Słownik nowopołabski: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 27 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 6: | Linia 6: | ||
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. | Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. | ||
− | == | + | ==Wymowa i ortografja== |
− | {| class="wikitable" | + | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji. |
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Samogłoski pełne | ||
+ | | align=center |/i/ = {{IPA|i }} = '''i''' | ||
+ | | align=center |/ü/ = {{IPA| y }} = '''u''' | ||
+ | | | ||
+ | | align=center |/u/ = {{IPA| u }} = '''u̇''' | ||
|- | |- | ||
− | + | | align=center |/ė/ = {{IPA| e }} = '''ė''' | |
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | align=center |/e/ = {{IPA| ɛ }} = '''e''', '''é''' |
+ | | align=center |/ö/ = {{IPA| œ }} = '''o''' | ||
+ | | | ||
+ | | align=center |/o/ = {{IPA| ɔ }} = '''a''', '''á''' | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | |
+ | | | ||
+ | | align=center |/a/ = {{IPA| a }} = '''ȧ''' | ||
+ | | align=center |/å/ = {{IPA| ɒ }} = '''å''' | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Samogłoski zredukowane | ||
+ | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = '''é''', '''e''' | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = '''á''', '''a''' |
+ | |} | ||
+ | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną, jeśli są one w ostatniej sylabie słowa oraz zredukowaną, jeśli są one w innej niż ostatnia sylaba. | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Dyftongi | ||
+ | | align=center |/ai/ = {{IPA| ai }} = '''î''' | ||
+ | | align=center |/åi/ = {{IPA| ɒi }} = '''ŷ''' | ||
+ | | align=center |/oi/ = {{IPA| oi }} = '''ŷ''' | ||
+ | | align=center |/au/ = {{IPA| au }} = '''û''' | ||
+ | | align=center |/åu/ = {{IPA| ɒu }} = '''ů''' | ||
+ | |} | ||
+ | Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych. | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Samogłoski nosowe | ||
+ | | align=center | /ą/ = {{IPA| ã }} = '''ą''' | ||
+ | | align=center |/ǫ/ = {{IPA| ɔ̃ }} = '''ǫ''' | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Spółgłoski | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1"| |
+ | !colspan="2"|Wargowe | ||
+ | !colspan="1"|Dziąsłowe | ||
+ | !colspan="2"|Zadziąsłowe | ||
+ | !colspan="1"|Palatalne | ||
+ | !colspan="1"|Postpalatalne | ||
+ | !colspan="1"|Miękko-<br />podniebienne | ||
+ | !colspan="1"|Krtaniowe | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1" rowspan="2" |Zwarte |
+ | | align=center | /p/ = {{IPA|p}} = '''p''' | ||
+ | | align=center | /ṕ/ = {{IPA|pʲ}} = '''pi''' | ||
+ | | align=center | /t/ = {{IPA|t}} = '''t''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ť/ = {{IPA|tʲ}} = '''ti''', '''ki''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /k/ = {{IPA|k}} = '''k''' | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | align=center | /b/ = {{IPA|b}} = '''b''' |
+ | | align=center | /b́/ = {{IPA|bʲ}} = '''bi''' | ||
+ | | align=center | /d/ = {{IPA|d}} = '''d''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ď/ = {{IPA|dʲ}} = '''di''', '''gi''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /g/ = {{IPA|ɡ}} = '''g''' | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1" rowspan="2"|Afrykaty |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /c/ = {{IPA|t͡s}} = '''c''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ć/ = {{IPA|t͡sʲ}} = '''ci''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | align=center | |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ʒ/ = {{IPA|d͡z}} = '''dz''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ʒ́/ = {{IPA|d͡zʲ}} = '''dzi''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1" rowspan="2" |Szczelinowe |
+ | | align=center | /f/ = {{IPA|f}} = '''f''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /s/ = {{IPA|s}} = '''s''' | ||
+ | | align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = '''ś''' | ||
+ | | align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | ||
+ | | align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | ||
+ | | align=center | /h/ = {{IPA|h}} = '''h''' | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | align=center | /v/ = {{IPA|v}} = '''w''' |
+ | | align=center | /v́/ = {{IPA|vʲ}} = '''wi''' | ||
+ | | align=center | /z/ = {{IPA|z}} = '''z''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ź/ = {{IPA|zʲ}} = '''zi''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1" rowspan="1" |Nosowe |
+ | | align=center | /m/ = {{IPA|m}} = '''m''' | ||
+ | | align=center | /ḿ/ = {{IPA|mʲ}} = '''mi''' | ||
+ | | align=center | /n/ = {{IPA|n}} = '''n''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ń/ = {{IPA|nʲ}} = '''ni''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1" rowspan="1" |Boczne |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /l/ = {{IPA|l}} = '''l''' | ||
+ | | align=center | /ľ/ = {{IPA|lʲ}} = '''li''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1" rowspan="1" |Drżące |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /r/ = {{IPA|r}} = '''r''' | ||
+ | | align=center | /ŕ/ = {{IPA|rʲ}} = '''ri''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | !colspan="1"|Półsamogłoski |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /j/ = {{IPA|j}} = '''j''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | |} | ||
+ | Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = '''dewka'''. | ||
+ | |||
+ | Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | ||
+ | |||
+ | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na swáté''' - na świecie. | ||
+ | |||
+ | ==Zasady słowotwórstwa== | ||
+ | |||
+ | ===Przedrostki=== | ||
+ | |||
+ | ===Przyrostki=== | ||
+ | * -aidlĕ (<*-idlo): tworzy nazwy narzędzi, odczasownikowy, np. /stovaidlĕ/, /mötüvaidlĕ/, /mücaidlĕ/. | ||
+ | * -aikă (<*-ika): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności, męzkie jak i żeńskie, odczasownikowy, np. /låzaikă/, /bezaikă/, /peraikă/. | ||
+ | * -aistĕ (<*-išče): tworzy nazwy miejsc, odrzeczownikowy, np. /gordaistĕ/, /postvaistĕ/, /sidlaistĕ/. | ||
+ | * -ą (<*-ę): tworzy nazwy osobników młodych, odrzeczownikowy, np. /blaizą/, /büzą/, /rovną/. | ||
+ | * -ăr (<*-ařь): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności, odrzeczownikowy i odczasownikowy, np. /gresnăr/, /lekăr/, /bǫkăr/. | ||
+ | * -enĕ (<*-enъjь): tworzy przymiotniki związane z substancjami, materjałami, odrzeczownikowy, np. /våunenĕ/, /clåvăcenĕ/, /gnüjenĕ/. | ||
+ | * -ĕ (<*ьje): tworzy nazwy rzeczowników zbiorowych, np. /perĕ/, /klåsĕ/, /blånĕ/. | ||
+ | * -kă (<*-ъka): 1) tworzy zdrobnienia, stosowany do rzeczowników rodzaju żeńskiego, np. /bopkă/, /defkă/, /zopkă/. <br> 2) przyrostek tworzący zdrobnienia imion obojga płci, np. /Ånskă/, /Moraikă/. | ||
+ | * -nĕk (<*-nikъ): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności, odrzeczownikowy, np. /crivnĕk/, /gloznĕk/, /grobalnĕk/. | ||
+ | * -'onĕk (<*-janъkъ): tworzy nazwy osobowe odgeograficzne, stosowany do rzeczowników, poświadczono tylko /ďörconĕk/, /ďörconi/. | ||
+ | * -skă (<-ske): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności rodzaju żeńskiego, np. /brüderskă/, /lasterårskă/. | ||
+ | |||
+ | ==A== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg agol, agojĕ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia axterskă |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ai/ || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aibezăt/ || uciec || psł. uběžati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aibĕt/ || zabić, ubić || psł. ubiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aibrükot/ || ukłuć, ubóść || î- + brükot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aibüst/ || ukłuć, ubóść || psł. ubosti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aidovĕt/ || udusić, zadusić || psł. udaviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aiďolăt/ || zrobić || psł. udělati || poświadczony imiesłów: aiďălonă |
− | | | + | |- |
− | + | | /aidelĕt/ || oddzielić || psł. uděliti || słowo poświadczone | |
− | + | |- | |
− | + | | /aidrauzĕt/ || pomóc || psł. udružiti || poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål | |
+ | |- | ||
+ | | /aikǫsĕt/ || ugryźć, ukąsić || psł. *ukǫsiti || poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ | ||
|- | |- | ||
− | + | | /ailümĕt/ || ułamać || psł. *ulomiti || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ailaucĕt/ || utrafić || psł. *ulučiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /altitåi/ || zawsze || śdn. alletiden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==Å== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /åberhaid/ || dzierżawca rządowy || śdn. overheit || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /Ånskă/ || Janek || śdn. Hans + psł. *-ъka || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Ă== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==B== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /babă/ || babka, babcia || słownictwo dziecięce || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /badål/ || kat, oprawca || śdn. bodel || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /badån/ || kadź, zbiornik|| śdn. boden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /balajă/ || miednica || śdn. balleie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone |
− | | | + | |- |
− | + | | /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | |
− | + | |- | |
− | + | | /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone | |
+ | |- | ||
+ | | /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /båz/ || bez || psł. *bъzъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /baud/ || szyling || śdn. butken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bek/ || strumień || śdn. beke || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | + | | /belĕt/ || bielić ubrania || psł. *běliti || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bet-să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /betrăt/ || ulepszyć || śdn. beteren || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bezăt/ || biec, biegać || psł. *běžati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blaizĕk/ || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blaizĕk/ || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blånĕ/ || błonie || psł. *bolnьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blåtü/ || błoto || psł. *bolto || poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /blijüvĕ/ || ołowiany, ołowiowy || śdn. bli(g) + psł. *-ovъjь || złożenie |
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | /blinskăt/ || kołysać || ??? || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | | /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bobo/ || baba, stara kobieta || psł. *baba || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /bopkă/ || akuszerka, położna || psł. *babъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bognaină/ || bagnisko || psł. *bagnina || poświadczone w toponimji: Bonnein | ||
+ | |- | ||
+ | | /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) | ||
+ | |- | ||
+ | | /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /borʒ́ă/ || brózda || psł. *borzda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /Borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | ||
+ | |- | ||
+ | | /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) | ||
+ | |- | ||
+ | | /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bözĕ/ || zły || śdn. böse || dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bǫbån/ || bęben || psł. *bǫbъnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bǫcĕt/ || ryczeć || psł. bǫčiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bǫkăr/ || bączek (ptak) || psł. *bǫkařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /brok/ || nieużytek, odłóg || śdn. brake || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /brot/ || brat || psł. *bratъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /brado/ || pieczeń || śdn. brade || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone |
− | | | + | |- |
− | + | | /bråvoi/ || brwi || psł. *brъvi || słowo poświadczone | |
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | /brącět/ || brzęczeć || psł. *bręčěti || poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | | /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| /bröd/ || bród || psł. *brodъ || poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg | | /bröd/ || bród || psł. *brodъ || poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg | ||
+ | |- | ||
+ | | /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| /brödăk/ || brodzik || psł. *brodъkъ || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack | | /brödăk/ || brodzik || psł. *brodъkъ || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /brödavaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /brüdegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brüderainkă/ || żebrak || śdn. broder + -ainkă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brügă/ || most || śdn. brügge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brük/ || użycie || śdn. brük || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brükoză/ || spodnie || śdn. brôkhôse || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brükot/ || używać || śdn. brüken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /brüt/ || panna młoda || śdn. brüt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimji: Braud, Braude | ||
+ | |- | ||
+ | | /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bunťĕ/ || kolorowy, pstrokaty || śdn. bunt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bunťă råibo/ || pstrąg || bunťă + råibo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /bückă/ || leń, próżniak || ? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /büdącă mauxo/ || bąk, giez || psł. *bodǫťaja muxa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /Büg/ || Bóg || psł. *bogъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /büst/ || kłuć, przebijać; żądlić || psł. *bosti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /büvot/ || budować || śdn. buwen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /Büzăc/|| Bóg || psł. *božьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /Büzacăk/ || Bóg || psł. *božьčьkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /büză motai/ || Matka Boża || psł. *božьja mati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /büzą/ || obraz święty || psł. *božę || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /Büzĕ/ || Boży || psł. Božьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /büźǫtťü || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==B́== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | /b́olĕ/ || biały || psł. *bělъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /b́olărus/ || Białorusin || b́olĕ + rus || por. biał. беларус, cz. Bělorus | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==C== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /cabår/ || ceber || psł. *čьbъrъ || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /caipål/ || cebula || szlez-holszt zippel || słowo poświaczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /caist/ || liczyć || psł. *čisti || poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | /caistĕ/ || czysty || psł. *čistъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /caiste/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /caistĕt/ || czyścić || psł. *čistiti || poświadczone w 3Sg: caistĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | /caistü/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /carťai/ || kościół, także cmentarz przykościelny || psł. *cьrky || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /carkvaićă/ || kaplica || psł. *cьrkъvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /carmăk/ || żółtko jaja || psł. *čьrmakъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /carnaićă/ || jeżyna || psł. *čьrnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /carv lezącĕ/ || ślimak || psł. *čьrvь lězęťьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /cauʒĕ/ || cudzy, obcy, nieprzyjaciel || psł. *ťuďь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /caut/ || czuć || psł. *čuti || poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
+ | |- | ||
+ | | /cåun/ || czółno, łódka || psł. *čьlnъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cåunăk/ || czółenko tkackie || psł. *čьlnъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cex/ || Czech || cz. Čech || zapożyczenie z czeskiego | ||
+ | |- | ||
+ | | /celĕ/ || pszczeli || psł. *bьčelьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /celă/ || pszczoła || psł. *bьčela || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /celü/ || policzek || psł. *čelo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cepăk/ || kij, kijak || psł. *cěpakъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cepoi/ || cep || psł. *cěpy || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /ceră/ || wczoraj || psł. *vьčera || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cesăt/ || czesać || psł. *česati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cĕ/ || czy, lub || psł. *či || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cikanaićă/ || kózka? || niem. Zike + -naićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /ciľaust/ || szczęka dolna || psł. *čeľustь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cirkoc/ || świerszcz || onomatopeja + psł. *-ačь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cirkot/ || ćwierkać? || onomatopeja, patrz pol. ćwierkać || rozkład złożenia cirkoc | ||
|- | |- | ||
| /citĕr/ || cztery || psł. *četyre || słowo poświadczone | | /citĕr/ || cztery || psł. *četyre || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /citĕrdiśǫt/ || czterdzieści || psł. *četyre desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /citĕrnoctĕ/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /citĕrnocti || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /citĕrnădist/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /citĕrnordĕ/ || czworokątny || psł. *četyre + śdn. nôrd || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | | /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | ||
