Słownik nowopołabski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→Kolory) |
|||
Linia 92: | Linia 92: | ||
|- | |- | ||
| /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | | /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /carvenĕ/ || czerwony || psł. čьrvenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| /cornĕ/ || czarny || psł. *čьrnъjь || słowo poświadczone | | /cornĕ/ || czarny || psł. *čьrnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /farbă/ || kolor || por. niem. Farbe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /srebrenĕ/ || srebrny, srebrzony || srebrü + -enĕ || w analogji do /zlåtenĕ/, srebrü poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | /zlåtenĕ/ || złoty, złocony || psł. *zoltenъjь || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
Wersja z 23:12, 26 maj 2020
Słownik tematyczny języka nowopołabskiego
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie oraz psł. *u dało /au/, a nie /ai/.
Ciało
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
/mǫdă/ | męzkie genitalja | psł. *mǫda | słowo poświadczone |
/müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
/plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
/paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
/pinkă/ | żeńskie genitalja | ??? | słowo poświadczone |
/potkă/ | pochwa | por. niem. Fotze | słowo poświadczone |
/råmą/ | ramię | psł. ormę | słowo poświadczone |
/råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
/rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
/pöd/ | serce | psł. *podъ | słowo poświadczone |
/pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
/våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
/zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
Czas
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
/ľotü/ | lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
/nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
/vicer/ | wieczór | psł. *večerъ | słowo poświadczone |
Dom
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
Jedzenie i napoje
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/mosko/, /moskǎ/ | masło | psł. *mastъka | słowo poświadczone |
/moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
/moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
/mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
/mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
/paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
/sükår/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -år w zasadzie typowe |
/viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
/zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
Kolory
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
/carvenĕ/ | czerwony | psł. čьrvenъjь | słowo poświadczone |
/cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
/farbă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
/srebrenĕ/ | srebrny, srebrzony | srebrü + -enĕ | w analogji do /zlåtenĕ/, srebrü poświadczone |
/zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone |
Krajobraz
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
/ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
Miesiące
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
Narodowości
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
/den/ | Duńczyk | śdn. dêne | zapożyczenie ze średnio-dolno-niemieckiego |
/froncüz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dolno-niemieckiego |
/fris/ | Fryzyjczyk | śdn. vrêsch | słowo poświadczone |
/slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnъkъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
/pülăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak |
/śos/ | Niemiec | śdn. sasse | z /śosťĕ/ - niemiecki |
/vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
/zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
Narzędzia
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
Pogoda
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
/Moraină zaipă/ | tęcza | psł *Marina župa, dosłownie ubrania Maryi | słowo poświadczone |
/morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
/ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
/sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
Rodzina
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
/ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
/motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
/motex́ă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
/ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
/zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
Rośliny
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
/båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
/jadlă/ | jodła | psł. *jedla | słowo poświadczone |
/laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
/ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
/molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
/źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |
Substancje
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
/ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
/vådă/ | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
/våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
/zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
Święta i uroczystości
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/rådüst/ | ślub | psł. *radostь | słowo poświadczone |
Zawody
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
Zwierzęta
połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
---|---|---|---|
/blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
/daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
/ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
/mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
/netüpard/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
/korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
/porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
/ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
/raibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
/stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
/vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
/vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
/våsă/, /våsăk/ | osa | psł. *osa, *osъkъ | słowo poświadczone |
/vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
/zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
/zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
/zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
/züzaucka/ | kukułka | psł. *zozučьka | słowo poświadczone |