Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→F) |
|||
(Nie pokazano 311 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | == | + | {{AM}} |
− | {| class="wikitable" | + | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK'''<br> |
+ | '''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | ||
+ | |||
+ | Dla ułatwienia wyszukiwania i dotarcia do szerszych mas, cały artykuł jest pisany w [[Conlanger:Leksykon#R|języku radopolskim]]. | ||
+ | ==O słowniku== | ||
+ | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich, drzewiańskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimii, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim. | ||
+ | |||
+ | Za literacki został wzięty dialekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. | ||
+ | |||
+ | ==Wymowa i ortografia== | ||
+ | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografii. | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Samogłoski pełne | ||
+ | | align=center |/i/ = {{IPA|i }} = '''i''' | ||
+ | | align=center |/ü/ = {{IPA| y }} = '''u''' | ||
+ | | | ||
+ | | align=center |/u/ = {{IPA| u }} = '''u̇''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align=center |/ė/ = {{IPA| e }} = '''ė''' | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
+ | | | ||
|- | |- | ||
− | + | | align=center |/e/ = {{IPA| ɛ }} = '''e''', '''é''' | |
+ | | align=center |/ö/ = {{IPA| œ }} = '''o''' | ||
+ | | | ||
+ | | align=center |/o/ = {{IPA| ɔ }} = '''a''', '''á''' | ||
|- | |- | ||
− | | a / | + | | |
+ | | | ||
+ | | align=center |/a/ = {{IPA| a }} = '''ȧ''' | ||
+ | | align=center |/å/ = {{IPA| ɒ }} = '''å''' | ||
|} | |} | ||
− | + | ||
− | {| class="wikitable" | + | {| class="wikitable" |
+ | |+ Samogłoski zredukowane | ||
+ | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = '''è''', '''e''' | ||
|- | |- | ||
− | + | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = '''à''', '''a''' | |
− | | | + | |} |
− | | | + | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki '''à''' oraz '''è''' oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki '''a''' oraz '''e''' na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną. |
− | | | + | |
− | | | + | {| class="wikitable" |
− | | | + | |+ Dyftongi |
− | | | + | | align=center |/ai/ = {{IPA| ai }} = '''î''' |
− | | | + | | align=center |/åi/ = {{IPA| ɒi }} = '''ŷ''' |
− | + | | align=center |/oi/ = {{IPA| oi }} = '''ŷ''' | |
− | | | + | | align=center |/au/ = {{IPA| au }} = '''û''' |
− | | | + | | align=center |/åu/ = {{IPA| ɒu }} = '''ů''' |
− | | | + | |} |
− | | | + | Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych. |
+ | |||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |+ Samogłoski nosowe | ||
+ | | align=center | /ą/ = {{IPA| ã }} = '''ą''' | ||
+ | | align=center |/ǫ/ = {{IPA| ɔ̃ }} = '''ǫ''' | ||
|} | |} | ||
− | + | ||
− | {| class="wikitable" | + | {| class="wikitable" |
+ | |+ Spółgłoski | ||
|- | |- | ||
− | ! | + | !colspan="1"| |
+ | !colspan="2"|Wargowe | ||
+ | !colspan="1"|Dziąsłowe | ||
+ | !colspan="2"|Zadziąsłowe | ||
+ | !colspan="1"|Palatalne | ||
+ | !colspan="1"|Postpalatalne | ||
+ | !colspan="1"|Miękko-<br />podniebienne | ||
+ | !colspan="1"|Krtaniowe | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1" rowspan="2" |Zwarte |
+ | | align=center | /p/ = {{IPA|p}} = '''p''' | ||
+ | | align=center | /ṕ/ = {{IPA|pʲ}} = '''pi''' | ||
+ | | align=center | /t/ = {{IPA|t}} = '''t''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ť/ = {{IPA|tʲ}} = '''ti''', '''ki''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /k/ = {{IPA|k}} = '''k''' | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | align=center | /b/ = {{IPA|b}} = '''b''' |
+ | | align=center | /b́/ = {{IPA|bʲ}} = '''bi''' | ||
+ | | align=center | /d/ = {{IPA|d}} = '''d''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ď/ = {{IPA|dʲ}} = '''di''', '''gi''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /g/ = {{IPA|ɡ}} = '''g''' | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1" rowspan="2"|Afrykaty |
− | | | + | | align=center | |
− | + | | align=center | | |
− | == | + | | align=center | /c/ = {{IPA|t͡s}} = '''c''' |
− | + | | align=center | | |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ć/ = {{IPA|t͡sʲ}} = '''ci''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | + | | align=center | | |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ʒ/ = {{IPA|d͡z}} = '''dz''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ʒ́/ = {{IPA|d͡zʲ}} = '''dzi''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1" rowspan="2" |Szczelinowe |
+ | | align=center | /f/ = {{IPA|f}} = '''f''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /s/ = {{IPA|s}} = '''s''' | ||
+ | | align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = '''si''' | ||
+ | | align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | ||
+ | | align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | ||
+ | | align=center | /h/ = {{IPA|h}} = '''h''' | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | align=center | /v/ = {{IPA|v}} = '''w''' |
+ | | align=center | /v́/ = {{IPA|vʲ}} = '''wi''' | ||
+ | | align=center | /z/ = {{IPA|z}} = '''z''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ź/ = {{IPA|zʲ}} = '''zi''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1" rowspan="1" |Nosowe |
+ | | align=center | /m/ = {{IPA|m}} = '''m''' | ||
+ | | align=center | /ḿ/ = {{IPA|mʲ}} = '''mi''' | ||
+ | | align=center | /n/ = {{IPA|n}} = '''n''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /ń/ = {{IPA|nʲ}} = '''ni''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1" rowspan="1" |Boczne |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /l/ = {{IPA|l}} = '''l''' | ||
+ | | align=center | /ľ/ = {{IPA|lʲ}} = '''li''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1" rowspan="1" |Drżące |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /r/ = {{IPA|r}} = '''r''' | ||
+ | | align=center | /ŕ/ = {{IPA|rʲ}} = '''ri''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | !colspan="1"|Półsamogłoski |
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | /j/ = {{IPA|j}} = '''j''' | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | | align=center | | ||
+ | |} | ||
+ | Docelowa ortografia ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologią, czyli np. /defkă/ = '''dewka'''. | ||
+ | |||
+ | Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | ||
+ | |||
+ | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na swàte''' - na świecie. | ||
+ | |||
+ | == Szczegółowa fonologia == | ||
+ | |||
+ | === Samogłoski === | ||
+ | |||
+ | === Spółgłoski === | ||
+ | |||
+ | === Asymilacje === | ||
+ | Przy połączeniach dwóch i więcej spółgłosek dochodziło do asymilacji dźwięczności, tzn. spółgłoski ulegały ubezdźwięcznieniu, np. dewka=/defkă/, wǫzkie=/vǫsťĕ/. Co ważne, w odróżnieniu od języka polskiego, w języku połabskim udźwięcznienie nie zachodziło na końcu wyrazu, np. Bug=/büg/, dǫb=/dǫb/, led=/led/, nie ulegały ubezdźwięcznieniu także połączenia typu bezdźwięczna+w, np. råkwîcia=/råkvaićă/, šwadá=/švodo/, swecia=/svećă/, citwàru=/citvărü/. | ||
+ | |||
+ | === Fonologia dialektalna === | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" style=text-align:center | ||
|- | |- | ||
− | + | ! stan prasłowiański !! Ostrów (Wustrow), Klonów (Klennow) - Hennig !! Życin (Süthen) - Schultze !! Łuchów (Lüchow) - Mithoff!! Łuchów (Lüchow) - Pfeffinger !! wariant literacki | |
|- | |- | ||
− | | | + | | * || || || || || |
|- | |- | ||
− | | | + | | *|| || || || || |
|- | |- | ||
− | | | + | | *ьl, *ъl || au? || u ||colspan="2"| åu || åu = ů |
|- | |- | ||
− | | | + | | *š, *č, *ž ||colspan="3"| s, c, z || š, č, ž || s, c, z |
|- | |- | ||
− | | | + | | *u<sup>1</sup> || au ||colspan="2"| oi? åi? || ai? || au = û |
+ | |} | ||
+ | <sup>1</sup> - w pozycji innej niż przed spółgłoskami wargowymi | ||
+ | |||
+ | ==A== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | aberhîd /oberhaid/ || dzierżawca rządowy || śdn. overheit || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | agát sa /ogot să/ || podobać się || śdn. hagen || poświadczone w 3Sg: ogăji-să |
|- | |- | ||
− | | | + | | akî /oťai/ || szydełko? || śdn. hake + -åi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | alȧja /olajă/ || olej || śdn. oli(g)e || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | alȧnt /olant/ || głowacz (ryba) || śdn. âlant || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | aliat /oľăt/ || iść po coś, brać coś || śdn. holen || poświadczone w 3Sg: oľă |
|- | |- | ||
− | | | + | | amår /omår/ || młot || śdn. hamer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | amél /omel/ || skop (wykastrowany baran) || śdn. hamel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | apá /opo/ || małpa || śdn. âpe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | apat /opăt/ || mieć nadzieję, ufać || śdn. happen~hoppen || poświadczone w 1Sg: opăm |
|- | |- | ||
− | | | + | | ar /ăr/ || lub, albo || śdn. oder || słowo poświadczone, Polański transkrybuje ar |
|- | |- | ||
− | | | + | | ará /oro/ || prostytutka, dziwka || śdn. hore || poświadczone w ASg: orǫ |
|- | |- | ||
− | | | + | | ás /os/ || padlina, ścierwo, przynęta?? || śdn. âs || poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum |
|- | |- | ||
− | | | + | | atát /otot/ || nienawidzić || śdn. haten || poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | awka /ofkă/ || jastrząb || lüneb. håfk(e) || słowo poświadczone, być może afka |
|- | |- | ||
− | | | + | | azŷ /ozåi/ || uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? || śdn. ose + -åi || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Ȧ== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧgát /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧchtér /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧl /al/ || już || śdn. al || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || Albania || por. niem. Albanien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧlbȧnskie /albansťĕ/ || albański || Albanajă + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy państwa |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧlbȧrga /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧltitŷ /altitåi/ || zawsze || śdn. alletiden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧnîz /anaiz/ || anyż || por. niem. Aneis, hol. anijs || zapożyczenie z -i->-ai- |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧr /ar/ I || albo || por. dn. or || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧr /ar/ II || tutaj || por. lüneb. hēr || słowo poświadczone, obocznie er |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧrdál /ardol/ || w dół, na dół || dn. herdāl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧrde-mand /ardĕ-mond/ || styczeń || śdn. harde + śdn. mând || poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ȧrmenîja /Armenajă/ || Armenia || por. niem. Armenien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧsål /asål/ || osioł || śdn. esel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧste /astĕ/ || szybki || śdn. haste || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧkiėr /aťėr/ || kramarz || śdn. haker || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ȧwén /aven/ || właśnie || śdn. even || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Å== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
