Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→W) |
(→P) |
||
| (Nie pokazano 46 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK''' | + | {{AM}} |
| + | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK'''<br> | ||
'''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | '''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | ||
==O słowniku== | ==O słowniku== | ||
| Linia 34: | Linia 35: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+ Samogłoski zredukowane | |+ Samogłoski zredukowane | ||
| − | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = ''' | + | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = '''è''', '''e''' |
|- | |- | ||
| − | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = ''' | + | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = '''à''', '''a''' |
|} | |} | ||
| − | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną | + | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki '''à''' oraz '''è''' oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki '''a''' oraz '''e''' na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną. |
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 180: | Linia 181: | ||
Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | ||
| − | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na | + | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na swàte''' - na świecie. |
==A== | ==A== | ||
| Linia 188: | Linia 189: | ||
|- | |- | ||
| a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone | | a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | aberhîd /oberhaid/ || dzierżawca rządowy || śdn. overheit || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | agát sa /ogot să/ || podobać się || śdn. hagen || poświadczone w 3Sg: ogăji-să | ||
| + | |- | ||
| + | | akî /oťai/ || szydełko? || śdn. hake + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | alȧja /olajă/ || olej || śdn. oli(g)e || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | alȧnt /olant/ || głowacz (ryba) || śdn. âlant || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | aliat /oľăt/ || iść po coś, brać coś || śdn. holen || poświadczone w 3Sg: oľă | ||
| + | |- | ||
| + | | amår /omår/ || młot || śdn. hamer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | amél /omel/ || skop (wykastrowany baran) || śdn. hamel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | apá /opo/ || małpa || śdn. âpe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | apat /opăt/ || mieć nadzieję, ufać || śdn. happen~hoppen || poświadczone w 1Sg: opăm | ||
| + | |- | ||
| + | | ará /oro/ || prostytutka, dziwka || śdn. hore || poświadczone w ASg: orǫ | ||
| + | |- | ||
| + | | ás /os/ || padlina, ścierwo, przynęta?? || śdn. âs || poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum | ||
| + | |- | ||
| + | | atát /otot/ || nienawidzić || śdn. haten || poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | awka /ofkă/ || jastrząb || lüneb. håfk(e) || słowo poświadczone, być może afka | ||
| + | |- | ||
| + | | azŷ /ozåi/ || uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? || śdn. ose + -åi || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 195: | Linia 226: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧgát /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
|- | |- | ||
| ȧchtér /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ | | ȧchtér /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ | ||
| Linia 212: | Linia 243: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | ||
| Linia 238: | Linia 267: | ||
|- | |- | ||
| barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | | barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) | ||
| + | |- | ||
| + | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart | ||
| + | |- | ||
| + | | bartnek /bortnĕk/ || bartnik || bort + -nĕk || z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick | ||
|- | |- | ||
| barš /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone | | barš /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone | ||
| Linia 261: | Linia 296: | ||
| bȧrgiėr /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone | | bȧrgiėr /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | Bȧrlen /barlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
| båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | | båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | ||
| Linia 305: | Linia 340: | ||
| blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ | | blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ | ||
|- | |- | ||
| − | | blîzek /blaizĕk/ || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone | + | | blîzek /blaizĕk/ I || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | blîzek /blaizĕk/ II || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ | ||
|- | |- | ||
| blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ | | blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ | ||
|- | |- | ||
| blîzkje /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko | | blîzkje /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| bober /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) | | bober /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) | ||
| Linia 336: | Linia 371: | ||
|- | |- | ||
| brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone | | brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | brést /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) | ||
|- | |- | ||
| breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | | breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | | brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | brizne /briznĕ/ || brzegowy || brig + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
|- | |- | ||
| brîtka /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone | | brîtka /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone | ||
| Linia 370: | Linia 409: | ||
|- | |- | ||
| brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimji: Braud, Braude | | brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimji: Braud, Braude | ||
| + | |- | ||
| + | | brûne /braunĕ/ || brązowy || śdn. brûn || zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny | ||
|- | |- | ||
| bub /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone | | bub /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone | ||
| Linia 410: | Linia 451: | ||
|- | |- | ||
| bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | | bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bŷstre /boistrĕ/ || szybki, bystry || psł. *bystrъjь || poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) | ||
|- | |- | ||
| bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | | bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | ||
| Linia 439: | Linia 482: | ||
| cȧrnet /carnĕt/ || czernieć || psł. *čьrněti || formacja wzorem zåuknĕt, belĕt | | cȧrnet /carnĕt/ || czernieć || psł. *čьrněti || formacja wzorem zåuknĕt, belĕt | ||
|- | |- | ||
| − | | cȧrnîcia /carnaićă/ || | + | | cȧrnîcia /carnaićă/ || czarna jagoda || psł. *čьrnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ | | cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ | ||
| Linia 547: | Linia 590: | ||
| dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | | dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | ||
|- | |- | ||
| − | | dát /dot/ || dać || psł. *dati || słowo poświadczone | + | | dát /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| dát /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod | | dát /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod | ||
| Linia 592: | Linia 635: | ||
|- | |- | ||
| dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | | dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dedîcia /dedaićă/ || ojcowizna || psł. *dědica || poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis | ||
| + | |- | ||
| + | | dedîcia /dedaićă/ || dziedzina, spadek, dziedzictwo || psł. *dědina || poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön | ||
|- | |- | ||
| degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone | | degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone | ||
| Linia 614: | Linia 661: | ||
|- | |- | ||
| dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | | dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | diada /ďodă/ || dziadek, ojciec matki || psł. *děda || poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) | ||
|- | |- | ||
| dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ | | dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ | ||
| Linia 639: | Linia 688: | ||
| disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone | | disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | disątàru /disątărü/ || dziesięcioro || psł. *desętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disątdisiǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| disąt pątstig /disąt pątstig/ || tysiąc || disąt + pątstig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ | | disąt pątstig /disąt pątstig/ || tysiąc || disąt + pątstig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ | ||
| Linia 649: | Linia 698: | ||
| diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | | diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwątàru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone | | diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone | ||
| Linia 713: | Linia 762: | ||
| dråwa /dråvă/ || drwa|| psł. *drъva || słowo poświadczone | | dråwa /dråvă/ || drwa|| psł. *drъva || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | dråwene /dråvenĕ/ || drewniany || dråvă + -enĕ | + | | dråwene /dråvenĕ/ || drewniany || dråvă + -enĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | dråwnu /dråvnü/ || psł. *drъvьno || słowo poświadczone | + | | dråwnu /dråvnü/ || drewno || psł. *drъvьno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| dråzet /dråzĕt/ || drżeć || psł. *drъžiti || poświadczone w 3Sg: dråzĕ | | dråzet /dråzĕt/ || drżeć || psł. *drъžiti || poświadczone w 3Sg: dråzĕ | ||
| Linia 810: | Linia 859: | ||
|- | |- | ||
| důgiu /dåuďü/ || długo || psł. *dъlgo || słowo poświadczone | | důgiu /dåuďü/ || długo || psł. *dъlgo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | důzne /dåuznĕ/ || dłużny, winny || dåug + -nĕ || złożenie wzorem pl. dłużny | ||
|- | |- | ||
| důznek /dåuznĕk/ || dłużnik, winowajca || dåug + -nĕk || poświadczone w NSg: dåuznaicĕ | | důznek /dåuznĕk/ || dłużnik, winowajca || dåug + -nĕk || poświadczone w NSg: dåuznaicĕ | ||
| Linia 924: | Linia 975: | ||
|- | |- | ||
| gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ | | gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧlèrepá /galĕrepo/ || marchew || galĕ + repo || słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo | ||
|- | |- | ||
| gȧlgvŷ /galgvoi/ || szubienica; wieszak || śdn. galge || słowo poświadczone | | gȧlgvŷ /galgvoi/ || szubienica; wieszak || śdn. galge || słowo poświadczone | ||
| Linia 938: | Linia 991: | ||
|- | |- | ||
| gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone | | giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone | ||
| Linia 976: | Linia 1025: | ||
|- | |- | ||
| giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone | | giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giûster /ďaustĕr/ || jaszczur || psł. *guščerъ || poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe | ||
|- | |- | ||
| gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone | | gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone | ||
| Linia 1010: | Linia 1061: | ||
|- | |- | ||
| glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | | glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Glîne /Glainĕ/? || Lüneburg || psł. *glinьje || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ | ||
|- | |- | ||
| glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone | | glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| glîpe /glaipĕ/ || młody || psł. *glupъjь || słowo poświadczone | | glîpe /glaipĕ/ || młody || psł. *glupъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glîpîna /glaipaină/ || młodzież || glaipĕ + -aină || utworzone wzorem sch. omladina | ||
| + | |- | ||
| + | | glîpust /glaipüst/ || młodość || psł. *glupostь || utworzone wzorem råd-rådüst | ||
|- | |- | ||
| glîsta /glaistă/ || glista, robak || psł. *glista || słowo poświadczone, być może glaist | | glîsta /glaistă/ || glista, robak || psł. *glista || słowo poświadczone, być może glaist | ||
| Linia 1102: | Linia 1159: | ||
|- | |- | ||
| griǫda /gŕǫdă/ II || grzęda || psł. *gręda || słowo poświadczone | | griǫda /gŕǫdă/ II || grzęda || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grîb /graib/ || grzyb || psł. *gribъ || poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld | ||
|- | |- | ||
| grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | | grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
| Linia 1139: | Linia 1198: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | chala /xolă/ || chwała, sława || psł. *xvala || derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chalet /xolĕt/ || chwalić || psł. *xvaliti || poświadczone w 3Sg: xolĕ |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | charna /xornă/ || pokarm, pożywienie || psł. *xorna || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | charnet /xornĕt/ || karmić, żywić || psł. *xorniti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | charstîwe /xorstaivĕ/ || parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty || psł. *xorstivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | charstŷ /xorståi/ || krosta, parch; świerzb || psł. *xorsty || poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chȧrwat /xarvăt/ || Chorwat || sch. hrvat || zaadaptowane zapożyczenie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chėmil /x́ėmil/ || chmiel || psł. *xъmělь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiorac /x́örăc/ || zły duch, djabeł || psł. *x(v)orьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiore /x́örĕ/ || zły, niedobry; brzydki || psł. *x(v)orъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiorîcia /x́öraićă/ || zło || x́örĕ + -aićă || rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiost /x́öst/ || miotła, pomiotło || psł. *xvostъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiudet /x́üdĕt/ || iść || psł. *choditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiutá /x́üto/ || chata, chałupa || niem. Hütte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chîzá /x́aizo/ || chałupa, chata || psł. *xyža || rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chîzka /x́aiskă/ || chałupka, chatka || x́aizo + -kă || zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chîzne /x́aiznĕ/ || chałupne, około chałupy || psł. *xyžьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlåd /xlåd/ || chłód || psł. *xoldъ || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | chlådene /xlådenĕ/ || chłodny || psł. *xoldenъjь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chléw /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlǫd /xlǫd/ || laska, kij || psł. *xlǫdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrąst /xrąst/ || chrząszcz, chrabąszcz || psł. *xręščь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrián /xŕon/ || chrzan || psł. *xrěnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chriûd /xŕaud/ || bicz, bat || psł. *xřudъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chriûdek /xŕaudĕk/ || smyczek || psł. *xřudikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrume /xrümĕ/ || kaleki, chromy || psł. *xromъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrumene /chrümenĕ/ || obrażenie, skaleczenie || psł. *xromenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chûdac /x́audăc/ || zły duch, djabeł, szatan || psł. *xudьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chûde /x́audĕ/ || marny, lichy; zły, niedobry; brzydki || psł. *xudъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chûdîcia /x́audaićă/ || marność, coś złego || psł. *xudica || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Î== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | î /ai/ I || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | î /ai/ II || ej, hej || psł. *aj || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbezat /aibezăt/ || uciec || psł. uběžati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbet /aibĕt/ || zabić, ubić || psł. ubiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbrukát /aibrükot/ || ukłuć, ubóść || î- + brükot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbust /aibüst/ || ukłuć, ubóść || psł. ubosti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdawet /aidovĕt/ || udusić, zadusić || psł. udaviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdialat /aiďolăt/ || zrobić || psł. udělati || poświadczony imiesłów: aiďălonă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdelet /aidelĕt/ || oddzielić || psł. uděliti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdrûzet /aidrauzĕt/ || pomóc || psł. udružiti || poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îklestet /aiklestĕ/ || ścisnąć || psł. *uklěščiti || poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkǫset /aikǫsĕt/ || ugryźć, ukąsić || psł. *ukǫsiti || poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îlumet /ailümĕt/ || ułamać || psł. *ulomiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îlûcet /ailaucĕt/ || utrafić || psł. *ulučiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmarzat /aimorzăt/ || zmarznąć || psł. *umoržati || poświadczony imiesłów : aimărzonĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmret /aimrĕt/ || umrzeć || psł. *umerti || poświadczony imiesłów: aiḿortĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmûdît sa /aimaudait să/ || opóźnić się || psł. *umuditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îplatet /aiplotĕt/ || zapłacić, opłacić || psł. *uplatiti || poświadczone w 3Sg: aiplotĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îprąst /aiprąst/ || uprząść || psł. *upręsti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îpûstet /aipaustĕt/ || upuścić || psł. *upustiti || poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îrezat /airezăt/ || uciąć, odciąć || psł. *urězati || poświadczone w 3Sg: airezĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îrudît sa /airüdait să/ || urodzić się || psł. *uroditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îsact /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îsȧgat /aisagăt/ || oszlifować || ai- + śdn. sagen || poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogăt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îstrîzat /aistraizăt/ || ostrzyc || psł. *ustrižati || poświadczony imiesłów: aistraizonĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îšapat /aišopăt/ || stwarzać || ai- + šopăt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îtąt /aitąt/ || uciąć || psł. *utęti || poświadczone w 3Sg: aitnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îtupît sa /aitüpait să/ || utopić się || psł. *utopiti sę || poświadczone w 3Sg: aitüpi să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *uvęzati || poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==J== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jabkiu /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jablun /joblün/ || jabłoń || psł. *jablonь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jagièda /joďĕdo/ || wysypka? || psł. *jagody || słowo poświadczone, znaczenie niejasne |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jagną /jogną/ || jagnię || psł. *jagnę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jaji /joji/ || jajko; jądro || psł. *jaje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jaluwe /jolüvĕ/ || jałowy, niepłodny || psł. *jalovъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jaluwîcia /jolüvaićă/ || jałówka || psł. *jalovica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jamá /jomo/ || jama; dół na grób || psł. jama || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jár /jor/ || dolina || psł. *jarъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jarmic /jormic/ || szpada || psł. *jarъ měčь? niepewne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jasènîna /josĕnaină/ || las jesionowy || psł. *jasenina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jasin /josin/ || jesion || psł. *jasenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jastrŷ /jostråi/ || Wielkanoc || psł. *jastry || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jawar /javăr/ || jawor || psł. *javorъ || poświadczone w l.mn.: javårĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jáz /joz/ || ja || psł. *jazъ || słowo poświadczone, obocznie: jo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧdån /jadån/ || jeden || psł. *jedьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti || jedenaście || psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧgiėr /jaďėr/ || myśliwy || śdn. jeger || słowo poświadczone, obocznie jagår |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧcht /jaxt/ || polowanie || śdn. jacht || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧnác /janoc/ || jedynak || psł. *jedьnačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jågla /jåglă/ || igła || psł. *jьgla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jågra /jågră/ || gra || psł. *jьgra || rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jåkra /jåkră/ || ikra || psł. *jьkra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jåskra /jåskră/ || iskra || psł. *jьkra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jåzba /jåzbă/ || izba, świetlica || psł. *jьstъba || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jąc /jąc/ || przełyk || psł. *jěťь, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącåne /jącånĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьnьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącånek /jącånĕk/ || trznadel || psł. *jęčьnьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącmin /jącmin/ || jęczmień || psł. *jęčьmenь || słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącmine /jącminĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьmenьnъjь || słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jąt /jąt/ || chwytać, łapać, brąć || psł. *jęti || poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jątrènîcia /jątrĕnaićă/ || jątrznica, kiszka || psł. *jętrenica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jé /je/ || tak (potwierdzenie) || śdn. je || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jéd /jed/ || jedzenie, jadło || psł. *jědь || poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jedna /jednă/ || potrawa || psł. *jědьna(ja) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jedzna /jeʒdnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jést /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć || psł. *jězditi || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | Jezu̇s /Jezus/ || Jezus || śdn. Jesus || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėgrîcia /jėgraićă/ || zabawa || psł. *jьgrica || słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėlma /jėlmă/ || wiąz, brzost || psł. *jьlьma || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėlmuwe /jėlmüvĕ/ || wiązowe, z wiązu || jėlmă + -üvĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėwér /jėver/ || wiór, trzaska || psł. *jьverъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jisin /jisin/ || jesień || psł. *jesenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jisin-mand /jisin-mond/ || wrzesień || psł. *jesenь + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jist /jist/ || jeszcze || psł. *ješče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jiz /jiz/ || jeż || psł. *ježь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jizér /jizer/ || jezioro || psł. *jezerъ? || poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jizerak /jizerăk/? || jeziorko || psł. *jezerъkъ || poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jî /jai/ || wy || śdn. jî || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîgiu /jaiďü/ || jarzmo || psł. *jьgo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîmat /jaimăt/ || łapać, łowić || psł. *jьmati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîmą /jaimą/ || imię || psł. *jьmę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jînde /jaindĕ/ || kiedyś, pewnego razu || psł. *jьngdy || wzorem poświadczone draudĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîne /jainĕ/ || inny || psł. *jьnъjь || poświadczono zaimek z rdzeniem jain- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîstu /jaistü/ || nerka || psł. *jьsto || poświadczone w l.mn.: jaistă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jǫdre /jǫdrĕ/ || jądro, ziarno orzecha || psł. *jędro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jǫzek /jǫzĕk/ || język || psł. *językъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ju̇nge /jungĕ/ || młody || śdn. junk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûnac /jaunăc/ || młody byk || psł. *junьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûtru /jautrü/ || poranek || psł. *jutro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûz /jauz/ || już || psł. *juže || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûzîna /jauzaină/ || obiad || psł. *južina || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==K== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kabált /kobolt/ || krasnoludek, chochlik, kobold || śdn. kobolt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kád /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kák, kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kál /kol/ || kapusta || śdn. kôl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kám /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapår /kopår/ || miedź || śdn. kopper || zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapjá /koṕo/ || kropla || psł. *kapľa || poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapka /kopkă/ || kropelka || psł. *kapъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kárk /kork/ || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karkiétuc /korťĕtüc/ || kret || psł. *korkъ + -točь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kå /kå/ || ku || psł. *kъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Kliǫska /Kľǫskă/? || Clentz || psł. *klęsъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | k(å)rŷ, /k(å)råi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec || psł. *kupьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiolu /ťölü/ || koło || psł. *kolo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiosa /ťösă/ || kosa || psł. *kosa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kioza /ťöză/ || koza || psł. *koza || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiun /ťün/ || koń || psł. *koňь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiusten /küstĕn/ || Küsten || psł. *kostinъ? || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klást /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klȧc /klac/ || kij, drążek, laska || śwn. kloz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klȧpa /klapă/ || most zwodzony || por. niem. Klappe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klȧwår /klavår/ || kawaler || śdn. klover || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klȧwrek /klavrĕk/ || chłopak, chłopiec || śdn. klover + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klåda /klådă/ || beczka || psł. *kolda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klåkiol /klåťöl/ || dzwon; zegar || psł. *kolkolъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klåkiolak /klåťölăk/ || dzwonek || psł. *kolkolъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klåkionak /klåťönăk/ || dzwonek (kwiat) || psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- || słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klånîcia /klånaićǎ/ || kłonica (u wozu) || psł. *kolnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klås /klås/ || kłos || psł. *kolsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kliûc /kľauc/ || klucz || psł. *kľučь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kliûd /kľaud/ || myśl, rada || psł. *kľudъ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klubûcnek /klübaucnĕk/ || kapelusznik || klübĕk + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klubûcnia /klübaucńă/ || wytwórnia kapeluszy || klübĕk + -ńă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | krást /krost/ || kraść || psł. *krasti || rozkład poświadczonego gerundium: aikrădinĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Kristu̇s /Kristus/ || Chrystus || śdn. Kristus || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | krujet /krüjĕt/ || kroić, odcinać || psł. *krojiti || rozkład poświadczonego aikrüjĕt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | krŷ /kråi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kůcá /kåuco/ || głownia (płonąca) || psł. *kъlča || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kwiát /kjot/ || kwiat || psł. *květъ || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==L== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | ladá /lodo/ || skrzynia; trumna; kałamarz || śdn. lade || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ladka /lotkă/ || skrzynka, szufladka || lodo + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ladát /lodot/ || ładować || śdn. laden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lame /lomĕ/ || kulawy, chromy || śdn. lam || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lastawîcia /lostovaićă/ || jaskółka || psł. *lastavica || słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | latwa /lotvă/ || łata (dachowa) || śdn. latte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lawá /lovo/ I || ława || psł. *lava || poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lawá /lovo/ II || wiara || śdn. glâwe || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | lawîća /lovaićă/ || ławka || psł. *lavica || poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | lazet /lozĕt/ || łazić, włazić || psł. *laziti || poświadczone w 3Sg: lozĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lazîka /lozaikă/ || ropucha || psł. *lazika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧdek /ladĕk/ || członek || śdn. let + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧgiėr /laďėr/ || obóz || śdn. leger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧchiėn /lax́ėn/ || konewka, beczułka || śdn. lechen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧját /lajot/ || pożyczyć || śdn. leihen || poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧmpá /lampo/ || lampa || śdn. lampe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧnene /lanenĕ/ || lniany || ľån + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧnîste /lanaistĕ/ || pole lnu || psł. *lьnišče || poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧp /lap/ || gałgan, łachman, szmata || śdn. lapp || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧs /las/ || łosoś || śdn. las || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧsterår /lasterår/ || oszczerca, potwarca || śdn. lasterer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧsterårska /lasterårskă/ || oszczerczyni, potwarczyni || lasterår + -skă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧwe /lavĕ/ || lwi || ľåv + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lȧzát /lazot/ || czytać || śdn. lesen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Låbi /Låbi/ || Łaba || psł. *olbe || słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | lågát /lågot/ || kłamać, łgać || psł. *lъgati || poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | låzîc /låzaic/ || łyżka || psł. *lъžicь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | låzîka /låzaikă/ || kłamca, łgarz || psł. *lъžika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ląc /ląc/ || klęk, czepigi || psł. *lęčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lągnǫt /lągnǫt/ || kładnąć się? || psł. *legnǫti || poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lecet /lecĕt/ || leczyć || psł. *lěčiti || poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
