Omacek
Omacek, język omacki, (om. [...]qo0qo15[...]) - język, którym posługują cię rasa Omacków ze świata Gruszek Na Wierzbie I Śliwek Na Sośnie. Na co dzień nie ma potrzeby, by był on zapisywany, w artykule do jego zapisu użyto łacinki.
Spis treści
Fonetyka
Dyftongi
Język omacki nie posiada "czystych samogłosek", używa jedynie dyftongów. Pełna liczba omackich dyftongów wynosi 32. Wśród nich wyróżniamy dwie podstawowe sekwencje dyftongu:
- o1 [ue̝] (od wyższej labialnej tylnej do niższej nielabialnej przedniej)
- e1 [io̝] (od wyższej nielabialnej przedniej do niższej labialnej tylnej)
Kolejnych czternaście dyftongów ma taką samą budowę, wymawiane są one jednak odpowiednio szerzej, np. e12 [æɒ̝]. Wysokość dyftongu notuje się kolejnymi cyframi od 1 (najwyższy) do 15 (najniższy) stawianymi nad odpowiednią literą. Ostatnie dwa dyftongi to unosowione wersje dyftongów podstawowych. Notuje się je za pomocą cyfry 0.
Spółgłoski
- k [k] kx [kˤ] kj [kʲ] kv [kʷ] kw [kᶣ] kr [kʼ]
- kh [kʰ] khx [kʰˤ] khj [kʰʲ] khv [kʰʷ] khw [kʰᶣ]
- g [g] gx [gˤ] gj [gʲ] gv [gʷ] gw [gᶣ]
- gh [gʰ] ghx [gʰˤ] ghj [gʰʲ] ghv [gʰʷ] ghw [gʰᶣ]
- q [k] qx [qˤ] qj [qʲ] qv [qʷ] qw [qᶣ] qr [qʼ]
- qh [qʰ] qhx [qʰˤ] qhj [qʰʲ] qhv [qʰʷ] qhw [qʰᶣ]
- c [ɢ] cx [ɢˤ] cj [ɢʲ] cv [ɢʷ] cw [ɢᶣ]
- ch [ɢʰ] chx [ɢʰˤ] chj [ɢʰʲ] chv [ɢʰʷ] chw [ɢʰᶣ]
- s [s ʃ x h r ɺ]
Spółgłoski mogą być zgeminowane. Sygnalizowane będzie to podwojeniem pierwszej litery.
Gramatyka
Emotek
Jest to jedyna występująca samodzielnie część zdania. W zasadzie zaś zastępuje ona całe zdanie: w nie inkorporowane są wszelkie nazwy elementów świata - rzeczy, ich cechy, zachodzące zdarzenia. Emotki to słowa, wyrażające stan emocjonalny mówcy. Już proste pod względem morfologicznym rdzenie emotków różnicują bardzo skomplikowane odczucia, których nie daje się wyrazić jednym słowem w większości innych języków (np. qhje3ccve7kro5kje11gghwe11qo6 'odczuwam stan niepermanentnego, powierzchniowego znużenia z dozą satysfakcji, a bez poczucia nudy'), a możliwa jest dalsza ich rozbudowa za pomocą dodatkowych morfemów doprecyzowujących emocje lub nazywających powiązane z nimi czynniki zewnętrze oraz poprzez łączenie z innymi rdzeniami.
Rdzenie nieciągłe
Wiele rdzeni emotek jest nieciągłych, tzn. w ich strukturze z góry przewidziane jest miejsce na uzupełniające je informacje np. ghjo1=kwe9co8ccjo9gvo7=kkxe6 oznacza 'odczuwam stan wysokiego dyskomfortu związanego z bólem [nazwa części ciała] po [nazwa zdarzenia]', np. ghjo1khxe11cco6khwo9ghwe5gghjo3kje10qre15khvo7khje4qqwe8ge2kho12kwe9co8ccjo9gvo7gho2qqwe0ko0gho2qqwe0ko0ce1kwo9kje11kkvo3kre14sso9kkxe6 'odczuwam stan wysokiego dyskomfortu związanego z bólem nosa po uderzeniu młotkiem' ([...]gho2qqwe0ko0gho2qqwe0ko0ce1kwo9kje11kkvo3kre14sso9[...] to 'nos', [...]kho12[...] to 'uderzenie', a [...]khxe11cco6khwo9ghwe5gghjo3kje10qre15khvo7khje4qqwe8ge2[...] to 'młotek').
Morfemy doprecyzowujące
Dzielą się na morfemy doprecyzowujące emocję (emomorfemy) i morfemy pozaemocjonalne (nieemomorfemy). Te drugie obejmują sobą nazwy elementów świata, cech, liczby, czynności, stanowią więc omacki odpowiednik rzeczowników, przymiotników, przysłówków, liczebników i czasowników (czy ściślej - rzeczowników odczasownikowych). Należy jednak pamiętać, iż nigdy nie występują one samodzielnie i nie podlegają żadnej odmianie: morfemy te bądź ich ciągi są zawsze wplecione w emotka.
Sam system morfemów doprecyzowujących jest ubogi pod względem liczebności rdzeni, stąd bardzo często dla nazwanie jednego elementu rzeczywistości używa się opisowego ciągu, np. przytoczona powyżej nazwa 'nosa' to ciąg złożony z podwojonego morfemu gho2qqwe0ko0 'dziura' oraz morfemów ce1kwo9kje11kkvo3 'twarz' i kre14sso9 'środek', zaś na nazwę 'młotka' składają się khxe11cco6khwo9 'głowa', ghwe5gghjo3kje10 'metal', qre15khvo7 'tułów' i khje4qqwe8ge2 'drewno'.
Spójnik
W języku omackim istnieje dokładnie jeden spójnik: so0 'i'. Co znamienne, służy on bardziej dzieleniu niż łączeniu, gdyż wyznacza granice pomiędzy kolejnymi zdaniami (lub nawet ciągami zdań) wyrażanymi przez jednego emotka.