Linia 237: | Linia 544: | ||
| /ciťortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone | | /ciťortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /clåvăcenĕ/ || człowieczy, ludzki || psł. *čelvěčenъjь || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /clåvăk/ || człowiek || psł. *čelvěk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cod/ || dym; sadza; kopeć || psł. *čadъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /codĕt/ || kurzyć, dymić || psł. *čadъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cornĕ/ || czarny || psł. *čьrnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /coso/ || miska, czasza || psł. *čaša || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /crevü/ || trzewo || psł. červo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /criv/ || but, trzewik || psł. *červь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /crivnĕk/ || szewc || criv + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /cü/ || co || psł. *čьso || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Ć== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | /ćol/ || na zdrowie! || psł. *cělъ || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==D== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | dalekie /doleťĕ/? || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | ||
+ | |- | ||
+ | | dát /dot/ || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧgiėl /daďėl/ || tygiel || śdn. degel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧglitie /dagliťĕ/ || powszedni || śdn. daglik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧliá /daľo/ || długość || psł. *dьľa || poświadczone w ASg: dalą | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧlna /dalnă/ || osnowa || psł. *dьľьna? -oje? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧn /dan/ || dzień || psł. *dьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧnac /danăc/ || dzień || psł. *dьnьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧncká /dancko/ || dzięki || śdn. dank + -ăk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧnesne /danesnĕ/ || codzienny, dzienny || psł. *dьnešьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧnsejse /danseisĕ/ || dzisiejszy || psł. *dьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧra /dară/ || dziura || psł. *dira || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧrgnǫt /dargnǫt/ || dzierga, wyczesywać (len) || psł. *dьrgnǫti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | dȧršår /daršår/ || młóckarz || śdn. derscher || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dåné /dåne/ || wewnątrz, w środku || psł. *dъně || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dånu /dånü/ || dno || psł. *dъno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dånû /dånau/ || do wewnątrz, do środka || psł. *dъnu || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dåwá /dåvo/ || dwa || psł. *dъva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dåwáj /dåvoj/ || dwoje || psł. *dъvojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | degá /dego/ || szpada || śdn. dege || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dék /dek/ || dach || śdn. dâk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | delet /delĕt/ || dzielić || psł. *děliti || poświadczone w 3Sg: delĕ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | demutichie /demütix́ĕ/ || pokorny, uległy || śdn. dêmödich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | den /den/ || Duńczyk || śdn. Dêne || zapożyczenie ze śdn. |
|- | |- | ||
− | | / | + | | denkát /denkot/ || myśleć || śdn. denken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | deta /detă/ || dziecko || psł. *dětę || słowo poświadczone, obocznie detą |
+ | |- | ||
+ | | detîne /detainĕ/ || dziecinny || psł. *dětinъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dewa /devă/ || dziewczyna; służąca || psł. *děva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dif /dif/ || złodziej || śdn. dief || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dik /dik/ || staw || śdn. dîk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dikie /diťĕ/ || gruby || lüneb. dick || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | din /din/ || także, też || śdn. den || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dingat /dingăt/ || wynajmować || śdn. dingen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dirzet /dirzĕt/ || trzymać, powztrzymywać || psł. *dьržiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disątáru /disątărü/ || dziesięcioro || psł. *desętero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disątdiśǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disąt pątstigie /disąt pątstiďĕ/ || tysiąc || psł. *desętь + *pętь + stig || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disiǫte /diśǫtĕ/ || dziesiąty || psł. *desętъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwątáru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwątdisiǫt /divądiśǫt/ || dziewięćdziesiąt || psł. *devętь desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe | ||
+ | |- | ||
+ | | dîpaste /daipostĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupastъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîpawe /daipovĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupavъjь || słowo poświadczone, ale por. daipostĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | dîská /daisko/ || stół || śdn. disk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîwe /daivĕ/ || dziki || psł. *divъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dlån /dlån/ || dłoń || psł. *dolnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫpnîcia /dǫpnaićă/, dǫpa /dǫpă/, dǫpá /dǫpo/ || chrzest || śdn. dôpe + psł. *-ьnica || słowo zaświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫt /dǫt/ || dąć, dmuchać || psł. *dǫti || poświadczone w 3Sg: dåmĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | drét /dret/ || drzeć || psł. *derti || poświadczone w 3Sg: derĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | drûgie /drauďĕ/ || drugi || psł. *drugъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûz Bug /drauz Büg/ || szczęść Boże, dopomóż Boże || psł. *druži bogъ || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dubre /dübrĕ/ || dobry || psł. *dobrъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dubre dȧn /dübrĕ dan/ || dzień dobry || psł. dobrъjь dьnь || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dubre vicér /dübrĕ vicer/ || dobry wieczór || psł. *dobrъjь večerъ || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dûsa /dausă/ || dusza || psł. *duša || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dûsne /dausnĕ/ || zaduszny || psł. *dušьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důgie /dåuďĕ/ || długi || psł. *dъlgъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důgiéråt /dåuďĕråt/ || długodziób || psł. *dъlg-o-rъtъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důgiu /dåuďü/ || długo || psł. *dъlgo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwȧrnîcia /dvarnaićă/ || pokój || psł. *dvьrьnica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | dwîgát /dvaigot/ || dźwigać, podnosić || psł. *dvigati || iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dwîgnǫt /dvaignǫt/ || dźwignąć, podnieść || psł. *dvignǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dŷchat /dåixăt/ || chuchać || psł. *dyxati || poświadczone w 3Sg: dåixă |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dŷm /dåim/ || dym || psł. *dymъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | dŷmat /dåimăt/ || dmuchać || psł. *dymati || poświadczone w 3Sg: dåimă |
|} | |} | ||
− | == | + | ==E== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | || | + | | ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | eluwe /elüvĕ/ || cały || śdn. hêl + -üvĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | emerika /emerikă/ || królewstwo niebieskie || śdn. hemmelrîke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | enep /enĕp/ || konopia || śdn. hennep || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | engiėl /enďėl/ || anioł || śdn. engel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | engiwår /enďivår/ || imbir || śdn. engewer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | || | + | | erá /ero/ || cześć, honor || śdn. êre || poświadczone w bierniku /erǫ/ |
|- | |- | ||
− | | || | + | | erlikie /erliťĕ/ || uczciwy || śdn. êrlik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | erste /erstĕ/ || pierwszy || śdn. erste || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | || | + | | ewål /evål/ || hebel || dn. hewel || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==F== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | fȧrbia /farb́ă/ || kolor || por. niem. Farbe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | || | + | | flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | || | + | | flîtac /flaităc/ || piegża || flaito + -ac || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | || | + | | flîtát /flaitot/ || grać na flecie || flaito + -ot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | Francoz /froncöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dolno-niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | || | + | | Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==G== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | gabel /gobel/? || widelec || śdn gåb(e)l || słowo poświadczone, ale niepewne |
+ | |- | ||
+ | | gád /god/ || wąż || psł. *gadъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gade /godĕ/ || gadzi, węży || psł. *gadьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gáj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen | ||
+ | |- | ||
+ | | galǫz /golǫz/ || gałąź || psł. *galǫzь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gárd /gord/ I || stajnia, obora || psł. *gordь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gárd /gord/ II || zamek, gród; sąd || psł. *gordъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gardîste /gordaistĕ/ || grodzisko, plac grodowy || psł. *gordišče || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja | ||
+ | |- | ||
+ | | gárch /gorx/ || groch; wyka || psł. *gorxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | garnak /gornăk/ || garnek (na mleko) || psł. *gъrnъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | garnet /gornĕt/ || mówić, gadać || psł. *gorniti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | garsle /gorslĕ/ || garść || psł. *gъrstlьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gaset /gosĕt/ || gasić || psł. *gasiti || poświadczone w 3Sg: gosĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gát /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. *gatъ~gatь || poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen | ||
+ | |- | ||
+ | | gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w toponimji: Kadieck | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧklår /gaklår/ || kuglarz || gôkeler || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧlá /galo/ || strój odświętny, urzędowy || por. niem. Gala || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧlgvŷ /galgvoi/ || szubienica; wieszak || śdn. galge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧnat /ganăt/ || być życzliwym || śdn. gannen || poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧnc /ganc/ || cały || niem. ganz || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧng /gang/ || przejście, korytarz || śdn. gank || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gåzîwe /gåzaivĕ/ || prędki, szybki || psł. *gъzivъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gåzet /gåzĕt/ || gzić się, wzciekać się (o bydle) || psł. *gъzъ + -iti || poświadczone w 3Sg: gåzĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwa /glåvă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Glîne /Glainĕ/? || Lüneburg || psł. *glinьje || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | giolǫb /ďölǫb/ || gołąb || psł. golǫbь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giolǫbak /ďölǫbăk/ || gołąbek || psł. golǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giora /ďöră/ || góra || psł. *gora || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giorka /ďörkă/ || górka, pagórek || psł. *gorъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Giorska /Ďörskă/ || Bergen || psł. *gorьska(ja) || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gladkie /glotťĕ/ || gładki; ładny || psł. *gladъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glazá /glozo/ || szkło; szklanka || śdn. glas || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glaznek /gloznĕk/ || szklarz || glozo + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåd /glåd/ || głód || psł. *goldъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glådet /glådĕt/ || głodować, biedować || psł. *golděti || poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwat /glådüvăt/ || głodować, biedować || psł. *goldovati || poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwate /glådüvotĕ/ || głodny || psł. *goldovatъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwne /glådüvnĕ/ || biedny || psł. *goldovьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | glåduwnote /glådüvnotĕ/ || biedny || psł. *goldovьnatъjь || słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
+ | |- | ||
+ | | glåwa /glåwă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwénene /glåwĕnenă/ || dotyczący główki lnu || psł. *golvenenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwîna /glåwaină/ || główka lnu || psł. *golvina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwka /glåfkă/ || główka lnu || psł. *golvъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwne /glåwnĕ/ || głowowy, główny || psł. *golvьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gliǫdat /gľǫdăt/ || śnić || psł. *ględati || poświadczono w 3Sg: gľǫdăl | ||
+ | |- | ||
+ | | glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glîpe /glaipĕ/ || młody || psł. *glupъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glîsta /glaistă/ || glista, robak || psł. *glista || słowo poświadczone, być może glaist | ||
+ | |- | ||
+ | | glǫb /glǫb/ || głębina || psł. *glǫbь || poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei | ||
+ | |- | ||
+ | | glǫbek /glǫbĕk/ || głęboko || psł. *glǫboko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glǫbukie /glǫbüťĕ/ || głęboki || psł. *glǫbokъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gluene /glüenĕ/ || żarzący się || por. płn.-wzch.-brand. glönich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glu̇pse /glupsĕ/ || zdradliwy, podstępny || śdn. glupesch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glûchie /glaux́ĕ/ || głuchy || psł. *gluxъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnát /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gnåle /gnålĕ/ || zgniły || psł. *gnilъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnést /gnest/ || gnieść || psł. *gnesti || poświadczone w 3Sg: gnitĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gnéw /gnev/ || gruczoł? || psł. *gněv || poświadczone w l. mn.: gnevoi | ||
+ | |- | ||
+ | | gnezdît sa /gnezdait-să/ || gnieździć się || psł. *gnězditi sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnîdá /gnaido/ || gnida || psł. *gňida || poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gnît /gnait/ || gnić || psł. *gniti || poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) | ||
+ | |- | ||
+ | | gnuj /gnüj/ || gnój || psł. *gnojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnujene /gnüjenĕ/ || gnojowy || psł. *gnojenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gniazde /gńozdĕ/ || gniazdo || psł. *gnězdo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫs /gǫs/ || gęś || psł. *gǫsь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫse /gǫsĕ/ || gęsi || psł. *gǫsьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫsiar /gǫśăr/ || gąsior || psł. *gǫsьjařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫska /gǫskă/ || biały chleb, bułka || psł. *gǫsъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫste /gǫstĕ/ || gęsty || psł. *gǫstъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gráb /grob/ || grab || psł. *grabъ || poświadczone w ASg: groboi | ||
+ | |- | ||
+ | | grabȧlnek /grobalnĕk/ || świder ciesielski (do grabi) || psł. *grabьlьnikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grablé /groble/ || grabie || psł. *grabľě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | greblu /greblü/ || ożóg, pogrzebacz || psł. *greblo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grád /grod/ || grad || psł. *gradъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gratewár /grotevor/ || dziadek || dn. grôte-vâer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gratka /grotkă/ || babka, matka ojca || śdn. grôteke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gratiát /groťot/ || chwalić || śdn. groten || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grawá /grovo/ || rów || śdn. grave || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grawena /grovenă/ || starzec, siwy mężczyzna || śdn. grawe + -enă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gréch /grex/ || grzech || psł. *grěxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gresît sa /gresait-să/ || grzeszyć || psł. *grěšiti + să || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gresnar /gresnăr/? || grzesznik || psł. *grešьnařь || poświadczone w DPl: gresnărüm | ||
+ | |- | ||
+ | | gresnek /gresnĕk/ || grzesznik || psł. *grěšьnikъ || poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | grėbiåt /grėb́åt/ || grzbiet, plecy || psł. *xrьbьtъ, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gribinátîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | griját /grijot/ || grzać || psł. grějati || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să | ||