|- | |- | ||
| − | | | + | | le /lĕ/ || tylko, chyba, no; -że || psł. *li || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | léd /led/ || lód || psł. *ledъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ledene /ledenĕ/ || wykonany z lodu || led + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lekánîcia /lekănaićă/ || jastrząb, kania || ?? + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lekar /lekăr/ || lekarz || psł. *lěkařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lemąz /lemąz/ || krokiew, kozioł (na dachu) || psł. *lěmęzь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lesne /lesnĕ/ || leśny || psł. *lěsьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lesna jablun /lesnă joblün/ || jabłoń leśna, leśniówka || lesnă + joblün || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lesne wréch /lesnĕ vrex/ || orzech laskowy (owoc) || lesnĕ + vrex || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lestîcia /lestaićă/ || leszczyna || psł. *leščica || słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lestéwîcia /lestĕvaićă/ || leszczyna || psł. *leščevica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lestîna /lestaină/ || leszczyna || psł. *leščina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lewe /levĕ/ || lewy || psł. *lěvъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lewîcia /levaićă/ || lewica, lewa ręka || levĕ + -aićă || formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lialen /ľolĕn/ || bratni, bratowy|| ľoľă + -ĕn || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lias /ľos/ || las; drzewo, drewno || psł. *lěsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liatát /ľotot/ || latać || psł. *lětati || poświadczone w 3Pl: ľotoją |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liatu /ľotü/ || rok; lato || psł. *lěto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liåtkie /ľåtťĕ/ || legki || psł. *lьgъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liåtkiu /ľåtťü/ || legko || psł. *lьgъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liîbaj /ľaibăj/ || raczej, lepiej || psł. *ľuběji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liîbe /ľaibĕ/ || miły, przyjemny || psł. *ľubъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liîbet /ľaibĕt/ || kochać, lubić || psł. *ľubiti || poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liîbėw /ľaibėv/ || miłość || psł. *ľubъvь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liîbėwne /ľaibėvnĕ/ || miłosny || ľaibėv + -nĕ || przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liîbu /ľaibü/ || żartobliwie, dla żartu || psł. *ľubo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lidiá /liďo/ || cierpienie || śdn. leide || poświadczone w ASg: lidą |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lidiát /liďot/ || cierpieć || śdn. leiden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lifka /lifkă/ || kaftanik, gorset || śdn. lîfke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lichån /lixån/ || ciało, zwłoki, trup || śdn. lîcham || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liját /lijot/? || lać || psł. *lěti? || poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | likát /likot/ || równać, zrównać, wyrównywać || śdn. liken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | likåm /likåm/ || równie, równo || śdn. lîk w narzędniku || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | lipia /liṕă/ || warga || śdn. lippe || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | litet /litĕt/ || lecieć || psł. *letěti || poświadczone w 3Sg: litĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liûdi /ľaudi/ || ludzie || psł. *ľudьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | liûdskie /ľaucťĕ/ || ludzki || ľaudi + -sťĕ || złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lizet /lizĕt/ || leżeć || psł. *ležeti || poświadczone w 3Sg: lizĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lezt /lest/? || pełzać, leźć; włazić || psł. *lězti || poświadczone w 3Sg: lezĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîb /laib/ || miara zboża || psł. *lubъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîcerne /laicernĕ/ || lejcowy, zaprzęgowy || laićăr + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîciar /laićăr/ || lejce || leid-sêl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîpåk /laipåk/ || dudek (ptak) || psł. *lupъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîpîka /laipaikă/ || oprawca, hycel || psł. *lupika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîpîna /laipaină/ || łupina, kora; łyko || psł. *lupina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîska /laiskă/ || lisa, liszka, || psł. *lisъka/*lišьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîst /laist/ || liść; list || psł. *listъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîste /laistĕ/ || liście, listowie || laist + -ĕ || złożenie, wzorem innych collectiv |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîstne /laistnĕ/ || listny, liściasty || psł. *listьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ || maj || laistnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîstnîcia /laistnaićă/ || szałas, dom z gałęzi || psł. *listьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîzát /laizot/ || lizać || psł. *lizati || poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lonu /lönü/ || łono, objęcia || psł. *lono || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lozát /lözot/ || wybawić || śdn. losen || poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lǫp /lǫp/ || lump, szmata, łachman || śdn. lump || słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
|- | |- | ||
| − | | | + | | luchtår /lüxtår/ || latarnia, latarka || śdn. luchter || słowo poświadczone, obocznie löchtår |
|- | |- | ||
| − | | | + | | luder /lüdĕr/ || pijak, nicpoń, obdartus || śdn. luder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ludia /lüďă/ || łódź || psł. *oldьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | luj /lüj/ || łój || psł. *lojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lujene /lüjenĕ/ || łojowy || psł. *lojenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | luk /lük/ || szczęście || psł. *glücke || słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lumet /lümĕt/ || łamać || psł. *lomiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lupátîcia /lüpătaićă/ || łopata do pieca, do chleba || psł. *lopatica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lupata /lüpotă/ || kość łopatkowa || psł. *lopata || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lukiėt /lüťėt/ || łokieć || psł. *olkъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lu̇ft /luft/ || powietrze || śdn. luft || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûg /laug/ I || łąka, pastwisko || psł. *lugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûg /laug/ II || ług || śrwn. louge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûk /lauk/ I || czosnek || psł. *lukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûk /lauk/ II || łuk || psł. *lukъ || poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûna /laună/ || księżyc || psł. *luna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûza /lauză/ || kałuża || psł. *łuža || poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Lûzîcia /Lauzaićă/ || Łużyce || laug + -aićă || zaadaptowanie łuż. Łužica |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lûzîckie /lauzaicťĕ/ || łużycki || Lauzaićă + -sťĕ || przymiotnik geograficzny |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lŷse /låisĕ/ || łysy || psł. *lysъjь || rozkład poświadczone låisaină |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lŷsîna /låisaină/ || czoło || psł. *lysina || słowo poświadczone, być może låisaińă |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==M== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Margata /Morgotă/ || Małgorzata || śdn. Margate || zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Margatka /Morgotkă/ || Małgosia || śdn. Morgotă + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Marîja /Moraja/ || Maryja, Marja || śdn. Marie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Marîka /Moraikă/ || Marysia || Moraja + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Márk /Mork/ || Marek || śdn. |
|- | |- | ||
| − | | | + | | marwa /morvă/? || mrówka || psł. *morva || poświadczone w l.mn.: morvĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | marwîste /morvaistĕ/ || mrówisko || psł. *morvišče || poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen |
|- | |- | ||
| − | | | + | | marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mastká /mosko/, mastka /moskǎ/ || masło || psł. *mastъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | matechia /motex́ă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | mȧdiá /maďo/ || miód pitny || śdn. mêde || poświadczone w ASg: madą | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mȧde-dát /made-dot/ || dać coś komuś w drogę, wyposażyć || śdn. mede + dot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mȧde-jést /made-jest/ || jeść z kimś || śdn. mede + jest || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mȧdgit /madgit/ || posag || śdn. medegift || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mȧl /mal/ || żerdź, tyka, drążek || śdn. mol || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mȧlnek /malnĕ/ || młynarz || śdn. malen + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mȧlnîcia /malnaićă/ || młyn || śdn. malen + -naićă || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ || młynarski || malnĕk + -üv || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | måch /måx/ || mech || psł. *mъxъ || poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Mîchal /Maixăl/ || Michał || śdn. Michel || poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Mîchelka /Maixelkă/ || Michaś || Maixăl + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mîliá /maiľo/ || mila || śdn. mile || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mîlnîcia /mailnaićă/ || mączniak (grzyb pasożytniczy) || śdn. mel + -naićă || słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mîmu /maimü/ || mimo, obok || psł. *mimo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mînåk /mainåk/ || wykastrowany samiec konia, wałach || por. śdn. meidem || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mîrán /mairon/ || majeranek || śdn. meiran || słowo poświadczone, być może mairån |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mîska /maiskă/ || targ; jarmark || maiso + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mîsá /maiso/ || msza || śdn misse || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mlåka /mlåkă/ || mleko || psł. *melko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mǫda /mǫdă/ || męzkie genitalja || psł. *mǫda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | murskie piås /mürsťĕ ṕås/ || foka || psł. *morьskъjь pьsъ || pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
|- | |- | ||
| − | | | + | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==N== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | na /no/ || na || psł. *na || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nabår /nobår/ || sąsiad || śdn. naber || słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nabiartkie /nob́ortťĕ/ || rama z przybijaczką (w krosnach) || psł. *nabьrdъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nacąt /nocąt/ || rozpocząć, zacząć || psł. *načęti || poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nadǫt /nodǫt/ || nadmuchać || psł. *nadǫti || poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nagie /noďĕ/ || nagi, goły || psł. *nagъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nàpuwadet /năpüvodĕt/ || zaprzęgać || psł. *napowaditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nȧckî /nacťai/ || niecki; opałka || psł. *nьťьky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nȧpȧrad /naparăd/ || najpierw || psł. *naperdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nȧra /nară/ || głupiec || śdn. narre || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nȧwŷsne /navoisnĕ/ || zwierzchni, naczelny || psł. *navyšьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nȧzduk /nazdük/ || chusteczka do nosa || śdn. nase-dôk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nebu /nebü/ || niebo; podniebienie || psł. *nebo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nebudziår /nebüʒ́år/ || świder || swn. *nebagēr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nedånuw /nedånüv/ || bezdenny || psł. *nedъnovъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nednaza /nednoză/ || pończocha || śdn. nedden-hase || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | negelka /negelkă/ || goździk || śdn. negelken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nech /nex/ || niech || psł. *nexaji || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nechat /nexăt/ || zostawić, zaniechać || psł. *nexati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nèkåtu /nĕkåtü/ || nikt || psł. *nekъto || słowo poświadczone, odczyt niepewny |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nemac /nemăc/ || młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nemkînka /nemťainkă/ || dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němъkynъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nenka /nenkă/ || panna młoda; synowa || prawdopodobnie słownictwo dziecięce || słowo poświadczone, obocznie ninkă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | neret sa /neret să/ || żywić się || śdn. neren || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nerezac /nerezăc/ || nie trzebiony samiec świni, kiernoz; dzik || psł. *nerěžьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | netupard /netüpărd/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ni /ni/ || nie || psł. *ne || słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nibisne /nibisnĕ/ || niebiański || nebü + -nĕ || przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nic /nic/ || nic; wcale nie || psł. *nečьso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nidet /nidĕt/ || nienawidzieć; zazdrościć || śdn. niden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nijȧdån /nijadån/ || żaden || psł. *nejedъnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nikiėde /niťėdĕ/ || nigdzie || psł. *nekъde || słowo poświadczone, być może niťėd |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nina /nină/ || teraz || psł. *nyně, nieregularnie || słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nincera /ninceră/ || przedwczoraj || śdn. nên + ceră || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ninjûtra /ninjautră/ || pojutrze || śdn. nên + jautră || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nislé /nisle/ || nosze || psł. *neslě || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ || niewiązana mowa, proza || psł. *nevęzanaja rěčь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nizît /nizait/ || ropień, wrzód || psł. *nežitъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | nît /nait/ || nić || psł. *nitь || słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nîwa /naivă/ || pole; rola; niwa || psł. *niva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nîzkie /naisťĕ/ || nizki || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nîzkiu /naisťü/ || nizko || psł. *nizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==О== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | opát /öpot/ || pocałować || śdn. open || poświadczony derywat: öpåk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | opåk /öpåk/ || pocałunek || śdn. open + -åk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ovål /övål/ || strug, hebel || śdn. hovel || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
| − | == | + | ==P== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
|- | |- | ||
| − | | | + | | paseka /pasekă/? || pasieka || psł. *pasěka || poświadczone w toponimji: Pasacken, Paask, Passek, Patschak |
|- | |- | ||
| − | | | + | | past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pastwîste /postvaistĕ/ || pastwisko || psł. *pastvišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pające /pojącĕ/ || pajęczy || psł. *pajǫčьjь || formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pająk /pojąk/ || pająk || psł. *pajǫkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pającîna /pojącainǎ/ || pajęczyna || psł. *pajǫčina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | palac /polăc/ || palec || psł. *palьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | palȧcak /polacăk/ || paluszek || polăc + -ăk || zdrobnienie, jak Büzăc-Büzacăk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | parsą /porsą/ || prosię || psł. *porsę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | patka /potkă/ || pochwa || por. niem. Fotze || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pȧpirene /papirenĕ/ || papierowy || papir + -enĕ || formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pąpil /pąpil/ || bak || psł. *pępelь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątàru/pątărü/ || pięcioro || psł. *pętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątnàdist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątkiuste /pątťüste/ || Zielone Świątki || psł. *pętъ kostě? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątstig /pątstig/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pekàrnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pènidelia/pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | perèndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pinka /pinkă/ || żeńskie genitalja || ??? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pîlą /pailą/ || gąsię, kaczę || psł. *pilę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pîwnîcia /paivnaićă/ || pub, miejsce picia piwa || paivü + -naićă || kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Piana /Ṕonă/ || Peene, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja |
|- | |- | ||
| − | | | + | | piana /ṕonă/ || piana || psł. *pěna || poświadczone w toponimji: Peene |
|- | |- | ||
| − | | | + | | penît sa /penait să/ || pienić się || ṕonă + -ait să || czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | platet /plotĕt/ || płacić || psł. *platiti || rozkład poświadczonego w 3Sg: aiplotĕ | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Plotus /Plötüs/ || Piłat || śdn. ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plûce /plaucĕ/ || płuca || psł. *pluťa || poświadczone w l.mn.: plaucă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | plûzet /plauzĕt/ || płużyć, orać || psł. *plužiti || poświadczone w 3Sg: plauzĕ | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plûzne /plauznĕ/ || pługowy, płużny || psł. *plužьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pod /pöd/ || serce || psł. *podъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pǫtewe /pǫtevĕ/ || drogowy || pǫt + -evĕ || przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pǫtnîcia /pǫtnaićă/ || napiwek || pǫt + -naićă || poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pǫp /pǫp/ || pępek || psł. *pǫpъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | prawe /provĕ/ || prawy || psł. *pravъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | prawîcia /provaićă/ || prawica, prawa ręka || provĕ + -aićă || formacja wzorem pl., głuż. prawica |
|- | |- | ||
| − | | | + | | prawnek /provnĕk/ || prawnik || provü + -nĕk || formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
|- | |- | ||
| − | | | + | | prawu /provü/ || prawo || psł. *pravo || formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | prąst /prąst/ || prząść || psł. *pręsti || rozkład poświadczonego aiprąst |
|- | |- | ||
| − | | | + | | prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pucǫtak /pücǫtăk/ || początek || psł. *počętъkъ || formacja wzorem pol. początek, kasz. pòczątk, głuż. započatk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | puli /püli/ || pole || psł. *poľe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pulne /pülnĕ/ || polny || püli + -nĕ || przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Pulak /Pülăk/ || Polak || püli + -ăk || odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pulskie /pülsťĕ/ || polski || Pülăk + -sťĕ || Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pumost /pümöst/ || strych || psł. *pomostъ || poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pup /püp/ || ksiądz, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pûstet /paustĕt/ || puścić || psł. *pustiti || rozkład poświadczonego w formach osobowych aipaustĕt |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==R== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | rådust /rådüst/ || ślub || psł. *radostь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | råmą /råmą/ || ramię || psł. *ormę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | råt /råt/ || usta || psł. *rъtъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | råz /råz/ || żyto || psł. *rъžь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | råzene /råzenĕ/ || żytni || råz + -enĕ || przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | rebru /rebrü/ || żebro || psł. rebro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | recka /reckă/ || potok, strumyk || rekă + -kă || poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch |
|- | |- | ||
| − | | | + | | reka /rekă/ || rzeka || psł. *rěka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | rîz /raiz/ || ryż || śdn. rîs || zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis |
|- | |- | ||
| − | | | + | | rîzene /raizenĕ/ || żytni || raiz + -enĕ || przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ru̇s /rus/ || Rosjanin || ros. россъ || por. cz./sch. Rus, biał. беларус |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ru̇skie /rusťĕ/ || rosyjski || rus + -sťĕ || przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | rŷbá /råibo/ || ryba || psł. *ryba || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==S== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sȧrb /sarb/? || Łużyczanin, także Serb? || psł. *sьrbъ || odbitka łuż. Sorb |
|- | |- | ||
| − | | | + | | såklinek /såklinĕk/ || szklarz || *såklü + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | såklu /såklü/ || szkło || psł. *stьklo, nieregularnie || rozkład poświadczonego såklinĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sekànîcia /sekănaićă/ || siekane mięso || psł. *sěkanica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sekiȧra /seťară/ || siekiera || psł. *sěkyra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sekiàrnîcia /seťărnaićă/ || toporek || seťară + -naićă || poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sias /śos/ || Niemiec || śdn. Sasse || z /śosťĕ/ - niemiecki |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sîdlu /saidlü/ || szydło || psł. *šidlo || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | | + | | sît /sait/ || szyć || psł. *šiti || poświadczone w 3Sg: sajĕ |
| − | |- | + | |- |
| − | | | + | | sîve /saivĕ/ || szary || psł. *sivъjь || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | | + | | skiukànîcia /sťükănaićă/ || zając || psł. *skokanica || poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz |
| − | + | |- | |
| − | + | | sluweskiu /slüvesťü/ || słówko || slüvü + -ťü || zdrobnienie poświadczonego slüvü | |
| − | + | |- | |
| − | + | | sluwisne /slüvisnĕ/ || związany ze słowem, filologiczny || slüvü + -nĕ || złożenie wzorem ros. словесный | |
| − | |- | + | |- |
| − | | wiper /vipĕr/ || wieprz || psł. *veprь || słowo poświadczone | + | | sluwisnek /slüvisnĕk/ || słownik || slüvü + -nĕk || złożenie wzorem pl. słownik |
| − | |- | + | |- |
| − | | wiprawet /viprovĕt/ || oporządzać gospodarstwo domowe || psł. *opraviti || poświadczone gerundium: viprovenĕ | + | | sluwianek /slüv́onĕk/ || Słowianin || psł. *slověnikъ || z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
| − | |- | + | |- |
| − | | wirgiat /virďăt/ || chłostać || psł. *vьrgati || słowo poświadczone | + | | sluwu /slüvü/ || słowo || psł. *slovo || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wirgnǫt /virgnǫt/ || rzucić || psł. *vьrgnǫti || słowo poświadczone | + | | smårk /smårk/ || świerk || psł. smъrkъ? || poświadczone w toponimji: Schmarkien |
| − | |- | + | |- |
| − | | wiriål /viŕål/ || orzeł || psł. *orьlъ || poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe | + | | snég /sneg/ || śnieg || psł. *sněgъ || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wis /vis/ I || oś || psł. *osь || słowo poświadczone | + | | srebru /srebrü/ || srebro || psł. *sьrebro || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wis /vis/ II || wszystek || psł. *vьšь || słowo poświadczone | + | | sreda /sredă/ || środa || psł. *serda || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wis tîd /vis taid/ || zawsze, cały czas || vis + śdn. tîd || słowo poświadczone | + | | sredulete /sredületĕ/ || dzień przesilenia letniego || psł. *serdolětьje || rozkład poświadczonego sredületnĕ |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisakie /visoťĕ/ || wszelki || psł. *vьšakъjь || słowo poświadczone | + | | sreduletne-mand /sredületnĕ-mond/ || czerwiec || sredületnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wise /visĕ/ || na pewno || śdn. wisse || słowo poświadczone | + | | sribȧrne /sribarnĕ/ || srebrny, srebrzony || psł. *sьrebrьnъjь || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisedȧnisne /visedanisnĕ/ || powszedni, codzienny || psł. *vьšedьnešьnъjь || słowo poświadczone | + | | stade /stodĕ/ || stado || psł. *stado || poświadczone w toponimji: Staddin, Stadin, Stadineitz |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisem /visĕm/ || osiem || psł. *osmь || słowo poświadczone | + | | stadnîcia /stodnaićă/ || stadnina || stodĕ + -naićă || poświadczone w toponimji: Stadineitz |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ || osiemdziesiąt || psł. *osmь desętъ || słowo poświadczone | + | | sták /stok/ || kij || śdn. stock || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisèmnàdist /visĕmnădist/ || osiemnaście || psł. *osmь na desęte || słowo poświadczone | + | | stanîcia /stonaićă/ || osiedle, kolonja || psł. *stanica || poświadczone w toponimji: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisèmnacti /visĕmnocti/ || osiemnaście || psł. *osmь na desęte || słowo poświadczone | + | | stanîste /stonaistĕ/ || obóz, obozowisko || psł. *stanišče || poświadczone w toponimji: Stameist |
| − | |- | + | |- |
| − | | wisîna /visaină/ || osina || psł. *osina || poświadczone w l. mn.: visainĕ | + | | stará /storo/ || ostatnia kwadra księżyca || psł. *stara || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | vismàru /vismărü/ || ośmioro || psł. *osmero || słowo poświadczone | + | | stare /storĕ/ || stary || psł. *starъjь || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wit /vit/ || od || psł. *otъ || słowo poświadczone | + | | starek /storĕk/ || zakwas, zaczyn || psł. *starikъ || słowo poświadczone |
| − | |- | + | |- |
| − | | wizsact /vissăct/ || posiekać, pociąć || psł. *jьz-sěťi || słowo poświadczone | + | | starîcia /storaićă/ || wyschnięty potok || psł. *starica || poświadczone w toponimji: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice |
| + | |- | ||
| + | | starust /storüst/ || starość || storĕ + -üst || złożenie | ||
| + | |- | ||
