Onowie
Onowie (on. Rai Hąnazai waleingrez) IPA: / ɾaj ˈʔaw̃nazaj ˈwalejŋɾez/ to lud pochodzenia gammajskiego, zamieszkający północną część Stepu Gamajskiego. Posługiwali się oni językiem onskim. Ze względu na niewielką ilość wspominających o nich źródeł historycznych oraz nieznajomość pisma, większość informacji o nich pochodzi z badań archeologicznych i rekonstrukcji na podstawie ludów potomnych.
Istnienie Onów jako spójnej grupy etnolingwistycznej szacowane jest na lata ok. 500 - 1300 PG. Ponadto, w latach ok. 500 AG - 500 PG istniała kultura archeologiczna ceramiki jednouchej, utożsamiana z bardzo wczesnym stadium rozwoju Onów.
Etymologia
Nazwa "Onowie" pochodzi od onskiego hąn, oznaczającego członka Onów. To z kolei wywodzi się od protogamajskiego ghamma. Zwrot Rai Hąnazai waleingrez oznacza dosłownie "ludzi onskich"
Genetyka
Badania genetyczne szczątków i szkieletów odnalezionych na terenach historycznie zamieszkanych przez Onów pozwoliły rekonstruować typowe cechy wyglądu przedstawicieli tej społeczności.
Większość Onów była średniego wzrostu i dość silnej budowy ciała. Ich skóra była dość jasna, ale nie blada. Dominujący kolor oczu to piwnozielony, choć zdarzał się również brązowy. Stosunkowo częste były oczy zielone. Obecna lekko zarysowana zmarszczka nakątna. Rysy twarzy zwykle ostre. Włosy prawie zawsze proste i ciemne.
Kultura i społeczeństwo
Rolnictwo i hodowla
U Onów znane było rolnictwo. Najczęściej uprawiane były pszenica i jęczmień. Ponadto, wiadomo jest, że Onowie uprawiali konopie i używali go w celach rytualnych, w pochówkach, a w późniejszym okresie także w czasach rekreacyjnych.
Onowie hodowali również zwierzęta. Najważniejszymi były konie, używane do podróżowania i walki. Bogactwo plemion i klanów było liczone właśnie w ilości posiadanych koni, a zwierzę to często towarzyszyło swojemu panu w ostatniej podróży.
Znane i hodowane były także krowy, wykorzystywane do produkcji mleka, rzadziej mięsa, które zwykle pochodziło z polowań.
Hodowano też owce, z których pochodziła wełna, czasem też jagnięcina. Znane były również kozy.
Transport
Onowie do transportu zwykle używali koni. W przypadku potrzeby przeniesienia dużej ilości mienia lub ludzi używane były wozy lub rydwany. Te drugie przybyły do Onji z południa ok. 600 AG, razem z kołem ze szprychami. Ponadto, znane były proste łodzie, używane do żeglugi po rzekach przecinających step.