Słownik nowopołabsko-polski
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK
SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.
Wymowa i ortografja
W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji.
| /i/ = i = i | /ü/ = y = u | /u/ = u = u̇ | |
| /ė/ = e = ė | |||
| /e/ = ɛ = e, é | /ö/ = œ = o | /o/ = ɔ = a, á | |
| /a/ = a = ȧ | /å/ = ɒ = å |
| /ĕ/ = ə = è, e |
| /ă/ = ɐ = à, a |
Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki à oraz è oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki a oraz e na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną.
| /ai/ = ai = î | /åi/ = ɒi = ŷ | /oi/ = oi = ŷ | /au/ = au = û | /åu/ = ɒu = ů |
Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.
| /ą/ = ã = ą | /ǫ/ = ɔ̃ = ǫ |
| Wargowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Palatalne | Postpalatalne | Miękko- podniebienne |
Krtaniowe | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zwarte | /p/ = p = p | /ṕ/ = pʲ = pi | /t/ = t = t | /ť/ = tʲ = ti, ki | /k/ = k = k | ||||
| /b/ = b = b | /b́/ = bʲ = bi | /d/ = d = d | /ď/ = dʲ = di, gi | /g/ = ɡ = g | |||||
| Afrykaty | /c/ = t͡s = c | /ć/ = t͡sʲ = ci | |||||||
| /ʒ/ = d͡z = dz | /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi | ||||||||
| Szczelinowe | /f/ = f = f | /s/ = s = s | /š/ = ʃ = š | /ś/ = sʲ = si | /x́/ = xʲ = chi | /x/ = x = ch | /h/ = h = h | ||
| /v/ = v = w | /v́/ = vʲ = wi | /z/ = z = z | /ź/ = zʲ = zi | ||||||
| Nosowe | /m/ = m = m | /ḿ/ = mʲ = mi | /n/ = n = n | /ń/ = nʲ = ni | |||||
| Boczne | /l/ = l = l | /ľ/ = lʲ = li | |||||||
| Drżące | /r/ = r = r | /ŕ/ = rʲ = ri | |||||||
| Półsamogłoski | /j/ = j = j | ||||||||
Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = dewka.
Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.
Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swàte - na świecie.
A
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| a /ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
| aberhîd /oberhaid/ | dzierżawca rządowy | śdn. overheit | słowo poświadczone |
| agát sa /ogot să/ | podobać się | śdn. hagen | poświadczone w 3Sg: ogăji-să |
| akî /oťai/ | szydełko? | śdn. hake + -åi | słowo poświadczone |
| alȧja /olajă/ | olej | śdn. oli(g)e | słowo poświadczone |
| alȧnt /olant/ | głowacz (ryba) | śdn. âlant | słowo poświadczone |
| aliat /oľăt/ | iść po coś, brać coś | śdn. holen | poświadczone w 3Sg: oľă |
| amår /omår/ | młot | śdn. hamer | słowo poświadczone |
| amél /omel/ | skop (wykastrowany baran) | śdn. hamel | słowo poświadczone |
| apá /opo/ | małpa | śdn. âpe | słowo poświadczone |
| apat /opăt/ | mieć nadzieję, ufać | śdn. happen~hoppen | poświadczone w 1Sg: opăm |
| ará /oro/ | prostytutka, dziwka | śdn. hore | poświadczone w ASg: orǫ |
| ás /os/ | padlina, ścierwo, przynęta?? | śdn. âs | poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum |
| atát /otot/ | nienawidzić | śdn. haten | poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ |
| awka /ofkă/ | jastrząb | lüneb. håfk(e) | słowo poświadczone, być może afka |
| azŷ /ozåi/ | uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? | śdn. ose + -åi | słowo poświadczone |
Ȧ
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ȧgát /agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
| ȧchtér /axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia /axterskă/ |
| ȧchterskie /axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
| Ȧlbȧnîja /Albanajă/ | Albanja | por. niem. Albanien, końcówka -ajă | zapożyczenie z niemieckiego |
| ȧlbȧnskie /albansťĕ/ | albański | Albanajă + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy państwa |
| ȧlbȧrga /albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
| ȧltitŷ /altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
| ȧmén /amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
| ȧrde-mand /ardĕ-mond/ | styczeń | śdn. harde + śdn. mând | poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia |
| Ȧrmenîja /Armenajă/ | Armenja | por. niem. Armenien, końcówka -ajă | zapożyczenie z niemieckiego |
| ȧrmenskie /armensťĕ/ | ormiański, armeński | Armenajă + -sťĕ | typowy przymiotnik na -sťĕ |
| ȧsål /asål/ | dupa | śdn. esel | słowo poświadczone |
| ȧste /astĕ/ | szybki | śdn. haste | słowo poświadczone |
| ȧwén /aven/ | właśnie | śdn. even | słowo poświadczone |
Å
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
| Ånska /Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
B
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| babá /bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
| babka /bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
| bagnîna /bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
| bagne /bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
| barane /boronĕ/ | obrona | gerundium od /borot/ | słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) |
| barát /borot/ | bronić | psł. *ob-varati, zreanalizowane | poświadczone w rozkaźniku: boroj |
| bardŷnia /bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
| bardzia /borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
| Barlen /borlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
| barna /bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
| barnu /bornü/ | ił, glina | psł. *bъrno | poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) |
| bart /bort/ | barć | psł. *bъrtь | poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
| bartnek /bortnĕk/ | bartnik | bort + -nĕk | z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
| barš /borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
| bȧba /babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
| bȧckie /baťĕ/ | troszkę | zdrobnienie od baťĕ? | słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ |
| bȧdål /badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
| bȧdån /badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
| bȧdiane /baďonĕ/ | modlitwa | baďot + 'onĕ | gerundium od poświadczonego baďot |
| bȧdiannek /baďonĕk | modlitewnik | baďonĕ + -nĕk | formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
| bȧdiát /baďot/ | modlić się | beden | słowo poświadczone |
| bȧkie /baťĕ/ | trochę | por. szlez.-holszt. betken | słowo poświadczone |
| bȧlȧja /balajă/ | miednica, balia, ceber | śdn. balleie | słowo poświadczone |
| bȧn /ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
| bȧnkî /banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
| bȧrgiėr /barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
| bȧrwin /barvin/ | wódka | śdn. brannewîn | słowo poświadczone |
| bȧt /bat/ | przykazanie | śdn. bot | słowo poświadczone |
| båla /bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
| båz /båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
| bedet /bedĕt/ | prosić, błagać | śdn. beden | poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ |
| bek /bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
| bél /bel/ | biel | psł. *bělь | rozkład poświadczonego belĕt |
| belet /belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
| ber /ber/ | niedźwiedź | śdn. bâr | słowo poświadczone |
| bet sa /bet să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
| betán /beton/ | beton | niem. Beton | por. głuż., pl. beton |
| betrat /betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
| bezat /bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
| bezîka /bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
| bialak /b́olăk/ | białko jajka; białko | psł. *bělъkъ | słowo poświadczone |
| biale /b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
| Bialèrûska /B́olĕrauskă/ | Białoruś | b́olĕraus + -skă | por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko |
| bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ | białoruski | b́olĕraus + -sťĕ | przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ |
| Bialèrûs /b́olĕraus/ | Białorusin | b́olĕ + raus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
| biardu /b́ordü/ | klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha | psł. *bьrdo | słowo poświadczone |
| bigrȧft /bigraft/ | pogrzeb | śdn. bîgraft | słowo poświadczone |
| bikac /bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
| biûcet /b́aucĕt/ | szczekać | dźwiękonaśladowcze? | poświadczone w 3Sg: b́aucĕ |
| biûcîka /b́aucaikă/ | szczekacz | b́aucĕt + -aikă | formacja z produktywnyk -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
| bît /bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
| blawe /blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
| blazat /blozǎt/ | dąć, wiać | śdn. blasen | poświadczone w 3Sg: blozǎ |
| blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ | robaczek świętojański | blanťă + psł. *žužalica | słowo poświadczone |
| blågiota /blåďötă/ | wesołość, szczęście | psł. *bolgota | rozkład poświadczonego blåďütnĕ, por. pośw. pröstötă |
| blågiutne /blåďütnĕ/ | wesoły, szczęśliwy | psł. *bolgotьnъjь | słowo poświadczone |
| blåcha /blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
| blåne /blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
| blåse /blåsĕ/ | pchli | blåxă + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. |
| blåsa mîska /blåsă maiskă/ | pchli targ | blåsĕ + maiskă | kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn |
| blåtu /blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
| bledîcia /bledaićǎ/ | bladość | psł. *blědica | słowo poświadczone |
| bliade /bľodĕ/ | blady | psł. *blědъjь | poświadczone w pochodnej: bledaićǎ |
| bliåwat /bľåvǎt/ | wymiotować (pluć?) | psł. *blьvati | poświadczone w 3Sg: bľåvǎ |
| blij /blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
| blijene /blijenĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + -enĕ | złożenie |
| blinskat /blinskăt/ | kołysać, huśtać | ??? | słowo poświadczone |
| blinskànîcia /blinskǎnaićǎ/ | huśtawka | blinskǎt + -naićǎ | słowo poświadczone, obocznie blinskǎvaićǎ |
| bliǫdat /bľǫdăt/ | śnić | psł. *blędati | poświadczone w 3Sg: bľǫdă |
| blîzą /blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
| blîzek /blaizĕk/ I | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
| blîzek /blaizĕk/ II | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
| blîzîcia /blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
| blîzkie /blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
| blǫdet /blǫdĕt/ | błądzić | psł. *blǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål |
| bober /böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
| bobre /böbrĕ/ | bobrzy | böbĕr + -ĕ | poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) |
| bogát /bögot/ | skręgać | śdn. bögen | słowo poświadczone |
| bogiėl /böďėl/ | strzemię | śdn. bögel | słowo poświadczone |
| bor /bör/ | chłop, rolnik | śdn. bûr | słowo poświadczone |
| boret /börĕt/ | szczekać | psł. *boriti? | poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ |
| borstia /börsťă/ | pierś | śdn. borst | słowo poświadczone |
| bose /bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
| boze /bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
| bǫbån /bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
| bǫcet /bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
| bǫkar /bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
| brak /brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
| brat /brot/ I | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
| brat /brot/ II | brać | psł. *bьrati | poświadczone w 3Sg: berĕ |
| bratac /brotăc/ | brat, braciszek | brot + -ăc | słowo poświadczone |
| bratȧcak /brotacăk/ | braciszek | brot + -acăk | słowo poświadczone |
| brȧdá /brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
| bråwŷ /bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
| brącet /brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
| brącîka /brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
| bredål /bredål/ | nieznany bliżej instrument | fryz. bred? | słowo poświadczone |
| brede /bredĕ/ | szeroki | śdn. brêt | słowo poświadczone |
| brést /brest/ | wiąz | psł. *brest | poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
| breza /breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
| brezdiát /brezďot/ | dnieć, świtać | psł. *brěždžati | poświadczone w 3Sg: brezďojĕ |
| brezuwe /brezüvĕ/ | brzozowy | breză + -üvĕ | złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
| brig /brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
| brizîna /brizaină/ | brzezina, las brzozowy | breză + -aină | poświadczone w LSg: brizaină |
| brizne /briznĕ/ | brzegowy | brig + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| brîtka /braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
| brod /bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
| broda /brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
| brodawîcia /brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
| brodegȧm /brödegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
| brozgiėl /brözďėl/ | klin w radle lub pługu | psł. *brozgъlь | słowo poświadczone |
| brudek /brüdĕk/ | brodzik | psł. *brodikъ? | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
| bruder /brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
| bruderînka /brüderainkă/ | głóg | śdn. broder + -ain- + -kă | słowo poświadczone |
| bruderska /brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
| bruga /brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
| bruk /brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
| brukaza /brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
| brukát /brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
| brut /brüt/ | narzeczona | śdn. brüt | słowo poświadczone |
| brûd /braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
| brûne /braunĕ/ | brązowy | śdn. brûn | zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny |
| brŷsat /bråisăt/ | skrobać (rybę) | psł. *brysati | poświadczone w 3Sg: brăisĕ |
| bub /büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
| bucka /bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
| budąca mûchá /büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
| Bug /Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
| bukî /büťai/ | litera | śdn. bôk + -åi | singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi |
| bukwît /bükvait/ | gryka, tatarka | śdn. bouk-weit | słowo poświadczone |
| bukwîtne /bükvaitnĕ/ | gryczany, tatarczany | bükvait + -nĕ | słowo poświadczone |
| bukwŷ /bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
| bul /bül/ | ból | psł. *bolь | poświadczony czasownik pochodny: bülĕ |
| bulet /bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
| busa /büsă/ | strzelba, karabnin | śdn. büsse | słowo poświadczone |
| bust /büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
| butia /büťă/ | zdobycz, łup | śdn. büte | poświadczone w ASg: bütą |
| butian /büťăn/ | bocian | psł. *botěnъ | słowo poświadczone |
| buwát /büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
| Buza Dîská /Büză Daisko/ | Komunja Święta | büză + daisko | słowo poświadczone |
| Buza Matî /büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
| Buzac /Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
| Buzȧcak /Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
| buzą /büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
| Buze /Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
| Buziǫtkiu /büźǫtťü/ | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
| bu̇k /buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
| bu̇ntie /bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
| bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
| bûd /baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
| bûk /bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
| bûkiuwe /bauťüvĕ/ | bukowy | bauk + -üvĕ | złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
| bŷstre /boistrĕ/ | szybki, bystry | psł. *bystrъjь | poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
| bŷt /boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
C
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| cád /cod/ | dym; sadza; kopeć | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
| cadet /codĕt/ | kurzyć, dymić | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
| carne /cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
| casá /coso/ | miska, czasza | psł. *čaša | słowo poświadczone |
| caska /coskă/ | miseczka | coso + -kă | zdrobnienie z przyrostkiem -kă |
| cȧbår /cabår/ | ceber | psł. *čьbъrъ | słowo poświadczone |
| cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ | kościelny | carťai + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| cȧrkî /carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
| cȧrkwîcia /carkvaićă/ | kaplica | psł. *cьrkъvica | słowo poświadczone |
| cȧrmak /carmăk/ | żółtko jaja | psł. *čьrmakъ | słowo poświadczone |
| cȧrnet /carnĕt/ | czernieć | psł. *čьrněti | formacja wzorem zåuknĕt, belĕt |
| cȧrnîcia /carnaićă/ | czarna jagoda | psł. *čьrnica | słowo poświadczone |
| cȧrw /carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
| cȧrw lezące /carv lezącĕ/ | ślimak | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
| cȧrwene /carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
| cąst /cąst/ | część | psł. *čęstь | brak poświadczonych słów na część, słowo ogólnosłowiańskie |
| cąste /cąstĕ/ | częsty | psł. *čęstъjь | brak poświadczonych słów na częsty, słowo ogólnosłowiańskie |
| ce /cĕ/ | czy, lub | psł. *či | słowo poświadczone |
| Cech /cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
| cela /celă/ | pszczoła | psł. *bьčela | słowo poświadczone |
| celar /celăr/ | pszczelarz | celă + -ăr | formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
| cele /celĕ/ | pszczeli | psł. *bьčelьjь | słowo poświadczone |
| cele wåsk /celĕ våsk/ | wosk pszczeli | celĕ + våsk | por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn) |
| celu /celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
| cepak /cepăk/ | kij, kijak | psł. *cěpakъ | słowo poświadczone |
| cepŷ /cepoi/ | cep | psł. *cěpy | słowo poświadczone |
| cera /ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
| cerajse /cerojsĕ/ | wczorajszy | psł. *vьčerajьšьjь | formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
| cesat /cesăt/ | czesać | psł. *česati | słowo poświadczone |
| ceskie /cesťĕ/ | czeski | Cex + -sťĕ | Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
| céw /cev/ | cewka tkacka | psł. *cěvъ | słowo poświadczone |
| cikànîcia /cikănaićă/ | kózka? | niem. Zike + -naićă | słowo poświadczone |
| ciliûst /ciľaust/ | szczęka dolna | psł. *čeľustь | słowo poświadczone |
| cial /ćol/ | na zdrowie! | psł. *cělъ | słowo poświadczone |
| cirkác /cirkoc/ | świerszcz | onomatopeja + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
| cirkát /cirkot/ | ćwierkać? | onomatopeja, patrz pol. ćwierkać | rozkład złożenia cirkoc |
| citer /citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
| citèrdiśǫt /citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
| citèrnacte /citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnacti /citĕrnocti | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnàdist /citĕrnădist/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnarde /citĕrnordĕ/ | czworokątny | psł. *četyre + śdn. nôrd | słowo poświadczone |
| citwàru /citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
| citwiarte /ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
| cîpål /caipål/ | cebula | szlez-holszt. zippel | słowo poświaczone |
| cîst /caist/ | liczyć | psł. *čisti | poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
| cîste /caistĕ/ | czysty | psł. *čistъjь | słowo poświadczone |
| cîsté /caiste/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
| cîstet /caistĕt/ | czyścić | psł. *čistiti | poświadczone w 3Sg: caistĕ |
| cîstu /caistü/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
| clåwàcene /clåvăcenĕ/ | człowieczy, ludzki | psł. *čelvěčenъjь | słowo poświadczone |
| clåwak /clåvăk/ | człowiek | psł. *čelvěk | słowo poświadczone |
| crewu /crevü/ | trzewia, wnętrzności | psł. červo | słowo poświadczone |
| criw /criv/ | but, trzewik | psł. *červь | słowo poświadczone |
| criwnek /crivnĕk/ | szewc | criv + -nĕk | słowo poświadczone |
| cu /cü/ | co; że | psł. *čьso | słowo poświadczone |
| cûdze /cauʒĕ/ | cudzy, obcy, nieprzyjaciel | psł. *ťuďь | słowo poświadczone |
| cût /caut/ | czuć | psł. *čuti | poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
| cůn /cåun/ | czółno, łódka | psł. *čьlnъ | słowo poświadczone |
| cůnak /cåunăk/ | czółenko tkackie | psł. *čьlnъkъ | słowo poświadczone |
D
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| dade /dodĕ/ | zmarły | śdn. lüneb. dode | słowo poświadczone |
| dagat /dogăt/ | być wartym | śdn. dogen | poświadczone w 3Sg: dogă |
| dách /dox/ | przecież | śdn. doch | słowo poświadczone |
| dalek /dolĕk/ | daleko | psł. *daleko | słowo poświadczone |
| dalekie /doleťĕ/ | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
| dát /dot/ I | dać | psł. *dati | słowo poświadczone |
| dát /dot/ II | śmierć | śdn. dôt | słowo poświadczone, być może dod |
| dawek /dovĕk/ | jastrząb | psł. *davikъ | słowo poświadczone, niepewne |
| dawet /dovĕt/ | cisnąć, dławić | psł. *daviti | słowo poświadczone |
| dȧgiėl /daďėl/ | tygiel | śdn. degel | poświadczone w 3Sg: dovĕ |
| dȧglitie /dagliťĕ/ | powszedni | śdn. daglik | słowo poświadczone |
| dȧliá /daľo/ | długość | psł. *dьľa | poświadczone w ASg: dalą |
| dȧlna /dalnă/ | osnowa | psł. *dьľьna? -oje? | słowo poświadczone |
| dȧmá /damo/ | dama, pani | niem. Dame | zapożyczenie z typowym -e>-o, por. niem. Gale>galo |
| dȧn /dan/ | dzień | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
| dȧnac /danăc/ | dzień | psł. *dьnьcь | słowo poświadczone |
| dȧnesne /danesnĕ/ | codzienny, dzienny | psł. *dьnešьnъjь | słowo poświadczone |
| dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
| dȧnsejse /danseisĕ/ | dzisiejszy | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
| dȧra /dară/ | dziura | psł. *dira | słowo poświadczone |
| dȧrgnǫt /dargnǫt/ | dziergać, wyczesywać (len) | psł. *dьrgnǫti | słowo poświadczone |
| dȧršår /daršår/ | młóckarz | śdn. derscher | słowo poświadczone |
| dåné /dåne/ | wewnątrz, w środku | psł. *dъně | słowo poświadczone |
| dånu /dånü/ | dno | psł. *dъno | słowo poświadczone |
| dånû /dånau/ | do wewnątrz, do środka | psł. *dъnu | słowo poświadczone |
| dåwá /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
| dåwáj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
| dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
| dącká /dącko/ | dzięki, dziękuję | śdn. dank + -ăk | słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka |
| dąkát /dąkot/ | dziękować | śdn. danken | czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати |
| dedîcia /dedaićă/ | ojcowizna | psł. *dědica | poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
| dedîna /dedană/ | dziedzina, spadek, dziedzictwo | psł. *dědina | poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön |
| degne /degnĕ/ | odpowiedni, warty | lüneb. dägen | słowo poświadczone |
| degá /dego/ | szpada | śdn. dege | słowo poświadczone |
| dék /dek/ | dach | śdn. dâk | słowo poświadczone |
| delet /delĕt/ | dzielić | psł. *děliti | poświadczone w 3Sg: delĕ |
| demutichie /demütix́ĕ/ | pokorny, uległy | śdn. dêmödich | słowo poświadczone |
| denkát /denkot/ | myśleć | śdn. denken | słowo poświadczone |
| deret /derĕt/ | drzeć | psł. *derti | poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt |
| deta /detă/ | dziecko | psł. *dětę | słowo poświadczone, obocznie detą |
| detîne /detainĕ/ | dziecinny | psł. *dětinъjь | słowo poświadczone |
| dewa /devă/ | dziewczyna; służąca | psł. *děva | słowo poświadczone |
| dewîcia /dewaićă/ | dziewica | devă + -aićă | złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau |
| dewka /defkă/ | dziewczyna; córka | psł. *děvъka | słowo poświadczone |
| diada /ďodă/ | dziadek, ojciec matki | psł. *děda | poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
| dialat /ďolăt/ | pracować, działać | psł. *dělati | poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
| dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ | pracowity | psł. *dělatovьnъjь | słowo poświadczone |
| dialu /ďolü/ | dzieło, praca, wysiłek | psł. *dělo | słowo poświadczone |
| Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ | Danja | Ďon + -morkă z niem. Mark | por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke |
| Dianska /Ďonskă/ | Dunka | śdn. Dêne + -skă | zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' |
| Dianskie /Ďonsťĕ/ | Duńczyk | śdn. Dêne + -sťĕ | zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec' |
| dianskie /ďonsťĕ/ | duński | śdn. Dêne + -sťĕ | por. śosťĕ 'niemiecki' |
| diatka /ďotkă/ | dziecko | psł. *dětъka | słowo poświadczone |
| dif /dif/ | złodziej | śdn. dief | słowo poświadczone |
| dik /dik/ | staw | śdn. dîk | słowo poświadczone |
| dikie /diťĕ/ | gruby | lüneb. dick | słowo poświadczone |
| din /din/ | także, też | śdn. den | słowo poświadczone |
| dingat /dingăt/ | wynajmować | śdn. dingen | słowo poświadczone |
| diǫsna /ďǫsnă/ | dziąsło | psł. *dęsna | słowo poświadczone |
| dirzet /dirzĕt/ | trzymać, powztrzymywać | psł. *dьržiti | słowo poświadczone |
| disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
| disątàru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
| disątdisiǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
| disąt pątstig /disąt pątstig/ | tysiąc | disąt + pątstig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
| disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
| disiǫtka /diśǫtkă/ | dziesiątka, dziesięć | desąt + -kă | (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n) |
| diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
| diwątàru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
| diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
| disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
| diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
| diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
| dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
| dîpaste /daipostĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupastъjь | słowo poświadczone |
| dîpawe /daipovĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupavъjь | słowo poświadczone, ale por. daipostĕ |
| dîská /daisko/ | stół | śdn. disk | słowo poświadczone |
| dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
| dîwe /daivĕ/ | dziki | psł. *divъjь | słowo poświadczone |
| dîwîna /daivaină/ | zwierzyna łowna; dziczyzna | daivĕ + -aină | złożenie wzorem głuż. dźiwina |
| dlån /dlån/ | dłoń | psł. *dolnь | słowo poświadczone |
| dobål /döbål/ | djabeł | śdn. duvel | słowo poświadczone |
| dol /döl/ | dół, dolina | psł. *dolъ | słowo poświadczone |
| dolda /döldă/ | (duży) garnek | śdn. dulte | poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane |
| dor /dör/ I | dwór | psł. *dvorъ | słowo poświadczone |
| dor /dör/ II | prze-, przez, (durch) | śdn. dor | słowo poświadczone |
| dorstiat /dörsťăt/ | być spragnionym | śdn. dörsten | poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ |
| dorianek /döŕonĕk/ | dzierżawca | dör + -'onĕk | formacja wzorem dör-döŕonkă |
| dorianka /döŕonkă/ | dzierżawczyni | psł. *dvořanъka | słowo poświadczone |
| dost /döst/ | dość | psł. *dostъ | słowo poświadczone, obocznie düst |
| dǫb /dǫb/ | dąb; drzewo | psł. *dǫbъ | słowo poświadczone |
| dǫbak /dǫbăk/ | drzewko | psł. *dǫbъkъ | słowo poświadczone |
| dǫbîcia /dǫbaićă/ | sad, dąbrowa | dǫb + -aićă | słowo poświadczone |
| dǫbrianka /dǫbŕonkă/ | galas, dębianka | psł. *dǫbřanъka | słowo poświadczone |
| dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe | słowo poświadczone, obocznie dǫpă |
| dǫpiat /dǫṕăt/ | chrzcić | śdn. dôpen | poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg |
| dǫpnîcia /dǫpnaićă/ | chrzcielnica | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo poświadczone |
| dǫt /dǫt/ | dąć, dmuchać | psł. *dǫti | poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
| drȧle /dralĕ/ | prędki, szybki | śdn. dral | słowo poświadczone |
| drȧmeta /drametă/ | fujarka | śdn. drummete | słowo poświadczone |
| dråwa /dråvă/ | drwa | psł. *drъva | słowo poświadczone |
| dråwene /dråvenĕ/ | drewniany | dråvă + -enĕ | słowo poświadczone |
| dråwnu /dråvnü/ | drewno | psł. *drъvьno | słowo poświadczone |
| dråzet /dråzĕt/ | drżeć | psł. *drъžiti | poświadczone w 3Sg: dråzĕ |
| dremat /dremăt/ | śnić, marzyć we śnie | psł. *drěmati | poświadczone w 2Sg: dremĕs |
| dren /dren/ | cierń | psł. *dernъ | słowo poświadczone |
| drene /drenĕ/ | ciernie | psł. *dernьje | słowo poświadczone |
| drenuwate /drenüvotĕ/ | cierniowy | dren + -üvotĕ | słowo poświadczone |
| Drewes /Drevĕs/ | Andrzej | śdn. Drêwes | słowo poświadczone |
| Dreweska /Dreveskă/ | Andrzejek | Drevĕs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| drewu /drevü/ | drzewo | psł. *dervo | rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane |
| driste /dristĕ/ | odważny, mężny | śdn. drîst | słowo poświadczone |
| driwene /drivenĕ/ | drzewny | psł. *dervenъjь | słowo poświadczone |
| drizȧl /drizal/ | pas do przepasywania czy podciągania odzieży | psł. *dьržalь | słowo poświadczone |
| druwa /drüvă/ | winogrono | śdn. drûve | słowo poświadczone |
| drûde /draudĕ/ | niekiedy | psł. *drugdy | słowo poświadczone |
| drûg /draug/ | inny, drugi, jeden | psł. *drugъ | słowo poświadczone |
| drûg drûgû /draug draugau/ | jeden drugiemu | psł. *drugъ drugu | słowo poświadczone |
| drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ | jeden przeciw drugiemu | psł. *drugъ + śdn. gegen | słowo poświadczone |
| drûgie /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
| drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
| drûzet /drauzĕt/ | pomagać | psł. *družiti | słowo poświadczone |
| du /dü/ | do | psł. *do | słowo poświadczone |
| du wåpak wîdzenia /dü våpăk vaiʒeńă/ | do zobaczenia | dü + våpăk + vaiʒenĕ | zwrot kalkujący niem. Auf wiedersehen, por. dłuż. na zasejwiźenje |
| duble /düblĕ/ | podwójny | śdn. dubbel | słowo poświadczone, obocznie dubbelt? |
| dublér /dübler/ | rodzaj monety, dytki | śdn. dubler | słowo poświadczone |
| dubra jûtru /dübră jautrü/ | dobre rano | dübrĕ + jautrü | zwrot poświadczony |
| dubra nuc /dübră nüc/ | dobranoc | dübră + nüc | zwrot poświadczony |
| dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
| dubré /dübre/ | dobrze | psł. *dobrě | słowo poświadczone |
| dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | dübrĕ + dan | zwrot poświadczony |
| dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | dübrĕ + vicer | zwrot poświadczony |
| dubru /dübrü/ | dobro | psł. *dobro | słowo poświadczone, znaczenie niepewne |
| dujet /düjĕt/ | doić | psł. *dojiti | słowo poświadczone |
| dujokie /düjoťĕ/ | dwojaki | psł. *dъvojakъjь | słowo poświadczone jako düjocĕ, niepewne |
| dukiuncet /düťüncĕt/ | dokończyć | psł. *dokončiti | słowo poświadczone |
| dum /düm/ | dom, posiadłość | psł. *domъ | słowo poświadczone |
| dumá /dümo/ | do domu | psł. *doma | słowo poświadczone |
| Dumas /Dümăs/ | Tomasz | śdn. Domas | słowo poświadczone |
| Dumaska /Dümoskă/ | Tomek | Dümăs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| dupîte /düpaitĕ/ | pijany | psł. *dopitъjь | słowo poświadczone |
| dust /düst/ | dość | psł. *dostь | słowo poświadczone, obocznie döst |
| duzȧdát sa /düzadot să/ | doczekać się | psł. *dožьdati sę | formacja wzteczna od poświadczonego düzaidăt |
| duzîdat /düzaidăt/ | oczekiwać | psł. *dožidati | słowo poświadczone |
| du̇dȧja /dudajă/ | dudy | śdn. dûdey | słowo poświadczone |
| du̇ldichie /duldix́ĕ/ | cierpliwy | śdn. duldich | słowo poświadczone |
| dûsa /dausă/ | dusza | psł. *duša | słowo poświadczone |
| dûsne /dausnĕ/ | zaduszny | psł. *dušьnъjь | słowo poświadczone |
| důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
| důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
| důgièråt /dåuďĕråt/ | długodziób | psł. *dъlg-o-rъtъ | słowo poświadczone |
| důgiu /dåuďü/ | długo | psł. *dъlgo | słowo poświadczone |
| důzne /dåuznĕ/ | dłużny, winny | dåug + -nĕ | złożenie wzorem pl. dłużny |
| důznek /dåuznĕk/ | dłużnik, winowajca | dåug + -nĕk | poświadczone w NSg: dåuznaicĕ |
| dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
| dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
| dwenàcte /dvenăcte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenacté /dvenocte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenàcti /dvenăcti/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenàdist /dvenădist/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwîgát /dvaigot/ | dźwigać, podnosić | psł. *dvigati | iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
| dwîgnǫt /dvaignǫt/ | dźwignąć, podnieść | psł. *dvignǫti | słowo poświadczone |
| dŷchat /dåixăt/ | chuchać | psł. *dyxati | poświadczone w 3Sg: dåixă |
| dŷm /dåim/ | dym | psł. *dymъ | słowo poświadczone |
| dŷmat /dåimăt/ | dmuchać | psł. *dymati | poświadczone w 3Sg: dåimă |
E
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
| eluwe /elüvĕ/ | cały | ele + -üvĕ | słowo poświadczone |
| emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
| enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
| engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
| engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
| enkst /enkst/ | ogier | niem. Hengst | słowo poświadczone |
| er /er/ | pan | śdn. er | słowo poświadczone |
| erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
| eriát /eŕot/ | szanować, czcić | śdn. êren | poświadczone w 3Sg: eŕojĕ |
| erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
| erska /erskă/ | pani | er + -skă | poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske' |
| erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
| ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
| flȧša /flašă/ | butla | niem. Flasche | formacja wzteczna wzgl. poświadczonego flaškă |
| flȧška /flaškă/ | butelka | niem. Flasche + -kă | słowo poświadczone |
| flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
| flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
| flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
| Frącoz /frącöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' |
| frącozkie /frązösťĕ/ | francuzki | frązöz + -sťĕ | przymiotnik od nazwy narodu |
| Frąkrika /frąkrikă/ | Francja | kalka niem. Frankreich | por. emerikă ze śdn. hemmelrîke |
| Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
| friše /frišĕ/ | świeży | niem. frisch | słowo poświadczone, obocznie frišťĕ?? |
G
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| gabel /gobel/? | widelec | śdn gåb(e)l | słowo poświadczone, ale niepewne |
| gad /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
| gade /godĕ/ | gadzi, węży | psł. *gadьjь | słowo poświadczone |
| gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
| gaj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
| galǫz /golǫz/ | gałąź | psł. *galǫzь | słowo poświadczone |
| gard /gord/ I | stajnia, obora | psł. *gordь | słowo poświadczone |
| gard /gord/ II | zamek, gród; sąd | psł. *gordъ | słowo poświadczone |
| gardîste /gordaistĕ/ | grodzisko, plac grodowy | psł. *gordišče | słowo poświadczone |
| Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
| garch /gorx/ | groch; wyka | psł. *gorxъ | słowo poświadczone |
| garnak /gornăk/ | garnek (na mleko) | psł. *gъrnъkъ | słowo poświadczone |
| garnet /gornĕt/ | mówić, gadać | psł. *gorniti | słowo poświadczone |
| garsle /gorslĕ/ | garść | psł. *gъrstlьje | słowo poświadczone |
| gaset /gosĕt/ | gasić | psł. *gasiti | poświadczone w 3Sg: gosĕ |
| gat /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
| gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
| gȧklår /gaklår/ | kuglarz | śdn. gôkeler | słowo poświadczone |
| gȧlá /galo/ | strój odświętny, urzędowy | por. niem. Gala | słowo poświadczone |
| gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
| gȧlèrepá /galĕrepo/ | marchew | galĕ + repo | słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo |
| gȧlgvŷ /galgvoi/ | szubienica; wieszak | śdn. galge | słowo poświadczone |
| gȧnat /ganăt/ | być życzliwym | śdn. gannen | poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
| gȧnc /ganc/ | cały | niem. ganz | słowo poświadczone |
| gȧng /gang/ | przejście, korytarz | śdn. gank | słowo poświadczone |
| gȧngrena /gangrenă/ | gangrena | niem. (die!) Gangrän | zapożyczenie, por. głuż. gangrena |
| gȧz /gaz/ | gaz | niem. Gas | zapożyczenie, por. pol. gaz |
| gȧzene /gazenĕ/ | gazowy | gaz + -enĕ | typowy przymiotnik od nazwy substancji |
| gåzîwe /gåzaivĕ/ | prędki, szybki | psł. *gъzivъjь | słowo poświadczone |
| gåzet /gåzĕt/ | gzić się, wzciekać się (o bydle) | psł. *gъzъ + -iti | poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
| gegén /gegen/ | przeciwko | śdn. gegen | słowo poświadczone |
| giole /ďölĕ/ | goły | psł. *golъjь | słowo poświadczone |
| giolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
| giolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
| giora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
| giorcanek /ďörconĕk/ | stwór górski, górzanin | psł. *gorьčanikъ | słowo poświadczone |
| giorét sa /ďöret să/ | palić się | psł. *gorěti sę | słowo poświadczone |
| giorka /ďörkă/ | górka, pagórek | psł. *gorъka | słowo poświadczone |
| giorkie /ďörťĕ/ | gorzki | psł. *gorьkъjь | słowo poświadczone |
| Giorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
| giujek /ďüjĕk/ | uzdrowiciel | psł. *gojikъ | słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" |
| giujet /ďüjĕt/ | leczyć, goić | psł. *gojiti | poświadczone w 3Sg: ďüjĕ |
| giujît sa /ďüjait să/ | goić się | psł. *gojiti sę | poświadczone w 3Sg: ďüji-să |
| giulia /ďüľă/ | pustkowie, wrzosowisko | psł. *golьja | słowo poświadczone |
| giune /ďünĕ/ | gówno | psł. *govьno | poświadczone w GSg: ďünă |
| giust /ďüst/ | gość | psł. *gostь | słowo poświadczone |
| giustnîcia /ďüstnaićă/ | kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta | psł. *gostьnica | słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze |
| giuzd /ďüzd/ | gwóźdź; kołek | psł. *gvozdь | słowo poświadczone |
| giûster /ďaustĕr/ | jaszczur | psł. *guščerъ | poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe |
| gîmne /ďaimnĕ/ | gumno, zabudowa gospodarska | psł. *gumьno | słowo poświadczone |
| gladkie /glotťĕ/ | gładki; ładny | psł. *gladъkъjь | słowo poświadczone |
| glazá /glozo/ | szkło; szklanka | śdn. glas | słowo poświadczone |
| glaznek /gloznĕk/ | szklarz | glozo + -nĕk | słowo poświadczone |
| glåd /glåd/ | głód | psł. *goldъ | słowo poświadczone |
| glådet /glådĕt/ | głodzić? | psł. *golděti | poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować' |
| glåduwat /glådüvăt/ | głodować, biedować | psł. *goldovati | poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
| glåduwate /glådüvotĕ/ | głodny | psł. *goldovatъjь | słowo poświadczone |
| glåduwne /glådüvnĕ/ | biedny | psł. *goldovьnъjь | słowo poświadczone |
| glåduwnate /glådüvnotĕ/ | biedny | psł. *goldovьnatъjь | słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
| glåwa /glåwă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
| glåwènene /glåwĕnenă/ | dotyczący główki lnu | psł. *golvinenъjь | słowo poświadczone |
| glåwîna /glåwaină/ | główka lnu | psł. *golvina | słowo poświadczone |
| glåwka /glåfkă/ | główka | psł. *golvъka | słowo poświadczone |
| glåwne /glåwnĕ/ | głowowy, główny | psł. *golvьnъjь | słowo poświadczone |
| gliǫdat /gľǫdăt/ | śnić | psł. *ględati | poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
| glîná /glaino/ | glina | psł. *glina | słowo poświadczone |
| Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
| glînene /glainenĕ/ | gliniany | psł. *glinenъjь | słowo poświadczone |
| glîpe /glaipĕ/ | młody | psł. *glupъjь | słowo poświadczone |
| glîpîna /glaipaină/ | młodzież | glaipĕ + -aină | utworzone wzorem sch. omladina |
| glîpust /glaipüst/ | młodość | psł. *glupostь | utworzone wzorem råd-rådüst |
| glîsta /glaistă/ | glista, robak | psł. *glista | słowo poświadczone, być może glaist |
| glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
| glǫbek /glǫbĕk/ | głęboko | psł. *glǫboko | słowo poświadczone |
| glǫbukie /glǫbüťĕ/ | głęboki | psł. *glǫbokъjь | słowo poświadczone |
| glu̇pse /glupsĕ/ | zdradliwy, podstępny | śdn. glupesch | słowo poświadczone |
| glûchie /glaux́ĕ/ | głuchy | psł. *gluxъjь | słowo poświadczone |
| gmîna /gmaină/ | gmina, | niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne | por. pl. gmina, dłuż. gmejna |
| gnát /gnot/ | gnać | psł. *gъnati | poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
| gnåle /gnålĕ/ | zgniły | psł. *gnilъjь | słowo poświadczone |
| gnålîcia /gnålaićă/ | zgnilizna | gnålĕ + -aićă | rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă |
| gnew /gnev/ | gruczoł? | psł. *gněvъ | poświadczone w l. mn.: gnevoi |
| gnezdît sa /gnezdait-să/ | gnieździć się | psł. *gnězditi sę | słowo poświadczone |
| gnist /gnist/ | gnieść | psł. *gnesti | poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
| gnîdá /gnaido/ | gnida | psł. *gňida | poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
| gnît /gnait/ | gnić | psł. *gniti | poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
| gnuj /gnüj/ | gnój | psł. *gnojь | słowo poświadczone |
| gnujene /gnüjenĕ/ | gnojowy | psł. *gnojenъjь | słowo poświadczone |
| gniazde /gńozdĕ/ | gniazdo | psł. *gnězdo | słowo poświadczone |
| gǫs /gǫs/ | gęś | psł. *gǫsь | słowo poświadczone |
| gǫse /gǫsĕ/ | gęsi | psł. *gǫsьjь | słowo poświadczone |
| gǫsiar /gǫśăr/ | gąsior | psł. *gǫsьjařь | słowo poświadczone |
| gǫska /gǫskă/ | biały chleb, bułka | psł. *gǫsъka | słowo poświadczone |
| gǫste /gǫstĕ/ | gęsty | psł. *gǫstъjь | słowo poświadczone |
| grab /grob/ | grab | psł. *grabъ | poświadczone w ASg: groboi |
| grabȧlnek /grobalnĕk/ | świder ciesielski (do grabi) | psł. *grabьlьnikъ | słowo poświadczone |
| grablé /groble/ | grabie | psł. *grabľě | słowo poświadczone |
| greblu /greblü/ | ożóg, pogrzebacz | psł. *greblo | słowo poświadczone |
| grad /grod/ | grad | psł. *gradъ | słowo poświadczone |
| gratewár /grotevor/ | dziadek | dn. grôte-vâer | słowo poświadczone |
| gratka /grotkă/ | babka, matka ojca | śdn. grôteke | słowo poświadczone |
| gratiát /groťot/ | chwalić | śdn. groten | słowo poświadczone |
| grawá /grovo/ | rów | śdn. grave | słowo poświadczone |
| grawena /grovenă/ | starzec, siwy mężczyzna | śdn. grawe + -enă | słowo poświadczone |
| grȧmat /gramăt/ | grzmieć | psł. *grьměti | słowo poświadczone |
| Grecka /greckă/ | Grecja | Grek + -skă | por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko |
| greckie /grecťĕ/ | grecki | Grek + -sťĕ | przymiotnik na -sťĕ |
| grech /grex/ | grzech | psł. *grěxъ | słowo poświadczone |
| Grek /grek/ | Grek | śdn. Greke | por. dłuż Grich z niem. Grieche |
| grensa /grensă/ | granica | śdn. grense, z pol. granica | słowo poświadczone |
| gresît sa /gresait-să/ | grzeszyć | psł. *grěšiti + să | słowo poświadczone |
| gresnar /gresnăr/? | grzesznik | psł. *grešьnařь | poświadczone w DPl: gresnărüm |
| gresnek /gresnĕk/ | grzesznik | psł. *grěšьnikъ | poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
| grėbiåt /grėb́åt/ | grzbiet, plecy | psł. *xrьbьtъ, nieregularnie | słowo poświadczone |
| gribin /gribin/ | grzebień | psł. *grebenь | słowo poświadczone |
| gribinátîcia /gribinătaićă/ | kręgosłup | psł. *grebenatica | słowo poświadczone |
| griját /grijot/ | grzać | psł. grějati | poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
| griǫda /gŕǫdă/ I | belka | psł. *gręda | słowo poświadczone |
| griǫda /gŕǫdă/ II | grzęda | psł. *gręda | słowo poświadczone |
| grîb /graib/ | grzyb | psł. *gribъ | poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld |
| grîba /graibă/ | drobne pieniądze, grosze | psł. *grubyjě | słowo poświadczone, ale niepewne |
| grîf /graif/ | gryf | niem. Greif | zapożyczenie z niem., do rozważenia także z śdn. grip |
| grîp /graip/ | kupa, stos | być może śdn. grîpe | słowo poświadczone |
| grodling /grödling/ | kiełb | dn. grödeling | słowo poświadczone |
| grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
| gronlądskie /grönlącťĕ/ | grenlandzki | Grönľǫdü + -sťĕ | przymiotnik od utworzonej nazwy państwa |
| Gronliǫdu /Grönľǫdü/ | Grenlandja | grönĕ + -ľǫdü | kalka niem. Grönland |
| grulikie /grüliťĕ/ | okrutny, okropny | śdn. grülik | słowo poświadczone |
| gruzne /grüznĕ/ | brzydki, szpetny | psł. *grozьnъjь | słowo poświadczone |
| grûk /grauk/ | grusza | psł. *gruša skontaminowana z *buk | słowo poświadczone |
| grûsŷ /grausåi/ | grusza | psł. *gruš-y | słowo poświadczone |
| guld /güld/ | złoto; gulden (pieniądz) | śdn. güld | słowo poświadczone |
| guldån /güldån/ | gulden (pieniądz) | śdn. gülden | słowo poświadczone |
| guldione /gülďonĕ/ | pozłacany | śdn. güld + -'onĕ | słowo poświadczone |
| gu̇rkî /gurťai/ | ogurek | śdn. gurke | słowo poświadczone |
| gu̇t /gut/ | dobrze | niem. gut | słowo poświadczone |
| gwiazda /gjozdă/ | gwiazda | psł. *gvězda | słowo poświadczone |
| gwiazdka /gjoz(d)kă/ | gwiazdka | psł. *gvězdъka | słowo poświadczone |
F
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| hȧj-mand /haj-mond/ | sierpień | haj + mond | słowo poświadczone |
Ch
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| chala /xolă/ | chwała, sława | psł. *xvala | derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
| chalet /xolĕt/ | chwalić | psł. *xvaliti | poświadczone w 3Sg: xolĕ |
| charna /xornă/ | pokarm, pożywienie | psł. *xorna | słowo poświadczone |
| charnet /xornĕt/ | karmić, żywić | psł. *xorniti | słowo poświadczone |
| charstîwe /xorstaivĕ/ | parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty | psł. *xorstivъjь | słowo poświadczone |
| charstŷ /xorståi/ | krosta, parch; świerzb | psł. *xorsty | poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
| Charwat /xorvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă |
| Charwatska /xorvockă/ | Chorwacja | xorvăt + -skă | odbitka sch. Hrvatska |
| charwatskie /xorvocťĕ/ | chorwacki | xorvăt + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy narodu |
| chėmil /x́ėmil/ | chmiel | psł. *xъmělь | słowo poświadczone |
| chiorac /x́örăc/ | zły duch, djabeł | psł. *x(v)orьcь | słowo poświadczone |
| chiore /x́örĕ/ | zły, niedobry; brzydki | psł. *x(v)orъjь | słowo poświadczone |
| chiorîcia /x́öraićă/ | zło | x́örĕ + -aićă | rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă |
| chiost /x́öst/ | miotła, pomiotło | psł. *xvostъ | słowo poświadczone |
| chiudet /x́üdĕt/ | iść | psł. *choditi | słowo poświadczone |
| chiutá /x́üto/ | chata, chałupa | niem. Hütte | słowo poświadczone |
| chîzá /x́aizo/ | chałupa, chata | psł. *xyža | rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
| chîzka /x́aiskă/ | chałupka, chatka | x́aizo + -kă | zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo |
| chîzne /x́aiznĕ/ | chałupne, około chałupy | psł. *xyžьnъjь | słowo poświadczone |
| chlåd /xlåd/ | chłód | psł. *xoldъ | słowo poświadczone |
| chlådene /xlådenĕ/ | chłodny | psł. *xoldenъjь | słowo poświadczone |
| chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
| chlǫd /xlǫd/ | laska, kij | psł. *xlǫdъ | słowo poświadczone |
| chrąst /xrąst/ | chrząszcz, chrabąszcz | psł. *xręščь | słowo poświadczone |
| chrián /xŕon/ | chrzan | psł. *xrěnъ | słowo poświadczone |
| chriûd /xŕaud/ | bicz, bat | psł. *xřudъ | słowo poświadczone |
| chriûdek /xŕaudĕk/ | smyczek | psł. *xřudikъ | słowo poświadczone |
| chrume /xrümĕ/ | kaleki, chromy | psł. *xromъjь | słowo poświadczone |
| chrumîcia /xrümaićă/ | kalectwo | xrümĕ + -aićă | złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă |
| chrumene /chrümenĕ/ | obrażenie, skaleczenie | psł. *xromenьje | słowo poświadczone |
| chûdac /x́audăc/ | zły duch, djabeł, szatan | psł. *xudьcь | słowo poświadczone |
| chûde /x́audĕ/ | marny, lichy; zły, niedobry; brzydki | psł. *xudъjь | słowo poświadczone |
| chûdîcia /x́audaićă/ | marność, coś złego | psł. *xudica | słowo poświadczone |
Î
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| î /ai/ I | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
| î /ai/ II | ej, hej | psł. *aj | słowo poświadczone |
| îbezat /aibezăt/ | uciec | psł. *uběžati | słowo poświadczone |
| îbet /aibĕt/ | zabić, ubić | psł. *ubiti | słowo poświadczone |
| îbrukát /aibrükot/ | zużyć | ai- + brükot | słowo poświadczone |
| îbust /aibüst/ | ukłuć, ubóść | psł. *ubosti | słowo poświadczone |
| îdawet /aidovĕt/ | udusić, zadusić | psł. *udaviti | słowo poświadczone |
| îdialat /aiďolăt/ | zrobić | psł. *udělati | poświadczony imiesłów: aiďălonă |
| îdelet /aidelĕt/ | oddzielić | psł. *uděliti | słowo poświadczone |
| îdrûzet /aidrauzĕt/ | pomóc | psł. *udružiti | poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
| îklestet /aiklestĕ/ | ścisnąć | psł. *uklěščiti | poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ |
| îkǫset /aikǫsĕt/ | ugryźć, ukąsić | psł. *ukǫsiti | poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
| îkrast /aikrăst/ | ukraść | psł. *ukrasti | poświadczone gerundium: aikrădinĕ |
| îkrujet /aikrüjĕt/ | ukroić, odciąć | psł. *ukrojiti | słowo poświadczone |
| îlumet /ailümĕt/ | ułamać | psł. *ulomiti | słowo poświadczone |
| îlûcet /ailaucĕt/ | utrafić | psł. *ulučiti | słowo poświadczone |
| îmarzat /aimorzăt/ | zmarznąć | psł. *umoržati | poświadczony imiesłów : aimărzonĕ |
| îmret /aimrĕt/ | umrzeć | psł. *umerti | poświadczony imiesłów: aiḿortĕ |
| îmûdît sa /aimaudait să/ | opóźnić się | psł. *umuditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să |
| îplatet /aiplotĕt/ | zapłacić, opłacić | psł. *uplatiti | poświadczone w 3Sg: aiplotĕ |
| îprąst /aiprąst/ | uprząść | psł. *upręsti | słowo poświadczone |
| îpûstet /aipaustĕt/ | upuścić | psł. *upustiti | poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs |
| îrezat /airezăt/ | uciąć, odciąć | psł. *urězati | poświadczone w 3Sg: airezĕ |
| îrudît sa /airüdait să/ | urodzić się | psł. *uroditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să |
| îsact /aisăct/ | uciąć, usiec, skosić | psł. *useťi | słowo poświadczone |
| îsȧgat /aisagăt/ | oszlifować | ai- + śdn. sagen | poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogăt |
| îstrîzat /aistraizăt/ | ostrzyc | psł. *ustrižati | poświadczony imiesłów: aistraizonĕ |
| îšapat /aišopăt/ | stwarzać | ai- + šopăt | słowo poświadczone |
| ît /ait/ | iść | psł. *iti | słowo poświadczone |
| îta /aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
| îtąt /aitąt/ | uciąć | psł. *utęti | poświadczone w 3Sg: aitnĕ |
| îtupît sa /aitüpait să/ | utopić się | psł. *utopiti sę | poświadczone w 3Sg: aitüpi să |
| îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ | przywiązać | psł. *uvęzati | poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ |
J
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| jabkiu /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
| jablun /joblün/ | jabłoń | psł. *jablonь | słowo poświadczone |
| jagièda /joďĕdo/ | wysypka? | psł. *jagody | słowo poświadczone, znaczenie niejasne |
| jagną /jogną/ | jagnię | psł. *jagnę | słowo poświadczone |
| jaji /joji/ | jajko; jądro | psł. *jaje | słowo poświadczone |
| jajkiu /jojťü/ | jajeczko | joji + -ťü | zdrobnienie wzorem büźǫtťü |
| jaluwe /jolüvĕ/ | jałowy, niepłodny | psł. *jalovъjь | słowo poświadczone |
| jaluwîcia /jolüvaićă/ | jałówka | psł. *jalovica | słowo poświadczone |
| jamá /jomo/ | jama; dół na grób | psł. jama | słowo poświadczone |
| jasne /josnĕ/ | jasny | psł. *jasnъjь | podobne słowo niepoświadczone, por. cz. jasný, głuż. jasny, słi. jasnï |
| jar /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
| jarmic /jormic/ | szpada | psł. *jarъ měčь? niepewne | słowo poświadczone |
| jasènîna /josĕnaină/ | las jesionowy | psł. *jasenina | słowo poświadczone |
| jasin /josin/ | jesion | psł. *jasenь | słowo poświadczone |
| jastȧrne /jostarnĕ/ | wielkanocny | jostråi + -nĕ | przymiotnik na -nĕ jak trebĕ-tribnĕ, por. srebrü-sribarnĕ |
| Jastrŷ /jostråi/ | Wielkanoc | psł. *jastry | słowo poświadczone |
| jawar /javăr/ | jawor | psł. *javorъ | poświadczone w l.mn.: javårĕ |
| jáz /joz/ | ja | psł. *jazъ | słowo poświadczone, obocznie: jo |
| jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
| jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
| jȧgiėr /jaďėr/ | myśliwy | śdn. jeger | słowo poświadczone, obocznie jagår |
| jȧcht /jaxt/ | polowanie | śdn. jacht | słowo poświadczone |
| jȧnác /janoc/ | jedynak | psł. *jedьnačь | słowo poświadczone |
| jågla /jåglă/ | igła | psł. *jьgla | słowo poświadczone |
| jågra /jågră/ | gra | psł. *jьgra | rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră |
| jåkra /jåkră/ | ikra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
| jåskra /jåskră/ | iskra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
| jåzba /jåzbă/ | izba, świetlica | psł. *jьstъba | słowo poświadczone |
| jąc /jąc/ | przełyk | psł. *jěťь, nieregularnie | słowo poświadczone |
| jącåne /jącånĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьnьnъjь | słowo poświadczone |
| jącånek /jącånĕk/ | trznadel | psł. *jęčьnьnikъ | słowo poświadczone |
| jącmin /jącmin/ | jęczmień | psł. *jęčьmenь | słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi |
| jącmine /jącminĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьmenьnъjь | słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ |
| jąt /jąt/ | chwytać, łapać, brąć | psł. *jęti | poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ |
| jątrènîcia /jątrĕnaićă/ | jątrznica, kiszka | psł. *jętrenica | słowo poświadczone |
| je /je/ | tak (potwierdzenie) | śdn. je | słowo poświadczone |
| jed /jed/ | jedzenie, jadło | psł. *jědь | poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
| jedące kamår /jedącĕ komår/ | jadalnia, pokój jadalny | jest + komår | formacja analogiczna do såpące komår, por. niem. Esszimmer |
| jedna /jednă/ | potrawa | psł. *jědьna(ja) | słowo poświadczone |
| jednîcia /jednaićă/ | jadalnia | jed + -naićă | formacja analogiczna do pekărnaićă, ťauxărnaićă |
| jedzna /jeʒnă/ | jedzenie | psł. *jěďьna(ja) | słowo poświadczone |
| jesera /jeseră/ | ości u kłosa, wąsy, kolce | psł. *jesera | słowo poświadczone |
| jest /jest/ | jeść | psł. *jěsti | słowo poświadczone |
| jezdet /jezdĕt/ | jeździć | psł. *jězditi | słowo poświadczone |
| Jezu̇s /Jezus/ | Jezus | śdn. Jesus | słowo poświadczone |
| jėgrîcia /jėgraićă/ | zabawa | psł. *jьgrica | słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă |
| jėlma /jėlmă/ | wiąz, brzost | psł. *jьlьma | słowo poświadczone |
| jėlmuwe /jėlmüvĕ/ | wiązowe, z wiązu | jėlmă + -üvĕ | słowo poświadczone |
| jėskrît sa /jėskrait să/ | iskrzyć się | psł. *jьskriti sę | z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă |
| jėwér /jėver/ | wiór, trzaska | psł. *jьverъ | słowo poświadczone |
| jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
| jisin /jisin/ | jesień | psł. *jesenь | poświadczone w złożeniu jisin-mond |
| jisin-mand /jisin-mond/ | wrzesień | psł. *jesenь + śdn. mând | słowo poświadczone |
| jist /jist/ | jeszcze | psł. *ješče | słowo poświadczone |
| jiz /jiz/ | jeż | psł. *ježь | słowo poświadczone |
| jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
| jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
| jî /jai/ | wy | śdn. jî | słowo poświadczone |
| jîgiu /jaiďü/ | jarzmo | psł. *jьgo | słowo poświadczone |
| jîgrác /jaigroc/ | gracz | jaigr- + -oc | złożenie wzorem: cirkoc |
| jîgrát /jaigrot/ | bawić się, grać | psł. *jьgrati | poświadczone w 3Pl: jaigroją |
| jînam /jainăm/ | gdzie indziej | psł. *jьnamъ | słowo poświadczone |
| jîminne /jaiminĕ/ | imienny, związany z imieniem | jaimą + -nĕ | przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą |
| jîmat /jaimăt/ | łapać, łowić | psł. *jьmati | słowo poświadczone |
| jîmą /jaimą/ | imię; nazwisko; rzeczownik | psł. *jьmę | słowo poświadczone, znaczenia wzorem niem. Name |
| jîmu /jaimü/ | imię | psł. *jьmę, zmiana deklinacji | słowo poświadczone, obocznie do jaimą |
| jînde /jaindĕ/ | kiedyś, pewnego razu | psł. *jьngdy | wzorem poświadczone draudĕ |
| jîne /jainĕ/ | inny | psł. *jьnъjь | poświadczono zaimek z rdzeniem jain- |
| jîstu /jaistü/ | nerka | psł. *jьsto | poświadczone w l.mn.: jaistă |
| jǫdre /jǫdrĕ/ | jądro, ziarno orzecha | psł. *jędro | słowo poświadczone |
| jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
| jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
| ju̇nge /jungĕ/ | młody | śdn. junk | słowo poświadczone |
| jûnac /jaunăc/ | młody byk | psł. *junьcь | słowo poświadczone |
| jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
| jûtru /jautrü/ | poranek; wschód | psł. *jutro | słowo poświadczone, "wzchód" por. vicer |
| jûz /jauz/ | już | psł. *juže | słowo poświadczone |
| jûzîna /jauzaină/ | obiad | psł. *južina | słowo poświadczone |
K
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| kabált /kobolt/ | krasnoludek, chochlik, kobold | śdn. kobolt | słowo poświadczone |
| kád /kod/ | skrzynka międlicy | psł. *kadь | słowo poświadczone |
| kak /kok, kăk/ | jak | psł. *kako | słowo poświadczone |
| kak wile /kok vilĕ/ | ile | kok + vilĕ | słowo poświadczone |
| kaká /koko/ | pręgierz | śdn. kâk | słowo poświadczone |
| kakát /kokot/ | kakać, robić kupę | psł. *kakati | słowo poświadczone |
| kakie /koťĕ/ | jaki, który | psł. kakъjь | słowo poświadczone |
| kal /kol/ | kapusta | śdn. kôl | słowo poświadczone |
| kalinîcia /kolinaićă/ | kałuża, bajoro | psł. kalenica | słowo poświadczone, być może kolĕnaićă |
| kaluwe /kolüvĕ/ | kapuściany | kol + -üvĕ | słowo poświadczone |
| kám /kom/ | dokąd | psł. *kamo | słowo poświadczone |
| kamànŷ /kamănåi/ | piec pokojowy | psł. *kameny | słowo poświadczone |
| kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
| kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
| kaminene /kominenĕ/ | kamienny | komoi + -enĕ | słowo poświadczone |
| kamŷ /komoi/ | kamień | psł. kamy | słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego |
| kamŷka /komoikă/ | kamyk; pestka | komoi + -kă | słowo poświadczone |
| kapat /kopăt/ | kapać | psł. *kapati | poświadczone w 3Sg: kopĕ |
| kapår /kopår/ | miedź | śdn. kopper | zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
| kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
| kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
| kaprene /koprenĕ/ | miedziany | kopår + -enĕ | formacja wzorem dråvă-dråvenĕ |
| karia /koŕă/ | taczka | śdn. karre | słowo poświadczone |
| kárk /kork/ | noga (u zwierzęcia)? | psł. *korkъ | rozkład złożenia korťĕtüc |
| karkiétuc /korťĕtüc/ | kret | psł. *korkъ + -točь | słowo poświadczone |
| kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
| kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
| kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
| kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
| kartwilia /kortwiľă/ | rozrywka, zabawa | śdn. kort(e)wile | |
| karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
| karwe /korvĕ/ | krowi | psł. *korvьjь | słowo poświadczone |
| Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
| kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
| kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
| kasȧl /kosal/ | kaszel | psł. kašьľь | słowo poświadczone |
| kaset /kasĕt/ | zapraszać na przyjęcie | psł. *kvasiti | poświadczone jako gerundium: kosenĕ |
| kaslet /koslĕt/ | kaszleć | psł. kašľati | poświadczone w 3Sg: koslĕ |
| kazde /kozdĕ/ | każdy | psł. *kъžьdo | słowo poświadczone |
| kȧchiėl /kax́ėl/ | kafel | śdn. kachel | słowo poświadczone |
| kȧchlek /kaxlĕk/ | kafelek | kax́ėl + -ĕk | zdrobnienie wzorem kuvål-kuvlĕk |
| kȧkû /kakau/ | kakao | niem. Kakao | por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw |
| kȧlȧndår /kalandår/ | kalendarz | niem. Kalender | słowo poświadczone, może kalądår? |
| kȧnta /kantă/ | kąt, róg | śdn. kante | słowo poświadczone |
| kȧpu̇z /kapuz/ | kaptur (dla ochrony przed pszczołami?) | śdn. kabütze | słowo poświadczone |
| kȧrpa /karpă/ | karp | śdn. karpe | słowo poświadczone |
| kå /kå/ | ku | psł. *kъ | słowo poświadczone |
| kål /kål/ | kieł | psł. *kъlъ | niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
| kåtu /kåtü/ | kto | psł. *kъto | słowo poświadczone |
| Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
| kiȧrl /ťarl/ | mąż; mężczyzna | śdn. kerle | słowo poświadczone |
| kiȧtrek /ťatrĕk/ | piesek | śdn. koter | słowo poświadczone |
| kicér /ťicer/ | kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) | por. śdn. Kesser | słowo poświadczone |
| kicerak /ťicerăk/ | koszyczek | ťicer + -ăk | słowo poświadczone |
| kicernek /ťicernĕk/ | koszykarz, łubiankarz | ťicer + -nĕk | formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk |
| kiėde /ťėdĕ/ | gdzie | psł. *kъde | słowo poświadczone, być może /ťėd/ |
| kiėjènîcia /ťėjănaićă/ | tłuczek do ubijania lnu | psł. *kъjanica | słowo poświadczone |
| kiėlîn /ťėlain/ | łono | psł. *kъlinъ | słowo poświadczone |
| kiėnądz /ťėnąʒ/ I | król; król w grze | psł. *kъnęʒь | słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier' |
| kiėnądz /ťėnąʒ/ II | księżyc | psł. *kъnęʒь | słowo poświadczone |
| kiėsin /ťėsin/ | żołądek | psł. *kъsenь | słowo poświadczone |
| kiodrat /ťödrăt/ | gadać, paplać | śdn. koderen | słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot |
| kiola /ťölă/ | fura, pojazd, samochód | psł. *kola | słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola |
| kiolàsena /ťölăsenă/ | wózek | psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie | słowo poświadczone jako /ťölăsenă/ |
| kiolåt /ťölåt/ | deska | psł. *kolъtь | słowo poświadczone |
| kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă |
| kionar /ťönăr/ | pasterz koni | psł. *konařь | słowo poświadczone |
| kionika /ťönikă/ | konewka | psł. *kony + *-ika, nieregularnie | słowo poświadczone |
| kionwîcia /ťönvaićă/ | dzbanek | psł. *konъvica | słowo poświadczone |
| kionŷ /ťönåi/ | dzban | psł. *kony | słowo poświadczone |
| kiorac /ťörăc/ | korzec (miara) | psł. *korьcь | słowo poświadczone |
| kiorŷtce /ťöråitcĕ/ | korytko | psł. *korytьce | poświadczone w l.mn.: ťöråitcă |
| kiorŷte /ťöråitĕ/ | koryto | psł. *koryto | słowo poświadczone |
| kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
| kiosàrene /ťösărenĕ/ | kaszany, z kaszy | ťösör + -enĕ | słowo poświadczone |
| kiosor /ťösör/ | kasza, krupy | psł. *kosorъ | słowo poświadczone |
| kioster /ťöster/ | kościelny | śdn. köster | słowo poświadczone |
| kiostka /ťös(t)kă/ | kostka (anatomiczna) | psł. *kostъka | słowo poświadczone |
| kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
| kiozka /ťöskă/ | kózka | psł. *kozъka | słowo poświadczone |
| kirbé /ťirbe/ | żłób, drabinka żłobowa | śdn. kribbe, z metatezą | słowo poświadczone |
| Kirialîs /ťiŕolais/ | Kyrie eleison | niem. Kyrieleis | słowo poświadczone |
| kirnia /ťirńă/ | maślnica, kierznia | śdn. kerne | słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu |
| kiulèsî /ťülĕsai/ | rower | psł. *kolesi | dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai |
| kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
| kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
| kiuset /ťüsĕt/ | kosić | ťösă + -ĕt | czasownik od poświadczonego ťösă |
| kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
| kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
| kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
| kiûrá /ťauro/ | kura | psł. *kura | poświadczone w l.mn.: ťauråi |
| kiûrą /ťaurą/ | kurczę, kurczątko | psł. *kurę | słowo poświadczone |
| kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ | kuropatwa | psł. *kuropatъka | słowo poświadczone |
| kiûrîcé /ťauraice/ | przedmieście, przysiółek | ťauro + -aice | słowo poświadczone |
| kiûsát /ťausot/ | kosztować, próbować, smakować | psł. *kušati | słowo poświadczone |
| kiûtît /ťautait/ | robić, czynić | psł. *kutiti | słowo poświadczone |
| kiwit /ťivit/ | czajka | śdn. kiwit | słowo poświadczone |
| kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
| kîpet /ťaipĕt/ | kupić | psł. *kupiti | poświadczone w 3Sg: ťaipĕ |
| klagat /klogăt/ | skarżyć, oskarżać | śdn. klagen | poświadczone w 3Sg: klogă |
| klagá /klogo/ | skarga | śdn. klage | słowo poświadczone |
| klare /klorĕ/ | czysty; wódka | śdn. klare | słowo poświadczone |
| klast /klost/ | kłaść | psł. *klasti | poświadczone w 3Sg: klodĕ |
| klȧnîka /klanaikă/ | ten, który przeklina | psł. *klьnika | słowo poświadczone |
| klȧc /klac/ | kij, drążek, laska | śwn. kloz | słowo poświadczone |
| klȧpa /klapă/ | most zwodzony | por. niem. Klappe | słowo poświadczone |
| klȧwår /klavår/ | kawaler | śdn. klover | słowo poświadczone |
| klȧwrek /klavrĕk/ | chłopak, chłopiec | śdn. klover + -ĕk | słowo poświadczone |
| klåda /klådă/ | beczka | psł. *kolda | słowo poświadczone |
| klåkiol /klåťöl/ | zegar; dzwon | psł. *kolkolъ | słowo poświadczone |
| klåkiolak /klåťölăk/ | dzwonek | psł. *kolkolъkъ | słowo poświadczone |
| klåkiolnek /klåťölnĕk/ | zegarmistrz | klåťöl + -nĕk | złożenie, por. criv-crivnĕk |
| klåkionak /klåťönăk/ | dzwonek (kwiat) | psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- | słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
| klånîcia /klånaićǎ/ | kłonica (u wozu) | psł. *kolnica | słowo poświadczone |
| klås /klås/ | kłos | psł. *kolsъ | słowo poświadczone |
| klåse /klåsĕ/ | kłosie | psł. *kolsьje | słowo poświadczone |
| klącet /klącĕt/ | utykać na nogę, kuleć | psł. klęčiti | poświadczone w 3Sg: klącĕ |
| klącî /klącai/ | tylne podwórze | psł. *klęči? | słowo poświadczone |
| kląkî /kląťai/ | zastrzał | psł. *klęky? | słowo poświadczone |
| kląt /kląt/ | kląć, przeklinać | psł. *klęti | poświadczone w 3Sg: klanĕ |
| klediat /kleďăt/ | ubrać, odziać | śdn. kleden | słowo poświadczone |
| klediát sa /kleďot să/ | ubrać się | śdn. kleden | poświadczone w czasie przeszłym: kleďol să |
| klen /klen/ | klon | psł. *klenъ | rozkład przymiotnika klenüvĕ |
| klenuwe /klenüvĕ/ | klonowy | psł. *klenovъjь | słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
| klesta /klestă/ | kleszcze | psł. *klěščě | słowo poświadczone |
| klestet /klestĕt/ | ściskać | psł. *klěščiti | rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ |
| klicka /klickă/ | czapeczka | niem. Klitz + -kă | słowo poświadczone |
| klijé /klije/ | otręby | śdn. klîe | słowo poświadczone |
| klika /klikă/ | członek męzki | ? | słowo poświadczone, obocznie też klinkă |
| klinkàrnîcia | kościelny woreczek na pieniądze | por. szlez.-holszt. klinkers + -naićă | słowo poświadczone, Polański pisze klinkernaićă |
| klipår /klipår/ | ogier | śdn. klepper, klöpper | słowo poświadczone jako kliper, dodatkowo zasymilowane |
| klit /klit/ | nieduży garnek | śdn. klît | słowo poświadczone |
| kliûc /kľauc/ | klucz | psł. *kľučь | słowo poświadczone |
| kliûd /kľaud/ | myśl, rada | psł. *kľudъ? | słowo poświadczone |
| kliûdát /kľaudot/ | myśleć, dumać | kľaud + -ot | czasownik utworzony wzorem brük-brükot |
| kliûdîka /kľaudaikă/ | myśliciel | kľaud- + -aikă | formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
| klîbá /klaibo/ | głowica na dachu | śdn. klûwe | słowo poświadczone |
| klîbenàtîcia /klaibenătaićă/ | szpilka | klaibenĕ + -taićă | słowo poświadczone, patrz: klaib́ăstaićă |
| klîbene /klaibenĕ/ | posiadający główkę, z główką | klaibo + -enĕ | słowo poświadczone, patrz: klaib́ostĕ |
| klîbiaste /klaib́ostĕ/ | posiadający główkę, głowę | klaibo + -ostĕ | słowo poświadczone, patrz: klaibenĕ |
| klîbiàstîcia /klaib́ăstaićă/ | szpilka | klaib́ostĕ + -aićă | słowo poświadczone, patrz: klaibenătaićă |
| klîbka /klaipkă/ | pączek | klaibo + -kă | słowo poświadczone, zapisane Kleipken |
| klǫb /klǫb/ | biodro | psł. *klǫbъ | słowo poświadczone |
| klǫbne /klǫbnĕ/ | biodrowy | klǫb + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| klǫbak /klǫbăk/ | kłębek | psł. *klǫbъkъ | słowo poświadczone |
| klubek /klübĕk/ | kapelusz | psł. *klobukъ | słowo poświadczone |
| klubûcnek /klübaucnĕk/ | kapelusznik | klübĕk + -nĕk | słowo poświadczone |
| klubûcnia /klübaucńă/ | wytwórnia kapeluszy | klübĕk + -ńă | słowo poświadczone |
| klutá /klüto/ | bryłka, grudka | śdn. klüte | słowo poświadczone |
| knȧpát /knapot/ | trzaskać z bicza | dn. knappen | poświadczone w 3Sg: knapojĕ |
| knȧpsȧk /knapsak/ | torba pasterska | śdn. knapsak | słowo poświadczone |
| knȧwål /knavål/ | knebel | śdn. knevel | słowo poświadczone |
| knecht /knext/ | parobek, sługa; młodzieniec | śdn. knecht | słowo poświadczone |
| knop /knöp/ | guzik | śdn. knôp | słowo poświadczone, obocznie knüp |
| koká /köko/ | kuchnia | śdn. köke | słowo poświadczone |
| kǫdilia /kǫdiľă/ | kądziel, zwój lnu | psł. kǫděľь | słowo poświadczone |
| kǫkiul /kǫťül/ | kąkol | psł. *kǫkoľь | słowo poświadczone |
| kǫkiulene /kǫťülenĕ/ | kąkolowe, do kąkolu | psł. *kǫkolenъjь | słowo poświadczone |
| kǫpat /kǫpăt/ | kąpać | psł. *kǫpati | słowo poświadczone |
| kǫpát sa /kǫpot să/ | kąpać się | psł. *kǫpati sę | słowo poświadczone |
| kǫs /kǫs/ | kęs, kawałek | psł. *kǫsъ | słowo poświadczone |
| kǫsát /kǫsot/ | kąsać, gryźć | psł. *kǫsati | słowo poświadczone |
| kǫsàwîcia /kǫsăvaićă/ | pokawałkowanie? | kǫs + -ăvaićă | słowo poświadczone |
| kǫset /kǫsĕt/ | ukąsić, ugryźć | psł. *kǫsiti | słowo poświadczone |
| kradîka /krodaikă/ | złodziej | psł. *kradika | formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
| kragá /krogo/ | kołnierzyk | śdn. krage | słowo poświadczone |
| kraját /krojot/ | odcinać | psł. *krajati | słowo poświadczone |
| krakwîcia /krokvaićă/ | kawka | psł. krakъvica | słowo poświadczone |
| kram /krom/ | sklep, kram | śdn. krâm | słowo poświadczone |
| krapîna /kropaină/ | odpadki drzewne | śdn. kröppen? | słowo poświadczone |
| krasån /krosån/ | naszyjnik? | psł. krasьnъ | słowo poświadczone, oryginalnie "krzyżyk na szyi kobiet" |
| krasne /krosnĕ/ | piękny, ładny; dzielny?; uczciwy? | psł. *krasьnъjь | słowo poświadczone |
| krast /krost/ | kraść | psł. *krasti | poświadczone w 2Sg: krodĕs, 3Sg: krodnĕ |
| krąs /krąs/ | wieniec, korona | śdn. kranz | słowo poświadczone |
| krȧngiėl /kranďėl/ | obwarzanek, precel | śdn. kringel | słowo poświadczone |
| krȧnkie /kranťĕ/ | chory | śdn. krank | słowo poświadczone |
| krȧpål /krapål/ | kaleka | śdn. kroppel | słowo poświadczone |
| krȧwåd /kravåd/ | rak | śdn. krewed | słowo poświadczone |
| kråsîna /kråsaina/ | okruszek | psł. *krъšina | słowo poświadczone |
| kremin /kremin/ | krzemień | psł. *krěmy | słowo poświadczone, być może mianownik to kremoi jak kamoi |
| krid /krid/ | kreda | szlez-holszt. kried | poświadczone w GSg: kriďau |
| krig /krig/ | wojna | niem. Krieg | słowo poświadczone |
| krigát sa /krigot-să/ | walczyć, wojować, bić się | niem. kriegen | poświadczone w czasie przeszłym: krigălai-să |
| krigiėr /kriďėr/ | wojownik; kawalerzysta | niem. Krieger | słowo poświadczone |
| kriját /krijot/ | dostać, otrzymać | lüneb. krī’n | słowo poświadczone |
| Kristu̇s /Kristus/ | Chrystus | śdn. Kristus | słowo poświadczone |
| krîdlate /kraidlotĕ/ | skrzydlaty | psł. *kridlatъjь | słowo poświadczone |
| krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
| krîwe /kraivĕ/ | krzywy, ukośny | psł. *krivъjь | słowo poświadczone |
| krîwîcia /kraivaićă/ | zakrzywienie, zagięcie, krzywizna | psł. *krivica | słowo poświadczone |
| krîwu /kraivü/ | krzywo, ukośnie; niechętnie | psł. *krivo | słowo poświadczone |
| krosnu /krösnü/ | krosno (tkackie) | psł. *krosno | poświadczone w NPl: krösna |
| krǫpá /krǫpo/ | zamek (u drzwi lub skrzyni) | śdn. krampe | słowo poświadczone |
| krǫpåt /krǫpåt/ | dratwa | psł. *krǫpъtь | słowo poświadczone |
| krud /krüd/ | przyprawa | dn. krüd | słowo poświadczone, GSg: krüďau |
| krudiát /krüďot/ | przyprawiać | dn. krüden | poświadczone w 3Sg: krüďojĕ |
| krujet /krüjĕt/ | kroić, odcinać | psł. *krojiti | poświadczone w 3Sg: krüjĕ |
| krumka /krümka/ | piętka, końcówka chleba | psł. *kromъka | słowo poświadczone |
| kruzaste /krüzostĕ/ | kędzierzawy | śdn. krûs + -ostĕ | słowo poświadczone |
| krûcá /krauco/ | krzyż, krzyżyk; drzewo krzyżowe | śdn. krûze | słowo poświadczone |
| krûckate /krauckotĕ/ | krzyżowy | krauco + -kă + -otĕ | słowo poświadczone, być może ’rozstajny’ |
| krûk /krauk/ | gospoda, karczma, oberża | por. śdn. krôg | słowo poświadczone |
| krûz /krauskă/ | dzban | śdn. *krûse | słowo poświadczone jako kraiz |
| krûzka /krauskă/ | dzban, bańka | psł. *kružьka | słowo poświadczone |
| krŷ /kråi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
| krŷt /kråit/ | kryć, chować | psł. *kryti | poświadczone w 3Sg: kråjĕ |
| kuc? /küc?/ | chustka na szyję | por. śwn. kütze | poświadczone jako kücai |
| ku̇cka /kuckă/ | powóz, bryczka, kareta | śdn. kutze + -kă | słowo poświadczone |
| ku̇nstlikie /kunstliťĕ/ | kunsztowny, wymyślny | śdn. kunstlik | słowo poświadczone |
| ku̇sa /kusă/ | chatka, chałupa | por. śdn. kote | słowo poświadczone, obocznie kuso |
| ku̇wål /kuvål/ | kula | por. prus.-niem. kûl, kaul | słowo poświadczone |
| ku̇wlek /kuvlĕk/ | kulka, kuleczka | kuvål + -ĕk | słowo poświadczone |
| Kûna /Kaună/ | Kowno | niem. Kauna | toponim z niemieckiego |
| kůcá /kåuco/ | głownia (płonąca) | psł. *kъlča | słowo poświadczone |
| kwȧpia /kvaṕă/ | miętus | niem. Quappe | słowo poświadczone jako niezasymilowane Quappi |
| kwetîste /kvetaistĕ/ | kwietnik, łąka kwiatowa | kjot + -aistĕ | formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych |
| kwetene /kvetenĕ/ | kwiecisty | kjot + -enĕ | przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych |
| kwetnek /kvetnĕk/ | kwiaciarz | kjot + -nĕk | złożenie wzorem criv-crivnĕk |
| kwiat /kjot/ | kwiat | psł. *květъ | słowo poświadczone |
| kwîlet /kvailĕt/ | kwilić, płakać (o dziecku) | psł. *kviliti | poświadczone w 3Sg: kvailĕ |
L
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ladá /lodo/ | skrzynia; trumna; kałamarz | śdn. lade | słowo poświadczone |
| ladka /lotkă/ | skrzynka, szufladka | lodo + -kă | słowo poświadczone |
| ladát /lodot/ | ładować | śdn. laden | słowo poświadczone |
| lame /lomĕ/ | kulawy, chromy | śdn. lam | słowo poświadczone |
| lastawîcia /lostovaićă/ | jaskółka | psł. *lastavica | słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
| latwa /lotvă/ | łata (dachowa) | śdn. latte | słowo poświadczone |
| lawá /lovo/ I | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
| lawá /lovo/ II | wiara | śdn. glâwe | słowo poświadczone |
| lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
| lazet /lozĕt/ | łazić, włazić | psł. *laziti | poświadczone w 3Sg: lozĕ |
| lazîka /lozaikă/ | ropucha | psł. *lazika | słowo poświadczone |
| lȧdek /ladĕk/ | członek | śdn. let + -ĕk | słowo poświadczone |
| lȧgiėr /laďėr/ | obóz | śdn. leger | słowo poświadczone |
| lȧchiėn /lax́ėn/ | konewka, beczułka | śdn. lechen | słowo poświadczone |
| lȧját /lajot/ | pożyczyć | śdn. leihen | poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
| lȧmpá /lampo/ | lampa | śdn. lampe | słowo poświadczone |
| lȧnene /lanenĕ/ | lniany | ľån + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
| lȧnîste /lanaistĕ/ | pole lnu | psł. *lьnišče | poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
| lȧp /lap/ | gałgan, łachman, szmata | śdn. lapp | słowo poświadczone |
| lȧs /las/ | łosoś | śdn. las | słowo poświadczone |
| lȧsterår /lasterår/ | oszczerca, potwarca | śdn. lasterer | słowo poświadczone |
| lȧsterårska /lasterårskă/ | oszczerczyni, potwarczyni | lasterår + -skă | słowo poświadczone |
| lȧwe /lavĕ/ | lwi | ľåv + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
| lȧzát /lazot/ | czytać | śdn. lesen | słowo poświadczone |
| Låbi /Låbi/ | Łaba | psł. *olbe | słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
| lågát /lågot/ | kłamać, łgać | psł. *lъgati | poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
| låzîc /låzaic/ | łyżka | psł. *lъžicь | słowo poświadczone |
| låzîka /låzaikă/ | kłamca, łgarz | psł. *lъžika | słowo poświadczone |
| ląc /ląc/ | klęk, czepigi | psł. *lęčь | słowo poświadczone |
| lągnǫt /lągnǫt/ | kładnąć się? | psł. *legnǫti | poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
| lecet /lecĕt/ | leczyć | psł. *lěčiti | poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
| le /lĕ/ | tylko, chyba, no; -że | psł. *li | słowo poświadczone |
| léd /led/ | lód | psł. *ledъ | słowo poświadczone |
| ledene /ledenĕ/ | wykonany z lodu | led + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
| lekánîcia /lekănaićă/ | jastrząb, kania | ?? + -aićă | słowo poświadczone |
| lekar /lekăr/ | lekarz | psł. *lěkařь | słowo poświadczone |
| lemąz /lemąz/ | krokiew, kozioł (na dachu) | psł. *lěmęzь | słowo poświadczone |
| lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
| lesne /lesnĕ/ | leśny | psł. *lěsьnъjь | słowo poświadczone |
| lesna jablun /lesnă joblün/ | jabłoń leśna, leśniówka | lesnă + joblün | słowo poświadczone |
| lesne wréch /lesnĕ vrex/ | orzech laskowy (owoc) | lesnĕ + vrex | słowo poświadczone |
| lestîcia /lestaićă/ | leszczyna | psł. *leščica | słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
| lestèwîcia /lestĕvaićă/ | leszczyna | psł. *leščevica | słowo poświadczone |
| lestîna /lestaină/ | leszczyna | psł. *leščina | słowo poświadczone |
| lewe /levĕ/ | lewy | psł. *lěvъjь | słowo poświadczone |
| lewîcia /levaićă/ | lewica, lewa ręka | levĕ + -aićă | formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
| lialen /ľolĕn/ | ojcowy | ľoľă + -ĕn | słowo poświadczone |
| lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
| lias /ľos/ | las; drzewo, drewno | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
| liatát /ľotot/ | latać | psł. *lětati | poświadczone w 3Pl: ľotoją |
| liatu /ľotü/ | rok; lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
| liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
| liåtkie /ľåtťĕ/ | legki | psł. *lьgъkъjь | słowo poświadczone |
| liåtkiu /ľåtťü/ | legko | psł. *lьgъko | słowo poświadczone |
| liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
| liîbaj /ľaibăj/ | raczej, lepiej | psł. *ľuběji | słowo poświadczone |
| liîbe /ľaibĕ/ | miły, przyjemny | psł. *ľubъjь | słowo poświadczone |
| liîbet /ľaibĕt/ | kochać, lubić | psł. *ľubiti | poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
| liîbėw /ľaibėv/ | miłość | psł. *ľubъvь | słowo poświadczone |
| liîbėwne /ľaibėvnĕ/ | miłosny | ľaibėv + -nĕ | przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
| liîbu /ľaibü/ | żartobliwie, dla żartu | psł. *ľubo | słowo poświadczone |
| lidiá /liďo/ | cierpienie | śdn. leide | poświadczone w ASg: lidą |
| lidiát /liďot/ | cierpieć | śdn. leiden | słowo poświadczone |
| lifka /lifkă/ | kaftanik, gorset | śdn. lîfke | słowo poświadczone |
| lichån /lixån/ | ciało, zwłoki, trup | śdn. lîcham | słowo poświadczone |
| liját /lijot/? | lać | psł. *lěti? | poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
| likát /likot/ | równać, zrównać, wyrównywać | śdn. liken | słowo poświadczone |
| likåm /likåm/ | równie, równo | śdn. lîk w narzędniku | słowo poświadczone |
| liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
| lipia /liṕă/ | warga | śdn. lippe | słowo poświadczone |
| litet /litĕt/ | lecieć | psł. *letěti | poświadczone w 3Sg: litĕ |
| liûdi /ľaudi/ | ludzie | psł. *ľudьje | słowo poświadczone |
| liûdskie /ľaucťĕ/ | ludzki | ľaudi + -sťĕ | złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
| lizet /lizĕt/ | leżeć | psł. *ležeti | poświadczone w 3Sg: lizĕ |
| lezt /lest/? | pełzać, leźć; włazić | psł. *lězti | poświadczone w 3Sg: lezĕ |
| lîb /laib/ | miara zboża | psł. *lubъ | słowo poświadczone |
| lîcerne /laicernĕ/ | lejcowy, zaprzęgowy | laićăr + -nĕ | słowo poświadczone |
| lîciar /laićăr/ | lejce | leid-sêl | słowo poświadczone |
| lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
| lîpåk /laipåk/ | dudek (ptak) | psł. *lupъkъ | słowo poświadczone |
| lîpîka /laipaikă/ | oprawca, hycel | psł. *lupika | słowo poświadczone |
| lîpîna /laipaină/ | łupina, kora; łyko | psł. *lupina | słowo poświadczone |
| lîska /laiskă/ | lisa, liszka, | psł. *lisъka/*lišьka | słowo poświadczone |
| lîst /laist/ | liść; list | psł. *listъ | słowo poświadczone |
| lîste /laistĕ/ | liście, listowie | laist + -ĕ | złożenie, wzorem innych collectiv |
| lîstne /laistnĕ/ | listny, liściasty | psł. *listьnъjь | słowo poświadczone |
| lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ | maj | laistnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| lîstnîcia /laistnaićă/ | szałas, dom z gałęzi | psł. *listьnica | słowo poświadczone |
| lîtåwskie /laitåfsťĕ/ | litewski | Laitvă + -sťĕ | przymiotnik na -sťĕ |
| Lîtwa /Laitvă/ | Litwa | pl. Litwa | por. pl. Litwa, cz. Litva |
| Lîtwianek /Laitv́onĕk/ | Litwin | Laitvă + -'onĕk | regularna nazwa mieszkańca na -'onĕk |
| Lîtwianka /Laitv́onkă/ | Litwinka | Laitvă + -'onkă | regularna nazwa mieszkanki na -'onkă |
| lîzát /laizot/ | lizać | psł. *lizati | poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
| lonu /lönü/ | łono, objęcia | psł. *lono | słowo poświadczone |
| lozát /lözot/ | wybawić | śdn. losen | poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
| lǫp /lǫp/ | lump, szmata, łachman | śdn. lump | słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
| luchtår /lüxtår/ | latarnia, latarka | śdn. luchter | słowo poświadczone, obocznie löchtår |
| luder /lüdĕr/ | pijak, nicpoń, obdartus | śdn. luder | słowo poświadczone |
| ludia /lüďă/ | łódź | psł. *oldьja | słowo poświadczone |
| luj /lüj/ | łój | psł. *lojь | słowo poświadczone |
| lujene /lüjenĕ/ | łojowy | psł. *lojenъjь | słowo poświadczone |
| luk /lük/ | szczęście | psł. *glücke | słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
| lumet /lümĕt/ | łamać | psł. *lomiti | słowo poświadczone |
| lupàtîcia /lüpătaićă/ | łopata do pieca, do chleba | psł. *lopatica | słowo poświadczone |
| lupata /lüpotă/ | kość łopatkowa | psł. *lopata | słowo poświadczone |
| lukiėt /lüťėt/ | łokieć | psł. *olkъtь | słowo poświadczone |
| lu̇ft /luft/ | powietrze | śdn. luft | słowo poświadczone |
| lûg /laug/ I | łąka, pastwisko | psł. *lugъ | słowo poświadczone |
| lûg /laug/ II | ług | śrwn. louge | słowo poświadczone |
| lûk /lauk/ I | czosnek | psł. *lukъ | słowo poświadczone |
| lûk /lauk/ II | łuk | psł. *lukъ | poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
| lûna /laună/ | księżyc | psł. *luna | słowo poświadczone |
| lûza /lauză/ | kałuża | psł. *łuža | poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
| Lûzîcia /Lauzaićă/ | Łużyce | laug + -aićă | zaadaptowanie łuż. Łužica |
| lûzîckie /lauzaicťĕ/ | łużycki | Lauzaićă + -sťĕ | przymiotnik geograficzny |
| lŷse /låisĕ/ | łysy | psł. *lysъjь | rozkład poświadczone låisaină |
| lŷsîna /låisaină/ | czoło | psł. *lysina | słowo poświadczone, być może låisaińă |
M
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
| madŷ /modåi/ | mól | śdn. made | słowo poświadczone |
| mácht /moxt/ | moc, siła, potęga | śdn. macht | słowo poświadczone |
| mál /mol/ | znak, piętno, znamię | śdn. mâl | słowo poświadczone |
| male /molĕ/ | mały | psł. *malъjь | słowo poświadczone |
| maliat /moľăt/ | malować | śdn. malen | poświadczone w 3Sg: moľă |
| malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
| maltit /moltit/ | posiłek, danie | śdn. mâl-tît | słowo poświadczone |
| mán /mon/ | księżyc | śdn. mân | słowo poświadczone |
| mánd /mond/ | miesiąc | śdn. mând | słowo poświadczone w nazwach miesięcy |
| Margata /Morgotă/ | Małgorzata | śdn. Margate | zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
| Margatka /Morgotkă/ | Małgosia | śdn. Morgotă + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| Marîja /Moraja/ | Maryja, Marja | śdn. Marie | słowo poświadczone |
| Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ | święto Matki Bozkiej | Morajĕn + danăc | słowo poświadczone |
| Marîka /Moraikă/ | Marysia | Moraja + -kă | słowo poświadczone |
| Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
| Márk /Mork/ | Marek | śdn. | |
| marwa /morvă/? | mrówka | psł. *morva | poświadczone w l.mn.: morvĕ |
| marwîste /morvaistĕ/ | mrówisko | psł. *morvišče | poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen |
| marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
| masketår /mosketår/ | żołnierz | niem. Musketier | słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ |
| Maskwá /Moskvo/ | Moskwa | ros. Москва | zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny |
| mastkiu /mosťü/ | masło | psł. *maslъko | słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ |
| maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
| maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
| matá /moto/ | wymiar, rozmiar | śdn. mate | poświadczone w ASg: motǫ |
| matecha /motexă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
| materen /moterĕn/ | matczyny | psł. *materinъ | słowo poświadczone |
| matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
| matîcia /motaićă/ | królowa pszczół | psł. *matica | słowo poświadczone |
| matka /motkă/ | suka | psł. *matъka | słowo poświadczone |
| mazat /mozăt/ | mazać, smarować | psł. *mazati | poświadczone w 3Sg: mozĕ |
| mȧdiá /maďo/ | miód pitny | śdn. mêde | poświadczone w ASg: madą |
| mȧde-dát /made-dot/ | dać coś komuś w drogę, wyposażyć | śdn. mede + dot | słowo poświadczone |
| mȧde-jést /made-jest/ | jeść z kimś | śdn. mede + jest | słowo poświadczone |
| mȧdgit /madgit/ | posag | śdn. medegift | słowo poświadczone |
| mȧl /mal/ | żerdź, tyka, drążek | śdn. mol | słowo poświadczone |
| mȧlnek /malnĕk/ | młynarz | śdn. malen + -ĕk | słowo poświadczone |
| mȧlnîcia /malnaićă/ | młyn | śdn. malen + -naićă | słowo poświadczone |
| mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ | młynarski | malnĕk + -üv | słowo poświadczone |
| mȧma /mamă/ | mama | mowa dziecięca | słowo poświadczone |
| mȧn /man/ | ale, lecz | śdn. man | słowo poświadczone |
| mȧnaj /manăj/ | mniej | psł. *mьněje | słowo poświadczone |
| mȧnese /manesĕ/ | mniejszy | psł. *mьnějьšьjь | słowo poświadczone |
| mȧrene /marenĕ/ | śmierć | psł. *mьrěnьje | poświadczone w celowniku: mareńĕ |
| mȧrkát /markot/ | znaczyć, oznaczać | śdn. marken | słowo poświadczone |
| mȧrznǫt /marznǫt/ | marznąć, zamarzać | psł. *mьrznǫti | poświadczone w 3Sg: marznĕ |
| mȧzet /mazĕt/ I | mży, siąpi (o legkim deszczu) | psł. *mьžiti | poświadczone w 3Sg: mazĕ |
| mȧzet /mazĕt/ II | mrużyć, puszczać oczko, dawać znak | psł. *mьžiti | poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ |
| måch /måx/ | mech | psł. *mъxъ | poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
| måswîcia /måsvaićă/ | komar | psł. *mъšьvica | słowo poświadczone |
| mąc /mąc/ | piłka, balon | psł. *męčь | słowo poświadczone |
| mąciat /mąćăt/ | dotykać, macać | psł. *macati | poświadczone w 3Sg: mąćă |
| mącnǫt /mącnǫt/ | dotknąć, macnąć | psł. *macnǫti | poświadczone w 3Sg: mącnĕ |
| mąsi /mąsi/ | mięso | psł. *męse (!) | słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje |
| mąsnene /mąsnenĕ/ | mięsny, z mięsa | psł. *męsьnenъjь | słowo poświadczone |
| mątkie /mąťĕ/ | miękki | psł. *mękъkъjь | słowo poświadczone |
| med /med/ | miód | psł. *medъ | słowo poświadczone |
| medene /medenĕ/ | miodowy | med + -enĕ | typowy przymiotnik na -enĕ |
| méch /mex/ | worek, torba | psł. *měxъ | słowo poświadczone |
| mejėr /mejėr/ | kosiarz | śdn. meier | słowo poświadczone |
| menet /menĕt/ | mniemać, sądzić | psł. *měniti | poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne |
| menza /menză/ | stołówka | niem. Mensa | por. głuż. mensa |
| merek /merĕk/ | dziki chrzan | śdn. marreik | słowo poświadczone |
| meret /merĕt/ | mierzyć | psł. *měriti | poświadczone w 3Sg: merĕ |
| mesak /mesăk/ | torba, worek | psł. *měšьkъ | słowo poświadczone |
| mesȧcak /mesacăk/ | woreczek | mesak + -ăk | zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ |
| mesat /mesăt/ | mieszać | psł. *měšati | słowo poświadczone |
| mesîste /mesaistĕ/ | wór | psł. *měšišče | słowo poświadczone |
| mestiår /mesťår/ | mistrz | śdn. mêster | słowo poświadczone |
| met /met/ | mieć | psł. *(jь)měti | słowo poświadczone |
| metat /metăt/ | miotać | psł. *metati | poświadczone w 3Sg: micĕ |
| metla /metlă/ | miotła | psł. *metla | słowo poświadczone |
| miale /ḿolĕ/ | malutki | psł. *mělъjь | słowo poświadczone |
| miará /ḿoro/ | miara | psł. *měra | słowo poświadczone |
| miart /ḿort/ | szpik kostny | śdn. mark, nieregularnie | słowo poświadczone |
| miastu /ḿostü/ | miejsce | psł. *město | poświadczone w miejscowniku: meste |
| miågát /ḿågot/ | mrugać | psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti | słowo poświadczone |
| miågnǫt /ḿågnǫt/ | mrugnąć | psł. *mьgnǫti | rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot |
| miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
| midzia /miʒ́ă/ | miedza | psł. *meďa | słowo poświadczone |
| mildichie /mildix́ĕ/ | łagodny | śdn. mildich | słowo poświadczone |
| milta /miltă/ | śledziona | śdn. milte | słowo poświadczone |
| Mîchal /Maixăl/ | Michał | śdn. Michel | poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
| Mîchelka /Maixelkă/ | Michaś | Maixăl + -kă | słowo poświadczone |
| mîliá /maiľo/ | mila | śdn. mile | słowo poświadczone |
| mîlnîcia /mailnaićă/ | mączniak (grzyb pasożytniczy) | śdn. mel + -naićă | słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
| mîmu /maimü/ | mimo, obok | psł. *mimo | słowo poświadczone |
| mînåk /mainåk/ | wykastrowany samiec konia, wałach | por. śdn. meidem | słowo poświadczone |
| mîrán /mairon/ | majeranek | śdn. meiran | słowo poświadczone, być może mairån |
| mîska /maiskă/ | targ; jarmark | maiso + -kă | słowo poświadczone |
| mîsá /maiso/ | msza | śdn misse | słowo poświadczone |
| mîsåcne /maisåcnĕ/ | targowy, jarmarczny | maiskă + -nĕ | przymiotnik od poświadczonego maiskă |
| mlåcene /mlåcenĕ/ | mleczny | psł. *melčenъjь | słowo poświadczone |
| mlåcenek /mlåcenĕk/ | mlecz, rybie nasienie | psł. *melčenikъ | słowo poświadczone |
| mlåde /mlådĕ/ | młody | psł. *moldъjь | słowo poświadczone |
| mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
| mlåt /mlåt/ | mleć, mielić | psł. *melti | słowo poświadczone |
| mode /mödĕ/ | zmęczony | śdn. mode | słowo poświadczone |
| mord /mörd/ | mord, morderstwo | śdn. mord | poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ |
| mordål /mördål/ | morderca | śdn. morder | słowo poświadczone |
| mori /möri/ | morze | psł. *moře | poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai |
| mornek /mörnĕk/ | marynarz | möri + -nĕk | kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ |
| morska pasîcia /mörskă pasaićă/ | psioszka, zdrobniale o żeńskich genitaljach | mörskă + ṕås + -aićă | por. pl. psiocha, psioszka |
| morskie /mörsťĕ/ | morski | möri + -sťĕ | por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski |
| morskie piås /mörsťĕ ṕås/ | foka | mörsťĕ + ṕås | kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos |
| most /möst/ | grobla, wał | psł. *mostъ | słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" |
| motát /mötot/ | motać | psł. *motati | poświadczone w 3Sg: mötojĕ |
| motuwîdle /mötüvaidlĕ/ | motowidło | psł. *motovidlo | słowo poświadczone |
| mǫcåne /mǫcånĕ/ | mączny, związany z mąką | psł. *mǫčьnъjь | słowo poświadczone |
| mǫka /mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
| mǫde /mǫdĕ/ | męzkie genitalja | psł. *mǫdo | słowo poświadczone w NDu: mǫdă |
| mucet /mücĕt/ | moczyć | psł. *močiti | poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă |
| mucia /müćă/ | suczka | niem. Mutz | słowo poświadczone |
| muciá /müćo/ | nietoperz | por. śdn. vledder mûs | słowo poświadczone, obocznie müćă |
| mucîdle /mücaidlĕ/ | moczydło (do moczenia lnu) | psł. *močidlo | słowo poświadczone |
| muct /müct/ | móc | psł. *moťi | poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ… |
| mugiåla /müďålă/ | mogiła | psł. *mogyla | słowo poświadczone |
| muj /müj/ | mój | psł. *mojь | słowo poświadczone |
| mukre /mükrĕ/ | mokry | psł. *mokrъjь | słowo poświadczone |
| mukret /mükrĕt/ | zwilżać | psł. *mokriti | słowo poświadczone |
| mukru /mükrü/ | mokro | psł. *mokro | słowo poświadczone |
| mumîstu /mümaistü/ | korale (koral?) | psł. *momisto | słowo poświadczone |
| muzgie /müzďĕ/ | szpik kostny | psł. *mozgy | słowo poświadczone |
| muzdin /müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
| mûdîka /maudaikă/ | zatyczka w dyszlu u radła | psł. *mudika | słowo poświadczone |
| mûdît sa /maudait să/ | opóźniać się | psł. *muditi sę | poświadczone w 3Sg: maudi-să |
| mûchá /mauxo/ | mucha | psł. *muxa | słowo poświadczone |
| mûriá /mauŕo/ | mur | mure | słowo poświadczone |
| mûriát /mauŕot/ | murować | muren | poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ |
| mûrnek /maurnĕk/ | murarz | mauŕo + -nĕk | słowo poświadczone |
| mûsîcia /mausaićă/ | położnica, sześćniedziałka | niejasne | słowo poświadczone |
| můcące skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ | Wielki Piątek | måucącĕ + skǫpĕ | słowo poświadczone |
| můcet /måucet/ | milczeć | psł. *mьlčiti | poświadczony imiesłów: måucącĕ |
| můckǫ /måuckǫ/ | potajemnie, po kryjomu | psł. mьlčьkojǫ | słowo poświadczone |
| můnia /måuńă/ | błyskawica | psł. *mъlnьja | słowo poświadczone |
| můz /måuz/ | ślimak | psł. *mъlžь | słowo poświadczone |
| mŷ /moi/ | my | psł. *my | słowo poświadczone |
| mŷn /moin/ | cześć, czołem, siema | dn. moin | pożyczna z dolnoniemieckiego, por. kasz. mòjn |
| mŷs /mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
| mŷska /moiskă/ | mięsień | psł. *myšьka | słowo poświadczone |
| mŷt /moit/ | myć | psł. *myti | słowo poświadczone |
| mŷte /moitĕ/ | wynagrodzenie, zapłata | psł. *myto | słowo poświadczone |
N
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| na /no/ | na | psł. *na | słowo poświadczone |
| na-jûtre /nojautrĕ/ | wschodni | na + jautrü | analogicznie do no-pĕlni |
| na-pèlni /nopĕlni/ | południowy | na + pölni | poświadczone w wyrażeniu na pèlni votĕr |
| na-pèlnuc /nopĕlnüc/ | północny | na + pölnüc | analogicznie do no-pĕlni |
| na-wèlcer /novĕcer/ | zachodni | na + wicer | analogicznie do no-pĕlni |
| nabår /nobår/ | sąsiad | śdn. naber | słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
| nabiartkie /nob́ortťĕ/ | rama z przybijaczką (w krosnach) | psł. *nabьrdъko | słowo poświadczone |
| nacąt /nocąt/ | rozpocząć, zacząć | psł. *načęti | poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
| nacǫtak /nocǫtăk/ | początek | psł. *načętъkъ | słowo wzorem głuż. započeć-započatk |
| nadǫt /nodǫt/ | nadmuchać | psł. *nadǫti | poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
| nagie /noďĕ/ | nagi, goły | psł. *nagъjь | słowo poświadczone |
| narmȧlne /normalnĕ/ | normalny | niem. normal + -nĕ | zapożyczenie z niem., por. głuż., pl. normalny |
| nàpuwadet /năpüvodĕt/ | zaprzęgać | psł. *napowaditi | słowo poświadczone |
| nȧckî /nacťai/ | niecki; opałka | psł. *nьťьky | słowo poświadczone |
| nȧpȧrad /naparăd/ | najpierw | psł. *naperdъ | słowo poświadczone |
| nȧra /nară/ | głupiec | śdn. narre | słowo poświadczone |
| nȧwŷsne /navoisnĕ/ | zwierzchni, naczelny | psł. *navyšьnъjь | słowo poświadczone |
| nȧzduk /nazdük/ | chusteczka do nosa | śdn. nase-dôk | słowo poświadczone |
| nebu /nebü/ | niebo; podniebienie | psł. *nebo | słowo poświadczone |
| nebudziår /nebüʒ́år/ | świder | swn. *nebagēr | słowo poświadczone |
| nedånuw /nedånüv/ | bezdenny | psł. *nedъnovъ | słowo poświadczone |
| nednaza /nednoză/ | pończocha | śdn. nedden-hase | słowo poświadczone |
| negelka /negelkă/ | goździk | śdn. negelken | słowo poświadczone |
| nech /nex/ | niech | psł. *nexaji | słowo poświadczone |
| nechat /nexăt/ | zostawić, zaniechać | psł. *nexati | słowo poświadczone |
| nèkåtu /nĕkåtü/ | nikt | psł. *nekъto | słowo poświadczone, odczyt niepewny |
| nemac /nemăc/ | młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němьcь | słowo poświadczone |
| nemkînka /nemťainkă/ | dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němъkynъka | słowo poświadczone |
| nenka /nenkă/ | panna młoda; synowa | prawdopodobnie słownictwo dziecięce | słowo poświadczone, obocznie ninkă |
| neret sa /neret să/ | żywić się | śdn. neren | słowo poświadczone |
| nerezac /nerezăc/ | nietrzebiony samiec świni, kiernoz; dzik | psł. *nerěžьcь | słowo poświadczone |
| netupard /netüpărd/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
| ni /ni/ | nie | psł. *ne | słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
| nibisne /nibisnĕ/ | niebiański | nebü + -nĕ | przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
| nic /nic/ | nic; wcale nie | psł. *nečьso | słowo poświadczone |
| nidelia /nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
| nidelne /nidelnĕ/ | niedzielny | nideľă + -nĕ | przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ |
| nidet /nidĕt/ | nienawidzieć; zazdrościć | śdn. niden | słowo poświadczone |
| nijȧdån /nijadån/ | żaden | psł. *nejedъnъ | słowo poświadczone |
| nikiėde /niťėdĕ/ | nigdzie | psł. *nekъde | słowo poświadczone, być może niťėd |
| nina /nină/ | teraz | psł. *nyně, nieregularnie | słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
| nincera /ninceră/ | przedwczoraj | śdn. nên + ceră | słowo poświadczone |
| ninjûtra /ninjautră/ | pojutrze | śdn. nên + jautră | słowo poświadczone |
| nislé /nisle/ | nosze | psł. *neslě | słowo poświadczone |
| niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ | niewiązana mowa, proza | psł. *nevęzanaja rěčь | słowo poświadczone |
| nizît /nizait/ | ropień, wrzód | psł. *nežitъ | słowo poświadczone |
| nît /nait/ | nić | psł. *nitь | słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
| nîwa /naivă/ | pole; rola; niwa | psł. *niva | słowo poświadczone |
| nîzkie /naisťĕ/ | nizki | psł. *nizъkъjь | słowo poświadczone |
| nîzkiu /naisťü/ | nizko | psł. *nizъko | słowo poświadczone |
| nos /nös/ | nos | psł. *nosъ | słowo poświadczone |
| nuga /nügă/ | noga, stopa | psł. *noga | słowo poświadczone |
| nugàwîcia /nügăvaićă/ | nogawka | nügă + -vaićă | formacja jak rǫkăv-rǫkăvaićă, por. cz. nohavice, dłuż. i głuż. nohajca |
| nuz /nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
О
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| opát /öpot/ | pocałować | śdn. open | poświadczony derywat: öpåk |
| opåk /öpåk/ | pocałunek | śdn. open + -åk | słowo poświadczone |
| ovål /övål/ | strug, hebel | śdn. hovel | słowo poświadczone |
P
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| padát sa /podot să/ | padać (o deszczu) | psł. *padati sę | poświadczone w 3Sg: podăji-să |
| pagîbne /poďaibnĕ | mądry | psł. *pagubьnъjь | słowo poświadczone |
| pające /pojącĕ/ | pajęczy | psł. *pajǫčьjь | formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
| pająk /pojąk/ | pająk | psł. *pajǫkъ | słowo poświadczone |
| pającîna /pojącainǎ/ | pajęczyna | psł. *pajǫčina | słowo poświadczone |
| pak /păk/ | ale, lecz | psł. *pakъ | słowo poświadczone |
| pal /pol/ | pal, kołek | śdn. pâl | słowo poświadczone |
| palac /polăc/ | palec | psł. *palьcь | słowo poświadczone |
| palcą /polcą/ | paluszek | polăc + -ą | słowo poświadczone |
| palek /polĕk/ | kołek, drewniany gwóźdź | pol + -ĕk | słowo poświadczone |
| pará /poro/ | błoto, brud, kał | psł. *para | słowo poświadczone |
| parene /porenĕ/ | brudny, ubłocony | psł. *parenъjь | słowo poświadczone |
| paret /porĕt/ | brudzić | psł. *pariti | poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro |
| parg /porg/ | próg | psł. *porgъ | słowo poświadczone |
| parch /porx/ | purchawka, purchatka | psł. *porxъ | słowo poświadczone |
| parîna /poraină/ | huba, hubka, żagiew | psł. *parina | słowo poświadczone |
| parsą /porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
| parpart /porport/, papart /poport/ | paproć | psł. *paportь>*porportь | poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
| parsnene /porsnenĕ/ | prochowy, dotyczący prochu | porx + -nenĕ | słowo poświadczone |
| pasék /pasek/ | pasieka | psł. *pasěkъ | poświadczone w toponimji: Pasacken, Paask, Passek, Patschak, por. pośw. persek |
| pasmą /posmą/ | pasmo nici | psł. *pasmo | słowo poświadczone |
| past /post/ | paść | psł. *pasti | słowo poświadczone |
| pastȧrnek /postarnĕk/ | pasterz | psł. *pastyřьnikъ | słowo poświadczone |
| pastwîste /postvaistĕ/ | pastwisko | psł. *pastvišče | słowo poświadczone |
| pat /pot/ | kopyto nierozdwojone | por. szlez.-holszt. poot | słowo poświadczone |
| patát /potot/ | szczepić, zaszczepiać | śdn. poten, paten | słowo poświadczone |
| patŷ /potåi/ | kopyto rozdwojone, racica | por. szlez.-holszt. poot + -åi | słowo poświadczone |
| pȧjane /pajonĕ/ | pijany | psł. *pijanъjь | słowo poświadczone |
| pȧjàwîcia /pajăvaićă/ | pijawka | psł. *pijavica | słowo poświadczone |
| pȧjîka /pajaikă/ | pijak | pait + -aikă | słowo poświadczone |
| pȧn /pan/ | pień | psł. *pьnь | słowo poświadczone |
| pȧnkiuk /panťük/ | omlet | dn. pannkōk | słowo poświadczone |
| pȧpàrnîcia /papărnaićă/ | paṕår + -naićă | ||
| pȧpiår /paṕår/ | pieprz | psł. *pьpьrъ | słowo poświadczone |
| pȧpir /papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
| pȧpirene /papirenĕ/ | papierowy | papir + -enĕ | formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
| pȧradle /parodlĕ/ | miejsce do prania, pralnia | psł. pьradlo | słowo poświadczone |
| pȧrànîcia /parănaićă/ | kijanka do prania | psł. *pьranica | słowo poświadczone |
| pȧrdet /pardĕt/ | pierdzieć | psł. *pьrděti | poświadczone w 3Sg: pardĕ |
| pȧre /parĕ/ | pierwszy | psł. *pьrvъjь, nieregularnie | słowo poświadczone |
| pȧréd /pared/ | przedtem, dawniej | psł. *perdъ, z nieregularnym -a- | słowo poświadczone |
| pȧrstin /parstin/ | pierścionek, obrączka ślubna | psł. *pьrstenь | słowo poświadczone |
| pȧrtîa /partajă/ I | partia towaru; partia w grze | niem. Partie | zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe |
| pȧrtîa /partajă/ | partia polityczna | niem. Partei | zapożyczenie, internacjonalizm |
| pȧse /pasĕ/ | psi | ṕås + -ĕ | typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos |
| pȧsinne /pasinĕ/ | pszenny | psł. *pьšenьnъjь | derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ |
| pȧsinîcia /pasinaićă/ | pszenica | psł. *pьšenica | słowo poświadczone |
| pȧstrîcia /pastraićă/ | żmija | *ṕåstrĕ + -aićă | słowo poświadczone |
| pȧt /pat/ | naczynie | por. śdn. pot/put | poświadczone w liczbie mnogiej: pate |
| påknǫt /påknǫt/ | upaść, spaść | psł. *pъknǫti | słowo poświadczone |
| påtinac /påtinăc/ | ptak | psł. *pъtenьcь | słowo poświadczone |
| påtinȧcka /påtinackă/ | ptaszek | psł. *pъtenьčьka | słowo poświadczone |
| påtince /påtincĕ/ | ptasi | psł. pъtenьčьjь | słowo poświadczone |
| påtince garch /påtincĕ gorx/ | ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) | påtince + gorx | słowo poświadczone |
| påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ | ptasie mleko | påtince + mlåkă | słowo poświadczone |
| påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ | ptasia wyka | påtince + zalą | słowo poświadczone |
| påtincnîcia /påtincnaićă/ | klatka na ptaki | patinăc + -naićă | słowo poświadczone |
| påtka /påtkă/ | genitalja | psł. pъtka? | słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă |
| pąpil /pąpil/ | bąk, czmiel | dźwiękonaśladowcze? | słowo poświadczone |
| pąska /pąskă/ | kiełbasa, kiszka | śdn. panse + -kă | słowo poświadczone |
| pąst /pąst/ | pięść | psł. *pęstь | słowo poświadczone |
| pąt /pąt/ | pięć | psł. *pętь | słowo poświadczone |
| pątàru/pątărü/ | pięcioro | psł. *pętero | słowo poświadczone |
| pątnàdist /pątnădist/ | piętnaście | psł. *pętь na desęte | słowo poświadczone |
| pątdisiǫt /pątdiśǫt/ | pięćdziesiąt | psł. *pętь desętъ | słowo poświadczone |
| pątkiuste /pątťüste/ | Zielone Świątki | psł. *pętь kostьje | słowo poświadczone |
| pątkiustne /pątťüstnĕ/ | zielonoświątkowy | pątťüstĕ + -nĕ | słowo poświadczone |
| pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ | czerwiec | pątťüste + śdn. mând | słowo poświadczone |
| pątstig /pątstig/ | sto | psł. *pętь + stig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ |
| pegá /pego/ | pieg | psł. *pěga | słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha |
| pegate /pegotĕ/ | piegaty | pego + -otĕ | pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ |
| pek /pek/ | smoła | śdn. pek | poświadczone w GSg: peťai |
| pekar /pekăr/ | piekarz | psł. *pekařь | słowo poświadczone |
| pekàrnîcia /pekărnaićă/ | piekarnia | psł. *pekarьnica | słowo poświadczone |
| pelen /pelĕn/ | piołun | psł. *pelynъ | poświadczone w GSg: pelåinĕ |
| pènidelia/pĕnideľă/ | poniedziałek | psł. *poneděľa? | słowo poświadczone |
| pènidelne /pĕnidelnĕ/ | poniedziałkowy | pĕnideľă + -nĕ | przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
| penît sa /penait să/ | pienić się | ṕonă + -ait să | czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
| perdaja /perdojă/ | sprzedaż | psł. *perdaja | słowo poświadczone |
| perdajîka /perdojaikă/ | sprzedawca | perdot + -aikă | słowo poświadczone |
| perdát /perdot/ | sprzedawać | psł. perdavati | słowo poświadczone |
| pere /perĕ/ | pierze | psł. *perьje | słowo poświadczone |
| perèndȧn /perĕndan/ | czwartek | psł. *perunъ dьnь | słowo poświadczone |
| perèndȧne /perĕndanĕ/ | poniedziałkowy | perĕndan + -nĕ | przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
| peret /perĕt/ | prać | psł. periti | słowo poświadczone |
| perîka /peraikă/ | praczka | psł. *perika | słowo poświadczone |
| perjadat /perjodăt/ | przejadać; przegrywać | psł. *per-jědati | poświadczone w 3Sg: perjodă |
| perjést /perjest/ | przejeść; przegryźć | psł. *per-jěsti | poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ |
| perlît /perlait/ | przelać | psł. *perliti | poświadczone w 3Sg: perlajĕ |
| permesat /permesăt/ | przemieszać, pomieszać, zamieszać | psł. *perměšati | słowo poświadczone |
| perrŷt /perråit/ | przekopać, przeryć | psł. *perryti | poświadczone w 3Sg: perråjĕ |
| pers /pers/ | brzoskwinia | dn. pers | poświadczone w l.mn.: persai |
| perstrelet /perstrelĕt/ | przestrzelić | psł. *perstrěliti | słowo poświadczone |
| peru /perü/ | pióro (ptasie) | psł. pero | słowo poświadczone |
| pesen /pesĕn/ | pieśń | psł. *pěsnь | słowo poświadczone |
| Piana /Ṕonă/ | Peene, pol. Piana | psł. *pěna | rekonstrukcja |
| piana /ṕonă/ | piana | psł. *pěna | poświadczone w toponimji: Peene |
| piasak /ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
| piås /ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
| piåstre /ṕåstrĕ/ | pstry, pstrokaty | psł. *pьstrъjь | poświadczony derywat: pastraićă |
| pic /pic/ | piec piekarski | psł. *peťь | słowo poświadczone |
| picȧn /pican/ | bochenek chleba | psł. *pečьnь | słowo poświadczone |
| picene /picenĕ/ | pieczony | psł. *pečenъjь | słowo poświadczone |
| picne /picnĕ/ | służący do pieczenia | psł. *pečьnъjь | słowo poświadczone |
| pict /pict/ | piec | psł. *peťi | słowo poświadczone |
| pija /pijă/ | ciepła koszula, kabacik | por. szlez.-holszt. pie | słowo poświadczone |
| pilenka /pilenkă/ | pieluszka, pielucha | psł. *pelenъka | słowo poświadczone |
| pinka /pinkă/ | srom kobiecy | ??? | słowo poświadczone |
| piniat /pińăt/ | katować, męczyć | śdn. pinigen | poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg |
| piǫta /ṕǫtă/ | pięta | psł. *pęta | słowo poświadczone |
| piǫte /ṕǫtĕ/ | piąty | psł. *pętъjь | słowo poświadczone |
| pipȧną | przepiórka | ??? | słowo poświadczone, być może pipalą |
| pipat /pipăt/ | całować | dn. pīpen | poświadczone w 3Sg: pipă |
| pipsȧk /pipsak/ | dudy | śdn. pip-sak | słowo poświadczone |
| pirdat /pirdăt/ | sprzedać | psł. *perdati | poświadczony imiesłów: pirdonĕ |
| pir /pir/ | dla | psł. *perъ | słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir |
| pirbas /pirbăs/ | na bose nogi | psł. *perъ + bosъ | słowo poświadczone |
| pircu /pircü/ | dlaczego | pir + cü | w analogji do poświadczonego pirtü |
| pirtu /pirtü/ | dlatego | pir + tü | słowo poświadczone |
| pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ | wyciągnąć się, przeciągnąć się | psł. *pertęgnǫti sę | poświadczone w 3Sg: pirtągni-să |
| pirwȧrtet /pirvartĕt/ | przewiercić | psł. *pervьrtiti | poświadczone w 3Sg: pirvartĕ |
| pisát /pisot/ | oddawać mocz, sikać | śdn. pissen | słowo poświadczone |
| pisîna /pisaină/ | mocz | pisot + -aină | słowo poświadczone |
| Pitår /Pitår/ | Piotr | śdn. Peter | imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr |
| Pitrègard /Pitrĕgord/ | Piotrogród, Petersburg | Pitår + -gárd | kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród |
| pîlą /pailą/ | gąsię, kaczę | psł. *pilę | słowo poświadczone |
| pîstat /paistăt/ | gwizdać | psł. *piščati | poświadczone w 3Sg: paistĕ |
| pîstialka /paisťolkă/ | piszczałka, fujarka | psł. *piščalъka | słowo poświadczone |
| pît /pait/ | pić | psł. *piti | słowo poświadczone |
| pîte /paitĕ/ | picie, napój | psł. *pitьje | poświadczone w celowniku: kå paiťĕ |
| pîwene /paivenĕ/ | piwny | paivü + -enĕ | por. mlåkă-mlåcenĕ |
| pîwnîcia /paivnaićă/ | pub, miejsce picia piwa | paivü + -naićă | kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
| pîwu /paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
| pîza /paizǎ/ | dupa? | por. prus.-niem. puse | poświadczone w ASg: paizǫ |
| pîzda /paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
| pîzdia /paizďǎ/ | dupa, tyłek? | psł. *pizda, zmiękczony temat | słowo poświadczone |
| plagá /plogo/ | plaga, klęska | śdn. plâge | słowo poświadczone |
| plagát /plogot/ | męczyć, dręczyć | śdn. plagen | poświadczone w czasie przeszłym: plogol |
| plachta /ploxtă/ | płachta, prześcieradło, obrus, serweta | psł. *plaxъta | słowo poświadczone |
| plachtwîcia /ploxtvaićă/ | chusta, chustka | ploxtă + -vaićă | słowo poświadczone |
| plakat /plokăt/ | płakać | psł. *plakati | słowo poświadczone |
| plast /plost/ | włóka (jednostka powierzchni) | psł. plastъ | poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk |
| plastnek /plos(t)nĕk/ | właściciel jednej włóki pola | plost + -nĕk | słowo poświadczone |
| platet /plotĕt/ | kosztować, być wartym | psł. *platiti | poświadczone w 3Sg: plotĕ |
| plȧmazé /plamoze/ | pióropusz | śdn. plumasie | słowo poświadczone, liczba mnoga |
| plȧnta /plantă/ | roślina | śdn. plante | słowo poświadczone |
| plȧntát /plantot/ | sadzić | plantă + -ot | poświadczone gerundium: plantonĕ |
| plȧtér /plater/ | miska, półmisek | śdn. plattêr | słowo poświadczone |
| plȧterek /platerĕk/ | miseczka | plater + -ĕk | poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ |
| plåtne /plåtnĕ/ | płótno | psł. *poltьno | słowo poświadczone |
| plåtnene /plåtnenĕ/ | płócienny | plåtnĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
| plåtninek /plåtninĕk/ | handlarz płótnem | plåtnĕ + -inĕk | słowo poświadczone |
| plåwet /plåvĕt/ | pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna | psł. *pelviti | poświadczone w 3Sg: plåvĕ |
| plåwŷ /plåvoi/ | plewy | psł. *pelvy | słowo poświadczone |
| plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ | sarnię, sarenka | dn. pleckig + paizdă + -ĕ | słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik |
| plesen /plesĕn/ | pleśń | psł. *plěsnь | poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь |
| plesnîwe /plesnaivĕ/ | spleśniały | psł. *plěsnivъjь | słowo poświadczone |
| plestȧn /plestan/ | placek, płaskie ciasto | psł. *plěščьnь | słowo poświadczone |
| plewá /plevo/ | błonka na oku | psł. *plěva | słowo poświadczone |
| plice /plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
| pliǫsat /pľǫsăt/ | tańczyć | psł. *plęsati | słowo poświadczone |
| plist /plist/ | pleść | psł. *plesti | poświadczone w 3Sg: plitĕ |
| plitát /plitot/ | splatać, pleść | psł. *pletati | słowo poświadczone |
| plitene /plitenĕ/ | grodzenie płotem | psł. *pletenьje | słowo poświadczone |
| pliûst /pľaust/ | bluszcz | psł. *pljuščь | poświadczone w GSg: pľausťă |
| Plotus /Plötüs/ | Piłat | śdn. ? | słowo poświadczone |
| plutwîcia /plütvaićă/ | płotka | psł. *plotъvica | słowo poświadczone |
| plûce /plaucĕ/ | płuca | psł. *pluťa | poświadczone w l.mn.: plaucă |
| plûg /plaug/ | pług | psł. *plugъ | słowo poświadczone |
| plût /plaut/ | pływać | psł. *pluti | poświadczone w 3Sg: plajĕ |
| plûzet /plauzĕt/ | płużyć, orać | psł. *plužiti | poświadczone w 3Sg: plauzĕ |
| plûzne /plauznĕ/ | pługowy, płużny | psł. *plužьnъjь | słowo poświadczone |
| pod /pöd/ | palenisko | psł. *podъ | słowo poświadczone |
| poddane /pöddonĕ/ | oddany | psł. podъdanъjь | słowo poświadczone |
| podrûg /pödraug/ | towarzysz, pomocnik | psł. *podrugъ | słowo poświadczone |
| pol /pöl/ | pół, połowa | psł. *polъ | słowo poświadczone |
| pol kiupe /pöl ťüpĕ/ | trzydzieści, pół kopy | pöl + ťüpă | słowo poświadczone |
| polåt /pölåt/ | połeć, duży kawał mięsa | psł. *polъtь | słowo poświadczone |
| polni /pölni/ | południe (pora dnia), południe (kierunek) | psł. polъdьne? | słowo poświadczone |
| polnuc /pölnüc/ | północ (pora dnia), północ (kierunek) | psł. polъnoťь | w analogji do poświadczonego pölni |
| polskiorné /pölsťörne/ | półbuty, trzewiki | pöl + sťörne | słowo poświadczone |
| poltîste /pöltaistĕ/ | stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia | śdn. polt + -aistĕ? | słowo poświadczone |
| poluwnek /pölüvnĕk/ | rolnik posiadający połowę włoki pola | *pölüvă + -nĕk | słowo poświadczone |
| poluzet /pölüzĕt/ | położyć | psł. *položiti | słowo poświadczone |
| popást sa /pöpost să/ | spaść, upaść | psł. *popasti sę | poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p |
| porudene /pörüdenĕ/ | urodzony | psł. *porodenъjь | słowo poświadczone |
| porudet /pörüdĕt/ | urodzić | psł. *poroditi | poświadczony imiesłów: pörüdenĕ |
| poslûsat /pöslausăt/ | posłuchać, być posłusznym | psł. *poslušati | słowo poświadczone |
| powǫz /pövǫz/ | drąg służący do przyciskania siana | psł. *povǫzъ | słowo poświadczone |
| pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ | ropucha | psł. *pǫkavica | słowo poświadczone |
| pǫp /pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
| pǫt /pǫt/ | droga | psł. *pǫtь | słowo poświadczone |
| pǫtewe /pǫtevĕ/ | drogowy | pǫt + -evĕ | przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
| pǫtnîcia /pǫtnaićă/ | napiwek | pǫt + -naićă | poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
| prafeta /profetă/ | prorok | śdn. prophête | słowo poświadczone |
| pram /prom/ | prom | śdn. prâm | zasymilowane zapożyczenie, por. dłuż. prama |
| prasat /prosăt/ | pytać | psł. *prašati | poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, w teraźniejszym niepewnie |
| prawe /provĕ/ | prawy | psł. *pravъjь | słowo poświadczone |
| prawîcia /provaićă/ | prawica, prawa ręka | provĕ + -aićă | formacja wzorem pl., głuż. prawica |
| prawnek /provnĕk/ | prawnik | provü + -nĕk | formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
| prawu /provü/ | prawo | psł. *pravo | formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo, kalka niem. Recht, fr. droit |
| prȧding /prading/ | kazanie | śdn. predinge | słowo poświadczone |
| prȧchstîl /praxstail/ | ambona, kazalnica | por. dn. prēgestaul | słowo poświadczone |
| prądȧn /prądan/ | pełne wrzeciono, szpula? | psł. *prędьnь | słowo poświadczone |
| prądene /prądenĕ/ | motek, pasmo przędzy | psł. *prędenьje | słowo poświadczone |
| prądia /prąďă/ | prządka | psł. *prędьja | słowo poświadczone |
| prąslén /prąslen/ | przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono | psł. *pręslenь? | słowo poświadczone |
| prąst /prąst/ | prząść | psł. *pręsti | poświadczone w 3Sg: prądĕ |
| prene /prenĕ/ | przedni; wczesny; pierwszy | psł. *perdnьjь | poświadczone w r.ż.: preńă |
| prenia zîma /preńă zaimă/ | jesień | preńă + zaimă | słowo poświadczone |
| prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ | wrzesień | preńă zaimă + mond | słowo poświadczone |
| prepict /prepict/ | smażyć, przysmażać | psł. *perpeťi | słowo poświadczone |
| presék /presek/ | sad owocowy, ogród za domem | psł. *persěkъ | słowo poświadczone |
| prestor /prestör/ | kazalnica, ambona | psł. *perstorъ | poświadczone w miejscowniku: no prăstöră |
| pricne /pricnĕ/ | poprzeczny | psł. *perčьnъjь | słowo poświadczone |
| pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ | skrzyżowanie, rozstajna droga | pricnĕ + pǫt | słowo poświadczone |
| prid /prid/ | przed | psł. *perdъ | słowo poświadczone |
| pridcerak /pridcerăk/ | podwieczorek | prid- + ceră + -ăk | słowo poświadczone |
| pridèbede /pridĕbedĕ/ | śniadanie | psł. *perdobědьje | słowo poświadczone |
| pridjîmą /pridjaimą/ | imię | prid- + -jaimą | kalka niem. Vorname, por. głuż předmjeno |
| pridjûzînauk /pridjauzainăk/ | przedobiadek, posiłek przed obiadem | psł. *perdъjužinъkъ | słowo poświadczone |
| pridmét /pridmet/ | przedmiot, objekt, rzecz | prid- + met | -met z metăt, por. voimetăt, co do kalki por. pl. przedmiot, głuż. předmjet, cz. předmět |
| prichel /prixĕl/ | chór kościelny | por. fryz. Prichel | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel |
| prikie /priťĕ/ | przeciw, za?, na? | psł. *perko | słowo poświadczone |
| prikî /priťai/ | wpoprzek, naprzeciwko | psł. *perky | słowo poświadczone |
| prilidiát /priliďot/ | przecierpieć, wycierpieć | pri- + liďot | słowo poświadczone |
| priǫdka /pŕǫtkă/ | prządka | psł. *prędъka | słowo poświadczone |
| priǫtru /pŕǫtrü/ | strych domu lub stodoły służący na siano | psł. *prętro | słowo poświadczone |
| pripék /pripek/ | przepieczone miejsce na chlebie | psł. *perpekъ | słowo poświadczone |
| priwizt /privist/ | przewieźć | psł. *pervesti | słowo poświadczone |
| priz /priz/ | bez | psł. *perzъ | słowo poświadczone |
| prîbet /praibĕt/ | przybić | psł. *pribiti | słowo poświadczone |
| prîbuwat /praibüvăt/ | dobudować | prai- + büvot | słowo poświadczone |
| prîdat /praidăt/ | przydać, dodać | psł. *pridati | słowo poświadczone, obocznie praidot |
| prîlåbe /prailåbĕ/ | jarzmo przyrożne | psł. *prilъbьje | słowo poświadczone |
| prîluzît sa /prailüzait să/ | przywyknąć, przyzwyczaić się | psł. *priložiti sę | poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să |
| prîmȧrtîna /praimartaină/ | spadek | praiḿortĕ + -aină | formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină |
| prîmiarte /praiḿortĕ/ | odziedziczony po czyjejś śmierci | psł. *primьrtъjь | słowo poświadczone |
| prîrest /prairĕst/ | przyrosnąć | prai + rüst | poświadczone w 3Sg: prairüstĕ |
| prîskat /praiskăt/ | przywiązać, zawiązać | psł. *prisъkati | słowo poświadczone |
| prîstawet /praistovĕt/ | wynająć | psł. *pristaviti | słowo poświadczone |
| prîtoret /praitörĕt/ | przymknąć | psł. *pritvoriti | słowo poświadczone |
| prîwabet /praivobĕt/ | przywabić | psł. *privabiti | słowo poświadczone |
| prîwåst | wzrosnąć, przybrać | psł. privъzęti | poświadczone w 3Sg: praivåmĕ, por. våst |
| prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ | przywiązać | psł. *privęzati | poświadczone w 1Sg: praivązą |
| prîzȧdat /praizadăt/ | zaczekać, poczekać | psł. *prižьdati | poświadczone w rozkaźniku: praizad |
| prosu /prösü/ | proso | psł. *proso | słowo poświadczone |
| proste /pröstĕ/ | niedorzeczny, szalony | psł. *prostъjь | słowo poświadczone |
| prostota /pröstötă/ | dziwak, cudak | psł. *prostota | słowo poświadczone |
| prǫt /prǫt/ | rózga, pręt | psł. *prǫtъ | słowo poświadczone |
| pruliatu /prüľotü/ | wiosna | psł. *prolěto | słowo poświadczone |
| prupél /prüpel/ | śniadanie | por. dn. pröpel | słowo poświadczone |
| prusak /prüsăk/ | popiół, perzyna | niejasne | poświadczone w GSg: prüsťau |
| prusene /prüsenĕ/ | jaglany | psł. prosenъjь | słowo poświadczone |
| prusene kiosària /prüsenĕ ťösăŕo/ | kasza jaglana | prüsenĕ + ťösör | |
| pruset /prüsĕt/ | żebrać, prosić | psł. *prositi | słowo poświadczone |
| prusinek /prüsinĕk/ | kasza jaglana | psł. *prosenьnikъ | słowo poświadczone |
| pruwesle /prüveslĕ/ | powrósło | psł. *proveslo | słowo poświadczone |
| pu /pü/ | po | psł. *po | słowo poświadczone |
| pucąt /pücąt/ | odpocząć | psł. *počęti | aspekt dokonany od: pücaivăt |
| pucîwat /pücaivăt/ | odpoczywać | psł. *počivati | poświadczone w 3Sg: pücaivă |
| pucréd /pücred/ | najemny pastuch | psł. *počerdъ | słowo poświadczone |
| pud /püd/ I | pod | psł. *podъ | słowo poświadczone, obocznie pöd |
| pudåptat /püdåptăt/ | podeptać | psł. *podъpъtati | poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ |
| pudûsa /püdaisă/ | podeszwa | psł. *poduša | słowo poświadczone |
| puli /püli/ | pole | psł. *poľe | słowo poświadczone |
| Puliak /Püľăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
| Puliacka /Püľockă/ | Polska | Pülăk + -kă | por. toblăc-toblockă |
| pulne /pülnĕ/ | polny | püli + -nĕ | przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
| Pulska /Pülskă/ | Polska | Pülăk + -skă | kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă |
| pulskie /pülsťĕ/ | polski | Pülăk + -sťĕ | Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ |
| pumost /pümöst/ | strych | psł. *pomostъ | poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
| pup /püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
| pustil /püstil/ | łóżko | psł. *posteľь | słowo poświadczone, ale w formie djalektalnej /pöstil/, obocznie püstiľă |
| put /püt/ | pójść | psł. *pojьti | poświadczone w rozkaźniku: püd, 3Sg: püdĕ |
| pu̇ciår /pućår/ | fryzjer | dn. putzer | poświadczone w wyrażeniu: pućår vǫsüv |
| pu̇ciår wǫsuw /pućår vǫsüv/ | golibroda | dn. putzer + psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
| pu̇ckat /puckăt/ | golić | dn. putzen | słowo poświadczone |
| pu̇lwér /pulver/ | proch strzelniczy | śdn. pulver | słowo poświadczone |
| pûcene /paucenĕ/ | nadziewany | niejasne | słowo poświadczone |
| pûcet /paucĕt/ | nadziewać | niejasne | czasownik, od którego derywowano poświadczony imiesłów: paucenĕ |
| pûn /paun/ | funt | śdn. punt | słowo poświadczone |
| pûstet /paustĕt/ | puścić | psł. *pustiti | poświadczone w 3Sg: paustĕ |
| půn /påuno/ | pełnia | psł. *pьlnъ | słowo poświadczone |
| půne /påunĕ/ | pełny | psł. *pьlnъjь | słowo poświadczone |
| půnu /påunü/ | pełno | psł. *pьlno | słowo poświadczone |
R
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| rad /rod/ | radca | śdn. rât | słowo poświadczone |
| radát /rodot/ | rządzić | śdn. raden | poświadczone w 3Sg: rodojĕ |
| radet /rodĕt/ | radzić, naradzać się? | psł. *raditi pod wpływem /rod/ | poświadczone w 3Sg: rodĕ |
| radnek /rodnĕk/ | radca | rod + -nĕk | słowo poświadczone |
| rak /rok/ | surdut, tużurek | śdn. rok | słowo poświadczone |
| ratšȧra /rotšară/ | sztokfisz, wątłusz (ryba) | śdn. rôt-scher | słowo poświadczone |
| rawát /rovot/ | rabować, łupić, grabić | śdn. roven | poświadczone w czasie przeszłym: rovol, rovălai-jĕg |
| rawån /rovån/ | kruk | śdn. raven | słowo poświadczone |
| rawną /rovną/ | wrona, wronię | rovån + -ą | słowo poświadczone |
| razát /rozot/ | bawić się; szaleć, hałasować | śdn. rasen | słowo poświadczone |
| razet /rozĕt/ | ciąć, kaleczyć, (bić?) | psł. *raziti | poświadczone w 3Sg: rozĕ |
| razinak /rozinăk/ | rodzynek | por. niem. Rosine + -ăk | poświadczone w l.mn.: rozinťai |
| rȧdlikie /radliťĕ/ | uczciwy, rzetelny | śdn. redelik | słowo poświadczone |
| rȧgnǫt sa /ragnǫt să/ | ruszać się, poruszać się | śdn. regnen | poświadczone w 3Sg: ragni să |
| rȧchî /rax́ai/ | zemsta | niem. Rache + -åi | słowo poświadczone |
| rȧmka /ramkă/ | baran (?); cap, kozioł | śdn. ram | słowo poświadczone |
| rådá /rådo/ | chętnie | psł. *rada | słowo poświadczone, najpewniej nieodmienne |
| rådá met /rådo met/ | lubić | rådo + met | słowo poświadczone |
| rådlîcia /rådlaićă/ | radlica | rådlü + -aićă | słowo poświadczone |
| rådlîcîste /rådlaicaistĕ/ | radliczysko (część w radle, na której osadzona jest radlica) | rådlaićă + -aistĕ | słowo poświadczone |
| rådlu /rådlü/ | radło | psł. *ordlo | słowo poświadczone |
| rådust /rådüst/ | wesele | psł. *radostь | słowo poświadczone |
| råkî /råťai/ | skrzynia | psł. *orky | słowo poświadczone |
| råkwîcia /råkvaićă/ | skrzynka | psł. *orkъvica | słowo poświadczone |
| råmą /råmą/ | ramię | psł. *ormę | słowo poświadczone |
| råna /rånă/ | poranek? | psł. *ranoje? *raně? | słowo poświadczone, niejasny sposób odmiany |
| råná /råno/ | rana | psł. *rana | słowo poświadczone |
| rånene /rånenĕ/ | ranny | *ranenъjь | imiesłów od utworzonego rånĕt, por. ros. раненный, pl. raniony |
| rånet /rånĕt/ | ranić | råno + -ĕt | czasownik wzorem bel-belĕt |
| rånu /rånü/ | wcześnie, rano | psł. *rano | słowo poświadczone |
| råt /råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
| råtáj /råtoj/ | rataj, oracz | psł. *ortajь | słowo poświadczone |
| råwat /råvăt/ | rwać | psł. *rъvati | słowo poświadczone |
| råz /råz/ | żyto | psł. *rъžь | słowo poświadczone |
| råzene /råzenĕ/ | żytni | råz + -enĕ | przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
| rebru /rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
| rec /rec/ | mowa, język | psł. *rěčь | słowo poświadczone |
| recka /reckă/ | potok, strumyk | rekă + -kă | poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch |
| reka /rekă/ | rzeka | psł. *rěka | słowo poświadczone |
| renia /reńă/ | rynna | śdn. renne | słowo poświadczone |
| repá /repo/ I | rzepa | psł. *rěpa | słowo poświadczone |
| repá /repo/ II | skrobaczka | śdn. rêpe | słowo poświadczone, por. rif |
| resene /resenĕ/ | rozwiązywanie (snopów) | psł. *rěšenьje | słowo poświadczone |
| reset /resĕt/ | rozwiązywać | psł. *rěšiti | rekonstrukcja czasownika z poświadczonego gerundium |
| rewát /revot/ | ruszać, poruszać | śdn. reppen | poświadczone formy osobowe i rozkaźniki: revojĕ, revăji-să, revoj-să |
| reze /rezĕ/ | szybciej, prędzej | psł. *rěžeji | słowo poświadczone |
| rezek /rezĕk/ | szybko, prędko | psł. *rězokъ | słowo poświadczone |
| rezna /reznă/ | trzcina | psł. *rězьna | słowo poświadczone |
| riazat /ŕozăt/ | rżnąć, piłować | psł. *rězati | poświadczone formy 1Sg: rezą, 3Sg: rezĕ |
| ribre /ribrĕ/ | drabina | psł. *rebrьje | słowo poświadczone |
| rict /rict/ | rzec, powiedzieć | psł. *reťi | słowo poświadczone |
| rif /rif/ | skrobaczka, tarka | lüneb. Rîf | słowo poświadczone, być może riv, por. repo II |
| riká /riko/ | królestwo | śdn. rîke | słowo poświadczone |
| rikate /rikotĕ/ | bogaty | riko + -otĕ | słowo poświadczone |
| risa /risă/ | kłos | por. stmarch. ress | słowo poświadczone |
| risete /risetĕ/ | rzeszoto, sito | psł. *rešeto | słowo poświadczone |
| rîgeriat /raigeŕăt/ | kierować, rządzić, panować | śdn. regêren | poświadczone w 3Sg: raigeŕă |
| rîz /raiz/ | ryż | śdn. rîs | zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis |
| rîzá /raizo/ | podróż; raz | śdn. reise | słowo poświadczone |
| rîzat /raizăt/ | podróżować | śdn. reisen | słowo poświadczone |
| rîzene /raizenĕ/ | żytni | raiz + -enĕ | przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
| rodér /röder/ | wiosło sterowe, ster | śdn. roder | słowo poświadczone |
| rosa /rösă/ | rosa | psł. *rosa | słowo poświadczone |
| rozga /rözgă/ | rózga | psł. *rozga | słowo poświadczone, obocznie /rozgo/ |
| rozkîdat /rösťaidăt/ | rozrzucić | psł. *orzkidati | poświadczone w imiesłowie: rösťaidĕl |
| rozznat /rözznăt/ | rozeznać, rozpoznać | psł. *orz-znati | słowo poświadczone |
| rǫb /rǫb/ | szew, brzeg (materjału, ubrania) | psł. *rǫbъ | słowo poświadczone |
| rǫbet /rǫbĕt/ | obrębiać | psł. *rǫbiti | słowo poświadczone |
| rǫcne /rǫcnĕ/ | ręczny | rǫkă + -nĕ | słowo poświadczone |
| rǫcnek /rǫcnĕk/ | ręcznik | rǫkă + -nĕk | słowo poświadczone |
| rǫka /rǫkă/ | ręka | psł. *rǫka | słowo poświadczone |
| rǫkaw /rǫkăv/ | rękaw | psł. *rǫkavъ | słowo poświadczone |
| rǫkawa /rǫkovă/ | koszula | psł. *rǫkova (dualis tantum) | słowo poświadczone |
| rǫkàwîcia /rǫkăvaićă/ | rękawica | psł. *rǫkavica | słowo poświadczone |
| rǫp /rǫp/ | kosz, lej (w młynie) | śdn. rump | słowo poświadczone, być może: rump |
| rudene /rüdenĕ/ | urodzony | psł. *rodenъjь | słowo poświadczone |
| rudet /rüdĕt/ | rodzić | psł. *roditi | poświadczono jedynie w stronie zwrotnej |
| rudia /rüďă/ | ruta (roślina) | śdn. rude | słowo poświadczone, obocznie rüdo |
| rug /rüg/ | róg (u zwierzęcia); róg (instrument) | psł. *rogъ | słowo poświadczone |
| rugiuza /rüďüză/ | rogoża (roślina) | psł. *rogoža | słowo poświadczone |
| rugiuznek /rüďüznĕk/ | rogoża, pałka | psł. *rogožьnikъ | słowo poświadczone |
| rudît sa /rüdait să/ | rodzić się | psł. *roditi sę | poświadczone w 3Sg: rüdi-să |
| ruj /rüj/ | rój | psł. *rojь | formacja wsteczna od poświadczonego /rüji să/ |
| rujît sa /rüjait să/ | roić się (o pszczołach) | psł. *rojiti sę | poświadczone w 3Sg: rüji să |
| rukat /rükăt/ | pachnieć, wonieć | śdn. ruken | poświadczone w 3Sg: rükă |
| rukelbu̇ska /rükelbuskă/ | bukiecik kwiatów | śdn. rükelbusk | słowo poświadczone |
| rulia /rüľă/ | zaorane pole | psł. *orľa | słowo poświadczone |
| Rum /Rüm/ | Rzym | por. niem. Rom, römisch | zapożyczenie z niemieckiego, ö>ü typowe, por. łuż. Rom |
| rumá /rümo/ | przestrzeń, obszar, plac | śdn. rûm | słowo poświadczone |
| rumiån /rüḿån/ | bławatek | psł. *rumьnъ | słowo poświadczone |
| ruzac /rüzăc/ | luty | psł. rožьcь | słowo poświadczone |
| Ru̇mén /Rumen/ | Rumun | niem. Rumäne | zapożyczenie z niemieckiego |
| Ru̇menîja /Rumenajă/ | Rumunja | por. niem. Rumänien | nazwa kraju wzorowana na niemieckiej |
| ru̇menskie /rumensťĕ/ | rumuński | rumen + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy narodu |
| ru̇nte /runtĕ/ | okrągły | śdn. runt | słowo poświadczone |
| Rûska /Rauskă/ | Rosja | Raus + -skă | por. głuż. Ruska, cz. Rusko |
| Rûskie /rausťĕ/ | Rosjanin | niem. Reuße lub psł. *Rusъ + -sťĕ | por. cz./sch. Rus, niem. Reuße, co do -stĕ por. Śosťĕ - Niemiec |
| rûskie /rausťĕ/ | rosyjski | rus + -sťĕ | przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ |
| rŷbá /råibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
| rŷbe /råibĕ/ | rybi | råibo + -ĕ | słowo poświadczone |
| rŷbe dik /råibĕ dik/ | staw do hodowli ryb | råibĕ + dik | słowo poświadczone |
| rŷbe kiėcér /råibĕ ťėcer/ | sieć do łowienia ryb | råibĕ + ťėcer | słowo poświadczone |
| rŷbnek /råibnĕk/ | rybak | råibo + -nĕk | słowo poświadczone, być może råibinĕk < *rybenikъ |
| rŷdze /råiʒĕ/ | ryży, rudy | psł. *ryďьjь | słowo poświadczone |
| rŷdze kiunek /råiʒĕ ťünĕk/ | konik polny; szarańcza | råiʒĕ + ťünĕk | słowo poświadczone |
| rŷt /råit/ | ryć | psł. *ryti | słowo poświadczone |
| rŷwat /råivăt/ | wyrywać | psł. *ryvati | słowo poświadczone |
S
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| sȧhi /sahi/ | wiśta, w lewo | sa? + dn. hi? | słowo poświadczone, być może saxi, sax́ü, sahü? |
| sȧlát /salot/ | sałata | śdn. sallat/salât | słowo poświadczone |
| sȧlia /saľă/ | chomąto, szleja | psł. *šьľa | słowo poświadczone |
| sȧlinek /salinĕk/ | rymarz | saľă + -inĕk | słowo poświadczone |
| sȧr /sar/ | ser | psł. *syrъ | słowo poświadczone |
| sȧrat /sarăt/ | srać | psł. *sьrati, wyrównane | słowo poświadczone |
| sȧra zena /sară zenă/ | wdowa | psł. siraja žena | słowo poświadczone |
| sȧre /sarĕ/ | owdowiały, osierocony | psł. *sirъjь | poświadczone w wyrażeniu: sară zenă |
| sȧrb /sarb/? | Łużyczanin, także Serb? | psł. *sьrbъ | odbitka łuż. Sorb |
| sȧrek /sarĕk/ | szeroko | psł. *širokъ | słowo poświadczone |
| sȧrota /sarötă/ | sierota | psł. *sirota lub sarĕ + -ötă | por. pröstĕ-pröstötă lub ogólnosłow. sirota/syrota/sierota |
| sȧrp /sarp/ | sierp | psł. *sьrpъ | słowo poświadczone |
| sȧrsin /sarsin/ | szerszeń | psł. *sьrxy | słowo poświadczone |
| sȧrukie /sarüťĕ/ | szeroki | psł. *širokъjь | słowo poświadczone |
| så /så/ | z (cum, ex) | psł. *sъ | słowo poświadczone |
| såbrukát /såbrükot/ | zużyć | så- + brükot | poświadczony imiesłów: såbrükonĕ |
| så Bugiåm /så Büďåm/ | z Bogiem, adieu | så + Büg | zwrot poświadczony |
| såcit /såcit/ | szczeć, szczotka | psł. *sъčetь | słowo poświadczone |
| såcitîna /såcitaină/ | szczecina | såcit + -aină | słowo poświadczone |
| sådat /sådăt/ | zrobić, zdziałać | psł. *sъděti | słowo poświadczone |
| sådȧrgnǫt /sådargnǫt/ | wyczesać len | psł. *sъdъrgnǫti | słowo poświadczone |
| sågnat /sågnăt/ | zgonić, spędzić (bydło) | psł. *sъgъnati | poświadczone w 3Sg: såzinĕ |
| sågràsene /sågrăsenĕ/ | grzeszny, bezbożny | psł. *sъgrěšenъjь | słowo poświadczone |
| såkadle /såkodlĕ/ | kołowrotek | psł. *sъkadlo | słowo poświadczone |
| såkret /såkrĕt/ | skryć, ukryć | psł. *sъkryti | słowo poświadczone |
| såklî /såklai/ | okulary | psł. *s(t)ьklě, -i z jo-deklinacji | dualis tantum, por. rǫkăv-rǫkovă (koszula) |
| såklinek /såklinĕk/ | szklarz | *såklü + -nĕk | słowo poświadczone |
| såklu /såklü/ | szkło | psł. *stьklo, nieregularnie | rozkład poświadczonego såklinĕk |
| såląc /såląc/ | zgiąć | psł. *sъlęťi | poświadczony imiesłów sålącenă, por. stcz. léci, leku |
| såląk /såląk/ | wyka? | psł. *sъlękъ | słowo poświadczone |
| såluw /sålüv/ | słowik | psł. *sъlovь | słowo poświadczone |
| såluzet /sålüzĕt/ | złożyć | psł. *sъložiti | poświadczone w 3Sg: sålüzĕ |
| såmȧrciane /såmarćonĕ/ | zmierzch | psł. *sъmьrcanьje | słowo poświadczone |
| såmȧrt /såmart/ | choroba, pomór, zaraza | psł. *sъmьrtь | słowo poświadczone |
| såmàtana /såmătonă/ | śmietana | psł. *sъmětana | słowo poświadczone |
| såmeret /såmerĕt/ | zmierzyć | psł. sъměriti | poświadczony imiesłów: såmărenă |
| såmet /såmĕt/ | zmyć | psł. *sъmyti | słowo poświadczone |
| sånadkie /sånotťĕ/ | płytki | psł. *sъnadъkъjь | słowo poświadczone |
| såpat /såpăt/ | spać | psł. *sъpati | słowo poświadczone, obocznie såpot |
| såpące kamår /såpącĕ komår/ | sypialnia | såpącĕ + komår | słowo poświadczone, także såpącĕ |
| sårota /sårötă/ | serwatka | psł. *syrota | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje jako sarötă, bez wyjaśnień |
| sås /sås/ | pierś kobieca, cycek | psł. *sъsъ | słowo poświadczone |
| såsat /såsăt/ | ssać | psł. *sъsati | poświadczone w 3Sg: såsĕ |
| såswetet /såsvetĕt/ | wyświecić, wypalić | psł. *sъsvětiti | poświadczony imiesłów: sås(v)ătonă |
| såt /såt/ | zejść; spaść (o deszczu) | så- + ait | poświadczone w aoryście: sådĕ |
| såwȧrtat /såvartăt/ | zrobić (ubić) masło | psł. sъvьrtati | słowo poświadczone |
| såwȧrtlîna /såvartlaină/ | maślanka | psł. *sъvьrtlina | słowo poświadczone |
| såwlåk /såvlåk/ | powój polny | psł. sъvolkъ | słowo poświadczone |
| såwlåkne /såvlåknĕ/ | dotyczący powoju, powojowy | såvlåk + -nĕ | słowo poświadczone |
| såzdat /såzdăt/ | rozebrać | psł. *sъzděti (?) | słowo poświadczone |
| sązmą /sązmą/ | sążeń | psł. *sęženь, zniekształcony | słowo poświadczone |
| sect /sect/ | kosić, siec, rąbać | psł. *sěťi | słowo poświadczone |
| sedet /sedĕt/ | siedzić | psł. *sěditi | poświadczone w 3Sg: sedĕ |
| sedlene /sedlenĕ/ | siodłowy | sedlü + -enĕ | słowo poświadczone |
| sedlinek /sedlinĕk/ | siodlarz | psł. *sedъlenikъ | słowo poświadczone |
| sedlu /sedlü/ | siodło | psł. *sedъlu | słowo poświadczone |
| sedme /sedmĕ/ | siódmy | psł. *sedmъjь | nie **sidmĕ, bo poświadczono våsmĕ, a nie **vismĕ |
| sekànîcia /sekănaićă/ | siekane mięso | psł. *sěkanica | słowo poświadczone |
| sekar /sekăr/ | kosiarz | psł. *sěkařь | poświadczone w GSg: sekăŕo |
| sekat /sekăt/ | siekać | psł. *sěkati | iteratyw od pośw. sect |
| sekiȧra /seťară/ | siekiera | psł. *sěkyra | słowo poświadczone, wtórnie seťaŕă |
| sekiàrnîcia /seťărnaićă/ | toporek | seťară + -naićă | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór) |
| selšȧft /selšaft/ | towarzystwo | por. niem. Gesellschaft | słowo poświadczone, obocznie selšap |
| selšȧp /selšap/ | towarzystwo | por. lüneb. sellschap | słowo poświadczone, obocznie selšaft |
| sem /sem/ | tu, tutaj, do tego miejsca | psł. *sěmo | słowo poświadczone, obocznie są |
| semą /semą/ | siemię lniane, len | psł. *sěmę | słowo poświadczone, wtórnie semĕnü |
| senene /senenĕ/ | sienny, dotyczący siana | śonü + -enĕ | słowo poświadczone |
| seninek /seninĕk/ | lipiec | psł. *sěnenikъ | słowo poświadczone |
| sest /sest/ | siąść | psł. *sěsti | poświadczony rozkaźnik: sąd |
| seste /sestĕ/ | szósty | psł. *šestъjь | słowo poświadczone |
| sestra /sestră/ | siostra | psł. *sestra | słowo poświadczone |
| sianu /śonü/ | siano | psł. *sěno | słowo poświadczone |
| Siaska /śoskă/ | Niemcy | śdn. Sasse + -ska | nazwa kraju na -skă, por. głuż. Nimska, cz. Německo, sch. Nemačka |
| Siaskie /śosťĕ/ | Niemiec | śdn. Sasse + -sťĕ | słowo poświadczone |
| siaskie /śosťĕ/ | niemiecki | śdn. Sasse + -sťĕ | słowo poświadczone |
| sidem /sidĕm/ | siedem | psł. *sedmь | słowo poświadczone |
| sidèmdisiǫt /sidĕmdiśǫt/ | siedemdziesiąt | sidĕm + diśǫt | słowo poświadczone |
| sidlîste /sidlaistĕ/ | siedziba? | psł. *sědlišče | poświadczone w nazwie pola, por. cz. sídliště |
| sidmàru /sidmărü/ | siedmioro | psł. *sedьmero | słowo poświadczone |
| sipél /sipel/ | szufla? miara zboża około 28 litrów | śdn. schepel | słowo poświadczone w GSg: sipelai, obocznie šipelai |
| sist /sist/ | sześć | psł. *šestь | słowo poświadczone |
| sistàru /sistărü/ | sześcioro | psł. *šestero | słowo poświadczone |
| sistdisiǫt /sizdiśǫt/ | sześćdziesiąt | sist + disąt | słowo poświadczone |
| sistnacti /sistnocti/ | szesnaście | sist + -nocti | słowo poświadczone, obocznie -nădist |
| sîdlu /saidlü/ | szydło | psł. *šidlo | słowo poświadczone |
| sît /sait/ | szyć | psł. *šiti | poświadczone w 3Sg: sajĕ |
| sîtna jågla /saită jåglă/ | igła do szycia | saitnă + jåglă | słowo poświadczone, obocznie saită jåglă |
| sîtne /saitnĕ/ | do szycia, związany z szyciem | saitĕ + -nĕ | słowo poświadczone |
| sîtnîcia /saitnaićă/ | igła do szycia | saitnĕ + -aićă | słowo poświadczone |
| sîve /saivĕ/ | szary | psł. *sivъjь | słowo poświadczone |
| skacîka /skocaikă/ | ogier | psł. *skačika | słowo poświadczone |
| skakat /skokăt/ | skakać | psł. *skakati | słowo poświadczone |
| skaknǫt /skoknǫt/ | skoczyć | psł. *skoknǫti | poświadczone w 3Sg: skoknĕ |
| skarnîcia /skornaićă/ | wiadro na smołę | psł. *skvarьnica | słowo poświadczone, znaczenie niepewne |
| skiorîp /sťöraip/ | skorupa; łuska, łupina; skórka owocu | psł. *skorupъ | słowo poświadczone |
| skiot /sťöt/ | zamek | psł. *skotъ | słowo poświadczone |
| skiuk /sťük/ | skok | psł. *skokъ | słowo poświadczone |
| skiukànîcia /sťükănaićă/ | zając | psł. *skokanica | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz |
| skîba /sťaibă/ | chleb | psł. *skyba z śwn. scība | słowo poświadczone |
| skîbål /sťaibål/ | łata, łatka | psł. *skubъlъ | słowo poświadczona |
| skîbet /sťaibĕt/ | łatać | psł. *skubiti | poświadczone gerundium: sťaibenĕ |
| skîniá /sťaińo/ | stodoła | dn. skūne | słowo poświadczone |
| skîplac /sťaiplăc/ | pasierb | psł. *skuplьcь | słowo poświadczone |
| skîplîcka /sťaiplaickă/ | pasierbica | psł. *skupličьka | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje sťaiplaicťă |
| skǫpe /skǫpĕ/ | piątek | psł. *skǫpъjь | słowo poświadczone |
| skrupet /skrüpĕt/ | skropić | psł. *sъkropiti | poświadczone w 3Sg: skrüpĕ |
| slabe /slobĕ/ | słaby | psł. slabъjь | słowo poświadczone |
| slagî /sloďai/ | drewniany tłuczek | śdn. slâge + -åi | słowo poświadczone |
| slapa /slopă/ | flejtuch, niechlujna kobieta | por. lüneb. schloppen | słowo poświadczone |
| slȧgbȧm /slagbam/ | zapora, rogatka, szlaban? | por. brem. Slagboom | słowo poświadczone |
| slȧmår /slamår/ | marnotrawca, rozrzutnik | por. śdn. slômer | słowo poświadczone |
| slȧpiat /slaṕăt/ | wlec, ciągnąć | śdn. slepen | poświadczone w czasie przeszłym: slapol~slaṕol |
| slåd /slåd/ | słód | psł. *soldъ | słowo poświadczone |
| slådet /slådĕt/ | słodzić | psł. *solditi | slåd-slådĕt jak sül-sülĕt |
| slådkie /slåtťĕ/ | słodki | psł. *soldъkъjь | słowo poświadczone |
| slådkiust /slåtťüst/ | słodycz | slåtťĕ + -üst | kalka niem. Süßigkeit(en), por. dłuż słodkosć, pl. słodkości |
| slåma /slåmă/ | słoma | psł. *solma | słowo poświadczone, obocznie slåmo |
| slåmene /slåmenĕ/ | słomiany | slåmă + -enĕ | słowo poświadczone |
| slåmene mech /slåmenĕ mex/ | siennik | slåmenĕ + mex | słowo poświadczone |
| slåne /slånĕ/ | słony | psł. *solnъjь | słowo poświadczone |
| slånîcia /slånaićă/ | solniczka | slånĕ + -aićă | słowo poświadczone |
| slåwek /slåvĕk/ | słowik | psł. *solvikъ | poświadczone w APl: slåvaiťĕ |
| slåza /slåză/ | łza | psł. *slьza | słowo poświadczone, obocznie slåʒă |
| slepa /slepă/ | kura | psł. *slěpaja | słowo poświadczone |
| slepac /slepăc/ | kogut, kurek na wieży kościelnej | psł. *slěpьcь | słowo poświadczone |
| slepe /slepĕ/ | ślepy | psł. *slěpъjь | słowo poświadczone |
| slepîce /slepaicĕ/ | kurzy | slepaićă + -ĕ | słowo poświadczone |
| slepîce mąsi /slepaicĕ mąsi/ | drób | slepaicĕ + mąsi | słowo poświadczone |
| slepîcia /slepaićă/ | kura | psł. *slěpica | słowo poświadczone |
| sliad /sľod/ I | zwierzę | psł. *slědъ | słowo poświadczone |
| sliad /sľod/ II | po, za | psł. *slědъ | słowo poświadczone |
| slid /slid/ | śledź | psł. *seldь | słowo poświadczone |
| sliema /sľemă/ | kąpielówki, strój kąpielowy | ? | słowo poświadczone |
| slîna /slaină/ | ślina | psł. *slina | słowo poświadczone |
| slîwenia /slaiveńă/ | śliwa | psł. *slivenьja | słowo poświadczone, obocznie zapewne slaivenă, por. NPl: slaivenåi |
| sluwenskie /slüvensťĕ/ | słowiański | psł. *slověnьskъjь | słowo poświadczone |
| sluweskiu /slüvesťü/ | słówko | slüvü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego slüvü |
| sluwisne /slüvisnĕ/ | związany ze słowem, filologiczny | slüvü + -nĕ | złożenie wzorem ros. словесный |
| sluwisnek /slüvisnĕk/ | słownik | slüvü + -nĕk | złożenie wzorem pl. słownik |
| Sluwianek /slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnikъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
| sluwu /slüvü/ | słowo | psł. *slovo | słowo poświadczone |
| slûsat /slausăt/ | słuchać | psł. *slušati | poświadczone w 3Sg: slausă |
| slûzet /slauzĕt/ | służyć | psł. *služiti | poświadczone w 3Sg: slauzĕ |
| slŷsát /slåisot/ | słyszeć | psł. *slyšati | słowo poświadczone |
| smard /smord/ | smród | psł. *smordъ | derywat od poświadczonego smardĕt |
| smardlînia /smordlaińă/ | czarna porzeczka | psł. smьrdlinьja | słowo poświadczone |
| smȧcne /smacnĕ/ | smaczny | *smak + -nĕ | słowo poświadczone |
| smȧd /smad/ | kowal | śdn. smet | słowo poświadczone |
| smȧdiat /smaďăt/ | kuć | śdn. smēden | poświadczone w 3Sg: smaďă, smaďojĕ, obocznie więc smaďot |
| smȧgnǫt /smagnǫt/ | rzucić | psł. *smьgnǫti | poświadczone w 3Sg: smagnĕ |
| smȧk /smak/ | smak | śdn. smâk | poświadczone derywaty: smakăt, smacnĕ |
| smȧkat /smakăt/ | smakować | śdn. smâken | poświadczone w 3Sg: smakă, smakojĕ, obocznie więc smakot |
| smȧrd /smard/ | chłop | psł. *smьrdъ | poświadczone w NPl: smardi |
| smȧrdet /smardĕt/ | śmierdzieć | psł. *smьrděti | poświadczone w 3Sg: smardĕ |
| smårk /smårk/ | świerk | psł. smъrkъ? | poświadczone w toponimji: Schmarkien |
| smiát sa /sḿot să/ | śmiać się | psł. *smějati sě | słowo poświadczone |
| snég /sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
| snezet /snezĕt/ | śnieżyć, padać (o śniegu) | sneg + -ĕt | por. caistĕ-caistĕt, *bel-belĕt |
| snezene /sneznĕ/ | śnieżny | sneg + -nĕ | por. viďėn - vignenĕ |
| sonka /sönkă/ | syn; synek | śdn. sone + -kă | słowo poświadczone |
| srebru /srebrü/ | srebro | psł. *sьrebro | słowo poświadczone |
| sreda /sredă/ | środa | psł. *serda | słowo poświadczone |
| sredulete /sredületĕ/ | dzień przesilenia letniego | psł. *serdolětьje | rozkład poświadczonego sredületnĕ |
| sreduletne-mand /sredületnĕ-mond/ | czerwiec | sredületnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| sreduzîme /sredüzaimĕ/ | dzień przesilenia zimowego | sred- + zaimă + -ĕ | formacja wzorem rekonstruowanego sredületĕ |
| sribȧrne /sribarnĕ/ | srebrny, srebrzony | psł. *sьrebrьnъjь | słowo poświadczone |
| stade /stodĕ/ | stado | psł. *stado | poświadczone w toponimji: Staddin, Stadin, Stadineitz |
| stadnîcia /stodnaićă/ | stadnina | stodĕ + -naićă | poświadczone w toponimji: Stadineitz |
| sták /stok/ | kij | śdn. stock | słowo poświadczone |
| stanîcia /stonaićă/ | osiedle, kolonja | psł. *stanica | poświadczone w toponimji: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg |
| stanîste /stonaistĕ/ | obóz, obozowisko | psł. *stanišče | poświadczone w toponimji: Stameist |
| stará /storo/ | ostatnia kwadra księżyca | psł. *stara | słowo poświadczone |
| stare /storĕ/ | stary | psł. *starъjь | słowo poświadczone |
| starek /storĕk/ | zakwas, zaczyn | psł. *starikъ | słowo poświadczone |
| starîcia /storaićă/ | wyschnięty potok | psł. *starica | poświadczone w toponimji: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice |
| starna /stornă/ | strona | psł. *storna | słowo poświadczone, choć zapisy trudne w interpretacji |
| starnîste /stornaistĕ/ | partia polityczna, stronnictwo | stornă + -aistĕ | -aistĕ jak w nazwach miejsc, co do storn- por. pol. stronnictwo, cz. strana, sch. stranka, głuż. strona |
| starust /storüst/ | starość | storĕ + -üst | złożenie |
| starusta /storüstă/ | sołtys | psł. *starosta | słowo poświadczone |
| stat /stot/ | stać | psł. *stati | słowo poświadczone |
| stawet /stovĕt/ | postawić; podstawić | psł. *staviti | poświadczone w 3Sg: stovĕ |
| stawîdle /stovaidlĕ/ | ogrodzone pastwisko; kopka lnu | psł. *stavidlo | słowo poświadczone |
| stȧdzia /staʒ́ă/ | ścieżka | psł. *stьʒa | słowo poświadczone |
| stȧmil /stamil/ | czmiel | psł. *(š)čьmelь | słowo poświadczone |
| stefialia /stef́oľă/ | ojczym | śdn. stef + ľoľă, zdysymilowane | słowo poświadczone |
| stegnu /stegnü/ | lędźwie, biodro | psł. *stegno | słowo poświadczone |
| stenîcia /stenaićă/ | pluskwa | psł. *stěnica | słowo poświadczone |
| stepa /stepă/ | szczapa, drzazga | psł. *ščepa | słowo poświadczone |
| stepiat /steṕăt/ | łupić, rozszczepiać | psł. *ščepjati | poświadczone w 3Sg: steṕă |
| stiana /sťonă/ | ściana | psł. *stěna | słowo poświadczone |
| stig /stig/ | dwudziestka, dwadzieścia sztuk | szlez-holszt. stieg | słowo poświadczone |
| stilena /stilenă/ | cielna (o krowie) | psł. *sъtelenaja | słowo poświadczone |
| stilet /stilĕt/ | słać (łóżko) | psł. *stьlati, steľǫ | poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. |
| stiną /stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
| stiûká /sťauko/ | szczupak | psł. *ščuka | słowo poświadczone |
| storét sa /störet să/ | podpierać się | śdn. stüren | poświadczone w 3Sg: störi-să |
| stǫpet /stǫpĕt/ | stąpnąć, wejść | psł. *stǫpiti | słowo poświadczone |
| stǫpá /stǫpo/ | stępa | psł. *stǫpa | słowo poświadczone |
| strach /strox/ | strach | psł. *straxъ | słowo poświadczone |
| stralia /stroľă/ | promień | śdn. strâle | słowo poświadczone, obocznie straľă |
| strasîwe /strosaivĕ/ | bojaźliwy, nieśmiały | psł. *strašivъjь | słowo poświadczone |
| stratá /stroto/ | ulica | śdn. strâte | słowo poświadczone |
| stratka /strotkă/ | uliczka | stroto + -kă | słowo poświadczone |
| strȧfá /strafo/ | kara, mandat | śdn. strâfe | słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą |
| strȧfát /strafot/ | karać | śdn. strâfen | słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ |
| strȧk /strak/ | osełka | śdn. strâk | słowo poświadczone |
| strȧngie /strȧnďĕ/ | ozdobny, przystrojony | śdn. strenge | słowo poświadczone jako żeńskie strangă |
| stråja /stråjă/ | stryj | psł. *stryja | słowo poświadczone |
| stråjewka /stråjefkă/ | stryjenka | stråjă + -efkă | |
| strelet /strelĕt/ | strzelić | psł. *strěliti | słowo poświadczone |
| strelîka /strelaikă/ | strzelec | psł. *strělika | formacja wzorem bezăt-bezaikă |
| stren /stren/ | motek przędzy | dn. strän | słowo poświadczone |
| strez /strez/ | strzyżyk | psł. *strěžь | słowo poświadczone |
| strezek /strezĕk/ | strzyżyk, zdrobniale | psł. *strěžikъ | słowo poświadczone |
| striala /stŕolă/ | strzała | psł. *strěla | derywat od strelĕt |
| strid /strid/ | kłótnia | śdn. strîd | słowo poświadczone w GSg: striďă |
| stridiát sa /striďot să/ | kłócić się | śdn. strîden | słowo poświadczone w 3Sg, 3Du: striďo-să, striďăto-să, także bez zwrotności |
| strigiån /striďån/ | kaczor | pochodzenie niejasne | słowo poświadczone |
| strigiår /striďår/ | kaczor | pochodzenie niejasne | słowo poświadczone |
| stringát /stringot/ | zaprzęgać | dn. stringen | poświadczone w 3Sg: stringojĕ |
| striz /striz/ | szron | psł. *seržь | słowo poświadczone |
| strota /strötă/ | tchawica | śdn. strotte | słowo poświadczone |
| strîct /straict/ | strzyc | psł. *striťi | poświadczone w 3Sg: straizĕ |
| strîp /straip/ | strup | psł. *strupъ | rozkład poświadczonego straipovă |
| strîpave /straipovĕ/ | strupowaty | psł. *strupavъjь | słowo poświadczone w r. ż. straipovă |
| strîzwŷ /straizvoi/ | nożyce | psł. *strižьvy | słowo poświadczone |
| stuber /stübĕr/? | ogrodzenie | psł. *stoborъ | poświadczone w toponimji: Stabber, por. dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa |
| stupa /stüpă/ | stopa; podeszwa; ślad nogi | psł. *stopa | słowo poświadczone |
| stupin /stüpin/ | stopień; podnóżek | psł. *stepenь | słowo poświadczone |
| stupka /stüpkă/ | miska, miedniczka | śdn. stôp + -kă | słowo poświadczone |
| stutiat sa /stüťot să/ | opierać się | śdn. stütten | poświadczone w 3Sg: stüťo-să, stüťol-să |
| stu̇nd /stund/ | godzina | dn. stund | słowo poświadczone |
| stûdinac /staudinăc/ | studnia | psł. *studenьcь | słowo poświadczone |
| stûl /staul/ | krzesło | śdn. stôl | słowo poświadczone |
| subota /sübötă/ | sobota | psł. *sobota | słowo poświadczone |
| suj /süj/ | swój | psł. *svojь | słowo poświadczone |
| sukol /süköl/ | sokół | psł. *sokolъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) |
| sul /sül/ | sól | psł. *solь | poświadczone w GSg: süle |
| sum /süm/ | sum | psł. *somъ | poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimji: Sohms-feld |
| supål /süpål/ | smark | psł. *sopъlь | słowo poświadczone |
| sur-mand /sür-mond/ | marzec | śdn. sor + śdn. mând | słowo poświadczone |
| sukiėr /süťėr/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -ker -> -ťėr w zasadzie typowe |
| sûchie /saux́ĕ/ | suchy | psł. *suxъjь | słowo poświadczone |
| sûchiu /saux́ü/ | sucho | psł. *suxo | słowo poświadczone |
| sûká /sauko/ | suka, dziwka | psł. *suka | słowo poświadczone |
| sûkiėr /sauťėr/ | dziwkarz | sauko + -ėr | słowo poświadczone |
| sûkne /sauknĕ/ | sukno | psł. *sukъno | słowo poświadczone |
| sûnîcia /saunaićă/ | poziomka | psł. *sunica | poświadczone w l. mn.: saunaică |
| sûr /saur/ | ocet | śdn. sûr | poświadczone w GSg: saurau |
| sûrne /saurnĕ/ | znużony, zmęczony | śdn. sûr + -nĕ | |
| sûset /sausĕt/ | suszyć | psł. *sušiti | słowo poświadczone |
| swiat /sjot/ | świat; światło | psł. *světъ | słowo poświadczone |
| swiatle /sjotlĕ/ | jasny | psł. *svĕtlъjь | niepoświadczone podobne słowo, por. cz. svĕtlý, głuż. swětły, słi. svjãtlï |
| swiǫte /sjǫtĕ/ | święty | psł. *svętъjь | słowo poświadczone |
| Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ | dzień św. Jana | psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. | słowo poświadczone |
| Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ | Trzech Króli | psł. *svętyji trьje kъnęʒi | słowo poświadczone |
| swiǫtet /sjǫtĕt/ | święcić | psł. *svętiti pod wpływem sjǫtĕ | poświadczone w 3Sg: sjǫtĕ |
| swiǫtu /sjǫtü/ | święto | psł. *svęto | słowo poświadczone |
| swîną /svainą/ | świnia, wieprz | psł. *svinę | słowo poświadczone |
| swîne /svainĕ/ | świński | psł. *svinьjь | słowo poświadczone |
| swînewe /svainevĕ/ | wieprzowy | psł. *svinevъjь | słowo poświadczone |
| swînewîna /svainevainǎ/ | wieprzowina | psł. sviňevina | formacja wzorem wieprzowina-wieprzowy z poświadczonego svainevĕ |
| sŷnka /såinkă/ | synek | psł. *synъka | słowo poświadczone |
| sŷpat /såipăt/ | sypąć | psł. *sypati | poświadczone w 3Sg: såipĕ |
| sŷte /såitĕ/ | syty | psł. *sytъjь | słowo poświadczone |
| sŷtet /såitĕt/ | sycić | psł. *sytiti | poświadczone w 3Sg: såitĕ |
Š
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| šabiá? /šob́o/ | łuska rybia | dn. schobben | poświadczone w l.mn.: šobe |
| šadá /šodo/ | szkoda, brak, niedostatek | śdn. schâde | słowo poświadczone |
| šakalȧda /šokoladă/ | czekolada | niem. Schokolade | por. głuż. šokolada |
| šalia /šoľo/ I | czara, czasza, miska | śdn. schâle | słowo poświadczone |
| šaliá /šoľo/ II | flądra | śdn. scholle | słowo poświadczone |
| šalka /šolkă/ | czarka, miseczka | šoľo + -kă | słowo poświadczone |
| šane /šonĕ/ | piękny | dn. schōn | słowo poświadczone |
| šanîcia /šonaićă/ | nierządnica | schône + -aićă? | słowo poświadczone |
| šapat /šopăt/ | stworzyć | śdn. schâpen | słowo poświadczone |
| šapá /šopo/ | patelnia | śdn. schâpe | słowo poświadczone |
| šará /šoro/ | smar, dziegieć, smoła | niejasne | słowo poświadczone, obok šorai, ale może to partytyw? |
| šarnîcia /šornaićă/ | pojemnik na smar | šoro + -naićă | słowo poświadczone |
| šȧmá /šamo/ | wstyd | śdn. schâme | zapożyczenie ze śdn., por. poświadczone šaḿo-să |
| šȧmiát sa /šaḿot să/ | wstydzić się | śdn. sik schemen | poświadczone w 3Sg: šaḿo-să |
| šȧnac /šanăc/? | szaniec, okop | niem. Schanze | poświadczone w l.mn.(?): šance |
| šȧpår /šapår/ | pasterz | śdn. schaper | słowo poświadczone |
| šȧpréw stak /šaprev stok/ | kij pasterski | šapår + -ev + stok | słowo poświadczone |
| šȧrp /šarp/ | ostro? | śdn. scharp | słowo poświadczone |
| šȧrwŷ /šarvoi/ | nożyce | śdn. schêre | słowo poświadczone |
| šeliaste /šeľostĕ/ | zazdrosny, zawistny | śdn. schel + -ostĕ | słowo poświadczone |
| šelp /šelp/ | sitowie, trzcina | śdn. schelp | poświadczone w GSg: šelṕo |
| šemål /šemål/ | stołek, taboret | śdn. schêmel | słowo poświadczone |
| šeniån /šeńån/ | goleń, piszczel | śdn. schêne? schênen-bên? | słowo poświadczone |
| šenkát /šenkot/ | darować, ofiarować | śdn. schenken | słowo poświadczone |
| šenkiėr /šenťėr/ | szynkarz, właściciel gospody | śdn. schenker | słowo poświadczone |
| šenŷ /šenåi/ | obręcz na kole wozu | śdn. schêne | poświadczone w l.mn.: šenvoi |
| šikat /šikăt/ | posłać | śdn. schicken | poświadczone w czasie przeszłym: šikol |
| šikat pusliád /šikăt püsľod/ | posłać (po kogoś) | šikăt + püsľod | poświadczone w czasie przeszłym: šikol püsľod |
| šikat wech /šikăt vex/ | wysłać | šikăt + vex | poświadczone w czasie przeszłym: šikol vex |
| šiniát /šińot/ | dziać się | śdn. schên | słowo poświadczone |
| šinká /šinko/ | szynka | śdn. schenke | poświadczone jako šinťai, niejasne czy to GSg r.m. na *-u czy GSg r.ż. na *-y |
| šipår /šipår/ | żeglarz | dn. Schipper | słowo poświadczone jako šiper, dodatkowo zasymilowane |
| šlachtát /šlaxtot/ | ubijać, zarzynać (zwierzę) | niem. schlachten | słowo poświadczone |
| šrekat /šrekăt/ | przestraszyć, wystraszyć | śdn. schrecken | czasownik pozbawiony zwrotności do pary z poświadczonym šrekot să |
| šrekát sa /šrekot să/ | przestraszyć się | śdn. schrecken | poświadczone w czasie przeszłym: šrekol-să |
| šribiát /šrib́ot/ | pisać | dn. schrīben | słowo poświadczone, obocznie srib́ot |
| šriwår /šrivår/ | pisarz, kancelista | dn. Schriewer | słowo poświadczone, obocznie srivår |
| šumá /šümo/ | piana | śdn. schûm | słowo poświadczone |
| šumiat /šüḿăt/ | pienić się | šümo + -ăt | poświadczone w 3Sg: šüḿă |
| šupia /šüṕă/ | szufla | śdn. schüppe | słowo poświadczone, obocznie süṕă |
| šuriát /šüŕot/ | trzeć | śdn. schüren | słowo poświadczone |
| šuwut /šüvüt/ | puchacz | śdn. schûwût | słowo poświadczone |
| šu̇kȧria /šukaŕă/ | taczka | śdn. schûvkarre, schuvekarre | słowo poświadczone, obocznie šükaŕă |
| šu̇la /šulă/ | szkoła | niem. Schule | por. głuż., dłuż. šula |
| šwadá /švodo/ | pokos, pas skoszonej roślinności | śdn. swâde, pod wpływem niem. | poświadczone w ASg: švodǫ |
T
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| tak /tok/ | tak, w taki sposób | psł. *tako | słowo poświadczone |
| tam /tom/ | tam | psł. *tamo | słowo poświadczone |
| tarn /torn/ | wieża; więzienie | śdn. torn | słowo poświadczone |
| tarn Bȧbål | wieża Babel | torn + Babål | kalka niem. Turmbau Babel, -el>-ål typowe |
| tark /tork/ | Turek | śdn. Torke | słowo poświadczone |
| tarkuwe /torťüvĕ/ | tureckie | tork + -üvĕ | słowo poświadczone |
| tȧbȧkî /tabaťai/ | tabaka | niem. Tabak + -åi | słowo poświadczone |
| tȧbleta /tabletă/ | tabletka | niem. Tablette | zapożyczenie z typową asymilacją niem. -e>-ă, nic poza tym |
| tȧfla /taflă/ | tablica; tabliczka | niem. Tafel | por. głuż. tafla |
| tå /tå/ | który (zaimek względny) | psł. *tъ | słowo poświadczone |
| tåcîka /tåcaikă/ | tkacz | tåkăt + -aikă | słowo poświadczone, zob. tåkăc |
| tåde /tådĕ/ | oto | psł. tъde | słowo poświadczone |
| tågie /tåďĕ/ | więc, zatem | psł. *tъgdy | słowo poświadczone |
| tåkac /tåkăc/ | tkacz | psł. *tъkačь | słowo poświadczone |
| tåkat /tåkăt/ | tkać | psł. *tъkati | słowo poświadczone |
| tål /tål/ | kark | psł. *tylъ | słowo poświadczone |
| tåna /tånă/ | tona | por. niem. Tonne | słowo poświadczone |
| tåri /tåri/ | trzy | psł. *tri | słowo poświadczone |
| tåraj /tåroj/ | troje | psł. *trojь | słowo poświadczone |
| tåslîwe /tåslaivĕ/ | popędliwy, drażliwy | psł. tъsklivъjь | słowo poświadczone |
| tąg /tąg/ | pociąg | z tągnǫt | kalka niem. ziehen-Zug, por. głuż. ćah, dłuż. śěg, pl. pociąg, ukr. потяг |
| teple /teplĕ/ | ciepły | psł. *teplъjь | słowo poświadczone |
| tét /tet/ | chcieć | psł. *xъtěti | poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, |
| tiåma /ťåmă/ | ciemność | psł. *tьma | słowo poświadczone |
| tiåmnu /ťåmnü/ | ciemno | ťåmă + -nü | słowo poświadczone, ale niepewne |
| tin /tin/ | cyna | śdn. tinn | zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij) |
| tîd /taid/ | czas | śdn. tîd | słowo poświadczone |
| tîchåm /taixåm/ | cicho, powoli | psł. *tixъmъ | słowo poświadczone |
| tîchie /taix́ĕ/ | cichy | psł. *tixъjь | słowo poświadczone |
| tîsîna /taisaină/ | cisza | taix́ĕ + -aină | wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină |
| totèrnîcia /tötĕrnaićă/ | trąbka | dźwiękonaśladowcze | poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz |
| Trebe /Trebĕ/ | Boże Narodzenie | psł. *terby | słowo poświadczone |
| trepŷ /trepoi/ | schody | śdn treppe | słowo poświadczone |
| tribne /tribnĕ/ | bożonarodzeniowy | psł. *terbьnъjь | słowo poświadczone |
| tribne-mánd /tribnĕ-mond/ | grudzień | tribnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| trite /tritĕ/ | trzeci | psł. *tretьjь | słowo poświadczone |
| trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ | trzynaście | psł. *tri na desęte | słowo poświadczone |
| tore /törĕ/ I | drugi | psł. *vъtorъjь | słowo poświadczone |
| tore /törĕ/ II | wtorek | psł. vъtorъjь | słowo poświadczone |
| tǫcá /tǫco/ | chmura | psł. tǫča | słowo poświadczone |
| tǫcne /tǫcnĕ/ | pochmurny | psł. *tǫčьnъjь | z poświadczonego tǫcnü |
| tǫcnu /tǫcnü/ | pochmurno | psł. *tǫčьno | słowo poświadczone |
| tufål /tüfål/ | ziemniak | lüneb. tüffel(ken) | zapożyczenie z lokalnego dn., -el>-ål typowe |
| tuflek /tüflĕk/ | ziemniaczek | tüfål + -ĕk | zdrobnienie wzorem lüneb. tüffelken |
| tuflene /tüflenĕ/ | ziemniaczany | tüfål + -enĕ | przymiotnik wzorem viv'ăs-vivasnenĕ |
| tuflîste /tüflaistĕ/ | pole ziemniaków | tüfål + -aistĕ | por. ľån-lanaistĕ, głuż. běrna-běrnišćo i podob. |
| tûcet /taucĕt/ | tuczyć | psł. tučiti | poświadczone w 3Sg: taucĕ |
| tûcne /taucnĕ/ | tłusty, tuczny | psł. *tučьnъjь | słowo poświadczone |
| tûk /tauk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
| tůcîdle /tåucaidlĕ/ | tłuczek | tåuct + -aidlĕ | nazwa narzędzia z typowym sufiksem -aidlĕ |
| tůct /tåuct/ | tłuc | psł. tьlťi | słowo poświadczone |
| tůk /tåuk/ | tłumacz | psł. *tъlkъ lub śdn. tolk | por. śdn. tolk, hol. tolk, prawdopodobnie ze wzch.-sł. толкъ |
| tůknǫt /tåuknǫt/ | uderzyć | psł. *tьlknǫti | poświadczone w 3Sg: tåuknĕ |
| tůste /tåustĕ/ | gruby; gęsty (o chmurze) | psł. *tъlstъjь | słowo poświadczone |
| twiarde /tjordĕ/ | twardy | psł. *tvьrdъjь | słowo poświadczone |
| tŷ /tåi/ | ty | psł. *ty | słowo poświadczone |
| tŷkat /tåikăt/ | sadzić | psł. *tykati | poświadczone w 3Sg: tåicĕ |
U̇
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| u̇n /un/ | i; a | śdn. un | słowo poświadczone |
| u̇ndega /undegă/ | przywara, nałóg | śdn. undege | słowo poświadczone |
| u̇nnunte /unnütĕ/ | zbyteczny | śdn. unnutte | słowo poświadczone |
| u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ | wykastrowany | śdn. ûtkapûnt | dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ |
W
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| wabene /vobenĕ/ | wabienie, pokusa | psł. vabenьje | słowo poświadczone |
| wagwŷ /vogvoi/ | waga | psł. *vaga | słowo poświadczone |
| waliat /voľăt/ | walcować, wałkować, toczyć | psł. *vaľati | słowo poświadczone |
| wanidia /voniďă/ | mieszkanie | śnd. woninge | słowo poświadczone |
| waniat /vońăt/ | mieszkać | śdn. wanen | poświadczone w 3Sg: vońă, obocznie vońojĕ |
| warblek /vorblĕk/ | wróbel | psł. *vorblikъ | słowo poświadczone, w liczbie mnogiej vorblĕ(???) |
| wardát /vordot/ | czekać; uważać | śdn. warden | poświadczone w 3Sg: vordojĕ |
| warena mǫka /vorenă mǫkă/ | zupa z mąki | vorenă + mǫkă | słowo poświadczone |
| waret /vorĕt/ | gotować, warzyć | psł. *variti | słowo poświadczone |
| warná /vorno/ | wrona | psł. *vorna | słowo poświadczone |
| warną /vorną/ | wronię, młoda wrona | psł. *vornę | słowo poświadczone |
| warst /vorst/ | kiełbasa, kiszka | śdn. worst | słowo poświadczone |
| warta /vortă/ | wrota, brama | psł. *vorta | słowo poświadczone |
| wartat /vortăt/ | obracać snopy | psł. *vortěti? | słowo poświadczone |
| wartîdle /vortaidlĕ/ | tkacki nawój przedni | psł. *vortidlo | słowo poświadczone |
| wás /vos/ | wasz | psł. *vašь | poświadczone w rodzaju żeńskim: vosă |
| wȧdika /vadikă/ | serwatka | śdn. waddike | dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike |
| wȧchtuwat /vaxtüvăt/ | czuwać, czyhać | śdn. wachten | poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ |
| wȧrá /varo/ | szpada | śdn. were | słowo poświadczone, być może vaŕo |
| wȧrba /varbă/ | wierzba | psł. *vьrba | słowo poświadczone |
| wȧrch /varx/ | kupa, górka | psł. *vьrxъ | słowo poświadczone |
| wȧrchne /varxnĕ/ | najwyższy | psł. *vьrxъnъjь | słowo poświadczone |
| wȧrchuwate /varxüvotĕ/ | napełniony po wierzch, kopiasty | psł. *vьrxovatъjь | słowo poświadczone |
| wȧriát sa /vaŕot să/ | bronić się | śdn. weren | poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să |
| wȧrk /vark/ | plaster miodu | śdn. werk/wark | poświadczone w GSg: varťau |
| wȧrsak /varsăk/ | wierzch, wierzchołek, szczyt | psł. *vьršьkъ | słowo poświadczone |
| wȧrt /vart/ | gospodarz | śdn. wert | słowo poświadczone |
| wȧrtet /vartĕt/ | wiercić, obracać | psł. *vьrtiti | poświadczone w 3Sg: vartĕ |
| wȧrtît sa /vartait să/ | wiercić się, obracać się, wirować | psł. *vьrtiti sę | poświadczone w 3Sg: varti să |
| wȧrtuwa /vartüvă/ | gospodarzowa, gospodyni | vart + -üvă | słowo poświadczone |
| wȧrtuwat /vartüvăt/ | gospodarować, gospodarzyć | vart + -üvot | poświadczone gerundium: vartüvonĕ |
| wȧs /vas/ | wieś | psł. *vьsь | słowo poświadczone |
| wȧsne /vasnĕ/ | wiejski | vas + -nĕ | przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ |
| wåbrŷ /våbråi/ | brew | psł. *obry | słowo poświadczone |
| wåbá /våbo/ | oba | psł. *oba | poświadczone w innych formach: vibe, vibemă, våboi, våbüjĕx |
| wåda /vådă/ I | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
| wådă /vådă/ II | łydka | por. lüneb. Wåd, niem. Wade | słowo poświadczone |
| wådna mȧlnîcia /vådnă malnaićă/ | młyn wodny | vådnĕ + malnaićă | słowo poświadczone |
| wådne /vådnĕ/ | wodny | vådă + -nĕ | słowo poświadczone |
| wådet /vådĕt/ | wodzić, prowadzić | psł. *voditi | iteratyw od /vist/ poświadczonego w 3Sg: vedĕ |
| wågárd /vågord/ | ogród | psł. *ogordъ | słowo poświadczone |
| wågardnek /vågordnĕk/ | ogrodnik | vågord + -nĕk | nazwa zawodu wzorem np. criv-crivnĕk |
| wågiul /våďül/ | pustkowie | psł. *ogolь | słowo poświadczone |
| wåchiota /våx́ötă/ | zdrowie | psł. *oxvota | poświadczone w ASg: våx́ötǫ |
| wåchiotne /våx́ötnĕ/ | zdrowy, związany ze zdrowiem | psł. *oxvota | słowo poświadczone |
| wåchwe /våxvĕ/ | zdrowy | psł. *oxvъjь | słowo poświadczone |
| wåjá /våjo/ | szyja | psł. *vyja | słowo poświadczone, obocznie -jă, Polański rekonstruuje vojo, vojă |
| wåkårst /våkårst/ I | dookoła, wokół (przysłówek) | psł. *okъrstъ | słowo poświadczone, odpowiednik niem. um, herum |
| wåkårst /våkårst/ II | dookoła, wokół (przyimek) | psł. *okъrstъ | słowo poświadczone |
| wåkàrstnîcia /våkărstnaićă/ | kromka chleba (krajana dookoła bochenka) | våkårst + -naićă | słowo poświadczone |
| wåkiėnkiu /våťėnťü/ | okienko | våknü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego våknü |
| wåkiu /våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
| wåkninek /våkninĕk/ | szklarz | psł. *okъnenikъ | słowo poświadczone |
| wåknu /våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
| wål /vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
| wålak /vålăk/ | wołek, byczek? | psł. *volъkъ | słowo poświadczone |
| wåle /vålĕ/ | wołowy, woli | psł. *volьjь | słowo poświadczone, por. vålüvĕ |
| wålet /vålĕt/ | nalać, wlać | psł. *vъliti | słowo poświadczone |
| wåluwe /vålüvĕ/ | wołowy | psł. *volovъjь | słowo poświadczone, por. vålĕ |
| wåluwîna /vålüvaină/ | wołowina | psł. *volovina | formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ |
| wåluzet /vålüzĕt/ | włożyć | psł. *vъložiti | poświadczone w 3Sg: vålüzĕ |
| wåmåknǫt /våmåknǫt/ | zamknąć | psł. *vъmъknǫti | słowo poświadczone |
| wåmącet /våmącĕt/ | zmoczyć (bieliznę i inne pranie) | psł. *vъmęčiti | słowo poświadczone |
| wåmerkat /våmerkăt/ | oznaczać, zaznaczać | vå- + śdn. marken~merken | słowo poświadczone |
| wåmîska /våmaiskă/ | kaftan, kamizelka | śdn. wammis | słowo poświadczone |
| wån /vån/ I | on | psł. *onъ | słowo poświadczone |
| wån /vån/ II | na zewnątrz, przecz | psł. *vъnъ | słowo poświadczone |
| wåna /vånă/ | na zewnątrz, poza? | psł. *vъně | słowo poświadczone |
| wånám /vånom/ | tam, ówdzie | psł. *onamo | słowo poświadczone |
| wånîdet /vådaidĕt/ | wejść | psł. *vъniti, bezokolicznik w analogji do tematu teraź. | słowo poświadczone |
| wånû /vånau/ | na zewnątrz, na dwór | psł. *vъnu | słowo poświadczone, odpowiednik niem. aus, heraus |
| wåpak /våpăk/ | znowu; natychmiast | psł. *opako | słowo poświadczone |
| wåpást sa /våpost să/ | wpaść na coś, do czegoś | psł. *vъpasti sę | słowo poświadczone |
| wåpet /våpĕt/ | jazgotać, wrzeszczeć, wykrzykiwać | psł. *vъpiti | poświadczone w 3Sg: våpajĕ |
| wåpuwadet /våpüvodĕt/ | wprzęgać, zaprzęgać | psł. *vъpovaditi | poświadczone w 3Sg: våpüvodĕ |
| wåpûs /våpaus/ | ogonek (także u owocu, narzędzia) | psł. opušь | słowo poświadczone |
| wåpûstet /våpaustĕt/ | wpuścić | psł. *vъpustiti | poświadczone w rozkaźniku: våpaust |
| wårat /vårăt/ | orać | psł. *orati | słowo poświadczone |
| wårdát /vårdot/ | stać się, zostać | śdn. werden | słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå- |
| wås /vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
| wåsa /våsă/ | osa | psł. *osa | słowo poświadczone |
| wåsac /våsăc/ | oset | psł. *osъtьcь | słowo poświadczone |
| wåsak /våsăk/ | trzmiel czmiel | psł. *osъkъ | słowo poświadczone |
| wåsk /våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
| wåsla /våslă/ | osełka | psł. *osla | słowo poświadczone |
| wåsme /våsmĕ/ | ósmy | psł. *osmъjь | słowo poświadczone |
| wåsadet /våsodĕt/ | wsadzić (np. do więzienia) | psł. *vъsaditi | słowo poświadczone |
| wåstat /våstăt/ | wstać | psł. *vъstati | słowo poświadczone |
| wåstne /vås(t)nĕ/ | woskowy | psł. *voščьnъjь | słowo poświadczone |
| wåstnu /våstnü/ | ostro zakończony kolec | psł. *ostьno | słowo poświadczone |
| wåstruga /våstrügă/ | ostroga (też u koguta) | psł. *ostroga | słowo poświadczone, obocznie być może våstrüg |
| wåstruw /våstrüv/ | wyspa rzeczna | psł. *ostrovъ | poświadczone jako toponim (Wüstrow), por. pl. ostrów 'zarośnięta wyspa rzeczna', dłuż. wótšow 'wyspa rzeczna', kasz. òstrów 'wyspa na rzece lub jeziorze' |
| Wåstruw /Våstrüv/ | Wüstrow | psł. *ostrovъ | słowo poświadczone |
| wåtåknǫt /våtåknǫt/ | włożyć, wetknąć, wsadzić | psł. *vъtъknǫti | słowo poświadczone, obocznie våtåknĕt |
| wåtruca zena /våtrücă zenă/ | synowa | våtrücă + zenă | słowo poświadczone |
| wåtrucak /våtrücăk/ | synek | våtrük + -ăk | słowo poświadczone |
| wåtruk /våtrük/ | syn | psł. *otrokъ | słowo poświadczone |
| wåtruce /wåtrücĕ/ | synowy, należący do syna | psł. *otročьjь | słowo poświadczone |
| wåtŷkat /våtåikăt/ | wtykać | psł. *vъtykati | poświadczone w 3Sg: våtåicĕ |
| wåtŷn /våtåin/ | płot | psł. *otynь | słowo poświadczone, być może obocznie våtĕn |
| wåwåda /våvådă/ | książę | psł. *vojevoda | słowo poświadczone |
| wåwet /våvĕt/ | owinąć, zawinąć | psł. *vъviti | słowo poświadczone |
| wåwidcia /våvićă/ | księżna | psł. *vojevodьca | słowo poświadczone |
| wåwlåct /våvlåct/ | nawlec | psł. *vъvelťi | słowo poświadczone |
| wåwûzdet /våvauzdĕt/ | okiełznać | psł. *vъ(v)uzditi | poświadczone gerundium: våvauzdenĕ |
| wåz /våz/ | wóz, fura | psł. *vozъ | słowo poświadczone |
| wåzbet /våzbĕt/ | przybić | psł. *vъzbiti | słowo poświadczone |
| wåzbust /våzbüst/ | przekłuć, otworzyć | psł. *vъzbosti | słowo poświadczone |
| wåzbûdet /våzbaudĕt/ | obudzić | psł. *vъzbuditi | słowo poświadczone |
| wåzdǫt /våzdǫt/ | rozdmuchać, nadmuchać | psł. *vъzdǫti | poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ |
| wåzdene /våzdenĕ/ | ubranie | psł. *vъzdenьje | słowo poświadczone |
| wåzdét sa /våzdet să/ | ubrać się | psł. *vъzděti sę | słowo poświadczone |
| wåzdewát sa /våzdevot să/ | ubierać się | psł. *vъzděvati sę | słowo poświadczone |
| wåzdráz /våzdroz/ | głos, śpiew; melodia | psł. *vъz(d)razъ | słowo poświadczone |
| wåzdrizȧl /våzdrizal/ | pas, pasek; rzemień | psł. *vъzdьržьlь | słowo poświadczone |
| wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ | podnieść | psł. *vъzdvignǫti | słowo poświadczone |
| wåzladát /våzlodot/ | naładować, załadować | våz- + lodot | słowo poświadczone |
| wåzlet /våzlĕt/ | nalać, polać | psł. *vъzliti | słowo poświadczone |
| wåznasat /våznosăt/ | podawać ton | psł. *vъznašati | słowo poświadczone |
| wåzpîzde /våspaizdĕ/ | tyłek | psł. *vъzpizdьje | słowo poświadczone |
| wåzpèluzet /våspĕlüzĕt/ | nałożyć | psł. *vъzpoložiti | słowo poświadczone |
| wåzpirgnǫt /våspirgnǫt/ | pęknąć, rozpęknąć się | psł. *vъzpьrgnǫti | poświadczone w 3Sg: våspirgnĕ |
| wåzsadet /våssodĕt/ | nałożyć, nasadzić | psł. *vъzsaditi | słowo poświadczone |
| wåzt /våst/ | wziąć | psł. *vъzęti, z wyrównaniem | słowo poświadczone |
| wåztåknǫt /våståknǫt/ | nasadzić, nałożyć | psł. *vъztъknǫti | słowo poświadczone |
| wåztągnǫt /våstągnǫt/ | wciągnąć | psł. *vъztęgnǫti | słowo poświadczone |
| wåztrąst /våstrąst/ | wstrząsnąć | psł. *vъztręsti | słowo poświadczone |
| wåzwadiat /våzvoʒ́ăt/ | wznosić, podnosić | psł. *vъzvaďati | słowo poświadczone |
| wåzwidet /våzvidĕt/ | podnieść, wznieść | psł. *vъzvoditi | słowo poświadczone |
| wåzwiǫzat /våzv́ǫzăt/ | podwiązać | psł. *vъzvęzati | słowo poświadczone |
| wåzwîme /våzvaimĕ/ | rozum | psł. *vъz(v)umьje | słowo poświadczone |
| wåzwîmet /våzvaimĕt/ | zrozumieć | psł. *vъz(v)uměti | rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ |
| wåzzinet /våzzinĕt/ | spłoszyć, wypłoszyć | psł. *vъzgъnati, z wyrównaniem | słowo poświadczone |
| wąze /vązĕ/ | węziej | psł. *ǫže | słowo poświadczone |
| we /vĕ/ | w ciągu, przez, podczas | psł. *o(b) | poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy) |
| wecet /vecĕt/ | krzyczeć | psł. *věťiti | poświadczone w 3Sg: vecĕ |
| wecnek /vecnĕk/ | niższy urzędnik wiejski, goniec | psł. *věťьnikъ | słowo poświadczone |
| wedet /vedĕt/ | wiedzieć | psł. *věděti | poświadczony imiesłów: vedącĕ |
| wedru /vedrü/ | pogoda; słońce | psł. *vedro | słowo poświadczone |
| wech /vex/ | precz | śdn. wech | słowo poświadczone, odpowiada niem. weg, davon |
| wecha /vexă/? | wiązki chróstu, faszyny (u płotu) | psł. *věxa | poświadczone w l. mn.: vexvĕ |
| wèbriazat /vĕbŕozăt/ | obciąć | psł. *obrězati | słowo poświadczone |
| wèkrupet /vĕkrüpĕt/ | okropić | psł. *okropiti | słowo poświadczone |
| wèplist /vĕplist/ | opleść | psł. *oplesti | poświadczony imiesłow: vĕplitenă |
| wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ | obrębić | psł. *orǫbiti | słowo poświadczone |
| Wend /vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
| Wendliǫdu /Wendľǫdü/ | Wendland, kraj Wendów | Wend + ľǫdü | kalka niem. Wendland |
| wenskie /vensťĕ/ | wendzki, połabski | vend + -sťĕ | z poświadczone vensťĕ < *vendьsky |
| werne /vernĕ/ | prawdziwy | psł. *věrьnъjь | słowo poświadczone |
| weslu /veslü/ | wiosło | psł. *veslo | słowo poświadczone |
| wetàrnîcia /vetărnaićă/ | młyn wietrzny, wiatrak | v́otăr + -naićă | słowo poświadczone |
| wiará /v́oro/ | prawda | psł. *věra | rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa |
| wiater /v́otĕr/ | wiatr | psł. *větrъ | słowo poświadczone |
| wib /vib/ | o, w | psł. *ob | poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă |
| wibàdî /vibădai/ | resztki słomy, resztki jedzenia(?) | psł. *ob-jědi | słowo poświadczone |
| wibarát /wiborot/ | obronić | wib- + borot | dokonany czasownik do pary z rekonstruowanym /borot/, etymologja /borot/ wzkazuje na istnienie /wiborot/ |
| wibartat /vibortăt/ | obrócić, odwrócić | psł. *obortěti | słowo poświadczone |
| wibawet /vibovĕt/ | objawić, odsłonić | psł. *ob(j)aviti | poświadczone w rozkaźniku: vibov |
| wibeset /vibesĕt/ | zawiesić; powiesić | psł. *ob(v)ěsiti | słowo poświadczone |
| wibet /vibĕt/ | ociosać | psł. *obiti | słowo poświadczone |
| wibiád /vib́od/ | śniadanie | psł. *obědъ | słowo poświadczone |
| wibmŷtet /vibmoitĕt/ | wynagrodzić | psł. *ob-mytiti | poświadczony imiesłów: vibmoitenă |
| wibrŷt /vibråit/ | skopać, przekopać | psł. *obryti | poświadczone w 3Sg: vibråjĕ |
| wicą /vicą/ | owca (jagnię?) | psł. *ovьčę | słowo poświadczone |
| wice /vicĕ/ | owczy (chlew, ser, mleko) | psł. *ovьčьjь | słowo poświadczone |
| wicene /vicenĕ/ | owczy (o mięsie) | psł. *ovьčenъjь | słowo poświadczone |
| wicér /vicer/ | wieczór; zachód | psł. *večerъ | słowo poświadczone, "zachód" jak głuż. arch. wječor |
| wicera /viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
| wicia /vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
| widene /videnĕ/ | odzież, ubranie | psł. *oděnьje | słowo poświadczone |
| wigiėn /viďėn/ | ogień | psł. *ogňь | słowo poświadczone |
| wignena klesta /vignenă klestă/ | szczypce kowalskie | vignenă + klestă | słowo poświadczone |
| wignene /vignenĕ/ | ogniowy | psł. *ogňenъjь | słowo poświadczone |
| wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ | krzemień | vignenĕ + komoi | słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę |
| wijas /vijăs/ | owies | psł. *ovьsъ | słowo poświadczone, obocznie viv́ăs |
| wiját /vijot/ | wiać | psł. *vějati | poświadczony imiesłów: vijąćă |
| wiklip /viklip/ | snop wymłóconej słomy | psł. *oklepъ | słowo poświadczone |
| wikǫset /vikǫsĕt/ | ogryźć | psł. *okǫsiti | poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ |
| wile /vilĕ/ | wiele, dużo | psł. *velьje | słowo poświadczone |
| wilia /viľă/ | wola | psł. voľa | słowo poświadczone |
| wilkamet /vilkomĕt/ | witać | dn. willkamen | poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol |
| wilkie /vilťĕ/ I | wielki, duży | psł. *velikъjь | słowo poświadczone |
| wilkie /vilťĕ/ II | wielce, bardzo | psł. *veliko | słowo poświadczone |
| Wilna /Vilnă/ | Wilno | niem. Wilna | toponim przejęty z niemieckiego |
| wilne /vilnĕ/ | wolny, swobodny | viľă + -nĕ | przymiotnik o znaczeniu 'wolny' utworzony z braku słów o takim znaczeniu |
| wilsa /vilsă/ | olsza, olcha | psł. *olьša | słowo poświadczone |
| wimûriát /vimauŕot/ | omurować | vib- + mauren | poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă |
| winia /vińă/ | woń, zapach | psł. *voňa | słowo poświadczone |
| winiat /vińăt/ | wygrywać, zyskiwać | śdn. winnen | poświadczone w 2Sg: vińăs |
| winiát /vińot/ | pachnieć (ładnie) | psł. *voněti | poświadczone w 3Sg: vińojĕ |
| winîcia /vinaićă/ | dyszel | psł. *ojьnica | słowo poświadczone |
| wiǫzat /v́ǫzăt/ | wiązać | psł. *vęzati | słowo poświadczone |
| wiper /vipĕr/ | wieprz | psł. *veprь | słowo poświadczone |
| wiprawet /viprovĕt/ | oporządzać gospodarstwo domowe | psł. *opraviti | poświadczone gerundium: viprovenĕ |
| wirgiat /virďăt/ | chłostać | psł. *vьrgati | słowo poświadczone |
| wirgnǫt /virgnǫt/ | rzucić | psł. *vьrgnǫti | słowo poświadczone |
| wiriål /viŕål/ | orzeł | psł. *orьlъ | poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe |
| wis /vis/ I | oś | psł. *osь | słowo poświadczone |
| wis /vis/ II | wszystek | psł. *vьšь | słowo poświadczone |
| wis tîd /vis taid/ | zawsze, cały czas | vis + śdn. tîd | słowo poświadczone |
| wisakie /visoťĕ/ | wszelki | psł. *vьšakъjь | słowo poświadczone |
| wisde /vizdĕ/ | wszędzie | psł. *vьšьde | słowo poświadczone |
| wise /visĕ/ | na pewno | śdn. wisse | słowo poświadczone |
| wisedȧnisne /visedanisnĕ/ | powszedni, codzienny | psł. *vьšedьnešьnъjь | słowo poświadczone |
| wisem /visĕm/ | osiem | psł. *osmь | słowo poświadczone |
| wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ | osiemdziesiąt | psł. *osmь desętъ | słowo poświadczone |
| wisèmnàdist /visĕmnădist/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
| wisèmnacti /visĕmnocti/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
| wisîna /visaină/ | osina | psł. *osina | poświadczone w l. mn.: visainĕ |
| wismàru /vismărü/ | ośmioro | psł. *osmero | słowo poświadczone |
| wist /vist/ | wieść | psł. *vesti | poświadczone w 3Sg: vedĕ |
| wistiån /visťån/ | palik, klin w radle | psł. ostьnъ | słowo poświadczone |
| wisŷpet /visåpĕt/ | pocałować | psł. *osypiti | poświadczone w rozkaźniku: visåip |
| wisŷpît sa /visåipait să/ | pocałować się | psł. *osypiti sę | słowo poświadczone |
| wit /vit/ | od; przez | psł. *otъ | słowo poświadczone |
| witèdat /vitĕdot/ | przebaczyć, odpuścić | psł. otъdati | poświadczone w 1Pl: vitĕdojimĕ |
| witict /vitict/ | opuchnąć | psł. oteťi | poświadczony imiesłów: viticenĕ |
| witkîdene /vitťaidenĕ/ | wypędzony | psł. *otъkydenъjь | słowo poświadczone |
| witkînǫt /vitťainǫt/ | wypędzić | psł. *otъki(d)nǫti | poświadczony imiesłów: vitťaidenĕ |
| witkád /vitkom/ | skąd | psł. *otъkamo | słowo poświadczone, por. vitkǫd |
| witkǫd /vitkǫd/ | skąd | psł. *otъkǫdu | słowo poświadczone, por. vitkom |
| witmåknǫt /vitmåknǫt/ | otworzyć | psł. otъmъknǫti | słowo poświadczone |
| witoret /vitöret/ | otworzyć | psł. *otvoriti | poświadczony rozkaźnik: vitör |
| witstrûzet | ostrugać | psł. *otъstružiti | poświadczony imiesłów vitstraizenĕ, -au- niepewne |
| wittǫd /vittǫd/ | stamtąd | psł. otъtǫdu | słowo poświadczone |
| witwînet /vitvainĕt/ | wybaczyć | vit- + vainĕt | kalka niem. entschuldigen, por. ros. извинить |
| witwînît sa /vitvainait să/ | przeprosić | vitvainait + să | co do zwrotności por. niem. sich entschuldigen |
| wiwȧsne /vivasnĕ/ | owsiany | psł. *ovьsenъjь | słowo poświadczone, obocznie vivasnenĕ |
| wiwias /viv́ăs/ | owies | psł. *ovьsъ | słowo poświadczone, obocznie vijăs |
| wiz /viz/ | z (kogo, czego) | psł. *jьz | słowo poświadczone |
| wiz dali /viz doli/ | z daleka | psł. *jьz dali | słowo poświadczone |
| wiza /viză/ | mieszkanie; dom | psł. *veža | słowo poświadczone |
| wizer /vizĕr/ | zegar słoneczny | por. lüneb. wīs’r | słowo poświadczone |
| wizet /vizĕt/ | wozić | psł. *voziti | słowo poświadczone |
| wizgîbet /vizďaibĕt/ | zgubić | psł. *izgubiti | poświadczone w 3Sg: vizďaibĕ |
| wizict /vizict/ | przypalić, oparzyć | psł. *ožeťi | poświadczony rozkaźnik: vizaʒ |
| wizlikát /vizlikot/ | porównać | viz- + likot | poświadczone w czasie przeszłym: vizlikăl, vizlikălai-să |
| wizlumet /vizlümĕt/ | złamać, rozbić, stłuc | psł. *vъzlomiti | słowo poświadczone |
| wizmesat /vizmesăt/ | zmieszać | psł. jьzměšati | słowo poświadczone |
| wizna matî /viznĕ motai/ | pani domu, gospodyni | viznă + motai | słowo poświadczone |
| wizne /viznĕ/ | domowy, dotyczący domu | viză + -nĕ | słowo poświadczone |
| wizne lialia /viznĕ ľoľă/ | pan domu, gospodarz | viznĕ + ľoľă | słowo poświadczone |
| wiznît sa /viznait să/ | przejść, minąć | psł. *jьzniti sę | poświadczone w 3Sg: viznaidi-să |
| wizrat /vizrăt/ | oglądnąć, obejrzeć | psł. ozьrěti | słowo poświadczone |
| wizsact /vissăct/ | posiekać, pociąć | psł. *jьz-sěťi | słowo poświadczone |
| wîcne /vaicnĕ/ | miejski | vaikă + -nĕ | przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ |
| wîdét /vaidet/ | widzieć | psł. *viděti | poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
| wîdlŷ /vaidlåi/ | widły | psł. *vidly | słowo poświadczone |
| wîchår /vaixår/ | wicher | psł. *vixrъ | słowo poświadczone |
| wîjàlîcia /vajălaićă/ | sznur, powróz | psł. *vijalica | słowo poświadczone |
| wîka /vaikă/ | miasto | śdn. wîk | słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj |
| wîna /vaină/ | wina, dług | psł. *vina | poświadczone pochodne typu vainĕk, vainĕ |
| wînet /vainĕt/ | winić | vaină + -ĕt | czasownik z poświadczonych słów z tym morfemem |
| wînîća /vainaićă/ | winnica | psł. *vinьnica | słowo poświadczone |
| wîne /vainĕ/ I | winien | psł. *vinьnъjь | słowo poświadczone |
| wîne /vainĕ/ II | wino | psł. *vino | poświadczone w partytywie /vaină/ |
| wîne-mand /vainĕ-mond/ | październik | psł. *vino + śdn. mônd | słowo poświadczone |
| wînek /vainĕk/ | winowajca, dłużnik | psł. *vinьnikъ | słowo poświadczone |
| wînene /vainenĕ/ | winny, związany z winem | vainĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
| wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ | wiśnia (drzewo) | psł. *višeňa, višiňa | słowo poświadczone |
| wîsét /vaiset/? | wisieć | psł. *visěti | poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
| wîsát /vaisot/ | zwisać? | psł. *visati | poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/ |
| wîsná /vaisno/ | wiśnia (owoc) | psł. *višьňa | poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
| wît sa /vait să/ | wić się | psł. *viti sę | poświadczony derywat: vajălaićă |
| wlås /vlås/ | włos | psł. *volsъ | słowo poświadczone |
| wlåsuwate /vlåsüvotĕ/ | włochaty, owłosiony | vlås + -üvotĕ | formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ |
| wǫbål /vǫbål/ | studnia | psł. *ǫbъlь | słowo poświadczone |
| wǫborak /vǫbörăk/ | skopek, węborek | psł. *ǫborъkъ | słowo poświadczone |
| wǫdrát /vǫdrot/ | lamentować, biadać | śdn. wunderen | poświadczone w 3Sg: vǫdrojĕ |
| Wǫger /vǫgĕr/ | Węgier | niem. Ungar lub. psł. *ǫgrъ | pożyczka z niem. lub rekonstrukcja ogólnosłow. etnonimu, -ĕ- wstawne jak w pesĕn |
| wǫgiėl /vǫďėl/ I | węgiel | psł. *ǫglь | słowo poświadczone |
| wǫgiėl /vǫďėl/ II | węgieł, kąt, róg | psł. *ǫglъ | poświadczone w toponimji: Fungal, Wungahl |
| wǫgiėlnîste /vǫďėlnaistĕ/ | węglowisko, miejsce na węgiel | psł. *ǫglьnišče | poświadczone w toponimji: Winkeleitz, Fangeleitz, Wankneitzen |
| wǫgior /vǫďör/ | węgorz | psł. ǫgořь | słowo poświadczone |
| Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ | Seehausen | psł. *ǫgoręta | słowo poświadczone |
| wǫs /vǫs/ | broda | psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
| wǫsànîcia /vǫsănaićă/ | gąsienica | psł. *ǫsěnica | słowo poświadczone |
| wǫsat /vǫsăt/ | wąchać; pachnieć, wydawać woń | psł. vǫšati | słowo poświadczone |
| wǫsèpu̇c /vǫsĕpuc/ | golibroda | vǫs + dn. putzen | słowo poświadczone |
| wǫsuwate /vǫsüvotĕ/ | brodaty | vǫs + -otĕ | formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ |
| wǫtak /vǫtăk/ | wątek (tkacki) | psł. *ǫtъkъ | słowo poświadczone |
| wǫzàlene /vǫzălenĕ/ | sękaty?, kolankowaty? | psł. vǫzъlenъjь? | słowo poświadczone, znaczenie całkiem niejasne |
| wǫzål /vǫzål/ | węzeł | psł. *ǫzъlъ | słowo poświadczone |
| wǫze /vǫzĕ/ I | powróz, sznur | psł. *ǫže | słowo poświadczone |
| wǫze /vǫzĕ/ II | pierzyna; piernat | psł. *ǫže | słowo poświadczone |
| wǫzîca /vǫzaică/ | powrozy, sznury | psł. *ǫžicě | słowo poświadczone |
| wǫzkie /vǫsťě/ | wązki | psł. *ǫzъkъjь | poświadczone w toponimji: Wunski |
| wǫzla /vǫzlă/ | kolanko źdźbła | psł. *vǫzъlę | słowo poświadczone |
| wréch /vrex/ | orzech | psł. *orěxъ | słowo poświadczone |
| wrisîka /vrisaikă/ | borówka, czarna jagoda | psł. *versika | poświadczone w l. mn.: v |
| writene /vritenĕ/ | wrzeciono | psł. *verteno | słowo poświadczone |
| wu̇nkȧr /vunkar/ | kosz wozowy, półkoszki | śdn. woen-kar | słowo poświadczone, może vǫkar? |
| wûcet /vaucĕt/ | uczyć, przyzwyczajać | psł. *učiti | słowo poświadczone |
| wûcîka /vaucaikă/ | nauczyciel | vauc- od vaucĕt + -aikă | złożenie wzorem bezaika, låzaika |
| wûcnek /vaucnĕk/ | uczeń | vauc- od vaucĕt + -nĕk | złożenie wzorem ros. ученикъ |
| wûchiu /waux́ü/ | ucho | psł. *uxo | słowo poświadczone |
| wûja /vaujă/ | wuj, brat matki | psł. *uja | słowo poświadczone |
| wûjewka /vaujefkă/ | ciotka, siostra matki | psł. *ujevъka | słowo poświadczone |
| wûl /vaul/ | ul | psł. *ulь | słowo poświadczone |
| wûsne /vausnĕ/ | skóra | psł. *usno | słowo poświadczone |
| wûsnene /vausnenĕ/ | skórzany | vausnĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
| wûsta /vaustă/ | usta | psł. *usta | słowo poświadczone |
| wûstene /vaustenĕ/ | ustny | vaustă + -enĕ | wybrano -enĕ dla uniknięcia homofonji z vausnĕ - skóra |
| wûzda /vauzdă/ | uzda | psł. *uzda | słowo poświadczone |
| wůce /våucĕ/ | wilczy | våuk + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ i wielu innych |
| wůcka /våuckă/ | wilk, wilczek | psł. *vьlkъ + -ka | słowo poświadczone |
| wůk /våuk/ | wilk | psł. *vьlkъ | słowo poświadczone |
| wůná /våuno/ | wełna | psł. *vьlna | słowo poświadczone |
| wůnene /våunenĕ/ | wełniany | psł. *vьlněnъjь | słowo poświadczone |
| wŷbet /voibĕt/ | wybić, wytrzepać; wykrzesać ogień | psł. vybiti | słowo poświadczone |
| wŷbidiat /voibiďăt/ | wystawić coś na sprzedaż | voi- + biďăt | słowo poświadczone |
| wŷblestet /voiblestĕt/ | wytrzeszczyć | psł. *vyblěščiti | poświadczony imiesłów: voiblăstenĕ |
| wŷbust /voibüst/ | wykłuć | psł. *vybosti | słowo poświadczone |
| wŷcadet /voicodĕt/ | wykurzyć | psł. *vyčaditi | słowo poświadczone |
| wŷdelet /voidelĕt/ | wydzielić, udzielić | psł. *vyděliti | słowo poświadczone |
| wŷdenkat /voidenkăt/ | wymyślać, zmyślać | voi- + denkot | poświadczone w 3Sg: voidenkă |
| wŷdwîgnǫt /voidvaignǫt/ | wydobywać, podnosić | psł. *vydvignǫti | poświadczone w 3Sg: voidvaizĕ |
| wŷgarnet /voigornĕt/ | wypowiedzieć | voi- + gornĕt | poświadczone w 3Sg: voigornĕ |
| wŷgaset /voigosĕt/ | zgasić, wygasić | psł. vygasiti | poświadczony rozkaźnik: voigos |
| wŷjadat /voijodăt/ | wyjadać | psł. vyjadati | poświadczony imiesłów: voijădonĕ |
| wŷkàpu̇niane /voikăpuńonĕ/ | wykastrowany | voi- + dn. kappunen | słowo poświadczone |
| wŷkizat /voiťizăt/ | wybrać | voi- + śdn. kêsen | słowo poświadczone |
| wŷknet /voiknĕt/ | uczyć się | psł. vykniti | słowo poświadczone |
| wŷsukie /voisüťĕ/ | wysoki | psł. *vysokъjь | słowo poświadczone |
| wŷt /voit/ | wyć | psł. *vyti | poświadczone w 3Sg: vojĕ |
| wŷtągnǫt /voitągnǫt/ | wyciągnąć | psł. *vytęgnǫti | poświadczone w 3Sg: voitągnĕ |
| wŷtrǫdîwat /voitrǫdaivăt/ | spróchnieć | psł. *vytrǫdivěti | poświadczony imiesłów: voitrǫdaiv́onă |
| wŷtupat /voitüpăt/ | wytopić | psł. *vytopati | słowo poświadczone |
| wŷwirdiat /voivirďăt/ | wychłostać | psł. *vyvьrgati | słowo poświadczone |
| wŷwist /voivist/ | wywieść, wyprowadzić | psł. *vyvesti | słowo poświadczone |
| wŷwizat /voivizăt/ | wydalać | voi- + śdn. wiesen | poświadczone w 3Sg: voiviză |
| wŷwizt /voivist/ | wywieźć | psł. *vyvezti | poświadczone w 3Sg: voivizĕ |
| wŷwlåct /voivlåct/ | wywlec | psł. *vyvelťi | słowo poświadczone |
| wŷwabet /voivobĕt/ | wywabić | psł. *vyvabiti | poświadczone gerundium: voivobenĕ |
| wŷzȧrat /voizarăt/ | upatrzyć, wypatrzeć; przeznaczyć | psł. *vyzьrěti | poświadczone w cz. przeszłym: voizaŕăl |
| wŷzinet /voizinĕt/ | wypłoszyć | psł. *vyženiti | słowo poświadczone |
Z
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| za /zo/ | za, dla | psł. *za | słowo poświadczone |
| zabá /zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
| zabet /zobĕt/ | zapomnieć | psł. *zabyti | rozkład poświadczonego zobåit să |
| zabka /zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
| zablǫdet /zoblǫdĕt/ | zabłądzić | psł. *zablǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål |
| zabŷt sa /zobåit să/ | zapomnieć się | psł. *zabyti sę | poświadczone w czasie przeszłym: zobål-să |
| zadȧrát /zodarot/ | zadzierać | psł. *zadirati | poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ |
| zadewát /zodevot/ | przeszkadzać | psł. *zaděvati | poświadczone gerundium: zodevonĕ |
| zadust /zodüst/ | nieuprzejmość, niegrzeczność | psł. *žadostь | rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć |
| zadustîwe /zadüstaivĕ/ | nieuprzejmy, niegrzeczny | psł. *žadostivъjь | słowo poświadczone |
| zagàwîcia /zogăvaićă/ | pokrzywa | psł. *žagavica | słowo poświadczone |
| zagî /zoďai/ | piła | śdn. sâge | słowo poświadczone |
| zając /zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
| zającak /zojącăk/ | zajączek | psł. zajęčьkъ | poświadczone w l. mn.: zojącťĕ |
| zajûtȧrne /zojautarnĕ/ | poranny | psł. *zajutrьnъjь | słowo poświadczone |
| zajûtra /zojautră/ | rano, z rana | psł. *za jutra | słowo poświadczone |
| zaká /zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
| zawicera /zoviceră/ | wieczorem, pod wieczór | psł. *za večera | formacja analogiczna do zojautră |
| zawicirne /zovicernĕ/ | wieczorny | psł. *zavečerьnъjь | formacja analogiczna do zojautarnĕ |
| zát /zot/ | nasienie | śdn. sât | słowo poświadczone |
| zȧlą /zalą/ | wyka | psł. zьlę?? | słowo poświadczone |
| zȧlwȧja /zalvajă/ | szałwia | śdn. salwie | słowo poświadczone |
| zȧn /zan/ | żniwo | psł. *žьnь | poświadczone w l. mn.: zanai |
| zȧne /zanĕ/ | żyła | śdn. sane + -åi | słowo poświadczone |
| zȧnîsne /zanaisnĕ/ | żniwny | psł. *žьnьšьnъjь | słowo poświadczone |
| zȧnîsne-mánd /zanaisnĕ-mond/ | sierpień | zȧnîsne + śdn. mând | słowo poświadczone |
| zȧrat /zarăt/ | patrzeć | psł. *zьrěti | słowo poświadczone |
| zȧriadle /zaŕodlĕ/ | lustro | psł. *zьrědlo | słowo poświadczone |
| zȧwat /zavăt/ | żuć | psł. *žьvati | słowo poświadczone |
| zȧzana råná /zazonă råno/ | oparzenie | zazonĕ + råno | kalka niem. Brandwunde, por. głuż. wopalna rana |
| zȧzànîcia /zazănaićă/ | zgorzel | zazonĕ + -aićă | formacja podobna do sekănaićă |
| zȧzat /zazăt/ | palić, opalać, spalać | psł. *žьžati | słowo poświadczone |
| zågle /zåglĕ/ | zły, rozgniewany | psł. *žьglъjь | słowo poświadczone |
| zåglît sa /zåglait să/ | złościć się, gniewać się | zåglĕ + -ait să | czasownik na -ĕt |
| zåmela /zåmelă/ | bułka | śdn. sêmele | słowo poświadczone |
| zåwat /zåvăt/ | wołać, przywoływać | psł. *zъvati | poświadczone w 3Sg: züvĕ |
| ząt /ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
| zątek /zątĕk/ | pan młody | psł. *zętikъ | słowo poświadczone |
| zelǫd /zelǫd/ | żołądź | psł. *želǫdь | słowo poświadczone |
| zena /zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
| zerawac /zerovăc/ | żarzący się popiół | psł. *žeravьcь | słowo poświadczone |
| zewarnak /zevornăk/ | skowronek | psł. *ževornъkъ | słowo poświadczone |
| zewat /zevăt/ | ziewać | psł. *zěvati | poświadczone w 3Sg: zevă (albo zevĕ) |
| ziarnu /źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |
| zil /zil/ | lina | śdn. sîl | poświadczone w l. mn.: zilåi |
| zile /zilĕ/ | trawa | psł. *zelьje | słowo poświadczone |
| ziliazene /ziľozenĕ/ | żelazny | ziľozü + -enĕ | słowo poświadczone |
| ziliazu /ziľozü/ | żelazo | psł. *želězo | słowo poświadczone |
| zimia /ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
| zimne /zimnĕ/ | ziemny, z ziemi | psł. *zemьnъjь | słowo poświadczone |
| zimnek /zimnĕk/ | duch ziemny, podziemny duszek | psł. *zemьnikъ | słowo poświadczone |
| zip /zip/ | mydło | śdn. sêpe | poświadczone w GSg: ziṕau |
| zizîcka /zizaicka/ | kukułka | psł. *žežičьka | słowo poświadczone |
| zîbår /zaibår/ | żubr | psł. *zǫbr, odnosowione | poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
| zîd /zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
| zîdé /zaide/ | struny (skrzypcowe) | śdn. seide | słowo poświadczone |
| zîduwskie /zaidüfsťĕ/ | żydowski | zaid + -üv- + -sťĕ | złożenie, por. pol. żydowski, cz. židovský, głuż. židowski |
| zîma /zaimă/ | zima | psł. *zima | słowo poświadczone |
| zîma-mand /zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
| zîmiana /zaiḿonă/ | gorączka, dreszcze | psł. *ziměna | słowo poświadczone |
| zîmne /zaimnĕ/ | zimny | zaimă + -nĕ | słowo poświadczone |
| zîmnu /zaimnü/ | zimno | zaimă + -nü | słowo poświadczone |
| zît /zait/ | żyć | psł. *žiti | poświadczone w 3Sg: zaivĕ |
| zîtkiu /zaitťü/ | ziarnko zboża | zaitü + -ťü | poświadczone w l. mn.: zaitkă |
| zîtne /zaitnĕ/ | zbożowy, na zboże | zaitü + -nĕ | słowo poświadczone |
| zîtu /zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
| zîwat /zaivăt/ | życie; ciało; brzuch | psł. *životъ | słowo poświadczone |
| zîwåtak /zaivåtăk/ | serce | psł. *životъkъ | słowo poświadczone |
| zîwe /zaivĕ/ | żywy | psł. *živъjь | słowo poświadczone |
| zlåd /zlåd/ | grad | psł. *želdь? *želdъ? | słowo poświadczone |
| zlåta /zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
| zlåtene /zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone, Polański się waha, być może zlåtnĕ |
| zmėjek /zmėjĕk/ | padalec | psł. *zmijikъ | słowo poświadczone, choć niepewne |
| znajemne /znojemnĕ/ | znany | psł. *znajemьnъjь | słowo poświadczone |
| znát /znot/ | znać | psł. *znati | słowo poświadczone |
| zǫb /zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
| zǫbne /zǫbnĕ/ | zębny, zębowy | zǫb + -nĕ | przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
| zǫbnar /zǫbnăr/ | dentysta | zǫbnĕ + -ăr | złożenie na wzór grex-gresnăr, por. głuż. zubar |
| zǫbne lekar /zǫbnĕ lekăr/ | dentysta | zǫbnĕ + lekăr | złożenie, kalka niem. Zahnarzt, por. głuż. zubny lěkar |
| zǫdlet /zǫdlĕt/ | żądlić | zǫdlü + -ĕt | czasownik od poświadczonego słowa: zǫdlü |
| zǫdlu /zǫdlü/ | żądło | psł. *žędlo | słowo poświadczone |
| zriba /zribǎ/ | źrebię | psł. *žerbę | słowo poświadczone |
| zribac /zribǎc/ | młody (roczny) koń | psł. *žerbьcь | słowo poświadczone |
| zribîcia /zribaićǎ/ | młoda (roczna) klacz | psł. *žerbica | słowo poświadczone |
| zunet /zünĕt/ | dzwonić | psł. *zvoniti | poświadczone w 3Sg: zünĕ |
| zûk /zauk/ | żuk | psł. *žukъ | słowo poświadczone |
| zůc /zåuc/ | żółć (wydzielina wątrobowa) | psł. *žьlčь | poświadczony rdzeń zåuk- w zåuknĕ; por. dłuż. žołc, głuż. žołč |
| zůknǫt /zåuknǫt/ | żółknąć | psł. *žьlknǫti | poświadczone w 3Sg: zåuknĕ |
| zwȧnet /zvanĕt/ | dźwięczeć, dzwonić | psł. zvьniti | poświadczone w 3Sg: zvanĕ |
| zwån /zvån/ | dźwięk | psł. *zvonъ | słowo poświadczone (Schleicher) |
| zwenu /zvenü/ | dzwono | psł. *zveno | słowo poświadczone |
| zŷbat /zåibăt/ | kołysać | psł. *zybati | poświadczone w rozkaźniku: zåib |
| zŷbát sa /zåibot să/ | bujać się | psł. *zybati sę | poświadczone w 3Sg: zåibi-să |
| zŷbka /zåipkă/ | kołyska | psł. *zybъka | słowo poświadczone |