Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→K) |
(→W) |
||
(Nie pokazano 51 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 2: | Linia 2: | ||
'''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK'''<br> | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK'''<br> | ||
'''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | '''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | ||
+ | |||
+ | Dla ułatwienia wyszukiwania i dotarcia do szerszych mas, cały artykuł jest pisany w [[Conlanger:Leksykon#R|języku radopolskim]]. | ||
==O słowniku== | ==O słowniku== | ||
− | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na | + | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimii, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim. |
− | Za literacki został wzięty | + | Za literacki został wzięty dialekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. |
− | ==Wymowa i | + | ==Wymowa i ortografia== |
− | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie | + | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografii. |
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+ Samogłoski pełne | |+ Samogłoski pełne | ||
Linia 118: | Linia 120: | ||
| align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | | align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | ||
| align=center | | | align=center | | ||
− | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = ''' | + | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = '''si''' |
| align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | | align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | ||
| align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | | align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | ||
Linia 177: | Linia 179: | ||
| align=center | | | align=center | | ||
|} | |} | ||
− | Docelowa | + | Docelowa ortografia ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologią, czyli np. /defkă/ = '''dewka'''. |
Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | ||
Linia 186: | Linia 188: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone | | a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone | ||
Linia 224: | Linia 226: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| ȧgát /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ | | ȧgát /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ | ||
Linia 232: | Linia 234: | ||
| ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim | | ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim | ||
|- | |- | ||
− | | Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || | + | | Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || Albania || por. niem. Albanien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
| ȧlbȧnskie /albansťĕ/ || albański || Albanajă + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy państwa | | ȧlbȧnskie /albansťĕ/ || albański || Albanajă + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy państwa | ||
Linia 242: | Linia 244: | ||
| ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone | | ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Ȧrmenîja /Armenajă/ || | + | | ȧrde-mand /ardĕ-mond/ || styczeń || śdn. harde + śdn. mând || poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia |
+ | |- | ||
+ | | Ȧrmenîja /Armenajă/ || Armenia || por. niem. Armenien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego | ||
|- | |- | ||
| ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ | | ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧsål /asål/ || dupa || śdn. esel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧste /astĕ/ || szybki || śdn. haste || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧwén /aven/ || właśnie || śdn. even || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
Linia 250: | Linia 260: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | ||
Linia 260: | Linia 270: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| babá /bobo/ || baba, stara kobieta || psł. *baba || słowo poświadczone | | babá /bobo/ || baba, stara kobieta || psł. *baba || słowo poświadczone | ||
Linia 266: | Linia 276: | ||
| babka /bopkă/ || akuszerka, położna || psł. *babъka || słowo poświadczone | | babka /bopkă/ || akuszerka, położna || psł. *babъka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | bagnîna /bognaină/ || bagnisko || psł. *bagnina || poświadczone w | + | | bagnîna /bognaină/ || bagnisko || psł. *bagnina || poświadczone w toponimii: Bonnein |
|- | |- | ||
− | | bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w | + | | bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimii w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
|- | |- | ||
| barane /boronĕ/ || obrona || gerundium od /borot/ || słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) | | barane /boronĕ/ || obrona || gerundium od /borot/ || słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) | ||
|- | |- | ||
− | | barát /borot/ || bronić || psł. *ob-varati, | + | | barát /borot/ || bronić || psł. *ob-varati, reanalizowane || poświadczone w rozkaźniku: boroj |
|- | |- | ||
| bardŷnia /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone | | bardŷnia /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | bardzia /borʒ́ă/ || | + | | bardzia /borʒ́ă/ || bruzda || psł. *borzda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| Barlen /borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | | Barlen /borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | ||
Linia 282: | Linia 292: | ||
| barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | | barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w | + | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimii: Barneitz (<*bъrnišče) |
|- | |- | ||
| bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart | ||
Linia 333: | Linia 343: | ||
|- | |- | ||
| bet sa /bet să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone | | bet sa /bet să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | betán /beton/ || beton || niem. Beton || por. głuż., pl. beton | ||
|- | |- | ||
| betrat /betrăt/ || ulepszyć || śdn. beteren || słowo poświadczone | | betrat /betrăt/ || ulepszyć || śdn. beteren || słowo poświadczone | ||
Linia 339: | Linia 351: | ||
|- | |- | ||
| bezîka /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone | | bezîka /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone | | bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone | ||
Linia 350: | Linia 360: | ||
| bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ | | bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Bialèrûs /b́olĕraus/ || Białorusin || b́olĕ + raus || por. biał. беларус, cz. Bělorus |
|- | |- | ||
| biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone | | biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bigrȧft /bigraft/ || pogrzeb || śdn. bîgraft || słowo poświadczone | | bigrȧft /bigraft/ || pogrzeb || śdn. bîgraft || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ | | biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ | ||
|- | |- | ||
− | | biûcîka /b́aucaikă/ || szczekacz || b́aucĕt + -aikă || formacja z | + | | biûcîka /b́aucaikă/ || szczekacz || b́aucĕt + -aikă || formacja z produktywnym -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
|- | |- | ||
| bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone | | bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | blawe /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | blazat /blozǎt/ || dąć, wiać || śdn. blasen || poświadczone w 3Sg: blozǎ | ||
|- | |- | ||
| blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ || robaczek świętojański || blanťă + psł. *žužalica || słowo poświadczone | | blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ || robaczek świętojański || blanťă + psł. *žužalica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | blågiota /blåďötă/ || wesołość, szczęście || psł. *bolgota || rozkład poświadczonego blåďütnĕ, por. pośw. pröstötă | ||
+ | |- | ||
+ | | blågiutne /blåďütnĕ/ || wesoły, szczęśliwy || psł. *bolgotьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| blåcha /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone | | blåcha /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | blåne /blånĕ/ || błonie || psł. *bolnьje || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| blåse /blåsĕ/ || pchli || blåxă + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. | | blåse /blåsĕ/ || pchli || blåxă + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. | ||
Linia 372: | Linia 392: | ||
| blåsa mîska /blåsă maiskă/ || pchli targ || blåsĕ + maiskă || kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn | | blåsa mîska /blåsă maiskă/ || pchli targ || blåsĕ + maiskă || kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | blåtu /blåtü/ || błoto || psł. *bolto || poświadczone w toponimii: Platjei, Plaut |
+ | |- | ||
+ | | bledîcia /bledaićǎ/ || bladość || psł. *blědica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bliade /bľodĕ/ || blady || psł. *blědъjь || poświadczone w pochodnej: bledaićǎ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | bliåwat /bľåvǎt/ || wymiotować (pluć?) || psł. *blьvati || poświadczone w 3Sg: bľåvǎ |
|- | |- | ||
| blij /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ | | blij /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ | ||
Linia 380: | Linia 404: | ||
| blijene /blijenĕ/ || ołowiany, ołowiowy || śdn. bli(g) + -enĕ || złożenie | | blijene /blijenĕ/ || ołowiany, ołowiowy || śdn. bli(g) + -enĕ || złożenie | ||
|- | |- | ||
− | | blinskat /blinskăt/ || kołysać || ??? || słowo poświadczone | + | | blinskat /blinskăt/ || kołysać, huśtać || ??? || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | blinskànîcia /blinskǎnaićǎ/ || huśtawka || blinskǎt + -naićǎ || słowo poświadczone, obocznie blinskǎvaićǎ | ||
|- | |- | ||
| bliǫdat /bľǫdăt/ || śnić || psł. *blędati || poświadczone w 3Sg: bľǫdă | | bliǫdat /bľǫdăt/ || śnić || psł. *blędati || poświadczone w 3Sg: bľǫdă | ||
Linia 386: | Linia 412: | ||
| blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ | | blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ | ||
|- | |- | ||
− | | blîzek /blaizĕk/ I || | + | | blîzek /blaizĕk/ I || blisko || psł. *blizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| blîzek /blaizĕk/ II || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ | | blîzek /blaizĕk/ II || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ | ||
Linia 392: | Linia 418: | ||
| blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ | | blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzkie /blaisťĕ/ || bliski || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blisko |
|- | |- | ||
| blǫdet /blǫdĕt/ || błądzić || psł. *blǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål | | blǫdet /blǫdĕt/ || błądzić || psł. *blǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål | ||
Linia 400: | Linia 426: | ||
| bobre /böbrĕ/ || bobrzy || böbĕr + -ĕ || poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) | | bobre /böbrĕ/ || bobrzy || böbĕr + -ĕ || poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) | ||
|- | |- | ||
− | | bogát /bögot/ || | + | | bogát /bögot/ || skręcać || śdn. bögen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| bogiėl /böďėl/ || strzemię || śdn. bögel || słowo poświadczone | | bogiėl /böďėl/ || strzemię || śdn. bögel || słowo poświadczone | ||
Linia 407: | Linia 433: | ||
|- | |- | ||
| boret /börĕt/ || szczekać || psł. *boriti? || poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ | | boret /börĕt/ || szczekać || psł. *boriti? || poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ | ||
+ | |- | ||
+ | | borstia /börsťă/ || pierś || śdn. borst || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bose /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone | | bose /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 436: | Linia 464: | ||
| brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone | | brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | brést /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w | + | | bredål /bredål/ || nieznany bliżej instrument || fryz. bred? || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | brede /bredĕ/ || szeroki || śdn. brêt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | brést /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w toponimii: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) | ||
|- | |- | ||
| breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | | breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | brezdiát /brezďot/ || dnieć, świtać || psł. *brěždžati || poświadczone w 3Sg: brezďojĕ | ||
|- | |- | ||
| brezuwe /brezüvĕ/ || brzozowy || breză + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | | brezuwe /brezüvĕ/ || brzozowy || breză + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | ||
Linia 456: | Linia 490: | ||
| brodawîcia /brödavaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone | | brodawîcia /brödavaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | brodegȧm /brödegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | brozgiėl /brözďėl/ || klin w radle lub pługu || psł. *brozgъlь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| brudek /brüdĕk/ || brodzik || psł. *brodikъ? || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack | | brudek /brüdĕk/ || brodzik || psł. *brodikъ? || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack | ||
Linia 462: | Linia 498: | ||
| bruder /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone | | bruder /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | bruderînka /brüderainkă/ || głóg || śdn. broder + -ain- + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| bruderska /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone | | bruderska /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone | ||
Linia 474: | Linia 510: | ||
| brukát /brükot/ || używać || śdn. brüken || słowo poświadczone | | brukát /brükot/ || używać || śdn. brüken || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | brut /brüt/ || | + | | brut /brüt/ || narzeczona || śdn. brüt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w | + | | brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimii: Braud, Braude |
|- | |- | ||
| brûne /braunĕ/ || brązowy || śdn. brûn || zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny | | brûne /braunĕ/ || brązowy || śdn. brûn || zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny | ||
Linia 491: | Linia 527: | ||
|- | |- | ||
| bukî /büťai/ || litera || śdn. bôk + -åi || singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi | | bukî /büťai/ || litera || śdn. bôk + -åi || singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi | ||
+ | |- | ||
+ | | bukwît /bükvait/ || gryka, tatarka || śdn. bouk-weit || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bukwîtne /bükvaitnĕ/ || gryczany, tatarczany || bükvait + -nĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bukwŷ /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone | | bukwŷ /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone | ||
Linia 497: | Linia 537: | ||
|- | |- | ||
| bulet /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ | | bulet /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | busa /büsă/ || strzelba, karabnin || śdn. büsse || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bust /büst/ || kłuć, przebijać; żądlić || psł. *bosti || słowo poświadczone | | bust /büst/ || kłuć, przebijać; żądlić || psł. *bosti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | butia /büťă/ || zdobycz, łup || śdn. büte || poświadczone w ASg: bütą | ||
+ | |- | ||
+ | | butian /büťăn/ || bocian || psł. *botěnъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| buwát /büvot/ || budować || śdn. buwen || słowo poświadczone | | buwát /büvot/ || budować || śdn. buwen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Buza Dîská /Büză Daisko/ || Komunja Święta || büză + daisko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Buza Matî /büză motai/ || Matka Boża || psł. *božьja mati || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Buzac /Büzăc/|| Bóg || psł. *božьcь || słowo poświadczone | | Buzac /Büzăc/|| Bóg || psł. *božьcь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Buzȧcak /Büzacăk/ || Bóg || psł. *božьčьkъ || słowo poświadczone | | Buzȧcak /Büzacăk/ || Bóg || psł. *božьčьkъ || słowo poświadczone | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| buzą /büzą/ || obraz święty || psł. *božę || słowo poświadczone | | buzą /büzą/ || obraz święty || psł. *božę || słowo poświadczone | ||
Linia 514: | Linia 562: | ||
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | | Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Buziǫtkiu /büźǫtťü/ || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | | bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | ||
Linia 528: | Linia 576: | ||
| bûkiuwe /bauťüvĕ/ || bukowy || bauk + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | | bûkiuwe /bauťüvĕ/ || bukowy || bauk + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | ||
|- | |- | ||