+ | |- | ||
+ | | griǫda /gŕǫdă/ I || belka || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | griǫda /gŕǫdă/ II || grzęda || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
+ | |- | ||
+ | | grîp /graip/ || kupa, stos || być może śdn. grîpe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grodling /grödling/ || kiełb || dn. grödeling || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grone /grönĕ/ || zielony || śdn. gröne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grulikie /grüliťĕ/ || okrutny, okropny || śdn. grülik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gruzne /grüznĕ/ || brzydki, szpetny || psł. *grozьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grûk /grauk/ || grusza || psł. *gruša skontaminowana z *buk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grûsŷ /grausåi/ || grusza || psł. *gruš-y || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | guld /güld/ || złoto; gulden (pieniądz) || śdn. güld || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | guldån /güldån/ || gulden (pieniądz) || śdn. gülden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | guldione /gülďonĕ/ || pozłacany || śdn. güld + -'onĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gu̇rkî /gurťai/ || ogurek || śdn. gurke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gu̇t || dobrze || niem. gut || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gwiazda /gjozdă/ || gwiazda || psł. *gvězda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gwiazdka /gjoz(d)kă/ || gwiazdka || psł. *gvězdъka || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==Ch== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | chȧrwat /xarvăt/ || Chorwat || sch. hrvat || zaadaptowane zapożyczenie |
+ | |- | ||
+ | | chléw /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==J== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jabkju /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jar /jor/ || dolina || psł. *jarъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jȧdån /jadån/ || jeden || psł. *jedьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti || jedenaście || psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jedna /jednă/, jedzna /jeʒdnă/ || jedzenie || psł. *jedьna(ja), *jeďьna(ja) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jizér /jizer/ || jezioro || psł. *jezerъ? || poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jizerak /jizerăk/? || jeziorko || psł. *jezerъkъ || poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jǫzek /jǫzĕk/ || język || psł. *językъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | jûtru /jautrü/ || poranek || psł. *jutro || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==K== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | kabált /kobolt/ || krasnoludek, chochlik, kobold || śdn. kobolt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | kád /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | kák, kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | /ťüpål || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone | + | | kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | kál /kol/ || kapusta || śdn. kôl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kám /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kapjá /koṕo/ || kropla || psł. *kapľa || poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope | ||
+ | |- | ||
+ | | kapka /kopkă/ || kropelka || psł. *kapъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kárk || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc | ||
+ | |- | ||
+ | | karkiétuc /korťĕtüc/ || kret || psł. *korkъ + -točь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja | ||
+ | |- | ||
+ | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kå /kå/ || ku || psł. *kъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- | ||
+ | |- | ||
+ | | kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Kliǫska /Kľǫskă/? || Clentz || psł. *klęsъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | k(å)rŷ, /k(å)råi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec || psł. *kupьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiolu /ťölü/ || koło || psł. *kolo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiosa /ťösă/ || kosa || psł. *kosa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kioza /ťöză/ || koza || psł. *koza || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiun /ťün/ || koń || psł. *koňь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiusten /küstĕn/ || Küsten || psł. *kostinъ? || rekonstrukcja | ||
+ | |- | ||
+ | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klást /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧc /klac/ || kij, drążek, laska || śwn. kloz || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧpa /klapă/ || most zwodzony || por. niem. Klappe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧwår /klavår/ || kawaler || śdn. klover || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧwrek /klavrĕk/ || chłopak, chłopiec || śdn. klover + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåda /klådă/ || beczka || psł. *kolda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkiol /klåťöl/ || dzwon; zegar || psł. *kolkolъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkiolak /klåťölăk/ || dzwonek || psł. *kolkolъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkionak /klåťönăk/ || dzwonek (kwiat) || psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- || słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klånîcia /klånaićǎ/ || kłonica (u wozu) || psł. *kolnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klås /klås/ || kłos || psł. *kolsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd | ||
+ | |- | ||
+ | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kliûc /kľauc/ || klucz || psł. *kľučь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kliûd /kľaud/ || myśl, rada || psł. *kľudъ? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klubûcnek /klübaucnĕk/ || kapelusznik || klübĕk + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klubûcnia /klübaucńă/ || wytwórnia kapeluszy || klübĕk + -ńă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krŷ /kråi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi | ||
+ | |- | ||
+ | | kůcá /kåuco/ || głownia (płonąca) || psł. *kъlča || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kwiát /kjot/ || kwiat || psł. *květъ || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==L== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | ladá /lodo/ || skrzynia; trumna; kałamarz || śdn. lade || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | ladka /lotkă/ || skrzynka, szufladka || lodo + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ladát /lodot/ || ładować || śdn. laden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lame /lomĕ/ || kulawy, chromy || śdn. lam || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lastawîcia /lostovaićă/ || jaskółka || psł. *lastavica || słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | latwa /lotvă/ || łata (dachowa) || śdn. latte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lawá /lovo/ I || ława || psł. *lava || poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) | ||
+ | |- | ||
+ | | lawá /lovo/ II || wiara || śdn. glâwe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lawka /lofkă/, lawîća /lovaićă/ || ławka || psł. *lavъka, *lavica || poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz | ||
+ | |- | ||
+ | | lazet /lozĕt/ || łazić, włazić || psł. *laziti || poświadczone w 3Sg: lozĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lazîka /lozaikă/ || ropucha || psł. *lazika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧdek /ladĕk/ || członek || śdn. let + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧgiėr /laďėr/ || obóz || śdn. leger || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧchiėn /lax́ėn/ || konewka, beczułka || śdn. lechen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧját /lajot/ || pożyczyć || śdn. leihen || poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧmpá /lampo/ || lampa || śdn. lampe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧp /lap/ || gałgan, łachman, szmata || śdn. lapp || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧs /las/ || łosoś || śdn. las || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧsterår /lasterår/ || oszczerca, potwarca || śdn. lasterer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧsterårska /lasterårskă/ || oszczerczyni, potwarczyni || lasterår + -skă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧzát /lazot/ || czytać || śdn. lesen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Låbu /Låbü/ || Łaba || psł. *olbo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lågát /lågot/ || kłamać, łgać || psł. *lъgati || poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | låzîc /låzaic/ || łyżka || psł. *lъžicь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | låzîka /låzaikă/ || kłamca, łgarz || psł. *lъžika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ląc /ląc/ || klęk, czepigi || psł. *lęčь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lągnǫt /lągnǫt/ || kładnąć się? || psł. *legnǫti || poświadczone w 3Sg: lągnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lecet /lecĕt/ || leczyć || psł. *lěčiti || poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | le /lĕ/ || tylko, chyba, no; -że || psł. *li || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | léd /led/ || lód || psł. *ledъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lekánîcia /lekănaićă/ || jastrząb, kania || ?? + -aićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lekar /lekăr/ || lekarz || psł. *lěkařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lemąz /lemąz/ || krokiew, kozioł (na dachu) || psł. *lěmęzь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lesne /lesnĕ/ || leśny || psł. *lěsьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lesna jablun /lesnă joblün/ || jabłoń leśna, leśniówka || lesnă + joblün || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | lesne wréch /lesnĕ vrex/ || orzech laskowy (owoc) || lesnĕ + vrex || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | lestîcia /lestaićă/ || leszczyna || psł. *leščica || słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
|- | |- | ||
− | | / | + | | lestéwîcia /lestĕvaićă/ || leszczyna || psł. *leščevica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | lestîna /lestaină/ || leszczyna || psł. *leščina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | lewe /levĕ/ || lewy || psł. *lěvъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | lidiá /liďo/ || cierpienie || śdn. leide || poświadczone w ASg: lidą |
+ | |- | ||
+ | | lidiát /liďot/ || cierpieć || śdn. leiden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lifka /lifkă/ || kaftanik, gorset || śdn. lîfke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lichån /lixån/ || ciało, zwłoki, trup || śdn. lîcham || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liját /lijot/? || lać || psł. *lěti? || poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | likát /likot/ || równać, zrównać, wyrównywać || śdn. liken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | likåm /likåm/ || równie, równo || śdn. lîk w narzędniku || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lipia /liṕă/ || warga || śdn. lippe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | litet /litĕt/ || lecieć || psł. *letěti || poświadczone w 3Sg: litĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lizet /lizĕt/ || leżeć || psł. *ležeti || poświadczone w 3Sg: lizĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lizt /list/? || pełzać, leźć; włazić || psł. *lězti || poświadczone w 3Sg: lezĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lîb /laib/ || miara zboża || psł. *lubъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîcerne /laicernĕ/ || lejcowy, zaprzęgowy || laićăr + -nĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîciar /laićăr/ || lejce || leid-sêl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpåk /laipåk/ || dudek (ptak) || psł. *lupъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpîka /laipaikă/ || oprawca, hycel || psł. *lupika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpîna /laipaină/ || łupina, kora; łyko || psł. *lupina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîska /laiskă/ || lisa, liszka, || psł. *lisъka/*lišьka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîst /laist/ || liść; list || psł. *listъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîste /laistĕ/ || liście, listowie || laist + -ĕ || złożenie, wzorem innych collectiv | ||
+ | |- | ||
+ | | lîstne /laistnĕ/ || listny, liściasty || psł. *listьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ || maj || laistnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîstnîcia /laistnaićă/ || szałas, dom z gałęzi || psł. *listьnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîzát /laizot/ || lizać || psł. *lizati || poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz | ||
+ | |- | ||
+ | | lialen /ľolĕn/ || bratni, bratowy|| ľoľă + -ĕn || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lias /ľos/ || las; drzewo, drewno || psł. *lěsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liatát /ľotot/ || latać || psł. *lětati || poświadczone w 3Pl: ľotoją | ||
+ | |- | ||
+ | | liatu /ľotü/ || rok; lato || psł. *lěto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liåtkie /ľåtťĕ/ || legki || psł. *lьgъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liåtkiu /ľåtťü/ || legko || psł. *lьgъko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbaj /ľaibăj/ || raczej, lepiej || psł. *ľuběji || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbe /ľaibĕ/ || miły, przyjemny || psł. *ľubъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbet /ľaibĕt/ || kochać, lubić || psł. *ľubiti || poświadczone w 3Sg: ľaibĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbėw /ľaibėv/ || miłość || psł. *ľubъvь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbu /ľaibü/ || żartobliwie, dla żartu || psł. *ľubo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liûdi /ľaudi/ || ludzie || psł. *ľudьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lonu /lönü/ || łono, objęcia || psł. *lono || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lozát /lözot/ || wybawić || śdn. losen || poświadczone w rozkaźniku: lözoj | ||
+ | |- | ||
+ | | lǫpŷ /lǫpoi/ || lumpy, szmaty, łachmany || śdn. lumpen || słowo poświadczone, wybrany zasymilowany warjant | ||
+ | |- | ||
+ | | luchtår /lüxtår/ || latarnia, latarka || śdn. luchter || słowo poświadczone, obocznie löchtår | ||
+ | |- | ||
+ | | luder /lüdĕr/ || pijak, nicpoń, obdartus || śdn. luder || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ludia /lüďă/ || łódź || psł. *oldьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | luj /lüj/ || łój || psł. *lojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lujene /lüjenĕ/ || łojowy || psł. *lojenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | luk /lük/ || szczęście || psł. *glücke || słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka | ||
+ | |- | ||
+ | | lumet /lümĕt/ || łamać || psł. *lomiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lupátîcia /lüpătaićă/ || łopata do pieca, do chleba || psł. *lopatica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lupata /lüpotă/ || kość łopatkowa || psł. *lopata || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lukiėt /lüťėt/ || łokieć || psł. *olkъtь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lu̇ft /luft/ || powietrze || śdn. luft || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûg /laug/ I || łąka, pastwisko || psł. *lugъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûg /laug/ II || ług || śrwn. louge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûk /lauk/ I || czosnek || psł. *lukъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûk /lauk/ II || łuk || psł. *lukъ || poświadczone ailucĕt (ułuczyć) | ||
+ | |- | ||
+ | | lûna /laună/ || księżyc || psł. *luna || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lŷsîna /låisaină/ || czoło || psł. *lysina || słowo poświadczone, być może låisaińă | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==M== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mastká /mosko/, mastka /moskǎ/ || masło || psł. *mastъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | matechia /motex́ă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | mlåka /mlåkă/ || mleko || psł. *melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | mǫda /mǫdă/ || męzkie genitalja || psł. *mǫda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | murskie pjås /mürsťĕ ṕås/ || foka || psł. *morьskъjь pьsъ || pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
|- | |- | ||
− | | / | + | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==N== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | netupȧrd /netüpard/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | nîzkie /naisťĕ/ || nizki || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
− | + | ==P== | |
− | == | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
+ | |- | ||
+ | | past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pająk /pojąk/ || pająk || psł. *pajǫkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | palac /polăc/ || palec || psł. *palьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | parsą /porsą/ || prosię || psł. *porsę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | patka /potkă/ || pochwa || por. niem. Fotze || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąpil /pąpil/ || bak || psł. pępelь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątáru/pątărü/ || pięcioro || psł. *pętero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątnádist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątkiuste /pątťüste/ || Zielone Świątki || psł. *pętъ kostě? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątstigie /pątstiďĕ/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pekárnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pénidelia/pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | peréndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pinka /pinkă/ || żeńskie genitalja || ??? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Piana /Ṕonă/ || Penne, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja | ||
