Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→F) |
|||
(Nie pokazano 46 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 5: | Linia 5: | ||
Dla ułatwienia wyszukiwania i dotarcia do szerszych mas, cały artykuł jest pisany w [[Conlanger:Leksykon#R|języku radopolskim]]. | Dla ułatwienia wyszukiwania i dotarcia do szerszych mas, cały artykuł jest pisany w [[Conlanger:Leksykon#R|języku radopolskim]]. | ||
==O słowniku== | ==O słowniku== | ||
− | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimii, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim. | + | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich, drzewiańskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimii, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim. |
Za literacki został wzięty dialekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. | Za literacki został wzięty dialekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. | ||
Linia 186: | Linia 186: | ||
== Szczegółowa fonologia == | == Szczegółowa fonologia == | ||
+ | |||
+ | === Samogłoski === | ||
+ | |||
+ | === Spółgłoski === | ||
+ | |||
+ | === Asymilacje === | ||
+ | Przy połączeniach dwóch i więcej spółgłosek dochodziło do asymilacji dźwięczności, tzn. spółgłoski ulegały ubezdźwięcznieniu, np. dewka=/defkă/, wǫzkie=/vǫsťĕ/. Co ważne, w odróżnieniu od języka polskiego, w języku połabskim udźwięcznienie nie zachodziło na końcu wyrazu, np. Bug=/büg/, dǫb=/dǫb/, led=/led/, nie ulegały ubezdźwięcznieniu także połączenia typu bezdźwięczna+w, np. råkwîcia=/råkvaićă/, šwadá=/švodo/, swecia=/svećă/, citwàru=/citvărü/. | ||
=== Fonologia dialektalna === | === Fonologia dialektalna === | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" style=text-align:center | ||
+ | |- | ||
+ | ! stan prasłowiański !! Ostrów (Wustrow), Klonów (Klennow) - Hennig !! Życin (Süthen) - Schultze !! Łuchów (Lüchow) - Mithoff!! Łuchów (Lüchow) - Pfeffinger !! wariant literacki | ||
+ | |- | ||
+ | | * || || || || || | ||
+ | |- | ||
+ | | *|| || || || || | ||
+ | |- | ||
+ | | *ьl, *ъl || au? || u ||colspan="2"| åu || åu = ů | ||
+ | |- | ||
+ | | *š, *č, *ž ||colspan="3"| s, c, z || š, č, ž || s, c, z | ||
+ | |- | ||
+ | | *u<sup>1</sup> || au ||colspan="2"| oi? åi? || ai? || au = û | ||
+ | |} | ||
+ | <sup>1</sup> - w pozycji innej niż przed spółgłoskami wargowymi | ||
==A== | ==A== | ||
Linia 239: | Linia 261: | ||
|- | |- | ||
| ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim | | ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧl /al/ || już || śdn. al || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || Albania || por. niem. Albanien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego | | Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || Albania || por. niem. Albanien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego | ||
Linia 249: | Linia 273: | ||
|- | |- | ||
| ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone | | ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧnîz /anaiz/ || anyż || por. niem. Aneis, hol. anijs || zapożyczenie z -i->-ai- | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧr /ar/ I || albo || por. dn. or || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧr /ar/ II || tutaj || por. lüneb. hēr || słowo poświadczone, obocznie er | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧrdál /ardol/ || w dół, na dół || dn. herdāl || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| ȧrde-mand /ardĕ-mond/ || styczeń || śdn. harde + śdn. mând || poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia | | ȧrde-mand /ardĕ-mond/ || styczeń || śdn. harde + śdn. mând || poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia | ||
Linia 256: | Linia 288: | ||
| ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ | | ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ | ||
|- | |- | ||
− | | ȧsål /asål/ || | + | | ȧsål /asål/ || osioł || śdn. esel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| ȧste /astĕ/ || szybki || śdn. haste || słowo poświadczone | | ȧste /astĕ/ || szybki || śdn. haste || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ȧkiėr /aťėr/ || kramarz || śdn. haker || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| ȧwén /aven/ || właśnie || śdn. even || słowo poświadczone | | ȧwén /aven/ || właśnie || śdn. even || słowo poświadczone | ||
Linia 268: | Linia 302: | ||
! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
− | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | + | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
− | | Ånska /Ånskă/ || Janek || śdn. Hans + psł. *-ъka || słowo poświadczone | + | | Ånska /Ånskă/ || Janek || śdn. Hans + psł. *-ъka || słowo poświadczone, imię |
|} | |} | ||
Linia 294: | Linia 328: | ||
| bardzia /borʒ́ă/ || bruzda || psł. *borzda || słowo poświadczone | | bardzia /borʒ́ă/ || bruzda || psł. *borzda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Barlen /borlĕn/ | + | | Barlen /borlĕn/ || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | | barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | ||
Linia 300: | Linia 334: | ||
| barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimii: Barneitz (<*bъrnišče) | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimii: Barneitz (<*bъrnišče) | ||
|- | |- | ||
− | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w | + | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimii w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
|- | |- | ||
| bartnek /bortnĕk/ || bartnik || bort + -nĕk || z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick | | bartnek /bortnĕk/ || bartnik || bort + -nĕk || z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick | ||
Linia 325: | Linia 359: | ||
|- | |- | ||
| bȧn /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone | | bȧn /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bȧnȧna /banană/ || banan || niem. Banane || zapożyczenie z niem., por. łuż. banana | ||
|- | |- | ||
| bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | | bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | ||
Linia 363: | Linia 399: | ||
|- | |- | ||
| bezat /bezăt/ || biec, biegać || psł. *běžati || słowo poświadczone | | bezat /bezăt/ || biec, biegać || psł. *běžati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bezat dor /bezăt dör/ || przepływać, przebiegać || bezăt + dör || poświadczone w 3Sg: bezĕ dör | ||
+ | |- | ||
+ | | bezat pusliád /bezăt püsľod/ || ścigać, biec za kimś || bezăt + püsľod || poświadczone w 3Sg: bezĕ püsľod | ||
+ | |- | ||
+ | | bezat wånû /bezăt vånau/ || wybiegać, wypływać || bezăt + vånau || poświadczone w 3Sg: bezĕ vånau | ||
+ | |- | ||
+ | | bezat wåkårst /bezăt våkårst/ || obiegać, opływać || bezăt + våkårst|| poświadczone w 3Sg: bezĕ våkårst | ||
+ | |- | ||
+ | | bezat wech /bezăt vex/ || odbiegać, odpływać || bezăt + vex || poświadczone w 3Sg: bezĕ vex | ||
|- | |- | ||
| bezîka /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone | | bezîka /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | biala zȧne /b́olă zanĕ/ || ścięgno || b́olĕ + zanĕ || złożenie wzorem dłuż. běła žyłka | ||
|- | |- | ||
| bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone | | bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone | ||
Linia 374: | Linia 422: | ||
| bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ | | bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Bialèrûskie /b́olĕrausťĕ/ || Białorusin || b́olĕ + Rausťĕ|| por. biał. беларус, cz. Bělorus |
|- | |- | ||
| biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone | | biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone | ||
Linia 381: | Linia 429: | ||
|- | |- | ||
| bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone | | bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bilikie /biliťĕ/ || tani || śdn. billik || zasymilowane zapożyczenie jak sch. jeftin, -iťĕ regularnie zasymilowane | ||
|- | |- | ||
| biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ | | biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ | ||
Linia 482: | Linia 532: | ||
| brede /bredĕ/ || szeroki || śdn. brêt || słowo poświadczone | | brede /bredĕ/ || szeroki || śdn. brêt || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Bremŷ /Bremoi/ || Brema || niem. Bremen || adaptacja końcówki -en jako l.mn., por. cz. Brémy |
+ | |- | ||
+ | | brest /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w toponimii: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) | ||
|- | |- | ||
| breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | | breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | ||
Linia 491: | Linia 543: | ||
|- | |- | ||
| brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | | brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Brit /Brit/ || Brytyjczyk || niem. Brite || zapożyczenie, por. cz. Brit | ||
+ | |- | ||
+ | | Britȧnîja /Britanajă/ || Brytania || niem. Britannien || adaptacja niemieckiego słowa | ||
+ | |- | ||
+ | | Britka /Britkă/ || Brytyjka || Brit + -kă || typowa forma żeńska na -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | britskie /bricťĕ/ || brytyjski || brit + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ | ||
|- | |- | ||
| brizîna /brizaină/ || brzezina, las brzozowy || breză + -aină || poświadczone w LSg: brizaină | | brizîna /brizaină/ || brzezina, las brzozowy || breză + -aină || poświadczone w LSg: brizaină | ||
Linia 502: | Linia 562: | ||
| broda /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone | | broda /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | brodàwîcia /brödăvaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| brodegȧm /brödegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone | | brodegȧm /brödegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone | ||
Linia 577: | Linia 637: | ||
|- | |- | ||
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | | Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Buzen /Büzĕn/ || Bösen || psł. *Božinъ || rekonstrukcja, por. XIV Bozene, Bosen, toponim | ||
|- | |- | ||
| Buziǫtkiu /büźǫtťü/ || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone | | Buziǫtkiu /büźǫtťü/ || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | | bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bu̇nkiėr /bunťėr/ || bunkier || niem. bunker || zapożyczenie z niemieckiego | ||
|- | |- | ||
| bu̇ntie /bunťĕ/ || kolorowy, pstrokaty || śdn. bunt || słowo poświadczone | | bu̇ntie /bunťĕ/ || kolorowy, pstrokaty || śdn. bunt || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ || pstrąg || bunťă + råibo || słowo poświadczone | | bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ || pstrąg || bunťă + råibo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Bûcî /Baucai/ || Boitze || psł. *buci, NPl od *bukъ || rekonstrukcja/adaptacja i adideacja nazwy niemieckiej, toponim | ||
|- | |- | ||
| bûd /baud/ || szyling || śdn. butken || słowo poświadczone | | bûd /baud/ || szyling || śdn. butken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | bûdet /baudĕt/ || budzić || psł. *buditi || aspekt ndk. do poświadczonego våzbaudĕt | ||
|- | |- | ||
| bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | | bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | ||
Linia 616: | Linia 684: | ||
| cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ || kościelny || carťai + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | | cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ || kościelny || carťai + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
|- | |- | ||
− | | cȧrkî /carťai/ || kościół | + | | cȧrkî /carťai/ || kościół; cmentarz przykościelny || psł. *cьrky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| cȧrkwîcia /carkvaićă/ || kaplica || psł. *cьrkъvica || słowo poświadczone | | cȧrkwîcia /carkvaićă/ || kaplica || psł. *cьrkъvica || słowo poświadczone | ||
Linia 629: | Linia 697: | ||
|- | |- | ||
| cȧrw lezące /carv lezącĕ/ || ślimak || psł. *čьrvь lězęťьjь || słowo poświadczone | | cȧrw lezące /carv lezącĕ/ || ślimak || psł. *čьrvь lězęťьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | cȧrwena repá /carvenă repo/ || burak || carvenă + repo || kalka niem. Rote Beete, Rote Rübe, por. galĕrepo, dłuż. cerwjena rěpa | ||
|- | |- | ||
| cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone | | cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | cȧtîdle /cataidlĕ/ || komputer; liczydło || caist + -aidlĕ || kalka niem. Rechner, por. głuż. ličadło, cz. počítač, sch. računar | ||
|- | |- | ||
| cąst /cąst/ || część || psł. *čęstь || brak poświadczonych słów na część, słowo ogólnosłowiańskie | | cąst /cąst/ || część || psł. *čęstь || brak poświadczonych słów na część, słowo ogólnosłowiańskie | ||
Linia 663: | Linia 735: | ||
|- | |- | ||
| cew /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone | | cew /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | cial /ćol/ || na zdrowie! || psł. *cělъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| cikànîcia /cikănaićă/ || kózka? || niem. Zike + -naićă || słowo poświadczone | | cikànîcia /cikănaićă/ || kózka? || niem. Zike + -naićă || słowo poświadczone | ||
Linia 668: | Linia 742: | ||
| ciliûst /ciľaust/ || szczęka dolna || psł. *čeľustь || słowo poświadczone | | ciliûst /ciľaust/ || szczęka dolna || psł. *čeľustь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | cink /cink/ || cynk || niem. Zink || zapożyczenie, por. łuż. cynk, internacjonalizm pochodzi ze słowa górnoniemieckiego |
|- | |- | ||
| cirkác /cirkoc/ || świerszcz || onomatopeja + psł. *-ačь || słowo poświadczone | | cirkác /cirkoc/ || świerszcz || onomatopeja + psł. *-ačь || słowo poświadczone | ||
Linia 685: | Linia 759: | ||
|- | |- | ||
| citèrnarde /citĕrnordĕ/ || czworokątny || psł. *četyre + śdn. nôrd || słowo poświadczone | | citèrnarde /citĕrnordĕ/ || czworokątny || psł. *četyre + śdn. nôrd || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | citrana /citronă/ || cytryny || niem. Zitrone, dn. Zitroon || por. łuż. citrona | ||
|- | |- | ||
| citwàru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | | citwàru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | ||
Linia 737: | Linia 813: | ||
|- | |- | ||
| dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | | dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | ||
+ | |- | ||
+ | | dargie /dorďĕ/ || drogi || psł. *dorgъjь || rekonstrukcja, por. nazwę miejscową Neu-Darchau (*novaja dorgava) | ||
+ | |- | ||
+ | | darm /dorm/ || jelito || por. śdn. darm, dn. Doarm || zapożyczenie jak np. ströta 'tchawica' | ||
|- | |- | ||
| dat /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone | | dat /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone | ||
Linia 742: | Linia 822: | ||
| dat /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod | | dat /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod | ||
|- | |- | ||
− | | dawek /dovĕk/ || | + | | dawek /dovĕk/ I || azot || dovĕt + -ĕk || kalka niem. Stickstoff, por. głuż. dusyk, cz. dusík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk |
|- | |- | ||
− | | dawet /dovĕt/ || cisnąć, dławić || psł. *daviti || słowo poświadczone | + | | dawek /dovĕk/ II || jastrząb || psł. *davikъ || słowo poświadczone, niepewne |
+ | |- | ||
+ | | dawet /dovĕt/ || cisnąć, dławić, dusić || psł. *daviti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| dȧgiėl /daďėl/ || tygiel || śdn. degel || poświadczone w 3Sg: dovĕ | | dȧgiėl /daďėl/ || tygiel || śdn. degel || poświadczone w 3Sg: dovĕ | ||
Linia 785: | Linia 867: | ||
|- | |- | ||
| dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | | dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dåzdinek /dåzdinĕk/ || parasol (na deszcz) || dåzd + -inĕk || por. niem. Regenschirm, cz. deštník, głuż. předešćnik | ||
|- | |- | ||
| dącká /dącko/ || dzięki, dziękuję || śdn. dank + -ăk || słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka | | dącká /dącko/ || dzięki, dziękuję || śdn. dank + -ăk || słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka | ||
Linia 798: | Linia 882: | ||
| degá /dego/ || szpada || śdn. dege || słowo poświadczone | | degá /dego/ || szpada || śdn. dege || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dek /dek/ || dach || śdn. dâk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| delet /delĕt/ || dzielić || psł. *děliti || poświadczone w 3Sg: delĕ | | delet /delĕt/ || dzielić || psł. *děliti || poświadczone w 3Sg: delĕ | ||
Linia 899: | Linia 983: | ||
|- | |- | ||
| dor /dör/ II || prze-, przez, (durch) || śdn. dor || słowo poświadczone | | dor /dör/ II || prze-, przez, (durch) || śdn. dor || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dornîste /dörnaistĕ/ || dworzec || dör + -n- + -aistĕ || kalka niem. Bahnhof, por. dłuż. dwórnišćo | ||
|- | |- | ||
| dorstiat /dörsťăt/ || być spragnionym || śdn. dörsten || poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ | | dorstiat /dörsťăt/ || być spragnionym || śdn. dörsten || poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ | ||
|- | |- | ||
− | | Dorta /Dörtă/ || Dorota || śdn. Dorthe || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona | + | | Dorta /Dörtă/ || Dorota || śdn. Dorthe || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię |
|- | |- | ||
− | | Dortka /Dörtkă/ || Dorotka || Dörtă + -kă || zdrobnienie, por. Morajă-Moraikă | + | | Dortka /Dörtkă/ || Dorotka || Dörtă + -kă || zdrobnienie, por. Morajă-Moraikă, imię |
|- | |- | ||
| dorianek /döŕonĕk/ || dzierżawca || dör + -'onĕk || formacja wzorem dör-döŕonkă | | dorianek /döŕonĕk/ || dzierżawca || dör + -'onĕk || formacja wzorem dör-döŕonkă | ||