− | | bŷstre /boistrĕ/ || szybki, bystry || psł. *bystrъjь || poświadczone w | + | | bŷstre /boistrĕ/ || szybki, bystry || psł. *bystrъjь || poświadczone w toponimii: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
|- | |- | ||
| bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | | bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | ||
Linia 536: | Linia 584: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| cád /cod/ || dym; sadza; kopeć || psł. *čadъ || słowo poświadczone | | cád /cod/ || dym; sadza; kopeć || psł. *čadъ || słowo poświadczone | ||
Linia 568: | Linia 616: | ||
| cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone | | cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | cąst /cąst/ || część || psł. *čęstь || brak poświadczonych słów na część, słowo ogólnosłowiańskie |
|- | |- | ||
− | | | + | | cąste /cąstĕ/ || częsty || psł. *čęstъjь || brak poświadczonych słów na częsty, słowo ogólnosłowiańskie |
+ | |- | ||
+ | | ce /cĕ/ || czy, lub || psł. *či || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Cech /cex/ || Czech || cz. Čech || zapożyczenie z czeskiego | ||
|- | |- | ||
| cela /celă/ || pszczoła || psł. *bьčela || słowo poświadczone | | cela /celă/ || pszczoła || psł. *bьčela || słowo poświadczone | ||
Linia 592: | Linia 644: | ||
| cesat /cesăt/ || czesać || psł. *česati || słowo poświadczone | | cesat /cesăt/ || czesać || psł. *česati || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | ceskie /cesťĕ/ || czeski || Cex + -sťĕ || Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
|- | |- | ||
| céw /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone | | céw /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone | ||
Linia 622: | Linia 674: | ||
| citwiarte /ciťortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone | | citwiarte /ciťortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | cîpål /caipål/ || cebula || szlez-holszt. zippel || słowo | + | | cîpål /caipål/ || cebula || szlez-holszt. zippel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| cîst /caist/ || liczyć || psł. *čisti || poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ | | cîst /caist/ || liczyć || psł. *čisti || poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ | ||
Linia 658: | Linia 710: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| dade /dodĕ/ || zmarły || śdn. lüneb. dode || słowo poświadczone | | dade /dodĕ/ || zmarły || śdn. lüneb. dode || słowo poświadczone | ||
Linia 664: | Linia 716: | ||
| dagat /dogăt/ || być wartym || śdn. dogen || poświadczone w 3Sg: dogă | | dagat /dogăt/ || być wartym || śdn. dogen || poświadczone w 3Sg: dogă | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dach /dox/ || przecież || śdn. doch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| dalek /dolĕk/ || daleko || psł. *daleko || słowo poświadczone | | dalek /dolĕk/ || daleko || psł. *daleko || słowo poświadczone | ||
Linia 670: | Linia 722: | ||
| dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | | dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dat /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dat /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod |
|- | |- | ||
| dawek /dovĕk/ || jastrząb || psł. *davikъ || słowo poświadczone, niepewne | | dawek /dovĕk/ || jastrząb || psł. *davikъ || słowo poświadczone, niepewne | ||
Linia 693: | Linia 745: | ||
|- | |- | ||
| dȧnesne /danesnĕ/ || codzienny, dzienny || psł. *dьnešьnъjь || słowo poświadczone | | dȧnesne /danesnĕ/ || codzienny, dzienny || psł. *dьnešьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dȧnnek /dȧn(n)ĕk/ || dziennik, żurnal || dan + -nĕk || złożenie wzorem pl. dziennik, głuż. dźenik, por. niem. Tageszeitung | ||
|- | |- | ||
| dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | | dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | ||
Linia 720: | Linia 774: | ||
| dąkát /dąkot/ || dziękować || śdn. danken || czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати | | dąkát /dąkot/ || dziękować || śdn. danken || czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати | ||
|- | |- | ||
− | | dedîcia /dedaićă/ || ojcowizna || psł. *dědica || poświadczone w | + | | dedîcia /dedaićă/ || ojcowizna || psł. *dědica || poświadczone w toponimii: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
|- | |- | ||
− | | dedîna /dedană/ || dziedzina, spadek, dziedzictwo || psł. *dědina || poświadczone w | + | | dedîna /dedană/ || dziedzina, spadek, dziedzictwo || psł. *dědina || poświadczone w toponimii: Deetjein, Detschön |
|- | |- | ||
| degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone | | degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone | ||
Linia 748: | Linia 802: | ||
| dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | | dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | diada /ďodă/ || dziadek, ojciec matki || psł. *děda || poświadczone w | + | | diada /ďodă/ || dziadek, ojciec matki || psł. *děda || poświadczone w toponimii: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
|- | |- | ||
| dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ | | dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ | ||
Linia 756: | Linia 810: | ||
| dialu /ďolü/ || dzieło, praca, wysiłek || psł. *dělo || słowo poświadczone | | dialu /ďolü/ || dzieło, praca, wysiłek || psł. *dělo || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ || | + | | Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ || Dania || Ďon + -morkă z niem. Mark || por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke |
|- | |- | ||
| Dianska /Ďonskă/ || Dunka || śdn. Dêne + -skă || zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' | | Dianska /Ďonskă/ || Dunka || śdn. Dêne + -skă || zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' | ||
Linia 804: | Linia 858: | ||
| diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone | | diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w | + | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimii: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
|- | |- | ||
| dîpaste /daipostĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupastъjь || słowo poświadczone | | dîpaste /daipostĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupastъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 903: | Linia 957: | ||
|- | |- | ||
| du /dü/ || do || psł. *do || słowo poświadczone | | du /dü/ || do || psł. *do || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | du wåpak wîdzenia /dü våpăk vaiʒeńă/ || do zobaczenia || dü + våpăk + vaiʒenĕ || zwrot kalkujący niem. Auf wiedersehen, por. dłuż. na zasejwiźenje | ||
|- | |- | ||
| duble /düblĕ/ || podwójny || śdn. dubbel || słowo poświadczone, obocznie dubbelt? | | duble /düblĕ/ || podwójny || śdn. dubbel || słowo poświadczone, obocznie dubbelt? | ||
Linia 920: | Linia 976: | ||
| dubre vicér /dübrĕ vicer/ || dobry wieczór || dübrĕ + vicer || zwrot poświadczony | | dubre vicér /dübrĕ vicer/ || dobry wieczór || dübrĕ + vicer || zwrot poświadczony | ||
|- | |- | ||
− | | dubru /dübrü/ || dobro || psł. *dobro || słowo poświadczone, znaczenie niepewne | + | | dubru /dübrü/ || dobro || psł. *dobro || słowo poświadczone, znaczenie niepewne, por. niem. Gutes |
|- | |- | ||
| dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone | | dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone | ||
Linia 940: | Linia 996: | ||
| dust /düst/ || dość || psł. *dostь || słowo poświadczone, obocznie döst | | dust /düst/ || dość || psł. *dostь || słowo poświadczone, obocznie döst | ||
|- | |- | ||
− | | duzȧdát sa /düzadot să/ || doczekać się || psł. *dožьdati sę || formacja | + | | duzȧdát sa /düzadot să/ || doczekać się || psł. *dožьdati sę || formacja wsteczna od poświadczonego düzaidăt |
|- | |- | ||
| duzîdat /düzaidăt/ || oczekiwać || psł. *dožidati || słowo poświadczone | | duzîdat /düzaidăt/ || oczekiwać || psł. *dožidati || słowo poświadczone | ||
Linia 990: | Linia 1046: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone | | ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone | ||
Linia 996: | Linia 1052: | ||
| eluwe /elüvĕ/ || cały || ele + -üvĕ || słowo poświadczone | | eluwe /elüvĕ/ || cały || ele + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | emerika /emerikă/ || | + | | emerika /emerikă/ || królestwo niebieskie || śdn. hemmelrîke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| enep /enĕp/ || konopia || śdn. hennep || słowo poświadczone | | enep /enĕp/ || konopia || śdn. hennep || słowo poświadczone | ||
Linia 1024: | Linia 1080: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| fȧrbia /farb́ă/ || kolor || por. niem. Farbe || słowo poświadczone | | fȧrbia /farb́ă/ || kolor || por. niem. Farbe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | flȧša /flašă/ || butla || niem. Flasche || formacja wsteczna wzgl. poświadczonego flaškă | ||
+ | |- | ||
+ | | flȧška /flaškă/ || butelka || niem. Flasche + -kă || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | | flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | ||
Linia 1036: | Linia 1096: | ||
| Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' | | Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' | ||
|- | |- | ||
− | | frącozkie /frązösťĕ/ || | + | | frącozkie /frązösťĕ/ || francuski || frązöz + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu |
|- | |- | ||
| Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke | | Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke | ||
|- | |- | ||
| Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone | | Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | friše /frišĕ/ || świeży || niem. frisch || słowo poświadczone, obocznie frišťĕ?? | ||
|} | |} | ||
Linia 1046: | Linia 1108: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| gabel /gobel/? || widelec || śdn gåb(e)l || słowo poświadczone, ale niepewne | | gabel /gobel/? || widelec || śdn gåb(e)l || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
Linia 1056: | Linia 1118: | ||
| gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone | | gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | gaj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w | + | | gaj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w toponimii: Gei, Gei-wiesen |
|- | |- | ||
| galǫz /golǫz/ || gałąź || psł. *galǫzь || słowo poświadczone | | galǫz /golǫz/ || gałąź || psł. *galǫzь || słowo poświadczone | ||
Linia 1078: | Linia 1140: | ||
| gaset /gosĕt/ || gasić || psł. *gasiti || poświadczone w 3Sg: gosĕ | | gaset /gosĕt/ || gasić || psł. *gasiti || poświadczone w 3Sg: gosĕ | ||
|- | |- | ||
− | | gat /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. *gatь || poświadczone w | + | | gat /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. *gatь || poświadczone w toponimii: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
|- | |- | ||
− | | gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w | + | | gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w toponimii: Kadieck |
|- | |- | ||
| gȧklår /gaklår/ || kuglarz || śdn. gôkeler || słowo poświadczone | | gȧklår /gaklår/ || kuglarz || śdn. gôkeler || słowo poświadczone | ||
Linia 1106: | Linia 1168: | ||
| gåzîwe /gåzaivĕ/ || prędki, szybki || psł. *gъzivъjь || słowo poświadczone | | gåzîwe /gåzaivĕ/ || prędki, szybki || psł. *gъzivъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | gåzet /gåzĕt/ || gzić się, | + | | gåzet /gåzĕt/ || gzić się, wściekać się (o bydle) || psł. *gъzъ + -iti || poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
|- | |- | ||
| gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
Linia 1144: | Linia 1206: | ||
| giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone | | giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | giûster /ďaustĕr/ || jaszczur || psł. *guščerъ || poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w | + | | giûster /ďaustĕr/ || jaszczur || psł. *guščerъ || poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimii: Güstrow, Guzstrowe |
|- | |- | ||
| gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone | | gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone | ||
Linia 1201: | Linia 1263: | ||
|- | |- | ||
| glûchie /glaux́ĕ/ || głuchy || psł. *gluxъjь || słowo poświadczone | | glûchie /glaux́ĕ/ || głuchy || psł. *gluxъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gmîna /gmaină/ || gmina, || niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne || por. pl. gmina, dłuż. gmejna | ||
|- | |- | ||
| gnát /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ | | gnát /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ | ||
Linia 1256: | Linia 1320: | ||
| grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | | grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Grecka /greckă/ || Grecja || Grek + -skă || por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko |
+ | |- | ||
+ | | greckie /grecťĕ/ || grecki || Grek + -sťĕ || przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | grech /grex/ || grzech || psł. *grěxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Grek /grek/ || Grek || śdn. Greke || por. dłuż Grich z niem. Grieche | ||
|- | |- | ||
| grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | | grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | ||
Linia 1270: | Linia 1340: | ||
| gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | | gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | gribinàtîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| griját /grijot/ || grzać || psł. grějati || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să | | griját /grijot/ || grzać || psł. grějati || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să | ||
Linia 1281: | Linia 1351: | ||
|- | |- | ||
| grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | | grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
+ | |- | ||
+ | | grîf /graif/ || gryf || niem. Greif || zapożyczenie z niem., do rozważenia także z śdn. grip | ||
|- | |- | ||
| grîp /graip/ || kupa, stos || być może śdn. grîpe || słowo poświadczone | | grîp /graip/ || kupa, stos || być może śdn. grîpe || słowo poświadczone | ||
Linia 1313: | Linia 1385: | ||
|- | |- | ||
| gwiazdka /gjoz(d)kă/ || gwiazdka || psł. *gvězdъka || słowo poświadczone | | gwiazdka /gjoz(d)kă/ || gwiazdka || psł. *gvězdъka || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==H== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | hatnu /hotnü/ || hetta, hejta, w prawo || dn. hot + -nü || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | hȧj /haj/ || siano || śdn. hoi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | hȧj-mand /haj-mond/ || sierpień || haj + mond || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | hȧka /hakă/ || motyka || niem. Hacke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | her rict /her rict/ || rzec, powiedzieć || niem. her + rict || poświadczone w rozkaźniku: her-ric, odpowiada niem. her- | ||
+ | |- | ||
+ | | histarîja /historajă/ || historia || niem. Historie || zapożyczenie, por. dłuż. historija, pl. historia | ||
+ | |- | ||
+ | | hîliane /haiľonĕ/ || uświęcony, poświęcony || śdn. heilen || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
Linia 1318: | Linia 1410: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| chala /xolă/ || chwała, sława || psł. *xvala || derywat od poświadczonego xolĕ - chwali | | chala /xolă/ || chwała, sława || psł. *xvala || derywat od poświadczonego xolĕ - chwali | ||
Linia 1334: | Linia 1426: | ||
| Charwat /xorvăt/ || Chorwat || sch. hrvat || zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă | | Charwat /xorvăt/ || Chorwat || sch. hrvat || zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Charwatska /xorvockă/ || Chorwacja || xorvăt + -skă || odbitka sch. Hrvatska |
|- | |- | ||
| charwatskie /xorvocťĕ/ || chorwacki || xorvăt + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu | | charwatskie /xorvocťĕ/ || chorwacki || xorvăt + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu | ||
Linia 1387: | Linia 1479: | ||
|} | |} | ||
− | == | + | ==I== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
− | | | + | | ilek /ilĕk/ || tchórz, fretka || śdn. ilk || słowo poświadczone, obocznie ilkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | ilka /ilkă/ || tchórz, fretka || śdn. ilke || słowo poświadczone, obocznie ilĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | ingelse /ingelsĕ/ || angielski || śdn. engelsch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ingiėl /inďėl/ || anioł || śdn. engel || formacja wsteczna od poświadczonego inglĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | inglek /inglĕk/ || anioł, aniołek || śdn. engel + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ingliǫdår /ingľǫdår/ || Anglik || por. niem. Engländer lub Ingľǫdü + -år || kalka niem. Engländer |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ingliǫdårska /ingľǫdårskă/ ||Angielka || ingľǫdår + -skă || forma żeńska jak toblår-toblårskă |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ingliǫdu /ingľǫdü/ || Anglia || śdn. England + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy, por. poświadczone ingelsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ir /ir/ || Irlandczyk || por. niem. Ire || zapożyczenie tak jak cz. Ir |
|- | |- | ||