− | | | + | | Ånska /Ånskă/ || Janek || śdn. Hans + psł. *-ъka || słowo poświadczone, imię |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==B== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | babá /bobo/ || baba, stara kobieta || psł. *baba || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | babka /bopkă/ || akuszerka, położna || psł. *babъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bagnîna /bognaină/ || bagnisko || psł. *bagnina || poświadczone w toponimii: Bonnein |
|- | |- | ||
− | | | + | | bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimii w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
|- | |- | ||
− | | | + | | barane /boronĕ/ || obrona || gerundium od /borot/ || słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) |
|- | |- | ||
− | | | + | | barát /borot/ || bronić || psł. *ob-varati, reanalizowane || poświadczone w rozkaźniku: boroj |
|- | |- | ||
− | | | + | | bardŷnia /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bardzia /borʒ́ă/ || bruzda || psł. *borzda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Barlen /borlĕn/ || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimii: Barneitz (<*bъrnišče) |
|- | |- | ||
− | | | + | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimii w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
|- | |- | ||
− | | | + | | bartnek /bortnĕk/ || bartnik || bort + -nĕk || z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
|- | |- | ||
− | | | + | | barš /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧba /babă/ || babka, babcia || słownictwo dziecięce || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧckie /baťĕ/ || troszkę || zdrobnienie od baťĕ? || słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧdål /badål/ || kat, oprawca || śdn. bodel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧdån /badån/ || kadź, zbiornik|| śdn. boden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧdiane /baďonĕ/ || modlitwa || baďot + 'onĕ || gerundium od poświadczonego baďot |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧdiannek /baďonĕk || modlitewnik || baďonĕ + -nĕk || formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧdiát /baďot/ || modlić się || beden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧkie /baťĕ/ || trochę || por. szlez.-holszt. betken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧlȧja /balajă/ || miednica, balia, ceber || śdn. balleie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧn /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧnȧna /banană/ || banan || niem. Banane || zapożyczenie z niem., por. łuż. banana |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧrgiėr /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧrwin /barvin/ || wódka || śdn. brannewîn || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bȧt /bat/ || przykazanie || śdn. bot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | båz /båz/ || bez || psł. *bъzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bedet /bedĕt/ || prosić, błagać || śdn. beden || poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bek /bek/ || strumień || śdn. beke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bel /bel/ || biel || psł. *bělь || rozkład poświadczonego belĕt |
|- | |- | ||
− | | | + | | belet /belĕt/ || bielić ubrania || psł. *běliti || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | Belgiėr /belďėr/ || Belg || niem. Belgier || zapożyczenie z niemieckiego | |
|- | |- | ||
− | | | + | | Belgiėrska /belďėrskă/ || Belgijka || belďėr + -skă || typowa forma żeńska na -skă w słowach na -ėr |
|- | |- | ||
− | | | + | | belgise /belďisĕ/ || belgijski || śdn. belgische? || co do -sĕ por. ingelsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Belgîja /Belgajă/ || Belgia || niem. Belgien || zapożyczenie z zaadaptowanym sufiksem |
|- | |- | ||
− | | | + | | ber /ber/ || niedźwiedź || śdn. bâr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bet sa /bet să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | betán /beton/ || beton || niem. Beton || por. głuż., pl. beton |
|- | |- | ||
− | | | + | | betrat /betrăt/ || ulepszyć || śdn. beteren || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bezat /bezăt/ || biec, biegać || psł. *běžati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bezat dor /bezăt dör/ || przepływać, przebiegać || bezăt + dör || poświadczone w 3Sg: bezĕ dör |
|- | |- | ||
− | | | + | | bezat pusliád /bezăt püsľod/ || ścigać, biec za kimś || bezăt + püsľod || poświadczone w 3Sg: bezĕ püsľod |
|- | |- | ||
− | | | + | | bezat wånû /bezăt vånau/ || wybiegać, wypływać || bezăt + vånau || poświadczone w 3Sg: bezĕ vånau |
|- | |- | ||
− | | | + | | bezat wåkårst /bezăt våkårst/ || obiegać, opływać || bezăt + våkårst|| poświadczone w 3Sg: bezĕ våkårst |
|- | |- | ||
− | | | + | | bezat wech /bezăt vex/ || odbiegać, odpływać || bezăt + vex || poświadczone w 3Sg: bezĕ vex |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | bezîka /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | biala zȧne /b́olă zanĕ/ || ścięgno || b́olĕ + zanĕ || złożenie wzorem dłuż. běła žyłka |
|- | |- | ||
− | | | + | | bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | biale /b́olĕ/ || biały || psł. *bělъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Bialèrûska /B́olĕrauskă/ || Białoruś || b́olĕraus + -skă || por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko |
|- | |- | ||
− | | | + | | bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | Bialèrûskie /b́olĕrausťĕ/ || Białorusin || b́olĕ + Rausťĕ|| por. biał. беларус, cz. Bělorus |
|- | |- | ||
− | | | + | | biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bigrȧft /bigraft/ || pogrzeb || śdn. bîgraft || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bilikie /biliťĕ/ || tani || śdn. billik || zasymilowane zapożyczenie jak sch. jeftin, -iťĕ regularnie zasymilowane |
|- | |- | ||
− | | | + | | biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | biûcîka /b́aucaikă/ || szczekacz || b́aucĕt + -aikă || formacja z produktywnym -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
|- | |- | ||
− | | | + | | bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blawe /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blazat /blozǎt/ || dąć, wiać || śdn. blasen || poświadczone w 3Sg: blozǎ |
|- | |- | ||
− | | | + | | blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ || robaczek świętojański || blanťă + psł. *žužalica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blågiota /blåďötă/ || wesołość, szczęście || psł. *bolgota || rozkład poświadczonego blåďütnĕ, por. pośw. pröstötă |
|- | |- | ||
− | | | + | | blågiutne /blåďütnĕ/ || wesoły, szczęśliwy || psł. *bolgotьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blåcha /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blåne /blånĕ/ || błonie || psł. *bolnьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blåse /blåsĕ/ || pchli || blåxă + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. |
|- | |- | ||
− | | | + | | blåsa mîska /blåsă maiskă/ || pchli targ || blåsĕ + maiskă || kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn |
|- | |- | ||
− | | | + | | blåtu /blåtü/ || błoto || psł. *bolto || poświadczone w toponimii: Platjei, Plaut |
|- | |- | ||
− | | | + | | bledîcia /bledaićǎ/ || bladość || psł. *blědica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bliade /bľodĕ/ || blady || psł. *blědъjь || poświadczone w pochodnej: bledaićǎ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bliåwat /bľåvǎt/ || wymiotować (pluć?) || psł. *blьvati || poświadczone w 3Sg: bľåvǎ |
|- | |- | ||
− | | | + | | blij /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | blijene /blijenĕ/ || ołowiany, ołowiowy || śdn. bli(g) + -enĕ || złożenie |
|- | |- | ||
− | | | + | | blinskat /blinskăt/ || kołysać, huśtać || ??? || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | blinskànîcia /blinskǎnaićǎ/ || huśtawka || blinskǎt + -naićǎ || słowo poświadczone, obocznie blinskǎvaićǎ | |
|- | |- | ||
− | | | + | | bliǫdat /bľǫdăt/ || śnić || psł. *blędati || poświadczone w 3Sg: bľǫdă |
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzek /blaizĕk/ I || blisko || psł. *blizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzek /blaizĕk/ II || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | blîzkie /blaisťĕ/ || bliski || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blisko |
|- | |- | ||
− | | | + | | blǫdet /blǫdĕt/ || błądzić || psł. *blǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål |
|- | |- | ||
− | | | + | | bober /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
|- | |- | ||
− | | | + | | bobre /böbrĕ/ || bobrzy || böbĕr + -ĕ || poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) |
|- | |- | ||
− | | | + | | bogát /bögot/ || skręcać || śdn. bögen || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | bogiėl /böďėl/ || strzemię || śdn. bögel || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | bor /bör/ || chłop, rolnik || śdn. bûr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | boret /börĕt/ || szczekać || psł. *boriti? || poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ |
+ | |- | ||
+ | | borstia /börsťă/ || pierś || śdn. borst || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | bose /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | boze /bözĕ/ || zły || śdn. böse || dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bǫbån /bǫbån/ || bęben || psł. *bǫbъnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bǫcet /bǫcĕt/ || ryczeć || psł. bǫčiti || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | bǫkar /bǫkăr/ || bączek (ptak) || psł. *bǫkařь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | brak /brok/ || nieużytek, odłóg || śdn. brake || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brat /brot/ I || brat || psł. *bratъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brat /brot/ II || brać || psł. *bьrati || poświadczone w 3Sg: berĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bratac /brotăc/ || brat, braciszek || brot + -ăc || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bratȧcak /brotacăk/ || braciszek || brot + -acăk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brȧdá /brado/ || pieczeń || śdn. brade || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bråwŷ /bråvoi/ || brwi || psł. *brъvi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brącet /brącět/ || brzęczeć || psł. *bręčěti || poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bredål /bredål/ || nieznany bliżej instrument || fryz. bred? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brede /bredĕ/ || szeroki || śdn. brêt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Bremŷ /Bremoi/ || Brema || niem. Bremen || adaptacja końcówki -en jako l.mn., por. cz. Brémy |