Linia 915: | Linia 1001: | ||
|- | |- | ||
| dǫbak /dǫbăk/ || drzewko || psł. *dǫbъkъ || słowo poświadczone | | dǫbak /dǫbăk/ || drzewko || psł. *dǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫbèwůná /dǫbĕvåuno/ || bawełna || dǫb + våuno || kalka niem. Baumwolle, por. pośw. jopťĕdǫb na Apfelbaum | ||
|- | |- | ||
| dǫbîcia /dǫbaićă/ || sad, dąbrowa || dǫb + -aićă || słowo poświadczone | | dǫbîcia /dǫbaićă/ || sad, dąbrowa || dǫb + -aićă || słowo poświadczone | ||
Linia 948: | Linia 1036: | ||
| drenuwate /drenüvotĕ/ || cierniowy || dren + -üvotĕ || słowo poświadczone | | drenuwate /drenüvotĕ/ || cierniowy || dren + -üvotĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Drewes /Drevĕs/ || Andrzej || śdn. Drêwes || słowo poświadczone | + | | Drewes /Drevĕs/ || Andrzej || śdn. Drêwes || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
− | | Dreweska /Dreveskă/ || Andrzejek || Drevĕs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă | + | | Dreweska /Dreveskă/ || Andrzejek || Drevĕs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię |
|- | |- | ||
| drewu /drevü/ || drzewo || psł. *dervo || rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane | | drewu /drevü/ || drzewo || psł. *dervo || rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane | ||
Linia 1000: | Linia 1088: | ||
| dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone | | dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | dujoce /düjocĕ/ || dwojaki || psł. *dъvojačьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| dukiuncet /düťüncĕt/ || dokończyć || psł. *dokončiti || słowo poświadczone | | dukiuncet /düťüncĕt/ || dokończyć || psł. *dokončiti || słowo poświadczone | ||
Linia 1023: | Linia 1111: | ||
|- | |- | ||
| du̇ldichie /duldix́ĕ/ || cierpliwy || śdn. duldich || słowo poświadczone | | du̇ldichie /duldix́ĕ/ || cierpliwy || śdn. duldich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dûre /daurĕ/ || drogi || śdn. dûr || uzupełnienie braków semantycznych, -ûr- > -aur- jak w saur | ||
|- | |- | ||
| dûsa /dausă/ || dusza || psł. *duša || słowo poświadczone | | dûsa /dausă/ || dusza || psł. *duša || słowo poświadczone | ||
Linia 1047: | Linia 1137: | ||
|- | |- | ||
| dwenacté /dvenocte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | | dwenacté /dvenocte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwenactèpȧlcnîcia /dvenoctĕpolcnaićă/ || dwunastnica || dvenoctĕ + polăc + -naićă || kalka niem. Zwölffingerdarm, por. dłuż. dwanasćopalcnik | ||
|- | |- | ||
| dwenàcti /dvenăcti/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | | dwenàcti /dvenăcti/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
Linia 1121: | Linia 1213: | ||
|- | |- | ||
| fȧlgát /falgot/ || następować, postępować || śdn. volgen || poświadczone w 3Sg: falgojĕ | | fȧlgát /falgot/ || następować, postępować || śdn. volgen || poświadczone w 3Sg: falgojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧná /fano/ || flaga || niem. fahne || zapożyczenie z niemieckiego | ||
|- | |- | ||
| fȧrbȧt /farbat/ || zakaz || śdn. vorbot || słowo poświadczone | | fȧrbȧt /farbat/ || zakaz || śdn. vorbot || słowo poświadczone | ||
Linia 1156: | Linia 1250: | ||
| fidera /fideră/ || kuma, matka chrzestna || śdn. vedere || słowo poświadczone | | fidera /fideră/ || kuma, matka chrzestna || śdn. vedere || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | find /find/ || nieprzyjaciel, wróg || dn. Find || słowo poświadczone | + | | Fin /Fin/ || Fin || niem. Finne || zapożyczenie z niemieckiego, por. łuż. Fin |
+ | |- | ||
+ | | Finka /Finkă/ || Finka || Fin + -kă || regularna forma żeńska | ||
+ | |- | ||
+ | | finskie /finsťĕ/ || fiński || fin + -sťĕ || regularny przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | find /find/ || nieprzyjaciel, wróg || dn. Find || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fîgá /faigo/ || figa || niem. Feige? || zapożyczenie, por. łuż., pl. figa | ||
+ | |- | ||
+ | | fîgiuwe /faiďüvĕ/ || figowy || faigo + -üvĕ || przymiotnik na -üvĕ, żeby nie wywoływać I palatalizacji | ||
+ | |- | ||
+ | | fîgiuwe lîst /faiďüvĕ laist/ || listek figowy || faiďüvĕ + laist || kalka niem. Feigenblatt | ||
|- | |- | ||
| flȧša /flašă/ || butla || niem. Flasche || formacja wsteczna wzgl. poświadczonego flaškă | | flȧša /flašă/ || butla || niem. Flasche || formacja wsteczna wzgl. poświadczonego flaškă | ||
Linia 1178: | Linia 1284: | ||
| Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' | | Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' | ||
|- | |- | ||
− | | frącozkie /frązösťĕ/ || francuski || frązöz + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu | + | | Frącozka /frącöskă/ || Francuzka || Frącöz + -kă || regularna forma żeńska |
+ | |- | ||
+ | | frącozkie /frązösťĕ/ || francuski || frązöz + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu, może frącözisĕ jak ingelsĕ? | ||
|- | |- | ||
| Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke | | Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke | ||
Linia 1240: | Linia 1348: | ||
| gardîste /gordaistĕ/ || grodzisko, plac grodowy || psł. *gordišče || słowo poświadczone | | gardîste /gordaistĕ/ || grodzisko, plac grodowy || psł. *gordišče || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja | + | | Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| garch /gorx/ || groch; wyka || psł. *gorxъ || słowo poświadczone | | garch /gorx/ || groch; wyka || psł. *gorxъ || słowo poświadczone | ||
Linia 1284: | Linia 1392: | ||
| gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Gieska /Ďeskă/ || Gertruda, Gierka || śdn. Geske || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona | + | | Gieska /Ďeskă/ || Gertruda, Gierka || śdn. Geske || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię |
|- | |- | ||
| giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone | | giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 1302: | Linia 1410: | ||
| giorkie /ďörťĕ/ || gorzki || psł. *gorьkъjь || słowo poświadczone | | giorkie /ďörťĕ/ || gorzki || psł. *gorьkъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Giorska /Ďörskă/ || Bergen || psł. *gorьska(ja) || słowo poświadczone | + | | Giorska /Ďörskă/ || Bergen || psł. *gorьska(ja) || słowo poświadczone, toponim |
|- | |- | ||
| giujek /ďüjĕk/ || uzdrowiciel || psł. *gojikъ || słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" | | giujek /ďüjĕk/ || uzdrowiciel || psł. *gojikъ || słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" | ||
Linia 1342: | Linia 1450: | ||
| glåduwnate /glådüvnotĕ/ || biedny || psł. *goldovьnatъjь || słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ | | glåduwnate /glådüvnotĕ/ || biedny || psł. *goldovьnatъjь || słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ | ||
|- | |- | ||
− | | glåwa /glåwă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone | + | | glåwa /glåwă/ || głowa; rozum, umysł; czaszka || psł. *golva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| glåwènene /glåwĕnenă/ || dotyczący główki lnu || psł. *golvinenъjь || słowo poświadczone | | glåwènene /glåwĕnenă/ || dotyczący główki lnu || psł. *golvinenъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 1351: | Linia 1459: | ||
|- | |- | ||
| glåwne /glåwnĕ/ || głowowy, główny || psł. *golvьnъjь || słowo poświadczone | | glåwne /glåwnĕ/ || głowowy, główny || psł. *golvьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwne kiusån /glåvnĕ ťüsån/ || poduszka do spania || śdn | ||
|- | |- | ||
| gliǫdat /gľǫdăt/ || śnić || psł. *ględati || poświadczono w 3Sg: gľǫdăl | | gliǫdat /gľǫdăt/ || śnić || psł. *ględati || poświadczono w 3Sg: gľǫdăl | ||
Linia 1356: | Linia 1466: | ||
| glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | | glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Glîn /Glain/ || Lüneburg || psł. *glinь || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ świadczy chyba o r. żeńskim, toponim |
|- | |- | ||
| glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone | | glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 1380: | Linia 1490: | ||
| gmîna /gmaină/ || gmina, || niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne || por. pl. gmina, dłuż. gmejna | | gmîna /gmaină/ || gmina, || niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne || por. pl. gmina, dłuż. gmejna | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | gnat /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
|- | |- | ||
| gnåle /gnålĕ/ || zgniły || psł. *gnilъjь || słowo poświadczone | | gnåle /gnålĕ/ || zgniły || psł. *gnilъjь || słowo poświadczone | ||
Linia 1401: | Linia 1511: | ||
|- | |- | ||
| gniazde /gńozdĕ/ || gniazdo || psł. *gnězdo || słowo poświadczone | | gniazde /gńozdĕ/ || gniazdo || psł. *gnězdo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫgièlnîcia /gǫďĕlnaićă/ || skrzypce || psł. *golgol-? + -naićă || zapożyczenie do dn. Gungelneitz ’Geige, Violine’ | ||
|- | |- | ||
| gǫs /gǫs/ || gęś || psł. *gǫsь || słowo poświadczone | | gǫs /gǫs/ || gęś || psł. *gǫsь || słowo poświadczone | ||
Linia 1422: | Linia 1534: | ||
| grad /grod/ || grad || psł. *gradъ || słowo poświadczone | | grad /grod/ || grad || psł. *gradъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | gratewár /grotevor/ || dziadek || dn. grôte-vâer || słowo poświadczone | + | | gratewár /grotevor/ || dziadek, ojciec ojca|| dn. grôte-vâer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| gratka /grotkă/ || babka, matka ojca || śdn. grôteke || słowo poświadczone | | gratka /grotkă/ || babka, matka ojca || śdn. grôteke || słowo poświadczone | ||
Linia 1433: | Linia 1545: | ||
|- | |- | ||
| grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | | grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grȧnȧta /gramată/ || granat || niem. Granate || zapożyczenie z niemieckiego, por. dłuż. granata | ||
|- | |- | ||
| Grecka /greckă/ || Grecja || Grek + -skă || por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko | | Grecka /greckă/ || Grecja || Grek + -skă || por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko | ||
Linia 1441: | Linia 1555: | ||
|- | |- | ||
| Grek /grek/ || Grek || śdn. Greke || por. dłuż Grich z niem. Grieche | | Grek /grek/ || Grek || śdn. Greke || por. dłuż Grich z niem. Grieche | ||
+ | |- | ||
+ | | Grekînka /Greťainkă/ || Greczynka || Grek + -åinkă || forma żeńska jak nemăc-nemťainkă | ||
|- | |- | ||
| grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | | grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | ||
Linia 1450: | Linia 1566: | ||
| gresnek /gresnĕk/ || grzesznik || psł. *grěšьnikъ || poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ | | gresnek /gresnĕk/ || grzesznik || psł. *grěšьnikъ || poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | gribiåt /grib́åt/ || grzbiet, plecy || psł. *xrьbьtъ, nieregularnie || słowo poświadczone, Polański transkrybuje grėb́åt |
|- | |- | ||
| gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | | gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | ||
Linia 1456: | Linia 1572: | ||
| gribinàtîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone | | gribinàtîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | griját /grijot/ || grzać || psł. grějati || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să | + | | griját sa /grijot să/ || grzać || psł. grějati sę || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
|- | |- | ||
| griǫda /gŕǫdă/ I || belka || psł. *gręda || słowo poświadczone | | griǫda /gŕǫdă/ I || belka || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
Linia 1547: | Linia 1663: | ||
|- | |- | ||
| chėmil /x́ėmil/ || chmiel || psł. *xъmělь || słowo poświadczone | | chėmil /x́ėmil/ || chmiel || psł. *xъmělь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | China /x́ină/ || Chiny || niem. China || por. głuż. China, niem. /ˈçiːna/ (na południu także /ˈkiːna/) | ||
+ | |- | ||
+ | | Chinianek /x́ińonĕk/ || Chińczyk || x́ină + -'onĕk || etnonim na -onĕk, por. głuż. Chinjan | ||
+ | |- | ||
+ | | Chinianka /x́ińonkă/ || Chinka || x́ină + -'onkă || regularna forma żeńska | ||
+ | |- | ||
+ | | chinskie /x́insťĕ/ || chiński || x́ină + -sťĕ || regularny przymiotnik na -sťĕ | ||
|- | |- | ||
| chiorac /x́örăc/ || zły duch, djabeł || psł. *x(v)orьcь || słowo poświadczone | | chiorac /x́örăc/ || zły duch, djabeł || psł. *x(v)orьcь || słowo poświadczone | ||
Linia 1556: | Linia 1680: | ||
| chiost /x́öst/ || miotła, pomiotło || psł. *xvostъ || słowo poświadczone | | chiost /x́öst/ || miotła, pomiotło || psł. *xvostъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | chiudet /x́üdĕt/ || iść || psł. *choditi || słowo poświadczone | + | | chiudet /x́üdĕt/ || iść, chodzić || psł. *choditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| chiutá /x́üto/ || chata, chałupa || niem. Hütte || słowo poświadczone | | chiutá /x́üto/ || chata, chałupa || niem. Hütte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûdac /x́audăc/ || zły duch, djabeł, szatan || psł. *xudьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûde /x́audĕ/ || marny, lichy; zły, niedobry; brzydki || psł. *xudъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûde-mand /x́audĕ-mond/ || kwiecień || x́audĕ + mond || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûdîcia /x́audaićă/ || marność, coś złego || psł. *xudica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| chîzá /x́aizo/ || chałupa, chata || psł. *xyža || rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža | | chîzá /x́aizo/ || chałupa, chata || psł. *xyža || rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža | ||
Linia 1565: | Linia 1697: | ||
|- | |- | ||
| chîzne /x́aiznĕ/ || chałupne, około chałupy || psł. *xyžьnъjь || słowo poświadczone | | chîzne /x́aiznĕ/ || chałupne, około chałupy || psł. *xyžьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chlar /xlor/ || chlor || niem. Chlor || zapożyczenie, por. cz., łuż., pl. chlor | ||
|- | |- | ||
| chlåd /xlåd/ || chłód || psł. *xoldъ || słowo poświadczone | | chlåd /xlåd/ || chłód || psł. *xoldъ || słowo poświadczone | ||
Linia 1570: | Linia 1704: | ||
| chlådene /xlådenĕ/ || chłodny || psł. *xoldenъjь || słowo poświadczone | | chlådene /xlådenĕ/ || chłodny || psł. *xoldenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | chlew /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| chlǫd /xlǫd/ || laska, kij || psł. *xlǫdъ || słowo poświadczone | | chlǫd /xlǫd/ || laska, kij || psł. *xlǫdъ || słowo poświadczone | ||
Linia 1576: | Linia 1710: | ||
| chrąst /xrąst/ || chrząszcz, chrabąszcz || psł. *xręščь || słowo poświadczone | | chrąst /xrąst/ || chrząszcz, chrabąszcz || psł. *xręščь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | chrian /xŕon/ || chrzan || psł. *xrěnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| chriûd /xŕaud/ || bicz, bat || psł. *xřudъ || słowo poświadczone | | chriûd /xŕaud/ || bicz, bat || psł. *xřudъ || słowo poświadczone | ||
Linia 1583: | Linia 1717: | ||
|- | |- | ||
| chrume /xrümĕ/ || kaleki, chromy || psł. *xromъjь || słowo poświadczone | | chrume /xrümĕ/ || kaleki, chromy || psł. *xromъjь || słowo poświadczone | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| chrumene /chrümenĕ/ || obrażenie, skaleczenie || psł. *xromenьje || słowo poświadczone | | chrumene /chrümenĕ/ || obrażenie, skaleczenie || psł. *xromenьje || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | chrumîcia /xrümaićă/ || kalectwo || xrümĕ + -aićă || złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | chrumota /xrümötă/ || kaleka || xrümĕ + -ötă || złożenie jak pröstĕ-pröstötă |
− | |||
− | |||
|} | |} | ||
Linia 1675: | Linia 1805: | ||
|- | |- | ||
| îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îkràdine /aikrădinĕ/ || kradzież || psł. *ukradenьje || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone | | îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone | ||
Linia 1683: | Linia 1815: | ||
|- | |- | ||
| îmarzat /aimorzăt/ || zmarznąć || psł. *umoržati || poświadczony imiesłów : aimărzonĕ | | îmarzat /aimorzăt/ || zmarznąć || psł. *umoržati || poświadczony imiesłów : aimărzonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îmiarte /aiḿortĕ/ || zmarły, umarły || psł. *umьrtъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| îmret /aimrĕt/ || umrzeć || psł. *umerti || poświadczony imiesłów: aiḿortĕ | | îmret /aimrĕt/ || umrzeć || psł. *umerti || poświadczony imiesłów: aiḿortĕ | ||
|- | |- | ||
| îmûdît sa /aimaudait să/ || opóźnić się || psł. *umuditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să | | îmûdît sa /aimaudait să/ || opóźnić się || psł. *umuditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să | ||
+ | |- | ||
+ | | îpast /aipăst/ || odpaść || psł. *upasti || poświadczone gerundium: aipădenĕ | ||
|- | |- | ||
| îplatet /aiplotĕt/ || zapłacić, opłacić || psł. *uplatiti || poświadczone w 3Sg: aiplotĕ | | îplatet /aiplotĕt/ || zapłacić, opłacić || psł. *uplatiti || poświadczone w 3Sg: aiplotĕ | ||
Linia 1694: | Linia 1830: | ||
| îpûstet /aipaustĕt/ || upuścić || psł. *upustiti || poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs | | îpûstet /aipaustĕt/ || upuścić || psł. *upustiti || poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | îriazat /aiŕozăt/ || uciąć, odciąć || psł. *urězati || poświadczone w 3Sg: airezĕ |
+ | |- | ||
+ | | îrudene /airüdenĕ/ || urodzony || psł. *urodenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| îrudît sa /airüdait să/ || urodzić się || psł. *uroditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să | | îrudît sa /airüdait să/ || urodzić się || psł. *uroditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să | ||