| + | | starusta /storüstă/ || sołtys || psł. *starosta || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stát /stot/ || stać || psł. *stati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stawet /stovĕt/ || postawić; podstawić || psł. *staviti || poświadczone w 3Sg: stovĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | stawîdle /stovaidlĕ/ || ogrodzone pastwisko; kopka lnu || psł. *stavidlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stȧdzia /staʒ́ă/ || ścieżka || psł. *stьʒa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stȧmil /stamil/ || czmiel || psł. *(š)čьmelь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stilet /stilĕt/ || słać (łóżko) || psł. *stьlati, steľǫ || poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. | ||
| + | |- | ||
| + | | stiną /stiną/ || szczenię || psł. *ščenę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | storét sa /störet să/ || podpierać się || śdn. stüren || poświadczone w 3Sg: störi-să | ||
| + | |- | ||
| + | | stǫpet /stǫpĕt/ || stąpnąć, wejść || psł. *stǫpiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stǫpá /stǫpo/ || stępa || psł. *stǫpa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | strȧfá /strafo/ || kara, mandat || śdn. strâfe || słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą | ||
| + | |- | ||
| + | | strȧfát /strafot/ || karać || śdn. strâfen || słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | strȧk /strak/ || osełka || śdn. strâk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | strelet /strelĕt/ || strzelić || psł. *strěliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | striala /stŕolă/ || strzała || psł. *strěla || derywat od strelĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | strîct /straict/ || strzyc || psł. *striťi || poświadczone w 3Sg: straizĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | strîp /straip/ || strup || psł. *strupъ || rozkład poświadczonego straipovă | ||
| + | |- | ||
| + | | strîpave /straipovĕ/ || strupowaty || psł. *strupavъjь || słowo poświadczone w r. ż. straipovă | ||
| + | |- | ||
| + | | strîzwŷ /straizvoi/ || nożyce || psł. *strižьvy || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stuber /stübĕr/? || ogrodzenie || psł. *stoborъ || poświadczone w toponimji: Stabber, por dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa | ||
| + | |- | ||
| + | | stûdinac /staudinăc/ || studnia || psł. *studenьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | subota /sübötă/ || sobota || psł. *sobota || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | suj /süj/ || swój || psł. *svojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sukol /süköl/ || sokół || psł. *sokolъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) | ||
| + | |- | ||
| + | | sul /sül/ || sól || psł. *solь || poświadczone w GSg: süle | ||
| + | |- | ||
| + | | sum /süm/ || sum || psł. *somъ || poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimji: Sohms-feld | ||
| + | |- | ||
| + | | supål /süpål/ || smark || psł. *sopъlь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sur-mand /sür-mond/ || marzec || śdn. sor + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sukiėr /süťėr/ || cukier || śdn. sucker || zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -ėr w zasadzie typowe | ||
| + | |- | ||
| + | | sûchie /saux́ĕ/ || suchy || psł. *suxъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûchiu /saux́ü/ || sucho || psł. *suxo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûká /sauko/ || suka, dziwka || psł. *suka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûkiėr /sauťėr/ || dziwkarz || sauko + -ėr || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûkne /sauknĕ/ || sukno || psł. *sukъno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûnîcia /saunaićă/ || poziomka || psł. * || poświadczone w l. mn.: saunaică | ||
| + | |- | ||
| + | | sûr /saur/ || ocet || psł. *sûr || poświadczone w GSg: saurau | ||
| + | |- | ||
| + | | sûset /sausĕt/ || suszyć || psł. *sušiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swiǫte /sjǫtĕ/ || święty || psł. *svętъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ || dzień św. Jana || psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ || Trzech Króli || psł. *svętyji trьje kъnęʒi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swiǫtu /sjǫtü/ || święto || psł. *svęto || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swîną /svainą/ || świnia, wieprz || psł. *svinę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swîne /svainĕ/ || świński || psł. *svinьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swînewe /svainevĕ/ || wieprzowy || psł. *svinevъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swînewîna /svainevainǎ/ || wieprzowina || psł. sviňevina || formacja wzorem wieprzowina-wieprzowy z poświadczonego svainevĕ | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==T== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
| + | |- | ||
| + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | ták /tok/ || tak, w taki sposób || psł. *tako || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tám /tom/ || tam || psł. *tamo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tárn /torn/ || wieża; więzienie || śdn. torn || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tárk /tork/ || Turek || śdn. Torke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tarkuwe /torťüvĕ/ || tureckie || tork + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tȧbȧkî /tabaťai/ || tabaka || niem. Tabak + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåcîka /tåcaikă/ || tkacz || tåkăt + -aikă || słowo poświadczone, zob. tåkăc | ||
| + | |- | ||
| + | | tåde /tådĕ/ || oto || psł. tъde || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tågie /tåďĕ/ || więc, zatem || psł. *tъgdy || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåkac /tåkăc/ || tkacz || psł. *tъkačь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåkat /tåkăt/ || tkać || psł. *tъkati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tål /tål/ || kark || psł. *tylъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåna /tånă/ || tona || por. niem. Tonne || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåri /tåri/ || trzy || psł. *tri || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåraj /tåroj/ || troje || psł. *trojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåslîwe /tåslaivĕ/ || popędliwy, drażliwy || psł. tъsklivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | teple /teplĕ/ || ciepły || psł. *teplъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tét /tet/ || chcieć || psł. *xъtěti || poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, | ||
| + | |- | ||
| + | | tiåma /ťåmă/ || ciemność || psł. *tьma || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tin /tin/ || cyna || śdn. tinn || zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij) | ||
| + | |- | ||
| + | | tîd /taid/ || czas || śdn. tîd || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tîchåm /taixåm/ || cicho, powoli || psł. *tixъmъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tîchie /taix́ĕ/ || cichy || psł. *tixъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tîsîna /taisaină/ || cisza || taix́ĕ + -aină || wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină | ||
| + | |- | ||
| + | | toternîcia /töternaićă/ || trąbka || dźwiękonaśladowcze || poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz | ||
| + | |- | ||
| + | | trebe /trebĕ/ || Boże Narodzenie || psł. *terby || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | trepŷ /trepoi/ || schody || śdn treppe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tribne /tribnĕ/ || bożonarodzeniowy || psł. *terbьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tribne-mánd /tribnĕ-mond/ || grudzień || tribnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | trite /tritĕ/ || trzeci || psł. *tretьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ || trzynaście || psł. *tri na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tore /törĕ/ || wtorek || psł. vъtorъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tǫcá /tǫco/ || chmura || psł. tǫča || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tǫcne /tǫcnĕ/ || pochmurny || psł. *tǫčьnъjь || z poświadczonego tǫcnü | ||
| + | |- | ||
| + | | tǫcnu /tǫcnü/ || pochmurno || psł. *tǫčьno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tufål /tüfål/ || ziemniak || lüneb. tüffel(ken) || zapożyczenie z lokalnego dn., -el>-ål typowe | ||
| + | |- | ||
| + | | tuflek /tüflĕ/ || ziemniaczek || tüfål + -ĕk || zdrobnienie wzorem lüneb. tüffelken | ||
| + | |- | ||
| + | | tûcet /taucĕt/ || tuczyć || psł. tučiti || poświadczone w 3Sg: taucĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | tûcne /taucnĕ/ || tłusty, tuczny || psł. *tučьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tûk /tauk/ || tłuszcz || psł. *tukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tůct /tåuct/ || tłuc || psł. tьlťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tůk /tåuk/ || tłuszcz || psł. *tukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tůknǫt /tåuknǫt/ || uderzyć || psł. *tьlknǫti || poświadczone w 3Sg: tåuknĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | tůste /tåustĕ/ || gruby; gęsty (o chmurze) || psł. *tъlstъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | twiarde /tjordĕ/ || twardy || psł. *tvьrdъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tŷ /tåi/ || ty || psł. *ty || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tŷkat /tåikăt/ || sadzić || psł. *tykati || poświadczone w 3Sg: tåicĕ | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==U̇== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
| + | |- | ||
| + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | u̇n /un/ || i; a || śdn. un || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | u̇ndega /undegă/ || przywara, nałóg || śdn. undege || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | u̇nnunte /unnütĕ/ || zbyteczny || śdn. unnutte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ || wykastrowany || śdn. ûtkapûnt || dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==W== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
| + | |- | ||
| + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | warta /vortă/ || wrota, brama || psł. *vorta || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | waret /vorĕt/ || gotować, warzyć || psł. *variti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧdika /vadikă/ || serwatka || śdn. waddike || dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧchtuwat /vaxtüvăt/ || czuwać, czyhać || śdn. wachten || poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrá /varo/ || szpada || śdn. were || słowo poświadczone, być może vaŕo | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrba /varbă/ || wierzba || psł. *vьrba || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrch /varx/ || kupa, górka || psł. *vьrxъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrchne /varxnĕ/ || najwyższy || psł. *vьrxъnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrchuwate /varxüvotĕ/ || napełniony po wierzch, kopiasty || psł. *vьrxovatъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧriát sa /vaŕot să/ || bronić się || śdn. weren || poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrk /vark/ || plaster miodu || śdn. werk/wark || poświadczone w GSg: varťau | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrsak /varsăk/ || wierzch, wierzchołek, szczyt || psł. *vьršьkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrt /vart/ || gospodarz || śdn. wert || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtet /vartĕt/ || wiercić, obracać || psł. *vьrtiti || poświadczone w 3Sg: vartĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtît sa /vartait să/ || wiercić się, obracać się, wirować || psł. *vьrtiti sę || poświadczone w 3Sg: varti să | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtuwa /vartüvă/ || gospodarzowa, gospodyni || vart + -üvă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtuwat /vartüvăt/ || gospodarować, gospodarzyć || vart + -üvot || poświadczone gerundium: vartüvonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧs /vas/ || wieś || psł. *vьsь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧsne /vasnĕ/ || wiejski || vas + -nĕ|| przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåda /vådă/ || woda || psł. *voda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkiėnkiu /våťėnťü/ || okienko || våknü + -ťü || zdrobnienie poświadczonego våknü | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkiu /våťü/ || oko || psł. *oko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkninek /våkninĕk/ || szklarz || psł. *okъnenikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåknu /våknü/ || okno || psł. *okъno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wål /vål/ || wół || psł. *volъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåluwe /vålüvĕ/ || wołowy || psł. *volovъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåluwîna /vålüvaină/ || wołowina || psł. *volovina || formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wårdát /vårdot/ || stać się, zostać || śdn. werden || słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå- | ||
| + | |- | ||
| + | | wås /vås/ || wesz || psł. *vъšь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsa /våsă/ || osa || psł. *osa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsak /våsăk/ || osa || psł. *osъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsk /våsk/ || wosk || psł. *voskъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Wåstruw /Våstrüv/ || Wüstrow || psł. *ostrovъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwåda /våvådă/ || książę || psł. *vojevoda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwet /våvĕt/ || owinąć, zawinąć || psł. *vъviti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwidća /våvićă/ || księżna || psł. *vojevodьca || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwlåct /våvlåct/ || nawlec || psł. *vъvelťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwûzdet /våvauzdĕt/ || okiełznać || psł. *vъ(v)uzditi || poświadczone gerundium: våvauzdenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåz /våz/ || wóz, fura || psł. *vozъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzbet /våzbĕt/ || przybić || psł. *vъzbiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzbust /våzbüst/ || przekłuć, otworzyć || psł. *vъzbosti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdǫt /våzdǫt/ || rozdmuchać, nadmuchać || psł. *vъzdǫti || poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdene /våzdenĕ/ || ubranie || psł. *vъzdenьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdét sa /våzdet să/ || ubrać się || psł. *vъzděti sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdewát sa /våzdevot să/ || ubierać się || psł. *vъzděvati sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdráz /våzdroz/ || głos, śpiew; melodia || psł. *vъz(d)razъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdrizȧl /våzdrizal/ || pas, pasek; rzemień || psł. *vъzdьržьlь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ || podnieść || psł. *vъzdvignǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzlet /våzlĕt/ || nalać, polać || psł. *vъzliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzbûdet /våzbaudĕt/ || obudzić || psł. *vъzbuditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwîme /våzvaimĕ/ || rozum || psł. *vъz(v)umьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwîmet /våzvaimĕt/ || zrozumieć || psł. *vъz(v)uměti || rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | we /vĕ/ || w ciągu, przez, podczas || psł. *o(b) || poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy) | ||
| + | |- | ||
| + | | wecet /vecĕt/ || krzyczeć || psł. *věťiti || poświadczone w 3Sg: vecĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wecnek /vecnĕk/ || niższy urzędnik wiejski, goniec || psł. *věťьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wedet /vedĕt/ || wiedzieć || psł. *věděti || poświadczony imiesłów: vedącĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wedru /vedrü/ || pogoda; słońce || psł. *vedro || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wecha /vexă/? || wiązki chróstu, faszyny (u płotu) || psł. *věxa || poświadczone w l. mn.: vexvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wèbriazat /vĕbŕozăt/ || obciąć || psł. *obrězati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wèkrupet /vĕkrüpĕt/ || okropić || psł. *okropiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wèplist /vĕplist/ || opleść || psł. *oplesti || poświadczony imiesłow: vĕplitenă | ||
| + | |- | ||
| + | | wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ || obrębić || psł. *orǫbiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Wend /vend/ || Wend, Połabianin || niem. Wend? || z /vensťĕ/ - połabski, wendzki | ||
| + | |- | ||
| + | | wenskie /vensťĕ/ || wendzki, połabski || vend + -sťĕ || z poświadczone vensťĕ < *vendьsky | ||
| + | |- | ||
| + | | werne /vernĕ/ || prawdziwy || psł. *věrьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | weslu /veslü/ || wiosło || psł. *veslo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wetàrnîcia /vetărnaićă/ || młyn wietrzny, wiatrak || v́otăr + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiará /v́oro/ || prawda || psł. *věra || rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa | ||
| + | |- | ||
| + | | wiater /v́otĕr/ || wiatr || psł. *větrъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wib /vib/ || o, w || psł. *ob || poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă | ||
| + | |- | ||
| + | | wibàdî /vibădai/ || resztki słomy, resztki jedzenia(?) || psł. *ob-jědi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibartat /vibortăt/ || obrócić, odwrócić || psł. *obortěti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibawet /vibovĕt/ || objawić, odsłonić || psł. *ob(j)aviti || poświadczone w rozkaźniku: vibov | ||
| + | |- | ||
| + | | wibeset /vibesĕt/ || zawiesić; powiesić || psł. *ob(v)ěsiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibet /vibĕt/ || ociosać || psł. *obiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibiád /vib́od/ || śniadanie || psł. *obědъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibmŷtet /vibmoitĕt/ || wynagrodzić || psł. *ob-mytiti || poświadczony imiesłów: vibmoitenă | ||
| + | |- | ||
| + | | wibrŷt /vibråit/ || skopać, przekopać || psł. *obryti || poświadczone w 3Sg: vibråjĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wicą /vicą/ || owca (jagnię?) || psł. *ovьčę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | vice /vicĕ/ || owczy (chlew, ser, mleko) || psł. *ovьčьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | vicene /vicenĕ/ || owczy (o mięsie) || psł. *ovьčenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wicér /vicer/ || wieczór || psł. *večerъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wicera /viceră/ || kolacja || psł. *večeřa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wicia /vićă/ || owca || psł. *ovьca || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | widene /videnĕ/ || odzież, ubranie || psł. *oděnьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wigiėn /viďėn/ || ogień || psł. *ogňь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wignena klesta /vignenă klestă/ || szczypce kowalskie || vignenă + klestă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wignene /vignenĕ/ || ogniowy || psł. *ogňenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ || krzemień || vignenĕ + komoi || słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę | ||
| + | |- | ||
| + | | wiját /vijot/ || wiać || psł. *vějati || poświadczony imiesłów: vijąćă | ||
| + | |- | ||
| + | | wiklip /viklip/ || snop wymłóconej słomy || psł. *oklepъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wikǫset /vikǫsĕt/ || ogryźć || psł. *okǫsiti || poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wile /vilĕ/ || wiele, dużo || psł. *velьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilia /viľă/ || wola || psł. voľa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilkamet /vilkomĕt/ || witać || dn. willkamen || poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol | ||
| + | |- | ||
| + | | wilkie /vilťĕ/ I || wielki, duży || psł. *velikъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilkie /vilťĕ/ II || wielce, bardzo || psł. *veliko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilsa /vilsă/ || olsza, olcha || psł. *olьša || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wimûriát /vimauŕot/ || omurować || vib- + mauren || poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă | ||
| + | |- | ||
| + | | winia /vińă/ || woń, zapach || psł. *voňa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | winiat /vińăt/ || wygrywać, zyskiwać || śdn. winnen || poświadczone w 2Sg: vińăs | ||
| + | |- | ||
| + | | winiát /vińot/ || pachnieć (ładnie) || psł. *voněti || poświadczone w 3Sg: vińojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | winîcia /vinaićă/ || dyszel || psł. *ojьnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiǫzat /v́ǫzăt/ || wiązać || psł. *vęzati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiper /vipĕr/ || wieprz || psł. *veprь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiprawet /viprovĕt/ || oporządzać gospodarstwo domowe || psł. *opraviti || poświadczone gerundium: viprovenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wirgiat /virďăt/ || chłostać || psł. *vьrgati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wirgnǫt /virgnǫt/ || rzucić || psł. *vьrgnǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiriål /viŕål/ || orzeł || psł. *orьlъ || poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe | ||
| + | |- | ||
| + | | wis /vis/ I || oś || psł. *osь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wis /vis/ II || wszystek || psł. *vьšь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wis tîd /vis taid/ || zawsze, cały czas || vis + śdn. tîd || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisakie /visoťĕ/ || wszelki || psł. *vьšakъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wise /visĕ/ || na pewno || śdn. wisse || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisedȧnisne /visedanisnĕ/ || powszedni, codzienny || psł. *vьšedьnešьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisem /visĕm/ || osiem || psł. *osmь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ || osiemdziesiąt || psł. *osmь desętъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisèmnàdist /visĕmnădist/ || osiemnaście || psł. *osmь na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisèmnacti /visĕmnocti/ || osiemnaście || psł. *osmь na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisîna /visaină/ || osina || psł. *osina || poświadczone w l. mn.: visainĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | vismàru /vismărü/ || ośmioro || psł. *osmero || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wist /vist/ || wieść || psł. *vesti || poświadczone w 3Sg: vedĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wit /vit/ || od || psł. *otъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wizsact /vissăct/ || posiekać, pociąć || psł. *jьz-sěťi || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wiz /viz/ || z (kogo, czego) || psł. *jьz || słowo poświadczone | | wiz /viz/ || z (kogo, czego) || psł. *jьz || słowo poświadczone | ||
| Linia 2277: | Linia 2782: | ||
| wîchår /vaixår/ || wicher || psł. *vixrъ || słowo poświadczone | | wîchår /vaixår/ || wicher || psł. *vixrъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wîka /vaikă/ || miasto || śdn. wîk || słowo poświadczone | + | | wîjàlîcia /vajălaićă/ || sznur, powróz || psł. *vijalica || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wîka /vaikă/ || miasto || śdn. wîk || słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj | ||
| + | |- | ||
| + | | wîcne /vaicnĕ/ || miejski || vaikă + -nĕ || przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ | ||
|- | |- | ||
| wînîća /vainaićă/ || winnica || psł. *vinьnica || słowo poświadczone | | wînîća /vainaićă/ || winnica || psł. *vinьnica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wîne /vainĕ/ || winien || psł. *vinьnъjь || słowo poświadczone | + | | wîne /vainĕ/ I || winien || psł. *vinьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | wîne /vainĕ/ || wino || psł. *vino || poświadczone w partytywie /vaină/ | + | | wîne /vainĕ/ II || wino || psł. *vino || poświadczone w partytywie /vaină/ |
|- | |- | ||
| wîne-mand /vainĕ-mond/ || październik || psł. *vino + śdn. mônd || słowo poświadczone | | wîne-mand /vainĕ-mond/ || październik || psł. *vino + śdn. mônd || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | | wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wînene /vainenĕ/ || winny, związany z winem || vainĕ + -enĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ || wiśnia (drzewo) || psł. *višeňa, višiňa || słowo poświadczone | | wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ || wiśnia (drzewo) || psł. *višeňa, višiňa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wîsét /vaiset/ || wisieć || psł. *visěti || poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ | + | | wîsét /vaiset/? || wisieć || psł. *visěti || poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
| + | |- | ||
| + | | wîsát /vaisot/ || zwisać? || psł. *visati || poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/ | ||
|- | |- | ||
| wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ | | wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wît sa /vait să/ || wić się || psł. *viti sę || poświadczony derywat: vajălaićă |
|- | |- | ||
| wǫgiėl /vǫďėl/ I || węgiel || psł. *ǫglь || słowo poświadczone | | wǫgiėl /vǫďėl/ I || węgiel || psł. *ǫglь || słowo poświadczone | ||
| Linia 2349: | Linia 2862: | ||
| wûzda /vauzdă/ || uzda || psł. *uzda || słowo poświadczone | | wûzda /vauzdă/ || uzda || psł. *uzda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wůcka / | + | | wůcka /våuckă/ || wilk, wilczek || psł. *vьlkъ + -ka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| wůk /våuk/ || wilk || psł. *vьlkъ || słowo poświadczone | | wůk /våuk/ || wilk || psł. *vьlkъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wůná / | + | | wůná /våuno/ || wełna || psł. *vьlna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | wůnene / | + | | wůnene /våunenĕ/ || wełniany || psł. *vьlněnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| wŷsukie /voisüťĕ/ || wysoki || psł. *vysokъjь || słowo poświadczone | | wŷsukie /voisüťĕ/ || wysoki || psł. *vysokъjь || słowo poświadczone | ||
| Linia 2374: | Linia 2887: | ||
|- | |- | ||
| zabka /zopkă/ || żaba drzewna, rzekotka || psł. *žabъka || słowo poświadczone | | zabka /zopkă/ || żaba drzewna, rzekotka || psł. *žabъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zablǫdet /zoblǫdĕt/ || zabłądzić || psł. *zablǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål | ||
| + | |- | ||
| + | | zadȧrát /zodarot/ || zadzierać || psł. *zadirati || poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zadewát /zodevot/ || przeszkadzać || psł. *zaděvati || poświadczone gerundium: zodevonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zadust /zodüst/ || nieuprzejmość, niegrzeczność || psł. *žadostь || rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć | ||
| + | |- | ||
| + | | zadustîwe /zadüstaivĕ/ || nieuprzejmy, niegrzeczny || psł. *žadostivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zagàwîcia /zogăvaićă/ || pokrzywa || psł. *žagavica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zagî /zoďai/ || piła || śdn. sâge || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zając /zojąc/ || zając || psł. zajęcь || słowo poświadczone | | zając /zojąc/ || zając || psł. zajęcь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | zającak /zojącăk/ || zajączek || psł. zajęčьkъ || słowo poświadczone | + | | zającak /zojącăk/ || zajączek || psł. zajęčьkъ || poświadczone w l. mn.: zojącťĕ |
| + | |- | ||
| + | | zajûtȧrne /zojautarnĕ/ || poranny || psł. *zajutrьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zajûtra /zojautră/ || rano, z rana || psł. *za jutra || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zaká /zoko/ || rzecz || śdn. sâke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zawicera /zoviceră/ || wieczorem, pod wieczór || psł. *za večera || formacja analogiczna do zojautră | ||
|- | |- | ||
| zaká /zoko/ || rzecz || śdn. sâke || słowo poświadczone | | zaká /zoko/ || rzecz || śdn. sâke || słowo poświadczone | ||
Wersja z 02:26, 14 sie 2020
WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK
SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.
Wymowa i ortografja
W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji.
| /i/ = i = i | /ü/ = y = u | /u/ = u = u̇ | |
| /ė/ = e = ė | |||
| /e/ = ɛ = e, é | /ö/ = œ = o | /o/ = ɔ = a, á | |
| /a/ = a = ȧ | /å/ = ɒ = å |
| /ĕ/ = ə = è, e |
| /ă/ = ɐ = à, a |
Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki à oraz è oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki a oraz e na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną.
| /ai/ = ai = î | /åi/ = ɒi = ŷ | /oi/ = oi = ŷ | /au/ = au = û | /åu/ = ɒu = ů |
Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.
| /ą/ = ã = ą | /ǫ/ = ɔ̃ = ǫ |
| Wargowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Palatalne | Postpalatalne | Miękko- podniebienne |
Krtaniowe | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zwarte | /p/ = p = p | /ṕ/ = pʲ = pi | /t/ = t = t | /ť/ = tʲ = ti, ki | /k/ = k = k | ||||
| /b/ = b = b | /b́/ = bʲ = bi | /d/ = d = d | /ď/ = dʲ = di, gi | /g/ = ɡ = g | |||||
| Afrykaty | /c/ = t͡s = c | /ć/ = t͡sʲ = ci | |||||||
| /ʒ/ = d͡z = dz | /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi | ||||||||
| Szczelinowe | /f/ = f = f | /s/ = s = s | /š/ = ʃ = š | /ś/ = sʲ = ś | /x́/ = xʲ = chi | /x/ = x = ch | /h/ = h = h | ||
| /v/ = v = w | /v́/ = vʲ = wi | /z/ = z = z | /ź/ = zʲ = zi | ||||||
| Nosowe | /m/ = m = m | /ḿ/ = mʲ = mi | /n/ = n = n | /ń/ = nʲ = ni | |||||
| Boczne | /l/ = l = l | /ľ/ = lʲ = li | |||||||
| Drżące | /r/ = r = r | /ŕ/ = rʲ = ri | |||||||
| Półsamogłoski | /j/ = j = j | ||||||||
Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = dewka.
Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.
Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swàte - na świecie.
A
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| a /ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
| aberhîd /oberhaid/ | dzierżawca rządowy | śdn. overheit | słowo poświadczone |
| agát sa /ogot să/ | podobać się | śdn. hagen | poświadczone w 3Sg: ogăji-să |
| akî /oťai/ | szydełko? | śdn. hake + -åi | słowo poświadczone |
| alȧja /olajă/ | olej | śdn. oli(g)e | słowo poświadczone |
| alȧnt /olant/ | głowacz (ryba) | śdn. âlant | słowo poświadczone |
| aliat /oľăt/ | iść po coś, brać coś | śdn. holen | poświadczone w 3Sg: oľă |
| amår /omår/ | młot | śdn. hamer | słowo poświadczone |
| amél /omel/ | skop (wykastrowany baran) | śdn. hamel | słowo poświadczone |
| apá /opo/ | małpa | śdn. âpe | słowo poświadczone |
| apat /opăt/ | mieć nadzieję, ufać | śdn. happen~hoppen | poświadczone w 1Sg: opăm |
| ará /oro/ | prostytutka, dziwka | śdn. hore | poświadczone w ASg: orǫ |
| ás /os/ | padlina, ścierwo, przynęta?? | śdn. âs | poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum |
| atát /otot/ | nienawidzić | śdn. haten | poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ |
| awka /ofkă/ | jastrząb | lüneb. håfk(e) | słowo poświadczone, być może afka |
| azŷ /ozåi/ | uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? | śdn. ose + -åi | słowo poświadczone |
Ȧ
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ȧgát /agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
| ȧchtér /axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia /axterskă/ |
| ȧchterskie /axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
| ȧlbȧrga /albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
| ȧltitŷ /altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
| ȧmén /amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
Å
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
| Ånska /Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
B
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| babá /bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
| babka /bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
| bagnîna /bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
| bagne /bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
| bardŷnia /bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
| bardzia /borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
| barna /bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
| barnu /bornü/ | ił, glina | psł. *bъrno | poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) |
| bart /bort/ | barć | psł. *bъrtь | poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
| bartnek /bortnĕk/ | bartnik | bort + -nĕk | z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
| barš /borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
| bȧba /babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
| bȧdål /badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
| bȧdån /badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
| bȧdiane /baďonĕ/ | modlitwa | baďot + 'onĕ | gerundium od poświadczonego baďot |
| bȧdiannek /baďonĕk | modlitewnik | baďonĕ + -nĕk | formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
| bȧdiát /baďot/ | modlić się | beden | słowo poświadczone |
| bȧlȧja /balajă/ | miednica | śdn. balleie | słowo poświadczone |
| bȧn /ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
| bȧnkî /banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
| bȧrgiėr /barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
| Bȧrlen /barlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
| båla /bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
| båz /båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
| bek /bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
| belet /belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
| bet sa /bet să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
| betrat /betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
| bezat /bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
| bezîka /bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
| bikac /bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
| bît /bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
| biale /b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
| bialáru̇s /b́olărus/ | Białorusin | b́olĕ + rus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
| blave /blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
| blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ | robaczek świętojański | blanťă + psł. *žužalica | słowo poświadczone |
| blåcha /blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
| blåne /blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
| blåtu /blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
| blij /blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
| blijene /blijenĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + -enĕ | złożenie |
| blinskat /blinskăt/ | kołysać | ??? | słowo poświadczone |
| blîzą /blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
| blîzek /blaizĕk/ I | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
| blîzek /blaizĕk/ II | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
| blîzîcia /blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
| blîzkje /blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
| bober /böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
| bose /bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
| boze /bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
| bǫbån /bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
| bǫcet /bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
| bǫkar /bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
| brak /brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
| brat /brot/ | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
| brȧdá /brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
| bråwŷ /bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
| brącet /brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
| brącîka /brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
| brést /brest/ | wiąz | psł. *brest | poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
| breza /breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
| brig /brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
| brizne /briznĕ/ | brzegowy | brig + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| brîtka /braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
| brod /bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
| broda /brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
| brodak /brödăk/ | brodzik | psł. *brodъkъ | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
| brodawîcia /brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
| brudegȧm /brüdegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
| bruder /brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
| bruderŷnka /brüderåinkă/ | żebrak | śdn. broder + -åinkă | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje brüderainkă |
| bruderska /brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
| bruga /brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
| bruk /brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
| brukaza /brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
| brukát /brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
| brut /brüt/ | panna młoda | śdn. brüt | słowo poświadczone |
| brûd /braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
| brûne /braunĕ/ | brązowy | śdn. brûn | zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny |
| bub /büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
| bucka /bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
| budąca mûchá /büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
| Bug /Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
| bukwŷ /bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
| bulet /bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
| bust /büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
| buwát /büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
| Buzac /Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
| Buzȧcak /Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
| Buza Matî /büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
| buzą /büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
| Buze /Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
| Buźǫtkiu /büźǫtťü | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
| bu̇k /buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
| bu̇ntie /bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
| bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
| bûd /baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
| bûk /bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
| bŷstre /boistrĕ/ | szybki, bystry | psł. *bystrъjь | poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
| bŷt /boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
C
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| cád /cod/ | dym; sadza; kopeć | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
| cadet /codĕt/ | kurzyć, dymić | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
| carne /cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
| casá /coso/ | miska, czasza | psł. *čaša | słowo poświadczone |
| caska /coskă/ | miseczka | coso + -kă | zdrobnienie z przyrostkiem -kă |
| cȧbår /cabår/ | ceber | psł. *čьbъrъ | słowo poświadczone |
| cȧrkî /carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
| cȧrkwîcia /carkvaićă/ | kaplica | psł. *cьrkъvica | słowo poświadczone |
| cȧrmak /carmăk/ | żółtko jaja | psł. *čьrmakъ | słowo poświadczone |
| cȧrnet /carnĕt/ | czernieć | psł. *čьrněti | formacja wzorem zåuknĕt, belĕt |
| cȧrnîcia /carnaićă/ | czarna jagoda | psł. *čьrnica | słowo poświadczone |
| cȧrw /carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
| cȧrw lezące /carv lezącĕ/ | ślimak | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
| cȧrwene /carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
| Céch /cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
| ceskie /cesťĕ/ | czeski | Cex + -sťĕ | Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
| cela /celă/ | pszczoła | psł. *bьčela | słowo poświadczone |
| celar /celăr/ | pszczelarz | celă + -ăr | formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
| cele /celĕ/ | pszczeli | psł. *bьčelьjь | słowo poświadczone |
| celu /celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
| cepak /cepăk/ | kij, kijak | psł. *cěpakъ | słowo poświadczone |
| cepŷ /cepoi/ | cep | psł. *cěpy | słowo poświadczone |
| cera /ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
| cerajse /cerojsĕ/ | wczorajszy | psł. *vьčerajьšьjь | formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
| cesat /cesăt/ | czesać | psł. *česati | słowo poświadczone |
| ce /cĕ/ | czy, lub | psł. *či | słowo poświadczone |
| céw /cev/ | cewka tkacka | psł. *cěvъ | słowo poświadczone |
| cikànîcia /cikănaićă/ | kózka? | niem. Zike + -naićă | słowo poświadczone |
| ciliûst /ciľaust/ | szczęka dolna | psł. *čeľustь | słowo poświadczone |
| cial /ćol/ | na zdrowie! | psł. *cělъ | słowo poświadczone |
| cirkác /cirkoc/ | świerszcz | onomatopeja + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
| cirkát /cirkot/ | ćwierkać? | onomatopeja, patrz pol. ćwierkać | rozkład złożenia cirkoc |
| citer /citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
| citèrdiśǫt /citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
| citèrnacte /citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnacti /citĕrnocti | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnàdist /citĕrnădist/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnarde /citĕrnordĕ/ | czworokątny | psł. *četyre + śdn. nôrd | słowo poświadczone |
| citwàru /citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
| citwiarte /ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
| cîpål /caipål/ | cebula | szlez-holszt zippel | słowo poświaczone |
| cîst /caist/ | liczyć | psł. *čisti | poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
| cîste /caistĕ/ | czysty | psł. *čistъjь | słowo poświadczone |
| cîsté /caiste/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
| cîstet /caistĕt/ | czyścić | psł. *čistiti | poświadczone w 3Sg: caistĕ |
| cîstu /caistü/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
| clåwácene /clåvăcenĕ/ | człowieczy, ludzki | psł. *čelvěčenъjь | słowo poświadczone |
| clåwak /clåvăk/ | człowiek | psł. *čelvěk | słowo poświadczone |
| crewu /crevü/ | trzewia, wnętrzności | psł. červo | słowo poświadczone |
| criw /criv/ | but, trzewik | psł. *červь | słowo poświadczone |
| criwnek /crivnĕk/ | szewc | criv + -nĕk | słowo poświadczone |
| cu /cü/ | co; że | psł. *čьso | słowo poświadczone |
| cûdze /cauʒĕ/ | cudzy, obcy, nieprzyjaciel | psł. *ťuďь | słowo poświadczone |
| cût /caut/ | czuć | psł. *čuti | poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
| cůn /cåun/ | czółno, łódka | psł. *čьlnъ | słowo poświadczone |
| cůnak /cåunăk/ | czółenko tkackie | psł. *čьlnъkъ | słowo poświadczone |
D
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| dade /dodĕ/ | zmarły | śdn. lüneb. dode | słowo poświadczone |
| dagat /dogăt/ | być wartym | śdn. dogen | poświadczone w 3Sg: dogă |
| dách /dox/ | przecież | śdn. doch | słowo poświadczone |
| dalek /dolĕk/ | daleko | psł. *daleko | słowo poświadczone |
| dalekie /doleťĕ/ | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
| dát /dot/ I | dać | psł. *dati | słowo poświadczone |
| dát /dot/ II | śmierć | śdn. dôt | słowo poświadczone, być może dod |
| dawek /dovĕk/ | jastrząb | psł. *davikъ | słowo poświadczone, niepewne |
| dawet /dovĕt/ | cisnąć, dławić | psł. *daviti | słowo poświadczone |
| dȧgiėl /daďėl/ | tygiel | śdn. degel | poświadczone w 3Sg: dovĕ |
| dȧglitie /dagliťĕ/ | powszedni | śdn. daglik | słowo poświadczone |
| dȧliá /daľo/ | długość | psł. *dьľa | poświadczone w ASg: dalą |
| dȧlna /dalnă/ | osnowa | psł. *dьľьna? -oje? | słowo poświadczone |
| dȧn /dan/ | dzień | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
| dȧnac /danăc/ | dzień | psł. *dьnьcь | słowo poświadczone |
| dȧncká /dancko/ | dzięki | śdn. dank + -ăk | słowo poświadczone |
| dȧnesne /danesnĕ/ | codzienny, dzienny | psł. *dьnešьnъjь | słowo poświadczone |
| dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
| dȧnsejse /danseisĕ/ | dzisiejszy | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
| dȧra /dară/ | dziura | psł. *dira | słowo poświadczone |
| dȧrgnǫt /dargnǫt/ | dzierga, wyczesywać (len) | psł. *dьrgnǫti | słowo poświadczone |
| dȧršår /daršår/ | młóckarz | śdn. derscher | słowo poświadczone |
| dåné /dåne/ | wewnątrz, w środku | psł. *dъně | słowo poświadczone |
| dånu /dånü/ | dno | psł. *dъno | słowo poświadczone |
| dånû /dånau/ | do wewnątrz, do środka | psł. *dъnu | słowo poświadczone |
| dåwá /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
| dåwáj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
| dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
| dedîcia /dedaićă/ | ojcowizna | psł. *dědica | poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
| dedîcia /dedaićă/ | dziedzina, spadek, dziedzictwo | psł. *dědina | poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön |
| degne /degnĕ/ | odpowiedni, warty | lüneb. dägen | słowo poświadczone |
| degá /dego/ | szpada | śdn. dege | słowo poświadczone |
| dék /dek/ | dach | śdn. dâk | słowo poświadczone |
| delet /delĕt/ | dzielić | psł. *děliti | poświadczone w 3Sg: delĕ |
| demutichie /demütix́ĕ/ | pokorny, uległy | śdn. dêmödich | słowo poświadczone |
| den /den/ | Duńczyk | śdn. Dêne | zapożyczenie ze śdn. |
| denkát /denkot/ | myśleć | śdn. denken | słowo poświadczone |
| deta /detă/ | dziecko | psł. *dětę | słowo poświadczone, obocznie detą |
| detîne /detainĕ/ | dziecinny | psł. *dětinъjь | słowo poświadczone |
| dewa /devă/ | dziewczyna; służąca | psł. *děva | słowo poświadczone |
| dewka /defkă/ | dziewczyna; córka | psł. *děvъka | słowo poświadczone |
| diada /ďodă/ | dziadek, ojciec matki | psł. *děda | poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
| dialat /ďolăt/ | pracować, działać | psł. *dělati | poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
| dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ | pracowity | psł. *dělatovьnъjь | słowo poświadczone |
| dialu /ďolü/ | dzieło, praca, wysiłek | psł. *dělo | słowo poświadczone |
| diatka /ďotkă/ | dziecko | psł. *dětъka | słowo poświadczone |
| dif /dif/ | złodziej | śdn. dief | słowo poświadczone |
| dik /dik/ | staw | śdn. dîk | słowo poświadczone |
| dikie /diťĕ/ | gruby | lüneb. dick | słowo poświadczone |
| din /din/ | także, też | śdn. den | słowo poświadczone |
| dingat /dingăt/ | wynajmować | śdn. dingen | słowo poświadczone |
| diǫsna /ďǫsnă/ | dziąsło | psł. *dęsna | słowo poświadczone |
| dirzet /dirzĕt/ | trzymać, powztrzymywać | psł. *dьržiti | słowo poświadczone |
| disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
| disątàru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
| disątdisiǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
| disąt pątstig /disąt pątstig/ | tysiąc | disąt + pątstig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
| disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
| diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
| diwątàru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
| diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
| disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
| diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
| diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
| dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
| dîpaste /daipostĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupastъjь | słowo poświadczone |
| dîpawe /daipovĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupavъjь | słowo poświadczone, ale por. daipostĕ |
| dîská /daisko/ | stół | śdn. disk | słowo poświadczone |
| dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
| dîwe /daivĕ/ | dziki | psł. *divъjь | słowo poświadczone |
| dlån /dlån/ | dłoń | psł. *dolnь | słowo poświadczone |
| dobål /döbål/ | djabeł | śdn. duvel | słowo poświadczone |
| dol /döl/ | dół, dolina | psł. *dolъ | słowo poświadczone |
| dolda /döldă/ | (duży) garnek | śdn. dulte | poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane |
| dor /dör/ I | dwór | psł. *dvorъ | słowo poświadczone |
| dor /dör/ II | prze-, przez, (durch) | śdn. dor | słowo poświadczone |
| dorstiat /dörsťăt/ | być spragnionym | śdn. dörsten | poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ |
| dorianak /döŕonăk/ | dzierżawca | dör + -'onăk | formacja wzorem dör-döŕonkă |
| dorianka /döŕonkă/ | dzierżawczyni | psł. *dvořanъka | słowo poświadczone |
| dost /döst/ | dość | psł. *dostъ | słowo poświadczone, obocznie düst |
| dǫb /dǫb/ | dąb; drzewo | psł. *dǫbъ | słowo poświadczone |
| dǫbak /dǫbăk/ | drzewko | dǫb + -ăk | słowo poświadczone |
| dǫbîcia /dǫbaićă/ | sad, dąbrowa | dǫb + -aićă | słowo poświadczone |
| dǫbrianka /dǫbŕonkă/ | galas, dębianka | psł. *dǫbřanъka | słowo poświadczone |
| dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe | słowo poświadczone, obocznie dǫpă |
| dǫpiat /dǫṕăt/ | chrzcić | śdn. dôpen | poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg |
| dǫpnîcia /dǫpnaićă/ | chrzcielnica | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo poświadczone |
| dǫt /dǫt/ | dąć, dmuchać | psł. *dǫti | poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
| drȧle /dralĕ/ | prędki, szybki | śdn. dral | słowo poświadczone |
| drȧmeta /drametă/ | fujarka | śdn. drummete | słowo poświadczone |
| dråwa /dråvă/ | drwa | psł. *drъva | słowo poświadczone |
| dråwene /dråvenĕ/ | drewniany | dråvă + -enĕ | słowo poświadczone |
| dråwnu /dråvnü/ | drewno | psł. *drъvьno | słowo poświadczone |
| dråzet /dråzĕt/ | drżeć | psł. *drъžiti | poświadczone w 3Sg: dråzĕ |
| dremat /dremăt/ | śnić, marzyć we śnie | psł. *drěmati | poświadczone w 2Sg: dremĕs |
| drén /dren/ | cierń | psł. *dernъ | słowo poświadczone |
| drene /drenĕ/ | ciernie | psł. *dernьje | słowo poświadczone |
| drenuwate /drenüvotĕ/ | cierniowy | dren + -üvotĕ | słowo poświadczone |
| drét /dret/ | drzeć | psł. *derti | poświadczone w 3Sg: derĕ |
| Drewes /Drevĕs/ | Andrzej | śdn. Drêwes | słowo poświadczone |
| Dreweska /Dreveskă/ | Andrzejek | Drevĕs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| drewu /drevü/ | drzewo | psł. *dervo | rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane |
| driste /dristĕ/ | odważny, mężny | śdn. drîst | słowo poświadczone |
| driwene /drivenĕ/ | drzewny | psł. *dervenъjь | słowo poświadczone |
| drizȧl /drizal/ | pas do przepasywania czy podciągania odzieży | psł. *dьržalь | słowo poświadczone |
| druwa /drüvă/ | winogrono | śdn. drûve | słowo poświadczone |
| drûde /draudĕ/ | niekiedy | psł. *drugdy | słowo poświadczone |
| drûg /draug/ | inny, drugi, jeden | psł. *drugъ | słowo poświadczone |
| drûg drûgû /draug draugau/ | jeden drugiemu | psł. *drugъ drugu | słowo poświadczone |
| drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ | jeden przeciw drugiemu | psł. *drugъ + śdn. gegen | słowo poświadczone |
| drûgie /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
| drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
| drûzet /drauzĕt/ | pomagać | psł. *družiti | słowo poświadczone |
| du /dü/ | do | psł. *do | słowo poświadczone |
| duble /düblĕ/ | podwójny | śdn. dubbel | słowo poświadczone, obocznie dubbelt? |
| dublér /dübler/ | rodzaj monety, dytki | śdn. dubler | słowo poświadczone |
| dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
| dubré /dübre/ | dobrze | psł. *dobrě | słowo poświadczone |
| dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | psł. dobrъjь dьnь | zwrot poświadczony |
| dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | psł. *dobrъjь večerъ | zwrot poświadczony |
| dubru /dübrü/ | dobro | psł. *dobro | słowo poświadczone, znaczenie niepewne |
| dujet /düjĕt/ | doić | psł. *dojiti | słowo poświadczone |
| dujokie /düjoťĕ/ | dwojaki | psł. *dъvojakъjь | słowo poświadczone jako düjocĕ, niepewne |
| dukiuncet /düťüncĕt/ | dokończyć | psł. *dokončiti | słowo poświadczone |
| dum /düm/ | dom, posiadłość | psł. *domъ | słowo poświadczone |
| dumá /dümo/ | do domu | psł. *doma | słowo poświadczone |
| Dumas /Dümăs/ | Tomasz | śdn. Domas | słowo poświadczone |
| Dumaska /Dümoskă/ | Tomek | Dümăs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| dupîte /düpaitĕ/ | pijany | psł. *dopitъjь | słowo poświadczone |
| dust /düst/ | dość | psł. *dostь | słowo poświadczone, obocznie döst |
| duzȧdát sa /düzadot să/ | doczekać się | psł. *dožьdati sę | formacja wzteczna od poświadczonego düzaidăt |
| duzîdat /düzaidăt/ | oczekiwać | psł. *dožidati | słowo poświadczone |
| du̇dȧja /dudajă/ | dudy | śdn. dûdey | słowo poświadczone |
| du̇ldichie /duldix́ĕ/ | cierpliwy | śdn. duldich | słowo poświadczone |
| dûsa /dausă/ | dusza | psł. *duša | słowo poświadczone |
| dûsne /dausnĕ/ | zaduszny | psł. *dušьnъjь | słowo poświadczone |
| důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
| důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
| důgiéråt /dåuďĕråt/ | długodziób | psł. *dъlg-o-rъtъ | słowo poświadczone |
| důgiu /dåuďü/ | długo | psł. *dъlgo | słowo poświadczone |
| důzne /dåuznĕ/ | dłużny, winny | dåug + -nĕ | złożenie wzorem pl. dłużny |
| důznek /dåuznĕk/ | dłużnik, winowajca | dåug + -nĕk | poświadczone w NSg: dåuznaicĕ |
| dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
| dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
| dwenàcté /dvenăcte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenacté /dvenocte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenàcti /dvenăcti/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenàdist /dvenădist/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwîgát /dvaigot/ | dźwigać, podnosić | psł. *dvigati | iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
| dwîgnǫt /dvaignǫt/ | dźwignąć, podnieść | psł. *dvignǫti | słowo poświadczone |
| dŷchat /dåixăt/ | chuchać | psł. *dyxati | poświadczone w 3Sg: dåixă |
| dŷm /dåim/ | dym | psł. *dymъ | słowo poświadczone |
| dŷmat /dåimăt/ | dmuchać | psł. *dymati | poświadczone w 3Sg: dåimă |
E
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
| eluwe /elüvĕ/ | cały | śdn. hêl + -üvĕ | słowo poświadczone |
| emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
| enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
| engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
| engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
| erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
| erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
| erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
| ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
| flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
| flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
| flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
| Francoz /froncöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dolno-niemieckiego |
| Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
G
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| gabel /gobel/? | widelec | śdn gåb(e)l | słowo poświadczone, ale niepewne |
| gád /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
| gade /godĕ/ | gadzi, węży | psł. *gadьjь | słowo poświadczone |
| gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
| gáj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
| galǫz /golǫz/ | gałąź | psł. *galǫzь | słowo poświadczone |
| gárd /gord/ I | stajnia, obora | psł. *gordь | słowo poświadczone |
| gárd /gord/ II | zamek, gród; sąd | psł. *gordъ | słowo poświadczone |
| gardîste /gordaistĕ/ | grodzisko, plac grodowy | psł. *gordišče | słowo poświadczone |
| Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
| gárch /gorx/ | groch; wyka | psł. *gorxъ | słowo poświadczone |
| garnak /gornăk/ | garnek (na mleko) | psł. *gъrnъkъ | słowo poświadczone |
| garnet /gornĕt/ | mówić, gadać | psł. *gorniti | słowo poświadczone |
| garsle /gorslĕ/ | garść | psł. *gъrstlьje | słowo poświadczone |
| gaset /gosĕt/ | gasić | psł. *gasiti | poświadczone w 3Sg: gosĕ |
| gát /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatъ~gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
| gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
| gȧklår /gaklår/ | kuglarz | gôkeler | słowo poświadczone |
| gȧlá /galo/ | strój odświętny, urzędowy | por. niem. Gala | słowo poświadczone |
| gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
| gȧlèrepá /galĕrepo/ | marchew | galĕ + repo | słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo |
| gȧlgvŷ /galgvoi/ | szubienica; wieszak | śdn. galge | słowo poświadczone |
| gȧnat /ganăt/ | być życzliwym | śdn. gannen | poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
| gȧnc /ganc/ | cały | niem. ganz | słowo poświadczone |
| gȧng /gang/ | przejście, korytarz | śdn. gank | słowo poświadczone |
| gåzîwe /gåzaivĕ/ | prędki, szybki | psł. *gъzivъjь | słowo poświadczone |
| gåzet /gåzĕt/ | gzić się, wzciekać się (o bydle) | psł. *gъzъ + -iti | poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
| gegén /gegen/ | przeciwko | śdn. gegen | słowo poświadczone |
| giole /ďölĕ/ | goły | psł. *golъjь | słowo poświadczone |
| giolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
| giolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
| giora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
| giorcanek /ďörconĕk/ | stwór górski, górzanin | psł. *gorьčanikъ | słowo poświadczone |
| giorét sa /ďöret să/ | palić się | psł. *gorěti sę | słowo poświadczone |
| giorka /ďörkă/ | górka, pagórek | psł. *gorъka | słowo poświadczone |
| giorkie /ďörťĕ/ | gorzki | psł. *gorьkъjь | słowo poświadczone |
| Giorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
| giujek /ďüjĕk/ | uzdrowiciel | psł. *gojikъ | słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" |
| giujet /ďüjĕt/ | leczyć, goić | psł. *gojiti | poświadczone w 3Sg: ďüjĕ |
| giujît sa /ďüjait să/ | goić się | psł. *gojiti sę | poświadczone w 3Sg: ďüji-să |
| giulia /ďüľă/ | pustkowie, wrzosowisko | psł. *golьja | słowo poświadczone |
| giune /ďünĕ/ | gówno | psł. *govьno | poświadczone w GSg: ďünă |
| giust /ďüst/ | gość | psł. *gostь | słowo poświadczone |
| giustnîcia /ďüstnaićă/ | kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta | psł. *gostьnica | słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze |
| giuzd /ďüzd/ | gwóźdź; kołek | psł. *gvozdь | słowo poświadczone |
| giûster /ďaustĕr/ | jaszczur | psł. *guščerъ | poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe |
| gîmne /ďaimnĕ/ | gumno, zabudowa gospodarska | psł. *gumьno | słowo poświadczone |
| gladkie /glotťĕ/ | gładki; ładny | psł. *gladъkъjь | słowo poświadczone |
| glazá /glozo/ | szkło; szklanka | śdn. glas | słowo poświadczone |
| glaznek /gloznĕk/ | szklarz | glozo + -nĕk | słowo poświadczone |
| glåd /glåd/ | głód | psł. *goldъ | słowo poświadczone |
| glådet /glådĕt/ | głodować, biedować | psł. *golděti | poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ |
| glåduwat /glådüvăt/ | głodować, biedować | psł. *goldovati | poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
| glåduwate /glådüvotĕ/ | głodny | psł. *goldovatъjь | słowo poświadczone |
| glåduwne /glådüvnĕ/ | biedny | psł. *goldovьnъjь | słowo poświadczone |
| glåduwnote /glådüvnotĕ/ | biedny | psł. *goldovьnatъjь | słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
| glåwa /glåwă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
| glåwénene /glåwĕnenă/ | dotyczący główki lnu | psł. *golvenenъjь | słowo poświadczone |
| glåwîna /glåwaină/ | główka lnu | psł. *golvina | słowo poświadczone |
| glåwka /glåfkă/ | główka lnu | psł. *golvъka | słowo poświadczone |
| glåwne /glåwnĕ/ | głowowy, główny | psł. *golvьnъjь | słowo poświadczone |
| gliǫdat /gľǫdăt/ | śnić | psł. *ględati | poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
| glîná /glaino/ | glina | psł. *glina | słowo poświadczone |
| Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
| glînene /glainenĕ/ | gliniany | psł. *glinenъjь | słowo poświadczone |
| glîpe /glaipĕ/ | młody | psł. *glupъjь | słowo poświadczone |
| glîpîna /glaipaină/ | młodzież | glaipĕ + -aină | utworzone wzorem sch. omladina |
| glîpust /glaipüst/ | młodość | psł. *glupostь | utworzone wzorem råd-rådüst |
| glîsta /glaistă/ | glista, robak | psł. *glista | słowo poświadczone, być może glaist |
| glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
| glǫbek /glǫbĕk/ | głęboko | psł. *glǫboko | słowo poświadczone |
| glǫbukie /glǫbüťĕ/ | głęboki | psł. *glǫbokъjь | słowo poświadczone |
| gluene /glüenĕ/ | żarzący się | por. płn.-wzch.-brand. glönich | słowo poświadczone |
| glu̇pse /glupsĕ/ | zdradliwy, podstępny | śdn. glupesch | słowo poświadczone |
| glûchie /glaux́ĕ/ | głuchy | psł. *gluxъjь | słowo poświadczone |
| gnát /gnot/ | gnać | psł. *gъnati | poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
| gnåle /gnålĕ/ | zgniły | psł. *gnilъjь | słowo poświadczone |
| gnést /gnest/ | gnieść | psł. *gnesti | poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
| gnéw /gnev/ | gruczoł? | psł. *gněv | poświadczone w l. mn.: gnevoi |
| gnezdît sa /gnezdait-să/ | gnieździć się | psł. *gnězditi sę | słowo poświadczone |
| gnîdá /gnaido/ | gnida | psł. *gňida | poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
| gnît /gnait/ | gnić | psł. *gniti | poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
| gnuj /gnüj/ | gnój | psł. *gnojь | słowo poświadczone |
| gnujene /gnüjenĕ/ | gnojowy | psł. *gnojenъjь | słowo poświadczone |
| gniazde /gńozdĕ/ | gniazdo | psł. *gnězdo | słowo poświadczone |
| gǫs /gǫs/ | gęś | psł. *gǫsь | słowo poświadczone |
| gǫse /gǫsĕ/ | gęsi | psł. *gǫsьjь | słowo poświadczone |
| gǫsiar /gǫśăr/ | gąsior | psł. *gǫsьjařь | słowo poświadczone |
| gǫska /gǫskă/ | biały chleb, bułka | psł. *gǫsъka | słowo poświadczone |
| gǫste /gǫstĕ/ | gęsty | psł. *gǫstъjь | słowo poświadczone |
| gráb /grob/ | grab | psł. *grabъ | poświadczone w ASg: groboi |
| grabȧlnek /grobalnĕk/ | świder ciesielski (do grabi) | psł. *grabьlьnikъ | słowo poświadczone |
| grablé /groble/ | grabie | psł. *grabľě | słowo poświadczone |
| greblu /greblü/ | ożóg, pogrzebacz | psł. *greblo | słowo poświadczone |
| grád /grod/ | grad | psł. *gradъ | słowo poświadczone |
| gratewár /grotevor/ | dziadek | dn. grôte-vâer | słowo poświadczone |
| gratka /grotkă/ | babka, matka ojca | śdn. grôteke | słowo poświadczone |
| gratiát /groťot/ | chwalić | śdn. groten | słowo poświadczone |
| grawá /grovo/ | rów | śdn. grave | słowo poświadczone |
| grawena /grovenă/ | starzec, siwy mężczyzna | śdn. grawe + -enă | słowo poświadczone |
| grȧmat /gramăt/ | grzmieć | psł. *grьměti | słowo poświadczone |
| gréch /grex/ | grzech | psł. *grěxъ | słowo poświadczone |
| grensa /grensă/ | granica | śdn. grense, z pol. granica | słowo poświadczone |
| gresît sa /gresait-să/ | grzeszyć | psł. *grěšiti + să | słowo poświadczone |
| gresnar /gresnăr/? | grzesznik | psł. *grešьnařь | poświadczone w DPl: gresnărüm |
| gresnek /gresnĕk/ | grzesznik | psł. *grěšьnikъ | poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
| grėbiåt /grėb́åt/ | grzbiet, plecy | psł. *xrьbьtъ, nieregularnie | słowo poświadczone |
| gribin /gribin/ | grzebień | psł. *grebenь | słowo poświadczone |
| gribinátîcia /gribinătaićă/ | kręgosłup | psł. *grebenatica | słowo poświadczone |
| griját /grijot/ | grzać | psł. grějati | poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
| griǫda /gŕǫdă/ I | belka | psł. *gręda | słowo poświadczone |
| griǫda /gŕǫdă/ II | grzęda | psł. *gręda | słowo poświadczone |
| grîb /graib/ | grzyb | psł. *gribъ | poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld |
| grîba /graibă/ | drobne pieniądze, grosze | psł. *grubyjě | słowo poświadczone, ale niepewne |
| grîp /graip/ | kupa, stos | być może śdn. grîpe | słowo poświadczone |
| grodling /grödling/ | kiełb | dn. grödeling | słowo poświadczone |
| grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
| grulikie /grüliťĕ/ | okrutny, okropny | śdn. grülik | słowo poświadczone |
| gruzne /grüznĕ/ | brzydki, szpetny | psł. *grozьnъjь | słowo poświadczone |
| grûk /grauk/ | grusza | psł. *gruša skontaminowana z *buk | słowo poświadczone |
| grûsŷ /grausåi/ | grusza | psł. *gruš-y | słowo poświadczone |
| guld /güld/ | złoto; gulden (pieniądz) | śdn. güld | słowo poświadczone |
| guldån /güldån/ | gulden (pieniądz) | śdn. gülden | słowo poświadczone |
| guldione /gülďonĕ/ | pozłacany | śdn. güld + -'onĕ | słowo poświadczone |
| gu̇rkî /gurťai/ | ogurek | śdn. gurke | słowo poświadczone |
| gu̇t | dobrze | niem. gut | słowo poświadczone |
| gwiazda /gjozdă/ | gwiazda | psł. *gvězda | słowo poświadczone |
| gwiazdka /gjoz(d)kă/ | gwiazdka | psł. *gvězdъka | słowo poświadczone |
Ch
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| chala /xolă/ | chwała, sława | psł. *xvala | derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
| chalet /xolĕt/ | chwalić | psł. *xvaliti | poświadczone w 3Sg: xolĕ |
| charna /xornă/ | pokarm, pożywienie | psł. *xorna | słowo poświadczone |
| charnet /xornĕt/ | karmić, żywić | psł. *xorniti | słowo poświadczone |
| charstîwe /xorstaivĕ/ | parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty | psł. *xorstivъjь | słowo poświadczone |
| charstŷ /xorståi/ | krosta, parch; świerzb | psł. *xorsty | poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
| chȧrwat /xarvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie |
| chėmil /x́ėmil/ | chmiel | psł. *xъmělь | słowo poświadczone |
| chiorac /x́örăc/ | zły duch, djabeł | psł. *x(v)orьcь | słowo poświadczone |
| chiore /x́örĕ/ | zły, niedobry; brzydki | psł. *x(v)orъjь | słowo poświadczone |
| chiorîcia /x́öraićă/ | zło | x́örĕ + -aićă | rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă |
| chiost /x́öst/ | miotła, pomiotło | psł. *xvostъ | słowo poświadczone |
| chiudet /x́üdĕt/ | iść | psł. *choditi | słowo poświadczone |
| chiutá /x́üto/ | chata, chałupa | niem. Hütte | słowo poświadczone |
| chîzá /x́aizo/ | chałupa, chata | psł. *xyža | rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
| chîzka /x́aiskă/ | chałupka, chatka | x́aizo + -kă | zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo |
| chîzne /x́aiznĕ/ | chałupne, około chałupy | psł. *xyžьnъjь | słowo poświadczone |
| chlåd /xlåd/ | chłód | psł. *xoldъ | słowo poświadczone |
| chlådene /xlådenĕ/ | chłodny | psł. *xoldenъjь | słowo poświadczone |
| chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
| chlǫd /xlǫd/ | laska, kij | psł. *xlǫdъ | słowo poświadczone |
| chrąst /xrąst/ | chrząszcz, chrabąszcz | psł. *xręščь | słowo poświadczone |
| chrián /xŕon/ | chrzan | psł. *xrěnъ | słowo poświadczone |
| chriûd /xŕaud/ | bicz, bat | psł. *xřudъ | słowo poświadczone |
| chriûdek /xŕaudĕk/ | smyczek | psł. *xřudikъ | słowo poświadczone |
| chrume /xrümĕ/ | kaleki, chromy | psł. *xromъjь | słowo poświadczone |
| chrumene /chrümenĕ/ | obrażenie, skaleczenie | psł. *xromenьje | słowo poświadczone |
| chûdac /x́audăc/ | zły duch, djabeł, szatan | psł. *xudьcь | słowo poświadczone |
| chûde /x́audĕ/ | marny, lichy; zły, niedobry; brzydki | psł. *xudъjь | słowo poświadczone |
| chûdîcia /x́audaićă/ | marność, coś złego | psł. *xudica | słowo poświadczone |
Î
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| î /ai/ I | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
| î /ai/ II | ej, hej | psł. *aj | słowo poświadczone |
| îbezat /aibezăt/ | uciec | psł. uběžati | słowo poświadczone |
| îbet /aibĕt/ | zabić, ubić | psł. ubiti | słowo poświadczone |
| îbrukát /aibrükot/ | ukłuć, ubóść | î- + brükot | słowo poświadczone |
| îbust /aibüst/ | ukłuć, ubóść | psł. ubosti | słowo poświadczone |
| îdawet /aidovĕt/ | udusić, zadusić | psł. udaviti | słowo poświadczone |
| îdialat /aiďolăt/ | zrobić | psł. udělati | poświadczony imiesłów: aiďălonă |
| îdelet /aidelĕt/ | oddzielić | psł. uděliti | słowo poświadczone |
| îdrûzet /aidrauzĕt/ | pomóc | psł. udružiti | poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
| îklestet /aiklestĕ/ | ścisnąć | psł. *uklěščiti | poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ |
| îkǫset /aikǫsĕt/ | ugryźć, ukąsić | psł. *ukǫsiti | poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
| îkrast /aikrăst/ | ukraść | psł. *ukrasti | poświadczone gerundium: aikrădinĕ |
| îkrujet /aikrüjĕt/ | ukroić, odciąć | psł. *ukrojiti | słowo poświadczone |
| îlumet /ailümĕt/ | ułamać | psł. *ulomiti | słowo poświadczone |
| îlûcet /ailaucĕt/ | utrafić | psł. *ulučiti | słowo poświadczone |
| îmarzat /aimorzăt/ | zmarznąć | psł. *umoržati | poświadczony imiesłów : aimărzonĕ |
| îmret /aimrĕt/ | umrzeć | psł. *umerti | poświadczony imiesłów: aiḿortĕ |
| îmûdît sa /aimaudait să/ | opóźnić się | psł. *umuditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să |
| îplatet /aiplotĕt/ | zapłacić, opłacić | psł. *uplatiti | poświadczone w 3Sg: aiplotĕ |
| îprąst /aiprąst/ | uprząść | psł. *upręsti | słowo poświadczone |
| îpûstet /aipaustĕt/ | upuścić | psł. *upustiti | poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs |
| îrezat /airezăt/ | uciąć, odciąć | psł. *urězati | poświadczone w 3Sg: airezĕ |
| îrudît sa /airüdait să/ | urodzić się | psł. *uroditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să |
| îsact /aisăct/ | uciąć, usiec, skosić | psł. *useťi | słowo poświadczone |
| îsȧgat /aisagăt/ | oszlifować | ai- + śdn. sagen | poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogăt |
| îstrîzat /aistraizăt/ | ostrzyc | psł. *ustrižati | poświadczony imiesłów: aistraizonĕ |
| îšapat /aišopăt/ | stwarzać | ai- + šopăt | |
| ît /ait/ | iść | psł. *iti | słowo poświadczone |
| îta /aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
| îtąt /aitąt/ | uciąć | psł. *utęti | poświadczone w 3Sg: aitnĕ |
| îtupît sa /aitüpait să/ | utopić się | psł. *utopiti sę | poświadczone w 3Sg: aitüpi să |
| îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ | przywiązać | psł. *uvęzati | poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ |
J
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| jabkiu /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
| jablun /joblün/ | jabłoń | psł. *jablonь | słowo poświadczone |
| jagièda /joďĕdo/ | wysypka? | psł. *jagody | słowo poświadczone, znaczenie niejasne |
| jagną /jogną/ | jagnię | psł. *jagnę | słowo poświadczone |
| jaji /joji/ | jajko; jądro | psł. *jaje | słowo poświadczone |
| jaluwe /jolüvĕ/ | jałowy, niepłodny | psł. *jalovъjь | słowo poświadczone |
| jaluwîcia /jolüvaićă/ | jałówka | psł. *jalovica | słowo poświadczone |
| jamá /jomo/ | jama; dół na grób | psł. jama | słowo poświadczone |
| jár /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
| jarmic /jormic/ | szpada | psł. *jarъ měčь? niepewne | słowo poświadczone |
| jasènîna /josĕnaină/ | las jesionowy | psł. *jasenina | słowo poświadczone |
| jasin /josin/ | jesion | psł. *jasenь | słowo poświadczone |