|- | |- | ||
− | | | + | | brest /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w toponimii: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
|- | |- | ||
− | | | + | | breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brezdiát /brezďot/ || dnieć, świtać || psł. *brěždžati || poświadczone w 3Sg: brezďojĕ |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | brezuwe /brezüvĕ/ || brzozowy || breză + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | |
|- | |- | ||
− | | | + | | brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Brit /Brit/ || Brytyjczyk || niem. Brite || zapożyczenie, por. cz. Brit |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | Britȧnîja /Britanajă/ || Brytania || niem. Britannien || adaptacja niemieckiego słowa | |
|- | |- | ||
− | | | + | | Britka /Britkă/ || Brytyjka || Brit + -kă || typowa forma żeńska na -kă |
|- | |- | ||
− | | | + | | britskie /bricťĕ/ || brytyjski || brit + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | brizîna /brizaină/ || brzezina, las brzozowy || breză + -aină || poświadczone w LSg: brizaină |
|- | |- | ||
− | | | + | | brizne /briznĕ/ || brzegowy || brig + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | brîtka /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | brod /bröd/ || bród || psł. *brodъ || poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
|- | |- | ||
− | | | + | | broda /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brodàwîcia /brödăvaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brodegȧm /brödegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brozgiėl /brözďėl/ || klin w radle lub pługu || psł. *brozgъlь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brudek /brüdĕk/ || brodzik || psł. *brodikъ? || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
|- | |- | ||
− | | | + | | bruder /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bruderînka /brüderainkă/ || głóg || śdn. broder + -ain- + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bruderska /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bruga /brügă/ || most || śdn. brügge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bruk /brük/ || użycie || śdn. brük || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brukaza /brükoză/ || spodnie || śdn. brôkhôse || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | brukát /brükot/ || używać || śdn. brüken || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | Brusel /Brüsĕl/ || Bruksela || niem. Brüssel || zapożyczenie toponimu |
|- | |- | ||
− | | | + | | brut /brüt/ || narzeczona || śdn. brüt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimii: Braud, Braude |
|- | |- | ||
− | | | + | | brûne /braunĕ/ || brązowy || śdn. brûn || zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny |
|- | |- | ||
− | | | + | | brŷsat /bråisăt/ || skrobać (rybę) || psł. *brysati || poświadczone w 3Sg: brăisĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bub /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bucka /bückă/ || leń, próżniak || ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | budąca mûchá /büdącă mauxo/ || bąk, giez || psł. *bodǫťaja muxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Bug /Büg/ || Bóg || psł. *bogъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bukî /büťai/ || litera || śdn. bôk + -åi || singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi |
|- | |- | ||
− | | | + | | bukwît /bükvait/ || gryka, tatarka || śdn. bouk-weit || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bukwîtne /bükvaitnĕ/ || gryczany, tatarczany || bükvait + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bukwŷ /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bul /bül/ || ból || psł. *bolь || poświadczony czasownik pochodny: bülĕ |
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | bulet /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ | |
|- | |- | ||
− | | | + | | busa /büsă/ || strzelba, karabnin || śdn. büsse || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bust /büst/ || kłuć, przebijać; żądlić || psł. *bosti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | butia /büťă/ || zdobycz, łup || śdn. büte || poświadczone w ASg: bütą |
|- | |- | ||
− | | | + | | butian /büťăn/ || bocian || psł. *botěnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | buwát /büvot/ || budować || śdn. buwen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buza Dîská /Büză Daisko/ || Komunja Święta || büză + daisko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buza Matî /büză motai/ || Matka Boża || psł. *božьja mati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buzac /Büzăc/|| Bóg || psł. *božьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buzȧcak /Büzacăk/ || Bóg || psł. *božьčьkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | buzą /büzą/ || obraz święty || psł. *božę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buze /Büzĕ/ || Boży || psł. Božьjь || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buzen /Büzĕn/ || Bösen || psł. *Božinъ || rekonstrukcja, por. XIV Bozene, Bosen, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | Buziǫtkiu /büźǫtťü/ || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bu̇nkiėr /bunťėr/ || bunkier || niem. bunker || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | bu̇ntie /bunťĕ/ || kolorowy, pstrokaty || śdn. bunt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ || pstrąg || bunťă + råibo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Bûcî /Baucai/ || Boitze || psł. *buci, NPl od *bukъ || rekonstrukcja/adaptacja i adideacja nazwy niemieckiej, toponim |
|- | |- | ||
− | | | + | | bûd /baud/ || szyling || śdn. butken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | bûdet /baudĕt/ || budzić || psł. *buditi || aspekt ndk. do poświadczonego våzbaudĕt |
|- | |- | ||
− | | | + | | bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | | + | | bûkiuwe /bauťüvĕ/ || bukowy || bauk + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | bŷstre /boistrĕ/ || szybki, bystry || psł. *bystrъjь || poświadczone w toponimii: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
|- | |- | ||
− | | | + | | bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|} | |} | ||
− | == | + | ==C== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
− | | | + | | cád /cod/ || dym; sadza; kopeć || psł. *čadъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cadet /codĕt/ || kurzyć, dymić || psł. *čadъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | carne /cornĕ/ || czarny || psł. *čьrnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | casá /coso/ || miska, czasza || psł. *čaša || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | caska /coskă/ || miseczka || coso + -kă || zdrobnienie z przyrostkiem -kă | |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧbår /cabår/ || ceber || psł. *čьbъrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ || kościelny || carťai + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrkî /carťai/ || kościół; cmentarz przykościelny || psł. *cьrky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrkwîcia /carkvaićă/ || kaplica || psł. *cьrkъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrmak /carmăk/ || żółtko jaja || psł. *čьrmakъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrnet /carnĕt/ || czernieć || psł. *čьrněti || formacja wzorem zåuknĕt, belĕt |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrnîcia /carnaićă/ || czarna jagoda || psł. *čьrnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrw lezące /carv lezącĕ/ || ślimak || psł. *čьrvь lězęťьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrwena repá /carvenă repo/ || burak || carvenă + repo || kalka niem. Rote Beete, Rote Rübe, por. galĕrepo, dłuż. cerwjena rěpa |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cȧtîdle /cataidlĕ/ || komputer; liczydło || caist + -aidlĕ || kalka niem. Rechner, por. głuż. ličadło, cz. počítač, sch. računar |
|- | |- | ||
− | | | + | | cąst /cąst/ || część || psł. *čęstь || brak poświadczonych słów na część, słowo ogólnosłowiańskie |
|- | |- | ||
− | | | + | | cąste /cąstĕ/ || częsty || psł. *čęstъjь || brak poświadczonych słów na częsty, słowo ogólnosłowiańskie |
|- | |- | ||
− | | | + | | ce /cĕ/ || czy, lub || psł. *či || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Cech /cex/ || Czech || cz. Čech || zapożyczenie z czeskiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | cela /celă/ || pszczoła || psł. *bьčela || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | celar /celăr/ || pszczelarz || celă + -ăr || formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
|- | |- | ||
− | | | + | | cele /celĕ/ || pszczeli || psł. *bьčelьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cele wåsk /celĕ våsk/ || wosk pszczeli || celĕ + våsk || por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn) |
|- | |- | ||
− | | | + | | celu /celü/ || policzek || psł. *čelo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cepak /cepăk/ || kij, kijak || psł. *cěpakъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cepŷ /cepoi/ || cep || psł. *cěpy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cera /ceră/ || wczoraj || psł. *vьčera || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cerajse /cerojsĕ/ || wczorajszy || psł. *vьčerajьšьjь || formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | cesat /cesăt/ || czesać || psł. *česati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ceskie /cesťĕ/ || czeski || Cex + -sťĕ || Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | cew /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cial /ćol/ || na zdrowie! || psł. *cělъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cikànîcia /cikănaićă/ || kózka? || niem. Zike + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | ciliûst /ciľaust/ || szczęka dolna || psł. *čeľustь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cink /cink/ || cynk || niem. Zink || zapożyczenie, por. łuż. cynk, internacjonalizm pochodzi ze słowa górnoniemieckiego |
|- | |- | ||
− | | | + | | cirkác /cirkoc/ || świerszcz || onomatopeja + psł. *-ačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cirkát /cirkot/ || ćwierkać? || onomatopeja, patrz pol. ćwierkać || rozkład złożenia cirkoc |
|- | |- | ||