Linia 1700: | Linia 1838: | ||
| îsact /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone | | îsact /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | îsȧgát /aisagot/ || oszlifować, wygładzić || ai- + śdn. sagen || poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogot |
|- | |- | ||
| îstrîzat /aistraizăt/ || ostrzyc || psł. *ustrižati || poświadczony imiesłów: aistraizonĕ | | îstrîzat /aistraizăt/ || ostrzyc || psł. *ustrižati || poświadczony imiesłów: aistraizonĕ | ||
Linia 1707: | Linia 1845: | ||
|- | |- | ||
| ît /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone | | ît /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ît dånû /ait dånau/ || wchodzić, wstępować || ait + dånau || poświadczone w 3Sg: aidĕ dånau | ||
+ | |- | ||
+ | | ît del /ait del/ || odchodzić || ait + del || poświadczone w 3Sg: aidĕ del | ||
+ | |- | ||
+ | | ît sa /ait să/ || powodzić się, wieść się || ait + să || poświadczone w 3Sg: aidi să | ||
+ | |- | ||
+ | | ît wåkårst /ait våkårst/ || obchodzić || ait + våkårst || poświadczone w 3Sg: aidĕ våkårst | ||
+ | |- | ||
+ | | ît wånû /ait vånau/ || wychodzić || ait + vånau || poświadczone w 3Sg: aidĕ vånau | ||
|- | |- | ||
| îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone | | îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| îtąt /aitąt/ || uciąć || psł. *utęti || poświadczone w 3Sg: aitnĕ | | îtąt /aitąt/ || uciąć || psł. *utęti || poświadczone w 3Sg: aitnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îtîne liǫdu /aitainĕ ľǫdü/ || ojczyzna || aită + -aină + ľǫdü || kalka głuż. wótčny kraj | ||
|- | |- | ||
| îtupît sa /aitüpait să/ || utopić się || psł. *utopiti sę || poświadczone w 3Sg: aitüpi să | | îtupît sa /aitüpait să/ || utopić się || psł. *utopiti sę || poświadczone w 3Sg: aitüpi să | ||
|- | |- | ||
| îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *uvęzati || poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ | | îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *uvęzati || poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îwlåcat /aivlåcăt/ || zbronować || psł. *uvolčati || poświadczony imiesłów: aivlåconĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îzaset /aizosĕt/ || przestraszyć || psł. *užasiti || poświadczone w czasie przeszłym: aizăsål-jĕg, aizăsålai-jĕg | ||
|} | |} | ||
Linia 1720: | Linia 1874: | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| jabkiu /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone | | jabkiu /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone | ||
Linia 1765: | Linia 1919: | ||
|- | |- | ||
| jȧcht /jaxt/ || polowanie || śdn. jacht || słowo poświadczone | | jȧcht /jaxt/ || polowanie || śdn. jacht || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧka /jakă/ || kurtka || niem. Jacke || zapożyczenie, por. łuż. jaka | ||
|- | |- | ||
| jȧnác /janoc/ || jedynak || psł. *jedьnačь || słowo poświadczone | | jȧnác /janoc/ || jedynak || psł. *jedьnačь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧnace /janocĕ/ || jednakowy || psł. *jedьnačьjь || rozkład poświadczonego tårüjjanocĕ, por. düjocĕ | ||
|- | |- | ||
| jågla /jåglă/ || igła || psł. *jьgla || słowo poświadczone | | jågla /jåglă/ || igła || psł. *jьgla || słowo poświadczone | ||
Linia 1803: | Linia 1961: | ||
|- | |- | ||
| jedzna /jeʒnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone | | jedzna /jeʒnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jechat /jexăt/ || jechać || psł. *jěxati || para do poświadczone jezdĕt, por. głuż. jěchać, słi. jãxac | ||
|- | |- | ||
| jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone | | jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone | ||
Linia 1808: | Linia 1968: | ||
| jest /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone | | jest /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć || psł. *jězditi || słowo poświadczone | + | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć (na koniu, pojazdem) || psł. *jězditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | Jezu̇s /Jezus/ || Jezus || śdn. Jesus || słowo poświadczone | + | | Jezu̇s /Jezus/ || Jezus || śdn. Jesus || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
| jėgrîcia /jėgraićă/ || zabawa || psł. *jьgrica || słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă | | jėgrîcia /jėgraićă/ || zabawa || psł. *jьgrica || słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă | ||
|- | |- | ||
| jėlma /jėlmă/ || wiąz, brzost || psł. *jьlьma || słowo poświadczone | | jėlma /jėlmă/ || wiąz, brzost || psł. *jьlьma || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Jėlmenawa /jėlmenovă/ || Ilmenawa, Ilmenau || psł. *jьlьmenava || rekonstrukcja, toponim | ||
|- | |- | ||
| jėlmuwe /jėlmüvĕ/ || wiązowe, z wiązu || jėlmă + -üvĕ || słowo poświadczone | | jėlmuwe /jėlmüvĕ/ || wiązowe, z wiązu || jėlmă + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
Linia 1843: | Linia 2005: | ||
|- | |- | ||
| jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją | | jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| jîminne /jaiminĕ/ || imienny, związany z imieniem || jaimą + -nĕ || przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą | | jîminne /jaiminĕ/ || imienny, związany z imieniem || jaimą + -nĕ || przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą | ||
Linia 1853: | Linia 2013: | ||
|- | |- | ||
| jîmu /jaimü/ || imię || psł. *jьmę, zmiana deklinacji || słowo poświadczone, obocznie do jaimą | | jîmu /jaimü/ || imię || psł. *jьmę, zmiana deklinacji || słowo poświadczone, obocznie do jaimą | ||
+ | |- | ||
+ | | jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jînde /jaindĕ/ || kiedyś, pewnego razu || psł. *jьngdy || wzorem poświadczone draudĕ | | jînde /jaindĕ/ || kiedyś, pewnego razu || psł. *jьngdy || wzorem poświadczone draudĕ | ||
Linia 1859: | Linia 2021: | ||
|- | |- | ||
| jîstu /jaistü/ || nerka || psł. *jьsto || poświadczone w l.mn.: jaistă | | jîstu /jaistü/ || nerka || psł. *jьsto || poświadczone w l.mn.: jaistă | ||
+ | |- | ||
+ | | Jorga /Jörgă/ || Jerzy, Jurek || śdn. Jurge(n) || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, -ör- jak bör, imię | ||
|- | |- | ||
| jǫdre /jǫdrĕ/ || jądro, ziarno orzecha || psł. *jędro || słowo poświadczone | | jǫdre /jǫdrĕ/ || jądro, ziarno orzecha || psł. *jędro || słowo poświadczone | ||
Linia 1864: | Linia 2028: | ||
| jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone | | jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | jǫzek /jǫzĕk/ || język || psł. *językъ || słowo poświadczone | + | | jǫzek /jǫzĕk/ || język (narząd) || psł. *językъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | + | | Juta /Jütă/ || Judyta || śdn. Jutte || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię | |
− | |||
− | | Juta /Jütă/ || Judyta || śdn. Jutte || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona | ||
|- | |- | ||
| ju̇nge /jungĕ/ || młody || śdn. junk || słowo poświadczone | | ju̇nge /jungĕ/ || młody || śdn. junk || słowo poświadczone | ||
Linia 1891: | Linia 2053: | ||
|- | |- | ||
| kad /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone | | kad /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kafij /kofij/ || kawa || dn., dsas. Koffie || końcowe -j jak w dłuż. kafej, głuż. kofej, por. także blij | ||
|- | |- | ||
| kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone | | kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone | ||
Linia 1923: | Linia 2087: | ||
|- | |- | ||
| kaminene /kominenĕ/ || kamienny || komoi + -enĕ || słowo poświadczone | | kaminene /kominenĕ/ || kamienny || komoi + -enĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kampiu̇ter /kompiutĕr/ || komputer || niem. Computer || zapożyczenie, por. łuż. kompjuter | ||
|- | |- | ||
| kamŷ /komoi/ || kamień || psł. kamy || słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego | | kamŷ /komoi/ || kamień || psł. kamy || słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego | ||
Linia 1952: | Linia 2118: | ||
| kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | kartwilia /kortwiľă/ || rozrywka, zabawa || śdn. kort(e)wile | + | | kartwilia /kortwiľă/ || rozrywka, zabawa || śdn. kort(e)wile || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | ||
Linia 1960: | Linia 2126: | ||
| karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone | | karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja | + | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | ||
Linia 1985: | Linia 2151: | ||
|- | |- | ||
| kȧlądår /kalądår/ || kalendarz || niem. Kalender || słowo poświadczone, Polański zapisuje kalandår | | kȧlądår /kalądår/ || kalendarz || niem. Kalender || słowo poświadczone, Polański zapisuje kalandår | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧnél /kanel/ || cynamon || dn. Kaneel || zapożyczenie z dn., słowo Zimt południowoniemieckie | ||
|- | |- | ||
| kȧnta /kantă/ || kąt, róg || śdn. kante || słowo poświadczone | | kȧnta /kantă/ || kąt, róg || śdn. kante || słowo poświadczone | ||
Linia 2006: | Linia 2174: | ||
| kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone | | kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Klǫcka /Klǫckă/? || Clenze || psł. *klanьčьka?? || słowo poświadczone, odczyt Kľǫskă nieprawdopodobny, toponim |
+ | |- | ||
+ | | kiȧba /ťabă/ || duch || ??? || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | kiȧrl /ťarl/ || mąż; mężczyzna || śdn. kerle || słowo poświadczone | + | | kiȧdål /ťadål/ || kitel, bluza || śdn. kedel || słowo poświadczone, obocznie ťetål |
+ | |- | ||
+ | | kiȧdiá /ťaďo/ || łańcuch || śdn. kêde || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧgiėl /ťaďėl/ || kręgiel || śdn. kegel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧgle /ťaglĕ/ || kręgle (gra) || ťaďėl + -ĕ || poświadczone chyba jako biernik: ťagli | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧjàncînia /ťajăncaińă/ || kij pasterski, palica || psł. *kyjanьčinьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧjànîcia /ťajănaićă/ || tłuczek do lnu || psł. kyjanica || słowo poświadczone, Polański obocznie rekonstruuje kiėjănaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧrl /ťarl/ || mąż; mężczyzna || śdn. kerle || słowo poświadczone, obocznie ťaŕål | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧsŷ /ťasåi/ || dom || śdn. kese + -åi || słowo poświadczone, obocznie ťesåi | ||
|- | |- | ||
| kiȧtrek /ťatrĕk/ || piesek || śdn. koter || słowo poświadczone | | kiȧtrek /ťatrĕk/ || piesek || śdn. koter || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kicår /ťicår/ || kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) || por. śdn. Kesser || słowo poświadczone, obocznie ťicer |
+ | |- | ||
+ | | kicårak /ťicerăk/ || koszyczek || ťicår + -ăk || słowo poświadczone jako ťicerak, ale por. ťicår | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kicårnek /ťicernĕk/ || koszykarz, łubiankarz || ťicår + -nĕk || formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | kieler /ťelĕr/ || piwnica || dn. Keller || słowo poświadczone, Polański pisze ťeler |
+ | |- | ||
+ | | kiėcînia /ťėcaińă/ || udo, udziec || psł. *kъčinьja || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kiėde /ťėdĕ/ || gdzie || psł. *kъde || słowo poświadczone, być może /ťėd/ | | kiėde /ťėdĕ/ || gdzie || psł. *kъde || słowo poświadczone, być może /ťėd/ | ||
Linia 2027: | Linia 2215: | ||
|- | |- | ||
| kiėnądz /ťėnąʒ/ II || księżyc || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone | | kiėnądz /ťėnąʒ/ II || księżyc || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnągînia /ťėnąďaińă/ || szlachcianka, królowa || psł. *kъnęgyni || słowo poświadczone, znaczenie "królowa" w analogii do ťėnąʒ | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnąze /ťėnązĕ/ || królewskie, szlacheckie || ťėnąʒ + -ĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnąze liǫdu /ťėnązĕ ľǫdü/ || królestwo || ťėnązĕ + ľǫdü || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kiėsin /ťėsin/ || żołądek || psł. *kъsenь || słowo poświadczone | | kiėsin /ťėsin/ || żołądek || psł. *kъsenь || słowo poświadczone | ||
Linia 2076: | Linia 2270: | ||
| kirnia /ťirńă/ || maślnica, kierznia || śdn. kerne || słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu | | kirnia /ťirńă/ || maślnica, kierznia || śdn. kerne || słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | kiubar /ťübăr/ || łóżko; pościel?; poduszka? || psł. *kobьrь || słowo poświadczone, obocznie ťübĕr |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiubåla /ťübålă/ || kobyła || psł. *kobyla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiubålka /ťübålkă/ || kobyłka || psł. *kobylъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiulȧc /ťülac/ || kołek || psł. *kolьcь|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiulcet /ťülcĕt/ || wbijać kołki || psł. *kolьčiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiulèsî /ťülĕsai/ || rower || psł. *kolesi || dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuliane /ťüľonĕ/ || kolano || psł. *kolěno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiulne /ťülnĕ/ || wozowy, dotyczący wozu || ťölü + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiumål /ťümål/ || kminek || śdn. kömen, kömel || zapożyczenie z dn. jak engevår albo mairon |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiun /ťün/ || koń; wałach || psł. *koňь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiunac /ťünăc/ || koniec || psł. *konьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuncet /ťüncĕt/ || kończyć || psł. *konьčiti || czasownik od poświadczonego ťünăc |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiunskie /ťünsťĕ/ || koński, dla koni || psł. *koňьskъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiupa /ťüpă/ || kopa, sześćdziesiąt sztuk || psł. *kopa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiupîcia /ťüpaićă/ || sterta siana || psł. *kopica||słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuprîwa /ťüpraivă/ || pokrzywa || psł. *kopriva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiusån /ťüsån/ || poduszka (pod głowę i do siedzenia) || śdn. küssen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuset /ťüsĕt/ || kosić || ťösă + -ĕt || czasownik od poświadczonego ťösă |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiusîste /ťüsaistĕ/ || drzewce kosy, kosisko || psł. *kosišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Kiustne /ťüstnĕ/ || Küsten || psł. *kostьno? || rekonstrukcja, być może *xvostьno?; toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiustrîwa /ťüstrîvă/ || stokłosa || psł. *kostriva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiutàlnîcia /ťütălnaićă/ || hak do zawieszenia kotła (nad paleniskiem) || ťüťål + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiutiål /ťüťål/ || kocioł || psł. *kotьlъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiutlek /ťütlĕk/ || kociołek || psł. *kotьlikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuzån /ťüzån/ || kożuch || psł. *kožьnъ|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuza /ťüză/ || skóra || psł. *koža || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuzac /ťüzăc/ || kwałek chleba, kromka || śdn. kûse + -ăc || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuze /ťüzĕ/ || kozi || ťöză + -ĕ|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiuzka /ťüskă/ || skórka || psł. kožьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûchár /ťauxor/ || kucharz || psł. *kuxařь || słowo poświadczone, obocznie ťaux́or |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûchàrnîcia /ťauxărnaićă/ || kuchnia || ťauxor + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûrá /ťauro/ || kura || psł. *kura || poświadczone w l.mn.: ťauråi |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûrą /ťaurą/ || kurczę, kurczątko || psł. *kurę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ || kuropatwa || psł. *kuropatъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûrîcé /ťauraice/ || przedmieście, przysiółek || ťauro + -aice || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûsát /ťausot/ || kosztować, próbować, smakować || psł. *kušati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiûtît /ťautait/ || robić, czynić || psł. *kutiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kiwit /ťivit/ || czajka || śdn. kiwit || słowo poświadczoneą |
|- | |- | ||
− | | | + | | kizat /ťizăt/ || wybrać || śdn. kesen || poświadczone jako: ťizen, ale por. voiťizăt |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec, handlarz || psł. *kupьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîpet /ťaipĕt/ I || kupić || psł. *kupiti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîpet /ťaipĕt/ II || kipieć || psł. *kypěti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîsèlîna /ťaisĕlaină/ || kwas || ťaiśolĕ + -aină || poświadczone w toponimii: Keisslein, por. głuż. kisalina |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîselek /ťaiselĕk/ || tlen || ťaiśolĕ + -nĕk || kalka niem. Sauerstoff, por. głuż. kislik, cz. kyslík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîsiale /ťaiśolĕ/ || kwaśny, kisły || psł. *kisělъjь || poświadczone w toponimii: Keisslein, Kuseleitzen, por. głuż. kisały |
|- | |- | ||
− | | | + | | kîzår /ťaizår/ || cesarz || śdn. keyser || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klagat /klogăt/ || skarżyć, oskarżać || śdn. klagen || poświadczone w 3Sg: klogă |
|- | |- | ||
− | | | + | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klast /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klȧbåt /klabåt/ || kłoda, kloc || dn. klōve, klave || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klȧc /klac/ || kij, drążek, laska || śwn. kloz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klȧpa /klapă/ || most zwodzony || por. niem. Klappe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klȧwår /klavår/ || kawaler || śdn. klover || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klȧwrek /klavrĕk/ || chłopak, chłopiec || śdn. klover + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klåda /klådă/ || beczka || psł. *kolda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Klådce /Klåtcĕ/ || Klötze || psł. *Koldьcě || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | klåkiol /klåťöl/ || zegar; dzwon || psł. *kolkolъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klåkiolak /klåťölăk/ || dzwonek || psł. *kolkolъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klåkiolnek /klåťölnĕk/ || zegarmistrz || klåťöl + -nĕk || złożenie, por. criv-crivnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | klåkionak /klåťönăk/ || dzwonek (kwiat) || psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- || słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klånîcia /klånaićǎ/ || kłonica (u wozu) || psł. *kolnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klås /klås/ || kłos || psł. *kolsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klącet /klącĕt/ || utykać na nogę, kuleć || psł. klęčiti || poświadczone w 3Sg: klącĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klącî /klącai/ || tylne podwórze || psł. *klęči? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kląkî /kląťai/ || zastrzał || psł. *klęky? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klediat /kleďăt/ || ubrać, odziać || śdn. kleden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klediát sa /kleďot să/ || ubrać się || śdn. kleden || poświadczone w czasie przeszłym: kleďol să |
|- | |- | ||
− | | | + | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Klenuw /klenüv/ || Klennow || psł. *Klenovъ || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
|- | |- | ||
− | | | + | | klesta /klestă/ || kleszcze || psł. *klěščě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klijé /klije/ || otręby || śdn. klîe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone, obocznie też klinkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | klinkàrnîcia || kościelny woreczek na pieniądze || por. szlez.-holszt. klinkers + -naićă || słowo poświadczone, Polański pisze klinkernaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | klipår /klipår/ || ogier || śdn. klepper, klöpper || słowo poświadczone jako kliper, dodatkowo zasymilowane |
|- | |- | ||
− | | | + | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kliûc /kľauc/ || klucz || psł. *kľučь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kliûd /kľaud/ || myśl, rada || psł. *kľudъ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kliûdát /kľaudot/ || myśleć, dumać || kľaud + -ot || czasownik utworzony wzorem brük-brükot |
|- | |- | ||
− | | | + | | kliûdîka /kľaudaikă/ || myśliciel || kľaud- + -aikă || formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbena jågla /klaibenă jåglă/ || szpilka || klaibenă + jåglă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbenàtîcia /klaibenătaićă/ || szpilka || klaibenĕ + -taićă || słowo poświadczone, patrz: klaib́ăstaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbene /klaibenĕ/ || posiadający główkę, z główką || klaibo + -enĕ || słowo poświadczone, patrz: klaib́ostĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbiaste /klaib́ostĕ/ || posiadający główkę, głowę || klaibo + -ostĕ || słowo poświadczone, patrz: klaibenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbiàstîcia /klaib́ăstaićă/ || szpilka || klaib́ostĕ + -aićă || słowo poświadczone, patrz: klaibenătaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | klîbka /klaipkă/ || pączek || klaibo + -kă || słowo poświadczone, zapisane Kleipken |
|- | |- | ||
− | | | + | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klǫbne /klǫbnĕ/ || biodrowy || klǫb + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klubûcnek /klübaucnĕk/ || kapelusznik || klübĕk + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klubûcnia /klübaucńă/ || wytwórnia kapeluszy || klübĕk + -ńă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knȧpát /knapot/ || trzaskać z bicza || dn. knappen || poświadczone w 3Sg: knapojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | knȧpsȧk /knapsak/ || torba pasterska || śdn. knapsak || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knȧwål /knavål/ || knebel || śdn. knevel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knecht /knext/ || parobek, sługa; młodzieniec || śdn. knecht || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone, obocznie knüp |
|- | |- | ||
− | | | + | | koká /köko/ || kuchnia || śdn. köke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫdilia /kǫdiľă/ || kądziel, zwój lnu || psł. kǫděľь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫkiul /kǫťül/ ||kąkol|| psł. *kǫkoľь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫkiulene /kǫťülenĕ/ ||kąkolowe, do kąkolu|| psł. *kǫkolenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫpat /kǫpăt/ || kąpać || psł. *kǫpati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫpát sa /kǫpot să/ || kąpać się || psł. *kǫpati sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫs /kǫs/ || kęs, kawałek || psł. *kǫsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫsát /kǫsot/ || kąsać, gryźć || psł. *kǫsati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫsàwîcia /kǫsăvaićă/ || pokawałkowanie? || kǫs + -ăvaićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kǫset /kǫsĕt/ || ukąsić, ugryźć || psł. *kǫsiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kradîka /krodaikă/ || złodziej || psł. *kradika || formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | kragá /krogo/ || kołnierzyk || śdn. krage || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kraját /krojot/ || odcinać || psł. *krajati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krakadil /krokodil/ || krokodyl || niem. Krokodil || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. krokodil |
|- | |- | ||
− | | | + | | Krakiuw /Kroťüv/ || Kraków || pl. Kraków || adaptacja morfologiczna |
|- | |- | ||
− | | | + | | krakwîcia /krokvaićă/ || kawka || psł. krakъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kram /krom/ || sklep, kram || śdn. krâm || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kramnek /kromnĕk/ || sklepikarz, sprzedawca w sklepie || krom + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | krapîna /kropaină/ || odpadki drzewne || śdn. kröppen? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krasån /krosån/ || naszyjnik? || psł. krasьnъ || słowo poświadczone, oryginalnie "krzyżyk na szyi kobiet" |
|- | |- | ||
− | | | + | | krasne /krosnĕ/ || piękny, ładny; dzielny?; uczciwy? || psł. *krasьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krast /krost/ || kraść || psł. *krasti || poświadczone w 2Sg: krodĕs, 3Sg: krodnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krąs /krąs/ || wieniec, korona || śdn. kranz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧngiėl /kranďėl/ || obwarzanek, precel || śdn. kringel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧnkie /kranťĕ/ || chory || śdn. krank || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧpål /krapål/ || kaleka || śdn. kroppel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krȧwåd /kravåd/ || rak || śdn. krewed || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kråsîna /kråsaina/ || okruszek || psł. *krъšina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kremin /kremin/ || krzemień || psł. *krěmy || słowo poświadczone, być może mianownik to kremoi jak kamoi |
|- | |- | ||
− | | | + | | kreweta /krevetă/ || krewetka || niem. Krevette || regularne zapożyczenie z niem., por. cz. kreveta |
|- | |- | ||
− | | | + | | krid /krid/ || kreda || szlez-holszt. kried || poświadczone w GSg: kriďau |
|- | |- | ||
− | | | + | | krig /krig/ || wojna || niem. Krieg || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krigát sa /krigot-să/ || walczyć, wojować, bić się || niem. kriegen || poświadczone w czasie przeszłym: krigălai-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | krigiėr /kriďėr/ || wojownik; kawalerzysta || niem. Krieger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kriját /krijot/ || dostać, otrzymać || lüneb. krī’n || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Kristu̇s /Kristus/ || Chrystus || śdn. Kristus || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîdlate /kraidlotĕ/ || skrzydlaty || psł. *kridlatъjь || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîwe /kraivĕ/ || krzywy, ukośny || psł. *krivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîwîcia /kraivaićă/ || zakrzywienie, zagięcie, krzywizna || psł. *krivica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krîwu /kraivü/ || krzywo, ukośnie; niechętnie || psł. *krivo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krosnu /krösnü/ || krosno (tkackie) || psł. *krosno || poświadczone w NPl: krösna |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫg /krǫg/ || okrąg; obwód || psł. *krǫgъ || poświadczone w toponimii: Krung, Krungen, leksem ogólnosłowiański |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫgiuwîste /krǫďüvaistĕ/ || skrzyżowanie, rondo || krǫg + -üv- + -aistĕ || poświadczone w toponimii: Krunkfeiz |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫpá /krǫpo/ || zamek (u drzwi lub skrzyni) || śdn. krampe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫpåt /krǫpåt/ || dratwa || psł. *krǫpъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krǫpe /krǫpĕ/ || krępy, gruby || psł. *krǫpъjь || poświadczone w toponimii: Krummaseleitz, Krumpeitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | krud /krüd/ || przyprawa || dn. krüd || słowo poświadczone, GSg: krüďau |
|- | |- | ||
− | | | + | | krudiát /krüďot/ || przyprawiać || dn. krüden || poświadczone w 3Sg: krüďojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krujet /krüjĕt/ || kroić, odcinać || psł. *krojiti || poświadczone w 3Sg: krüjĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krumka /krümka/ || piętka, końcówka chleba || psł. *kromъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kruzaste /krüzostĕ/ || kędzierzawy || śdn. krûs + -ostĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûcá /krauco/ || krzyż, krzyżyk; drzewo krzyżowe || śdn. krûze || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûckate /krauckotĕ/ || krzyżowy || krauco + -kă + -otĕ || słowo poświadczone, być może ’rozstajny’ |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûk /krauk/ || gospoda, karczma, oberża || por. śdn. krôg || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûz /krauskă/ || dzban || śdn. *krûse || słowo poświadczone jako kraiz |
|- | |- | ||
− | | | + | | krûzka /krauskă/ || dzban, bańka ||krauz + -kă|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | krŷ /kråi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
|- | |- | ||
− | | | + | | krŷt /kråit/ || kryć, chować || psł. *kryti || poświadczone w 3Sg: kråjĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | kuc? /küc?/ || chustka na szyję || por. śwn. kütze || poświadczone jako kücai |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇cka /kuckă/ || powóz, bryczka, kareta || śdn. kutze + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇nstlikie /kunstliťĕ/ || kunsztowny, wymyślny || śdn. kunstlik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇sa /kusă/ || chatka, chałupa || por. śdn. kote || słowo poświadczone, obocznie kuso |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇wål /kuvål/ || kula || por. prus.-niem. kûl, kaul || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ku̇wlek /kuvlĕk/ || kulka, kuleczka || kuvål + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Kûna /Kaună/ || Kowno || niem. Kauen || toponim z niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | kůcá /kåuco/ || głownia (płonąca) || psł. *kъlča || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kůp /kåup/ || łabędź || psł. *kъlpь~kъlpъ || por. słi. kålp, łuż. kołṕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwȧpia /kvaṕă/ || miętus || niem. Quappe || słowo poświadczone jako niezasymilowane Quappi |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwetîste /kvetaistĕ/ || kwietnik, łąka kwiatowa || kjot + -aistĕ || formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwetene /kvetenĕ/ || kwiecisty || kjot + -enĕ || przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwetnek /kvetnĕk/ || kwiaciarz || kjot + -nĕk || złożenie wzorem criv-crivnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwiat /kjot/ || kwiat || psł. *květъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | kwîlet /kvailĕt/ || kwilić, płakać (o dziecku) || psł. *kviliti || poświadczone w 3Sg: kvailĕ |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==L== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | la /lă/ || tylko, chyba, no; -że || psł. *lĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ladá /lodo/ || skrzynia; trumna; kałamarz || śdn. lade || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ladka /lotkă/ || skrzynka, szufladka || lodo + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ladát /lodot/ || ładować || śdn. laden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lame /lomĕ/ || kulawy, chromy || śdn. lam || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lastawîcia /lostovaićă/ || jaskółka || psł. *lastavica || słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lastuw /Lostüv/ || Salzwedel || psł. lastovъ || słowo poświadczone, postuluje się także ľosťüv, ľostťüv, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | latwa /lotvă/ || łata (dachowa) || śdn. latte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lawá /lovo/ I || ława || psł. *lava || poświadczone w toponimii: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
|- | |- | ||
− | | | + | | lawá /lovo/ II || wiara || śdn. glâwe || słowo poświadczone, obocznie glovo |
|- | |- | ||
− | | | + | | lawîcia /lovaićă/ || ławka || psł. *lavica || poświadczone w toponimii: Lappke, Loweitz, Lowitz |
|- | |- | ||
− | | | + | | lazet /lozĕt/ || łazić, włazić || psł. *laziti || poświadczone w 3Sg: lozĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lazîka /lozaikă/ || ropucha || psł. *lazika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧdek /ladĕk/ || członek || śdn. let + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧgiėr /laďėr/ || obóz || śdn. leger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧchiėn /lax́ėn/ || konewka, beczułka || śdn. lechen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧját /lajot/ || pożyczyć || śdn. leihen || poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧmpá /lampo/ || lampa || śdn. lampe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧnene /lanenĕ/ || lniany || ľån + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧnîste /lanaistĕ/ || pole lnu || psł. *lьnišče || poświadczone w toponimii: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧp /lap/ || gałgan, łachman, szmata || śdn. lapp || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧs /las/ || łosoś || śdn. las || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧsterår /lasterår/ || oszczerca, potwarca || śdn. lasterer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧsterårska /lasterårskă/ || oszczerczyni, potwarczyni || lasterår + -skă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧwe /lavĕ/ || lwi || ľåv + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lȧzát /lazot/ || czytać || śdn. lesen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Låbi /Låbi/ || Łaba || psł. *olbe || słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo, hydronim |
|- | |- | ||
− | | | + | | lågat /lågăt/ || kłamać, łgać || psł. *lъgati || poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | låzîc /låzaic/ || łyżka || psł. *lъžicь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | låzîcak /låzaicăk/ || łyżeczka || låzaic + -ăk || zdrobnienie od poświadczonego słowa |
|- | |- | ||
− | | | + | | låzîka /låzaikă/ || kłamca, łgarz || psł. *lъžika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ląc /ląc/ || klęk, czepigi || psł. *lęčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lądîna /lądaină/ || niezabudowany teren || psł. *lędina || poświadczone w toponimii: Ladein-weide |
|- | |- | ||
− | | | + | | lągnǫt /lągnǫt/ || kłaść się? || psł. *legnǫti || poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lecet /lecĕt/ || leczyć || psł. *lěčiti || poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
|- | |- | ||