− | | | + | | Irska /irskă/ || Irlandka || ir + -skă || forma żeńska jak er-erskă |
|- | |- | ||
− | | | + | | irlądskie /irlącťĕ/ || irlandzki || irľǫdü + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek |
|- | |- | ||
− | | | + | | Irliǫdu /irľǫdü/ || Irlandia || por. niem. Irland + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy |
|- | |- | ||
− | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ | + | | islądskie /islącťĕ/ || islandzki || isľǫdü + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek |
+ | |- | ||
+ | | Isliǫdår /isľǫdår/ || Islandczyk || isľǫdü + -år || kalka niem. Islander | ||
+ | |- | ||
+ | | Isliǫdårska /isľǫdårskă/ || Islandka || isľǫdår + -skă ||forma żeńska jak toblår-toblårskă | ||
+ | |- | ||
+ | | Isliǫdu /isľǫdü/ || Islandia || por. niem. Island + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy | ||
+ | |- | ||
+ | | Itȧlianek /Itaľonĕk/ || Włoch || Italajă + -onĕk ||typowa nazwa mieszkańca na -onĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | Itȧlianka /Itaľonkă/ || Włoszka || Italajă + -onkă || typowa nazwa mieszkanki na -onkă | ||
+ | |- | ||
+ | | itȧlenskie /italensťĕ/ || włoski || por. niem. italienisch || przymiotnik na -sťĕ, do rozważenia itaľensťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Itȧlîja /Italajă/ || Włochy || por. niem. Italien || regularna pożyczka z niemieckiego | ||
+ | |- | ||
+ | | itiat /iťăt/ || nazywać; nazywać się; nakazywać || śdn. hêten || poświadczone w 3Sg: iťă, być może z nagłosowym h- | ||
+ | |- | ||
+ | | izáp /izop/ || józefek (roślina) || śdn. isop || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Î== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | î /ai/ I || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | î /ai/ II || ej, hej || psł. *aj || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbezat /aibezăt/ || uciec || psł. *uběžati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbet /aibĕt/ || zabić, ubić || psł. *ubiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbrukát /aibrükot/ || zużyć || ai- + brükot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbust /aibüst/ || ukłuć, ubóść || psł. *ubosti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îdawet /aidovĕt/ || udusić, zadusić || psł. *udaviti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îdialat /aiďolăt/ || zrobić || psł. *udělati || poświadczony imiesłów: aiďălonă | ||
+ | |- | ||
+ | | îdelet /aidelĕt/ || oddzielić || psł. *uděliti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îdrûzet /aidrauzĕt/ || pomóc || psł. *udružiti || poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål | ||
+ | |- | ||
+ | | îklestet /aiklestĕ/ || ścisnąć || psł. *uklěščiti || poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îkǫset /aikǫsĕt/ || ugryźć, ukąsić || psł. *ukǫsiti || poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ | ||
|- | |- | ||
| îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone | | îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone | ||
Linia 1473: | Linia 1615: | ||
|- | |- | ||
| jaji /joji/ || jajko; jądro || psł. *jaje || słowo poświadczone | | jaji /joji/ || jajko; jądro || psł. *jaje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jajkiu /jojťü/ || jajeczko || joji + -ťü || zdrobnienie wzorem büźǫtťü | ||
|- | |- | ||
| jaluwe /jolüvĕ/ || jałowy, niepłodny || psł. *jalovъjь || słowo poświadczone | | jaluwe /jolüvĕ/ || jałowy, niepłodny || psł. *jalovъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 1480: | Linia 1624: | ||
| jamá /jomo/ || jama; dół na grób || psł. jama || słowo poświadczone | | jamá /jomo/ || jama; dół na grób || psł. jama || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | jasne /josnĕ/ || jasny || psł. *jasnъjь || podobne słowo niepoświadczone, por. cz. jasný, głuż. jasny, słi. jasnï |
+ | |- | ||
+ | | jar /jor/ || dolina || psł. *jarъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) | ||
|- | |- | ||
| jarmic /jormic/ || szpada || psł. *jarъ měčь? niepewne || słowo poświadczone | | jarmic /jormic/ || szpada || psł. *jarъ měčь? niepewne || słowo poświadczone | ||
Linia 1488: | Linia 1634: | ||
| jasin /josin/ || jesion || psł. *jasenь || słowo poświadczone | | jasin /josin/ || jesion || psł. *jasenь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | jastȧrne /jostarnĕ/ || wielkanocny || jostråi + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak trebĕ-tribnĕ, por. srebrü-sribarnĕ |
+ | |- | ||
+ | | Jastrŷ /jostråi/ || Wielkanoc || psł. *jastry || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jawar /javăr/ || jawor || psł. *javorъ || poświadczone w l.mn.: javårĕ | | jawar /javăr/ || jawor || psł. *javorъ || poświadczone w l.mn.: javårĕ | ||
Linia 1528: | Linia 1676: | ||
| jątrènîcia /jątrĕnaićă/ || jątrznica, kiszka || psł. *jętrenica || słowo poświadczone | | jątrènîcia /jątrĕnaićă/ || jątrznica, kiszka || psł. *jętrenica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | je /je/ || tak (potwierdzenie) || śdn. je || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | jed /jed/ || jedzenie, jadło || psł. *jědь || poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
+ | |- | ||
+ | | jedące kamår /jedącĕ komår/ || jadalnia, pokój jadalny || jest + komår || formacja analogiczna do såpące komår, por. niem. Esszimmer | ||
|- | |- | ||
| jedna /jednă/ || potrawa || psł. *jědьna(ja) || słowo poświadczone | | jedna /jednă/ || potrawa || psł. *jědьna(ja) || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | jedzna / | + | | jednîcia /jednaićă/ || jadalnia || jed + -naićă || formacja analogiczna do pekărnaićă, ťauxărnaićă |
+ | |- | ||
+ | | jedzna /jeʒnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone | | jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | jest /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| jezdet /jezdĕt/ || jeździć || psł. *jězditi || słowo poświadczone | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć || psł. *jězditi || słowo poświadczone | ||
Linia 1556: | Linia 1708: | ||
| jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone | | jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | jisin /jisin/ || jesień || psł. *jesenь || | + | | jisin /jisin/ || jesień || psł. *jesenь || poświadczone w złożeniu jisin-mond |
|- | |- | ||
| jisin-mand /jisin-mond/ || wrzesień || psł. *jesenь + śdn. mând || słowo poświadczone | | jisin-mand /jisin-mond/ || wrzesień || psł. *jesenь + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
Linia 1571: | Linia 1723: | ||
|- | |- | ||
| jîgiu /jaiďü/ || jarzmo || psł. *jьgo || słowo poświadczone | | jîgiu /jaiďü/ || jarzmo || psł. *jьgo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jîgrác /jaigroc/ || gracz || jaigr- + -oc || złożenie wzorem: cirkoc | ||
|- | |- | ||
| jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją | | jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją | ||
Linia 1576: | Linia 1730: | ||
| jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone | | jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | jîminne /jaiminĕ/ || imienny, związany z imieniem || jaimą + -nĕ || przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą |
|- | |- | ||
| jîmat /jaimăt/ || łapać, łowić || psł. *jьmati || słowo poświadczone | | jîmat /jaimăt/ || łapać, łowić || psł. *jьmati || słowo poświadczone | ||
Linia 1602: | Linia 1756: | ||
| jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone | | jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | jûtru /jautrü/ || poranek || psł. *jutro || słowo poświadczone | + | | jûtru /jautrü/ || poranek; wschód || psł. *jutro || słowo poświadczone, "wzchód" por. vicer |
|- | |- | ||
| jûz /jauz/ || już || psł. *juže || słowo poświadczone | | jûz /jauz/ || już || psł. *juže || słowo poświadczone | ||
Linia 1618: | Linia 1772: | ||
| kád /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone | | kád /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | kak wile /kok vilĕ/ || ile || kok + vilĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone | | kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone | ||
Linia 1624: | Linia 1780: | ||
| kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone | | kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kakie /koťĕ/ || jaki, który || psł. kakъjь || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | kal /kol/ || kapusta || śdn. kôl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kalinîcia /kolinaićă/ || kałuża, bajoro || psł. kalenica || słowo poświadczone, być może kolĕnaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | kaluwe /kolüvĕ/ || kapuściany || kol + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kám /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone | | kám /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kamànŷ /kamănåi/ || piec pokojowy || psł. *kameny || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone | | kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone | | kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kaminene /kominenĕ/ || kamienny || komoi + -enĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kamŷ /komoi/ || kamień || psł. kamy || słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego | ||
+ | |- | ||
+ | | kamŷka /komoikă/ || kamyk; pestka || komoi + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kapat /kopăt/ || kapać || psł. *kapati || poświadczone w 3Sg: kopĕ | ||
|- | |- | ||
| kapår /kopår/ || miedź || śdn. kopper || zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich | | kapår /kopår/ || miedź || śdn. kopper || zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich | ||
Linia 1639: | Linia 1811: | ||
|- | |- | ||
| kaprene /koprenĕ/ || miedziany || kopår + -enĕ || formacja wzorem dråvă-dråvenĕ | | kaprene /koprenĕ/ || miedziany || kopår + -enĕ || formacja wzorem dråvă-dråvenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | karia /koŕă/ || taczka || śdn. karre || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kárk /kork/ || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc | | kárk /kork/ || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc | ||
Linia 1645: | Linia 1819: | ||
|- | |- | ||
| kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kartwilia /kortwiľă/ || rozrywka, zabawa || śdn. kort(e)wile |
|- | |- | ||
| karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | ||
Linia 1661: | Linia 1837: | ||
|- | |- | ||
| kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kasȧl /kosal/ || kaszel || psł. kašьľь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kaset /kasĕt/ || zapraszać na przyjęcie || psł. *kvasiti || poświadczone jako gerundium: kosenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kaslet /koslĕt/ || kaszleć || psł. kašľati || poświadczone w 3Sg: koslĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kazde /kozdĕ/ || każdy || psł. *kъžьdo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧchiėl /kax́ėl/ || kafel || śdn. kachel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧchlek /kaxlĕk/ || kafelek || kax́ėl + -ĕk || zdrobnienie wzorem kuvål-kuvlĕk | ||
|- | |- | ||
| kȧkû /kakau/ || kakao || niem. Kakao || por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw | | kȧkû /kakau/ || kakao || niem. Kakao || por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw | ||
|- | |- | ||
− | | kå /kå/ || ku || psł. *kъ || słowo poświadczone | + | | kȧlądår /kalądår/ || kalendarz || niem. Kalender || słowo poświadczone, Polański zapisuje kalandår |
+ | |- | ||
+ | | kȧnta /kantă/ || kąt, róg || śdn. kante || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧpu̇z /kapuz/ || kaptur (dla ochrony przed pszczołami?) || śdn. kabütze || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧrpa /karpă/ || karp || śdn. karpe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kå /kå/ || ku, do || psł. *kъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- | | kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- | ||
Linia 1671: | Linia 1867: | ||
|- | |- | ||
| Kliǫska /Kľǫskă/? || Clentz || psł. *klęsъka || słowo poświadczone | | Kliǫska /Kľǫskă/? || Clentz || psł. *klęsъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧrl /ťarl/ || mąż; mężczyzna || śdn. kerle || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧtrek /ťatrĕk/ || piesek || śdn. koter || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kicér /ťicer/ || kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) || por. śdn. Kesser || słowo poświadczone | | kicér /ťicer/ || kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) || por. śdn. Kesser || słowo poświadczone | ||
Linia 1678: | Linia 1878: | ||
| kicernek /ťicernĕk/ || koszykarz, łubiankarz || ťicer + -nĕk || formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk | | kicernek /ťicernĕk/ || koszykarz, łubiankarz || ťicer + -nĕk || formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kiėde /ťėdĕ/ || gdzie || psł. *kъde || słowo poświadczone, być może /ťėd/ |
|- | |- | ||
| kiėjènîcia /ťėjănaićă/ || tłuczek do ubijania lnu || psł. *kъjanica || słowo poświadczone | | kiėjènîcia /ťėjănaićă/ || tłuczek do ubijania lnu || psł. *kъjanica || słowo poświadczone | ||
Linia 1765: | Linia 1965: | ||
|- | |- | ||
| kîpet /ťaipĕt/ || kupić || psł. *kupiti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | | kîpet /ťaipĕt/ || kupić || psł. *kupiti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klagat /klogăt/ || skarżyć, oskarżać || śdn. klagen || poświadczone w 3Sg: klogă | ||
|- | |- | ||
| klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone | ||
Linia 1770: | Linia 1972: | ||
| klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | klast /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ |
|- | |- | ||
| klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone | ||
Linia 1797: | Linia 1999: | ||
|- | |- | ||
| klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klącet /klącĕt/ || utykać na nogę, kuleć || psł. klęčiti || poświadczone w 3Sg: klącĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klącî /klącai/ || tylne podwórze || psł. *klęči? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kląkî /kląťai/ || zastrzał || psł. *klęky? || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klediat /kleďăt/ || ubrać, odziać || śdn. kleden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klediát sa /kleďot să/ || ubrać się || śdn. kleden || poświadczone w czasie przeszłym: kleďol să | ||
|- | |- | ||
| klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ | ||
|- | |- | ||
| klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd | ||
+ | |- | ||
+ | | klesta /klestă/ || kleszcze || psł. *klěščě || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ | | klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ | ||
Linia 1808: | Linia 2022: | ||
| klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone | + | | klijé /klije/ || otręby || śdn. klîe || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone, obocznie też klinkă | ||
+ | |- | ||
+ | | klinkàrnîcia || kościelny woreczek na pieniądze || por. szlez.-holszt. klinkers + -naićă || słowo poświadczone, Polański pisze klinkernaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | klipår /klipår/ || ogier || śdn. klepper, klöpper || słowo poświadczone jako kliper, dodatkowo zasymilowane | ||
|- | |- | ||
| klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone | ||
Linia 1822: | Linia 2042: | ||
| klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbenàtîcia /klaibenătaićă/ || szpilka || klaibenĕ + -taićă || słowo poświadczone, patrz: klaib́ăstaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbene /klaibenĕ/ || posiadający główkę, z główką || klaibo + -enĕ || słowo poświadczone, patrz: klaib́ostĕ |
|- | |- | ||
− | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone | + | | klîbiaste /klaib́ostĕ/ || posiadający główkę, głowę || klaibo + -ostĕ || słowo poświadczone, patrz: klaibenĕ |
+ | |- | ||
+ | | klîbiàstîcia /klaib́ăstaićă/ || szpilka || klaib́ostĕ + -aićă || słowo poświadczone, patrz: klaibenătaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbka /klaipkă/ || pączek || klaibo + -kă || słowo poświadczone, zapisane Kleipken | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫbne /klǫbnĕ/ || biodrowy || klǫb + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone | ||
Linia 1836: | Linia 2066: | ||
| klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | knȧpát /knapot/ || trzaskać z bicza || dn. knappen || poświadczone w 3Sg: knapojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | knȧpsȧk /knapsak/ || torba pasterska || śdn. knapsak || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knȧwål /knavål/ || knebel || śdn. knevel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knecht /knext/ || parobek, sługa; młodzieniec || śdn. knecht || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone, obocznie knüp |
|- | |- | ||