+ | |- | ||
+ | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | pod /pöd/ || serce || psł. *podъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | pǫp /pǫp/ || pępek || psł. *pǫpъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone | + | | prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | pulak /pülăk/ || Polak || püli + -ăk || odbitka, złożenie pole + -ak |
|- | |- | ||
− | | / | + | | pup /püp/ || ksiądz, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==R== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | rådust /rådüst/ || ślub || psł. *radostь || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | råmą /råmą/ || ramię || psł. *ormę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | råt /råt/ || usta || psł. *rъtъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rebru /rebrü/ || żebro || psł. rebro || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ru̇s /rus/ || Rosjanin || ros. россъ || por. cz./sch. Rus, biał. беларус | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | rŷbá /raibo/ || ryba || psł. *ryba || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==S== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | sȧrb /sarb/? || Łużyczanin, także Serb? || psł. *sьrbъ || odbitka łuż. Sorb |
+ | |- | ||
+ | | sias /śos/ || Niemiec || śdn. Sasse || z /śosťĕ/ - niemiecki | ||
+ | |- | ||
+ | | sîdlu /saidlü/ || szydło || psł. *šidlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | sîve /saivĕ/ || szary || psł. *sivъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | sluwianek /slüv́onĕk/ || Słowianin || psł. *slověnъkъ || z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | smårk /smårk/ || świerk || psł. smъrkъ? || poświadczone w toponimji: Schmarkien |
|- | |- | ||
− | | / | + | | snég /sneg/ || śnieg || psł. *sněgъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | srebru /srebrü/ || srebro || psł. *sьrebro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | sreda /sredă/ || środa || psł. *serda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | sribȧrne /sribarnĕ/ || srebrny, srebrzony || psł. *sьrebrьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | sták /stok/ || kij || śdn. stock || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | stará /storo/ || ostatnia kwadra księżyca || psł. *stara || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | stare /storĕ/ || stary || psł. *starъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | starek /storĕk/ || zakwas, zaczyn || psł. *starikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | starust /storüst/ || startość || storĕ + -üst || złożenie | ||
+ | |- | ||
+ | | starusta /storüstă/ || sołtys || psł. *starosta || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | stát /stot/ || stać || psł. *stati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | stawet /stovĕt/ || postawić; podstawić || psł. *staviti || poświadczone w 3Sg: stovĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | stawîdle /stovaidlĕ/ || ogrodzone pastwisko; kopka lnu || psł. *stavidlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | stilet /stilĕt/ || słać (łóżko) || psł. *stьlati, steľǫ || poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. | ||
+ | |- | ||
+ | | stiną /stiną/ || szczenię || psł. *ščenę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | storét sa /störet să/ || podpierać się || śdn. stüren || poświadczone w 3Sg: störi-să | ||
+ | |- | ||
+ | | stǫpet /stǫpĕt/ || stąpnąć, wejść || psł. *stǫpiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | stǫpá /stǫpo/ || stępa || psł. *stǫpa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | strȧfá /strafo/ || kara, mandat || śdn. strâfe || słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą | ||
+ | |- | ||
+ | | strȧfát /strafot/ || karać || śdn. strâfen || słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | strȧk /strak/ || osełka || śdn. strâk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | strelet /strelĕt/ || strzelić || psł. *strěliti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | striala /stŕolă/ || strzała || psł. *strěla || derywat od strelĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | strîct /straict/ || strzyc || psł. *striťi || poświadczone w 3Sg: straizĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | strîp /straip/ || strup || psł. *strupъ || rozkład poświadczonego straipovă | ||
+ | |- | ||
+ | | strîpave /straipovĕ/ || strupowaty || psł. *strupavъjь || słowo poświadczone w r. ż. straipovă | ||
+ | |- | ||
+ | | strîzwŷ /straizvoi/ || nożyce || psł. *strižьvy || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | sukol /süköl/ || sokół || psł. sokolъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) | ||
+ | |- | ||
+ | | sur-mand /sür-mond/ || marzec || śdn. sor + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | sukiår /süťår/ || cukier || śdn. sucker || zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -år w zasadzie typowe | ||
+ | |- | ||
+ | | swiǫte /sjǫtĕ/ || święty || psł. *svętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ || dzień św. Jana || psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ || Trzech Króli || psł. *svętyji trьje kъnęʒi || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | swiǫtu /sjǫtü/ || święto || psł. *svęto || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
− | == | + | ==T== |
− | {| class="wikitable" width="100%" | + | {| class="wikitable" width="100%" |
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | ták /tok/ || tak, w taki sposób || psł. *tako || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | tám /tom/ || tam || psł. *tamo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tárn /torn/ || wieża; więzienie || śdn. torn || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tárk /tork/ || Turek || śdn. Torke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tarkuwe /torťüvĕ/ || tureckie || tork + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tågie /tåďĕ/ || więc, zatem || psł. *tъgdy || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tåkac /tåkăc/ || tkacz || psł. *tъkačь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tåkat /tåkăt/ || tkać || psł. *tъkati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tål /tål/ || kark || psł. *tylъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tåna /tånă/ || tona || por. niem. Tonne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tåri /tåri/ || trzy || psł. *tri || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | tåraj /tåroj/ || troje || psł. *trojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | teple /teplĕ/ || ciepły || psł. *teplъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | tét /tet/ || chcieć || psł. *xъtěti || poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, |
|- | |- | ||
− | | / | + | | trebe /trebĕ/ || Boże Narodzenie || psł. *terby || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | trepŷ /trepoi/ || schody || śdn treppe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tribne /tribnĕ/ || bożonarodzeniowy || psł. *terbьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tribne-mánd /tribnĕ-mond/ || grudzień || tribnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | trite /tritĕ/ || trzeci || psł. *tretьjь || słowo poświadczone |
− | | | + | |- |
− | + | | trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ || trzynaście || psł. *tri na desęte || słowo poświadczone | |
− | + | |- | |
− | + | | tore /törĕ/ || wtorek || psł. vъtorъjь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | + | | tǫcá /tǫco/ || chmura || psł. tǫča || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tǫcnu /tǫcnü/ || pochmurno || psł. *tǫčьno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tůct /tåuct/ || tłuc || psł. tьlťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tůk /tåuk/ || tłuszcz || psł. *tukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tůknǫt /tåknǫt/ || uderzyć || psł. *tьlknǫti || poświadczone w 3Sg: tåuknĕ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tůste /tåstĕ/ || gruby; gęsty (o chmurze) || psł. *tъlstъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | twiarde /tjordĕ/ || twardy || psł. *tvьrdъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tŷ /tåi/ || ty || psł. *ty || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | tŷkat /tåikăt/ || sadzić || psł. *tykati || poświadczone w 3Sg: tåicĕ |
|} | |} | ||
+ | ==U̇== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | u̇n /un/ || i; a || śdn. un || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | u̇ndega /undegă/ || przywara, nałóg || śdn. undege || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | u̇nnunte /unnütĕ/ || zbyteczny || śdn. unnutte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ || wykastrowany || śdn. ûtkapûnt || dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ | ||
+ | |} | ||
− | == | + | ==W== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | warta /vortă/ || wrota, brama || psł. *vorta || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | waret /vorĕt/ || gotować, warzyć || psł. *variti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wȧdika /vadikă/ || serwatka || śdn. waddike || dodatkowo zasymilowane poświadczone /vadike/ | ||
+ | |- | ||
+ | | wȧchtuwat /vaxtüvăt/ || czuwać, czyhać || śdn. wachten || poświadczone w 3Sg /vaxtojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | wȧs /vas/ || wieś || psł. *vьsь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåda /vådă/ || woda || psł. *voda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåkju /våťü/ || oko || psł. *oko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåkninek /våkninĕk/ || szklarz || psł. *okъnenikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåknu /våknü/ || okno || psł. *okъno || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wål /vål/ || wół || psł. *volъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wås /vås/ || wesz || psł. *vъšь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåsa /våsă/ || osa || psł. *osa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåsak /våsăk/ || osa || psł. *osъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåsk /våsk/ || wosk || psł. *voskъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Wåstruw /Våstrüv/ || Wüstrow || psł. *ostrovъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwåda /våvådă/ || książę || psł. *vojevoda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwet /våvĕt/ || owinąć, zawinąć || psł. *vъviti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwidća /våvićă/ || księżna || psł. *vojevodьca || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwlåct /våvlåct/ || nawlec || psł. *vъvelťi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåwûzdet /våvauzdĕt/ || okiełznać || psł. *vъ(v)uzditi || poświadczone gerundium /våvauzdenĕ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | wåz /våz/ || wóz, fura || psł. *vozъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzbet /våzbĕt/ || przybić || psł. *vъzbiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzbust /våzbüst/ || przekłuć, otworzyć || psł. *vъzbosti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdǫt /våzdǫt/ || rozdmuchać, nadmuchać || psł. *vъzdǫti || poświadczone w 3Sg: /våzdåmĕ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdene /våzdenĕ/ || ubranie || psł. *vъzdenьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdét sa /våzdet să/ || ubrać się || psł. *vъzděti sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdewát sa /våzdevot să/ || ubierać się || psł. *vъzděvati sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdráz /våzdroz/ || głos, śpiew; melodia || psł. *vъz(d)razъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdrizȧl /våzdrizal/ || pas, pasek; rzemień || psł. *vъzdьržьlь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ || podnieść || psł. *vъzdvignǫti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzlet /våzlĕt/ || nalać, polać || psł. *vъzliti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wåzbûdet /våzbaudĕt/ || obudzić || psł. *vъzbuditi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Wend /vend/ || Wend, Połabianin || niem. Wend? || z /vensťĕ/ - połabski, wendzki | ||
+ | |- | ||
+ | | wicér /vicer/ || wieczór || psł. *večerъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wicera /viceră/ || kolacja || psł. *večeřa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | wicia /vićă/ || owca || psł. *ovьca || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîdét /vaidet/ || widzieć || psł. *viděti || poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîdlŷ /vaidlåi/ || widły || psł. *vidly || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîchår /vaixår/ || wicher || psł. *vixrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîka /vaikă/ || miasto || śdn. wîk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wînîća /vainaićă/ || winnica || psł. *vinьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîne /vainĕ/ || winien || psł. *vinьnъjь || słowo poświadczone |
− | | | + | |- |
− | + | | wîne /vainĕ/ || wino || psł. *vino || poświadczone w partytywie /vaină/ | |
− | + | |- | |
− | + | | wîne-mand /vainĕ-mond/ || październik || psł. *vino + śdn. mônd || słowo poświadczone | |
+ | |- | ||
+ | | wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | + | | wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ || wiśnia (drzewo) || psł. *višeňa, višiňa || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîsét /vaiset/ || wisieć || psł. *visěti || poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wiater /v́otĕr/ || wiatr || psł. *větrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wǫgiėl /vǫďėl/ || węgiel || psł. *ǫglь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wǫgior /vǫďör/ || węgorz || psł. ǫgořь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ || Seehausen || psł. *ǫgoręta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wǫs /vǫs/ || broda || psł. *ǫsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wǫzkie /vǫsťě/ || wązki || psł. *ǫzъkъjь || poświadczone w toponimji: Wunski |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wréch /vrex/ || orzech || psł. *orěxъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wůcka /vauckă/ || wilk || psł. *vьlkъ + -ka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wůná /vauno/ || wełna || psł. *vьlna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wůnene /vaunenĕ/ || wełniany || psł. *vьlněnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | wŷsukie /voisüťĕ/ || wysoki || psł. *vysokъjь || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Z== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zaibår/ || żubr || psł. *zǫbrъ, odnosowione || poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zaid/ || Żyd || psł. *židъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zaimă-mond/ || listopad || psł. *zima + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zaitü/ || zboże || psł. *žito || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zauk/ || żuk || psł. *žukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zauknǫt/ || żółknąć || psł. *žьlknǫti || poświadczone w 3Sg: zauknĕ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zåvăt/ || wołać, przywoływać || psł. *zъvati || poświadczone w 3Sg: züvĕ |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ząt/ || zięć || psł. *zętь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zenă/ || żona, także kobieta || psł. *žena || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ziľozü/ || żelazo || psł. *želězo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /ziḿă/ || ziemia || psł. *zemьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zlåtă/ || złoto || psł. *zolto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zlåtenĕ/ || złoty, złocony || psł. *zoltenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| /zobo/ || żaba || psł. *žaba || słowo poświadczone | | /zobo/ || żaba || psł. *žaba || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zopkă/ || żaba drzewna, rzekotka || psł. *žabъka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| /zojąc/ || zając || psł. zajęcь || słowo poświadczone | | /zojąc/ || zając || psł. zajęcь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /zojącăk/ || zajączek || psł. zajęčьkъ || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | /zoko/ || rzecz || śdn. sâke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zot/ || nasienie || śdn. sât || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zǫb/ || ząb || psł. *zǫbъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zǫdlü/ || żądło || psł. *žędlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zribǎ/ || źrebię || psł. *žerbę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zribǎc/ || młody (roczny) koń || psł. *žerbьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zribaićǎ/ || młoda (roczna) klacz || psł. *žerbica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zünĕt/ || dzwonić || psł. *zvoniti || poświadczone w 3Sg: zünĕ | ||
|- | |- | ||
| /züzaucka/ || kukułka || psł. *zozučьka || słowo poświadczone | | /züzaucka/ || kukułka || psł. *zozučьka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zvanĕt/ || dźwięczeć, dzwonić || psł. zvьniti || poświadczone w 3Sg: zvanĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | /zvån/ || dźwięk || psł. *zvonъ || słowo poświadczone (Schleicher) | ||
+ | |- | ||
+ | | /zvenü/ || dzwono || psł. *zveno || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==Ź== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | / | + | | /źornü/ || ziarno || psł. *zьrno || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|} | |} |
Aktualna wersja na dzień 01:12, 13 lip 2020
Słownik tematyczny języka nowopołabskiego
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.