− | | | + | | citer /citĕr/ || cztery || psł. *četyre || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | citèrdisiǫt /citĕrdiśǫt/ || czterdzieści || psł. *četyre desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | citèrnacte /citĕrnoctĕ/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | citèrnacti /citĕrnocti || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | citèrnàdist /citĕrnădist/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | citèrnarde /citĕrnordĕ/ || czworokątny || psł. *četyre + śdn. nôrd || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | citrana /citronă/ || cytryny || niem. Zitrone, dn. Zitroon || por. łuż. citrona |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | citwàru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | citwiarte /citjortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone, Polański pisze ciťortĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | cîpål /caipål/ || cebula || szlez-holszt. zippel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cîst /caist/ || liczyć || psł. *čisti || poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | cîste /caistĕ/ || czysty || psł. *čistъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cîsté /caiste/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cîstet /caistĕt/ || czyścić || psł. *čistiti || poświadczone w 3Sg: caistĕ |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | cîstu /caistü/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | clåwàcene /clåvăcenĕ/ || człowieczy, ludzki || psł. *čelvěčenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | clåwak /clåvăk/ || człowiek || psł. *čelvěk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | crewu /crevü/ || trzewia, wnętrzności || psł. červo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | criw /criv/ || but, trzewik || psł. *červь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | criwnek /crivnĕk/ || szewc || criv + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cu /cü/ || co; że || psł. *čьso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cûdze /cauʒĕ/ || cudzy, obcy, nieprzyjaciel || psł. *ťuďь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cût /caut/ || czuć || psł. *čuti || poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
|- | |- | ||
− | | | + | | cůn /cåun/ || czółno, łódka || psł. *čьlnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | cůnak /cåunăk/ || czółenko tkackie || psł. *čьlnъkъ || słowo poświadczone |
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==D== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
− | | | + | | dade /dodĕ/ || zmarły || śdn. lüneb. dode || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dagat /dogăt/ || być wartym || śdn. dogen || poświadczone w 3Sg: dogă |
|- | |- | ||
− | | | + | | dach /dox/ || przecież || śdn. doch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dalek /dolĕk/ || daleko || psł. *daleko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
|- | |- | ||
− | | | + | | dargie /dorďĕ/ || drogi || psł. *dorgъjь || rekonstrukcja, por. nazwę miejscową Neu-Darchau (*novaja dorgava) |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | darm /dorm/ || jelito || por. śdn. darm, dn. Doarm || zapożyczenie jak np. ströta 'tchawica' | |
|- | |- | ||
− | | | + | | dat /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dat /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod |
|- | |- | ||
− | | | + | | dawek /dovĕk/ I || azot || dovĕt + -ĕk || kalka niem. Stickstoff, por. głuż. dusyk, cz. dusík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk |
|- | |- | ||
− | | | + | | dawek /dovĕk/ II || jastrząb || psł. *davikъ || słowo poświadczone, niepewne |
|- | |- | ||
− | | | + | | dawet /dovĕt/ || cisnąć, dławić, dusić || psł. *daviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧgiėl /daďėl/ || tygiel || śdn. degel || poświadczone w 3Sg: dovĕ |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | dȧglitie /dagliťĕ/ || powszedni || śdn. daglik || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧliá /daľo/ || długość || psł. *dьľa || poświadczone w ASg: dalą |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧlna /dalnă/ || osnowa || psł. *dьľьna? -oje? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧmá /damo/ || dama, pani || niem. Dame || zapożyczenie z typowym -e>-o, por. niem. Gale>galo |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧn /dan/ || dzień || psł. *dьnь || słowo poświadczone |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | | dȧnac /danăc/ || dzień || psł. *dьnьcь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧnesne /danesnĕ/ || codzienny, dzienny || psł. *dьnešьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧnnek /dȧn(n)ĕk/ || dziennik, żurnal || dan + -nĕk || złożenie wzorem pl. dziennik, głuż. dźenik, por. niem. Tageszeitung |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧnsejse /danseisĕ/ || dzisiejszy || psł. *dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧra /dară/ || dziura || psł. *dira || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧrgnǫt /dargnǫt/ || dziergać, wyczesywać (len) || psł. *dьrgnǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dȧršår /daršår/ || młóckarz || śdn. derscher || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dåné /dåne/ || wewnątrz, w środku || psł. *dъně || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dånu /dånü/ || dno || psł. *dъno || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | dånû /dånau/ || do wewnątrz, do środka || psł. *dъnu || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dåwá /dåvo/ || dwa || psł. *dъva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dåwáj /dåvoj/ || dwoje || psł. *dъvojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dåzdinek /dåzdinĕk/ || parasol (na deszcz) || dåzd + -inĕk || por. niem. Regenschirm, cz. deštník, głuż. předešćnik | ||
+ | |- | ||
+ | | dącká /dącko/ || dzięki, dziękuję || śdn. dank + -ăk || słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka | ||
+ | |- | ||
+ | | dąkát /dąkot/ || dziękować || śdn. danken || czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати | ||
+ | |- | ||
+ | | dedîcia /dedaićă/ || ojcowizna || psł. *dědica || poświadczone w toponimii: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis | ||
+ | |- | ||
+ | | dedîna /dedană/ || dziedzina, spadek, dziedzictwo || psł. *dědina || poświadczone w toponimii: Deetjein, Detschön | ||
+ | |- | ||
+ | | degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | degá /dego/ || szpada || śdn. dege || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dek /dek/ || dach || śdn. dâk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | delet /delĕt/ || dzielić || psł. *děliti || poświadczone w 3Sg: delĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | demutichie /demütix́ĕ/ || pokorny, uległy || śdn. dêmödich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | denkát /denkot/ || myśleć || śdn. denken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | deret /derĕt/ || drzeć || psł. *derti || poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | deta /detă/ || dziecko || psł. *dětę || słowo poświadczone, obocznie detą | ||
+ | |- | ||
+ | | detîne /detainĕ/ || dziecinny || psł. *dětinъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dewa /devă/ || dziewczyna; służąca || psł. *děva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dewîcia /dewaićă/ || dziewica || devă + -aićă || złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau | ||
+ | |- | ||
+ | | dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | diada /ďodă/ || dziadek, ojciec matki || psł. *děda || poświadczone w toponimii: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
|- | |- | ||
− | | | + | | dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
|- | |- | ||
− | | | + | | dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ || pracowity || psł. *dělatovьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dialu /ďolü/ || dzieło, praca, wysiłek || psł. *dělo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ || Dania || Ďon + -morkă z niem. Mark || por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke |
|- | |- | ||
− | | | + | | Dianska /Ďonskă/ || Dunka || śdn. Dêne + -skă || zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' |
|- | |- | ||
− | | | + | | Dianskie /Ďonsťĕ/ || Duńczyk || śdn. Dêne + -sťĕ || zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec' |
|- | |- | ||
− | | | + | | dianskie /ďonsťĕ/ || duński || śdn. Dêne + -sťĕ || por. śosťĕ 'niemiecki' |
|- | |- | ||
− | | | + | | diatka /ďotkă/ || dziecko || psł. *dětъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dif /dif/ || złodziej || śdn. dief || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dik /dik/ || staw || śdn. dîk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | dikie /diťĕ/ || gruby || lüneb. dick || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
− | | | + | | din /din/ || także, też || śdn. den || słowo poświadczone |
− | |- | + | |- |
− | | | + | | dingat /dingăt/ || wynajmować || śdn. dingen || słowo poświadczone |
− | |- | + | |- |
− | | | + | | diǫsna /ďǫsnă/ || dziąsło || psł. *dęsna || słowo poświadczone |
+ | |- | ||
+ | | dirzet /dirzĕt/ || trzymać, powztrzymywać || psł. *dьržiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disątàru /disątărü/ || dziesięcioro || psł. *desętero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disątdisiǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disąt pątstig /disąt pątstig/ || tysiąc || disąt + pątstig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | disiǫte /diśǫtĕ/ || dziesiąty || psł. *desętъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disiǫtka /diśǫtkă/ || dziesiątka, dziesięć || desąt + -kă || (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n) | ||
+ | |- | ||
+ | | diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwątàru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwątdisiǫt /divądiśǫt/ || dziewięćdziesiąt || psł. *devętь desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimii: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe | ||
+ | |- | ||
+ | | dîpaste /daipostĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupastъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîpawe /daipovĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupavъjь || słowo poświadczone, ale por. daipostĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | dîská /daisko/ || stół || śdn. disk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîwe /daivĕ/ || dziki || psł. *divъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dîwîna /daivaină/ || zwierzyna łowna; dziczyzna || daivĕ + -aină || złożenie wzorem głuż. dźiwina | ||
+ | |- | ||
+ | | dlån /dlån/ || dłoń || psł. *dolnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dobål /döbål/ || djabeł || śdn. duvel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dol /döl/ || dół, dolina || psł. *dolъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dolda /döldă/ || (duży) garnek || śdn. dulte || poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane | ||
+ | |- | ||
+ | | dor /dör/ I || dwór || psł. *dvorъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dor /dör/ II || prze-, przez, (durch) || śdn. dor || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dornîste /dörnaistĕ/ || dworzec || dör + -n- + -aistĕ || kalka niem. Bahnhof, por. dłuż. dwórnišćo | ||
+ | |- | ||