− | | | + | | led /led/ || lód || psł. *ledъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ledene /ledenĕ/ || wykonany z lodu || led + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lekànîcia /lekănaićă/ || jastrząb, kania || ?? + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lekar /lekăr/ || lekarz || psł. *lěkařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lemąz /lemąz/ || krokiew, kozioł (na dachu) || psł. *lěmęzь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lesne /lesnĕ/ || leśny || psł. *lěsьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lesna jablun /lesnă joblün/ || jabłoń leśna, leśniówka || lesnă + joblün || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lesne wréch /lesnĕ vrex/ || orzech laskowy (owoc) || lesnĕ + vrex || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lestîcia /lestaićă/ || leszczyna || psł. *leščica || słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | lestèwîcia /lestĕvaićă/ || leszczyna || psł. *leščevica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lestîna /lestaină/ || leszczyna || psł. *leščina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lewe /levĕ/ || lewy || psł. *lěvъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lewîcia /levaićă/ || lewica, lewa ręka || levĕ + -aićă || formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
|- | |- | ||
− | | | + | | lezt /lest/? || pełzać, leźć; włazić || psł. *lězti || poświadczone w 3Sg: lezĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | lialen /ľolĕn/ || ojcowy || ľoľă + -ĕn || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lias /ľos/ || las; drzewo, drewno || psł. *lěsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liat /ľot/ || lot, rejs || deryw. od ľotot || por. niem. fliegen-Flug, dłuż. lět |
|- | |- | ||
− | | | + | | liatát /ľotot/ || latać || psł. *lětati || poświadczone w 3Pl: ľotoją |
|- | |- | ||
− | | | + | | liatu /ľotü/ || rok; lato || psł. *lěto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåtkie /ľåtťĕ/ || lekki || psł. *lьgъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåtkiu /ľåtťü/ || lekko || psł. *lьgъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbaj /ľaibăj/ || raczej, lepiej || psł. *ľuběji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbe /ľaibĕ/ || miły, przyjemny || psł. *ľubъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbet /ľaibĕt/ || kochać, lubić || psł. *ľubiti || poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbėw /ľaibėv/ || miłość || psł. *ľubъvь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbėwne /ľaibėvnĕ/ || miłosny || ľaibėv + -nĕ || przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | liîbu /ľaibü/ || żartobliwie, dla żartu || psł. *ľubo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lidiá /liďo/ || cierpienie || śdn. leide || poświadczone w ASg: lidą |
|- | |- | ||
− | | | + | | lidiát /liďot/ || cierpieć || śdn. leiden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lifka /lifkă/ || kaftanik, gorset || śdn. lîfke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lichån /lixån/ || ciało, zwłoki, trup || śdn. lîcham || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | likát /likot/ || równać, zrównać, wyrównywać || śdn. liken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | likåm /likåm/ || równie, równo || śdn. lîk w narzędniku || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lipia /liṕă/ || warga || śdn. lippe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | litet /litĕt/ || lecieć || psł. *letěti || poświadczone w 3Sg: litĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | litîdle /litaidlĕ/ || samolot || litĕt + -aidlĕ || por. niem. Flugzeug, łuż. lětadło, cz. letadlo |
|- | |- | ||
− | | | + | | litîste /litaistĕ/ || lotnisko, port lotniczy || litĕt + -aistĕ || por. niem. Flughafen, Flugplatz, cz. letiště, dłuż. lětanišćo |
|- | |- | ||
− | | | + | | litnek /litnĕk/ || lotnik || litĕt + -nĕk || por. niem. Flieger, dłuż. lětaŕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | liûdi /ľaudi/ || ludzie || psł. *ľudьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | liûdskie /ľaucťĕ/ || ludzki || ľaudi + -sťĕ || złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
|- | |- | ||
− | | | + | | Liûchiuw /Ľaux́üv/ || Lüchow || psł. *ľuxovъ || słowo poświadczone, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | Liûtkiuw /Ľautťüv/ || Hitzacker || psł. ľudъkovъ? ľutъkovъ? || słowo poświadczone, toponim |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | lizet /lizĕt/ || leżeć || psł. *ležeti || poświadczone w 3Sg: lizĕ | |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîb /laib/ || miara zboża || psł. *lubъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîcerne /laicernĕ/ || lejcowy, zaprzęgowy || laićăr + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîciar /laićăr/ || lejce || leid-sêl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpåk /laipåk/ || dudek (ptak) || psł. *lupъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpîka /laipaikă/ || oprawca, hycel || psł. *lupika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîpîna /laipaină/ || łupina, kora; łyko || psł. *lupina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîska /laiskă/ || lisa, liszka, || psł. *lisъka/*lišьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîst /laist/ || liść; list || psł. *listъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîste /laistĕ/ || liście, listowie || laist + -ĕ || złożenie, wzorem innych collectiv |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîstne /laistnĕ/ || listny, liściasty || psł. *listьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ || maj || laistnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîstnîcia /laistnaićă/ || szałas, dom z gałęzi || psł. *listьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lît /lait/? || lać || psł. *liti? || poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ, pochodne na -lĕt |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîtåwskie /laitåfsťĕ/ || litewski || Laitvă + -sťĕ || przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lîtwa /Laitvă/ || Litwa || pl. Litwa || por. pl. Litwa, cz. Litva |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lîtwianek /Laitv́onĕk/ || Litwin || Laitvă + -'onĕk || regularna nazwa mieszkańca na -'onĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lîtwianka /Laitv́onkă/ || Litwinka || Laitvă + -'onkă || regularna nazwa mieszkanki na -'onkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | lîzát /laizot/ || lizać || psł. *lizati || poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
|- | |- | ||
− | | | + | | lonu /lönü/ || łono, objęcia || psł. *lono || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lozát /lözot/ || wybawić || śdn. losen || poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
|- | |- | ||
− | | | + | | lǫp /lǫp/ || lump, szmata, łachman || śdn. lump || słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
|- | |- | ||
− | | | + | | luchtår /lüxtår/ || latarnia, latarka || śdn. luchter || słowo poświadczone, obocznie löchtår |
|- | |- | ||
− | | | + | | luder /lüdĕr/ || pijak, nicpoń, obdartus || śdn. luder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ludia /lüďă/ || łódź || psł. *oldьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | luj /lüj/ || łój || psł. *lojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lujene /lüjenĕ/ || łojowy || psł. *lojenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | luk /lük/ || szczęście || psł. *glücke || słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
|- | |- | ||
− | | | + | | lumet /lümĕt/ || łamać || psł. *lomiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lupàtîcia /lüpătaićă/ || łopata do pieca, do chleba || psł. *lopatica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lupata /lüpotă/ || kość łopatkowa || psł. *lopata || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lukiėt /lüťėt/ || łokieć || psł. *olkъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lu̇ft /luft/ || powietrze || śdn. luft || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûg /laug/ I || łąka, pastwisko || psł. *lugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûg /laug/ II || ług || śrwn. louge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûk /lauk/ I || czosnek || psł. *lukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûk /lauk/ II || łuk || psł. *lukъ || poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûna /laună/ || księżyc || psł. *luna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûza /lauză/ || kałuża || psł. *łuža || poświadczone w toponimii: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
|- | |- | ||
− | | | + | | Lûzîcia /Lauzaićă/ || Łużyce || laug + -aićă || zaadaptowanie łuż. Łužica |
|- | |- | ||
− | | | + | | lûzîckie /lauzaicťĕ/ || łużycki || Lauzaićă + -sťĕ || przymiotnik geograficzny |
|- | |- | ||
− | | | + | | lŷse /låisĕ/ || łysy || psł. *lysъjь || rozkład poświadczone låisaină |
|- | |- | ||
− | | | + | | lŷsîna /låisaină/ || czoło || psł. *lysina || słowo poświadczone, być może låisaińă |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==M== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | madŷ /modåi/ || mól || śdn. made || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | macht /moxt/ || moc, siła, potęga || śdn. macht || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mal /mol/ || znak, piętno, znamię || śdn. mâl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | male /molĕ/ || mały || psł. *malъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | male palac /molĕ polăc/ || mały palec || molĕ + polăc || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maliat /moľăt/ || malować || śdn. malen || poświadczone w 3Sg: moľă |
|- | |- | ||
− | | | + | | malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maltit /moltit/ || posiłek, danie || śdn. mâl-tît || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | man /mon/ || księżyc || śdn. mân || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mand /mond/ || miesiąc || śdn. mând || słowo poświadczone w nazwach miesięcy |
|- | |- | ||
− | | | + | | Margata /Morgotă/ || Małgorzata || śdn. Margate || zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Margatka /Morgotkă/ || Małgosia || śdn. Morgotă + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîja /Moraja/ || Maryja, Maria || śdn. Marie || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ || święto Matki Boskiej || Morajĕn + danăc || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîka /Moraikă/ || Marysia || Moraja + -kă || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mark /Mork/ || Marek || śdn. Mark || imię zapożyczone z śdn., zasymilowane jak inne, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | marwa /morvă/? || mrówka || psł. *morva || poświadczone w l.mn.: morvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | marwîste /morvaistĕ/ || mrowisko || psł. *morvišče || poświadczone w toponimii: Moorfeitz, Morfeitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | masketår /mosketår/ || żołnierz || niem. Musketier || słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | maskiu /mosťü/ || masło || psł. *maslъko || słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Maskwá /Moskvo/ || Moskwa || ros. Москва || zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | maslu /moslü/ || masło || psł. maslo || poświadczone w GSg: moslo, ale niepewne, por. mosťü |
|- | |- | ||
− | | | + | | matá /moto/ || wymiar, rozmiar || śdn. mate || poświadczone w ASg: motǫ |
|- | |- | ||
− | | | + | | matecha /motexă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mates /Motĕs/ || Mateusz, Maciej || śdn. Mathies || zapożyczenie z śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | materen /moterĕn/ || matczyny || psł. *materinъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matîcia /motaićă/ || królowa pszczół || psł. *matica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | matka /motkă/ || suka || psł. *matъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mazat /mozăt/ || mazać, smarować || psł. *mazati || poświadczone w 3Sg: mozĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mȧcedanac /Macedonăc/ || Macedończyk || macedon- + -ăc || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem, por. mac. Македонец |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mȧcedanîja /Macedonajă/ || Macedonia || niem. Mazedonien || zapożyczenie być może z -k-, ale w niem. Makedonien oznacza historyczny region |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mȧcedanka /Macedonkă/ || Macedonka || macedon- + -kă || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem, por. mac. Македонка |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧcedanskie /macedonsťĕ/ || macedoński || macedon- + -sťĕ || typowy przymiotnik |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧdiá /maďo/ || miód pitny || śdn. mêde || poświadczone w ASg: madą |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧde dat /made-dot/ || dać coś komuś w drogę, wyposażyć || śdn. mede + dot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧde jest /made-jest/ || jeść z kimś || śdn. mede + jest || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧdgit /madgit/ || posag || śdn. medegift || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧkȧrelia /makareľă/ || makrela || śdn. makkerēle || zapożyczenie, -le>-ľă jak w kortviľă, -ere->-are- jak varo, por. pl., łuż. makrela |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧl /mal/ || żerdź, tyka, drążek || śdn. mol || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧlnek /malnĕk/ || młynarz || śdn. malen + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧlnîcia /malnaićă/ || młyn || śdn. malen + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ || młynarski || malnĕk + -üv || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧma /mamă/ || mama || mowa dziecięca || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧn /man/ || ale, lecz || śdn. man || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧnaj /manăj/ || mniej || psł. *mьněje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧndȧrina /mandarină/ || mandarynka || niem. Mandarine || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. mandarina |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧnese /manesĕ/ || mniejszy || psł. *mьnějьšьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧrene /marenĕ/ || śmierć || psł. *mьrěnьje || poświadczone w celowniku: mareńĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧrkát /markot/ || znaczyć, oznaczać || śdn. marken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧrznǫt /marznǫt/ || marznąć, zamarzać || psł. *mьrznǫti || poświadczone w 3Sg: marznĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧzet /mazĕt/ I || mży, siąpi (o legkim deszczu) || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mȧzet /mazĕt/ II || mrużyć, puszczać oczko, dawać znak || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | måch /måx/ || mech || psł. *mъxъ || poświadczone w toponimii: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
|- | |- | ||
− | | | + | | måswîcia /måsvaićă/ || komar || psł. *mъšьvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąc /mąc/ || piłka, balon || psł. *męčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąciat /mąćăt/ || dotykać, macać || psł. *macati || poświadczone w 3Sg: mąćă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mącnǫt /mącnǫt/ || dotknąć, macnąć || psł. *macnǫti || poświadczone w 3Sg: mącnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąsi /mąsi/ || mięso || psł. *męse (!) || słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje |
|- | |- | ||
− | | | + | | mąsnene /mąsnenĕ/ || mięsny, z mięsa || psł. *męsьnenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mątkie /mąťĕ/ || miękki || psł. *mękъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | med /med/ || miód || psł. *medъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | medena melana /medenă melonă/ || melon, melon miodowy || medenĕ + melonă || kalka niem. Honigmelone, por. łuż. mjodowa melona |
|- | |- | ||
− | | | + | | medene /medenĕ/ || miodowy || med + -enĕ || typowy przymiotnik na -enĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mech /mex/ || worek, torba || psł. *měxъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mejėr /mejėr/ || kosiarz || śdn. meier || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | melana /melonă/ || melon || niem. Melone || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. melona |
|- | |- | ||
− | | | + | | menet /menĕt/ || mniemać, sądzić || psł. *měniti || poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne |
|- | |- | ||
− | | | + | | menza /menză/ || stołówka || niem. Mensa || por. głuż. mensa |
|- | |- | ||
− | | | + | | merek /merĕk/ || dziki chrzan || śdn. marreik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | meret /merĕt/ || mierzyć || psł. *měriti || poświadczone w 3Sg: merĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesak /mesăk/ || torba, worek || psł. *měšьkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesȧcak /mesacăk/ || woreczek || mesak + -ăk || zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesat /mesăt/ || mieszać || psł. *měšati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mesîste /mesaistĕ/ || wór || psł. *měšišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mestiår /mesťår/ || mistrz || śdn. mêster || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | met /met/ || mieć; musieć || psł. *(jь)měti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | met tedane /met tedonĕ/ || mieć do czynienia || met + tedonĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | metat /metăt/ || miotać || psł. *metati || poświadczone w 3Sg: micĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | metla /metlă/ || miotła || psł. *metla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miale /ḿolĕ/ || malutki || psł. *mělъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miará /ḿoro/ || miara || psł. *měra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miart /ḿort/ || szpik kostny || śdn. mark, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miastu /ḿostü/ || miejsce || psł. *město || poświadczone w miejscowniku: meste |
