Słownik:Język protogamajski

Słownik języka protogamajskiego
Nazwa:	Język protogamajski
Nazwa własna:	Raħ ghammasas iighaur
Informacje
Twórca:	Borlach
Rok:	2019
Sposoby zapisu:	w conworldzie: brak de facto: alfabet łaciński
Klasyfikacja:	aglutynacyjny, SVO
Liczba słów:	kilkaset
Lista conlangów

Przeczytaj też artykuł o tym języku.

Słownik języka protogamajskiego — artykuł ten będzie zawierał wszystkie aktualne słowa języka protogamajskiego. Słowa podano wraz z rekonstruowaną wymową w IPA. W części słów występują oboczności, interpretowane zwykle jako różnice regionalno-dialektalne.

Słowniczek

Rodzina

• ojciec – taghii /ˈtaɣiː/
• matka – dharaħ /ˈðaraħ/
• brat – tiiqar /ˈtiːqar/
• siostra – kaylaħ /ˈkajlaħ/
• syn – ghahan /ˈɣahan/
• córka – iiyuzu /ˈiːjuzu/
• wnuk, wnuczka – nipuur /ˈnipuːr/
• dziadek – ħahtataghii /ħahtaˈtaɣiː/
• babcia – ħahtadharaħ /ħahtaˈðaraħ/
• stryj – yuziif /ˈjuziːf/
• wuj – sitaallin /ˈsitaːlːin/
• ciotka (siostra ojca) – wiina /ˈwiːna/
• ciotka (siostra matki) – kahya /ˈkahja/

Ludzie i zawody

• lud – iizrayil /ˈiːzrajil/
• plemię, klan – aysuur /ˈajsuːr/
• człowiek – ghamma /ˈɣamːa/
• osoba – waliig /ˈwaliːɡ/
• dziecko – pautu /ˈpawtu/
• mężczyzna, mąż – laughal /ˈlawɣal/
• kobieta, żona – limmi /ˈlimːi/
• tytuł grzecznościowy w stosunku do osób starszych – dhii /ðiː/
• imię – ghaphim /ˈɣaθim/

---

• bohater – basħaar /ˈbasħaːr/
• kapłan, szaman – hitlaa /ˈhitlaː/
• kobieta, kapłanka, szmanka – wayla /ˈwajla/
• król, wódz, bohater – qabrii /ˈqabriː/
• pan – paabun /ˈpaːbun/
• wieszcz, medium, wyrocznia – ulayb /ˈulajb/
• dłużnik, niewolnik za długi - aghaunti /ˈaɣawnti/
• zwyczajny, wolny człowiek - aghaduqin /ˈaɣaduqin/
• wojownik - nuzaar /ˈnuza:r/
• grupa, zespół, oddział - ghis /ˈɣis/

---

• jeździec rydwanu, osoba doglądająca koni – qadunu /ˈqadunu/
• myśliwy – suwaridu /ˈsuwaridu/
• pasterz (dialektalnie również przewodnik) – auf /awf/
• rolnik, osoba robiąca w polu – kiigiiru /ˈkiːɡiːru/
• służący - liintaq /ˈli:ntaq/

Anatomia

• brzuch – hautla /ˈhawtla/
• głowa – asuwan /ˈasuwan/
• kolano – sukayrim /ˈsukajrim/
• kość – kahin /ˈkahin/
• krew – ħarrtaaq /ˈħarːtaːq/
• łza – nirrya /ˈnirːja/
• noga – tayrim /ˈtajrim/
• nos – lughat /ˈluɣat/
• ogon – qiyap /ˈqijap/
• oko – zuumak /ˈzuːmak/
• penis – dhugh /ˈðuɣ/
• pizda – kiima /ˈkiːma/
• policzek, broda, szczęka – warghat /ˈwarɣat/
• ręka, dłoń – ayn /ajn/
• róg – tukan /ˈtukan/
• serce – qiwaħ /ˈqiwaħ/
• twarz – ɡiistir /ˈɡiːstir/
• ucho – daguum /ˈdaɡuːm/
• usta – kaa /ˈkaː/
• wątroba – farra /ˈfarːa/, farrah /ˈfarːah/
• włosy, sierść – ruubu /ˈruːbu/
• ząb – yuugan /ˈjuːɡan/