Wymowa i ortografja
W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji.
/i/ = i = i | /ü/ = y = u | /u/ = u = u̇ | |
/ė/ = e = ė | |||
/e/ = ɛ = e, é | /ö/ = œ = o | /o/ = ɔ = a, á | |
/a/ = a = ȧ | /å/ = ɒ = å |
/ĕ/ = ə = é, e |
/ă/ = ɐ = á, a |
Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną, jeśli są one w ostatniej sylabie słowa oraz zredukowaną, jeśli są one w innej niż ostatnia sylaba.
/ai/ = ai = î | /åi/ = ɒi = ŷ | /oi/ = oi = ŷ | /au/ = au = û | /åu/ = ɒu = ů |
Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.
/ą/ = ã = ą | /ǫ/ = ɔ̃ = ǫ |
Wargowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Palatalne | Postpalatalne | Miękko- podniebienne |
Krtaniowe | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zwarte | /p/ = p = p | /ṕ/ = pʲ = pi | /t/ = t = t | /ť/ = tʲ = ti, ki | /k/ = k = k | ||||
/b/ = b = b | /b́/ = bʲ = bi | /d/ = d = d | /ď/ = dʲ = di, gi | /g/ = ɡ = g | |||||
Afrykaty | /c/ = t͡s = c | /ć/ = t͡sʲ = ci | |||||||
/ʒ/ = d͡z = dz | /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi | ||||||||
Szczelinowe | /f/ = f = f | /s/ = s = s | /š/ = ʃ = š | /ś/ = sʲ = ś | /x́/ = xʲ = chi | /x/ = x = ch | /h/ = h = h | ||
/v/ = v = w | /v́/ = vʲ = wi | /z/ = z = z | /ź/ = zʲ = zi | ||||||
Nosowe | /m/ = m = m | /ḿ/ = mʲ = mi | /n/ = n = n | /ń/ = nʲ = ni | |||||
Boczne | /l/ = l = l | /ľ/ = lʲ = li | |||||||
Drżące | /r/ = r = r | /ŕ/ = rʲ = ri | |||||||
Półsamogłoski | /j/ = j = j |
Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = dewka.
Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.
Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swáté - na świecie.
Zasady słowotwórstwa
Przedrostki
Przyrostki
- -aidlĕ (<*-idlo): tworzy nazwy narzędzi, odczasownikowy, np. /stovaidlĕ/, /mötüvaidlĕ/, /mücaidlĕ/.
- -aikă (<*-ika): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności, męzkie jak i żeńskie, odczasownikowy, np. /låzaikă/, /bezaikă/, /peraikă/.
- -aistĕ (<*-išče): tworzy nazwy miejsc, odrzeczownikowy, np. /gordaistĕ/, /postvaistĕ/, /sidlaistĕ/.
- -ą (<*-ę): tworzy nazwy osobników młodych, odrzeczownikowy, np. /blaizą/, /büzą/, /rovną/.
- -ăr (<*-ařь): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności, odrzeczownikowy i odczasownikowy, np. /gresnăr/, /lekăr/, /bǫkăr/.
- -enĕ (<*-enъjь): tworzy przymiotniki związane z substancjami, materjałami, odrzeczownikowy, np. /våunenĕ/, /clåvăcenĕ/, /gnüjenĕ/.
- -ĕ (<*ьje): tworzy nazwy rzeczowników zbiorowych, np. /perĕ/, /klåsĕ/, /blånĕ/.
- -kă (<*-ъka): 1) tworzy zdrobnienia, stosowany do rzeczowników rodzaju żeńskiego, np. /bopkă/, /defkă/, /zopkă/.
2) przyrostek tworzący zdrobnienia imion obojga płci, np. /Ånskă/, /Moraikă/. - -nĕk (<*-nikъ): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności, odrzeczownikowy, np. /crivnĕk/, /gloznĕk/, /grobalnĕk/.
- -'onĕk (<*-janъkъ): tworzy nazwy osobowe odgeograficzne, stosowany do rzeczowników, poświadczono tylko /ďörconĕk/, /ďörconi/.
- -skă (<-ske): tworzy nazwy zawodów, wykonawców czynności rodzaju żeńskiego, np. /brüderskă/, /lasterårskă/.
A
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg agol, agojĕ |
/axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia axterskă |
/axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
/ai/ | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
/aibezăt/ | uciec | psł. uběžati | słowo poświadczone |
/aibĕt/ | zabić, ubić | psł. ubiti | słowo poświadczone |
/aibrükot/ | ukłuć, ubóść | î- + brükot | słowo poświadczone |
/aibüst/ | ukłuć, ubóść | psł. ubosti | słowo poświadczone |
/aidovĕt/ | udusić, zadusić | psł. udaviti | słowo poświadczone |
/aiďolăt/ | zrobić | psł. udělati | poświadczony imiesłów: aiďălonă |
/aidelĕt/ | oddzielić | psł. uděliti | słowo poświadczone |
/aidrauzĕt/ | pomóc | psł. udružiti | poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
/aikǫsĕt/ | ugryźć, ukąsić | psł. *ukǫsiti | poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
/ailümĕt/ | ułamać | psł. *ulomiti | słowo poświadczone |
/ailaucĕt/ | utrafić | psł. *ulučiti | słowo poświadczone |
/aisăct/ | uciąć, usiec, skosić | psł. *useťi | słowo poświadczone |
/ait/ | iść | psł. *iti | słowo poświadczone |
/aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
/albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
/altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
/amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
Å
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/åberhaid/ | dzierżawca rządowy | śdn. overheit | słowo poświadczone |
/Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
/Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
Ă
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
B
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
/badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
/badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
/bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
/balajă/ | miednica | śdn. balleie | słowo poświadczone |
/ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
/banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
/barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
/bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
/båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
/baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
/bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
/borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
/bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
/belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
/bet-să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
/betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
/bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
/bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
/bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
/blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
/blaizĕk/ | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
/blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
/blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
/blaizĕk/ | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
/blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
/blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
/blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
/blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
/blijüvĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + psł. *-ovъjь | złożenie |
/blinskăt/ | kołysać | ??? | słowo poświadczone |
/blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
/bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
/bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
/bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
/bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
/boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
/bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
/borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
/Borlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
/bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
/böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
/bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
/bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
/bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
/bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
/bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
/brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
/brot/ | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
/brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
/braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
/bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
/brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
/brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
/breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
/brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
/bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
/brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
/brödăk/ | brodzik | psł. *brodъkъ | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
/brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
/brüdegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
/brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
/brüderainkă/ | żebrak | śdn. broder + -ainkă | słowo poświadczone |
/brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
/brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
/brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
/brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
/brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
/brüt/ | panna młoda | śdn. brüt | słowo poświadczone |
/braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
/buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
/bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
/bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
/büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
/bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
/büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
/Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
/bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
/bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
/büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
/büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
/Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
/Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
/büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
/büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
/Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
/Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
/büźǫtťü | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
B́
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
/b́olărus/ | Białorusin | b́olĕ + rus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
C
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/cabår/ | ceber | psł. *čьbъrъ | słowo poświadczone |
/caipål/ | cebula | szlez-holszt zippel | słowo poświaczone |
/caist/ | liczyć | psł. *čisti | poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
/caistĕ/ | czysty | psł. *čistъjь | słowo poświadczone |
/caiste/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
/caistĕt/ | czyścić | psł. *čistiti | poświadczone w 3Sg: caistĕ |
/caistü/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
/carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
/carkvaićă/ | kaplica | psł. *cьrkъvica | słowo poświadczone |
/carmăk/ | żółtko jaja | psł. *čьrmakъ | słowo poświadczone |
/carnaićă/ | jeżyna | psł. *čьrnica | słowo poświadczone |
/carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
/carv lezącĕ/ | ślimak | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
/carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
/cauʒĕ/ | cudzy, obcy, nieprzyjaciel | psł. *ťuďь | słowo poświadczone |
/caut/ | czuć | psł. *čuti | poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
/cåun/ | czółno, łódka | psł. *čьlnъ | słowo poświadczone |
/cåunăk/ | czółenko tkackie | psł. *čьlnъkъ | słowo poświadczone |
/cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
/celĕ/ | pszczeli | psł. *bьčelьjь | słowo poświadczone |
/celă/ | pszczoła | psł. *bьčela | słowo poświadczone |
/celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
/cepăk/ | kij, kijak | psł. *cěpakъ | słowo poświadczone |
/cepoi/ | cep | psł. *cěpy | słowo poświadczone |
/ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
/cesăt/ | czesać | psł. *česati | słowo poświadczone |
/cev/ | cewka tkacka | psł. *cěvъ | słowo poświadczone |
/cĕ/ | czy, lub | psł. *či | słowo poświadczone |
/cikanaićă/ | kózka? | niem. Zike + -naićă | słowo poświadczone |
/ciľaust/ | szczęka dolna | psł. *čeľustь | słowo poświadczone |
/cirkoc/ | świerszcz | onomatopeja + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
/cirkot/ | ćwierkać? | onomatopeja, patrz pol. ćwierkać | rozkład złożenia cirkoc |
/citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
/citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
/citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
/citĕrnocti | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
/citĕrnădist/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
/citĕrnordĕ/ | czworokątny | psł. *četyre + śdn. nôrd | słowo poświadczone |
/citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
/ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
/clåvăcenĕ/ | człowieczy, ludzki | psł. *čelvěčenъjь | słowo poświadczone |
/clåvăk/ | człowiek | psł. *čelvěk | słowo poświadczone |
/cod/ | dym; sadza; kopeć | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
/codĕt/ | kurzyć, dymić | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
/cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
/coso/ | miska, czasza | psł. *čaša | słowo poświadczone |
/crevü/ | trzewo | psł. červo | słowo poświadczone |
/criv/ | but, trzewik | psł. *červь | słowo poświadczone |
/crivnĕk/ | szewc | criv + -nĕk | słowo poświadczone |
/cü/ | co | psł. *čьso | słowo poświadczone |
Ć
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/ćol/ | na zdrowie! | psł. *cělъ | słowo poświadczone |
D
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
dalekie /doleťĕ/? | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
dát /dot/ | śmierć | śdn. dôt | słowo poświadczone |
dȧgiėl /daďėl/ | tygiel | śdn. degel | słowo poświadczone |