| jastrŷ /jostråi/ | Wielkanoc | psł. *jastry | słowo poświadczone |
| jawar /javăr/ | jawor | psł. *javorъ | poświadczone w l.mn.: javårĕ |
| jáz /joz/ | ja | psł. *jazъ | słowo poświadczone, obocznie: jo |
| jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
| jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
| jȧgiėr /jaďėr/ | myśliwy | śdn. jeger | słowo poświadczone, obocznie jagår |
| jȧcht /jaxt/ | polowanie | śdn. jacht | słowo poświadczone |
| jȧnác /janoc/ | jedynak | psł. *jedьnačь | słowo poświadczone |
| jågla /jåglă/ | igła | psł. *jьgla | słowo poświadczone |
| jågra /jågră/ | gra | psł. *jьgra | rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră |
| jåkra /jåkră/ | ikra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
| jåskra /jåskră/ | iskra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
| jåzba /jåzbă/ | izba, świetlica | psł. *jьstъba | słowo poświadczone |
| jąc /jąc/ | przełyk | psł. *jěťь, nieregularnie | słowo poświadczone |
| jącåne /jącånĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьnьnъjь | słowo poświadczone |
| jącånek /jącånĕk/ | trznadel | psł. *jęčьnьnikъ | słowo poświadczone |
| jącmin /jącmin/ | jęczmień | psł. *jęčьmenь | słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi |
| jącmine /jącminĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьmenьnъjь | słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ |
| jąt /jąt/ | chwytać, łapać, brąć | psł. *jęti | poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ |
| jątrènîcia /jątrĕnaićă/ | jątrznica, kiszka | psł. *jętrenica | słowo poświadczone |
| jé /je/ | tak (potwierdzenie) | śdn. je | słowo poświadczone |
| jéd /jed/ | jedzenie, jadło | psł. *jědь | poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
| jedna /jednă/ | potrawa | psł. *jědьna(ja) | słowo poświadczone |
| jedzna /jeʒdnă/ | jedzenie | psł. *jěďьna(ja) | słowo poświadczone |
| jesera /jeseră/ | ości u kłosa, wąsy, kolce | psł. *jesera | słowo poświadczone |
| jést /jest/ | jeść | psł. *jěsti | słowo poświadczone |
| jezdet /jezdĕt/ | jeździć | psł. *jězditi | słowo poświadczone |
| Jezu̇s /Jezus/ | Jezus | śdn. Jesus | słowo poświadczone |
| jėgrîcia /jėgraićă/ | zabawa | psł. *jьgrica | słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă |
| jėlma /jėlmă/ | wiąz, brzost | psł. *jьlьma | słowo poświadczone |
| jėlmuwe /jėlmüvĕ/ | wiązowe, z wiązu | jėlmă + -üvĕ | słowo poświadczone |
| jėwér /jėver/ | wiór, trzaska | psł. *jьverъ | słowo poświadczone |
| jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
| jisin /jisin/ | jesień | psł. *jesenь | słowo poświadczone |
| jisin-mand /jisin-mond/ | wrzesień | psł. *jesenь + śdn. mând | słowo poświadczone |
| jist /jist/ | jeszcze | psł. *ješče | słowo poświadczone |
| jiz /jiz/ | jeż | psł. *ježь | słowo poświadczone |
| jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
| jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
| jî /jai/ | wy | śdn. jî | słowo poświadczone |
| jîgiu /jaiďü/ | jarzmo | psł. *jьgo | słowo poświadczone |
| jîgrát /jaigrot/ | bawić się, grać | psł. *jьgrati | poświadczone w 3Pl: jaigroją |
| jînam /jainăm/ | gdzie indziej | psł. *jьnamъ | słowo poświadczone |
| jîmat /jaimăt/ | łapać, łowić | psł. *jьmati | słowo poświadczone |
| jîmą /jaimą/ | imię | psł. *jьmę | słowo poświadczone |
| jînde /jaindĕ/ | kiedyś, pewnego razu | psł. *jьngdy | wzorem poświadczone draudĕ |
| jîne /jainĕ/ | inny | psł. *jьnъjь | poświadczono zaimek z rdzeniem jain- |
| jîstu /jaistü/ | nerka | psł. *jьsto | poświadczone w l.mn.: jaistă |
| jǫdre /jǫdrĕ/ | jądro, ziarno orzecha | psł. *jędro | słowo poświadczone |
| jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
| jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
| ju̇nge /jungĕ/ | młody | śdn. junk | słowo poświadczone |
| jûnac /jaunăc/ | młody byk | psł. *junьcь | słowo poświadczone |
| jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
| jûtru /jautrü/ | poranek | psł. *jutro | słowo poświadczone |
| jûz /jauz/ | już | psł. *juže | słowo poświadczone |
| jûzîna /jauzaină/ | obiad | psł. *južina | słowo poświadczone |
K
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| kabált /kobolt/ | krasnoludek, chochlik, kobold | śdn. kobolt | słowo poświadczone |
| kád /kod/ | skrzynka międlicy | psł. *kadь | słowo poświadczone |
| kák, kak /kok, kăk/ | jak | psł. *kako | słowo poświadczone |
| kaká /koko/ | pręgierz | śdn. kâk | słowo poświadczone |
| kakát /kokot/ | kakać, robić kupę | psł. *kakati | słowo poświadczone |
| kál /kol/ | kapusta | śdn. kôl | słowo poświadczone |
| kám /kom/ | dokąd | psł. *kamo | słowo poświadczone |
| kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
| kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
| kapår /kopår/ | miedź | śdn. kopper | zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
| kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
| kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
| kárk /kork/ | noga (u zwierzęcia)? | psł. *korkъ | rozkład złożenia korťĕtüc |
| karkiétuc /korťĕtüc/ | kret | psł. *korkъ + -točь | słowo poświadczone |
| kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
| kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
| kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
| kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
| karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
| karwe /korvĕ/ | krowi | psł. *korvьjь | słowo poświadczone |
| Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
| kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
| kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
| kå /kå/ | ku | psł. *kъ | słowo poświadczone |
| kål /kål/ | kieł | psł. *kъlъ | niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
| kåtu /kåtü/ | kto | psł. *kъto | słowo poświadczone |
| Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
| k(å)rŷ, /k(å)råi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone |
| kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
| kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone |
| kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
| kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
| kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
| kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
| kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
| kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
| kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
| klagá /klogo/ | skarga | śdn. klage | słowo poświadczone |
| klare /klorĕ/ | czysty; wódka | śdn. klare | słowo poświadczone |
| klást /klost/ | kłaść | psł. *klasti | poświadczone w 3Sg: klodĕ |
| klȧnîka /klanaikă/ | ten, który przeklina | psł. *klьnika | słowo poświadczone |
| klȧc /klac/ | kij, drążek, laska | śwn. kloz | słowo poświadczone |
| klȧpa /klapă/ | most zwodzony | por. niem. Klappe | słowo poświadczone |
| klȧwår /klavår/ | kawaler | śdn. klover | słowo poświadczone |
| klȧwrek /klavrĕk/ | chłopak, chłopiec | śdn. klover + -ĕk | słowo poświadczone |
| klåda /klådă/ | beczka | psł. *kolda | słowo poświadczone |
| klåkiol /klåťöl/ | dzwon; zegar | psł. *kolkolъ | słowo poświadczone |
| klåkiolak /klåťölăk/ | dzwonek | psł. *kolkolъkъ | słowo poświadczone |
| klåkionak /klåťönăk/ | dzwonek (kwiat) | psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- | słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
| klånîcia /klånaićǎ/ | kłonica (u wozu) | psł. *kolnica | słowo poświadczone |
| klås /klås/ | kłos | psł. *kolsъ | słowo poświadczone |
| klåse /klåsĕ/ | kłosie | psł. *kolsьje | słowo poświadczone |
| kląt /kląt/ | kląć, przeklinać | psł. *klęti | poświadczone w 3Sg: klanĕ |
| klen /klen/ | klon | psł. *klenъ | rozkład przymiotnika klenüvĕ |
| klenuwe /klenüvĕ/ | klonowy | psł. *klenovъjь | słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
| klestet /klestĕt/ | ściskać | psł. *klěščiti | rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ |
| klicka /klickă/ | czapeczka | niem. Klitz + -kă | słowo poświadczone |
| klika /klikă/ | członek męzki | ? | słowo poświadczone |
| klit /klit/ | nieduży garnek | śdn. klît | słowo poświadczone |
| kliûc /kľauc/ | klucz | psł. *kľučь | słowo poświadczone |
| kliûd /kľaud/ | myśl, rada | psł. *kľudъ? | słowo poświadczone |
| klîbá /klaibo/ | głowica na dachu | śdn. klûwe | słowo poświadczone |
| klǫb /klǫb/ | biodro | psł. *klǫbъ | słowo poświadczone |
| klǫbak /klǫbăk/ | kłębek | psł. *klǫbъkъ | słowo poświadczone |
| klubek /klübĕk/ | kapelusz | psł. *klobukъ | słowo poświadczone |
| klubûcnek /klübaucnĕk/ | kapelusznik | klübĕk + -nĕk | słowo poświadczone |
| klubûcnia /klübaucńă/ | wytwórnia kapeluszy | klübĕk + -ńă | słowo poświadczone |
| klutá /klüto/ | bryłka, grudka | śdn. klüte | słowo poświadczone |
| knop /knöp/ | guzik | śdn. knôp | słowo poświadczone |
| krást /krost/ | kraść | psł. *krasti | rozkład poświadczonego gerundium: aikrădinĕ |
| Kristu̇s /Kristus/ | Chrystus | śdn. Kristus | słowo poświadczone |
| krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
| krujet /krüjĕt/ | kroić, odcinać | psł. *krojiti | rozkład poświadczonego aikrüjĕt |
| krŷ /kråi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
| kůcá /kåuco/ | głownia (płonąca) | psł. *kъlča | słowo poświadczone |
| kwiát /kjot/ | kwiat | psł. *květъ | słowo poświadczone |
L
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ladá /lodo/ | skrzynia; trumna; kałamarz | śdn. lade | słowo poświadczone |
| ladka /lotkă/ | skrzynka, szufladka | lodo + -kă | słowo poświadczone |
| ladát /lodot/ | ładować | śdn. laden | słowo poświadczone |
| lame /lomĕ/ | kulawy, chromy | śdn. lam | słowo poświadczone |
| lastawîcia /lostovaićă/ | jaskółka | psł. *lastavica | słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
| latwa /lotvă/ | łata (dachowa) | śdn. latte | słowo poświadczone |
| lawá /lovo/ I | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
| lawá /lovo/ II | wiara | śdn. glâwe | słowo poświadczone |
| lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
| lazet /lozĕt/ | łazić, włazić | psł. *laziti | poświadczone w 3Sg: lozĕ |
| lazîka /lozaikă/ | ropucha | psł. *lazika | słowo poświadczone |
| lȧdek /ladĕk/ | członek | śdn. let + -ĕk | słowo poświadczone |
| lȧgiėr /laďėr/ | obóz | śdn. leger | słowo poświadczone |
| lȧchiėn /lax́ėn/ | konewka, beczułka | śdn. lechen | słowo poświadczone |
| lȧját /lajot/ | pożyczyć | śdn. leihen | poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
| lȧmpá /lampo/ | lampa | śdn. lampe | słowo poświadczone |
| lȧnene /lanenĕ/ | lniany | ľån + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
| lȧnîste /lanaistĕ/ | pole lnu | psł. *lьnišče | poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
| lȧp /lap/ | gałgan, łachman, szmata | śdn. lapp | słowo poświadczone |
| lȧs /las/ | łosoś | śdn. las | słowo poświadczone |
| lȧsterår /lasterår/ | oszczerca, potwarca | śdn. lasterer | słowo poświadczone |
| lȧsterårska /lasterårskă/ | oszczerczyni, potwarczyni | lasterår + -skă | słowo poświadczone |
| lȧwe /lavĕ/ | lwi | ľåv + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
| lȧzát /lazot/ | czytać | śdn. lesen | słowo poświadczone |
| Låbi /Låbi/ | Łaba | psł. *olbe | słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
| lågát /lågot/ | kłamać, łgać | psł. *lъgati | poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
| låzîc /låzaic/ | łyżka | psł. *lъžicь | słowo poświadczone |
| låzîka /låzaikă/ | kłamca, łgarz | psł. *lъžika | słowo poświadczone |
| ląc /ląc/ | klęk, czepigi | psł. *lęčь | słowo poświadczone |
| lągnǫt /lągnǫt/ | kładnąć się? | psł. *legnǫti | poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
| lecet /lecĕt/ | leczyć | psł. *lěčiti | poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
| le /lĕ/ | tylko, chyba, no; -że | psł. *li | słowo poświadczone |
| léd /led/ | lód | psł. *ledъ | słowo poświadczone |
| ledene /ledenĕ/ | wykonany z lodu | led + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
| lekánîcia /lekănaićă/ | jastrząb, kania | ?? + -aićă | słowo poświadczone |
| lekar /lekăr/ | lekarz | psł. *lěkařь | słowo poświadczone |
| lemąz /lemąz/ | krokiew, kozioł (na dachu) | psł. *lěmęzь | słowo poświadczone |
| lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
| lesne /lesnĕ/ | leśny | psł. *lěsьnъjь | słowo poświadczone |
| lesna jablun /lesnă joblün/ | jabłoń leśna, leśniówka | lesnă + joblün | słowo poświadczone |
| lesne wréch /lesnĕ vrex/ | orzech laskowy (owoc) | lesnĕ + vrex | słowo poświadczone |
| lestîcia /lestaićă/ | leszczyna | psł. *leščica | słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
| lestéwîcia /lestĕvaićă/ | leszczyna | psł. *leščevica | słowo poświadczone |
| lestîna /lestaină/ | leszczyna | psł. *leščina | słowo poświadczone |
| lewe /levĕ/ | lewy | psł. *lěvъjь | słowo poświadczone |
| lewîcia /levaićă/ | lewica, lewa ręka | levĕ + -aićă | formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
| lialen /ľolĕn/ | bratni, bratowy | ľoľă + -ĕn | słowo poświadczone |
| lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
| lias /ľos/ | las; drzewo, drewno | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
| liatát /ľotot/ | latać | psł. *lětati | poświadczone w 3Pl: ľotoją |
| liatu /ľotü/ | rok; lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
| liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
| liåtkie /ľåtťĕ/ | legki | psł. *lьgъkъjь | słowo poświadczone |
| liåtkiu /ľåtťü/ | legko | psł. *lьgъko | słowo poświadczone |
| liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
| liîbaj /ľaibăj/ | raczej, lepiej | psł. *ľuběji | słowo poświadczone |
| liîbe /ľaibĕ/ | miły, przyjemny | psł. *ľubъjь | słowo poświadczone |
| liîbet /ľaibĕt/ | kochać, lubić | psł. *ľubiti | poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
| liîbėw /ľaibėv/ | miłość | psł. *ľubъvь | słowo poświadczone |
| liîbėwne /ľaibėvnĕ/ | miłosny | ľaibėv + -nĕ | przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
| liîbu /ľaibü/ | żartobliwie, dla żartu | psł. *ľubo | słowo poświadczone |
| lidiá /liďo/ | cierpienie | śdn. leide | poświadczone w ASg: lidą |
| lidiát /liďot/ | cierpieć | śdn. leiden | słowo poświadczone |
| lifka /lifkă/ | kaftanik, gorset | śdn. lîfke | słowo poświadczone |
| lichån /lixån/ | ciało, zwłoki, trup | śdn. lîcham | słowo poświadczone |
| liját /lijot/? | lać | psł. *lěti? | poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
| likát /likot/ | równać, zrównać, wyrównywać | śdn. liken | słowo poświadczone |
| likåm /likåm/ | równie, równo | śdn. lîk w narzędniku | słowo poświadczone |
| liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
| lipia /liṕă/ | warga | śdn. lippe | słowo poświadczone |
| litet /litĕt/ | lecieć | psł. *letěti | poświadczone w 3Sg: litĕ |
| liûdi /ľaudi/ | ludzie | psł. *ľudьje | słowo poświadczone |
| liûdskie /ľaucťĕ/ | ludzki | ľaudi + -sťĕ | złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
| lizet /lizĕt/ | leżeć | psł. *ležeti | poświadczone w 3Sg: lizĕ |
| lezt /lest/? | pełzać, leźć; włazić | psł. *lězti | poświadczone w 3Sg: lezĕ |
| lîb /laib/ | miara zboża | psł. *lubъ | słowo poświadczone |
| lîcerne /laicernĕ/ | lejcowy, zaprzęgowy | laićăr + -nĕ | słowo poświadczone |
| lîciar /laićăr/ | lejce | leid-sêl | słowo poświadczone |
| lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
| lîpåk /laipåk/ | dudek (ptak) | psł. *lupъkъ | słowo poświadczone |
| lîpîka /laipaikă/ | oprawca, hycel | psł. *lupika | słowo poświadczone |
| lîpîna /laipaină/ | łupina, kora; łyko | psł. *lupina | słowo poświadczone |
| lîska /laiskă/ | lisa, liszka, | psł. *lisъka/*lišьka | słowo poświadczone |
| lîst /laist/ | liść; list | psł. *listъ | słowo poświadczone |
| lîste /laistĕ/ | liście, listowie | laist + -ĕ | złożenie, wzorem innych collectiv |
| lîstne /laistnĕ/ | listny, liściasty | psł. *listьnъjь | słowo poświadczone |
| lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ | maj | laistnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| lîstnîcia /laistnaićă/ | szałas, dom z gałęzi | psł. *listьnica | słowo poświadczone |
| lîzát /laizot/ | lizać | psł. *lizati | poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
| lonu /lönü/ | łono, objęcia | psł. *lono | słowo poświadczone |
| lozát /lözot/ | wybawić | śdn. losen | poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
| lǫp /lǫp/ | lump, szmata, łachman | śdn. lump | słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
| luchtår /lüxtår/ | latarnia, latarka | śdn. luchter | słowo poświadczone, obocznie löchtår |
| luder /lüdĕr/ | pijak, nicpoń, obdartus | śdn. luder | słowo poświadczone |
| ludia /lüďă/ | łódź | psł. *oldьja | słowo poświadczone |
| luj /lüj/ | łój | psł. *lojь | słowo poświadczone |
| lujene /lüjenĕ/ | łojowy | psł. *lojenъjь | słowo poświadczone |
| luk /lük/ | szczęście | psł. *glücke | słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
| lumet /lümĕt/ | łamać | psł. *lomiti | słowo poświadczone |
| lupátîcia /lüpătaićă/ | łopata do pieca, do chleba | psł. *lopatica | słowo poświadczone |
| lupata /lüpotă/ | kość łopatkowa | psł. *lopata | słowo poświadczone |
| lukiėt /lüťėt/ | łokieć | psł. *olkъtь | słowo poświadczone |
| lu̇ft /luft/ | powietrze | śdn. luft | słowo poświadczone |
| lûg /laug/ I | łąka, pastwisko | psł. *lugъ | słowo poświadczone |
| lûg /laug/ II | ług | śrwn. louge | słowo poświadczone |
| lûk /lauk/ I | czosnek | psł. *lukъ | słowo poświadczone |
| lûk /lauk/ II | łuk | psł. *lukъ | poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
| lûna /laună/ | księżyc | psł. *luna | słowo poświadczone |
| lûza /lauză/ | kałuża | psł. *łuža | poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
| Lûzîcia /Lauzaićă/ | Łużyce | laug + -aićă | zaadaptowanie łuż. Łužica |
| lûzîckie /lauzaicťĕ/ | łużycki | Lauzaićă + -sťĕ | przymiotnik geograficzny |
| lŷse /låisĕ/ | łysy | psł. *lysъjь | rozkład poświadczone låisaină |
| lŷsîna /låisaină/ | czoło | psł. *lysina | słowo poświadczone, być może låisaińă |
M
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
| malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
| Margata /Morgotă/ | Małgorzata | śdn. Margate | zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
| Margatka /Morgotkă/ | Małgosia | śdn. Morgotă + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| Marîja /Moraja/ | Maryja, Marja | śdn. Marie | słowo poświadczone |
| Marîka /Moraikă/ | Marysia | Moraja + -kă | słowo poświadczone |
| Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
| Márk /Mork/ | Marek | śdn. | |
| marwa /morvă/? | mrówka | psł. *morva | poświadczone w l.mn.: morvĕ |
| marwîste /morvaistĕ/ | mrówisko | psł. *morvišče | poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen |
| marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
| mastká /mosko/, mastka /moskǎ/ | masło | psł. *mastъka | słowo poświadczone |
| maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
| maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
| matechia /motex́ă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
| matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
| mȧdiá /maďo/ | miód pitny | śdn. mêde | poświadczone w ASg: madą |
| mȧde-dát /made-dot/ | dać coś komuś w drogę, wyposażyć | śdn. mede + dot | słowo poświadczone |
| mȧde-jést /made-jest/ | jeść z kimś | śdn. mede + jest | słowo poświadczone |
| mȧdgit /madgit/ | posag | śdn. medegift | słowo poświadczone |
| mȧl /mal/ | żerdź, tyka, drążek | śdn. mol | słowo poświadczone |
| mȧlnek /malnĕ/ | młynarz | śdn. malen + -ĕk | słowo poświadczone |
| mȧlnîcia /malnaićă/ | młyn | śdn. malen + -naićă | słowo poświadczone |
| mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ | młynarski | malnĕk + -üv | słowo poświadczone |
| måch /måx/ | mech | psł. *mъxъ | poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
| miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
| Mîchal /Maixăl/ | Michał | śdn. Michel | poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
| Mîchelka /Maixelkă/ | Michaś | Maixăl + -kă | słowo poświadczone |
| mîliá /maiľo/ | mila | śdn. mile | słowo poświadczone |
| mîlnîcia /mailnaićă/ | mączniak (grzyb pasożytniczy) | śdn. mel + -naićă | słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
| mîmu /maimü/ | mimo, obok | psł. *mimo | słowo poświadczone |
| mînåk /mainåk/ | wykastrowany samiec konia, wałach | por. śdn. meidem | słowo poświadczone |
| mîrán /mairon/ | majeranek | śdn. meiran | słowo poświadczone, być może mairån |
| mîska /maiskă/ | targ; jarmark | maiso + -kă | słowo poświadczone |
| mîsá /maiso/ | msza | śdn misse | słowo poświadczone |
| mǫka /mǫkă/ | mąka | psł. *mǫka | słowo poświadczone |
| mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
| mǫda /mǫdă/ | męzkie genitalja | psł. *mǫda | słowo poświadczone |
| murskie piås /mürsťĕ ṕås/ | foka | psł. *morьskъjь pьsъ | pjås poświadczone, murskje z miejscownika na márî |
| muzdin /müzdin/ | mózg | psł. *moždženь | słowo poświadczone |
| mŷs /mois/ | mysz | psł. *myšь | słowo poświadczone |
| mŷska /moiskă/ | mięsień | psł. *myšьka | słowo poświadczone |
N
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| na /no/ | na | psł. *na | słowo poświadczone |
| nabår /nobår/ | sąsiad | śdn. naber | słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany |
| nabiartkie /nob́ortťĕ/ | rama z przybijaczką (w krosnach) | psł. *nabьrdъko | słowo poświadczone |
| nacąt /nocąt/ | rozpocząć, zacząć | psł. *načęti | poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl |
| nadǫt /nodǫt/ | nadmuchać | psł. *nadǫti | poświadczone w 3Sg: nodåmĕ |
| nagie /noďĕ/ | nagi, goły | psł. *nagъjь | słowo poświadczone |
| nàpuwadet /năpüvodĕt/ | zaprzęgać | psł. *napowaditi | słowo poświadczone |
| nȧckî /nacťai/ | niecki; opałka | psł. *nьťьky | słowo poświadczone |
| nȧpȧrad /naparăd/ | najpierw | psł. *naperdъ | słowo poświadczone |
| nȧra /nară/ | głupiec | śdn. narre | słowo poświadczone |
| nȧwŷsne /navoisnĕ/ | zwierzchni, naczelny | psł. *navyšьnъjь | słowo poświadczone |
| nȧzduk /nazdük/ | chusteczka do nosa | śdn. nase-dôk | słowo poświadczone |
| nebu /nebü/ | niebo; podniebienie | psł. *nebo | słowo poświadczone |
| nebudziår /nebüʒ́år/ | świder | swn. *nebagēr | słowo poświadczone |
| nedånuw /nedånüv/ | bezdenny | psł. *nedъnovъ | słowo poświadczone |
| nednaza /nednoză/ | pończocha | śdn. nedden-hase | słowo poświadczone |
| negelka /negelkă/ | goździk | śdn. negelken | słowo poświadczone |
| nech /nex/ | niech | psł. *nexaji | słowo poświadczone |
| nechat /nexăt/ | zostawić, zaniechać | psł. *nexati | słowo poświadczone |
| nèkåtu /nĕkåtü/ | nikt | psł. *nekъto | słowo poświadczone, odczyt niepewny |
| nemac /nemăc/ | młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němьcь | słowo poświadczone |
| nemkînka /nemťainkă/ | dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) | psł. *němъkynъka | słowo poświadczone |
| nenka /nenkă/ | panna młoda; synowa | prawdopodobnie słownictwo dziecięce | słowo poświadczone, obocznie ninkă |
| neret sa /neret să/ | żywić się | śdn. neren | słowo poświadczone |
| nerezac /nerezăc/ | nie trzebiony samiec świni, kiernoz; dzik | psł. *nerěžьcь | słowo poświadczone |
| netupard /netüpărd/ | motyl | psł. *netopyřь, -d nieregularne | słowo poświadczone |
| ni /ni/ | nie | psł. *ne | słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ |
| nibisne /nibisnĕ/ | niebiański | nebü + -nĕ | przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный |
| nic /nic/ | nic; wcale nie | psł. *nečьso | słowo poświadczone |
| nidelia /nideľă/ | niedziela; tydzień | psł. *neděľa | słowo poświadczone |
| nidet /nidĕt/ | nienawidzieć; zazdrościć | śdn. niden | słowo poświadczone |
| nijȧdån /nijadån/ | żaden | psł. *nejedъnъ | słowo poświadczone |
| nikiėde /niťėdĕ/ | nigdzie | psł. *nekъde | słowo poświadczone, być może niťėd |
| nina /nină/ | teraz | psł. *nyně, nieregularnie | słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă |
| nincera /ninceră/ | przedwczoraj | śdn. nên + ceră | słowo poświadczone |
| ninjûtra /ninjautră/ | pojutrze | śdn. nên + jautră | słowo poświadczone |
| nislé /nisle/ | nosze | psł. *neslě | słowo poświadczone |
| niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ | niewiązana mowa, proza | psł. *nevęzanaja rěčь | słowo poświadczone |
| nizît /nizait/ | ropień, wrzód | psł. *nežitъ | słowo poświadczone |
| nît /nait/ | nić | psł. *nitь | słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego |
| nîwa /naivă/ | pole; rola; niwa | psł. *niva | słowo poświadczone |
| nîzkie /naisťĕ/ | nizki | psł. *nizъkъjь | słowo poświadczone |
| nîzkiu /naisťü/ | nizko | psł. *nizъko | słowo poświadczone |
| nuz /nüz/ | nóż | psł. *nožь | słowo poświadczone |
О
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| opát /öpot/ | pocałować | śdn. open | poświadczony derywat: öpåk |
| opåk /öpåk/ | pocałunek | śdn. open + -åk | słowo poświadczone |
| ovål /övål/ | strug, hebel | śdn. hovel | słowo poświadczone |
P
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| parpart /porport/, papart /poport/ | paproć | psł. *paportь>*porportь | poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen |
| paseka /pasekă/? | pasieka | psł. *pasěka | poświadczone w toponimji: Pasacken, Paask, Passek, Patschak |
| past /post/ | paść | psł. *pasti | słowo poświadczone |
| pastȧrnek /postarnĕk/ | pasterz | psł. *pastyřьnikъ | słowo poświadczone |
| pastwîste /postvaistĕ/ | pastwisko | psł. *pastvišče | słowo poświadczone |
| pające /pojącĕ/ | pajęczy | psł. *pajǫčьjь | formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ |
| pająk /pojąk/ | pająk | psł. *pajǫkъ | słowo poświadczone |
| pającîna /pojącainǎ/ | pajęczyna | psł. *pajǫčina | słowo poświadczone |
| palac /polăc/ | palec | psł. *palьcь | słowo poświadczone |
| palȧcak /polacăk/ | paluszek | polăc + -ăk | zdrobnienie, jak Büzăc-Büzacăk |
| parsą /porsą/ | prosię | psł. *porsę | słowo poświadczone |
| patka /potkă/ | pochwa | por. niem. Fotze | słowo poświadczone |
| pȧpir /papir/ | papier | śdn. papîr | słowo poświadczone |
| pȧpirene /papirenĕ/ | papierowy | papir + -enĕ | formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
| pąpil /pąpil/ | bak | psł. *pępelь | słowo poświadczone |
| pąst /pąst/ | pięść | psł. *pęstь | słowo poświadczone |
| pąt /pąt/ | pięć | psł. *pętь | słowo poświadczone |
| pątàru/pątărü/ | pięcioro | psł. *pętero | słowo poświadczone |
| pątnàdist /pątnădist/ | piętnaście | psł. *pętь na desęte | słowo poświadczone |
| pątdisiǫt /pątdiśǫt/ | pięćdziesiąt | psł. *pętь desętъ | słowo poświadczone |
| pątkiuste /pątťüste/ | Zielone Świątki | psł. *pętъ kostě? | słowo poświadczone |
| pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ | czerwiec | pątťüste + śdn. mând | słowo poświadczone |
| pątstig /pątstig/ | sto | psł. *pętь + stig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ |
| pekar /pekăr/ | piekarz | psł. *pekařь | słowo poświadczone |
| pekàrnîcia /pekărnaićă/ | piekarnia | psł. *pekarьnica | słowo poświadczone |
| pènidelia/pĕnideľă/ | poniedziałek | psł. *poneděľa? | słowo poświadczone |
| perèndȧn /perĕndan/ | czwartek | psł. *perunъ dьnь | słowo poświadczone |
| perîka /peraikă/ | praczka | psł. *perika | słowo poświadczone |
| picȧn /pican/ | bochenek chleba | psł. *pečьnь | słowo poświadczone |
| picene /picenĕ/ | pieczony | psł. *pečenъjь | słowo poświadczone |
| pict /pict/ | piec | psł. *peťi | słowo poświadczone |
| pinka /pinkă/ | żeńskie genitalja | ??? | słowo poświadczone |
| pîlą /pailą/ | gąsię, kaczę | psł. *pilę | słowo poświadczone |
| pîwnîcia /paivnaićă/ | pub, miejsce picia piwa | paivü + -naićă | kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă |
| pîwu /paivü/ | piwo | psł. *pivo | słowo poświadczone |
| pîzda /paizdǎ/ | dupa | psł. *pizda | słowo poświadczone |
| Piana /Ṕonă/ | Peene, pol. Piana | psł. *pěna | rekonstrukcja |
| piana /ṕonă/ | piana | psł. *pěna | poświadczone w toponimji: Peene |
| penît sa /penait să/ | pienić się | ṕonă + -ait să | czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
| piasak /ṕosăk/ | piasek | psł. *pěsъkъ | słowo poświadczone |
| piås /ṕås/ | pies | psł. *pьsъ | słowo poświadczone |
| piǫta /ṕǫtă/ | pięta | psł. *pęta | słowo poświadczone |
| piǫte /ṕǫtĕ/ | piąty | psł. *pętъjь | słowo poświadczone |
| platet /plotĕt/ | płacić | psł. *platiti | rozkład poświadczonego w 3Sg: aiplotĕ |
| plice /plicĕ/ | ramię, bark | psł. *pleťe | słowo poświadczone |
| Plotus /Plötüs/ | Piłat | śdn. ? | słowo poświadczone |
| plûce /plaucĕ/ | płuca | psł. *pluťa | poświadczone w l.mn.: plaucă |
| plûg /plaug/ | pług | psł. *plugъ | słowo poświadczone |
| plûzet /plauzĕt/ | płużyć, orać | psł. *plužiti | poświadczone w 3Sg: plauzĕ |
| plûzne /plauznĕ/ | pługowy, płużny | psł. *plužьnъjь | słowo poświadczone |
| pod /pöd/ | serce | psł. *podъ | słowo poświadczone |
| pǫt /pǫt/ | droga | psł. *pǫtь | słowo poświadczone |
| pǫtewe /pǫtevĕ/ | drogowy | pǫt + -evĕ | przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
| pǫtnîcia /pǫtnaićă/ | napiwek | pǫt + -naićă | poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz |
| pǫp /pǫp/ | pępek | psł. *pǫpъ | słowo poświadczone |
| prawe /provĕ/ | prawy | psł. *pravъjь | słowo poświadczone |
| prawîcia /provaićă/ | prawica, prawa ręka | provĕ + -aićă | formacja wzorem pl., głuż. prawica |
| prawnek /provnĕk/ | prawnik | provü + -nĕk | formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody |
| prawu /provü/ | prawo | psł. *pravo | formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo |
| prąst /prąst/ | prząść | psł. *pręsti | rozkład poświadczonego aiprąst |
| prosu /prösü/ | proso | psł. *proso | słowo poświadczone |
| pucǫtak /pücǫtăk/ | początek | psł. *počętъkъ | formacja wzorem pol. początek, kasz. pòczątk, głuż. započatk |
| puli /püli/ | pole | psł. *poľe | słowo poświadczone |
| pulne /pülnĕ/ | polny | püli + -nĕ | przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
| Pulak /Pülăk/ | Polak | püli + -ăk | odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack |
| pulskie /pülsťĕ/ | polski | Pülăk + -sťĕ | Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ |
| pumost /pümöst/ | strych | psł. *pomostъ | poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs |
| pup /püp/ | ksiądz, duchowny | psł. *popъ | słowo poświadczone |
| pûstet /paustĕt/ | puścić | psł. *pustiti | rozkład poświadczonego w formach osobowych aipaustĕt |
R
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| rådust /rådüst/ | ślub | psł. *radostь | słowo poświadczone |
| råmą /råmą/ | ramię | psł. *ormę | słowo poświadczone |
| råt /råt/ | usta | psł. *rъtъ | słowo poświadczone |
| råz /råz/ | żyto | psł. *rъžь | słowo poświadczone |
| råzene /råzenĕ/ | żytni | råz + -enĕ | przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
| rebru /rebrü/ | żebro | psł. rebro | słowo poświadczone |
| recka /reckă/ | potok, strumyk | rekă + -kă | poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch |
| reka /rekă/ | rzeka | psł. *rěka | słowo poświadczone |
| rîz /raiz/ | ryż | śdn. rîs | zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis |
| rîzene /raizenĕ/ | żytni | raiz + -enĕ | przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ |
| ru̇s /rus/ | Rosjanin | ros. россъ | por. cz./sch. Rus, biał. беларус |
| ru̇skie /rusťĕ/ | rosyjski | rus + -sťĕ | przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ |
| rŷbá /råibo/ | ryba | psł. *ryba | słowo poświadczone |
S
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| sȧrb /sarb/? | Łużyczanin, także Serb? | psł. *sьrbъ | odbitka łuż. Sorb |
| såklinek /såklinĕk/ | szklarz | *såklü + -nĕk | słowo poświadczone |
| såklu /såklü/ | szkło | psł. *stьklo, nieregularnie | rozkład poświadczonego såklinĕk |
| sekànîcia /sekănaićă/ | siekane mięso | psł. *sěkanica | słowo poświadczone |
| sekiȧra /seťară/ | siekiera | psł. *sěkyra | słowo poświadczone |
| sekiàrnîcia /seťărnaićă/ | toporek | seťară + -naićă | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór) |
| sias /śos/ | Niemiec | śdn. Sasse | z /śosťĕ/ - niemiecki |
| sîdlu /saidlü/ | szydło | psł. *šidlo | słowo poświadczone |
| sît /sait/ | szyć | psł. *šiti | poświadczone w 3Sg: sajĕ |
| sîve /saivĕ/ | szary | psł. *sivъjь | słowo poświadczone |
| skiukànîcia /sťükănaićă/ | zając | psł. *skokanica | poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz |
| sluweskiu /slüvesťü/ | słówko | slüvü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego slüvü |
| sluwisne /slüvisnĕ/ | związany ze słowem, filologiczny | slüvü + -nĕ | złożenie wzorem ros. словесный |
| sluwisnek /slüvisnĕk/ | słownik | slüvü + -nĕk | złożenie wzorem pl. słownik |
| sluwianek /slüv́onĕk/ | Słowianin | psł. *slověnikъ | z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
| sluwu /slüvü/ | słowo | psł. *slovo | słowo poświadczone |
| smårk /smårk/ | świerk | psł. smъrkъ? | poświadczone w toponimji: Schmarkien |
| snég /sneg/ | śnieg | psł. *sněgъ | słowo poświadczone |
| srebru /srebrü/ | srebro | psł. *sьrebro | słowo poświadczone |
| sreda /sredă/ | środa | psł. *serda | słowo poświadczone |
| sredulete /sredületĕ/ | dzień przesilenia letniego | psł. *serdolětьje | rozkład poświadczonego sredületnĕ |
| sreduletne-mand /sredületnĕ-mond/ | czerwiec | sredületnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| sribȧrne /sribarnĕ/ | srebrny, srebrzony | psł. *sьrebrьnъjь | słowo poświadczone |
| stade /stodĕ/ | stado | psł. *stado | poświadczone w toponimji: Staddin, Stadin, Stadineitz |
| stadnîcia /stodnaićă/ | stadnina | stodĕ + -naićă | poświadczone w toponimji: Stadineitz |
| sták /stok/ | kij | śdn. stock | słowo poświadczone |
| stanîcia /stonaićă/ | osiedle, kolonja | psł. *stanica | poświadczone w toponimji: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg |
| stanîste /stonaistĕ/ | obóz, obozowisko | psł. *stanišče | poświadczone w toponimji: Stameist |
| stará /storo/ | ostatnia kwadra księżyca | psł. *stara | słowo poświadczone |
| stare /storĕ/ | stary | psł. *starъjь | słowo poświadczone |
| starek /storĕk/ | zakwas, zaczyn | psł. *starikъ | słowo poświadczone |
| starîcia /storaićă/ | wyschnięty potok | psł. *starica | poświadczone w toponimji: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice |
| starust /storüst/ | starość | storĕ + -üst | złożenie |
| starusta /storüstă/ | sołtys | psł. *starosta | słowo poświadczone |
| stát /stot/ | stać | psł. *stati | słowo poświadczone |
| stawet /stovĕt/ | postawić; podstawić | psł. *staviti | poświadczone w 3Sg: stovĕ |
| stawîdle /stovaidlĕ/ | ogrodzone pastwisko; kopka lnu | psł. *stavidlo | słowo poświadczone |
| stȧdzia /staʒ́ă/ | ścieżka | psł. *stьʒa | słowo poświadczone |
| stȧmil /stamil/ | czmiel | psł. *(š)čьmelь | słowo poświadczone |
| stilet /stilĕt/ | słać (łóżko) | psł. *stьlati, steľǫ | poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. |
| stiną /stiną/ | szczenię | psł. *ščenę | słowo poświadczone |
| storét sa /störet să/ | podpierać się | śdn. stüren | poświadczone w 3Sg: störi-să |
| stǫpet /stǫpĕt/ | stąpnąć, wejść | psł. *stǫpiti | słowo poświadczone |
| stǫpá /stǫpo/ | stępa | psł. *stǫpa | słowo poświadczone |
| strȧfá /strafo/ | kara, mandat | śdn. strâfe | słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą |
| strȧfát /strafot/ | karać | śdn. strâfen | słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ |
| strȧk /strak/ | osełka | śdn. strâk | słowo poświadczone |
| strelet /strelĕt/ | strzelić | psł. *strěliti | słowo poświadczone |
| striala /stŕolă/ | strzała | psł. *strěla | derywat od strelĕt |
| strîct /straict/ | strzyc | psł. *striťi | poświadczone w 3Sg: straizĕ |
| strîp /straip/ | strup | psł. *strupъ | rozkład poświadczonego straipovă |
| strîpave /straipovĕ/ | strupowaty | psł. *strupavъjь | słowo poświadczone w r. ż. straipovă |
| strîzwŷ /straizvoi/ | nożyce | psł. *strižьvy | słowo poświadczone |
| stuber /stübĕr/? | ogrodzenie | psł. *stoborъ | poświadczone w toponimji: Stabber, por dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa |
| stûdinac /staudinăc/ | studnia | psł. *studenьcь | słowo poświadczone |
| subota /sübötă/ | sobota | psł. *sobota | słowo poświadczone |
| suj /süj/ | swój | psł. *svojь | słowo poświadczone |
| sukol /süköl/ | sokół | psł. *sokolъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) |
| sul /sül/ | sól | psł. *solь | poświadczone w GSg: süle |
| sum /süm/ | sum | psł. *somъ | poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimji: Sohms-feld |
| supål /süpål/ | smark | psł. *sopъlь | słowo poświadczone |
| sur-mand /sür-mond/ | marzec | śdn. sor + śdn. mând | słowo poświadczone |
| sukiėr /süťėr/ | cukier | śdn. sucker | zapożyczenie ze śdn., śdn. -er -> wen. -ėr w zasadzie typowe |
| sûchie /saux́ĕ/ | suchy | psł. *suxъjь | słowo poświadczone |
| sûchiu /saux́ü/ | sucho | psł. *suxo | słowo poświadczone |
| sûká /sauko/ | suka, dziwka | psł. *suka | słowo poświadczone |
| sûkiėr /sauťėr/ | dziwkarz | sauko + -ėr | słowo poświadczone |
| sûkne /sauknĕ/ | sukno | psł. *sukъno | słowo poświadczone |
| sûnîcia /saunaićă/ | poziomka | psł. * | poświadczone w l. mn.: saunaică |
| sûr /saur/ | ocet | psł. *sûr | poświadczone w GSg: saurau |
| sûset /sausĕt/ | suszyć | psł. *sušiti | słowo poświadczone |
| swiǫte /sjǫtĕ/ | święty | psł. *svętъ | słowo poświadczone |
| Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ | dzień św. Jana | psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. | słowo poświadczone |
| Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ | Trzech Króli | psł. *svętyji trьje kъnęʒi | słowo poświadczone |
| swiǫtu /sjǫtü/ | święto | psł. *svęto | słowo poświadczone |
| swîną /svainą/ | świnia, wieprz | psł. *svinę | słowo poświadczone |
| swîne /svainĕ/ | świński | psł. *svinьjь | słowo poświadczone |
| swînewe /svainevĕ/ | wieprzowy | psł. *svinevъjь | słowo poświadczone |
| swînewîna /svainevainǎ/ | wieprzowina | psł. sviňevina | formacja wzorem wieprzowina-wieprzowy z poświadczonego svainevĕ |
T
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ták /tok/ | tak, w taki sposób | psł. *tako | słowo poświadczone |
| tám /tom/ | tam | psł. *tamo | słowo poświadczone |
| tárn /torn/ | wieża; więzienie | śdn. torn | słowo poświadczone |
| tárk /tork/ | Turek | śdn. Torke | słowo poświadczone |
| tarkuwe /torťüvĕ/ | tureckie | tork + -üvĕ | słowo poświadczone |
| tȧbȧkî /tabaťai/ | tabaka | niem. Tabak + -åi | słowo poświadczone |
| tåcîka /tåcaikă/ | tkacz | tåkăt + -aikă | słowo poświadczone, zob. tåkăc |
| tåde /tådĕ/ | oto | psł. tъde | słowo poświadczone |
| tågie /tåďĕ/ | więc, zatem | psł. *tъgdy | słowo poświadczone |
| tåkac /tåkăc/ | tkacz | psł. *tъkačь | słowo poświadczone |
| tåkat /tåkăt/ | tkać | psł. *tъkati | słowo poświadczone |
| tål /tål/ | kark | psł. *tylъ | słowo poświadczone |
| tåna /tånă/ | tona | por. niem. Tonne | słowo poświadczone |
| tåri /tåri/ | trzy | psł. *tri | słowo poświadczone |
| tåraj /tåroj/ | troje | psł. *trojь | słowo poświadczone |
| tåslîwe /tåslaivĕ/ | popędliwy, drażliwy | psł. tъsklivъjь | słowo poświadczone |
| teple /teplĕ/ | ciepły | psł. *teplъjь | słowo poświadczone |
| tét /tet/ | chcieć | psł. *xъtěti | poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, |
| tiåma /ťåmă/ | ciemność | psł. *tьma | słowo poświadczone |
| tin /tin/ | cyna | śdn. tinn | zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij) |
| tîd /taid/ | czas | śdn. tîd | słowo poświadczone |
| tîchåm /taixåm/ | cicho, powoli | psł. *tixъmъ | słowo poświadczone |
| tîchie /taix́ĕ/ | cichy | psł. *tixъjь | słowo poświadczone |
| tîsîna /taisaină/ | cisza | taix́ĕ + -aină | wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină |
| toternîcia /töternaićă/ | trąbka | dźwiękonaśladowcze | poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz |
| trebe /trebĕ/ | Boże Narodzenie | psł. *terby | słowo poświadczone |
| trepŷ /trepoi/ | schody | śdn treppe | słowo poświadczone |
| tribne /tribnĕ/ | bożonarodzeniowy | psł. *terbьnъjь | słowo poświadczone |
| tribne-mánd /tribnĕ-mond/ | grudzień | tribnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| trite /tritĕ/ | trzeci | psł. *tretьjь | słowo poświadczone |
| trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ | trzynaście | psł. *tri na desęte | słowo poświadczone |
| tore /törĕ/ | wtorek | psł. vъtorъjь | słowo poświadczone |
| tǫcá /tǫco/ | chmura | psł. tǫča | słowo poświadczone |
| tǫcne /tǫcnĕ/ | pochmurny | psł. *tǫčьnъjь | z poświadczonego tǫcnü |
| tǫcnu /tǫcnü/ | pochmurno | psł. *tǫčьno | słowo poświadczone |
| tufål /tüfål/ | ziemniak | lüneb. tüffel(ken) | zapożyczenie z lokalnego dn., -el>-ål typowe |
| tuflek /tüflĕ/ | ziemniaczek | tüfål + -ĕk | zdrobnienie wzorem lüneb. tüffelken |
| tûcet /taucĕt/ | tuczyć | psł. tučiti | poświadczone w 3Sg: taucĕ |
| tûcne /taucnĕ/ | tłusty, tuczny | psł. *tučьnъjь | słowo poświadczone |
| tûk /tauk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
| tůct /tåuct/ | tłuc | psł. tьlťi | słowo poświadczone |
| tůk /tåuk/ | tłuszcz | psł. *tukъ | słowo poświadczone |
| tůknǫt /tåuknǫt/ | uderzyć | psł. *tьlknǫti | poświadczone w 3Sg: tåuknĕ |
| tůste /tåustĕ/ | gruby; gęsty (o chmurze) | psł. *tъlstъjь | słowo poświadczone |
| twiarde /tjordĕ/ | twardy | psł. *tvьrdъjь | słowo poświadczone |
| tŷ /tåi/ | ty | psł. *ty | słowo poświadczone |
| tŷkat /tåikăt/ | sadzić | psł. *tykati | poświadczone w 3Sg: tåicĕ |
U̇
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| u̇n /un/ | i; a | śdn. un | słowo poświadczone |
| u̇ndega /undegă/ | przywara, nałóg | śdn. undege | słowo poświadczone |
| u̇nnunte /unnütĕ/ | zbyteczny | śdn. unnutte | słowo poświadczone |
| u̇tkȧpu̇nte /utkapuntĕ/ | wykastrowany | śdn. ûtkapûnt | dodatkowo zasymilowane poświadczone /utkapunt/ |
W
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| warta /vortă/ | wrota, brama | psł. *vorta | słowo poświadczone |
| waret /vorĕt/ | gotować, warzyć | psł. *variti | słowo poświadczone |
| wȧdika /vadikă/ | serwatka | śdn. waddike | dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike |
| wȧchtuwat /vaxtüvăt/ | czuwać, czyhać | śdn. wachten | poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ |
| wȧrá /varo/ | szpada | śdn. were | słowo poświadczone, być może vaŕo |
| wȧrba /varbă/ | wierzba | psł. *vьrba | słowo poświadczone |
| wȧrch /varx/ | kupa, górka | psł. *vьrxъ | słowo poświadczone |
| wȧrchne /varxnĕ/ | najwyższy | psł. *vьrxъnъjь | słowo poświadczone |
| wȧrchuwate /varxüvotĕ/ | napełniony po wierzch, kopiasty | psł. *vьrxovatъjь | słowo poświadczone |
| wȧriát sa /vaŕot să/ | bronić się | śdn. weren | poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să |
| wȧrk /vark/ | plaster miodu | śdn. werk/wark | poświadczone w GSg: varťau |
| wȧrsak /varsăk/ | wierzch, wierzchołek, szczyt | psł. *vьršьkъ | słowo poświadczone |
| wȧrt /vart/ | gospodarz | śdn. wert | słowo poświadczone |
| wȧrtet /vartĕt/ | wiercić, obracać | psł. *vьrtiti | poświadczone w 3Sg: vartĕ |
| wȧrtît sa /vartait să/ | wiercić się, obracać się, wirować | psł. *vьrtiti sę | poświadczone w 3Sg: varti să |
| wȧrtuwa /vartüvă/ | gospodarzowa, gospodyni | vart + -üvă | słowo poświadczone |
| wȧrtuwat /vartüvăt/ | gospodarować, gospodarzyć | vart + -üvot | poświadczone gerundium: vartüvonĕ |
| wȧs /vas/ | wieś | psł. *vьsь | słowo poświadczone |
| wȧsne /vasnĕ/ | wiejski | vas + -nĕ | przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ |
| wåda /vådă/ | woda | psł. *voda | słowo poświadczone |
| wåkiėnkiu /våťėnťü/ | okienko | våknü + -ťü | zdrobnienie poświadczonego våknü |
| wåkiu /våťü/ | oko | psł. *oko | słowo poświadczone |
| wåkninek /våkninĕk/ | szklarz | psł. *okъnenikъ | słowo poświadczone |
| wåknu /våknü/ | okno | psł. *okъno | słowo poświadczone |
| wål /vål/ | wół | psł. *volъ | słowo poświadczone |
| wåluwe /vålüvĕ/ | wołowy | psł. *volovъjь | słowo poświadczone |
| wåluwîna /vålüvaină/ | wołowina | psł. *volovina | formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ |
| wårdát /vårdot/ | stać się, zostać | śdn. werden | słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå- |
| wås /vås/ | wesz | psł. *vъšь | słowo poświadczone |
| wåsa /våsă/ | osa | psł. *osa | słowo poświadczone |
| wåsak /våsăk/ | osa | psł. *osъkъ | słowo poświadczone |
| wåsk /våsk/ | wosk | psł. *voskъ | słowo poświadczone |
| Wåstruw /Våstrüv/ | Wüstrow | psł. *ostrovъ | słowo poświadczone |
| wåwåda /våvådă/ | książę | psł. *vojevoda | słowo poświadczone |
| wåwet /våvĕt/ | owinąć, zawinąć | psł. *vъviti | słowo poświadczone |
| wåwidća /våvićă/ | księżna | psł. *vojevodьca | słowo poświadczone |
| wåwlåct /våvlåct/ | nawlec | psł. *vъvelťi | słowo poświadczone |
| wåwûzdet /våvauzdĕt/ | okiełznać | psł. *vъ(v)uzditi | poświadczone gerundium: våvauzdenĕ |
| wåz /våz/ | wóz, fura | psł. *vozъ | słowo poświadczone |
| wåzbet /våzbĕt/ | przybić | psł. *vъzbiti | słowo poświadczone |
| wåzbust /våzbüst/ | przekłuć, otworzyć | psł. *vъzbosti | słowo poświadczone |
| wåzdǫt /våzdǫt/ | rozdmuchać, nadmuchać | psł. *vъzdǫti | poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ |
| wåzdene /våzdenĕ/ | ubranie | psł. *vъzdenьje | słowo poświadczone |
| wåzdét sa /våzdet să/ | ubrać się | psł. *vъzděti sę | słowo poświadczone |
| wåzdewát sa /våzdevot să/ | ubierać się | psł. *vъzděvati sę | słowo poświadczone |
| wåzdráz /våzdroz/ | głos, śpiew; melodia | psł. *vъz(d)razъ | słowo poświadczone |
| wåzdrizȧl /våzdrizal/ | pas, pasek; rzemień | psł. *vъzdьržьlь | słowo poświadczone |
| wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ | podnieść | psł. *vъzdvignǫti | słowo poświadczone |
| wåzlet /våzlĕt/ | nalać, polać | psł. *vъzliti | słowo poświadczone |
| wåzbûdet /våzbaudĕt/ | obudzić | psł. *vъzbuditi | słowo poświadczone |
| wåzwîme /våzvaimĕ/ | rozum | psł. *vъz(v)umьje | słowo poświadczone |
| wåzwîmet /våzvaimĕt/ | zrozumieć | psł. *vъz(v)uměti | rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ |
| we /vĕ/ | w ciągu, przez, podczas | psł. *o(b) | poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy) |
| wecet /vecĕt/ | krzyczeć | psł. *věťiti | poświadczone w 3Sg: vecĕ |
| wecnek /vecnĕk/ | niższy urzędnik wiejski, goniec | psł. *věťьnikъ | słowo poświadczone |
| wedet /vedĕt/ | wiedzieć | psł. *věděti | poświadczony imiesłów: vedącĕ |
| wedru /vedrü/ | pogoda; słońce | psł. *vedro | słowo poświadczone |
| wecha /vexă/? | wiązki chróstu, faszyny (u płotu) | psł. *věxa | poświadczone w l. mn.: vexvĕ |
| wèbriazat /vĕbŕozăt/ | obciąć | psł. *obrězati | słowo poświadczone |
| wèkrupet /vĕkrüpĕt/ | okropić | psł. *okropiti | słowo poświadczone |
| wèplist /vĕplist/ | opleść | psł. *oplesti | poświadczony imiesłow: vĕplitenă |
| wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ | obrębić | psł. *orǫbiti | słowo poświadczone |
| Wend /vend/ | Wend, Połabianin | niem. Wend? | z /vensťĕ/ - połabski, wendzki |
| wenskie /vensťĕ/ | wendzki, połabski | vend + -sťĕ | z poświadczone vensťĕ < *vendьsky |
| werne /vernĕ/ | prawdziwy | psł. *věrьnъjь | słowo poświadczone |
| weslu /veslü/ | wiosło | psł. *veslo | słowo poświadczone |
| wetàrnîcia /vetărnaićă/ | młyn wietrzny, wiatrak | v́otăr + -naićă | słowo poświadczone |
| wiará /v́oro/ | prawda | psł. *věra | rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa |
| wiater /v́otĕr/ | wiatr | psł. *větrъ | słowo poświadczone |
| wib /vib/ | o, w | psł. *ob | poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă |
| wibàdî /vibădai/ | resztki słomy, resztki jedzenia(?) | psł. *ob-jědi | słowo poświadczone |
| wibartat /vibortăt/ | obrócić, odwrócić | psł. *obortěti | słowo poświadczone |
| wibawet /vibovĕt/ | objawić, odsłonić | psł. *ob(j)aviti | poświadczone w rozkaźniku: vibov |
| wibeset /vibesĕt/ | zawiesić; powiesić | psł. *ob(v)ěsiti | słowo poświadczone |
| wibet /vibĕt/ | ociosać | psł. *obiti | słowo poświadczone |
| wibiád /vib́od/ | śniadanie | psł. *obědъ | słowo poświadczone |
| wibmŷtet /vibmoitĕt/ | wynagrodzić | psł. *ob-mytiti | poświadczony imiesłów: vibmoitenă |
| wibrŷt /vibråit/ | skopać, przekopać | psł. *obryti | poświadczone w 3Sg: vibråjĕ |
| wicą /vicą/ | owca (jagnię?) | psł. *ovьčę | słowo poświadczone |
| vice /vicĕ/ | owczy (chlew, ser, mleko) | psł. *ovьčьjь | słowo poświadczone |
| vicene /vicenĕ/ | owczy (o mięsie) | psł. *ovьčenъjь | słowo poświadczone |
| wicér /vicer/ | wieczór | psł. *večerъ | słowo poświadczone |
| wicera /viceră/ | kolacja | psł. *večeřa | słowo poświadczone |
| wicia /vićă/ | owca | psł. *ovьca | słowo poświadczone |
| widene /videnĕ/ | odzież, ubranie | psł. *oděnьje | słowo poświadczone |
| wigiėn /viďėn/ | ogień | psł. *ogňь | słowo poświadczone |
| wignena klesta /vignenă klestă/ | szczypce kowalskie | vignenă + klestă | słowo poświadczone |
| wignene /vignenĕ/ | ogniowy | psł. *ogňenъjь | słowo poświadczone |
| wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ | krzemień | vignenĕ + komoi | słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę |
| wiját /vijot/ | wiać | psł. *vějati | poświadczony imiesłów: vijąćă |
| wiklip /viklip/ | snop wymłóconej słomy | psł. *oklepъ | słowo poświadczone |
| wikǫset /vikǫsĕt/ | ogryźć | psł. *okǫsiti | poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ |
| wile /vilĕ/ | wiele, dużo | psł. *velьje | słowo poświadczone |
| wilia /viľă/ | wola | psł. voľa | słowo poświadczone |
| wilkamet /vilkomĕt/ | witać | dn. willkamen | poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol |
| wilkie /vilťĕ/ I | wielki, duży | psł. *velikъjь | słowo poświadczone |
| wilkie /vilťĕ/ II | wielce, bardzo | psł. *veliko | słowo poświadczone |
| wilsa /vilsă/ | olsza, olcha | psł. *olьša | słowo poświadczone |
| wimûriát /vimauŕot/ | omurować | vib- + mauren | poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă |
| winia /vińă/ | woń, zapach | psł. *voňa | słowo poświadczone |
| winiat /vińăt/ | wygrywać, zyskiwać | śdn. winnen | poświadczone w 2Sg: vińăs |
| winiát /vińot/ | pachnieć (ładnie) | psł. *voněti | poświadczone w 3Sg: vińojĕ |
| winîcia /vinaićă/ | dyszel | psł. *ojьnica | słowo poświadczone |
| wiǫzat /v́ǫzăt/ | wiązać | psł. *vęzati | słowo poświadczone |
| wiper /vipĕr/ | wieprz | psł. *veprь | słowo poświadczone |
| wiprawet /viprovĕt/ | oporządzać gospodarstwo domowe | psł. *opraviti | poświadczone gerundium: viprovenĕ |
| wirgiat /virďăt/ | chłostać | psł. *vьrgati | słowo poświadczone |
| wirgnǫt /virgnǫt/ | rzucić | psł. *vьrgnǫti | słowo poświadczone |
| wiriål /viŕål/ | orzeł | psł. *orьlъ | poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe |
| wis /vis/ I | oś | psł. *osь | słowo poświadczone |
| wis /vis/ II | wszystek | psł. *vьšь | słowo poświadczone |
| wis tîd /vis taid/ | zawsze, cały czas | vis + śdn. tîd | słowo poświadczone |
| wisakie /visoťĕ/ | wszelki | psł. *vьšakъjь | słowo poświadczone |
| wise /visĕ/ | na pewno | śdn. wisse | słowo poświadczone |
| wisedȧnisne /visedanisnĕ/ | powszedni, codzienny | psł. *vьšedьnešьnъjь | słowo poświadczone |
| wisem /visĕm/ | osiem | psł. *osmь | słowo poświadczone |
| wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ | osiemdziesiąt | psł. *osmь desętъ | słowo poświadczone |
| wisèmnàdist /visĕmnădist/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
| wisèmnacti /visĕmnocti/ | osiemnaście | psł. *osmь na desęte | słowo poświadczone |
| wisîna /visaină/ | osina | psł. *osina | poświadczone w l. mn.: visainĕ |
| vismàru /vismărü/ | ośmioro | psł. *osmero | słowo poświadczone |
| wist /vist/ | wieść | psł. *vesti | poświadczone w 3Sg: vedĕ |
| wit /vit/ | od | psł. *otъ | słowo poświadczone |
| wizsact /vissăct/ | posiekać, pociąć | psł. *jьz-sěťi | słowo poświadczone |
| wiz /viz/ | z (kogo, czego) | psł. *jьz | słowo poświadczone |
| wiz dali /viz doli/ | z daleka | psł. *jьz dali | słowo poświadczone |
| wisŷpet /visåpĕt/ | pocałować | psł. *osypiti | poświadczone w rozkaźniku: visåip |
| wisŷpît sa /visåipait să/ | pocałować się | psł. *osypiti sę | słowo poświadczone |
| wîdét /vaidet/ | widzieć | psł. *viděti | poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ |
| wîdlŷ /vaidlåi/ | widły | psł. *vidly | słowo poświadczone |
| wîchår /vaixår/ | wicher | psł. *vixrъ | słowo poświadczone |
| wîjàlîcia /vajălaićă/ | sznur, powróz | psł. *vijalica | słowo poświadczone |
| wîka /vaikă/ | miasto | śdn. wîk | słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj |
| wîcne /vaicnĕ/ | miejski | vaikă + -nĕ | przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ |
| wînîća /vainaićă/ | winnica | psł. *vinьnica | słowo poświadczone |
| wîne /vainĕ/ I | winien | psł. *vinьnъjь | słowo poświadczone |
| wîne /vainĕ/ II | wino | psł. *vino | poświadczone w partytywie /vaină/ |
| wîne-mand /vainĕ-mond/ | październik | psł. *vino + śdn. mônd | słowo poświadczone |
| wînek /vainĕk/ | winowajca, dłużnik | psł. *vinьnikъ | słowo poświadczone |
| wînene /vainenĕ/ | winny, związany z winem | vainĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
| wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ | wiśnia (drzewo) | psł. *višeňa, višiňa | słowo poświadczone |
| wîsét /vaiset/? | wisieć | psł. *visěti | poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ |
| wîsát /vaisot/ | zwisać? | psł. *visati | poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/ |
| wîsná /vaisno/ | wiśnia (owoc) | psł. *višьňa | poświadczone w NPl: /vaisnåi/ |
| wît sa /vait să/ | wić się | psł. *viti sę | poświadczony derywat: vajălaićă |
| wǫgiėl /vǫďėl/ I | węgiel | psł. *ǫglь | słowo poświadczone |
| wǫgiėl /vǫďėl/ II | węgieł, kąt, róg | psł. *ǫglъ | poświadczone w toponimji: Fungal, Wungahl |
| wǫgiėlnîste /vǫďėlnaistĕ/ | węglowisko, miejsce na węgiel | psł. *ǫglьnišče | poświadczone w toponimji: Winkeleitz, Fangeleitz, Wankneitzen |
| wǫgior /vǫďör/ | węgorz | psł. ǫgořь | słowo poświadczone |
| Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ | Seehausen | psł. *ǫgoręta | słowo poświadczone |
| wǫs /vǫs/ | broda | psł. *ǫsъ | słowo poświadczone |
| wǫsate /vǫsotĕ/ | brodaty | vǫs + -otĕ | formacja podobna do nügă-nügotĕ |
| wǫsèpu̇c /vǫsĕpuc/ | golibroda | psł. *ǫs + niem. putzen | słowo poświadczone |
| wǫzål /vǫzål/ | węzeł | psł. *ǫzъlъ | słowo poświadczone |
| wǫzkie /vǫsťě/ | wązki | psł. *ǫzъkъjь | poświadczone w toponimji: Wunski |
| wǫzla /vǫzlă/ | kolanko źdźbła | psł. *vǫzъlę | słowo poświadczone |
| wréch /vrex/ | orzech | psł. *orěxъ | słowo poświadczone |
| wrisîka /vrisaikă/ | borówka, czarna jagoda | psł. *versika | poświadczone w l. mn.: v |
| writene /vritenĕ/ | wrzeciono | psł. *verteno | słowo poświadczone |
| wu̇nkȧr /vunkar/ | kosz wozowy, półkoszki | śdn. woen-kar | słowo poświadczone, może vǫkar? |
| wûcet /vaucĕt/ | uczyć, przyzwyczajać | psł. *učiti | słowo poświadczone |
| wûcîka /vaucaikă/ | nauczyciel | vauc- od vaucĕt + -aikă | złożenie wzorem bezaika, låzaika |
| wûcnek /vaucnĕk/ | uczeń | vauc- od vaucĕt + -nĕk | złożenie wzorem ros. ученикъ |
| wûchiu /waux́ü/ | ucho | psł. *uxo | słowo poświadczone |
| wûja /vaujă/ | wuj, brat matki | psł. *uja | słowo poświadczone |
| wûjewka /vaujefkă/ | ciotka, siostra matki | psł. *ujevъka | słowo poświadczone |
| wûl /vaul/ | ul | psł. *ulь | słowo poświadczone |
| wûsne /vausnĕ/ | skóra | psł. *usno | słowo poświadczone |
| wûsnene /vausnenĕ/ | skórzany | vausnĕ + -enĕ | słowo poświadczone |
| wûsta /vaustă/ | usta | psł. *usta | słowo poświadczone |
| wûzda /vauzdă/ | uzda | psł. *uzda | słowo poświadczone |
| wůcka /våuckă/ | wilk, wilczek | psł. *vьlkъ + -ka | słowo poświadczone |
| wůk /våuk/ | wilk | psł. *vьlkъ | słowo poświadczone |
| wůná /våuno/ | wełna | psł. *vьlna | słowo poświadczone |
| wůnene /våunenĕ/ | wełniany | psł. *vьlněnъjь | słowo poświadczone |
| wŷsukie /voisüťĕ/ | wysoki | psł. *vysokъjь | słowo poświadczone |
Z
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| za /zo/ | za, dla | psł. *za | słowo poświadczone |
| zabá /zobo/ | żaba | psł. *žaba | słowo poświadczone |
| zabet /zobĕt/ | zapomnieć | psł. *zabyti | rozkład poświadczonego zobåit să |
| zabŷt sa /zobåit să/ | zapomnieć się | psł. *zabyti sę | poświadczone w czasie przeszłym: zobål-să |
| zabka /zopkă/ | żaba drzewna, rzekotka | psł. *žabъka | słowo poświadczone |
| zablǫdet /zoblǫdĕt/ | zabłądzić | psł. *zablǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål |
| zadȧrát /zodarot/ | zadzierać | psł. *zadirati | poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ |
| zadewát /zodevot/ | przeszkadzać | psł. *zaděvati | poświadczone gerundium: zodevonĕ |
| zadust /zodüst/ | nieuprzejmość, niegrzeczność | psł. *žadostь | rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć |
| zadustîwe /zadüstaivĕ/ | nieuprzejmy, niegrzeczny | psł. *žadostivъjь | słowo poświadczone |
| zagàwîcia /zogăvaićă/ | pokrzywa | psł. *žagavica | słowo poświadczone |
| zagî /zoďai/ | piła | śdn. sâge | słowo poświadczone |
| zając /zojąc/ | zając | psł. zajęcь | słowo poświadczone |
| zającak /zojącăk/ | zajączek | psł. zajęčьkъ | poświadczone w l. mn.: zojącťĕ |
| zajûtȧrne /zojautarnĕ/ | poranny | psł. *zajutrьnъjь | słowo poświadczone |
| zajûtra /zojautră/ | rano, z rana | psł. *za jutra | słowo poświadczone |
| zaká /zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
| zawicera /zoviceră/ | wieczorem, pod wieczór | psł. *za večera | formacja analogiczna do zojautră |
| zaká /zoko/ | rzecz | śdn. sâke | słowo poświadczone |
| zát /zot/ | nasienie | śdn. sât | słowo poświadczone |
| zȧlą /zalą/ | wyka | psł. zьlę?? | słowo poświadczone |
| zȧlwȧja /zalvajă/ | szałwia | śdn. salwie | słowo poświadczone |
| zȧn /zan/ | żniwo | psł. *žьnь | poświadczone w l. mn.: zanai |
| zȧne /zanĕ/ | żyła | śdn. sane + -åi | słowo poświadczone |
| zȧnîsne /zanaisnĕ/ | żniwny | psł. *žьnьšьnъjь | słowo poświadczone |
| zȧnîsne-mánd /zanaisnĕ-mond/ | sierpień | zȧnîsne + śdn. mând | słowo poświadczone |
| zȧrat /zarăt/ | patrzeć | psł. *zьrěti | słowo poświadczone |
| zȧriadle /zaŕodlĕ/ | lustro | psł. *zьrědlo | słowo poświadczone |
| zȧwat /zavăt/ | żuć | psł. *žьvati | słowo poświadczone |
| zȧzat /zazăt/ | palić, opalać, spalać | psł. *žьžati | słowo poświadczone |
| zågle /zåglĕ/ | zły, rozgniewany | psł. *žьglъjь | słowo poświadczone |
| zåmela /zåmelă/ | bułka | śdn. sêmele | słowo poświadczone |
| zåwat /zåvăt/ | wołać, przywoływać | psł. *zъvati | poświadczone w 3Sg: züvĕ |
| ząt /ząt/ | zięć | psł. *zętь | słowo poświadczone |
| zątek /zątĕk/ | pan młody | psł. *zętikъ | słowo poświadczone |
| zelǫd /zelǫd/ | żołądź | psł. *želǫdь | słowo poświadczone |
| zena /zenă/ | żona, także kobieta | psł. *žena | słowo poświadczone |
| zerawac /zerovăc/ | żarzący się popiół | psł. *žeravьcь | słowo poświadczone |
| zewarnak /zevornăk/ | skowronek | psł. *ževornъkъ | słowo poświadczone |
| zewat /zevăt/ | ziewać | psł. *zěvati | poświadczone w 3Sg: zevă (albo zevĕ) |
| ziarnu /źornü/ | ziarno | psł. *zьrno | słowo poświadczone |
| zil /zil/ | lina | śdn. sîl | poświadczone w l. mn.: zilåi |
| zile /zilĕ/ | trawa | psł. *zelьje | słowo poświadczone |
| ziliazene /ziľozenĕ/ | żelazny | ziľozü + -enĕ | słowo poświadczone |
| ziliazu /ziľozü/ | żelazo | psł. *želězo | słowo poświadczone |
| zimia /ziḿă/ | ziemia | psł. *zemьja | słowo poświadczone |
| zimne /zimnĕ/ | ziemny, z ziemi | psł. *zemьnъjь | słowo poświadczone |
| zimnek /zimnĕk/ | duch ziemny, podziemny duszek | psł. *zemьnikъ | słowo poświadczone |
| zip /zip/ | mydło | śdn. sêpe | poświadczone w GSg: ziṕau |
| zizîcka /zizaicka/ | kukułka | psł. *žežičьka | słowo poświadczone |
| zîbår /zaibår/ | żubr | psł. *zǫbr, odnosowione | poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) |
| zîd /zaid/ | Żyd | psł. *židъ | słowo poświadczone |
| zîdé /zaide/ | struny (skrzypcowe) | śdn. seide | słowo poświadczone |
| zîma /zaimă/ | zima | psł. *zima | słowo poświadczone |
| zîma-mand /zaimă-mond/ | listopad | psł. *zima + śdn. mând | słowo poświadczone |
| zîmiana /zaiḿonă/ | gorączka, dreszcze | psł. *ziměna | słowo poświadczone |
| zîmne /zaimnĕ/ | zimny | zaimă + -nĕ | słowo poświadczone |
| zîmnu /zaimnü/ | zimno | zaimă + -nü | słowo poświadczone |
| zît /zait/ | żyć | psł. *žiti | poświadczone w 3Sg: zaivĕ |
| zîtkiu /zaitťü/ | ziarnko zboża | zaitü + -ťü | poświadczone w l. mn.: zaitkă |
| zîtne /zaitnĕ/ | zbożowy, na zboże | zaitü + -nĕ | słowo poświadczone |
| zîtu /zaitü/ | zboże | psł. *žito | słowo poświadczone |
| zîwat /zaivăt/ | życie; ciało; brzuch | psł. *životъ | słowo poświadczone |
| zîwåtak /zaivåtăk/ | serce | psł. *životъkъ | słowo poświadczone |
| zîwe /zaivĕ/ | żywy | psł. *živъjь | słowo poświadczone |
| zlåd /zlåd/ | grad | psł. *želdь? *želdъ? | słowo poświadczone |
| zlåta /zlåtă/ | złoto | psł. *zolto | słowo poświadczone |
| zlåtene /zlåtenĕ/ | złoty, złocony | psł. *zoltenъjь | słowo poświadczone, Polański się waha, być może zlåtnĕ |
| zmėjek /zmėjĕk/ | padalec | psł. *zmijikъ | słowo poświadczone, choć niepewne |
| znajemne /znojemnĕ/ | znany | psł. *znajemьnъjь | słowo poświadczone |
| znát /znot/ | znać | psł. *znati | słowo poświadczone |
| zǫb /zǫb/ | ząb | psł. *zǫbъ | słowo poświadczone |
| zǫdlu /zǫdlü/ | żądło | psł. *žędlo | słowo poświadczone |
| zriba /zribǎ/ | źrebię | psł. *žerbę | słowo poświadczone |
| zribac /zribǎc/ | młody (roczny) koń | psł. *žerbьcь | słowo poświadczone |
| zribîcia /zribaićǎ/ | młoda (roczna) klacz | psł. *žerbica | słowo poświadczone |
| zunet /zünĕt/ | dzwonić | psł. *zvoniti | poświadczone w 3Sg: zünĕ |
| zûk /zauk/ | żuk | psł. *žukъ | słowo poświadczone |
| zůknǫt /zauknǫt/ | żółknąć | psł. *žьlknǫti | poświadczone w 3Sg: zauknĕ |
| zwȧnet /zvanĕt/ | dźwięczeć, dzwonić | psł. zvьniti | poświadczone w 3Sg: zvanĕ |
| zwån /zvån/ | dźwięk | psł. *zvonъ | słowo poświadczone (Schleicher) |
| zwenu /zvenü/ | dzwono | psł. *zveno | słowo poświadczone |
| zŷbat /zåibăt/ | kołysać | psł. *zybati | poświadczone w rozkaźniku: zåib |
| zŷbát sa /zåibot să/ | bujać się | psł. *zybati sę | poświadczone w 3Sg: zåibi-să |
| zŷbka /zåipkă/ | kołyska | psł. *zybъka | słowo poświadczone |