Zmysły, stany i czynności fizjologiczne

• stan, kondycja, władza – auzai /ˈaʊ̯zaɪ̯/

---

• słuchać – duur /duːr/
• słyszeć – adur /ˈadur/
• widzieć – innak /ˈinːak/

---

• rodzić – paut /pawt/
• urodzić się, przyjść na świat – parr /parː/
• żyć – fiyy /fijː/
• życie – fiyyam /fijːam/
• ginąć – daalik /ˈdaːlik/
• śmierć – radhmaa /ˈraðmaː/
• harmonia – iruuhauzai /ˈiruːhaʊ̯zaɪ̯/

---

• boleć – amm /amː/
• ból – ammar /ˈamːar/
• sen – faqiih /ˈfaqiːh/
• spać, śnić – faqhan /ˈfaqhan/
• oddychać – asif /ˈasif/
• oddech – sayf /sajf/
• jeść – tau /taw/
• pić – aaph /aːθ/

Psychika

• kochać – farrah /ˈfarːah/
• miłość – suuriyaa /ˈsuːrijaː/
• obrzydzenie, odraza, okrzyk pogardy – dhatlaqaaq /ˈðatlaqaːq/
• wierzyć – qiwaħ /ˈqiwaħ/
• woleć, pożądać – ruuna /ˈruːna/

---

• mądrość – mazda /ˈmazda/
• rozsądek - turumpu /ˈturumpu/
• spokój, rozwaga – aamriqa /ˈaːmriqa/
• wolność - adhurqa /ˈaðurqa/

---

• błąd – qasim /ˈqasim/
• myśleć – siiq /siːq/
• wiedzieć – galifa /ˈɡalifa/
• wizja, zamysł, pomysł – rilar /ˈrilar/
• znać – umbar /ˈumbar/

---

• morderstwo, zbrodnia – daalka /ˈdaːlka/
• zemsta, kara – iraan /ˈiraːn/
• zmiana – izlama /ˈizlama/
• dobra zmiana, zmiana na lepsze, poprawa - yarazlau /ˈjarazlaʊ̯/
• skromność, niewinność, cnota - mayqin /'majqin/
• bogactwo - raawwan /'ra:w:an/

Religia i duchowość

• dobro, dobroć, dobry – ura /ˈura/
• zło, zły – rriim /rːiːm/
• bóg – raawwiya /ˈraːwːija/
• bóg Werunos – Raawwiya Qiiħaghuyagh /ˈraːwːija ˈqiːħaɣujaɣ/
• anioł, dobry duch – aaħura /ˈaːħura/
• demon, zły duch – aaħrriim /ˈaːħrːiːm/
• dusza – tuum /tuːm/
• modlić się – daur /dawr/
• modlitwa – daurar /ˈdawrar/

Komunikacja

• język – iighaur /ˈiːɣawr/
• kazać, nakazywać, rozkazywać – ghayr /ɣajr/
• mówić, rzec – iigh /iːɣ/
• odpowiadać – kawan /ˈkawan/
• prosić – kanad /ˈkanad/
• prośba – inur /ˈinur/
• pytać, prosić – usub /ˈusub/
• żądanie, rozkaz – iisuuq /ˈiːsuːq/

Rolnictwo i hodowla

• pole – buurtiis /ˈbuːrtiːs/
• orać – ziim /ziːm/
• siać – pahag /ˈpahaɡ/
• mielić, miażdżyć – sahmat /ˈsahmat/

---

• wypas – hautlaa /ˈhawtlaː/
• jarzmo – saman /ˈsaman/
• wóz, rydwan – awwasar /ˈawːasar/
• sznur, wiązać - auphum /aw'θum/
• związany, spętany - auphumsus /aw'θumsus/

---

• ziarno – haluz /ˈhaluz/
• zboże – karrad /ˈkarːad/
• jajko – bitu /ˈbitu/
• mleko – asaal /ˈasaːl/
• miód, miód pitny – yugtun /ˈjuɡtun/
• wełna – qaħti /ˈqaħti/
• chleb – ghuuphar /ˈɣuːθar/

Astronomia

• dzień – gauda /ˈɡawda/
• noc – baylar /ˈbajlar/
• niebo – phannif /ˈθanːif/
• świat – bilaruusa /ˈbilaruːsa/
• słońce – ghaabii /ˈɣaːbiː/
• wschód słońca – panghaabii /ˈpanɣaːbiː/, pannghaabii /ˈpanːɣaːbiː/
• zachód słońca – zaunghaabii /ˈzawnɣaːbiː/
• księżyc, miesiąc – yinmadh /ˈjinmað/
• gwiazda – zayla /ˈzajla/

Kierunki i miejsca

• środek, wnętrze – udun /ˈudun/
• dół – amfa /ˈamfa/
• góra, powyżej – tirraf /ˈtirːaf/
• góra, na górze – kirdu /ˈkirdu/, kiridu /ˈkiridu/
• północ – dhaħad /ˈðaħad/
• południe – ahmad /ˈahmad/, amhad /ˈamhad/
• wschód (kierunek) – pana /ˈpana/, panna /ˈpanːa/
• zachód (kierunek) – zauna /ˈzawna/

---

• miejsce – pharas /ˈθaras/, pharaph /ˈθaraθ/

---

• droga - zahhadat /ˈzahhadat/
• ścieżka - dat /ˈdat/
• ścieżka wydeptana przez zwierzęta - ayyas /ˈajːas/
• droga do źródła wody - sariyyat /ˈsarijːat/

Natura

• równina – nuhaab /ˈnuhaːb/
• step – siyun /ˈsijun/
• wzgórze – saaqu /ˈsaːqu/
• ziemia, kraina – aab /aːb/

---

• burza – qurran /ˈqurːan/
• ogień – faatraa /ˈfaːtraː/
• wiatr – dhurqagh /ˈðurqaɣ/, ħimlaa /ˈħimlaː/
• woda – katara /ˈkatara/
• żywioł, zasada – piisu /ˈpiːsu/

---

• trawa – siyyab /ˈsijːab/
• drewno, drzewo – liitauni /ˈliːtawni/
• drzewo – pirrun /ˈpirːun/
• kamień – alla /ˈalːa/
• sól – phinnu /ˈθinːu/

---

• blask, oślepiające światło – taghar /ˈtaɣar/
• błyszczeć, jaśnieć, promienieć – tagh /taɣ/
• światło – wallar /ˈwalːar/

Kolory

• żółty - taaħin /'ta:ħin/

Zwierzęta

• bydło – ghau /ɣaw/, ħau /ħaw/
• gęś – uunmu /ˈuːnmu/
• jeleń – patar /ˈpatar/
• kaczka – baab /baːb/
• koń – waqadun /ˈwaqadun/
• lew – pahlau /ˈpahlaw/
• mamut – dhatluu /ˈðatluː/
• mysz, szczur – naaphu /ˈnaːθu/
• niedźwiedź – puutin /ˈpuːtin/
• owca – phauru /ˈθawru/
• pies – awqar /ˈawqar/
• ryba – gullum /ˈɡulːum/
• świnia – hayr /hajr/
• wilk – phalku /ˈθalku/
• zwierzę, zwierzyna – rrawa /ˈrːawa/

Czynności

• być – kandas /ˈkandas/
• mieć, posiadać – ħauhtas /ˈħawhtas/
• brać – haptin /ˈhaptin/
• dawać – dhuq /ðuq/
• robić – zaww /zawː/
• sprawiać, czynić – raub /rawb/
• mieć pozwolenie - /ˈatlaː/
• mieć powinność - qaarbalaa /ˈqaːrbalaː/
• być w stanie - /ˈalːaː/

---

• siedzieć – aurim /ˈawrim/
• iść – tudur /ˈtudur/
• biec, biegać – ghim /ɣim/, gip /ɡip/
• bieg – gipir /ˈɡipir/

---

• atakować, atak – kaħin /'kaħin/
• ciągnąć – taww /'tawː/
• dźwigać – liir /'liːr/
• polować – suwar /ˈsuwar/
• ratować, ratunek – firdaus /ˈfirdaʊ̯s/
• walczyć – unzur /ˈunzur/
• walka – unuzar /ˈunuzar/
• wozić, transportować – yaghawwar /ˈjaɣawːar/

---

• wschodzić, wstawać, podnosić się – pan /pan/, pann /panː/
• zachodzić, opadać, znikać – zaun /zawn/

Określenia

• brzydki – uunigsis /ˈuːniɡsis/
• cały, pełny, kompletny – dauruusus /ˈdawruːsus/
• ciepły – bausas /ˈbawsas/
• ciężki – illisis /ˈilːisis/
• dużo, suma – pazau /ˈpazaw/
• mały - dhaarsas /ˈˈðarsas/, siqip /ˈˈsiqip/
• nowy – katlisis /ˈkatlisis/
• pasujący, dopasowany, pasować do siebie – iruuhsus /ˈiruːhsus/
• płaski – nuhsus /ˈnuhsus/
• szybki – sayyasas /ˈsajːasas/
• szybko – sayyasah /ˈsajːasah/
• świetlisty, jasny – wallarsas /ˈwalːarsas/
• wielki – ħahtasas /ˈħahtasas/
• wspaniały, szanowany – ayd /ajd/

Inne

• koło – yamna /ˈjamna/
• ładunek – dilli /ˈdilːi/
• płaszcz – ghabar /ˈɣabar/
• dług - ghauntar /ˈɣawntar/

Spójniki

• a, i – fi /fi/
• aby, żeby – tugi /ˈtuɡi/
• gdy – kaar /kaːr/

Przyimki

• dla – pir /pir/
• na – zur /zur/
• nad – pana /ˈpana/, panna /ˈpanːa/
• po (w znaczeniu czasowym) – aaghir /ˈaːɣir/
• pod – saya /ˈsaja/, sayya /ˈsajːa/
• przed (w znaczeniu czasowym) – giira /ˈɡiːra/
• przed (w znaczeniu przestrzennym) – phal /θal/
• przy – ghad /ɣad/
• wokół – phaluudh /ˈθaluːð/
• za (w znaczeniu przestrzennym) – uudh /uːð/, zudh /zuð/

Partykuły

• nie – waan /waːn/
• niechaj – kammi /ˈkamːi/
• ale, jednak – maadhur /ˈmaːður/
• tylko – zaħi /ˈzaħi/
• mimo, pomimo – farrik /ˈfarːik/

Zaimki

• co – asi /ˈasi/
• gdzie - sin /ˈsin/
• inny - kandar /ˈkandar/
• jak – apa /ˈapa/
• jaki, który – isi /ˈisi/
• kiedy, gdy - kuur /ˈku:r/
• kiedyś, niegdyś, dawniej – aukar /ˈawkar/
• kto - zayr /ˈzajr/
• tam - alim /ˈalim/
• tamto – asuuk /ˈasuːk/
• to – sauk /ˈsawk/
• tutaj, tu - liim /ˈli:m/
• wszystko, wszystkie, wszyscy - zun /ˈzun/

Liczby

• jeden – hazru /ˈhazru/
• dwa – pharu /ˈθaru/
• trzy – dhinnu /ˈðinːu/
• cztery – aasau /ˈaːsaw/
• pięć – kargha /karˈɣa/
• sześć – niirra /niːˈrːa/
• siedem – saugh /sawɣ/
• osiem – wayr /wajr/
• dziewięć – baalla /ˈbaːlːa/
• dziesięć – abaagh /ˈabaːɣ/
• dwadzieścia – pharwi /ˈθarwi/
• trzydzieści – dhinwi /ˈðinwi/
• czterdzieści – wiswi /ˈwiswi/
• pięćdziesiąt – karghawwa /karɣaˈwːa/
• sześćdziesiąt – niirrawwa /niːrːaˈwːa/
• siedemdziesiąt – saughiw /ˈsawɣiw/
• osiemdziesiąt – wayriw /ˈwajriw/
• dziewięćdziesiąt – baalliw /ˈbaːlːiw/
• sto – phaafyar /ˈθaːfjar/
• tysiąc – ħahtaphaafyar /ħahtaˈθaːfjar/