Omacek

Omacek, język omacki, (om. [...]qo⁰qo¹⁵[...]) - język, którym posługują cię rasa Omacków ze świata Gruszek Na Wierzbie I Śliwek Na Sośnie. Na co dzień nie ma potrzeby, by był on zapisywany, w artykule do jego zapisu użyto łacinki.

Fonetyka

Dyftongi

Język omacki nie posiada "czystych samogłosek", używa jedynie dyftongów. Pełna liczba omackich dyftongów wynosi 32. Wśród nich wyróżniamy dwie podstawowe sekwencje dyftongu:

• o¹ [ue̝] (od wyższej labialnej tylnej do niższej nielabialnej przedniej)
• e¹ [io̝] (od wyższej nielabialnej przedniej do niższej labialnej tylnej)

Dyftongi z kolejnych czternastu par mają taką samą budowę, wymawiane są one jednak odpowiednio szerzej, np. e¹² [æɒ̝]. Wysokość dyftongu notuje się kolejnymi cyframi od 1 (najwyższy) do 15 (najniższy) stawianymi nad odpowiednią literą. Ostatnie dwa dyftongi to unosowione wersje dyftongów podstawowych. Notuje się je za pomocą cyfry 0.

Spółgłoski

• k [k] kx [kˤ] kj [kʲ] kv [kʷ] kw [kᶣ] kr [kʼ]
• kh [kʰ] khx [kʰˤ] khj [kʰʲ] khv [kʰʷ] khw [kʰᶣ]
• g [g] gx [gˤ] gj [gʲ] gv [gʷ] gw [gᶣ]
• gh [gʰ] ghx [gʰˤ] ghj [gʰʲ] ghv [gʰʷ] ghw [gʰᶣ]
• q [k] qx [qˤ] qj [qʲ] qv [qʷ] qw [qᶣ] qr [qʼ]
• qh [qʰ] qhx [qʰˤ] qhj [qʰʲ] qhv [qʰʷ] qhw [qʰᶣ]
• c [ɢ] cx [ɢˤ] cj [ɢʲ] cv [ɢʷ] cw [ɢᶣ]
• ch [ɢʰ] chx [ɢʰˤ] chj [ɢʰʲ] chv [ɢʰʷ] chw [ɢʰᶣ]
• s [s ʃ x h r ɺ]

Spółgłoski mogą być zgeminowane. Sygnalizowane będzie to podwojeniem pierwszej litery.

Gramatyka

Emotek

Jest to jedyna występująca samodzielnie część zdania. W zasadzie zaś zastępuje ona całe zdanie: w nie inkorporowane są wszelkie nazwy elementów świata - rzeczy, ich cechy, zachodzące zdarzenia. Emotki to słowa, wyrażające stan emocjonalny mówcy. Już proste pod względem morfologicznym rdzenie emotków różnicują bardzo skomplikowane odczucia, których nie daje się wyrazić jednym słowem w większości innych języków (np. qhje³ccve⁷kro⁵kje¹¹gghwe¹¹qo⁶ 'odczuwam stan niepermanentnego, powierzchniowego znużenia z dozą satysfakcji, a bez poczucia nudy'), a możliwa jest dalsza ich rozbudowa za pomocą dodatkowych morfemów doprecyzowujących emocje lub nazywających powiązane z nimi czynniki zewnętrze oraz poprzez łączenie z innymi rdzeniami.

Rdzenie nieciągłe

Wiele rdzeni emotek jest nieciągłych, tzn. w ich strukturze z góry przewidziane jest miejsce na uzupełniające je informacje np. ghjo¹=kwe⁹co⁸ccjo⁹gvo⁷=kkxe⁶ oznacza 'odczuwam stan wysokiego dyskomfortu związanego z bólem [nazwa części ciała] po [nazwa zdarzenia]', np. ghjo¹khxe¹¹cco⁶khwo⁹ghwe⁵gghjo³kje¹⁰qre¹⁵khvo⁷khje⁴qqwe⁸ge²kho¹²kwe⁹co⁸ccjo⁹gvo⁷gho²qqwe⁰ko⁰gho²qqwe⁰ko⁰ce¹kwo⁹kje¹¹kkvo³kre¹⁴sso⁹kkxe⁶ 'odczuwam stan wysokiego dyskomfortu związanego z bólem nosa po uderzeniu młotkiem' ([...]gho²qqwe⁰ko⁰gho²qqwe⁰ko⁰ce¹kwo⁹kje¹¹kkvo³kre¹⁴sso⁹[...] to 'nos', [...]kho¹²[...] to 'uderzenie', a [...]khxe¹¹cco⁶khwo⁹ghwe⁵gghjo³kje¹⁰qre¹⁵khvo⁷khje⁴qqwe⁸ge²[...] to 'młotek').

Morfemy doprecyzowujące

Dzielą się na morfemy doprecyzowujące emocję (emomorfemy) i morfemy pozaemocjonalne (nieemomorfemy). Te drugie obejmują sobą nazwy elementów świata, cech, liczby, czynności, stanowią więc omacki odpowiednik rzeczowników, przymiotników, przysłówków, liczebników i czasowników (czy ściślej - rzeczowników odczasownikowych). Należy jednak pamiętać, iż nigdy nie występują one samodzielnie i nie podlegają żadnej odmianie: morfemy te bądź ich ciągi są zawsze wplecione w emotka.
Sam system morfemów doprecyzowujących jest ubogi pod względem liczebności rdzeni, stąd bardzo często dla nazwanie jednego elementu rzeczywistości używa się opisowego ciągu, np. przytoczona powyżej nazwa 'nosa' to ciąg złożony z podwojonego morfemu gho²qqwe⁰ko⁰ 'dziura' oraz morfemów ce¹kwo⁹kje¹¹kkvo³ 'twarz' i kre¹⁴sso⁹ 'środek', zaś na nazwę 'młotka' składają się khxe¹¹cco⁶khwo⁹ 'głowa', ghwe⁵gghjo³kje¹⁰ 'metal', qre¹⁵khvo⁷ 'tułów' i khje⁴qqwe⁸ge² 'drewno'.

Spójnik

W języku omackim istnieje dokładnie jeden spójnik: so⁰ 'i'. Co znamienne, służy on bardziej dzieleniu niż łączeniu, gdyż wyznacza granice pomiędzy kolejnymi zdaniami (lub nawet ciągami zdań) wyrażanymi przez jednego emotka.