− | | | + | | koká /köko/ || kuchnia || śdn. köke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫdilia /kǫdiľă/ || kądziel, zwój lnu || psł. kǫděľь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫkiul /kǫťül/ ||kąkol|| psł. *kǫkoľь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫkiulene /kǫťülenĕ/ ||kąkolowe, do kąkolu|| psł. *kǫkolenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫpat /kǫpăt/ || kąpać || psł. *kǫpati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫpát sa /kǫpot să/ || kąpać się || psł. *kǫpati sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫs /kǫs/ || kęs, kawałek || psł. *kǫsъ || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | kǫsát /kǫsot/ || kąsać, gryźć || psł. *kǫsati || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫsàwîcia /kǫsăvaićă/ || pokawałkowanie? || kǫs + -ăvaićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫset /kǫsĕt/ || ukąsić, ugryźć || psł. *kǫsiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kradîka /krodaikă/ || złodziej || psł. *kradika || formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | kragá /krogo/ || kołnierzyk || śdn. krage || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kraját /krojot/ || odcinać || psł. *krajati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krakwîcia /krokvaićă/ || kawka || psł. krakъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kram /krom/ || sklep, kram || śdn. krâm || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krapîna /kropaină/ || odpadki drzewne || śdn. kröppen? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krasån /krosån/ || naszyjnik? || psł. krasьnъ || słowo poświadczone, oryginalnie "krzyżyk na szyi kobiet" |
|- | |- | ||
− | | | + | | krasne /krosnĕ/ || piękny, ładny; dzielny?; uczciwy? || psł. *krasьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krast /krost/ || kraść || psł. *krasti || poświadczone w 2Sg: krodĕs, 3Sg: krodnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krąs /krąs/ || wieniec, korona || śdn. kranz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧngiėl /kranďėl/ || obwarzanek, precel || śdn. kringel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧnkie /kranťĕ/ || chory || śdn. krank || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧpål /krapål/ || kaleka || śdn. kroppel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧwåd /kravåd/ || rak || śdn. krewed || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kråsîna /kråsaina/ || okruszek || psł. *krъšina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kremin /kremin/ || krzemień || psł. *krěmy || słowo poświadczone, być może mianownik to kremoi jak kamoi |
|- | |- | ||
− | | | + | | kreweta /krevetă/ || krewetka || niem. Krevette || regularne zapożyczenie z niem., por. cz. kreveta |
|- | |- | ||
− | | | + | | krid /krid/ || kreda || szlez-holszt. kried || poświadczone w GSg: kriďau |
|- | |- | ||
− | | | + | | krig /krig/ || wojna || niem. Krieg || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krigát sa /krigot-să/ || walczyć, wojować, bić się || niem. kriegen || poświadczone w czasie przeszłym: krigălai-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | krigiėr /kriďėr/ || wojownik; kawalerzysta || niem. Krieger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kriját /krijot/ || dostać, otrzymać || lüneb. krī’n || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Kristu̇s /Kristus/ || Chrystus || śdn. Kristus || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîdlate /kraidlotĕ/ || skrzydlaty || psł. *kridlatъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîwe /kraivĕ/ || krzywy, ukośny || psł. *krivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîwîcia /kraivaićă/ || zakrzywienie, zagięcie, krzywizna || psł. *krivica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîwu /kraivü/ || krzywo, ukośnie; niechętnie || psł. *krivo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krosnu /krösnü/ || krosno (tkackie) || psł. *krosno || poświadczone w NPl: krösna |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫg /krǫg/ || okrąg; obwód || psł. *krǫgъ || poświadczone w toponimji: Krung, Krungen, leksem ogólnosłowiański |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫgiuwîste /krǫďüvaistĕ/ || skrzyżowanie, rondo || krǫg + -üv- + -aistĕ || poświadczone w toponimji: Krunkfeiz |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫpá /krǫpo/ || zamek (u drzwi lub skrzyni) || śdn. krampe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫpåt /krǫpåt/ || dratwa || psł. *krǫpъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫpe /krǫpĕ/ || krępy, gruby || psł. *krǫpъjь || poświadczone w toponimji: Krummaseleitz, Krumpeitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | krud /krüd/ || przyprawa || dn. krüd || słowo poświadczone, GSg: krüďau |
|- | |- | ||
− | | | + | | krudiát /krüďot/ || przyprawiać || dn. krüden || poświadczone w 3Sg: krüďojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krujet /krüjĕt/ || kroić, odcinać || psł. *krojiti || poświadczone w 3Sg: krüjĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krumka /krümka/ || piętka, końcówka chleba || psł. *kromъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kruzaste /krüzostĕ/ || kędzierzawy || śdn. krûs + -ostĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûcá /krauco/ || krzyż, krzyżyk; drzewo krzyżowe || śdn. krûze || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûckate /krauckotĕ/ || krzyżowy || krauco + -kă + -otĕ || słowo poświadczone, być może ’rozstajny’ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûk /krauk/ || gospoda, karczma, oberża || por. śdn. krôg || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûz /krauskă/ || dzban || śdn. *krûse || słowo poświadczone jako kraiz |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûzka /krauskă/ || dzban, bańka || psł. *kružьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krŷ /kråi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
|- | |- | ||
− | | | + | | krŷt /kråit/ || kryć, chować || psł. *kryti || poświadczone w 3Sg: kråjĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | kuc? /küc?/ || chustka na szyję || por. śwn. kütze || poświadczone jako kücai |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇cka /kuckă/ || powóz, bryczka, kareta || śdn. kutze + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇nstlikie /kunstliťĕ/ || kunsztowny, wymyślny || śdn. kunstlik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇sa /kusă/ || chatka, chałupa || por. śdn. kote || słowo poświadczone, obocznie kuso |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇wål /kuvål/ || kula || por. prus.-niem. kûl, kaul || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇wlek /kuvlĕk/ || kulka, kuleczka || kuvål + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Kûna /Kaună/ || Kowno || niem. Kauna || toponim z niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | kůcá /kåuco/ || głownia (płonąca) || psł. *kъlča || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwȧpia /kvaṕă/ || miętus || niem. Quappe || słowo poświadczone jako niezasymilowane Quappi |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwetîste /kvetaistĕ/ || kwietnik, łąka kwiatowa || kjot + -aistĕ || formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwetene /kvetenĕ/ || kwiecisty || kjot + -enĕ || przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwetnek /kvetnĕk/ || kwiaciarz || kjot + -nĕk || złożenie wzorem criv-crivnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwiat /kjot/ || kwiat || psł. *květъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwîlet /kvailĕt/ || kwilić, płakać (o dziecku) || psł. *kviliti || poświadczone w 3Sg: kvailĕ |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==L== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | ladá /lodo/ || skrzynia; trumna; kałamarz || śdn. lade || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ladka /lotkă/ || skrzynka, szufladka || lodo + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ladát /lodot/ || ładować || śdn. laden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lame /lomĕ/ || kulawy, chromy || śdn. lam || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lastawîcia /lostovaićă/ || jaskółka || psł. *lastavica || słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | latwa /lotvă/ || łata (dachowa) || śdn. latte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lawá /lovo/ I || ława || psł. *lava || poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
|- | |- | ||
− | | | + | | lawá /lovo/ II || wiara || śdn. glâwe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lawîća /lovaićă/ || ławka || psł. *lavica || poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
|- | |- | ||
− | | | + | | lazet /lozĕt/ || łazić, włazić || psł. *laziti || poświadczone w 3Sg: lozĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lazîka /lozaikă/ || ropucha || psł. *lazika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧdek /ladĕk/ || członek || śdn. let + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧgiėr /laďėr/ || obóz || śdn. leger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧchiėn /lax́ėn/ || konewka, beczułka || śdn. lechen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧját /lajot/ || pożyczyć || śdn. leihen || poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧmpá /lampo/ || lampa || śdn. lampe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧnene /lanenĕ/ || lniany || ľån + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧnîste /lanaistĕ/ || pole lnu || psł. *lьnišče || poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧp /lap/ || gałgan, łachman, szmata || śdn. lapp || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧs /las/ || łosoś || śdn. las || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧsterår /lasterår/ || oszczerca, potwarca || śdn. lasterer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧsterårska /lasterårskă/ || oszczerczyni, potwarczyni || lasterår + -skă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧwe /lavĕ/ || lwi || ľåv + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧzát /lazot/ || czytać || śdn. lesen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Låbi /Låbi/ || Łaba || psł. *olbe || słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
|- | |- | ||
− | | | + | | lågát /lågot/ || kłamać, łgać || psł. *lъgati || poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | låzîc /låzaic/ || łyżka || psł. *lъžicь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | låzîka /låzaikă/ || kłamca, łgarz || psł. *lъžika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ląc /ląc/ || klęk, czepigi || psł. *lęčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lądîna /lądaină/ || niezabudowany teren || psł. *lędina || poświadczone w toponimji: Ladein-weide |
|- | |- | ||
− | | | + | | lągnǫt /lągnǫt/ || kładnąć się? || psł. *legnǫti || poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lecet /lecĕt/ || leczyć || psł. *lěčiti || poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
|- | |- | ||
− | | | + | | le /lĕ/ || tylko, chyba, no; -że || psł. *li || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | led /led/ || lód || psł. *ledъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ledene /ledenĕ/ || wykonany z lodu || led + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lekánîcia /lekănaićă/ || jastrząb, kania || ?? + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lekar /lekăr/ || lekarz || psł. *lěkařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lemąz /lemąz/ || krokiew, kozioł (na dachu) || psł. *lěmęzь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lesne /lesnĕ/ || leśny || psł. *lěsьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lesna jablun /lesnă joblün/ || jabłoń leśna, leśniówka || lesnă + joblün || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lesne wréch /lesnĕ vrex/ || orzech laskowy (owoc) || lesnĕ + vrex || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lestîcia /lestaićă/ || leszczyna || psł. *leščica || słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | lestèwîcia /lestĕvaićă/ || leszczyna || psł. *leščevica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lestîna /lestaină/ || leszczyna || psł. *leščina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lewe /levĕ/ || lewy || psł. *lěvъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lewîcia /levaićă/ || lewica, lewa ręka || levĕ + -aićă || formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
|- | |- | ||
− | | | + | | lialen /ľolĕn/ || ojcowy || ľoľă + -ĕn || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lias /ľos/ || las; drzewo, drewno || psł. *lěsъ || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | liatát /ľotot/ || latać || psł. *lětati || poświadczone w 3Pl: ľotoją | |
|- | |- | ||
− | | | + | | liatu /ľotü/ || rok; lato || psł. *lěto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåtkie /ľåtťĕ/ || legki || psł. *lьgъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåtkiu /ľåtťü/ || legko || psł. *lьgъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbaj /ľaibăj/ || raczej, lepiej || psł. *ľuběji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbe /ľaibĕ/ || miły, przyjemny || psł. *ľubъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbet /ľaibĕt/ || kochać, lubić || psł. *ľubiti || poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbėw /ľaibėv/ || miłość || psł. *ľubъvь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbėwne /ľaibėvnĕ/ || miłosny || ľaibėv + -nĕ || przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbu /ľaibü/ || żartobliwie, dla żartu || psł. *ľubo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lidiá /liďo/ || cierpienie || śdn. leide || poświadczone w ASg: lidą |
|- | |- | ||
− | | | + | | lidiát /liďot/ || cierpieć || śdn. leiden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lifka /lifkă/ || kaftanik, gorset || śdn. lîfke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lichån /lixån/ || ciało, zwłoki, trup || śdn. lîcham || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liját /lijot/? || lać || psł. *lěti? || poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | likát /likot/ || równać, zrównać, wyrównywać || śdn. liken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | likåm /likåm/ || równie, równo || śdn. lîk w narzędniku || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lipia /liṕă/ || warga || śdn. lippe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | litet /litĕt/ || lecieć || psł. *letěti || poświadczone w 3Sg: litĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | liûdi /ľaudi/ || ludzie || psł. *ľudьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liûdskie /ľaucťĕ/ || ludzki || ľaudi + -sťĕ || złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
|- | |- | ||
− | | | + | | lizet /lizĕt/ || leżeć || psł. *ležeti || poświadczone w 3Sg: lizĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lezt /lest/? || pełzać, leźć; włazić || psł. *lězti || poświadczone w 3Sg: lezĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîb /laib/ || miara zboża || psł. *lubъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîcerne /laicernĕ/ || lejcowy, zaprzęgowy || laićăr + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîciar /laićăr/ || lejce || leid-sêl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpåk /laipåk/ || dudek (ptak) || psł. *lupъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpîka /laipaikă/ || oprawca, hycel || psł. *lupika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpîna /laipaină/ || łupina, kora; łyko || psł. *lupina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîska /laiskă/ || lisa, liszka, || psł. *lisъka/*lišьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîst /laist/ || liść; list || psł. *listъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîste /laistĕ/ || liście, listowie || laist + -ĕ || złożenie, wzorem innych collectiv |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîstne /laistnĕ/ || listny, liściasty || psł. *listьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ || maj || laistnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîstnîcia /laistnaićă/ || szałas, dom z gałęzi || psł. *listьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîtåwskie /laitåfsťĕ/ || litewski || Laitvă + -sťĕ || przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lîtwa /Laitvă/ || Litwa || pl. Litwa || por. pl. Litwa, cz. Litva |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lîtwianek /Laitv́onĕk/ || Litwin || Laitvă + -'onĕk || regularna nazwa mieszkańca na -'onĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lîtwianka /Laitv́onkă/ || Litwinka || Laitvă + -'onkă || regularna nazwa mieszkanki na -'onkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîzát /laizot/ || lizać || psł. *lizati || poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
|- | |- | ||
− | | | + | | lonu /lönü/ || łono, objęcia || psł. *lono || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lozát /lözot/ || wybawić || śdn. losen || poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
|- | |- | ||
− | | | + | | lǫp /lǫp/ || lump, szmata, łachman || śdn. lump || słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
|- | |- | ||
− | | | + | | luchtår /lüxtår/ || latarnia, latarka || śdn. luchter || słowo poświadczone, obocznie löchtår |
|- | |- | ||