|- | |- | ||
− | | | + | | miågát /ḿågot/ || mrugać || psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | miågnǫt /ḿågnǫt/ || mrugnąć || psł. *mьgnǫti || rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot |
|- | |- | ||
− | | | + | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | midzia /miʒ́ă/ || miedza || psł. *meďa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mildichie /mildix́ĕ/ || łagodny || śdn. mildich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | milta /miltă/ || śledziona || śdn. milte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Minsk /Minsk/ || Mińsk (Litewski) || brus. Мінск || zapożyczenie toponimu bez potrzeby adaptacji, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mîchal /Maixăl/ || Michał || śdn. Michel || poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mîchelka /Maixelkă/ || Michaś || Maixăl + -kă || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîliá /maiľo/ || mila || śdn. mile || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîlnîcia /mailnaićă/ || mączniak (grzyb pasożytniczy) || śdn. mel + -naićă || słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîmu /maimü/ || mimo, obok || psł. *mimo || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | mînåk /mainåk/ || wykastrowany samiec konia, wałach || por. śdn. meidem || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîrán /mairon/ || majeranek || śdn. meiran || słowo poświadczone, być może mairån |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîska /maiskă/ || targ; jarmark || maiso + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîsá /maiso/ || msza || śdn misse || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîsåcne /maisåcnĕ/ || targowy, jarmarczny || maiskă + -nĕ || przymiotnik od poświadczonego maiskă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mîz /maiz/ || kukurydza || niem. Mais || por. łuż. majs, nie z Kukuruz ani Türken, bo to słowa południowoniemieckie |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåcene /mlåcenĕ/ || mleczny || psł. *melčenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåcenek /mlåcenĕk/ || mlecz, rybie nasienie || psł. *melčenikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåde /mlådĕ/ || młody || psł. *moldъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåde dȧn /mlådĕ dan/ || sąd ostateczny || mlådĕ + dan || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåka /mlåkă/ || mleko || psł. *melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mlåt /mlåt/ || mleć, mielić || psł. *melti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mode /mödĕ/ || zmęczony || śdn. mode || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mord /mörd/ || mord, morderstwo || śdn. mord || poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mordål /mördål/ || morderca || śdn. morder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mori /möri/ || morze || psł. *moře || poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai |
|- | |- | ||
− | | | + | | mornek /mörnĕk/ || marynarz || möri + -nĕk || kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ |
|- | |- | ||
− | | | + | | morska pasîcia /mörskă pasaićă/ || psioszka, zdrobniale o żeńskich genitaliach || mörskă + ṕås + -aićă || por. pl. psiocha, psioszka |
|- | |- | ||
− | | | + | | morskie /mörsťĕ/ || morski || möri + -sťĕ || por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski |
|- | |- | ||
− | | | + | | morskie piås /mörsťĕ ṕås/ || foka || mörsťĕ + ṕås || kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos |
|- | |- | ||
− | | | + | | most /möst/ || grobla, wał || psł. *mostъ || słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" |
|- | |- | ||
− | | | + | | motát /mötot/ || motać || psł. *motati || poświadczone w 3Sg: mötojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | motuwîdle /mötüvaidlĕ/ || motowidło || psł. *motovidlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mǫcåne /mǫcånĕ/ || mączny, związany z mąką || psł. *mǫčьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mǫde /mǫdĕ/ || męskie genitalia || psł. *mǫdo || słowo poświadczone w NDu: mǫdă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mucet /mücĕt/ || moczyć || psł. *močiti || poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mucia /müćă/ || suczka || niem. Mutz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muciá /müćo/ || nietoperz || por. śdn. vledder mûs || słowo poświadczone, obocznie müćă |
|- | |- | ||
− | | | + | | mucîdle /mücaidlĕ/ || moczydło (do moczenia lnu) || psł. *močidlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muct /müct/ || móc || psł. *moťi || poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ… |
|- | |- | ||
− | | | + | | mugiåla /müďålă/ || mogiła || psł. *mogyla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muj /müj/ || mój || psł. *mojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mukre /mükrĕ/ || mokry || psł. *mokrъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mukret /mükrĕt/ || zwilżać || psł. *mokriti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mukru /mükrü/ || mokro || psł. *mokro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mumîstu /mümaistü/ || korale (koral?) || psł. *momisto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muzgie /müzďĕ/ || szpik kostny || psł. *mozgy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûdîka /maudaikă/ || zatyczka w dyszlu u radła || psł. *mudika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûdît sa /maudait să/ || opóźniać się || psł. *muditi sę || poświadczone w 3Sg: maudi-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûchá /mauxo/ || mucha || psł. *muxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûriá /mauŕo/ || mur || mure || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûriát /mauŕot/ || murować || muren || poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûrnek /maurnĕk/ || murarz || mauŕo + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mûsîcia /mausaićă/ || położnica, sześćniedziałka || niejasne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můcące skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ || Wielki Piątek || måucącĕ + skǫpĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můcet /måucet/ || milczeć || psł. *mьlčiti || poświadczony imiesłów: måucącĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | můckǫ /måuckǫ/ || potajemnie, po kryjomu || psł. mьlčьkojǫ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můnia /måuńă/ || błyskawica || psł. *mъlnьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | můz /måuz/ || ślimak || psł. *mъlžь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷ /moi/ || my || psł. *my || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷn /moin/ || cześć, czołem, siema || dn. moin || pożyczna z dolnoniemieckiego, por. kasz. mòjn |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷt /moit/ || myć || psł. *myti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷt del /moit del/ || zmywać || moit + del || poświadczone w 3Sg: mojĕ del |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷt sa /moit să/ || myć się || psł. *myti sę || poświadczone w 3Sg: moji-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | mŷte /moitĕ/ || wynagrodzenie, zapłata || psł. *myto || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==N== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | na /no/ || na || psł. *na || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | na jûtra /no jautră/ || na jutro || psł. *na jutrě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | na lewaj /no levăj/ || z lewa, po lewej || no + levĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | na lewu /no levü/ || na lewo, do lewa || no + levü || w analogii do: no levăj |
|- | |- | ||
− | | | + | | na prawaj /no provăj/ || z prawa, po prawej || no + provĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | na prawu /no provü/ || na prawo, do prawa || no + provü || w analogii do: no provăj |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-jûtre /nojautrĕ/ || wschodni || na + jautrü || analogicznie do no-pĕlni |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-pèlni /nopĕlni/ || południowy || na + pölni || poświadczone w wyrażeniu na pèlni votĕr |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-pèlnuc /nopĕlnüc/ || północny || na + pölnüc || analogicznie do no-pĕlni |
|- | |- | ||
− | | | + | | na-wècer /novĕcer/ || zachodni || na + wicer || analogicznie do no-pĕlni |
|- | |- | ||
− | | | + | | nabår /nobår/ || sąsiad || śdn. naber || słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
|- | |- | ||
− | | | + | | nabiartkie /nob́ortťĕ/ || rama z przybijaczką (w krosnach) || psł. *nabьrdъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nacąt /nocąt/ || rozpocząć, zacząć || psł. *načęti || poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
|- | |- | ||
− | | | + | | nacǫtak /nocǫtăk/ || początek || psł. *načętъkъ || słowo wzorem głuż. započeć-započatk |
|- | |- | ||
− | | | + | | nadǫt /nodǫt/ || nadmuchać || psł. *nadǫti || poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nagie /noďĕ/ || nagi, goły || psł. *nagъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | najt /nojt/ || znaleźć; wygrać, zwyciężyć (w grze) || psł. *najьti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nalet /nolĕt/ || nalać || psł. *naliti || poświadczone w 3Sg: nolėjĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | naluzene /nolüzenĕ/ || przyzwyczajenie, nawyk || psł. *naloženьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nanuset /nonüsĕt/ || nanosić || psł. *nanositi || poświadczone w 3Sg: nonüsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | na pàlŷ /no pălåi/ || na poły, ani dobra ani zły, obojętny || psł. *na poly || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | napet /nopĕt/ || napoić || psł. *napiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | napucąt /nopücąt/ || zacząć, rozpocząć || psł. *napočęti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nàpuwadet /năpüvodĕt/ || zaprzęgać || psł. *napowaditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | narmȧlne /normalnĕ/ || normalny || niem. normal + -nĕ || zapożyczenie z niem., por. głuż., pl. normalny |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | nas /nos/ || nasz || psł. *našь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | nasȧrat /nosarăt/ || nasrać || psł. *nasьrati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | natore /notörĕ/ || innym razem, na drugi raz || psł. *na vъtoroje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | natucet /notücĕt/ || natoczyć (wino, piwo) || psł. *natočiti || poświadczone w 3Sg: notücĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nawartît sa /novortait să/ || wrócić || psł. *navortiti sę || poświadczone w rozkaźniku: navărtai-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | nawet /novĕt/ || nawinąć || psł. *naviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nawûcat /novaucăt/ || przyzwyczajać, nauczać || psł. *naučati || poświadczone w 3Sg: novaucă |
|- | |- | ||
− | | | + | | nawûcet /novaucĕt/ || przyzwyczaić, nauczyć || psł. *naučiti || poświadczone w 3Sg: novaucĕ |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | nȧckî /nacťai/ || niecki; opałka || psł. *nьťьky || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧpȧrad /naparăd/ || najpierw || psł. *naperdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧra /nară/ || głupiec || śdn. narre || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧwŷsne /navoisnĕ/ || zwierzchni, naczelny || psł. *navyšьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nȧzduk /nazdük/ || chusteczka do nosa || śdn. nase-dôk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nebu /nebü/ || niebo; podniebienie || psł. *nebo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nebudziår /nebüʒ́år/ || świder || swn. *nebagēr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nedånuw /nedånüv/ || bezdenny || psł. *nedъnovъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nednaza /nednoză/ || pończocha || śdn. nedden-hase || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nefá /nefo/ || bratanek || śdn. nêve || por. głuż. nefa |
|- | |- | ||
− | | | + | | nefka /nefkă/ || bratanica || nefo + -kă || nazwa żeńska na -kă |
|- | |- | ||
− | | | + | | negelka /negelkă/ || goździk || śdn. negelken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nech /nex/ || niech || psł. *nexaji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nechat /nexăt/ || zostawić, zaniechać || psł. *nexati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nekåtu /nekåtü/ || nikt || psł. *nekъto || słowo poświadczone, Polański odczytuje nĕkåtü, ne- zamiast ni- bo k- jest twarde |
|- | |- | ||
− | | | + | | nemac /nemăc/ || młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nemkînka /nemťainkă/ || dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němъkynъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nenka /nenkă/ || panna młoda; synowa || prawdopodobnie słownictwo dziecięce || słowo poświadczone, obocznie ninkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | neret sa /neret să/ || żywić się || śdn. neren || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nerezac /nerezăc/ || nietrzebiony samiec świni, kiernoz; dzik || psł. *nerěžьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nerw /nerv/ || nerw || niem. Nerv || zapożyczenie, por. łuż. nerw |
|- | |- | ||
− | | | + | | nerwozne /nervöznĕ || nerwowy || niem. nervös + -nĕ || por. łuż. nerwozny, cz. nervózní |
|- | |- | ||
− | | | + | | netupard /netüpărd/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ni /ni/ || nie || psł. *ne || słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nibisne /nibisnĕ/ || niebiański || nebü + -nĕ || przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
|- | |- | ||
− | | | + | | nic /nic/ || nic; wcale nie || psł. *nečьso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nidelne /nidelnĕ/ || niedzielny || nideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | nidet /nidĕt/ || nienawidzić; zazdrościć || śdn. niden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nichtia /nixťă/ || siostrzeniec || śdn. nichte || por. głuż. nichta, śdn. -te > -ťă częste |
|- | |- | ||
− | | | + | | nichtka /nichtkă/ || siostrzenica || nixťă + -kă || forma żeńska na -kă |
|- | |- | ||
− | | | + | | nijȧdån /nijadån/ || żaden || psł. *nejedъnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nikiėde /niťėdĕ/ || nigdzie || psł. *nekъde || słowo poświadczone, być może niťėd |
|- | |- | ||
− | | | + | | nina /nină/ || teraz || psł. *nyně, nieregularnie || słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
|- | |- | ||
− | | | + | | nincera /ninceră/ || przedwczoraj || śdn. nên + ceră || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ninesne /ninesnĕ/ || teraźniejszy, obecny || nină + -esnĕ || formacja jak dan-danesnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | ninjûtra /ninjautră/ || pojutrze || śdn. nên + jautră || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nislé /nisle/ || nosze || psł. *neslě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ || niewiązana mowa, proza || psł. *nevęzanaja rěčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nizît /nizait/ || ropień, wrzód || psł. *nežitъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nît /nait/ || nić || psł. *nitь || słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîwa /naivă/ || pole; rola; niwa || psł. *niva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîzkie /naisťĕ/ || niski || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîzkiu /naisťü/ || nisko || psł. *nizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nîzne /naiznĕ/ || dolny || psł. nižьnъjь ||poświadczone w toponimii: Niesen-Deich, Niesen-Wiese, Naisdöhl |
|- | |- | ||
− | | | + | | nos /nös/ || nos || psł. *nosъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nǫta /nǫtă/ || stado bydła || psł. *nuta || poświadczone w ASg: nǫtǫ, por. słe. núta |
|- | |- | ||
− | | | + | | nǫtar /nǫtăr/ || pasterz bydła rogatego || nǫtă + -ăr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuc /nüc/ || noc || psł. *noťь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuciåne /nüćånĕ/ I || nocny || psł. *noťьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuciåne /nüćånĕ/ II || wartownik, stróż nocny || psł. *noťьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuga /nügă/ || noga, stopa || psł. *noga || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nugate /nügotĕ/ || posiadający nogi || psł. *nogatъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nugàwîcia /nügăvaićă/ || nogawka || nügă + -vaićă || formacja jak rǫkăv-rǫkăvaićă, por. cz. nohavice, dłuż. i głuż. nohajca |
|- | |- | ||