dȧglitie /dagliťĕ/ | powszedni | śdn. daglik | słowo poświadczone |
dȧliá /daľo/ | długość | psł. *dьľa | poświadczone w ASg: dalą |
dȧlna /dalnă/ | osnowa | psł. *dьľьna? -oje? | słowo poświadczone |
dȧn /dan/ | dzień | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
dȧnac /danăc/ | dzień | psł. *dьnьcь | słowo poświadczone |
dȧncká /dancko/ | dzięki | śdn. dank + -ăk | słowo poświadczone |
dȧnesne /danesnĕ/ | codzienny, dzienny | psł. *dьnešьnъjь | słowo poświadczone |
dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
dȧnsejse /danseisĕ/ | dzisiejszy | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
dȧra /dară/ | dziura | psł. *dira | słowo poświadczone |
dȧrgnǫt /dargnǫt/ | dzierga, wyczesywać (len) | psł. *dьrgnǫti | słowo poświadczone |
dȧršår /daršår/ | młóckarz | śdn. derscher | słowo poświadczone |
dåné /dåne/ | wewnątrz, w środku | psł. *dъně | słowo poświadczone |
dånu /dånü/ | dno | psł. *dъno | słowo poświadczone |
dånû /dånau/ | do wewnątrz, do środka | psł. *dъnu | słowo poświadczone |
dåwá /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
dåwáj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
degne /degnĕ/ | odpowiedni, warty | lüneb. dägen | słowo poświadczone |
degá /dego/ | szpada | śdn. dege | słowo poświadczone |
dék /dek/ | dach | śdn. dâk | słowo poświadczone |
delet /delĕt/ | dzielić | psł. *děliti | poświadczone w 3Sg: delĕ |
demutichie /demütix́ĕ/ | pokorny, uległy | śdn. dêmödich | słowo poświadczone |
den /den/ | Duńczyk | śdn. Dêne | zapożyczenie ze śdn. |
denkát /denkot/ | myśleć | śdn. denken | słowo poświadczone |
deta /detă/ | dziecko | psł. *dětę | słowo poświadczone, obocznie detą |
detîne /detainĕ/ | dziecinny | psł. *dětinъjь | słowo poświadczone |
dewa /devă/ | dziewczyna; służąca | psł. *děva | słowo poświadczone |
dewka /defkă/ | dziewczyna; córka | psł. *děvъka | słowo poświadczone |
dif /dif/ | złodziej | śdn. dief | słowo poświadczone |
dik /dik/ | staw | śdn. dîk | słowo poświadczone |
dikie /diťĕ/ | gruby | lüneb. dick | słowo poświadczone |
din /din/ | także, też | śdn. den | słowo poświadczone |
dingat /dingăt/ | wynajmować | śdn. dingen | słowo poświadczone |
dirzet /dirzĕt/ | trzymać, powztrzymywać | psł. *dьržiti | słowo poświadczone |
disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
disątáru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
disątdiśǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
disąt pątstigie /disąt pątstiďĕ/ | tysiąc | psł. *desętь + *pętь + stig | słowo poświadczone |
disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
diwątáru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
dîpaste /daipostĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupastъjь | słowo poświadczone |
dîpawe /daipovĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupavъjь | słowo poświadczone, ale por. daipostĕ |
dîská /daisko/ | stół | śdn. disk | słowo poświadczone |
dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
dîwe /daivĕ/ | dziki | psł. *divъjь | słowo poświadczone |
dlån /dlån/ | dłoń | psł. *dolnь | słowo poświadczone |
dǫpnîcia /dǫpnaićă/, dǫpa /dǫpă/, dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo zaświadczone |
dǫt /dǫt/ | dąć, dmuchać | psł. *dǫti | poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
drét /dret/ | drzeć | psł. *derti | poświadczone w 3Sg: derĕ |
drûgie /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | psł. dobrъjь dьnь | zwrot poświadczony |
dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | psł. *dobrъjь večerъ | zwrot poświadczony |
dûsa /dausă/ | dusza | psł. *duša | słowo poświadczone |
dûsne /dausnĕ/ | zaduszny | psł. *dušьnъjь | słowo poświadczone |
důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
důgiéråt /dåuďĕråt/ | długodziób | psł. *dъlg-o-rъtъ | słowo poświadczone |
důgiu /dåuďü/ | długo | psł. *dъlgo | słowo poświadczone |
dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
dwîgát /dvaigot/ | dźwigać, podnosić | psł. *dvigati | iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
dwîgnǫt /dvaignǫt/ | dźwignąć, podnieść | psł. *dvignǫti | słowo poświadczone |
dŷchat /dåixăt/ | chuchać | psł. *dyxati | poświadczone w 3Sg: dåixă |
dŷm /dåim/ | dym | psł. *dymъ | słowo poświadczone |
dŷmat /dåimăt/ | dmuchać | psł. *dymati | poświadczone w 3Sg: dåimă |
E
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
eluwe /elüvĕ/ | cały | śdn. hêl + -üvĕ | słowo poświadczone |
emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
Francoz /froncöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dolno-niemieckiego |
Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
G
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
gabel /gobel/? | widelec | śdn gåb(e)l | słowo poświadczone, ale niepewne |
gád /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
gade /godĕ/ | gadzi, węży | psł. *gadьjь | słowo poświadczone |
gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
gáj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
galǫz /golǫz/ | gałąź | psł. *galǫzь | słowo poświadczone |
gárd /gord/ I | stajnia, obora | psł. *gordь | słowo poświadczone |
gárd /gord/ II | zamek, gród; sąd | psł. *gordъ | słowo poświadczone |
gardîste /gordaistĕ/ | grodzisko, plac grodowy | psł. *gordišče | słowo poświadczone |
Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
gárch /gorx/ | groch; wyka | psł. *gorxъ | słowo poświadczone |
garnak /gornăk/ | garnek (na mleko) | psł. *gъrnъkъ | słowo poświadczone |
garnet /gornĕt/ | mówić, gadać | psł. *gorniti | słowo poświadczone |
garsle /gorslĕ/ | garść | psł. *gъrstlьje | słowo poświadczone |
gaset /gosĕt/ | gasić | psł. *gasiti | poświadczone w 3Sg: gosĕ |
gát /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatъ~gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
gȧklår /gaklår/ | kuglarz | gôkeler | słowo poświadczone |
gȧlá /galo/ | strój odświętny, urzędowy | por. niem. Gala | słowo poświadczone |
gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
gȧlgvŷ /galgvoi/ | szubienica; wieszak | śdn. galge | słowo poświadczone |
gȧnat /ganăt/ | być życzliwym | śdn. gannen | poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
gȧnc /ganc/ | cały | niem. ganz | słowo poświadczone |
gȧng /gang/ | przejście, korytarz | śdn. gank | słowo poświadczone |
gåzîwe /gåzaivĕ/ | prędki, szybki | psł. *gъzivъjь | słowo poświadczone |
gåzet /gåzĕt/ | gzić się, wzciekać się (o bydle) | psł. *gъzъ + -iti | poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
gegén /gegen/ | przeciwko | śdn. gegen | słowo poświadczone |
glåwa /glåvă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
giolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
giolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
giora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
giorka /ďörkă/ | górka, pagórek | psł. *gorъka | słowo poświadczone |
Giorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
gladkie /glotťĕ/ | gładki; ładny | psł. *gladъkъjь | słowo poświadczone |
glazá /glozo/ | szkło; szklanka | śdn. glas | słowo poświadczone |
glaznek /gloznĕk/ | szklarz | glozo + -nĕk | słowo poświadczone |
glåd /glåd/ | głód | psł. *goldъ | słowo poświadczone |
glådet /glådĕt/ | głodować, biedować | psł. *golděti | poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ |
glåduwat /glådüvăt/ | głodować, biedować | psł. *goldovati | poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
glåduwate /glådüvotĕ/ | głodny | psł. *goldovatъjь | słowo poświadczone |
glåduwne /glådüvnĕ/ | biedny | psł. *goldovьnъjь | słowo poświadczone |
glåduwnote /glådüvnotĕ/ | biedny | psł. *goldovьnatъjь | słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
glåwa /glåwă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
glåwénene /glåwĕnenă/ | dotyczący główki lnu | psł. *golvenenъjь | słowo poświadczone |
glåwîna /glåwaină/ | główka lnu | psł. *golvina | słowo poświadczone |
glåwka /glåfkă/ | główka lnu | psł. *golvъka | słowo poświadczone |
glåwne /glåwnĕ/ | głowowy, główny | psł. *golvьnъjь | słowo poświadczone |
gliǫdat /gľǫdăt/ | śnić | psł. *ględati | poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
glîná /glaino/ | glina | psł. *glina | słowo poświadczone |
glînene /glainenĕ/ | gliniany | psł. *glinenъjь | słowo poświadczone |
glîpe /glaipĕ/ | młody | psł. *glupъjь | słowo poświadczone |
glîsta /glaistă/ | glista, robak | psł. *glista | słowo poświadczone, być może glaist |
glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
glǫbek /glǫbĕk/ | głęboko | psł. *glǫboko | słowo poświadczone |
glǫbukie /glǫbüťĕ/ | głęboki | psł. *glǫbokъjь | słowo poświadczone |
gluene /glüenĕ/ | żarzący się | por. płn.-wzch.-brand. glönich | słowo poświadczone |
glu̇pse /glupsĕ/ | zdradliwy, podstępny | śdn. glupesch | słowo poświadczone |
glûchie /glaux́ĕ/ | głuchy | psł. *gluxъjь | słowo poświadczone |
gnát /gnot/ | gnać | psł. *gъnati | poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
gnåle /gnålĕ/ | zgniły | psł. *gnilъjь | słowo poświadczone |
gnést /gnest/ | gnieść | psł. *gnesti | poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
gnéw /gnev/ | gruczoł? | psł. *gněv | poświadczone w l. mn.: gnevoi |
gnezdît sa /gnezdait-să/ | gnieździć się | psł. *gnězditi sę | słowo poświadczone |
gnîdá /gnaido/ | gnida | psł. *gňida | poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
gnît /gnait/ | gnić | psł. *gniti | poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
gnuj /gnüj/ | gnój | psł. *gnojь | słowo poświadczone |
gnujene /gnüjenĕ/ | gnojowy | psł. *gnojenъjь | słowo poświadczone |
gniazde /gńozdĕ/ | gniazdo | psł. *gnězdo | słowo poświadczone |
gǫs /gǫs/ | gęś | psł. *gǫsь | słowo poświadczone |
gǫse /gǫsĕ/ | gęsi | psł. *gǫsьjь | słowo poświadczone |
gǫsiar /gǫśăr/ | gąsior | psł. *gǫsьjařь | słowo poświadczone |
gǫska /gǫskă/ | biały chleb, bułka | psł. *gǫsъka | słowo poświadczone |
gǫste /gǫstĕ/ | gęsty | psł. *gǫstъjь | słowo poświadczone |
gráb /grob/ | grab | psł. *grabъ | poświadczone w ASg: groboi |
grabȧlnek /grobalnĕk/ | świder ciesielski (do grabi) | psł. *grabьlьnikъ | słowo poświadczone |
grablé /groble/ | grabie | psł. *grabľě | słowo poświadczone |
greblu /greblü/ | ożóg, pogrzebacz | psł. *greblo | słowo poświadczone |
grád /grod/ | grad | psł. *gradъ | słowo poświadczone |
gratewár /grotevor/ | dziadek | dn. grôte-vâer | słowo poświadczone |
gratka /grotkă/ | babka, matka ojca | śdn. grôteke | słowo poświadczone |
gratiát /groťot/ | chwalić | śdn. groten | słowo poświadczone |
grawá /grovo/ | rów | śdn. grave | słowo poświadczone |
grawena /grovenă/ | starzec, siwy mężczyzna | śdn. grawe + -enă | słowo poświadczone |
grȧmat /gramăt/ | grzmieć | psł. *grьměti | słowo poświadczone |
gréch /grex/ | grzech | psł. *grěxъ | słowo poświadczone |
grensa /grensă/ | granica | śdn. grense, z pol. granica | słowo poświadczone |
gresît sa /gresait-să/ | grzeszyć | psł. *grěšiti + să | słowo poświadczone |
gresnar /gresnăr/? | grzesznik | psł. *grešьnařь | poświadczone w DPl: gresnărüm |
gresnek /gresnĕk/ | grzesznik | psł. *grěšьnikъ | poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
grėbiåt /grėb́åt/ | grzbiet, plecy | psł. *xrьbьtъ, nieregularnie | słowo poświadczone |
gribin /gribin/ | grzebień | psł. *grebenь | słowo poświadczone |
gribinátîcia /gribinătaićă/ | kręgosłup | psł. *grebenatica | słowo poświadczone |
griját /grijot/ | grzać | psł. grějati | poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
griǫda /gŕǫdă/ I | belka | psł. *gręda | słowo poświadczone |
griǫda /gŕǫdă/ II | grzęda | psł. *gręda | słowo poświadczone |
grîba /graibă/ | drobne pieniądze, grosze | psł. *grubyjě | słowo poświadczone, ale niepewne |
grîp /graip/ | kupa, stos | być może śdn. grîpe | słowo poświadczone |
grodling /grödling/ | kiełb | dn. grödeling | słowo poświadczone |
grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
grulikie /grüliťĕ/ | okrutny, okropny | śdn. grülik | słowo poświadczone |
gruzne /grüznĕ/ | brzydki, szpetny | psł. *grozьnъjь | słowo poświadczone |
grûk /grauk/ | grusza | psł. *gruša skontaminowana z *buk | słowo poświadczone |
grûsŷ /grausåi/ | grusza | psł. *gruš-y | słowo poświadczone |
guld /güld/ | złoto; gulden (pieniądz) | śdn. güld | słowo poświadczone |
guldån /güldån/ | gulden (pieniądz) | śdn. gülden | słowo poświadczone |
guldione /gülďonĕ/ | pozłacany | śdn. güld + -'onĕ | słowo poświadczone |
gu̇rkî /gurťai/ | ogurek | śdn. gurke | słowo poświadczone |
gu̇t | dobrze | niem. gut | słowo poświadczone |
gwiazda /gjozdă/ | gwiazda | psł. *gvězda | słowo poświadczone |
gwiazdka /gjoz(d)kă/ | gwiazdka | psł. *gvězdъka | słowo poświadczone |
Ch
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
chȧrwat /xarvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie |
chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
J
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
jabkju /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
jar /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
jedna /jednă/, jedzna /jeʒdnă/ | jedzenie | psł. *jedьna(ja), *jeďьna(ja) | słowo poświadczone |
jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
jûtru /jautrü/ | poranek | psł. *jutro | słowo poświadczone |
K
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
kabált /kobolt/ | krasnoludek, chochlik, kobold | śdn. kobolt | słowo poświadczone |
kád /kod/ | skrzynka międlicy | psł. *kadь | słowo poświadczone |
kák, kak /kok, kăk/ | jak | psł. *kako | słowo poświadczone |