− | | | + | | luder /lüdĕr/ || pijak, nicpoń, obdartus || śdn. luder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ludia /lüďă/ || łódź || psł. *oldьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | luj /lüj/ || łój || psł. *lojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lujene /lüjenĕ/ || łojowy || psł. *lojenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | luk /lük/ || szczęście || psł. *glücke || słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
|- | |- | ||
− | | | + | | lumet /lümĕt/ || łamać || psł. *lomiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lupàtîcia /lüpătaićă/ || łopata do pieca, do chleba || psł. *lopatica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lupata /lüpotă/ || kość łopatkowa || psł. *lopata || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lukiėt /lüťėt/ || łokieć || psł. *olkъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lu̇ft /luft/ || powietrze || śdn. luft || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûg /laug/ I || łąka, pastwisko || psł. *lugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûg /laug/ II || ług || śrwn. louge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûk /lauk/ I || czosnek || psł. *lukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûk /lauk/ II || łuk || psł. *lukъ || poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûna /laună/ || księżyc || psł. *luna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûza /lauză/ || kałuża || psł. *łuža || poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lûzîcia /Lauzaićă/ || Łużyce || laug + -aićă || zaadaptowanie łuż. Łužica |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûzîckie /lauzaicťĕ/ || łużycki || Lauzaićă + -sťĕ || przymiotnik geograficzny |
|- | |- | ||
− | | | + | | lŷse /låisĕ/ || łysy || psł. *lysъjь || rozkład poświadczone låisaină |
|- | |- | ||
− | | | + | | lŷsîna /låisaină/ || czoło || psł. *lysina || słowo poświadczone, być może låisaińă |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==M== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | madŷ /modåi/ || mól || śdn. made || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mácht /moxt/ || moc, siła, potęga || śdn. macht || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mál /mol/ || znak, piętno, znamię || śdn. mâl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | male /molĕ/ || mały || psł. *malъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maliat /moľăt/ || malować || śdn. malen || poświadczone w 3Sg: moľă |
|- | |- | ||
− | | | + | | malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maltit /moltit/ || posiłek, danie || śdn. mâl-tît || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mán /mon/ || księżyc || śdn. mân || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mánd /mond/ || miesiąc || śdn. mând || słowo poświadczone w nazwach miesięcy |
|- | |- | ||
− | | | + | | Margata /Morgotă/ || Małgorzata || śdn. Margate || zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
|- | |- | ||
− | | | + | | Margatka /Morgotkă/ || Małgosia || śdn. Morgotă + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîja /Moraja/ || Maryja, Marja || śdn. Marie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ || święto Matki Bozkiej || Morajĕn + danăc || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîka /Moraikă/ || Marysia || Moraja + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Márk /Mork/ || Marek || śdn. |
|- | |- | ||
− | | | + | | marwa /morvă/? || mrówka || psł. *morva || poświadczone w l.mn.: morvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | marwîste /morvaistĕ/ || mrówisko || psł. *morvišče || poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | masketår /mosketår/ || żołnierz || niem. Musketier || słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Maskwá /Moskvo/ || Moskwa || ros. Москва || zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny |
|- | |- | ||
− | | | + | | mastkiu /mosťü/ || masło || psł. *maslъko || słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matá /moto/ || wymiar, rozmiar || śdn. mate || poświadczone w ASg: motǫ |
|- | |- | ||
− | | | + | | matecha /motexă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | materen /moterĕn/ || matczyny || psł. *materinъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matîcia /motaićă/ || królowa pszczół || psł. *matica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matka /motkă/ || suka || psł. *matъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mazat /mozăt/ || mazać, smarować || psł. *mazati || poświadczone w 3Sg: mozĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧdiá /maďo/ || miód pitny || śdn. mêde || poświadczone w ASg: madą |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧde-dát /made-dot/ || dać coś komuś w drogę, wyposażyć || śdn. mede + dot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧde-jést /made-jest/ || jeść z kimś || śdn. mede + jest || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧdgit /madgit/ || posag || śdn. medegift || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧl /mal/ || żerdź, tyka, drążek || śdn. mol || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧlnek /malnĕk/ || młynarz || śdn. malen + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧlnîcia /malnaićă/ || młyn || śdn. malen + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ || młynarski || malnĕk + -üv || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧma /mamă/ || mama || mowa dziecięca || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧn /man/ || ale, lecz || śdn. man || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧnaj /manăj/ || mniej || psł. *mьněje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧnese /manesĕ/ || mniejszy || psł. *mьnějьšьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧrene /marenĕ/ || śmierć || psł. *mьrěnьje || poświadczone w celowniku: mareńĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧrkát /markot/ || znaczyć, oznaczać || śdn. marken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧrznǫt /marznǫt/ || marznąć, zamarzać || psł. *mьrznǫti || poświadczone w 3Sg: marznĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧzet /mazĕt/ I || mży, siąpi (o legkim deszczu) || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧzet /mazĕt/ II || mrużyć, puszczać oczko, dawać znak || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | måch /måx/ || mech || psł. *mъxъ || poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
|- | |- | ||
− | | | + | | måswîcia /måsvaićă/ || komar || psł. *mъšьvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąc /mąc/ || piłka, balon || psł. *męčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąciat /mąćăt/ || dotykać, macać || psł. *macati || poświadczone w 3Sg: mąćă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mącnǫt /mącnǫt/ || dotknąć, macnąć || psł. *macnǫti || poświadczone w 3Sg: mącnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąsi /mąsi/ || mięso || psł. *męse (!) || słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąsnene /mąsnenĕ/ || mięsny, z mięsa || psł. *męsьnenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mątkie /mąťĕ/ || miękki || psł. *mękъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | med /med/ || miód || psł. *medъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | medene /medenĕ/ || miodowy || med + -enĕ || typowy przymiotnik na -enĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | méch /mex/ || worek, torba || psł. *měxъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mejėr /mejėr/ || kosiarz || śdn. meier || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | menet /menĕt/ || mniemać, sądzić || psł. *měniti || poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne |
|- | |- | ||
− | | | + | | menza /menză/ || stołówka || niem. Mensa || por. głuż. mensa |
|- | |- | ||
− | | | + | | merek /merĕk/ || dziki chrzan || śdn. marreik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | meret /merĕt/ || mierzyć || psł. *měriti || poświadczone w 3Sg: merĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesak /mesăk/ || torba, worek || psł. *měšьkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesȧcak /mesacăk/ || woreczek || mesak + -ăk || zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesat /mesăt/ || mieszać || psł. *měšati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesîste /mesaistĕ/ || wór || psł. *měšišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mestiår /mesťår/ || mistrz || śdn. mêster || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | met /met/ || mieć || psł. *(jь)měti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | metat /metăt/ || miotać || psł. *metati || poświadczone w 3Sg: micĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | metla /metlă/ || miotła || psł. *metla || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | miale /ḿolĕ/ || malutki || psł. *mělъjь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | miará /ḿoro/ || miara || psł. *měra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miart /ḿort/ || szpik kostny || śdn. mark, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miastu /ḿostü/ || miejsce || psł. *město || poświadczone w miejscowniku: meste |
|- | |- | ||
− | | | + | | miågát /ḿågot/ || mrugać || psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miågnǫt /ḿågnǫt/ || mrugnąć || psł. *mьgnǫti || rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot |
|- | |- | ||
− | | | + | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | midzia /miʒ́ă/ || miedza || psł. *meďa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mildichie /mildix́ĕ/ || łagodny || śdn. mildich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | milta /miltă/ || śledziona || śdn. milte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mîchal /Maixăl/ || Michał || śdn. Michel || poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mîchelka /Maixelkă/ || Michaś || Maixăl + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîliá /maiľo/ || mila || śdn. mile || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîlnîcia /mailnaićă/ || mączniak (grzyb pasożytniczy) || śdn. mel + -naićă || słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîmu /maimü/ || mimo, obok || psł. *mimo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mînåk /mainåk/ || wykastrowany samiec konia, wałach || por. śdn. meidem || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîrán /mairon/ || majeranek || śdn. meiran || słowo poświadczone, być może mairån |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîska /maiskă/ || targ; jarmark || maiso + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîsá /maiso/ || msza || śdn misse || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîsåcne /maisåcnĕ/ || targowy, jarmarczny || maiskă + -nĕ || przymiotnik od poświadczonego maiskă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåcene /mlåcenĕ/ || mleczny || psł. *melčenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåcenek /mlåcenĕk/ || mlecz, rybie nasienie || psł. *melčenikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåde /mlådĕ/ || młody || psł. *moldъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåka /mlåkă/ || mleko || psł. *melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåt /mlåt/ || mleć, mielić || psł. *melti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mode /mödĕ/ || zmęczony || śdn. mode || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mord /mörd/ || mord, morderstwo || śdn. mord || poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mordål /mördål/ || morderca || śdn. morder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mori /möri/ || morze || psł. *moře || poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai |
|- | |- | ||
− | | | + | | mornek /mörnĕk/ || marynarz || möri + -nĕk || kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ |
|- | |- | ||
− | | | + | | morska pasîcia /mörskă pasaićă/ || psioszka, zdrobniale o żeńskich genitaljach || mörskă + ṕås + -aićă || por. pl. psiocha, psioszka |
|- | |- | ||
− | | | + | | morskie /mörsťĕ/ || morski || möri + -sťĕ || por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski |
|- | |- | ||
− | | | + | | morskie piås /mörsťĕ ṕås/ || foka || mörsťĕ + ṕås || kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos |
|- | |- | ||
− | | | + | | most /möst/ || grobla, wał || psł. *mostъ || słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" |
|- | |- | ||
− | | | + | | motát /mötot/ || motać || psł. *motati || poświadczone w 3Sg: mötojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | motuwîdle /mötüvaidlĕ/ || motowidło || psł. *motovidlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mǫcåne /mǫcånĕ/ || mączny, związany z mąką || psł. *mǫčьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mǫde /mǫdĕ/ || męzkie genitalja || psł. *mǫdo || słowo poświadczone w NDu: mǫdă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mucet /mücĕt/ || moczyć || psł. *močiti || poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mucia /müćă/ || suczka || niem. Mutz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muciá /müćo/ || nietoperz || por. śdn. vledder mûs || słowo poświadczone, obocznie müćă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mucîdle /mücaidlĕ/ || moczydło (do moczenia lnu) || psł. *močidlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muct /müct/ || móc || psł. *moťi || poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ… |
|- | |- | ||
− | | | + | | mugiåla /müďålă/ || mogiła || psł. *mogyla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muj /müj/ || mój || psł. *mojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mukre /mükrĕ/ || mokry || psł. *mokrъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mukret /mükrĕt/ || zwilżać || psł. *mokriti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mukru /mükrü/ || mokro || psł. *mokro || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | mumîstu /mümaistü/ || korale (koral?) || psł. *momisto || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | muzgie /müzďĕ/ || szpik kostny || psł. *mozgy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûdîka /maudaikă/ || zatyczka w dyszlu u radła || psł. *mudika || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | mûdît sa /maudait să/ || opóźniać się || psł. *muditi sę || poświadczone w 3Sg: maudi-să | |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûchá /mauxo/ || mucha || psł. *muxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûriá /mauŕo/ || mur || mure || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûriát /mauŕot/ || murować || muren || poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûrnek /maurnĕk/ || murarz || mauŕo + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûsîcia /mausaićă/ || położnica, sześćniedziałka || niejasne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můcące skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ || Wielki Piątek || måucącĕ + skǫpĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můcet /måucet/ || milczeć || psł. *mьlčiti || poświadczony imiesłów: måucącĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | můckǫ /måuckǫ/ || potajemnie, po kryjomu || psł. mьlčьkojǫ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můnia /måuńă/ || błyskawica || psł. *mъlnьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můz /måuz/ || ślimak || psł. *mъlžь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷ /moi/ || my || psł. *my || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷn /moin/ || cześć, czołem, siema || dn. moin || pożyczna z dolnoniemieckiego, por. kasz. mòjn |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷt /moit/ || myć || psł. *myti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷte /moitĕ/ || wynagrodzenie, zapłata || psł. *myto || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==N== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | na /no/ || na || psł. *na || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-jûtre /nojautrĕ/ || wschodni || na + jautrü || analogicznie do no-pĕlni |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-pèlni /nopĕlni/ || południowy || na + pölni || poświadczone w wyrażeniu na pèlni votĕr |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-pèlnuc /nopĕlnüc/ || północny || na + pölnüc || analogicznie do no-pĕlni |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-wèlcer /novĕcer/ || zachodni || na + wicer || analogicznie do no-pĕlni |
|- | |- | ||
− | | | + | | nabår /nobår/ || sąsiad || śdn. naber || słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
|- | |- | ||
− | | | + | | nabiartkie /nob́ortťĕ/ || rama z przybijaczką (w krosnach) || psł. *nabьrdъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nacąt /nocąt/ || rozpocząć, zacząć || psł. *načęti || poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
|- | |- | ||
− | | | + | | nacǫtak /nocǫtăk/ || początek || psł. *načętъkъ || słowo wzorem głuż. započeć-započatk |
|- | |- | ||
− | | | + | | nadǫt /nodǫt/ || nadmuchać || psł. *nadǫti || poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nagie /noďĕ/ || nagi, goły || psł. *nagъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | narmȧlne /normalnĕ/ || normalny || niem. normal + -nĕ || zapożyczenie z niem., por. głuż., pl. normalny |
|- | |- | ||
