np. e'olgittine zamiast ea olgittine.

Rodzajnik nieokreślony

Rodzajnik nieokreślony jest tożsamy z liczebnikiem "jeden" i brzmi:

• w liczbie pojedynczej: én /jen/ (r. m.), éne /jeɲ/ (r. ż.)
• w liczbie mnogiej: éné /jeɲe/

Zaimki

Zaimki osobowe

Poj.	1.	eo /jo/	mé /me/
	2.	tu /ty/	té /tse/
	3m.	on /on/	nego /ɲeɡo/	go /go/
	3f.	ona /ona/	nei /ɲi/	ei /i/
Mn.	1.	mu /my/	nas /na/
	2.	vu /vy/	vas /va/
	3m.	oni /oɲi/	neic /ɲi/	eic /i/
	3f.	onu /ony/	neuc /ny/	euc /(j)y/
Grzecz.		va /va/	væ /vɛ/
Bezos.		se /s(e)/	ségo /sego/

Kolumny tabelki przedstawiają kolejno:

• formę mianownika (Ona ét. "Ona je.")
• formę akcentowaną używaną po przyimkach (Eo recean su nei. "Rozmawiam z nią.")
• formę nieakcentowaną używaną jako dopełnienie (Eo ei videan. "Widzę ją.")

Czasowniki

Czasowniki określają wykonywaną czynność lub stan, w jakim znajduje się podmiot. Czasowniki charakteryzują cechy wyróżniające: tryb, czas (w tym aspekt), koniugacja. Dzielą się na kilka grup:

• koniugacja -a-, -ea- - grupa czasowników kończących się w bezokoliczniku regularnie na -ate /ats/, mające wstawkę w temacie czasu teraźniejszego, np. cita-te > citae-an, vea-te > vé-an
• koniugacja samogłoskowa - grupa podobna do poprzedniej, zawierająca krótkie czasowniki o jednosylabowych tematach kończących się samogłoską, np. pi-te > pie-an
• koniugacja -e-, -i-, czyli czasowniki kończące się w bezokoliczniku regularnie na -ete /ets/ i -ite /its/, np. vide-te, voli-te > vide-an, vole-an
• koniugacja spółgłoskowa - grupa zawierająca czasowniki o temacie kończącym się spółgłoską: mog-te > mog-an, pre-te > pr-an
• czasowniki nieregularne, mające różne wzorce odmiany, np. bu-te > eme, éd-te > ém, ean-te > im-an

Eu present

Czas teraźniejszy będący czasem podstawowym.

Odmiana czasowników regularnych:

inf	citate /ʃitats/	pite /pits/	videte /vidzets/	recte /ʁeʃː/
1sg	citaean /ʃitajã/	piean /pijã/	videan /vidzã/	recan /ʁekã/
2sg	citæse /ʃitɛz/	piese /pijz/	vidise /vidziz/	recese /ʁeʃez/
3sg	citæt /ʃitɛ/	piet /pij/	vidit /vidzi/	recet /ʁeʃe/
1pl	citæme /ʃitɛm/	pieme /pijm/	vidime /vidzim/	receme /ʁeʃem/
2pl	citæte /ʃitɛts/	piete /pijts/	vidite /vidzits/	recete /ʁeʃets/
3pl	citaeant /ʃitajã/	pieant /pijã/	videant /vidzã/	recant /ʁekã/

Eu present contemporal

Czas teraźniejszy współczesny oznaczający czynności występujące równocześnie. Może wskazywać bardziej na trwanie czynności.

Konstrukcja: bute (present) + imiesłów współczesny

Imiesłów współczesny tworzy się najczęściej końcówką -ante, np. citaeante, voleante.

inf	bute /byts/
1sg	eme /em/
2sg	ese /ez/
3sg	est /e(t)/
1pl	emé /eme/
2pl	este /esː/
3pl	sant /sã/

Przykład:

• Eo eme édeante a recan. /jo em jedzãts a ʁekã/ - Jem i mówię. / Jedząc, mówię.

E'imperfect

Czas przeszły prosty opisujący czynności przeszłe. Formę czasu przeszłego tworzy się poprzez:

• dodanie wrostka -(u)va- do czasowników na -a-, -e- oraz tematów samogłoskowych, np. trima-te > trimuva-, sede-te > seduva-, gi-te > giva-
• zmianę tematu (najczęściej zmiana o > a lub wstawienie e) i dodanie -(e)a- do czasowników na -i- lub spółgłoskę, np. nosi-te > nasea-, bra-te > bera-

Uwaga! Końcówka 1. os. l. pojedynczej to w imperfekcie -m.

inf	citate /ʃitats/	pite /pits/	volite /volits/	recte /ʁeʃː/
1sg	cituvam /ʃityvam/	pivam /pivam/	valam /valam/	recam /ʁekam/
2sg	cituvase /ʃityvaz/	pivase /pivaz/	valase /valaz/	recase /ʁekaz/
3sg	cituvat /ʃityva/	pivat /piva/	valat /vala/	recat /ʁeka/
1pl	cituvame /ʃityvam/	pivame /pivam/	valame /valam/	recame /ʁekam/
2pl	cituvate /ʃityvats/	pivate /pivats/	valate /valats/	recate /ʁekats/
3pl	cituvaeant /ʃityvajã/	pivaeant /pivajã/	valaeant /valajã/	recaeant /ʁekajã/

Eu passé contemporal

Czas przeszły współczesny oznaczający czynności występujące równocześnie w przeszłości. Może wskazywać, jak present contemporal, na trwanie czynności.

Konstrukcja: bute (imperfect) + imiesłów współczesny

inf	bute /byts/
1sg	buvaean /byvajã/
2sg	buvæse /byvɛz/
3sg	buvæt /byvɛ/
1pl	buvæme /byvɛm/
2pl	buvæte /byvɛts/
3pl	buvaeant /byvajã/

Przykład:

• Eo buvaeant édeante a recaean. /jo byvajã jedzãts a ʁekajã/ - Jadłem i mówiłem. / Jedząc, mówiłem.

Eu futur proce

Czas przyszły bliski wyrażający czynności mające miejsce w najbliższej przyszłości, co do których jesteśmy pewni, że się wydarzą.

Konstrukcja: vedte (present) + bezokolicznik bez -e

inf	vedte /vesː/
1sg	vedan /vedã/
2sg	vedese /vedzez/
3sg	vedet /vedze/
1pl	vedeme /vedzem/
2pl	vedete /vedzets/
3pl	vedant /vedã/

Przykład:

• Eo vedan edt. /jo vedã etː/ - Będę jeść.