kaká /koko/ | pręgierz | śdn. kâk | słowo poświadczone |
kakát /kokot/ | kakać, robić kupę | psł. *kakati | słowo poświadczone |
kál /kol/ | kapusta | śdn. kôl | słowo poświadczone |
kám /kom/ | dokąd | psł. *kamo | słowo poświadczone |
kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
kárk | noga (u zwierzęcia)? | psł. *korkъ | rozkład złożenia korťĕtüc |
karkiétuc /korťĕtüc/ | kret | psł. *korkъ + -točь | słowo poświadczone |
kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
karwe /korvĕ/ | krowi | psł. *korvьjь | słowo poświadczone |
Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
kå /kå/ | ku | psł. *kъ | słowo poświadczone |
kål /kål/ | kieł | psł. *kъlъ | niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
kåtu /kåtü/ | kto | psł. *kъto | słowo poświadczone |
Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
k(å)rŷ, /k(å)råi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone |
kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone |
kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
klagá /klogo/ | skarga | śdn. klage | słowo poświadczone |
klare /klorĕ/ | czysty; wódka | śdn. klare | słowo poświadczone |
klást /klost/ | kłaść | psł. *klasti | poświadczone w 3Sg: klodĕ |
klȧnîka /klanaikă/ | ten, który przeklina | psł. *klьnika | słowo poświadczone |
klȧc /klac/ | kij, drążek, laska | śwn. kloz | słowo poświadczone |
klȧpa /klapă/ | most zwodzony | por. niem. Klappe | słowo poświadczone |
klȧwår /klavår/ | kawaler | śdn. klover | słowo poświadczone |
klȧwrek /klavrĕk/ | chłopak, chłopiec | śdn. klover + -ĕk | słowo poświadczone |
klåda /klådă/ | beczka | psł. *kolda | słowo poświadczone |
klåkiol /klåťöl/ | dzwon; zegar | psł. *kolkolъ | słowo poświadczone |
klåkiolak /klåťölăk/ | dzwonek | psł. *kolkolъkъ | słowo poświadczone |
klåkionak /klåťönăk/ | dzwonek (kwiat) | psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- | słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
klånîcia /klånaićǎ/ | kłonica (u wozu) | psł. *kolnica | słowo poświadczone |
klås /klås/ | kłos | psł. *kolsъ | słowo poświadczone |
klåse /klåsĕ/ | kłosie | psł. *kolsьje | słowo poświadczone |
kląt /kląt/ | kląć, przeklinać | psł. *klęti | poświadczone w 3Sg: klanĕ |
klen /klen/ | klon | psł. *klenъ | rozkład przymiotnika klenüvĕ |
klenuwe /klenüvĕ/ | klonowy | psł. *klenovъjь | słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
klicka /klickă/ | czapeczka | niem. Klitz + -kă | słowo poświadczone |
klika /klikă/ | członek męzki | ? | słowo poświadczone |
klit /klit/ | nieduży garnek | śdn. klît | słowo poświadczone |
kliûc /kľauc/ | klucz | psł. *kľučь | słowo poświadczone |
kliûd /kľaud/ | myśl, rada | psł. *kľudъ? | słowo poświadczone |
klîbá /klaibo/ | głowica na dachu | śdn. klûwe | słowo poświadczone |
klǫb /klǫb/ | biodro | psł. *klǫbъ | słowo poświadczone |
klǫbak /klǫbăk/ | kłębek | psł. *klǫbъkъ | słowo poświadczone |
klubek /klübĕk/ | kapelusz | psł. *klobukъ | słowo poświadczone |
klubûcnek /klübaucnĕk/ | kapelusznik | klübĕk + -nĕk | słowo poświadczone |
klubûcnia /klübaucńă/ | wytwórnia kapeluszy | klübĕk + -ńă | słowo poświadczone |
klutá /klüto/ | bryłka, grudka | śdn. klüte | słowo poświadczone |
knop /knöp/ | guzik | śdn. knôp | słowo poświadczone |
krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
krŷ /kråi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
kůcá /kåuco/ | głownia (płonąca) | psł. *kъlča | słowo poświadczone |
kwiát /kjot/ | kwiat | psł. *květъ | słowo poświadczone |
L
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ladá /lodo/ | skrzynia; trumna; kałamarz | śdn. lade | słowo poświadczone |
ladka /lotkă/ | skrzynka, szufladka | lodo + -kă | słowo poświadczone |
ladát /lodot/ | ładować | śdn. laden | słowo poświadczone |
lame /lomĕ/ | kulawy, chromy | śdn. lam | słowo poświadczone |
lastawîcia /lostovaićă/ | jaskółka | psł. *lastavica | słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
latwa /lotvă/ | łata (dachowa) | śdn. latte | słowo poświadczone |
lawá /lovo/ I | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
lawá /lovo/ II | wiara | śdn. glâwe | słowo poświadczone |
lawka /lofkă/, lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavъka, *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
lazet /lozĕt/ | łazić, włazić | psł. *laziti | poświadczone w 3Sg: lozĕ |
lazîka /lozaikă/ | ropucha | psł. *lazika | słowo poświadczone |
lȧdek /ladĕk/ | członek | śdn. let + -ĕk | słowo poświadczone |
lȧgiėr /laďėr/ | obóz | śdn. leger | słowo poświadczone |
lȧchiėn /lax́ėn/ | konewka, beczułka | śdn. lechen | słowo poświadczone |
lȧját /lajot/ | pożyczyć | śdn. leihen | poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
lȧmpá /lampo/ | lampa | śdn. lampe | słowo poświadczone |
lȧp /lap/ | gałgan, łachman, szmata | śdn. lapp | słowo poświadczone |
lȧs /las/ | łosoś | śdn. las | słowo poświadczone |
lȧsterår /lasterår/ | oszczerca, potwarca | śdn. lasterer | słowo poświadczone |
lȧsterårska /lasterårskă/ | oszczerczyni, potwarczyni | lasterår + -skă | słowo poświadczone |
lȧzát /lazot/ | czytać | śdn. lesen | słowo poświadczone |
Låbu /Låbü/ | Łaba | psł. *olbo | słowo poświadczone |
lågát /lågot/ | kłamać, łgać | psł. *lъgati | poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
låzîc /låzaic/ | łyżka | psł. *lъžicь | słowo poświadczone |
låzîka /låzaikă/ | kłamca, łgarz | psł. *lъžika | słowo poświadczone |
ląc /ląc/ | klęk, czepigi | psł. *lęčь | słowo poświadczone |
lągnǫt /lągnǫt/ | kładnąć się? | psł. *legnǫti | poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
lecet /lecĕt/ | leczyć | psł. *lěčiti | poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
le /lĕ/ | tylko, chyba, no; -że | psł. *li | słowo poświadczone |
léd /led/ | lód | psł. *ledъ | słowo poświadczone |
lekánîcia /lekănaićă/ | jastrząb, kania | ?? + -aićă | słowo poświadczone |
lekar /lekăr/ | lekarz | psł. *lěkařь | słowo poświadczone |
lemąz /lemąz/ | krokiew, kozioł (na dachu) | psł. *lěmęzь | słowo poświadczone |
lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
lesne /lesnĕ/ | leśny | psł. *lěsьnъjь | słowo poświadczone |
lesna jablun /lesnă joblün/ | jabłoń leśna, leśniówka | lesnă + joblün | słowo poświadczone |
lesne wréch /lesnĕ vrex/ | orzech laskowy (owoc) | lesnĕ + vrex | słowo poświadczone |
lestîcia /lestaićă/ | leszczyna | psł. *leščica | słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
lestéwîcia /lestĕvaićă/ | leszczyna | psł. *leščevica | słowo poświadczone |
lestîna /lestaină/ | leszczyna | psł. *leščina | słowo poświadczone |
lewe /levĕ/ | lewy | psł. *lěvъjь | słowo poświadczone |
lidiá /liďo/ | cierpienie | śdn. leide | poświadczone w ASg: lidą |
lidiát /liďot/ | cierpieć | śdn. leiden | słowo poświadczone |
lifka /lifkă/ | kaftanik, gorset | śdn. lîfke | słowo poświadczone |
lichån /lixån/ | ciało, zwłoki, trup | śdn. lîcham | słowo poświadczone |
liját /lijot/? | lać | psł. *lěti? | poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
likát /likot/ | równać, zrównać, wyrównywać | śdn. liken | słowo poświadczone |
likåm /likåm/ | równie, równo | śdn. lîk w narzędniku | słowo poświadczone |
lipia /liṕă/ | warga | śdn. lippe | słowo poświadczone |
litet /litĕt/ | lecieć | psł. *letěti | poświadczone w 3Sg: litĕ |
lizet /lizĕt/ | leżeć | psł. *ležeti | poświadczone w 3Sg: lizĕ |
lizt /list/? | pełzać, leźć; włazić | psł. *lězti | poświadczone w 3Sg: lezĕ |
lîb /laib/ | miara zboża | psł. *lubъ | słowo poświadczone |
lîcerne /laicernĕ/ | lejcowy, zaprzęgowy | laićăr + -nĕ | słowo poświadczone |
lîciar /laićăr/ | lejce | leid-sêl | słowo poświadczone |
lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
lîpåk /laipåk/ | dudek (ptak) | psł. *lupъkъ | słowo poświadczone |
lîpîka /laipaikă/ | oprawca, hycel | psł. *lupika | słowo poświadczone |
lîpîna /laipaină/ | łupina, kora; łyko | psł. *lupina | słowo poświadczone |
lîska /laiskă/ | lisa, liszka, | psł. *lisъka/*lišьka | słowo poświadczone |
lîst /laist/ | liść; list | psł. *listъ | słowo poświadczone |
lîste /laistĕ/ | liście, listowie | laist + -ĕ | złożenie, wzorem innych collectiv |
lîstne /laistnĕ/ | listny, liściasty | psł. *listьnъjь | słowo poświadczone |
lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ | maj | laistnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
lîstnîcia /laistnaićă/ | szałas, dom z gałęzi | psł. *listьnica | słowo poświadczone |
lîzát /laizot/ | lizać | psł. *lizati | poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
lialen /ľolĕn/ | bratni, bratowy | ľoľă + -ĕn | słowo poświadczone |
lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
lias /ľos/ | las; drzewo, drewno | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
liatát /ľotot/ | latać | psł. *lětati | poświadczone w 3Pl: ľotoją |
liatu /ľotü/ | rok; lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
liåtkie /ľåtťĕ/ | legki | psł. *lьgъkъjь | słowo poświadczone |
liåtkiu /ľåtťü/ | legko | psł. *lьgъko | słowo poświadczone |
liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
liîbaj /ľaibăj/ | raczej, lepiej | psł. *ľuběji | słowo poświadczone |
liîbe /ľaibĕ/ | miły, przyjemny | psł. *ľubъjь | słowo poświadczone |
liîbet /ľaibĕt/ | kochać, lubić | psł. *ľubiti | poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
liîbėw /ľaibėv/ | miłość | psł. *ľubъvь | słowo poświadczone |
liîbu /ľaibü/ | żartobliwie, dla żartu | psł. *ľubo | słowo poświadczone |
liûdi /ľaudi/ | ludzie | psł. *ľudьje | słowo poświadczone |
lonu /lönü/ | łono, objęcia | psł. *lono | słowo poświadczone |
lozát /lözot/ | wybawić | śdn. losen | poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
lǫpŷ /lǫpoi/ | lumpy, szmaty, łachmany | śdn. lumpen | słowo poświadczone, wybrany zasymilowany warjant |
luchtår /lüxtår/ | latarnia, latarka | śdn. luchter | słowo poświadczone, obocznie löchtår |
luder /lüdĕr/ | pijak, nicpoń, obdartus | śdn. luder | słowo poświadczone |
ludia /lüďă/ | łódź | psł. *oldьja | słowo poświadczone |
luj /lüj/ | łój | psł. *lojь | słowo poświadczone |
lujene /lüjenĕ/ | łojowy | psł. *lojenъjь | słowo poświadczone |
luk /lük/ | szczęście | psł. *glücke | słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
lumet /lümĕt/ | łamać | psł. *lomiti | słowo poświadczone |
lupátîcia /lüpătaićă/ | łopata do pieca, do chleba | psł. *lopatica | słowo poświadczone |
lupata /lüpotă/ | kość łopatkowa | psł. *lopata | słowo poświadczone |
lukiėt /lüťėt/ | łokieć | psł. *olkъtь | słowo poświadczone |
lu̇ft /luft/ | powietrze | śdn. luft | słowo poświadczone |
lûg /laug/ I | łąka, pastwisko | psł. *lugъ | słowo poświadczone |
lûg /laug/ II | ług | śrwn. louge | słowo poświadczone |
lûk /lauk/ I | czosnek | psł. *lukъ | słowo poświadczone |
lûk /lauk/ II | łuk | psł. *lukъ | poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
lûna /laună/ | księżyc | psł. *luna | słowo poświadczone |
lŷsîna /låisaină/ | czoło | psł. *lysina | słowo poświadczone, być może låisaińă |
M
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
mastká /mosko/, mastka /moskǎ/ | masło | psł. *mastъka | słowo poświadczone |
maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
matechia /motex́ă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
mǫka /mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
mǫda /mǫdă/ | męzkie genitalja | psł. *mǫda | słowo poświadczone |
murskie pjås /mürsťĕ ṕås/ | foka | psł. *morьskъjь pьsъ | pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
muzdin /müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
mŷs /mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
mŷska /moiskă/ | mięsień | psł. *myšьka | słowo poświadczone |
N
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
netupȧrd /netüpard/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
nidelia /nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
nîzkie /naisťĕ/ | nizki | psł. *nizъkъjь | słowo poświadczone |
nuz /nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
P
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
parpart /porport/, papart /poport/ | paproć | psł. *paportь>*porportь | poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
past /post/ | paść | psł. *pasti | słowo poświadczone |
pastȧrnek /postarnĕk/ | pasterz | psł. *pastyřьnikъ | słowo poświadczone |
pająk /pojąk/ | pająk | psł. *pajǫkъ | słowo poświadczone |
palac /polăc/ | palec | psł. *palьcь | słowo poświadczone |
parsą /porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
patka /potkă/ | pochwa | por. niem. Fotze | słowo poświadczone |
pȧpir /papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
pąpil /pąpil/ | bak | psł. pępelь | słowo poświadczone |
pąst /pąst/ | pięść | psł. *pęstь | słowo poświadczone |
pąt /pąt/ | pięć | psł. *pętь | słowo poświadczone |
pątáru/pątărü/ | pięcioro | psł. *pętero | słowo poświadczone |
pątnádist /pątnădist/ | piętnaście | psł. *pętь na desęte | słowo poświadczone |
pątdisiǫt /pątdiśǫt/ | pięćdziesiąt | psł. *pętь desętъ | słowo poświadczone |
pątkiuste /pątťüste/ | Zielone Świątki | psł. *pętъ kostě? | słowo poświadczone |
pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ | czerwiec | pątťüste + śdn. mând | słowo poświadczone |
pątstigie /pątstiďĕ/ | sto | psł. *pętь + stig | słowo poświadczone |
pekar /pekăr/ | piekarz | psł. *pekařь | słowo poświadczone |
pekárnîcia /pekărnaićă/ | piekarnia | psł. *pekarьnica | słowo poświadczone |
pénidelia/pĕnideľă/ | poniedziałek | psł. *poneděľa? | słowo poświadczone |
peréndȧn /perĕndan/ | czwartek | psł. *perunъ dьnь | słowo poświadczone |