− | | | + | | nàpuwadet /năpüvodĕt/ || zaprzęgać || psł. *napowaditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧckî /nacťai/ || niecki; opałka || psł. *nьťьky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧpȧrad /naparăd/ || najpierw || psł. *naperdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧra /nară/ || głupiec || śdn. narre || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧwŷsne /navoisnĕ/ || zwierzchni, naczelny || psł. *navyšьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧzduk /nazdük/ || chusteczka do nosa || śdn. nase-dôk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nebu /nebü/ || niebo; podniebienie || psł. *nebo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nebudziår /nebüʒ́år/ || świder || swn. *nebagēr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nedånuw /nedånüv/ || bezdenny || psł. *nedъnovъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nednaza /nednoză/ || pończocha || śdn. nedden-hase || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | negelka /negelkă/ || goździk || śdn. negelken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nech /nex/ || niech || psł. *nexaji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nechat /nexăt/ || zostawić, zaniechać || psł. *nexati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nèkåtu /nĕkåtü/ || nikt || psł. *nekъto || słowo poświadczone, odczyt niepewny |
|- | |- | ||
− | | | + | | nemac /nemăc/ || młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nemkînka /nemťainkă/ || dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němъkynъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nenka /nenkă/ || panna młoda; synowa || prawdopodobnie słownictwo dziecięce || słowo poświadczone, obocznie ninkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | neret sa /neret să/ || żywić się || śdn. neren || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nerezac /nerezăc/ || nietrzebiony samiec świni, kiernoz; dzik || psł. *nerěžьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | netupard /netüpărd/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ni /ni/ || nie || psł. *ne || słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nibisne /nibisnĕ/ || niebiański || nebü + -nĕ || przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
|- | |- | ||
− | | | + | | nic /nic/ || nic; wcale nie || psł. *nečьso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nidelne /nidelnĕ/ || niedzielny || nideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nidet /nidĕt/ || nienawidzieć; zazdrościć || śdn. niden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nijȧdån /nijadån/ || żaden || psł. *nejedъnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nikiėde /niťėdĕ/ || nigdzie || psł. *nekъde || słowo poświadczone, być może niťėd |
|- | |- | ||
− | | | + | | nina /nină/ || teraz || psł. *nyně, nieregularnie || słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
|- | |- | ||
− | | | + | | nincera /ninceră/ || przedwczoraj || śdn. nên + ceră || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ninjûtra /ninjautră/ || pojutrze || śdn. nên + jautră || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nislé /nisle/ || nosze || psł. *neslě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ || niewiązana mowa, proza || psł. *nevęzanaja rěčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nizît /nizait/ || ropień, wrzód || psł. *nežitъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nît /nait/ || nić || psł. *nitь || słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîwa /naivă/ || pole; rola; niwa || psł. *niva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîzkie /naisťĕ/ || nizki || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîzkiu /naisťü/ || nizko || psł. *nizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nos /nös/ || nos || psł. *nosъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuga /nügă/ || noga, stopa || psł. *noga || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nugàwîcia /nügăvaićă/ || nogawka || nügă + -vaićă || formacja jak rǫkăv-rǫkăvaićă, por. cz. nohavice, dłuż. i głuż. nohajca |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==О== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | opát /öpot/ || pocałować || śdn. open || poświadczony derywat: öpåk |
|- | |- | ||
− | | | + | | opåk /öpåk/ || pocałunek || śdn. open + -åk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | osterickie /östericťĕ/ || austriacki || Österikă + -cťĕ || przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Osterika /Österikă/ || Austria || por. dn. Öösteriek || Österikă na Österreich tak jak Emerika na Himmelreich |
|- | |- | ||
− | | | + | | Osterikiėr /Österiťėr/ ||Austriak || Österikă + -år || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem -år |
|- | |- | ||
− | | | + | |Osterikiėrska /Österiťėrskă/ ||Austriaczka || Österikiėr + -skă|| nazwa mieszkanki z produktywnym sufiksem -skă po -år |
|- | |- | ||
− | | | + | | owål /övål/ || strug, hebel || śdn. hovel || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==P== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | padát sa /podot să/ || padać (o deszczu) || psł. *padati sę || poświadczone w 3Sg: podăji-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | pagîbne /poďaibnĕ || mądry || psł. *pagubьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pające /pojącĕ/ || pajęczy || psł. *pajǫčьjь || formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pająk /pojąk/ || pająk || psł. *pajǫkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pającîna /pojącainǎ/ || pajęczyna || psł. *pajǫčina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pak /păk/ || ale, lecz || psł. *pakъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pal /pol/ || pal, kołek || śdn. pâl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | palac /polăc/ || palec || psł. *palьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | palcą /polcą/ || paluszek || polăc + -ą || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | palek /polĕk/ || kołek, drewniany gwóźdź || pol + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pará /poro/ || błoto, brud, kał || psł. *para || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parene /porenĕ/ || brudny, ubłocony || psł. *parenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | paret /porĕt/ || brudzić || psł. *pariti || poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro |
|- | |- | ||
− | | | + | | parg /porg/ || próg || psł. *porgъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parch /porx/ || purchawka, purchatka || psł. *porxъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parîna /poraină/ || huba, hubka, żagiew || psł. *parina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parsą /porsą/ || prosię || psł. *porsę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | parsnene /porsnenĕ/ || prochowy, dotyczący prochu || porx + -nenĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pasék /pasek/ || pasieka || psł. *pasěkъ || poświadczone w toponimji: Pasacken, Paask, Passek, Patschak, por. pośw. persek |
|- | |- | ||
− | | | + | | pasmą /posmą/ || pasmo nici || psł. *pasmo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pastwîste /postvaistĕ/ || pastwisko || psł. *pastvišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pat /pot/ || kopyto nierozdwojone || por. szlez.-holszt. poot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | patát /potot/ || szczepić, zaszczepiać || śdn. poten, paten || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | patŷ /potåi/ || kopyto rozdwojone, racica || por. szlez.-holszt. poot + -åi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧjane /pajonĕ/ || pijany || psł. *pijanъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧjàwîcia /pajăvaićă/ || pijawka || psł. *pijavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧjîka /pajaikă/ || pijak || pait + -aikă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧn /pan/ || pień || psł. *pьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧnkiuk /panťük/ || omlet || dn. pannkōk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpàrnîcia /papărnaićă/ || paṕår + -naićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpiår /paṕår/ || pieprz || psł. *pьpьrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpirene /papirenĕ/ || papierowy || papir + -enĕ || formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧradle /parodlĕ/ || miejsce do prania, pralnia || psł. pьradlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrànîcia /parănaićă/ || kijanka do prania || psł. *pьranica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrdet /pardĕt/ || pierdzieć || psł. *pьrděti || poświadczone w 3Sg: pardĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧre /parĕ/ || pierwszy || psł. *pьrvъjь, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧréd /pared/ || przedtem, dawniej || psł. *perdъ, z nieregularnym -a- || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrstin /parstin/ || pierścionek, obrączka ślubna || psł. *pьrstenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrtîa /partajă/ I || partia towaru; partia w grze || niem. Partie || zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrtîa /partajă/ || partia polityczna || niem. Partei || zapożyczenie, internacjonalizm |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧse /pasĕ/ || psi || ṕås + -ĕ || typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧsinne /pasinĕ/ || pszenny || psł. *pьšenьnъjь || derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧsinîcia /pasinaićă/ || pszenica || psł. *pьšenica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧstrîcia /pastraićă/ || żmija || *ṕåstrĕ + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧt /pat/ || naczynie || por. śdn. pot/put || poświadczone w liczbie mnogiej: pate |
|- | |- | ||
− | | | + | | påknǫt /påknǫt/ || upaść, spaść || psł. *pъknǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtinac /påtinăc/ || ptak || psł. *pъtenьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtinȧcka /påtinackă/ || ptaszek || psł. *pъtenьčьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince /påtincĕ/ || ptasi || psł. pъtenьčьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince garch /påtincĕ gorx/ || ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) || påtince + gorx || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ || ptasie mleko || påtince + mlåkă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ || ptasia wyka || påtince + zalą || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtincnîcia /påtincnaićă/ || klatka na ptaki || patinăc + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtka /påtkă/ || genitalja || psł. pъtka? || słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąpil /pąpil/ || bąk, czmiel || dźwiękonaśladowcze? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąska /pąskă/ || kiełbasa, kiszka || śdn. panse + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątàru/pątărü/ || pięcioro || psł. *pętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątnàdist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiuste /pątťüste/ || Zielone Świątki || psł. *pętь kostьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiustne /pątťüstnĕ/ || zielonoświątkowy || pątťüstĕ + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątstig /pątstig/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pegá /pego/ || pieg || psł. *pěga || słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha |
|- | |- | ||
− | | | + | | pegate /pegotĕ/ || piegaty || pego + -otĕ || pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pek /pek/ || smoła || śdn. pek || poświadczone w GSg: peťai |
|- | |- | ||
− | | | + | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pekàrnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pelen /pelĕn/ || piołun || psł. *pelynъ || poświadczone w GSg: pelåinĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pènidelia/pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pènidelne /pĕnidelnĕ/ || poniedziałkowy || pĕnideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | penît sa /penait să/ || pienić się || ṕonă + -ait să || czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
|- | |- | ||
− | | | + | | perdaja /perdojă/ || sprzedaż || psł. *perdaja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perdajîka /perdojaikă/ || sprzedawca || perdot + -aikă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perdát /perdot/ || sprzedawać || psł. perdavati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pere /perĕ/ || pierze || psł. *perьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perèndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perèndȧne /perĕndanĕ/ || poniedziałkowy || perĕndan + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | peret /perĕt/ || prać || psł. periti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perjadat /perjodăt/ || przejadać; przegrywać || psł. *per-jědati || poświadczone w 3Sg: perjodă |
|- | |- | ||
− | | | + | | perjést /perjest/ || przejeść; przegryźć || psł. *per-jěsti || poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ |
|- | |- | ||
− | | | + | | perlît /perlait/ || przelać || psł. *perliti || poświadczone w 3Sg: perlajĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | permesat /permesăt/ || przemieszać, pomieszać, zamieszać || psł. *perměšati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perrŷt /perråit/ || przekopać, przeryć || psł. *perryti || poświadczone w 3Sg: perråjĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pers /pers/ || brzoskwinia || dn. pers || poświadczone w l.mn.: persai |
|- | |- | ||
− | | | + | | perstrelet /perstrelĕt/ || przestrzelić || psł. *perstrěliti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | peru /perü/ || pióro (ptasie) || psł. pero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pesen /pesĕn/ || pieśń || psł. *pěsnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Piana /Ṕonă/ || Peene, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
− | | | + | | piana /ṕonă/ || piana || psł. *pěna || poświadczone w toponimji: Peene |
|- | |- | ||
− | | | + | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piåstre /ṕåstrĕ/ || pstry, pstrokaty || psł. *pьstrъjь || poświadczony derywat: pastraićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pic /pic/ || piec piekarski || psł. *peťь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | picne /picnĕ/ || służący do pieczenia || psł. *pečьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pija /pijă/ || ciepła koszula, kabacik || por. szlez.-holszt. pie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pilenka /pilenkă/ || pieluszka, pielucha || psł. *pelenъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pinka /pinkă/ || srom kobiecy || ??? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piniat /pińăt/ || katować, męczyć || śdn. pinigen || poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg |
|- | |- | ||
− | | | + | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pipȧną || przepiórka || ??? || słowo poświadczone, być może pipalą |
|- | |- | ||
− | | | + | | pipat /pipăt/ || całować || dn. pīpen || poświadczone w 3Sg: pipă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pipsȧk /pipsak/ || dudy || śdn. pip-sak || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirdat /pirdăt/ || sprzedać || psł. *perdati || poświadczony imiesłów: pirdonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pir /pir/ || dla || psł. *perъ || słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirbas /pirbăs/ || na bose nogi || psł. *perъ + bosъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pircu /pircü/ || dlaczego || pir + cü || w analogji do poświadczonego pirtü |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirtu /pirtü/ || dlatego || pir + tü || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ || wyciągnąć się, przeciągnąć się || psł. *pertęgnǫti sę || poświadczone w 3Sg: pirtągni-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirwȧrtet /pirvartĕt/ || przewiercić || psł. *pervьrtiti || poświadczone w 3Sg: pirvartĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pisát /pisot/ || oddawać mocz, sikać || śdn. pissen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pisîna /pisaină/ || mocz || pisot + -aină || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pitår /Pitår/ || Piotr || śdn. Peter || imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pitrègard /Pitrĕgord/ || Piotrogród, Petersburg || Pitår + -gárd || kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîlą /pailą/ || gąsię, kaczę || psł. *pilę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîstat /paistăt/ || gwizdać || psł. *piščati || poświadczone w 3Sg: paistĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîstialka /paisťolkă/ || piszczałka, fujarka || psł. *piščalъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pît /pait/ || pić || psł. *piti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîte /paitĕ/ || picie, napój || psł. *pitьje || poświadczone w celowniku: kå paiťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîwene /paivenĕ/ || piwny || paivü + -enĕ || por. mlåkă-mlåcenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîwnîcia /paivnaićă/ || pub, miejsce picia piwa || paivü + -naićă || kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîza /paizǎ/ || dupa? || por. prus.-niem. puse || poświadczone w ASg: paizǫ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîzdia /paizďǎ/ || dupa, tyłek? || psł. *pizda, zmiękczony temat || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plagá /plogo/ || plaga, klęska || śdn. plâge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plagát /plogot/ || męczyć, dręczyć || śdn. plagen || poświadczone w czasie przeszłym: plogol |