− | | | + | | nugiėt /nüďėt/ || paznokieć || psł. *nogъtь || słowo poświadczone, w przypadkach zależnych temat nüxť- |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuchtak /nüxtăk/ ?? || paznokietek ||| psł. nogъtъkъ || poświadczone w APl: nüxťai |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuset /nüsĕt/ || nosić || psł. *nositi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuwá /nüvo/ || nów || psł. *nova || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuwe /nüvĕ/ || nowy || psł. *novъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuwîna /nüwaină/ || ugór zaorany od nowa, nowa ziemia uprawna || psł. *novina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuwîne /nüvainĕ/ || wiadomości, gazeta || psł. *noviny || formacja wzorem głuż. nowiny, cz. noviny, sch. novine |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuzîcé /nüzaice/ || nożyce || psł. *nožicĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | nuznŷ /nüznåi/ || pochwa na nóż || psł. *nožьny || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==О== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | opát /öpot/ || pocałować || śdn. open || poświadczony derywat: öpåk |
|- | |- | ||
− | | | + | | opåk /öpåk/ || pocałunek || śdn. open + -åk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | osterickie /östericťĕ/ || austriacki || Österikă + -cťĕ || przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Osterika /Österikă/ || Austria || por. dn. Öösteriek || Österikă na Österreich tak jak Emerika na Himmelreich |
|- | |- | ||
− | | | + | | Osterikiėr /Österiťėr/ || Austriak || Österikă + -år || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem -år |
|- | |- | ||
− | | | + | | Osterikiėrska /Österiťėrskă/ ||Austriaczka || Österikiėr + -skă || nazwa mieszkanki z produktywnym sufiksem -skă po -år |
|- | |- | ||
− | | | + | | owål /övål/ || strug, hebel || śdn. hovel || słowo poświadczone, por. evål |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==P== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | padát sa /podot să/ || padać (o deszczu) || psł. *padati sę || poświadczone w 3Sg: podăji-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | pagîbne /poďaibnĕ || mądry || psł. *pagubьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pające /pojącĕ/ || pajęczy || psł. *pajǫčьjь || formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pająk /pojąk/ || pająk || psł. *pajǫkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pającîna /pojącainǎ/ || pajęczyna || psł. *pajǫčina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pak /păk/ || ale, lecz || psł. *pakъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pal /pol/ || pal, kołek || śdn. pâl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | palac /polăc/ || palec (u rąk i u nóg) || psł. *palьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | palcą /polcą/ || paluszek || psł. palьčę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | palek /polĕk/ || kołek, drewniany gwóźdź || śdn. pâl + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pará /poro/ || błoto, brud, kał || psł. *para || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parene /porenĕ/ || brudny, ubłocony || psł. *parenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | paret /porĕt/ || brudzić || psł. *pariti || poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro |
|- | |- | ||
− | | | + | | parîna /poraină/ || huba, hubka, żagiew || psł. *parina || słowo poświadczone (jako nazwa terenowa) |
|- | |- | ||
− | | | + | | parg /porg/ || próg || psł. *porgъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parch /porx/ || purchawka, purchatka || psł. *porxъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parîna /poraină/ || huba, hubka, żagiew || psł. *parina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parsą /porsą/ || prosię || psł. *porsę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimii: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
|- | |- | ||
− | | | + | | parsnene /porsnenĕ/ || prochowy, dotyczący prochu || porx + -nenĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pasék /pasek/ || pasieka || psł. *pasěkъ || poświadczone w toponimii: Pasacken, Paask, Passek, Patschak, por. pośw. persek |
|- | |- | ||
− | | | + | | pasmą /posmą/ || pasmo nici || psł. *pasmo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pastwîste /postvaistĕ/ || pastwisko || psł. *pastvišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pat /pot/ || kopyto nierozdwojone || por. szlez.-holszt. poot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | patát /potot/ || szczepić, zaszczepiać || śdn. poten, paten || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | patŷ /potåi/ || kopyto rozdwojone, racica || por. szlez.-holszt. poot + -åi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pawes /povĕs/ || papież || śdn. pâwes || słowo zasymilowane jak łuż. bamž, por. Drevĕs |
|- | |- | ||
− | | | + | | pazá /pozo/ || pacha || psł. *paža || por. łuż. paža |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧda /padă/ || ropucha || śdn. padde || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧgàlîcia /pagălaićă/ || rogalik, bułka w kształcie podkowy || dn. paggeln + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧjane /pajonĕ/ || pijany || psł. *pijanъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧjàwîcia /pajăvaićă/ || pijawka || psł. *pijavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧjîka /pajaikă/ || pijak || pait + -aikă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧn /pan/ || pień || psł. *pьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧnkiuk /panťük/ || omlet || dn. pannkōk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpàrnîcia /papărnaićă/ ||młynek do pieprzu || paṕår + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpiår /paṕår/ || pieprz || psł. *pьpьrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧpirene /papirenĕ/ || papierowy || papir + -enĕ || formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materiały |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧprika /paprikă/ || papryka || niem. Paprika || zapożyczenie, dodatkowo może być reanalizowane jako papr- od paṕår i -ikă jak w ťönikă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧradle /parodlĕ/ || miejsce do prania, pralnia || psł. pьradlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrànîcia /parănaićă/ || kijanka do prania || psł. *pьranica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrdet /pardĕt/ || pierdzieć || psł. *pьrděti || poświadczone w 3Sg: pardĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧre /parĕ/ || pierwszy || psł. *pьrvъjь, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧréd /pared/ || przedtem, dawniej || psł. *perdъ, z nieregularnym -a- || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pȧriz /Pariz/ || Paryż || niem. Paris || zapożyczenie z niem., por. łuż. Paris (/-z-/), toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrstin /parstin/ || pierścionek, obrączka ślubna || psł. *pьrstenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrtîja /partajă/ I || partia towaru; partia w grze || niem. Partie || zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧrtîja /partajă/ || partia polityczna || niem. Partei || zapożyczenie, internacjonalizm |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧse /pasĕ/ || psi || ṕås + -ĕ || typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧsinne /pasinĕ/ || pszenny || psł. *pьšenьnъjь || derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧsinîcia /pasinaićă/ || pszenica || psł. *pьšenica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧstèlîcia /pastĕlaićă/ || piec, otwór piecowy || psł. *pьščelica?? || słowo poświadczone, niepewne |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧstrîcia /pastraićă/ || żmija || *ṕåstrĕ + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pȧt /pat/ || naczynie || por. śdn. pot/put || poświadczone w liczbie mnogiej: pate |
|- | |- | ||
− | | | + | | påknǫt /påknǫt/ || upaść, spaść || psł. *pъknǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påknǫt dånû /påknǫt dånau/ || wpaść || påknǫt + dånau || poświadczone w 3Sg: dånau påknĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | påknǫt del /påknǫt del/ || odpaść || påknǫt + del || poświadczone w aoryście: påci del |
|- | |- | ||
− | | | + | | påknǫt wånû /påknǫt vånau/ || wypaść || påknǫt + vånau || w analogii do poświadczonego dånau påknĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtinac /påtinăc/ || ptak || psł. *pъtenьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtinȧcka /påtinackă/ || ptaszek || psł. *pъtenьčьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince /påtincĕ/ || ptasi || psł. pъtenьčьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince garch /påtincĕ gorx/ || ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) || påtince + gorx || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ || ptasie mleko || påtince + mlåkă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ || ptasia wyka || påtince + zalą || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtincnîcia /påtincnaićă/ || klatka na ptaki || patinăc + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | påtka /påtkă/ || genitalja || psł. pъtka? || słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pądz /pąʒ/ || pieniądz; fening || psł. *pěnęʒь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąpil /pąpil/ || bąk, trzmiel || dźwiękonaśladowcze? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąska /pąskă/ || kiełbasa, kiszka || śdn. panse + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątàru/pątărü/ || pięcioro || psł. *pętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątnàdist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiusté /pątťüste/ || Zielone Świątki || śdn. pinkesten, etymologia ludowa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiustne /pątťüstnĕ/ || zielonoświątkowy || pątťüstĕ + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pątstig /pątstig/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje pątstiďĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pegá /pego/ || pieg || psł. *pěga || słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha |
|- | |- | ||
− | | | + | | pegate /pegotĕ/ || piegaty || pego + -otĕ || pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pek /pek/ || smoła || śdn. pek || poświadczone w GSg: peťai |
|- | |- | ||
− | | | + | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pekàrnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Peking /Peking/ || Pekin || niem. Peking || zapożyczenie, por. łuż., cz. Peking, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | pelen /pelĕn/ || piołun || psł. *pelynъ || poświadczone w GSg: pelåinĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pènidelia /pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pènidelne /pĕnidelnĕ/ || poniedziałkowy || pĕnideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | penît sa /penait să/ || pienić się || ṕonă + -ait să || czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
|- | |- | ||
− | | | + | | perdaja /perdojă/ || sprzedaż || psł. *perdaja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perdajîka /perdojaikă/ || sprzedawca || perdot + -aikă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perdát /perdot/ || sprzedawać || psł. perdavati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pere /perĕ/ || pierze || psł. *perьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perèndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perèndȧnne /perĕndanĕ/ || czwartkowy|| perĕndan + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | peret /perĕt/ || prać || psł. periti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perjadat /perjodăt/ || przejadać; przegrywać || psł. *per-jědati || poświadczone w 3Sg: perjodă |
|- | |- | ||
− | | | + | | perjést /perjest/ || przejeść; przegryźć || psł. *per-jěsti || poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ |
|- | |- | ||
− | | | + | | perlet /perlĕt/ || przelać || psł. *perliti || poświadczone w 3Sg: perlajĕ, może perlait? |
|- | |- | ||
− | | | + | | permesat /permesăt/ || przemieszać, pomieszać, zamieszać || psł. *perměšati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | perprasane /perprosone/ || egzamin, test || perprosot + -nĕ || por. dłuż. pśespytowanje |
|- | |- | ||
− | | | + | | perprasát /perprosot/ || przepytywać, egzaminować || per- + prosot || złożenie wzorem dłuż. pśepšašaś, pśepšašowaś |
|- | |- | ||
− | | | + | | perret /perrĕt/ || przekopać, przeryć || psł. *perryti || poświadczone w 3Sg: perråjĕ, może perråit? |
|- | |- | ||
− | | | + | | pers /pers/ || brzoskwinia || dn. pers || poświadczone w l.mn.: persai |
|- | |- | ||
− | | | + | | Persår /Persår/ I || Pers || niem. Perser || zapożyczenie z niem., por. dłuż. Persaŕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | persår /persår/ II || dywan perski || niem. Perser || por. dłuż. perser, niem. słowo również jest dwuznaczne |
|- | |- | ||
− | | | + | | Persîja /Persajă/ || Persja || niem. Persien || zapożyczenie z adaptowaniem -ajă |
|- | |- | ||
− | | | + | | perskie /persťĕ/ || perski || Pers- + -sťĕ || por. niem. Persisch |
|- | |- | ||
− | | | + | | perstrelet /perstrelĕt/ || przestrzelić || psł. *perstrěliti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | peru /perü/ || pióro (ptasie) || psł. pero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pesen /pesĕn/ || pieśń || psł. *pěsnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Piana /Ṕonă/ || Peene, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja, hydronim |
|- | |- | ||
− | | | + | | piana /ṕonă/ || piana || psł. *pěna || poświadczone w toponimii: Peene |
|- | |- | ||
− | | | + | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piasåcnĕ /ṕosåcnĕ/ || piaszczysty || ṕosăk + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piat /ṕot/ || śpiewać; piać || psł. *pěti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piåstre /ṕåstrĕ/ || pstry, pstrokaty || psł. *pьstrъjь || poświadczony derywat: pastraićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pic /pic/ || piec piekarski || psł. *peťь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | picne /picnĕ/ || służący do pieczenia || psł. *pečьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pija /pijă/ || ciepła koszula, kabacik || por. szlez.-holszt. pie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pilenka /pilenkă/ || pieluszka, pielucha || psł. *pelenъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pinka /pinkă/ || srom kobiecy || ??? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piniat /pińăt/ || katować, męczyć || śdn. pinigen || poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg |
|- | |- | ||
− | | | + | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pipȧną || przepiórka || ??? || słowo poświadczone, być może pipalą |
|- | |- | ||
− | | | + | | pipat /pipăt/ || całować || dn. pīpen || poświadczone w 3Sg: pipă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pipsȧk /pipsak/ || dudy || śdn. pip-sak || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirdat /pirdăt/ || sprzedać || psł. *perdati || poświadczony imiesłów: pirdonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pir /pir/ || dla || psł. *perъ || słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirbas /pirbăs/ || na bose nogi || psł. *perъ + bosъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pircu /pircü/ || dlaczego || pir + cü || w analogii do poświadczonego pirtü |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirtu /pirtü/ || dlatego || pir + tü || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ || wyciągnąć się, przeciągnąć się || psł. *pertęgnǫti sę || poświadczone w 3Sg: pirtągni-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | pirwȧrtet /pirvartĕt/ || przewiercić || psł. *pervьrtiti || poświadczone w 3Sg: pirvartĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pisát /pisot/ || oddawać mocz, sikać || śdn. pissen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pisîna /pisaină/ || mocz || pisot + -aină || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pitår /Pitår/ || Piotr || śdn. Peter || imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pitrègard /Pitrĕgord/ || Piotrogród, Petersburg || Pitår + -gárd || kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîla /pailă/ || kaczka || por. szlez.-holszt. Piele || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîlą /pailą/ || gąsię, kaczę || psł. *pilę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîlia /paiľă/ || pożyteczność, użyteczność, korzyść || psł. *pilьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîlne /pailnĕ/ || pożyteczny, korzystny || paiľă + -nĕ || przymiotnik od pośw. rzeczownika, por. pl., łuż. pilny, sła. pilný |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîstat /paistăt/ || gwizdać || psł. *piščati || poświadczone w 3Sg: paistĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîstialka /paisťolkă/ || piszczałka, fujarka || psł. *piščalъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pît /pait/ || pić || psł. *piti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîte /paitĕ/ || picie, napój || psł. *pitьje || poświadczone w celowniku: kå paiťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîwene /paivenĕ/ || piwny || paivü + -enĕ || por. mlåkă-mlåcenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîwnîcia /paivnaićă/ || pub, miejsce picia piwa || paivü + -naićă || kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîza /paizǎ/ || dupa? || por. prus.-niem. puse || poświadczone w ASg: paizǫ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pîzdia /paizďǎ/ || dupa, tyłek? || psł. *pizda, zmiękczony temat || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plagá /plogo/ || plaga, klęska || śdn. plâge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plagát /plogot/ || męczyć, dręczyć || śdn. plagen || poświadczone w czasie przeszłym: plogol |
|- | |- | ||