+ | | dorstiat /dörsťăt/ || być spragnionym || śdn. dörsten || poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Dorta /Dörtă/ || Dorota || śdn. Dorthe || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Dortka /Dörtkă/ || Dorotka || Dörtă + -kă || zdrobnienie, por. Morajă-Moraikă, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | dorianek /döŕonĕk/ || dzierżawca || dör + -'onĕk || formacja wzorem dör-döŕonkă | ||
+ | |- | ||
+ | | dorianka /döŕonkă/ || dzierżawczyni || psł. *dvořanъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dost /döst/ || dość || psł. *dostъ || słowo poświadczone, obocznie düst | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫb /dǫb/ || dąb; drzewo || psł. *dǫbъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫbak /dǫbăk/ || drzewko || psł. *dǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫbèwůná /dǫbĕvåuno/ || bawełna || dǫb + våuno || kalka niem. Baumwolle, por. pośw. jopťĕdǫb na Apfelbaum | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫbîcia /dǫbaićă/ || sad, dąbrowa || dǫb + -aićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫbrianka /dǫbŕonkă/ || galas, dębianka || psł. *dǫbřanъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫpá /dǫpo/ || chrzest || śdn. dôpe || słowo poświadczone, obocznie dǫpă | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫpiat /dǫṕăt/ || chrzcić || śdn. dôpen || poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫpnîcia /dǫpnaićă/ || chrzcielnica || śdn. dôpe + psł. *-ьnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dǫt /dǫt/ || dąć, dmuchać || psł. *dǫti || poświadczone w 3Sg: dåmĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | drȧle /dralĕ/ || prędki, szybki || śdn. dral || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drȧmeta /drametă/ || fujarka || śdn. drummete || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dråwa /dråvă/ || drwa|| psł. *drъva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dråwene /dråvenĕ/ || drewniany || dråvă + -enĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dråwnu /dråvnü/ || drewno || psł. *drъvьno || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dråzet /dråzĕt/ || drżeć || psł. *drъžiti || poświadczone w 3Sg: dråzĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | dremat /dremăt/ || śnić, marzyć we śnie || psł. *drěmati || poświadczone w 2Sg: dremĕs | ||
+ | |- | ||
+ | | dren /dren/ || cierń || psł. *dernъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drene /drenĕ/ || ciernie || psł. *dernьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drenuwate /drenüvotĕ/ || cierniowy || dren + -üvotĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Drewes /Drevĕs/ || Andrzej || śdn. Drêwes || słowo poświadczone, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Dreweska /Dreveskă/ || Andrzejek || Drevĕs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | drewu /drevü/ || drzewo || psł. *dervo || rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane | ||
+ | |- | ||
+ | | driste /dristĕ/ || odważny, mężny || śdn. drîst || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | driwene /drivenĕ/ || drzewny || psł. *dervenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drizȧl /drizal/ || pas do przepasywania czy podciągania odzieży || psł. *dьržalь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | druwa /drüvă/ || winogrono || śdn. drûve || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûde /draudĕ/ || niekiedy || psł. *drugdy || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûg /draug/ || inny, drugi, jeden || psł. *drugъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûg drûgû /draug draugau/ || jeden drugiemu || psł. *drugъ drugu || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ || jeden przeciw drugiemu || psł. *drugъ + śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûgie /drauďĕ/ || drugi || psł. *drugъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | drûz Bug /drauz Büg/ || szczęść Boże, dopomóż Boże || psł. *druži bogъ || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | drûzet /drauzĕt/ || pomagać || psł. *družiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | du /dü/ || do || psł. *do || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | du wåpàkwîdzenia /dü våpăkvaiʒeńă/ || do zobaczenia || dü + våpăk + vaiʒenĕ || zwrot kalkujący niem. Auf wiedersehen, por. dłuż. na zasejwiźenje | ||
+ | |- | ||
+ | | duble /düblĕ/ || podwójny || śdn. dubbel || słowo poświadczone, obocznie dubbelt? | ||
+ | |- | ||
+ | | dublér /dübler/ || rodzaj monety, dytki || śdn. dubler || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dubra jûtru /dübră jautrü/ || dobre rano || dübrĕ + jautrü || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dubra nuc /dübră nüc/ || dobranoc || dübră + nüc || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dubre /dübrĕ/ || dobry || psł. *dobrъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dubré /dübre/ || dobrze || psł. *dobrě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dubre dȧn /dübrĕ dan/ || dzień dobry || dübrĕ + dan || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dubre vicér /dübrĕ vicer/ || dobry wieczór || dübrĕ + vicer || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | dubru /dübrü/ || dobro || psł. *dobro || słowo poświadczone, znaczenie niepewne, por. niem. Gutes | ||
+ | |- | ||
+ | | dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dujoce /düjocĕ/ || dwojaki || psł. *dъvojačьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dukiuncet /düťüncĕt/ || dokończyć || psł. *dokončiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dum /düm/ || dom, posiadłość || psł. *domъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dumá /dümo/ || do domu || psł. *doma || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Dumas /Dümăs/ || Tomasz || śdn. Domas || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Dumaska /Dümoskă/ || Tomek || Dümăs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | dupîte /düpaitĕ/ || pijany || psł. *dopitъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dust /düst/ || dość || psł. *dostь || słowo poświadczone, obocznie döst | ||
+ | |- | ||
+ | | duzȧdát sa /düzadot să/ || doczekać się || psł. *dožьdati sę || formacja wsteczna od poświadczonego düzaidăt | ||
+ | |- | ||
+ | | duzîdat /düzaidăt/ || oczekiwać || psł. *dožidati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | du̇dȧja /dudajă/ || dudy || śdn. dûdey || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | du̇ldichie /duldix́ĕ/ || cierpliwy || śdn. duldich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dûre /daurĕ/ || drogi || śdn. dûr || uzupełnienie braków semantycznych, -ûr- > -aur- jak w saur | ||
+ | |- | ||
+ | | dûsa /dausă/ || dusza || psł. *duša || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dûsne /dausnĕ/ || zaduszny || psł. *dušьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důgie /dåuďĕ/ || długi || psł. *dъlgъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důgièråt /dåuďĕråt/ || długodziób || psł. *dъlg-o-rъtъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důgiu /dåuďü/ || długo || psł. *dъlgo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | důzne /dåuznĕ/ || dłużny, winny || dåug + -nĕ || złożenie wzorem pl. dłużny | ||
+ | |- | ||
+ | | důznek /dåuznĕk/ || dłużnik, winowajca || dåug + -nĕk || poświadczone w NSg: dåuznaicĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwȧrnîcia /dvarnaićă/ || pokój || psł. *dvьrьnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwenàcte /dvenăcte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwenacté /dvenocte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwenactèpȧlcnîcia /dvenoctĕpolcnaićă/ || dwunastnica || dvenoctĕ + polăc + -naićă || kalka niem. Zwölffingerdarm, por. dłuż. dwanasćopalcnik | ||
+ | |- | ||
+ | | dwenàcti /dvenăcti/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwenàdist /dvenădist/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dwîgát /dvaigot/ || dźwigać, podnosić || psł. *dvigati || iteratyw do poświadczonego dvaignǫt | ||
+ | |- | ||
+ | | dwîgnǫt /dvaignǫt/ || dźwignąć, podnieść || psł. *dvignǫti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dŷchat /dåixăt/ || chuchać || psł. *dyxati || poświadczone w 3Sg: dåixă | ||
+ | |- | ||
+ | | dŷm /dåim/ || dym || psł. *dymъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | dŷmat /dåimăt/ || dmuchać || psł. *dymati || poświadczone w 3Sg: dåimă | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==E== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Elska /Elskă/ || Elżbieta, Ela || śdn. Elske || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona | ||
+ | |- | ||
+ | | eluwe /elüvĕ/ || cały || ele + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | emerika /emerikă/ || królestwo niebieskie || śdn. hemmelrîke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | enep /enĕp/ || konopia || śdn. hennep || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | engiėl /enďėl/ || anioł || śdn. engel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | engiwår /enďivår/ || imbir || śdn. engewer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Enka /Enkă/ || Henryk, Henio || śdn. Hencke || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona | ||
+ | |- | ||
+ | | enkst /enkst/ || ogier || niem. Hengst || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | er /er/ || pan || śdn. er || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | erá /ero/ || cześć, honor || śdn. êre || poświadczone w bierniku /erǫ/ | ||
+ | |- | ||
+ | | eriát /eŕot/ || szanować, czcić || śdn. êren || poświadczone w 3Sg: eŕojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | erlikie /erliťĕ/ || uczciwy || śdn. êrlik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | erska /erskă/ || pani || er + -skă || poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske' | ||
+ | |- | ||
+ | | erste /erstĕ/ || pierwszy || śdn. erste || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ewål /evål/ || hebel || dn. hewel || słowo poświadczone, por. övål | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==F== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | faliaste /foľostĕ/ || płowy || śdn. vâl + -'ostĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | falná /folno/ || fałda || dn. Foul, Foul’n? || słowo poświadczone w NSg: folne | ||
+ | |- | ||
+ | | folnene /folnenĕ/ || pofałdowany || folno + -enĕ lub imiesłów od *folnĕt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fat /fot/ || beczka, naczynie || śdn. fat, fât || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fatnek /fotnĕk/ || bednarz || fot + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧdår /fadår/ || ojciec chrzestny, kum; ojciec || dn. Vadder || słowo poświadczone, dodatkowo zasymilowane | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧgȧla /fagală/ || ptaszek || dn. vāgel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧlgát /falgot/ || następować, postępować || śdn. volgen || poświadczone w 3Sg: falgojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧná /fano/ || flaga || niem. fahne || zapożyczenie z niemieckiego | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrbȧt /farbat/ || zakaz || śdn. vorbot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrbia /farb́ă/ || barwa, kolor; farba || por. niem. Farbe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrbidiát /farbiďot/ || zakazać || śdn. vorbiden || poświadczone w czasie przeszłym: farbiďol | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrdål /fardål/ || kwadra księżyca || śdn. vêrdel || słowo poświadczone, obocznie fardil | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrforát /farförot/ || prowadzić, wieść || śdn. vorvoren || poświadczone w rozkaźniku: farförüj-năs | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrklàgane /farklăgonĕ/ || oskarżony ||śdn. vorklagen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrstát /farstot/ || rozumieć || śdn. vorstân || poświadczone w 3Sg: farstojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrtȧriat /fartaŕăt/ || zniszczyć || śdn. vorteren || poświadczone w czasie przeszłym: fartaŕăl | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧrzakat /farzokăt/ || zapierać się, wypierać się || śdn. vorsāken || poświadczone w 3Sg: farzokă | ||
+ | |- | ||
+ | | fȧstèlawén /fastĕloven/ || zapusty || śdn. vastel-avent || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje bez redukcji, ale jeden z zapisów Wastlówen | ||
+ | |- | ||
+ | | fålšîtia /fålšaiťă/ || fałsz || śdn. valsch(h)eit || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fålšuwate /fålšüvotĕ/ || fałszywy || śdn. valsch + -otĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fåtzȧk /fåtzak/ || tornister, plecak(?) || dn. Vat-Sakk || słowo poświadczone, Polański pisze fatzak, ale to chyba literówka | ||
+ | |- | ||
+ | | ferdediát /ferdeďot/ || bronić || dn. verdädig’n || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fertfȧk /fertfak/ || ćwierć, ćwiartka || dn. vērt(e) + Fack || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ferzŷka /ferzåikă/ ||pokusa, pokuszenie || dn. versöking || poświadczone w ASg: ferzoikǫ, niejasne co zrobić z -oi- | ||
+ | |- | ||
+ | | fidera /fideră/ || kuma, matka chrzestna || śdn. vedere || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Fin /Fin/ || Fin || niem. Finne || zapożyczenie z niemieckiego, por. łuż. Fin | ||
+ | |- | ||
+ | | Finka /Finkă/ || Finka || Fin + -kă || regularna forma żeńska | ||
+ | |- | ||
+ | | finskie /finsťĕ/ || fiński || fin + -sťĕ || regularny przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | find /find/ || nieprzyjaciel, wróg || dn. Find || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fîgá /faigo/ || figa || niem. Feige? || zapożyczenie, por. łuż., pl. figa | ||
+ | |- | ||
+ | | fîgiuwe /faiďüvĕ/ || figowy || faigo + -üvĕ || przymiotnik na -üvĕ, żeby nie wywoływać I palatalizacji | ||
+ | |- | ||
+ | | fîgiuwe lîst /faiďüvĕ laist/ || listek figowy || faiďüvĕ + laist || kalka niem. Feigenblatt | ||
+ | |- | ||
+ | | flȧša /flašă/ || butla || niem. Flasche || formacja wsteczna wzgl. poświadczonego flaškă | ||
+ | |- | ||
+ | | flȧška /flaškă/ || butelka || niem. Flasche + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | flitichie /flitix́ĕ/ || pilny || dn. flītich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | flîtac /flaităc/ || piegża || flaito + -ac || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | flîtát /flaitot/ || grać na flecie || flaito + -ot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | flote /flötĕ/ || płaski || śdn. vlôt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | for /för/ ||wy- || śdn. vör || słowo poświadczone, odpowiada niem. für, herfür | ||
+ | |- | ||
+ | | frame /fromĕ/ || pobożny || śdn. vrâm || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' | ||
+ | |- | ||
+ | | Frącozka /frącöskă/ || Francuzka || Frącöz + -kă || regularna forma żeńska | ||
+ | |- | ||
+ | | frącozkie /frązösťĕ/ || francuski || frązöz + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu, może frącözisĕ jak ingelsĕ? | ||
+ | |- | ||
+ | | Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke | ||
+ | |- | ||
+ | | frefelàjące /frefelăjącĕ/ || hardy, przekorny || śdn. vrevelen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | frefelát /frefelot/ || być hardym, przekornym || śdn. vrevelen || rekonstrukcja czasownika, od którego powstał zleksykalizowany imiesłów | ||
+ | |- | ||
+ | | fri /fri/ || swobodnie || śdn. fri || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | frijá /frijo/ || małżeństwo ||dn. Frie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | friját /frijot/ || wziąć ślub || dn. frīn || poświadczone w 3Sg: frijol | ||
+ | |- | ||
+ | | frijane /frijonĕ/ || ożenek, ślub || gerundium od: frijat || poświadczone w celowniku: kå frijońĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fris /fris/ || ser fryzyjski || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Friska /friskă/ || Fryzyjka || fris + -kă || forma żeńska na -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | friše /frišĕ/ || świeży || niem. frisch || słowo poświadczone, obocznie frišťĕ?? | ||
+ | |- | ||
+ | | frîdichie /fraidix́ĕ/ || radosny, wesoły || śdn. vreidich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | frund /fründ/ || przyjaciel, krewny || śdn. vrünt || poświadczone w ASg: fründi | ||
+ | |- | ||
+ | | frundlikie /fründliťĕ/ || uprzejmy, życzliwy || vrüntlik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fudår /füdår/ || pasza, karma; pokarm || śdn. vôder || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fudrat /füdrăt/ || karmić (zwierzęta) || śdn. vôderen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fule /fülĕ/ || leniwy || dn. fūl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | fule piås /fülĕ ṕås/ || leń, próżniak || fülĕ + ṕås || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==G== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | gabel /gobel/? || widelec || śdn gåb(e)l || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
+ | |- | ||
+ | | gad /god/ || wąż || psł. *gadъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gade /godĕ/ || gadzi, węży || psł. *gadьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gaj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w toponimii: Gei, Gei-wiesen | ||
+ | |- | ||
+ | | galǫz /golǫz/ || gałąź || psł. *galǫzь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gard /gord/ I || stajnia, obora || psł. *gordь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gard /gord/ II || zamek, gród; sąd || psł. *gordъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gardîste /gordaistĕ/ || grodzisko, plac grodowy || psł. *gordišče || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | garch /gorx/ || groch; wyka || psł. *gorxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | garnak /gornăk/ || garnek (na mleko) || psł. *gъrnъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | garnet /gornĕt/ || mówić, gadać || psł. *gorniti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | garsle /gorslĕ/ || garść || psł. *gъrstlьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gaset /gosĕt/ || gasić || psł. *gasiti || poświadczone w 3Sg: gosĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gat /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. *gatь || poświadczone w toponimii: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen | ||
+ | |- | ||
+ | | gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w toponimii: Kadieck | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧklår /gaklår/ || kuglarz || śdn. gôkeler || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧlá /galo/ || strój odświętny, urzędowy || por. niem. Gala || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧlèrepá /galĕrepo/ || marchew || galĕ + repo || słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧlgvŷ /galgvoi/ || szubienica; wieszak || śdn. galge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧnat /ganăt/ || być życzliwym || śdn. gannen || poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧnc /ganc/ || cały || niem. ganz || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧng /gang/ || przejście, korytarz || śdn. gank || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧngrena /gangrenă/ || gangrena || niem. (die!) Gangrän || zapożyczenie, por. głuż. gangrena | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧz /gaz/ || gaz || niem. Gas || zapożyczenie, por. pol. gaz | ||
+ | |- | ||
+ | | gȧzene /gazenĕ/ || gazowy || gaz + -enĕ || typowy przymiotnik od nazwy substancji | ||
+ | |- | ||
+ | | gåzîwe /gåzaivĕ/ || prędki, szybki || psł. *gъzivъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gåzet /gåzĕt/ || gzić się, wściekać się (o bydle) || psł. *gъzъ + -iti || poświadczone w 3Sg: gåzĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Gieska /Ďeskă/ || Gertruda, Gierka || śdn. Geske || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giolǫb /ďölǫb/ || gołąb || psł. golǫbь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giolǫbak /ďölǫbăk/ || gołąbek || psł. golǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giora /ďöră/ || góra || psł. *gora || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giorcanek /ďörconĕk/ || stwór górski, górzanin || psł. *gorьčanikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giorét sa /ďöret să/ || palić się || psł. *gorěti sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giorka /ďörkă/ || górka, pagórek || psł. *gorъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giorkie /ďörťĕ/ || gorzki || psł. *gorьkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Giorska /Ďörskă/ || Bergen || psł. *gorьska(ja) || słowo poświadczone, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | giujek /ďüjĕk/ || uzdrowiciel || psł. *gojikъ || słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" | ||
+ | |- | ||
+ | | giujet /ďüjĕt/ || leczyć, goić || psł. *gojiti || poświadczone w 3Sg: ďüjĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | giujît sa /ďüjait să/ || goić się || psł. *gojiti sę || poświadczone w 3Sg: ďüji-să | ||
+ | |- | ||
+ | | giulia /ďüľă/ || pustkowie, wrzosowisko || psł. *golьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giune /ďünĕ/ || gówno || psł. *govьno || poświadczone w GSg: ďünă | ||
+ | |- | ||
+ | | giust /ďüst/ || gość || psł. *gostь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giustnîcia /ďüstnaićă/ || kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta || psł. *gostьnica || słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze | ||
+ | |- | ||
+ | | giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | giûster /ďaustĕr/ || jaszczur || psł. *guščerъ || poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimii: Güstrow, Guzstrowe | ||
+ | |- | ||
+ | | gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gladkie /glotťĕ/ || gładki; ładny || psł. *gladъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glazá /glozo/ || szkło; szklanka || śdn. glas || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glaznek /gloznĕk/ || szklarz || glozo + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåd /glåd/ || głód || psł. *goldъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glådet /glådĕt/ || głodzić? || psł. *golděti || poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować' | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwat /glådüvăt/ || głodować, biedować || psł. *goldovati || poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwate /glådüvotĕ/ || głodny || psł. *goldovatъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwne /glådüvnĕ/ || biedny || psł. *goldovьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåduwnate /glådüvnotĕ/ || biedny || psł. *goldovьnatъjь || słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwa /glåwă/ || głowa; rozum, umysł; czaszka || psł. *golva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwènene /glåwĕnenă/ || dotyczący główki lnu || psł. *golvinenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwîna /glåwaină/ || główka lnu || psł. *golvina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwka /glåfkă/ || główka || psł. *golvъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwne /glåwnĕ/ || głowowy, główny || psł. *golvьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glåwne kiusån /glåvnĕ ťüsån/ || poduszka do spania || śdn | ||
+ | |- | ||
+ | | gliǫdat /gľǫdăt/ || śnić || psł. *ględati || poświadczono w 3Sg: gľǫdăl | ||
+ | |- | ||
+ | | glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Glîn /Glain/ || Lüneburg || psł. *glinь || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ świadczy chyba o r. żeńskim, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glîpe /glaipĕ/ || młody || psł. *glupъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glîpîna /glaipaină/ || młodzież || glaipĕ + -aină || utworzone wzorem sch. omladina | ||
+ | |- | ||
+ | | glîpust /glaipüst/ || młodość || psł. *glupostь || utworzone wzorem råd-rådüst | ||
+ | |- | ||
+ | | glîsta /glaistă/ || glista, robak || psł. *glista || słowo poświadczone, być może glaist | ||
+ | |- | ||
+ | | glǫb /glǫb/ || głębina || psł. *glǫbь || poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei | ||
+ | |- | ||
+ | | glǫbek /glǫbĕk/ || głęboko || psł. *glǫboko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glǫbukie /glǫbüťĕ/ || głęboki || psł. *glǫbokъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glu̇pse /glupsĕ/ || zdradliwy, podstępny || śdn. glupesch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | glûchie /glaux́ĕ/ || głuchy || psł. *gluxъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gmîna /gmaină/ || gmina, || niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne || por. pl. gmina, dłuż. gmejna | ||
+ | |- | ||
+ | | gnat /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gnåle /gnålĕ/ || zgniły || psł. *gnilъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnålîcia /gnålaićă/ || zgnilizna || gnålĕ + -aićă || rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | gnew /gnev/ || gruczoł? || psł. *gněvъ || poświadczone w l. mn.: gnevoi | ||
+ | |- | ||
+ | | gnezdît sa /gnezdait-să/ || gnieździć się || psł. *gnězditi sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnist /gnist/ || gnieść || psł. *gnesti || poświadczone w 3Sg: gnitĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gnîdá /gnaido/ || gnida || psł. *gňida || poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gnît /gnait/ || gnić || psł. *gniti || poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) | ||
+ | |- | ||
+ | | gnuj /gnüj/ || gnój || psł. *gnojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gnujene /gnüjenĕ/ || gnojowy || psł. *gnojenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gniazde /gńozdĕ/ || gniazdo || psł. *gnězdo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫgièlnîcia /gǫďĕlnaićă/ || skrzypce || psł. *golgol-? + -naićă || zapożyczenie do dn. Gungelneitz ’Geige, Violine’ | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫs /gǫs/ || gęś || psł. *gǫsь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫse /gǫsĕ/ || gęsi || psł. *gǫsьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫsiar /gǫśăr/ || gąsior || psł. *gǫsьjařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫska /gǫskă/ || biały chleb, bułka || psł. *gǫsъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gǫste /gǫstĕ/ || gęsty || psł. *gǫstъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grab /grob/ || grab || psł. *grabъ || poświadczone w ASg: groboi | ||
+ | |- | ||
+ | | grabȧlnek /grobalnĕk/ || świder ciesielski (do grabi) || psł. *grabьlьnikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grablé /groble/ || grabie || psł. *grabľě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | greblu /greblü/ || ożóg, pogrzebacz || psł. *greblo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grad /grod/ || grad || psł. *gradъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gratewár /grotevor/ || dziadek, ojciec ojca|| dn. grôte-vâer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gratka /grotkă/ || babka, matka ojca || śdn. grôteke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gratiát /groťot/ || chwalić || śdn. groten || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grawá /grovo/ || rów || śdn. grave || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grawena /grovenă/ || starzec, siwy mężczyzna || śdn. grawe + -enă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grȧnȧta /gramată/ || granat || niem. Granate || zapożyczenie z niemieckiego, por. dłuż. granata | ||
+ | |- | ||
+ | | Grecka /greckă/ || Grecja || Grek + -skă || por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko | ||
+ | |- | ||
+ | | greckie /grecťĕ/ || grecki || Grek + -sťĕ || przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | grech /grex/ || grzech || psł. *grěxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Grek /grek/ || Grek || śdn. Greke || por. dłuż Grich z niem. Grieche | ||
+ | |- | ||
+ | | Grekînka /Greťainkă/ || Greczynka || Grek + -åinkă || forma żeńska jak nemăc-nemťainkă | ||
+ | |- | ||
+ | | grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gresît sa /gresait-să/ || grzeszyć || psł. *grěšiti + să || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gresnar /gresnăr/? || grzesznik || psł. *grešьnařь || poświadczone w DPl: gresnărüm | ||
+ | |- | ||
+ | | gresnek /gresnĕk/ || grzesznik || psł. *grěšьnikъ || poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | gribiåt /grib́åt/ || grzbiet, plecy || psł. *xrьbьtъ, nieregularnie || słowo poświadczone, Polański transkrybuje grėb́åt | ||
+ | |- | ||
+ | | gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gribinàtîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | griját sa /grijot să/ || grzać || psł. grějati sę || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să | ||
+ | |- | ||
+ | | griǫda /gŕǫdă/ I || belka || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | griǫda /gŕǫdă/ II || grzęda || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grîb /graib/ || grzyb || psł. *gribъ || poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld | ||
+ | |- | ||
+ | | grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
+ | |- | ||
+ | | grîf /graif/ || gryf || niem. Greif || zapożyczenie z niem., do rozważenia także z śdn. grip | ||
+ | |- | ||
+ | | grîp /graip/ || kupa, stos || być może śdn. grîpe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grodling /grödling/ || kiełb || dn. grödeling || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grone /grönĕ/ || zielony || śdn. gröne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gronlądskie /grönlącťĕ/ || grenlandzki || Grönľǫdü + -sťĕ || przymiotnik od utworzonej nazwy państwa | ||
+ | |- | ||
+ | | Gronliǫdu /Grönľǫdü/ || Grenlandja || grönĕ + -ľǫdü || kalka niem. Grönland | ||
+ | |- | ||
+ | | grulikie /grüliťĕ/ || okrutny, okropny || śdn. grülik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gruzne /grüznĕ/ || brzydki, szpetny || psł. *grozьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grûk /grauk/ || grusza || psł. *gruša skontaminowana z *buk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | grûsŷ /grausåi/ || grusza || psł. *gruš-y || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | guld /güld/ || złoto; gulden (pieniądz) || śdn. güld || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | guldån /güldån/ || gulden (pieniądz) || śdn. gülden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | guldione /gülďonĕ/ || pozłacany || śdn. güld + -'onĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gu̇rkî /gurťai/ || ogurek || śdn. gurke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gu̇t /gut/ || dobrze || niem. gut || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gwiazda /gjozdă/ || gwiazda || psł. *gvězda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | gwiazdka /gjoz(d)kă/ || gwiazdka || psł. *gvězdъka || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==H== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | hatnu /hotnü/ || hetta, hejta, w prawo || dn. hot + -nü || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | hȧj /haj/ || siano || śdn. hoi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | hȧj-mand /haj-mond/ || sierpień || haj + mond || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | hȧka /hakă/ || motyka || niem. Hacke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | her rict /her rict/ || rzec, powiedzieć || niem. her + rict || poświadczone w rozkaźniku: her-ric, odpowiada niem. her- | ||
+ | |- | ||
+ | | histarîja /historajă/ || historia || niem. Historie || zapożyczenie, por. dłuż. historija, pl. historia | ||
+ | |- | ||
+ | | hîliane /haiľonĕ/ || uświęcony, poświęcony || śdn. heilen || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Ch== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | chala /xolă/ || chwała, sława || psł. *xvala || derywat od poświadczonego xolĕ - chwali | ||
+ | |- | ||
+ | | chalet /xolĕt/ || chwalić || psł. *xvaliti || poświadczone w 3Sg: xolĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | charna /xornă/ || pokarm, pożywienie || psł. *xorna || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | charnet /xornĕt/ || karmić, żywić || psł. *xorniti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | charstîwe /xorstaivĕ/ || parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty || psł. *xorstivъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | charstŷ /xorståi/ || krosta, parch; świerzb || psł. *xorsty || poświadczone w l. mn.: xorstvoi | ||
+ | |- | ||
+ | | Charwat /xorvăt/ || Chorwat || sch. Hrvat || zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă | ||
+ | |- | ||
+ | | Charwatka /xorvotkă/ || Chorwatka || xorvăt + -kă || typowa forma żeńska na -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | Charwatska /xorvockă/ || Chorwacja || xorvăt + -skă || odbitka sch. Hrvatska | ||
+ | |- | ||
+ | | charwatskie /xorvocťĕ/ || chorwacki || xorvăt + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu | ||
+ | |- | ||