|- | |- | ||
− | | | + | | plachta /ploxtă/ || płachta, prześcieradło, obrus, serweta || psł. *plaxъta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plachtwîcia /ploxtvaićă/ || chusta, chustka || ploxtă + -vaićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plakat /plokăt/ || płakać || psł. *plakati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plast /plost/ || włóka (jednostka powierzchni) || psł. plastъ || poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | plastnek /plos(t)nĕk/ || właściciel jednej włóki pola || plost + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | platet /plotĕt/ || kosztować, być wartym || psł. *platiti || poświadczone w 3Sg: plotĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧmazé /plamoze/ || pióropusz || śdn. plumasie || słowo poświadczone, liczba mnoga |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧnta /plantă/ || roślina || śdn. plante || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧntát /plantot/ || sadzić || plantă + -ot || poświadczone gerundium: plantonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧtér /plater/ || miska, półmisek || śdn. plattêr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧterek /platerĕk/ || miseczka || plater + -ĕk || poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåtne /plåtnĕ/ || płótno || psł. *poltьno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåtnene /plåtnenĕ/ || płócienny || plåtnĕ + -enĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåtninek /plåtninĕk/ || handlarz płótnem || plåtnĕ + -inĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåwet /plåvĕt/ || pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna || psł. *pelviti || poświadczone w 3Sg: plåvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåwŷ /plåvoi/ || plewy || psł. *pelvy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ || sarnię, sarenka || dn. pleckig + paizdă + -ĕ || słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik |
|- | |- | ||
− | | | + | | plesen /plesĕn/ || pleśń || psł. *plěsnь || poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь |
|- | |- | ||
− | | | + | | plesnîwe /plesnaivĕ/ || spleśniały || psł. *plěsnivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plestȧn /plestan/ || placek, płaskie ciasto || psł. *plěščьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plewá /plevo/ || błonka na oku || psł. *plěva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pliǫsat /pľǫsăt/ || tańczyć || psł. *plęsati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plist /plist/ || pleść || psł. *plesti || poświadczone w 3Sg: plitĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plitát /plitot/ || splatać, pleść || psł. *pletati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plitene /plitenĕ/ || grodzenie płotem || psł. *pletenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pliûst /pľaust/ || bluszcz || psł. *pljuščь || poświadczone w GSg: pľausťă |
|- | |- | ||
− | | | + | | Plotus /Plötüs/ || Piłat || śdn. ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plutwîcia /plütvaićă/ || płotka || psł. *plotъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûce /plaucĕ/ || płuca || psł. *pluťa || poświadczone w l.mn.: plaucă |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plût /plaut/ || pływać || psł. *pluti || poświadczone w 3Sg: plajĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûzet /plauzĕt/ || płużyć, orać || psł. *plužiti || poświadczone w 3Sg: plauzĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûzne /plauznĕ/ || pługowy, płużny || psł. *plužьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pod /pöd/ || palenisko || psł. *podъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poddane /pöddonĕ/ || oddany || psł. podъdanъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | podrûg /pödraug/ || towarzysz, pomocnik || psł. *podrugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pol /pöl/ || pół, połowa || psł. *polъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pol kiupe /pöl ťüpĕ/ || trzydzieści, pół kopy || pöl + ťüpă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | polåt /pölåt/ || połeć, duży kawał mięsa || psł. *polъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | polni /pölni/ || południe (pora dnia), południe (kierunek) || psł. polъdьne? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | polnuc /pölnüc/ || północ (pora dnia), północ (kierunek) || psł. polъnoťь || w analogji do poświadczonego pölni |
|- | |- | ||
− | | | + | | polskiorné /pölsťörne/ || półbuty, trzewiki || pöl + sťörne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poltîste /pöltaistĕ/ || stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia || śdn. polt + -aistĕ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poluwnek /pölüvnĕk/ || rolnik posiadający połowę włoki pola || *pölüvă + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poluzet /pölüzĕt/ || położyć || psł. *položiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | popást sa /pöpost să/ || spaść, upaść || psł. *popasti sę || poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p |
|- | |- | ||
− | | | + | | porudene /pörüdenĕ/ || urodzony || psł. *porodenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | porudet /pörüdĕt/ || urodzić || psł. *poroditi || poświadczony imiesłów: pörüdenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | poslûsat /pöslausăt/ || posłuchać, być posłusznym || psł. *poslušati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | powǫz /pövǫz/ || drąg służący do przyciskania siana || psł. *povǫzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ || ropucha || psł. *pǫkavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫp /pǫp/ || pępek || psł. *pǫpъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫtewe /pǫtevĕ/ || drogowy || pǫt + -evĕ || przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫtnîcia /pǫtnaićă/ || napiwek || pǫt + -naićă || poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
|- | |- | ||
− | | | + | | prafeta /profetă/ || prorok || śdn. prophête || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pram /prom/ || prom || śdn. prâm || zasymilowane zapożyczenie, por. dłuż. prama |
|- | |- | ||
− | | | + | | prasat /prosăt/ || pytać || psł. *prašati || poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, w teraźniejszym niepewnie |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawe /provĕ/ || prawy || psł. *pravъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawîcia /provaićă/ || prawica, prawa ręka || provĕ + -aićă || formacja wzorem pl., głuż. prawica |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawnek /provnĕk/ || prawnik || provü + -nĕk || formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawu /provü/ || prawo || psł. *pravo || formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo, kalka niem. Recht, fr. droit |
|- | |- | ||
− | | | + | | prȧding /prading/ || kazanie || śdn. predinge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prȧchstîl /praxstail/ || ambona, kazalnica || por. dn. prēgestaul || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prądȧn /prądan/ || pełne wrzeciono, szpula? || psł. *prędьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prądene /prądenĕ/ || motek, pasmo przędzy || psł. *prędenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prądia /prąďă/ || prządka || psł. *prędьja || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | prąslén /prąslen/ || przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono || psł. *pręslenь? || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | prąst /prąst/ || prząść || psł. *pręsti || poświadczone w 3Sg: prądĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | prene /prenĕ/ || przedni; wczesny; pierwszy || psł. *perdnьjь || poświadczone w r.ż.: preńă |
|- | |- | ||
− | | | + | | prenia zîma /preńă zaimă/ || jesień || preńă + zaimă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ || wrzesień || preńă zaimă + mond || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prepict /prepict/ || smażyć, przysmażać || psł. *perpeťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | presék /presek/ || sad owocowy, ogród za domem || psł. *persěkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prestor /prestör/ || kazalnica, ambona || psł. *perstorъ || poświadczone w miejscowniku: no prăstöră |
|- | |- | ||
− | | | + | | pricne /pricnĕ/ || poprzeczny || psł. *perčьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ || skrzyżowanie, rozstajna droga || pricnĕ + pǫt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prid /prid/ || przed || psł. *perdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridcerak /pridcerăk/ || podwieczorek || prid- + ceră + -ăk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridèbede /pridĕbedĕ/ || śniadanie || psł. *perdobědьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridjîmą /pridjaimą/ || imię || prid- + -jaimą || kalka niem. Vorname, por. głuż předmjeno |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridjûzînauk /pridjauzainăk/ || przedobiadek, posiłek przed obiadem || psł. *perdъjužinъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridmét /pridmet/ || przedmiot, objekt, rzecz || prid- + met || -met z metăt, por. voimetăt, co do kalki por. pl. przedmiot, głuż. předmjet, cz. předmět |
|- | |- | ||
− | | | + | | prichel /prixĕl/ || chór kościelny || por. fryz. Prichel || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel |
|- | |- | ||
− | | | + | | prikie /priťĕ/ || przeciw, za?, na? || psł. *perko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prikî /priťai/ || wpoprzek, naprzeciwko || psł. *perky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prilidiát /priliďot/ || przecierpieć, wycierpieć || pri- + liďot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priǫdka /pŕǫtkă/ || prządka || psł. *prędъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priǫtru /pŕǫtrü/ || strych domu lub stodoły służący na siano || psł. *prętro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pripék /pripek/ || przepieczone miejsce na chlebie || psł. *perpekъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priwizt /privist/ || przewieźć || psł. *pervesti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priz /priz/ || bez || psł. *perzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîbet /praibĕt/ || przybić || psł. *pribiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîbuwat /praibüvăt/ || dobudować || prai- + büvot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîdat /praidăt/ || przydać, dodać || psł. *pridati || słowo poświadczone, obocznie praidot |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîlåbe /prailåbĕ/ || jarzmo przyrożne || psł. *prilъbьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîluzît sa /prailüzait să/ || przywyknąć, przyzwyczaić się || psł. *priložiti sę || poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîmȧrtîna /praimartaină/ || spadek || praiḿortĕ + -aină || formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîmiarte /praiḿortĕ/ || odziedziczony po czyjejś śmierci || psł. *primьrtъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîrest /prairĕst/ || przyrosnąć || prai + rüst || poświadczone w 3Sg: prairüstĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîskat /praiskăt/ || przywiązać, zawiązać || psł. *prisъkati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîstawet /praistovĕt/ || wynająć || psł. *pristaviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîtoret /praitörĕt/ || przymknąć || psł. *pritvoriti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîwabet /praivobĕt/ || przywabić || psł. *privabiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîwåst || wzrosnąć, przybrać || psł. privъzęti || poświadczone w 3Sg: praivåmĕ, por. våst |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *privęzati || poświadczone w 1Sg: praivązą |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîzȧdat /praizadăt/ || zaczekać, poczekać || psł. *prižьdati || poświadczone w rozkaźniku: praizad |
|- | |- | ||
− | | | + | | prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | proste /pröstĕ/ || niedorzeczny, szalony || psł. *prostъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prostota /pröstötă/ || dziwak, cudak || psł. *prostota || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prǫt /prǫt/ || rózga, pręt || psł. *prǫtъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pruliatu /prüľotü/ || wiosna || psł. *prolěto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prupél /prüpel/ || śniadanie || por. dn. pröpel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusak /prüsăk/ || popiół, perzyna || niejasne || poświadczone w GSg: prüsťau |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusene /prüsenĕ/ || jaglany || psł. prosenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusene kiosària /prüsenĕ ťösăŕo/ || kasza jaglana || prüsenĕ + ťösör |
|- | |- | ||
− | | | + | | pruset /prüsĕt/ || żebrać, prosić || psł. *prositi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusinek /prüsinĕk/ || kasza jaglana || psł. *prosenьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pruwesle /prüveslĕ/ || powrósło || psł. *proveslo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pu /pü/ || po || psł. *po || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucąt /pücąt/ || odpocząć || psł. *počęti || aspekt dokonany od: pücaivăt |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucîwat /pücaivăt/ || odpoczywać || psł. *počivati || poświadczone w 3Sg: pücaivă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucréd /pücred/ || najemny pastuch || psł. *počerdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pud /püd/ I || pod || psł. *podъ || słowo poświadczone, obocznie pöd |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudåptat /püdåptăt/ || podeptać || psł. *podъpъtati || poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudûsa /püdaisă/ || podeszwa || psł. *poduša || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | puli /püli/ || pole || psł. *poľe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Puliak /Püľăk/ || Polak || püli + -ăk || odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
|- | |- | ||
− | | | + | | Puliacka /Püľockă/ || Polska || Pülăk + -kă || por. toblăc-toblockă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pulne /pülnĕ/ || polny || püli + -nĕ || przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pulska /Pülskă/ || Polska || Pülăk + -skă || kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pulskie /pülsťĕ/ || polski || Pülăk + -sťĕ || Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pumost /pümöst/ || strych || psł. *pomostъ || poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
|- | |- | ||
− | | | + | | pup /püp/ || ksiądz, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pustil /püstil/ || łóżko || psł. *posteľь || słowo poświadczone, ale w formie djalektalnej /pöstil/, obocznie püstiľă |
|- | |- | ||
− | | | + | | put /püt/ || pójść || psł. *pojьti || poświadczone w rozkaźniku: püd, 3Sg: püdĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pu̇ciår /pućår/ || fryzjer || dn. putzer || poświadczone w wyrażeniu: pućår vǫsüv |
|- | |- | ||
− | | | + | | pu̇ciår wǫsuw /pućår vǫsüv/ || golibroda || dn. putzer + psł. *ǫsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pu̇ckat /puckăt/ || golić || dn. putzen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pu̇lwér /pulver/ || proch strzelniczy || śdn. pulver || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pûcene /paucenĕ/ || nadziewany || niejasne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pûcet /paucĕt/ || nadziewać || niejasne || czasownik, od którego derywowano poświadczony imiesłów: paucenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pûn /paun/ || funt || śdn. punt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pûstet /paustĕt/ || puścić || psł. *pustiti || poświadczone w 3Sg: paustĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | půn /påuno/ || pełnia || psł. *pьlnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | půne /påunĕ/ || pełny || psł. *pьlnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | půnu /påunü/ || pełno || psł. *pьlno || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==R== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | rad /rod/ || radca || śdn. rât || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | radát /rodot/ || rządzić || śdn. raden || poświadczone w 3Sg: rodojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | radet /rodĕt/ || radzić, naradzać się? || psł. *raditi pod wpływem /rod/ || poświadczone w 3Sg: rodĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | radnek /rodnĕk/ || radca || rod + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rak /rok/ || surdut, tużurek || śdn. rok || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ratšȧra /rotšară/ || sztokfisz, wątłusz (ryba) || śdn. rôt-scher || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rawát /rovot/ || rabować, łupić, grabić || śdn. roven || poświadczone w czasie przeszłym: rovol, rovălai-jĕg |
|- | |- | ||
− | | | + | | rawån /rovån/ || kruk || śdn. raven || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rawną /rovną/ || wrona, wronię || rovån + -ą || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | razát /rozot/ || bawić się; szaleć, hałasować || śdn. rasen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | razet /rozĕt/ || ciąć, kaleczyć, (bić?) || psł. *raziti || poświadczone w 3Sg: rozĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | razinak /rozinăk/ || rodzynek || por. niem. Rosine + -ăk || poświadczone w l.mn.: rozinťai |
|- | |- | ||
− | | | + | | rȧdlikie /radliťĕ/ || uczciwy, rzetelny || śdn. redelik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rȧgnǫt sa /ragnǫt să/ || ruszać się, poruszać się || śdn. regnen || poświadczone w 3Sg: ragni să |
|- | |- | ||
− | | | + | | rȧchî /rax́ai/ || zemsta || niem. Rache + -åi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rȧmka /ramkă/ || baran (?); cap, kozioł || śdn. ram || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rådá /rådo/ || chętnie || psł. *rada || słowo poświadczone, najpewniej nieodmienne |
|- | |- | ||
− | | | + | | rådá met /rådo met/ || lubić || rådo + met || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rådlîcia /rådlaićă/ || radlica || rådlü + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rådlîcîste /rådlaicaistĕ/ || radliczysko (część w radle, na której osadzona jest radlica) || rådlaićă + -aistĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rådlu /rådlü/ || radło || psł. *ordlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rådust /rådüst/ || wesele || psł. *radostь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råkî /råťai/ || skrzynia || psł. *orky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råkwîcia /råkvaićă/ || skrzynka || psł. *orkъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råmą /råmą/ || ramię || psł. *ormę || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | råna /rånă/ || poranek? || psł. *ranoje? *raně? || słowo poświadczone, niejasny sposób odmiany | |
|- | |- | ||
− | | | + | | råná /råno/ || rana || psł. *rana || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rånene /rånenĕ/ || ranny || *ranenъjь || imiesłów od utworzonego rånĕt, por. ros. раненный, pl. raniony |
|- | |- | ||
− | | | + | | rånet /rånĕt/ || ranić || råno + -ĕt || czasownik wzorem bel-belĕt |
|- | |- | ||
− | | | + | | rånu /rånü/ || wcześnie, rano || psł. *rano || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råt /råt/ || usta || psł. *rъtъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råtáj /råtoj/ || rataj, oracz || psł. *ortajь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råwat /råvăt/ || rwać || psł. *rъvati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råz /råz/ || żyto || psł. *rъžь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | råzene /råzenĕ/ || żytni || råz + -enĕ || przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | rebru /rebrü/ || żebro || psł. rebro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rec /rec/ || mowa, język || psł. *rěčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | recka /reckă/ || potok, strumyk || rekă + -kă || poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch |
|- | |- | ||
− | | | + | | reka /rekă/ || rzeka || psł. *rěka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | renia /reńă/ || rynna || śdn. renne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | repá /repo/ I || rzepa || psł. *rěpa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | repá /repo/ II || skrobaczka || śdn. rêpe || słowo poświadczone, por. rif |
|- | |- | ||
− | | | + | | resene /resenĕ/ || rozwiązywanie (snopów) || psł. *rěšenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | reset /resĕt/ || rozwiązywać || psł. *rěšiti || rekonstrukcja czasownika z poświadczonego gerundium |
|- | |- | ||
− | | | + | | rewát /revot/ || ruszać, poruszać || śdn. reppen || poświadczone formy osobowe i rozkaźniki: revojĕ, revăji-să, revoj-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | reze /rezĕ/ || szybciej, prędzej || psł. *rěžeji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rezek /rezĕk/ || szybko, prędko || psł. *rězokъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rezna /reznă/ || trzcina || psł. *rězьna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | riazat /ŕozăt/ || rżnąć, piłować || psł. *rězati || poświadczone formy 1Sg: rezą, 3Sg: rezĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | ribre /ribrĕ/ || drabina || psł. *rebrьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rict /rict/ || rzec, powiedzieć || psł. *reťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rif /rif/ || skrobaczka, tarka || lüneb. Rîf || słowo poświadczone, być może riv, por. repo II |
|- | |- | ||
− | | | + | | riká /riko/ || królestwo || śdn. rîke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rikate /rikotĕ/ || bogaty || riko + -otĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | risa /risă/ || kłos || por. stmarch. ress || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | risete /risetĕ/ || rzeszoto, sito || psł. *rešeto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rîgeriat /raigeŕăt/ || kierować, rządzić, panować || śdn. regêren || poświadczone w 3Sg: raigeŕă |
|- | |- | ||
− | | | + | | rîz /raiz/ || ryż || śdn. rîs || zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis |
|- | |- | ||
− | | | + | | rîzá /raizo/ || podróż; raz || śdn. reise || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rîzat /raizăt/ || podróżować || śdn. reisen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rîzene /raizenĕ/ || żytni || raiz + -enĕ || przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | rodér /röder/ || wiosło sterowe, ster || śdn. roder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rosa /rösă/ || rosa || psł. *rosa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rozga /rözgă/ || rózga || psł. *rozga || słowo poświadczone, obocznie /rozgo/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | rozkîdat /rösťaidăt/ || rozrzucić || psł. *orzkidati || poświadczone w imiesłowie: rösťaidĕl |
|- | |- | ||
− | | | + | | rozznat /rözznăt/ || rozeznać, rozpoznać || psł. *orz-znati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫb /rǫb/ || szew, brzeg (materjału, ubrania) || psł. *rǫbъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫbet /rǫbĕt/ || obrębiać || psł. *rǫbiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫcne /rǫcnĕ/ || ręczny || rǫkă + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫcnek /rǫcnĕk/ || ręcznik || rǫkă + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫka /rǫkă/ || ręka || psł. *rǫka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫkaw /rǫkăv/ || rękaw || psł. *rǫkavъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫkawa /rǫkovă/ || koszula || psł. *rǫkova (dualis tantum) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫkàwîcia /rǫkăvaićă/ || rękawica || psł. *rǫkavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rǫp /rǫp/ || kosz, lej (w młynie) || śdn. rump || słowo poświadczone, być może: rump |
|- | |- | ||
− | | | + | | rudene /rüdenĕ/ || urodzony || psł. *rodenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rudet /rüdĕt/ || rodzić || psł. *roditi || poświadczono jedynie w stronie zwrotnej |
|- | |- | ||
− | | | + | | rudia /rüďă/ || ruta (roślina) || śdn. rude || słowo poświadczone, obocznie rüdo |
|- | |- | ||
− | | | + | | rug /rüg/ || róg (u zwierzęcia); róg (instrument) || psł. *rogъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rugiuza /rüďüză/ || rogoża (roślina) || psł. *rogoža || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rugiuznek /rüďüznĕk/ || rogoża, pałka || psł. *rogožьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rudît sa /rüdait să/ || rodzić się || psł. *roditi sę || poświadczone w 3Sg: rüdi-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | ruj /rüj/ || rój || psł. *rojь || formacja wsteczna od poświadczonego /rüji să/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | rujît sa /rüjait să/ || roić się (o pszczołach) || psł. *rojiti sę || poświadczone w 3Sg: rüji să |
|- | |- | ||
− | | | + | | rukat /rükăt/ || pachnieć, wonieć || śdn. ruken || poświadczone w 3Sg: rükă |
|- | |- | ||
− | | | + | | rukelbu̇ska /rükelbuskă/ || bukiecik kwiatów || śdn. rükelbusk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rulia /rüľă/ || zaorane pole || psł. *orľa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Rum /Rüm/ || Rzym || por. niem. Rom, römisch || zapożyczenie z niemieckiego, ö>ü typowe, por. łuż. Rom |
|- | |- | ||
− | | | + | | rumá /rümo/ || przestrzeń, obszar, plac || śdn. rûm || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rumiån /rüḿån/ || bławatek || psł. *rumьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ruzac /rüzăc/ || luty || psł. rožьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ru̇mén /Rumen/ || Rumun || niem. Rumäne || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ru̇menîja /Rumenajă/ || Rumunja || por. niem. Rumänien || nazwa kraju wzorowana na niemieckiej |
|- | |- | ||
− | | | + | | ru̇menskie /rumensťĕ/ || rumuński || rumen + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu |
|- | |- | ||
− | | | + | | ru̇nte /runtĕ/ || okrągły || śdn. runt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Rûska /Rauskă/ || Rosja || Raus + -skă || por. głuż. Ruska, cz. Rusko |
|- | |- | ||
− | | | + | | Rûskie /rausťĕ/ || Rosjanin || niem. Reuße lub psł. *Rusъ + -sťĕ || por. cz./sch. Rus, niem. Reuße, co do -stĕ por. Śosťĕ - Niemiec |
|- | |- | ||
− | | | + | | rûskie /rausťĕ/ || rosyjski || rus + -sťĕ || przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷbá /råibo/ || ryba || psł. *ryba || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷbe /råibĕ/ || rybi || råibo + -ĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷbe dik /råibĕ dik/ || staw do hodowli ryb || råibĕ + dik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷbe kiėcér /råibĕ ťėcer/ || sieć do łowienia ryb || råibĕ + ťėcer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷbnek /råibnĕk/ || rybak || råibo + -nĕk || słowo poświadczone, być może råibinĕk < *rybenikъ |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷdze /råiʒĕ/ || ryży, rudy || psł. *ryďьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷdze kiunek /råiʒĕ ťünĕk/ || konik polny; szarańcza || råiʒĕ + ťünĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷt /råit/ || ryć || psł. *ryti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | rŷwat /råivăt/ || wyrywać || psł. *ryvati || słowo poświadczone |
− | | | + | |} |
− | | | + | |
+ | ==S== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧhi /sahi/ || wiśta, w lewo || sa? + dn. hi? || słowo poświadczone, być może saxi, sax́ü, sahü? |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧlát /salot/ || sałata || śdn. sallat/salât || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧlia /saľă/ || chomąto, szleja || psł. *šьľa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧlinek /salinĕk/ || rymarz || saľă + -inĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧr /sar/ || ser || psł. *syrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrat /sarăt/ || srać || psł. *sьrati, wyrównane || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧra zena /sară zenă/ || wdowa || psł. siraja žena || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧre /sarĕ/ || owdowiały, osierocony || psł. *sirъjь || poświadczone w wyrażeniu: sară zenă |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrb /sarb/? || Łużyczanin, także Serb? || psł. *sьrbъ || odbitka łuż. Sorb |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrek /sarĕk/ || szeroko || psł. *širokъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrota /sarötă/ || sierota || psł. *sirota lub sarĕ + -ötă || por. pröstĕ-pröstötă lub ogólnosłow. sirota/syrota/sierota |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrp /sarp/ || sierp || psł. *sьrpъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrsin /sarsin/ || szerszeń || psł. *sьrxy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sȧrukie /sarüťĕ/ || szeroki || psł. *širokъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | så /så/ || z (cum, ex) || psł. *sъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såbrukát /såbrükot/ || zużyć || så- + brükot || poświadczony imiesłów: såbrükonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | så Bugiåm /så Büďåm/ || z Bogiem, adieu || så + Büg || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
− | | | + | | såcit /såcit/ || szczeć, szczotka || psł. *sъčetь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såcitîna /såcitaină/ || szczecina || såcit + -aină || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sådat /sådăt/ || zrobić, zdziałać || psł. *sъděti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sådȧrgnǫt /sådargnǫt/ || wyczesać len || psł. *sъdъrgnǫti || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | sågnat /sågnăt/ || zgonić, spędzić (bydło) || psł. *sъgъnati || poświadczone w 3Sg: såzinĕ | |
|- | |- | ||
− | | | + | | sågràsene /sågrăsenĕ/ || grzeszny, bezbożny || psł. *sъgrěšenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såkadle /såkodlĕ/ || kołowrotek || psł. *sъkadlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såkret /såkrĕt/ || skryć, ukryć || psł. *sъkryti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såklî /såklai/ || okulary || psł. *s(t)ьklě, -i z jo-deklinacji || dualis tantum, por. rǫkăv-rǫkovă (koszula) |
|- | |- | ||
− | | | + | | såklinek /såklinĕk/ || szklarz || *såklü + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såklu /såklü/ || szkło || psł. *stьklo, nieregularnie || rozkład poświadczonego såklinĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | såląc /såląc/ || zgiąć || psł. *sъlęťi || poświadczony imiesłów sålącenă, por. stcz. léci, leku |
|- | |- | ||
− | | | + | | såląk /såląk/ || wyka? || psł. *sъlękъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såluw /sålüv/ || słowik || psł. *sъlovь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såluzet /sålüzĕt/ || złożyć || psł. *sъložiti || poświadczone w 3Sg: sålüzĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | såmȧrciane /såmarćonĕ/ || zmierzch || psł. *sъmьrcanьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såmȧrt /såmart/ || choroba, pomór, zaraza || psł. *sъmьrtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såmàtana /såmătonă/ || śmietana || psł. *sъmětana || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såmeret /såmerĕt/ || zmierzyć || psł. sъměriti || poświadczony imiesłów: såmărenă |
|- | |- | ||
− | | | + | | såmet /såmĕt/ || zmyć || psł. *sъmyti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sånadkie /sånotťĕ/ || płytki || psł. *sъnadъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såpat /såpăt/ || spać || psł. *sъpati || słowo poświadczone, obocznie såpot |
|- | |- | ||
− | | | + | | såpące kamår /såpącĕ komår/ || sypialnia || såpącĕ + komår || słowo poświadczone, także såpącĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | sårota /sårötă/ || serwatka || psł. *syrota || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje jako sarötă, bez wyjaśnień |
|- | |- | ||
− | | | + | | sås /sås/ || pierś kobieca, cycek || psł. *sъsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såsat /såsăt/ || ssać || psł. *sъsati || poświadczone w 3Sg: såsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | såswetet /såsvetĕt/ || wyświecić, wypalić || psł. *sъsvětiti || poświadczony imiesłów: sås(v)ătonă |
|- | |- | ||
− | | | + | | såt /såt/ || zejść; spaść (o deszczu) || så- + ait || poświadczone w aoryście: sådĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | såwȧrtat /såvartăt/ || zrobić (ubić) masło || psł. sъvьrtati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såwȧrtlîna /såvartlaină/ || maślanka || psł. *sъvьrtlina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såwlåk /såvlåk/ || powój polny || psł. sъvolkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såwlåkne /såvlåknĕ/ || dotyczący powoju, powojowy || såvlåk + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | såzdat /såzdăt/ || rozebrać || psł. *sъzděti (?) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sązmą /sązmą/ || sążeń || psł. *sęženь, zniekształcony || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sect /sect/ || kosić, siec, rąbać || psł. *sěťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sedet /sedĕt/ || siedzić || psł. *sěditi || poświadczone w 3Sg: sedĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | sedlene /sedlenĕ/ || siodłowy || sedlü + -enĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sedlinek /sedlinĕk/ || siodlarz || psł. *sedъlenikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sedlu /sedlü/ || siodło || psł. *sedъlu || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | sedme /sedmĕ/ || siódmy || |