perîka /peraikă/ | praczka | psł. *perika | słowo poświadczone |
picȧn /pican/ | bochenek chleba | psł. *pečьnь | słowo poświadczone |
picene /picenĕ/ | pieczony | psł. *pečenъjь | słowo poświadczone |
pict /pict/ | piec | psł. *peťi | słowo poświadczone |
pinka /pinkă/ | żeńskie genitalja | ??? | słowo poświadczone |
pîwu /paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
pîzda /paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
Piana /Ṕonă/ | Penne, pol. Piana | psł. *pěna | rekonstrukcja |
piasak /ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
piås /ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
piǫta /ṕǫtă/ | pięta | psł. *pęta | słowo poświadczone |
piǫte /ṕǫtĕ/ | piąty | psł. *pętъjь | słowo poświadczone |
plice /plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
plûg /plaug/ | pług | psł. *plugъ | słowo poświadczone |
pod /pöd/ | serce | psł. *podъ | słowo poświadczone |
pǫt /pǫt/ | droga | psł. *pǫtь | słowo poświadczone |
pǫp /pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
prosu /prösü/ | proso | psł. *proso | słowo poświadczone |
pulak /pülăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak |
pup /püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
R
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
rådust /rådüst/ | ślub | psł. *radostь | słowo poświadczone |
råmą /råmą/ | ramię | psł. *ormę | słowo poświadczone |
råt /råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
rebru /rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
ru̇s /rus/ | Rosjanin | ros. россъ | por. cz./sch. Rus, biał. беларус |
rŷbá /raibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
S
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
sȧrb /sarb/? | Łużyczanin, także Serb? | psł. *sьrbъ | odbitka łuż. Sorb |
sias /śos/ | Niemiec | śdn. Sasse | z /śosťĕ/ - niemiecki |
sîdlu /saidlü/ | szydło | psł. *šidlo | słowo poświadczone |
sîve /saivĕ/ | szary | psł. *sivъjь | słowo poświadczone |
sluwianek /slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnъkъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
smårk /smårk/ | świerk | psł. smъrkъ? | poświadczone w toponimji: Schmarkien |
snég /sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
srebru /srebrü/ | srebro | psł. *sьrebro | słowo poświadczone |
sreda /sredă/ | środa | psł. *serda | słowo poświadczone |
sribȧrne /sribarnĕ/ | srebrny, srebrzony | psł. *sьrebrьnъjь | słowo poświadczone |
sták /stok/ | kij | śdn. stock | słowo poświadczone |
stará /storo/ | ostatnia kwadra księżyca | psł. *stara | słowo poświadczone |
stare /storĕ/ | stary | psł. *starъjь | słowo poświadczone |
starek /storĕk/ | zakwas, zaczyn | psł. *starikъ | słowo poświadczone |
starust /storüst/ | startość | storĕ + -üst | złożenie |
starusta /storüstă/ | sołtys | psł. *starosta | słowo poświadczone |
stát /stot/ | stać | psł. *stati | słowo poświadczone |
stawet /stovĕt/ | postawić; podstawić | psł. *staviti | poświadczone w 3Sg: stovĕ |
stawîdle /stovaidlĕ/ | ogrodzone pastwisko; kopka lnu | psł. *stavidlo | słowo poświadczone |
stilet /stilĕt/ | słać (łóżko) | psł. *stьlati, steľǫ | poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. |
stiną /stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
storét sa /störet să/ | podpierać się | śdn. stüren | poświadczone w 3Sg: störi-să |
stǫpet /stǫpĕt/ | stąpnąć, wejść | psł. *stǫpiti | słowo poświadczone |
stǫpá /stǫpo/ | stępa | psł. *stǫpa | słowo poświadczone |
strȧfá /strafo/ | kara, mandat | śdn. strâfe | słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą |
strȧfát /strafot/ | karać | śdn. strâfen | słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ |
strȧk /strak/ | osełka | śdn. strâk | słowo poświadczone |
strelet /strelĕt/ | strzelić | psł. *strěliti | słowo poświadczone |
striala /stŕolă/ | strzała | psł. *strěla | derywat od strelĕt |
strîct /straict/ | strzyc | psł. *striťi | poświadczone w 3Sg: straizĕ |
strîp /straip/ | strup | psł. *strupъ | rozkład poświadczonego straipovă |
strîpave /straipovĕ/ | strupowaty | psł. *strupavъjь | słowo poświadczone w r. ż. straipovă |
strîzwŷ /straizvoi/ | nożyce | psł. *strižьvy | słowo poświadczone |
sukol /süköl/ | sokół | psł. sokolъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) |
sur-mand /sür-mond/ | marzec | śdn. sor + śdn. mând | słowo poświadczone |
sukiår /süťår/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -år w zasadzie typowe |
swiǫte /sjǫtĕ/ | święty | psł. *svętъ | słowo poświadczone |
Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ | dzień św. Jana | psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. | słowo poświadczone |
Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ | Trzech Króli | psł. *svętyji trьje kъnęʒi | słowo poświadczone |
swiǫtu /sjǫtü/ | święto | psł. *svęto | słowo poświadczone |
T
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
ták /tok/ | tak, w taki sposób | psł. *tako | słowo poświadczone |
tám /tom/ | tam | psł. *tamo | słowo poświadczone |
tárn /torn/ | wieża; więzienie | śdn. torn | słowo poświadczone |
tárk /tork/ | Turek | śdn. Torke | słowo poświadczone |
tarkuwe /torťüvĕ/ | tureckie | tork + -üvĕ | słowo poświadczone |
tågie /tåďĕ/ | więc, zatem | psł. *tъgdy | słowo poświadczone |
tåkac /tåkăc/ | tkacz | psł. *tъkačь | słowo poświadczone |
tåkat /tåkăt/ | tkać | psł. *tъkati | słowo poświadczone |
tål /tål/ | kark | psł. *tylъ | słowo poświadczone |
tåna /tånă/ | tona | por. niem. Tonne | słowo poświadczone |
tåri /tåri/ | trzy | psł. *tri | słowo poświadczone |
tåraj /tåroj/ | troje | psł. *trojь | słowo poświadczone |
teple /teplĕ/ | ciepły | psł. *teplъjь | słowo poświadczone |
tét /tet/ | chcieć | psł. *xъtěti | poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, |
trebe /trebĕ/ | Boże Narodzenie | psł. *terby | słowo poświadczone |
trepŷ /trepoi/ | schody | śdn treppe | słowo poświadczone |
tribne /tribnĕ/ | bożonarodzeniowy | psł. *terbьnъjь | słowo poświadczone |
tribne-mánd /tribnĕ-mond/ | grudzień | tribnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
trite /tritĕ/ | trzeci | psł. *tretьjь | słowo poświadczone |
trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ | trzynaście | psł. *tri na desęte | słowo poświadczone |
tore /törĕ/ | wtorek | psł. vъtorъjь | słowo poświadczone |
tǫcá /tǫco/ | chmura | psł. tǫča | słowo poświadczone |
tǫcnu /tǫcnü/ | pochmurno | psł. *tǫčьno | słowo poświadczone |
tůct /tåuct/ | tłuc | psł. tьlťi | słowo poświadczone |
tůk /tåuk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
tůknǫt /tåknǫt/ | uderzyć | psł. *tьlknǫti | poświadczone w 3Sg: tåuknĕ |
tůste /tåstĕ/ | gruby; gęsty (o chmurze) | psł. *tъlstъjь | słowo poświadczone |
twiarde /tjordĕ/ | twardy | psł. *tvьrdъjь | słowo poświadczone |
tŷ /tåi/ | ty | psł. *ty | słowo poświadczone |
tŷkat /tåikăt/ | sadzić | psł. *tykati | poświadczone w 3Sg: tåicĕ |
U̇
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
u̇n /un/ | i; a | śdn. un | słowo poświadczone |
u̇ndega /undegă/ | przywara, nałóg | śdn. undege | słowo poświadczone |
u̇nnunte /unnütĕ/ | zbyteczny | śdn. unnutte | słowo poświadczone |
u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ | wykastrowany | śdn. ûtkapûnt | dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ |
W
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
warta /vortă/ | wrota, brama | psł. *vorta | słowo poświadczone |
waret /vorĕt/ | gotować, warzyć | psł. *variti | słowo poświadczone |
wȧdika /vadikă/ | serwatka | śdn. waddike | dodatkowo zasymilowane poświadczone /vadike/ |
wȧchtuwat /vaxtüvăt/ | czuwać, czyhać | śdn. wachten | poświadczone w 3Sg /vaxtojĕ |
wȧs /vas/ | wieś | psł. *vьsь | słowo poświadczone |
wåda /vådă/ | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
wåkju /våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
wåkninek /våkninĕk/ | szklarz | psł. *okъnenikъ | słowo poświadczone |
wåknu /våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
wål /vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
wås /vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
wåsa /våsă/ | osa | psł. *osa | słowo poświadczone |
wåsak /våsăk/ | osa | psł. *osъkъ | słowo poświadczone |
wåsk /våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
Wåstruw /Våstrüv/ | Wüstrow | psł. *ostrovъ | słowo poświadczone |
wåwåda /våvådă/ | książę | psł. *vojevoda | słowo poświadczone |
wåwet /våvĕt/ | owinąć, zawinąć | psł. *vъviti | słowo poświadczone |
wåwidća /våvićă/ | księżna | psł. *vojevodьca | słowo poświadczone |
wåwlåct /våvlåct/ | nawlec | psł. *vъvelťi | słowo poświadczone |
wåwûzdet /våvauzdĕt/ | okiełznać | psł. *vъ(v)uzditi | poświadczone gerundium /våvauzdenĕ/ |
wåz /våz/ | wóz, fura | psł. *vozъ | słowo poświadczone |
wåzbet /våzbĕt/ | przybić | psł. *vъzbiti | słowo poświadczone |
wåzbust /våzbüst/ | przekłuć, otworzyć | psł. *vъzbosti | słowo poświadczone |
wåzdǫt /våzdǫt/ | rozdmuchać, nadmuchać | psł. *vъzdǫti | poświadczone w 3Sg: /våzdåmĕ/ |
wåzdene /våzdenĕ/ | ubranie | psł. *vъzdenьje | słowo poświadczone |
wåzdét sa /våzdet să/ | ubrać się | psł. *vъzděti sę | słowo poświadczone |
wåzdewát sa /våzdevot să/ | ubierać się | psł. *vъzděvati sę | słowo poświadczone |
wåzdráz /våzdroz/ | głos, śpiew; melodia | psł. *vъz(d)razъ | słowo poświadczone |
wåzdrizȧl /våzdrizal/ | pas, pasek; rzemień | psł. *vъzdьržьlь | słowo poświadczone |
wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ | podnieść | psł. *vъzdvignǫti | słowo poświadczone |
wåzlet /våzlĕt/ | nalać, polać | psł. *vъzliti | słowo poświadczone |
wåzbûdet /våzbaudĕt/ | obudzić | psł. *vъzbuditi | słowo poświadczone |
Wend /vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
wicér /vicer/ | wieczór | psł. *večerъ | słowo poświadczone |
wicera /viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
wicia /vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
wîdét /vaidet/ | widzieć | psł. *viděti | poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
wîdlŷ /vaidlåi/ | widły | psł. *vidly | słowo poświadczone |
wîchår /vaixår/ | wicher | psł. *vixrъ | słowo poświadczone |
wîka /vaikă/ | miasto | śdn. wîk | słowo poświadczone |
wînîća /vainaićă/ | winnica | psł. *vinьnica | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ | winien | psł. *vinьnъjь | słowo poświadczone |
wîne /vainĕ/ | wino | psł. *vino | poświadczone w partytywie /vaină/ |
wîne-mand /vainĕ-mond/ | październik | psł. *vino + śdn. mônd | słowo poświadczone |
wînek /vainĕk/ | winowajca, dłużnik | psł. *vinьnikъ | słowo poświadczone |
wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ | wiśnia (drzewo) | psł. *višeňa, višiňa | słowo poświadczone |
wîsét /vaiset/ | wisieć | psł. *visěti | poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
wîsná /vaisno/ | wiśnia (owoc) | psł. *višьňa | poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
wiater /v́otĕr/ | wiatr | psł. *větrъ | słowo poświadczone |
wǫgiėl /vǫďėl/ | węgiel | psł. *ǫglь | słowo poświadczone |
wǫgior /vǫďör/ | węgorz | psł. ǫgořь | słowo poświadczone |
Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ | Seehausen | psł. *ǫgoręta | słowo poświadczone |
wǫs /vǫs/ | broda | psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
wǫzkie /vǫsťě/ | wązki | psł. *ǫzъkъjь | poświadczone w toponimji: Wunski |
wréch /vrex/ | orzech | psł. *orěxъ | słowo poświadczone |
wůcka /vauckă/ | wilk | psł. *vьlkъ + -ka | słowo poświadczone |
wůná /vauno/ | wełna | psł. *vьlna | słowo poświadczone |
wůnene /vaunenĕ/ | wełniany | psł. *vьlněnъjь | słowo poświadczone |
wŷsukie /voisüťĕ/ | wysoki | psł. *vysokъjь | słowo poświadczone |
Z
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/zaibår/ | żubr | psł. *zǫbrъ, odnosowione | poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
/zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
/zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
/zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
/zauk/ | żuk | psł. *žukъ | słowo poświadczone |
/zauknǫt/ | żółknąć | psł. *žьlknǫti | poświadczone w 3Sg: zauknĕ |
/zåvăt/ | wołać, przywoływać | psł. *zъvati | poświadczone w 3Sg: züvĕ |
/ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
/zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
/ziľozü/ | żelazo | psł. *želězo | słowo poświadczone |
/ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
/zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
/zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone |
/zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
/zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
/zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
/zojącăk/ | zajączek | psł. zajęčьkъ | słowo poświadczone |
/zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
/zot/ | nasienie | śdn. sât | słowo poświadczone |
/zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
/zǫdlü/ | żądło | psł. *žędlo | słowo poświadczone |
/zribǎ/ | źrebię | psł. *žerbę | słowo poświadczone |
/zribǎc/ | młody (roczny) koń | psł. *žerbьcь | słowo poświadczone |
/zribaićǎ/ | młoda (roczna) klacz | psł. *žerbica | słowo poświadczone |
/zünĕt/ | dzwonić | psł. *zvoniti | poświadczone w 3Sg: zünĕ |
/züzaucka/ | kukułka | psł. *zozučьka | słowo poświadczone |
/zvanĕt/ | dźwięczeć, dzwonić | psł. zvьniti | poświadczone w 3Sg: zvanĕ |
/zvån/ | dźwięk | psł. *zvonъ | słowo poświadczone (Schleicher) |
/zvenü/ | dzwono | psł. *zveno | słowo poświadczone |
Ź
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |