Padmáran
Fonetyka
Informacje
Samogłoski
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | [i] i | [ʊ̝] u |
Otwarte | [a] a |
Przednie | Tylne | |
---|---|---|
Przymknięte | [aj] ai | [aw] au |
Otwarte |
Spółgłoski
Wargowe | Koronalne | Dorsalne | Gardłowe | Krtaniowe | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zębowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Welarne | Uwularne | ||||||
Nosowe | Twarde | [m] m | [n] n | |||||||
Miękkie | [mʲ] me | [nʲ] ne | [ɲ] ñ | |||||||
Zwarte | Twarde | [p͈~p͈ʰ] p [b] b | [t͈~t͈ʰ] t [d] d | [k͈~k͈ʰ] c | [g] g | [q͈~q͈ʰ] q | [ʔ] ‘ | |||
Miękkie | [p͈ʲ] pe [bʲ] be | [θʲ] te [ðʲ] de | [k͈ʲ] ce | [ɣʲ] ge | [q͈ʲ] qe | [ʔʲ] ‘e | ||||
Szczelinowe | Twarde | [f] f [v] v | [θ] þ | [s] s [z] z | [ħ] x | [h] h | ||||
Miękkie | [fʲ] fe [vʲ] ve | [θʲ] þe | [sʲ] se [zʲ] ze | [ʆ] ŝ [ʓ] j | [ħʲ] xe | |||||
Emfatyczne | Twarde | [vˤ] ṽ | [dˤ] ď | [ɮˤ~ʫˤ] ľ | [ʕ̝] ĉ | |||||
Miękkie | [vʲˤ] ṽe | [ðʲˤ] ďe | [ɮʲˤ~ʫʲˤ] ľe | [ʕ̝ʲ] ĉe | ||||||
Drżące | Twarde | [ɾ~r~ɽ~ʀ] r | ||||||||
Miękkie | [ɾʲ~rʲ~ɽʲ~ʀʲ] re | |||||||||
Boczne | Twarde | [l~ɫ~ɮ~ʫ] l | ||||||||
Miękkie | [ʎ~ɮʲ~ʫʲ] le |
Gramatyka
Informacje
Stosunki Morfosynktatyczne
Rzeczowniki/Przymiotniki
Słowotwórstwo
Trójradykałowe | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
L. Pojedyncza | L. Syngulatywna | L. Mnoga | L. Podwójna | L. Zerowa | ||
Alternacja I | Obiekty naturalne, ludzie, zwierzęta, przedmioty, narzędzia, pojęcia abstrakcyjne |
CaCaC -(V) CuCaC -(V) CiCaC -(V) |
CaCaCar CuCaCar CiCaCar |
aCCaCan aCCuCan aCCiCan |
aCCaCum aCCuCum aCCiCum |
iCCaCi iCCuCi iCCiCi |
Alternacja II | CaC(:)iC -(V) CuC(:)iC -(V) CiC(:)iC -(V) |
CaC(:)iCar CuC(:)iCar CiC(:)iCar |
aCCaiCan uCCaiCan iCCaiCan |
aCCaiCum uCCaiCum iCCaiCum |
iCCaiCi iCCaiCi iCCaiCi | |
Alternacja III | CaCuC -(V) CuCuC -(V) |
CaC:uCar CuC:uCar |
aCCuCan aCCuCan |
aCCuCum aCCuCum |
iCCuCi iCCuCi | |
Alternacja IV | aCCaC -(V) uCCaC -(V) iCCaC -(V) |
aCCaCar uCCaCar iCCaCar |
aCCaCan uCCaCan iCCaCan |
aCCaCum uCCaCum iCCaCum |
iCaCaCi iCaCaCi iCaCaCi | |
Alternacja V | aCCaC -(V) aCCuC -(V) aCCiC -(V) |
aCCaCar aCCuCar aCCiCar |
aCCaCan aCCuCan aCCiCan |
aCCaCum aCCuCum aCCiCum |
iCaCuCi iCuCuCi iCiCuCi | |
Alternacja VI | aCiCC -(V) aCuCC -(V) |
aCiCCar aCuCCar |
aCCaiCan aCCauCan |
aCCaiCum aCCauCum |
iCaiCCi iCauCCi | |
Alternacja VII | Pojęcia abstrakcyjne |
muCaCaCa muCaCuCa muCaCiCa |
- | - | imCaCaCi imCaCuCi imCaCiCi | |
Alternacja VIII | saCaCaCa saCaCuCa saCaCiCa |
- | - | isCaCaCi isCaCuCi isCaCiCi | ||
Alternacja IX | caCaCaCa caCaCuCa caCaCiCa |
- | - | icCaCaCi icCaCuCi icCaCiCi | ||
Alternacja X | aCaCaCa aCaCuCa aCaCiCa |
- | - | iCaCaCi iCaCuCi iCaCiCi | ||
Alternacja XI | Osoby, zawody, profesje |
nuCCaC -(V) nuCCuC -(V) nuCCiC -(V) |
nuCCaCar nuCCuCar nuCCiCar |
nuCCauCan nuCCuCan nuCiCuCan |
nuCCauCum nuCCuCum nuCiCuCum |
inuCCuCi inuCCuCi inuCiCuCi |
Alternacja XII | muCCaC -(V) muCCuC -(V) muCCiC -(V) |
muCCaCar muCCuCar muCCiCar |
muCuCaCan muCuCuCan muCuCiCan |
muCuCaCum muCuCuCum muCuCiCum |
imuCCaCi imuCCuCi imuCCiCi |
Morfologia Polisyntetyczna
L. Pojedyncza | L. Syngulatywna | L. Mnoga | L. Podwójna | L. Zerowa | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |
Absolutyw | -Ø | -ar | -an | -um | -i | |||
Intransytyw | -an | -un | -aran | -arun | -uman | -in | ||
Ergatyw | -a | -ara | -aru | -ana | -uma | -i | ||
Biernik | -i | -ari | -ani | -umi | ||||
Narzędnik | -ara | -ura | -arra | -urru | -anra | -umra | -ira | -iru |
Possesyw | -:at | -:ut | -:art | -:ant | -:umt | -:ita | -:itu | |
Prepozycjonał | -u | -aru | -an | -um | -i | |||
Essyw | -ica | -icu | -arica | -aricu | -anica | -umicu | -ici | |
Wołacz | -u | -aru | -anu | -umu | - | - |
Czasowniki
Czasowniki odmieniają sie przez trzy osoby, dwie płci (płeć męska oraz żeńska), czasy (teraźniejszy oraz dwa aspekty czasu przeszłego: dokonany oraz niedokonany, w teraźniejszym istnieje także imperatyw) oraz pięć liczb.
Czas Teraźniejszy
Koniugacja I - Obejmuje ona czasowniki dynamiczne, odpowiadające akcjom wykonywanym świadomie i czynnie przez podmiot; do tej grupy należą takie wyrażenia jak: chodzić, rzucać, pływać, spożywać.
L. Pojedyncza | L. Podwójna | L. Mnoga | L. Syngulatywna | L. Zerowa | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |
Bezokolicznik | CaCaCá | |||||||
O. Pierwsza | -i | -ima | -a | -as | -is | -ar | -ir | |
O. Druga: | -al | -il | -alma | -ayna | -us | -ast | -ist | |
O. Trzecia | -a | -awma | -awna | -a | -at | -it | ||
Imperatyw | iCCíC | iCCaCamá | iCCiCaná | iCCíC |
Koniugacja II - Obejmuje ona czasowniki dynamiczno-statyczne, wyrażające czynności znajdujące się pomiędzy stanem aktywności a bierności, podmiot jest często świadomy ich wykonywania, ale nie jest to faktyczne działanie, często są to pojęcia abstrakcyjne. Do tej grupy zaliczają się czasowniki takie jak: myśleć, rozważać, planować, przestawać, zaczynać.
L. Pojedyncza | L. Podwójna | L. Mnoga | L. Syngulatywna | L. Zerowa | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |
Bezokolicznik | CuCiCná | |||||||
O. Pierwsza | -ni | -nama | -na | -nas | -nis | -nar | -nir | |
O. Druga: | -nil | -nilma | -ninna | -nus | -nust | |||
O. Trzecia | -na | -nawma | -nawna | -na | -nut | |||
Imperatyw | iCCiCí |
Koniugacja III - Obejmuje ona czasowniki statyczne, prezentujące czynności bierne, abstrakcyjne, na które podmiot często nie ma wpływu, którym podlega nie wykonując faktycznego działania. Do tej grupy pasują pojęcia takie jak: być dobrym, mieć szczęście, być twórczym, być towarzyskim, być łatwowiernym.
L. Pojedyncza | L. Podwójna | L. Mnoga | L. Syngulatywna | L. Zerowa | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |
Bezokolicznik | CaCuCná | |||||||
O. Pierwsza | -ni | -numa | -na | -nus | -nur | |||
O. Druga: | -nil | -nulma | -nunna | -nust | ||||
O. Trzecia | -na | -nuwma | -nuwna | -nu | -nut | |||
Imperatyw | iCCuCú |
Czas Przeszły
L. Pojedyncza | L. Podwójna | L. Mnoga | L. Syngulatywna | L. Zerowa | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | ||
O. Pierwsza | Asp. Dok. | -aur | -air | -irma | -ar | -ars | -irs | -ar | -ir |
Asp. Ndk. | -ura | -ira | -umri | -ara | -ursa | -ursi | -urta | -urti | |
O. Druga: | Asp. Dok. | -aura | -iura | -arma | -arna | -urs | -astar | -istar | |
Asp. Ndk. | -aora | -aeri | -armi | -arni | -ar | -arat | -irat | ||
O. Trzecia | Asp. Dok. | -ar | -awarma | -awarna | -artu | -irtu | |||
Asp. Ndk. | -iur | -armu | -arnu | -aor | -aer | -atar | -itar |
L. Pojedyncza | L. Podwójna | L. Mnoga | L. Syngulatywna | L. Zerowa | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | ||
O. Pierwsza | Asp. Dok. | -auran | -airan | -irman | -arn | -arsan | -irsan | -arn | -irn |
Asp. Ndk. | -urn | -irn | -umrin | -arn | -ursan | -ursin | -urtan | -urtin | |
O. Druga: | Asp. Dok. | -auran | -iuran | -arman | -arnan | -ursan | -astarn | -istarn | |
Asp. Ndk. | -aoran | -aerin | -armin | -arnin | -arn | -artan | -irtan | ||
O. Trzecia | Asp. Dok. | -arn | -awarman | -awarnan | -artun | -irtun | |||
Asp. Ndk. | -iuran | -armun | -arnun | -aorun | -aern | -atarn | -itarn |
Inne Części Mowy
System zaimków osobowych jest dość rozbudowany i jednocześnie regularny, jednak same zaimki zazwyczaj nie stanowią samodzielnych wyrazów, a są one sufiksami przyłączanymi do czasowników, dlatego też przy dołączaniu do orzeczenia tracą swój własny akcent na rzecz akcentu wyrazu, z którym się scalają. Ich użycie jednak nie jest wymagane ze względu na to, iż koniugacja sama wyraża osobę, jednak są one niezbędne w mowie oficjalnej (wówczas także ważne jest rozróżnienie zaimków neutralnych oraz honoryfikatywnych osoby pierwszej oraz osoby drugiej).
L. Poj./Syng. | L. Podw. | L. Mn. | L. Zer. | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | ||||
O. Pierwsza | Formy Neutralne | Wa | Vum | Wan | Vatá | Vatí | |
Formy Honoryfikatywne | Wasudá | Wasudí | Vursúm | Varsán | |||
O. Druga | Formy Neutralne | Zu | Zi | Zum | Za | Zatá | Zatí |
Formy Honoryfikatywne | Zuraná | Ziraná | Zursúm | Zarsán | |||
O. Trzecia | An | Bi | Ánum | Anná | Atá | Atí | |
Obwiatyw | Irá | Irtúm | Irrá | Irtá |
Wyrażenie dopełnienia bez konkretnego rzeczownika odbywa się w padmarańskim poprzez zastosowanie sufiksów rzeczownych/sufiksów dopełnienia, które obejmują miejsce po końcówce przypadka.
L. Poj./Syng. | L. Podw. | L. Mn. | L. Zer. | |||
---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |||
O. Pierwsza | -wa | -wi | -vam | -van | -uvtu | |
O. Druga | -za | -zi | -zam | -zan | -uztu | |
O. Trzecia | -aywa | -ayvi | -nam | -nan | -utu | |
Obwiatyw | -rada | -rida | -ramda | -randa | -urdu |
Istnieje także grupa osobnych zaimków wskazujących, które posiadają swój własny akcent wyrazowy (są zatem traktowane jako samodzielne słowa), jednak grupa ta jest niepełna (obejmuje jedynie część liczb), a ponadto jest uznawana za dość przestarzałą.
L. Poj./Syng. | L. Podw. | L. Mn. | L. Zer. | |||
---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |||
O. Pierwsza | Âhaiwá | Âhaiwí | ||||
O. Druga | Ruzá | Ruzí | Âhzán | |||
O. Trzecia | Âyawá | Âyaví | ||||
Obwiatyw |
L. Poj./Syng. | L. Podw. | L. Mn. | L. Zer. | |||
---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |||
O. Pierwsza | fi- | afva- | aywa- | urfa- | ||
O. Druga | zu- | izma- | izna- | uzi- | ||
O. Trzecia | na- | imna- | inna- | aitu- | ||
Obwiatyw | arda- | arma- | arna- | artu- |
Wyrażanie Poszczególnych Konstrukcji
Przeczenia Czasownikowe
L. Pojedyncza | L. Podwójna | L. Mnoga | L. Syngulatywna | L. Zerowa | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R. Męski | R. Żeński | R. Żeński | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | R. Męski | R. Żeński | |
Bezokolicznik | Duninná | |||||||
O. Pierwsza | Darí | Damá | Daná | Dis | Dir | |||
O. Druga: | Dal | Dal | Dilmá | Dilná | Dus | Disú | Dustá | Distá |
O. Trzecia | Da | Di | Daemá | Daená | Da | Di | Dut | |
Imperatyw | Di‘í |
Pismo
Informacje
Qabr, Makabra - Pismo spółgłoskowe gramatyczne opracowane specjalnie dla padmarańskiego.