− | | | + | | plachta /ploxtă/ || płachta, prześcieradło, obrus, serweta || psł. *plaxъta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plachtwîcia /ploxtvaićă/ || chusta, chustka || ploxtă + -vaićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plakat /plokăt/ || płakać || psł. *plakati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plast /plost/ || włóka (jednostka powierzchni) || psł. plastъ || poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | plastnek /plos(t)nĕk/ || właściciel jednej włóki pola || plost + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | platet /plotĕt/ || kosztować, być wartym || psł. *platiti || poświadczone w 3Sg: plotĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧmazé /plamoze/ || pióropusz || śdn. plumasie || słowo poświadczone, liczba mnoga |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧnta /plantă/ || roślina || śdn. plante || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧntát /plantot/ || sadzić || plantă + -ot || poświadczone gerundium: plantonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧtér /plater/ || miska, półmisek || śdn. plattêr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plȧterek /platerĕk/ || miseczka || plater + -ĕk || poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåtne /plåtnĕ/ || płótno || psł. *poltьno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåtnene /plåtnenĕ/ || płócienny || plåtnĕ + -enĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåtninek /plåtninĕk/ || handlarz płótnem || plåtnĕ + -inĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåwet /plåvĕt/ || pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna || psł. *pelviti || poświadczone w 3Sg: plåvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plåwŷ /plåvoi/ || plewy || psł. *pelvy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pląsîka /pląsaikă/ || tancerz || psł. *plęs-ika || nazwa zawodu od pľǫsăt na -aikă, pląs- zamiast pľǫs- jak w pląsą |
|- | |- | ||
− | | | + | | plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ || sarnię, sarenka || dn. pleckig + paizdă + -ĕ || słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik |
|- | |- | ||
− | | | + | | plesen /plesĕn/ || pleśń || psł. *plěsnь || poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь |
|- | |- | ||
− | | | + | | plesnîwe /plesnaivĕ/ || spleśniały || psł. *plěsnivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plestȧn /plestan/ || placek, płaskie ciasto || psł. *plěščьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plewá /plevo/ || błonka na oku || psł. *plěva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pliǫsat /pľǫsăt/ || tańczyć || psł. *plęsati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plist /plist/ || pleść || psł. *plesti || poświadczone w 3Sg: plitĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plitát /plitot/ || splatać, pleść || psł. *pletati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plitene /plitenĕ/ || grodzenie płotem || psł. *pletenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pliûst /pľaust/ || bluszcz || psł. *pljuščь || poświadczone w GSg: pľausťă |
|- | |- | ||
− | | | + | | Plotus /Plötüs/ || Piłat || śdn. ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plutwîcia /plütvaićă/ || płotka || psł. *plotъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûce /plaucĕ/ || płuca || psł. *pluťa || poświadczone w l.mn.: plaucă |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | plût /plaut/ || pływać || psł. *pluti || poświadczone w 3Sg: plajĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûzet /plauzĕt/ || płużyć, orać || psł. *plužiti || poświadczone w 3Sg: plauzĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | plûzne /plauznĕ/ || pługowy, płużny || psł. *plužьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pod /pöd/ || palenisko || psł. *podъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poddane /pöddonĕ/ || oddany || psł. podъdanъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | podrûg /pödraug/ || towarzysz, pomocnik || psł. *podrugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pol /pöl/ || pół, połowa || psł. *polъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pol kiupe /pöl ťüpĕ/ || trzydzieści, pół kopy || pöl + ťüpă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | polåt /pölåt/ || połeć, duży kawał mięsa || psł. *polъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | polni /pölni/ || południe (pora dnia), południe (kierunek) || psł. polъdьne? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | polnuc /pölnüc/ || północ (pora dnia), północ (kierunek) || psł. polъnoťь || w analogii do poświadczonego pölni |
|- | |- | ||
− | | | + | | polskiorné /pölsťörne/ || półbuty, trzewiki || pöl + sťörne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poltîste /pöltaistĕ/ || stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia || śdn. polt + -aistĕ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poluwnek /pölüvnĕk/ || rolnik posiadający połowę włoki pola || *pölüvă + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | poluzet /pölüzĕt/ || położyć || psł. *položiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | popást sa /pöpost să/ || spaść, upaść || psł. *popasti sę || poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p |
|- | |- | ||
− | | | + | | porudene /pörüdenĕ/ || urodzony || psł. *porodenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | porudet /pörüdĕt/ || urodzić || psł. *poroditi || poświadczony imiesłów: pörüdenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | poslát /pöslot/ || posłać, wysłać || psł. *posъlati || poświadczone w czasie przeszłym pöslol |
|- | |- | ||
− | | | + | | poslát wån /pöslot vån/ || wysłać, odesłać || pöslot + vån || poświadczono w czasie przeszłym: pöslol vån |
|- | |- | ||
− | | | + | | poslûsat /pöslausăt/ || posłuchać, być posłusznym || psł. *poslušati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | powǫz /pövǫz/ || drąg służący do przyciskania siana || psł. *povǫzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ || ropucha || psł. *pǫkavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫp /pǫp/ || pępek || psł. *pǫpъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | pǫtewe /pǫtevĕ/ || drogowy || pǫt + -evĕ || przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ | |
|- | |- | ||
− | | | + | | pǫtnîcia /pǫtnaićă/ || napiwek || pǫt + -naićă || poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
|- | |- | ||
− | | | + | | prafeta /profetă/ || prorok || śdn. prophête || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pram /prom/ || prom || śdn. prâm || zasymilowane zapożyczenie, por. dłuż. prama |
|- | |- | ||
− | | | + | | prasát /prosot/ || pytać || psł. *prašati || poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, obok tego prosojĕ lub prosoj |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawe /provĕ/ || prawy || psł. *pravъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawîcia /provaićă/ || prawica, prawa ręka || provĕ + -aićă || formacja wzorem pl., głuż. prawica |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawnek /provnĕk/ || prawnik || provü + -nĕk || formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
|- | |- | ||
− | | | + | | prawu /provü/ || prawo || psł. *pravo || formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo, kalka niem. Recht, fr. droit |
|- | |- | ||
− | | | + | | prȧding /prading/ || kazanie || śdn. predinge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prȧchstîl /praxstail/ || ambona, kazalnica || por. dn. prēgestaul || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prądȧn /prądan/ || pełne wrzeciono, szpula? || psł. *prędьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prądene /prądenĕ/ || motek, pasmo przędzy || psł. *prędenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prądia /prąďă/ || prządka || psł. *prędьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prąslén /prąslen/ || przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono || psł. *pręslenь? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prąst /prąst/ || prząść || psł. *pręsti || poświadczone w 3Sg: prądĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | prene /prenĕ/ || przedni; wczesny; pierwszy || psł. *perdnьjь || poświadczone w r.ż.: preńă |
|- | |- | ||
− | | | + | | prenia zîma /preńă zaimă/ || jesień || preńă + zaimă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ || wrzesień || preńă zaimă + mond || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prepicle /prepiclĕ/ || przypalony, przypieczony || psł. *perpečьlъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prepict /prepict/ || smażyć, przysmażać || psł. *perpeťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | presék /presek/ || sad owocowy, ogród za domem || psł. *persěkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pricne /pricnĕ/ || poprzeczny || psł. *perčьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ || skrzyżowanie, rozstajna droga || pricnĕ + pǫt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prid /prid/ || przed || psł. *perdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridcerak /pridcerăk/ || podwieczorek || prid- + ceră + -ăk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridèbede /pridĕbedĕ/ || śniadanie || psł. *perdobědьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridjîmą /pridjaimą/ || imię || prid- + -jaimą || kalka niem. Vorname, por. głuż předmjeno |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridjûzînak /pridjauzainăk/ || przedobiadek, posiłek przed obiadem || psł. *perdъjužinъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pridmét /pridmet/ || przedmiot, objekt, rzecz || prid- + met || -met z metăt, por. voimetăt, co do kalki por. pl. przedmiot, głuż. předmjet, cz. předmět |
+ | |- | ||
+ | | prichel /prixĕl/ || chór kościelny || por. fryz. Prichel || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | prikie /priťĕ/ || przeciw, za?, na? || psł. *perko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prikî /priťai/ || wpoprzek, naprzeciwko || psł. *perky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prilidiát /priliďot/ || przecierpieć, wycierpieć || pri- + liďot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priǫdka /pŕǫtkă/ || prządka || psł. *prędъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priǫtru /pŕǫtrü/ || strych domu lub stodoły służący na siano || psł. *prętro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pripék /pripek/ || przepieczone miejsce na chlebie || psł. *perpekъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priwizt /privist/ || przewieźć || psł. *pervesti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | priz /priz/ || bez || psł. *perzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prî /prai/ || przy, obok || psł. *pri || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîbet /praibĕt/ || przybić || psł. *pribiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîbuwat /praibüvăt/ || dobudować || prai- + büvot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîdát /praidot/ || przydać, dodać || psł. *pridati || słowo poświadczone, obocznie praidăt |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîlåbe /prailåbĕ/ || jarzmo przyrożne || psł. *prilъbьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîluzît sa /prailüzait să/ || przywyknąć, przyzwyczaić się || psł. *priložiti sę || poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîmȧrtîna /praimartaină/ || spadek || praiḿortĕ + -aină || formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîmiarte /praiḿortĕ/ || odziedziczony po czyjejś śmierci || psł. *primьrtъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîrest /prairĕst/ || przyrosnąć || prai + rüst || poświadczone w 3Sg: prairüstĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîroda /prairödă/ || przyroda, natura || prai- + röd + -ă || formacja ogólnosłowiańska, por. głuż. přiroda, cz. příroda |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîskat /praiskăt/ || przywiązać, zawiązać || psł. *prisъkati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîstawet /praistovĕt/ || wynająć || psł. *pristaviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîtoret /praitörĕt/ || przymknąć || psł. *pritvoriti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîwabet /praivobĕt/ || przywabić || psł. *privabiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîwåst || wzrosnąć, przybrać || psł. privъzęti || poświadczone w 3Sg: praivåmĕ, por. våst |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *privęzati || poświadczone w 1Sg: praivązą |
|- | |- | ||
− | | | + | | prîzȧdat /praizadăt/ || zaczekać, poczekać || psł. *prižьdati || poświadczone w rozkaźniku: praizad |
|- | |- | ||
− | | | + | | prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | proste /pröstĕ/ || niedorzeczny, szalony || psł. *prostъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prostor /pröstör/ || kazalnica, ambona || psł. *prostorъ || poświadczone w miejscowniku: no prăstöră |
|- | |- | ||
− | | | + | | prostota /pröstötă/ || dziwak, cudak || psł. *prostota || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prǫt /prǫt/ || rózga, pręt || psł. *prǫtъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pruliatu /prüľotü/ || wiosna || psł. *prolěto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prupél /prüpel/ || śniadanie || por. dn. pröpel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusak /prüsăk/ || popiół, perzyna || niejasne || poświadczone w GSg: prüsťau |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusene /prüsenĕ/ || jaglany || psł. prosenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusene kiosària /prüsenĕ ťösăŕo/ || kasza jaglana || prüsenĕ + ťösör |
|- | |- | ||
− | | | + | | pruset /prüsĕt/ || żebrać, prosić || psł. *prositi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | prusinek /prüsinĕk/ || kasza jaglana || psł. *prosenьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pruwesle /prüveslĕ/ || powrósło || psł. *proveslo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pu /pü/ || po || psł. *po || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucąt /pücąt/ || odpocząć || psł. *počęti || aspekt dokonany od: pücaivăt |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucîwane /pücaivonĕ/ || odpoczynek || psł. počivanьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucîwat /pücaivăt/ || odpoczywać || psł. *počivati || poświadczone w 3Sg: pücaivă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pucréd /pücred/ || najemny pastuch || psł. *počerdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pud /püd/ || pod || psł. *podъ || słowo poświadczone, obocznie pöd |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudåptat /püdåptăt/ || podeptać || psł. *podъpъtati || poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudklást /pütklodĕ/ || podkłaść, podłożyć || psł. *podъklasti || poświadczone w 3Sg: pütklodĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudkiuw /pütťüv/ || podkowa || psł. podъkovь || słowo poświadczoen |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudluzet /püdlüzĕt/ || podłożyć || psł. *podъložiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudret /püdrĕt/ || podkopać || psł. *podъryti || poświadczone w 3Sg: püdråjĕ, może püdråit |
|- | |- | ||
− | | | + | | pudûsa /püdausă/ || podeszwa || psł. *poduša || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pugiore /püďörĕ/ || pogórze, zagórze || psł. *pogorьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pugribst /pügripst/ || pogrzebać, pogrzeć || psł. *pogrebsti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pukînǫt /püťainĕ/ || potrącić, nadepnąć || psł. *pokydnǫti || poświadczone w 3Sg: püťainĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pukret /pükrĕt/ || pokryć || psł. *pokryti || słowo poświadczone, obocznie pökrĕt |
|- | |- | ||
− | | | + | | puli /püli/ || pole || psł. *poľe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Puliak /Püľăk/ || Polak || püli + -ăk || odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
|- | |- | ||
− | | | + | | Puliacka /Püľockă/ || Polska || Pülăk + -kă || por. toblăc-toblockă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pulne /pülnĕ/ || polny || püli + -nĕ || przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Pulska /Pülskă/ || Polska || Pülăk + -skă || kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă |
|- | |- | ||
− | | | + | | pulskie /pülsťĕ/ || polski || Pülăk + -sťĕ || Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pumazat /pümozăt/ || pomazać, posmarować || psł. *pomazati || poświadczony imiesłów: pümăzonĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pumåja /pümojă/ || pomyje || psł. *pomyjě || słowo poświadczone, najpewniej liczba mnoga |
|- | |- | ||
− | | | + | | pumąciat /pümąćăt/ || pomacać, podotykać || psł. *pomacati || poświadczone w czasie przeszłym: pümąćăl, także przyszłe pümącnĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | pumost /pümöst/ || strych || psł. *pomostъ || poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
|- | |- | ||
− | | | + | | pup /püp/ || ksiądz, pop, pastor, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pupànîcia /püpănaićă/ || żona pastora || psł. *popanica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pupànîcka /püpănaickă/ || żona pastora, zdrobniale? ||püpànaićă + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | pupél /püpel/ || popiół || psł. popelъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | puprǫg /püprǫg/ || popręg || psł. poprǫgъ|| słowo poświadczone |