+ | | chėmil /x́ėmil/ || chmiel || psł. *xъmělь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | China /x́ină/ || Chiny || niem. China || por. głuż. China, niem. /ˈçiːna/ (na południu także /ˈkiːna/) | ||
+ | |- | ||
+ | | Chinianek /x́ińonĕk/ || Chińczyk || x́ină + -'onĕk || etnonim na -onĕk, por. głuż. Chinjan | ||
+ | |- | ||
+ | | Chinianka /x́ińonkă/ || Chinka || x́ină + -'onkă || regularna forma żeńska | ||
+ | |- | ||
+ | | chinskie /x́insťĕ/ || chiński || x́ină + -sťĕ || regularny przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | chiorac /x́örăc/ || zły duch, djabeł || psł. *x(v)orьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiore /x́örĕ/ || zły, niedobry; brzydki || psł. *x(v)orъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiorîcia /x́öraićă/ || zło || x́örĕ + -aićă || rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | chiost /x́öst/ || miotła, pomiotło || psł. *xvostъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiudet /x́üdĕt/ || iść, chodzić || psł. *choditi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiutá /x́üto/ || chata, chałupa || niem. Hütte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûdac /x́audăc/ || zły duch, djabeł, szatan || psł. *xudьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûde /x́audĕ/ || marny, lichy; zły, niedobry; brzydki || psł. *xudъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûde-mand /x́audĕ-mond/ || kwiecień || x́audĕ + mond || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chiûdîcia /x́audaićă/ || marność, coś złego || psł. *xudica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chîzá /x́aizo/ || chałupa, chata || psł. *xyža || rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža | ||
+ | |- | ||
+ | | chîzka /x́aiskă/ || chałupka, chatka || x́aizo + -kă || zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo | ||
+ | |- | ||
+ | | chîzne /x́aiznĕ/ || chałupne, około chałupy || psł. *xyžьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chlar /xlor/ || chlor || niem. Chlor || zapożyczenie, por. cz., łuż., pl. chlor | ||
+ | |- | ||
+ | | chlåd /xlåd/ || chłód || psł. *xoldъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chlådene /xlådenĕ/ || chłodny || psł. *xoldenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chlew /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chlǫd /xlǫd/ || laska, kij || psł. *xlǫdъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chrąst /xrąst/ || chrząszcz, chrabąszcz || psł. *xręščь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chrian /xŕon/ || chrzan || psł. *xrěnъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chriûd /xŕaud/ || bicz, bat || psł. *xřudъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chriûdek /xŕaudĕk/ || smyczek || psł. *xřudikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chrume /xrümĕ/ || kaleki, chromy || psł. *xromъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chrumene /chrümenĕ/ || obrażenie, skaleczenie || psł. *xromenьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | chrumîcia /xrümaićă/ || kalectwo || xrümĕ + -aićă || złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | chrumota /xrümötă/ || kaleka || xrümĕ + -ötă || złożenie jak pröstĕ-pröstötă | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==I== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | ilek /ilĕk/ || tchórz, fretka || śdn. ilk || słowo poświadczone, obocznie ilkă | ||
+ | |- | ||
+ | | ilka /ilkă/ || tchórz, fretka || śdn. ilke || słowo poświadczone, obocznie ilĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | ingelse /ingelsĕ/ || angielski || śdn. engelsch || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ingiėl /inďėl/ || anioł || śdn. engel || formacja wsteczna od poświadczonego inglĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | inglek /inglĕk/ || anioł, aniołek || śdn. engel + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Ingliǫdår /ingľǫdår/ || Anglik || por. niem. Engländer lub Ingľǫdü + -år || kalka niem. Engländer | ||
+ | |- | ||
+ | | Ingliǫdårska /ingľǫdårskă/ ||Angielka || ingľǫdår + -skă || forma żeńska jak toblår-toblårskă | ||
+ | |- | ||
+ | | Ingliǫdu /ingľǫdü/ || Anglia || śdn. England + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy, por. poświadczone ingelsĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Ir /ir/ || Irlandczyk || por. niem. Ire || zapożyczenie tak jak cz. Ir | ||
+ | |- | ||
+ | | Irska /irskă/ || Irlandka || ir + -skă || forma żeńska jak er-erskă | ||
+ | |- | ||
+ | | irlądskie /irlącťĕ/ || irlandzki || irľǫdü + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek | ||
+ | |- | ||
+ | | Irliǫdu /irľǫdü/ || Irlandia || por. niem. Irland + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy | ||
+ | |- | ||
+ | | islądskie /islącťĕ/ || islandzki || isľǫdü + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek | ||
+ | |- | ||
+ | | Isliǫdår /isľǫdår/ || Islandczyk || isľǫdü + -år || kalka niem. Islander | ||
+ | |- | ||
+ | | Isliǫdårska /isľǫdårskă/ || Islandka || isľǫdår + -skă ||forma żeńska jak toblår-toblårskă | ||
+ | |- | ||
+ | | Isliǫdu /isľǫdü/ || Islandia || por. niem. Island + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy | ||
+ | |- | ||
+ | | Itȧlianek /Itaľonĕk/ || Włoch || Italajă + -onĕk ||typowa nazwa mieszkańca na -onĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | Itȧlianka /Itaľonkă/ || Włoszka || Italajă + -onkă || typowa nazwa mieszkanki na -onkă | ||
+ | |- | ||
+ | | itȧlenskie /italensťĕ/ || włoski || por. niem. italienisch || przymiotnik na -sťĕ, do rozważenia itaľensťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Itȧlîja /Italajă/ || Włochy || por. niem. Italien || regularna pożyczka z niemieckiego | ||
+ | |- | ||
+ | | itiat /iťăt/ || nazywać; nazywać się; nakazywać || śdn. hêten || poświadczone w 3Sg: iťă, być może z nagłosowym h- | ||
+ | |- | ||
+ | | izáp /izop/ || józefek (roślina) || śdn. isop || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Î== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | î /ai/ I || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | î /ai/ II || ej, hej || psł. *aj || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbezat /aibezăt/ || uciec || psł. *uběžati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbet /aibĕt/ || zabić, ubić || psł. *ubiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbrukát /aibrükot/ || zużyć || ai- + brükot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îbust /aibüst/ || ukłuć, ubóść || psł. *ubosti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îdawet /aidovĕt/ || udusić, zadusić || psł. *udaviti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îdialat /aiďolăt/ || zrobić || psł. *udělati || poświadczony imiesłów: aiďălonă | ||
+ | |- | ||
+ | | îdelet /aidelĕt/ || oddzielić || psł. *uděliti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îdrûzet /aidrauzĕt/ || pomóc || psł. *udružiti || poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål | ||
+ | |- | ||
+ | | îklestet /aiklestĕ/ || ścisnąć || psł. *uklěščiti || poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îkǫset /aikǫsĕt/ || ugryźć, ukąsić || psł. *ukǫsiti || poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îkràdine /aikrădinĕ/ || kradzież || psł. *ukradenьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îlumet /ailümĕt/ || ułamać || psł. *ulomiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îlûcet /ailaucĕt/ || utrafić || psł. *ulučiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îmarzat /aimorzăt/ || zmarznąć || psł. *umoržati || poświadczony imiesłów : aimărzonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îmiarte /aiḿortĕ/ || zmarły, umarły || psł. *umьrtъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îmret /aimrĕt/ || umrzeć || psł. *umerti || poświadczony imiesłów: aiḿortĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îmûdît sa /aimaudait să/ || opóźnić się || psł. *umuditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să | ||
+ | |- | ||
+ | | îpast /aipăst/ || odpaść || psł. *upasti || poświadczone gerundium: aipădenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îplatet /aiplotĕt/ || zapłacić, opłacić || psł. *uplatiti || poświadczone w 3Sg: aiplotĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îprąst /aiprąst/ || uprząść || psł. *upręsti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îpûstet /aipaustĕt/ || upuścić || psł. *upustiti || poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs | ||
+ | |- | ||
+ | | îriazat /aiŕozăt/ || uciąć, odciąć || psł. *urězati || poświadczone w 3Sg: airezĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îrudene /airüdenĕ/ || urodzony || psł. *urodenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îrudît sa /airüdait să/ || urodzić się || psł. *uroditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să | ||
+ | |- | ||
+ | | îsact /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îsȧgát /aisagot/ || oszlifować, wygładzić || ai- + śdn. sagen || poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogot | ||
+ | |- | ||
+ | | îstrîzat /aistraizăt/ || ostrzyc || psł. *ustrižati || poświadczony imiesłów: aistraizonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îšapat /aišopăt/ || stwarzać || ai- + šopăt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ît /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ît dånû /ait dånau/ || wchodzić, wstępować || ait + dånau || poświadczone w 3Sg: aidĕ dånau | ||
+ | |- | ||
+ | | ît del /ait del/ || odchodzić || ait + del || poświadczone w 3Sg: aidĕ del | ||
+ | |- | ||
+ | | ît sa /ait să/ || powodzić się, wieść się || ait + să || poświadczone w 3Sg: aidi să | ||
+ | |- | ||
+ | | ît wåkårst /ait våkårst/ || obchodzić || ait + våkårst || poświadczone w 3Sg: aidĕ våkårst | ||
+ | |- | ||
+ | | ît wånû /ait vånau/ || wychodzić || ait + vånau || poświadczone w 3Sg: aidĕ vånau | ||
+ | |- | ||
+ | | îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | îtąt /aitąt/ || uciąć || psł. *utęti || poświadczone w 3Sg: aitnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îtîne liǫdu /aitainĕ ľǫdü/ || ojczyzna || aită + -aină + ľǫdü || kalka głuż. wótčny kraj | ||
+ | |- | ||
+ | | îtupît sa /aitüpait să/ || utopić się || psł. *utopiti sę || poświadczone w 3Sg: aitüpi să | ||
+ | |- | ||
+ | | îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *uvęzati || poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îwlåcat /aivlåcăt/ || zbronować || psł. *uvolčati || poświadczony imiesłów: aivlåconĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | îzaset /aizosĕt/ || przestraszyć || psł. *užasiti || poświadczone w czasie przeszłym: aizăsål-jĕg, aizăsålai-jĕg | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==J== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | jabkiu /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jablun /joblün/ || jabłoń || psł. *jablonь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jagièda /joďĕdo/ || wysypka? || psł. *jagody || słowo poświadczone, znaczenie niejasne | ||
+ | |- | ||
+ | | jagną /jogną/ || jagnię || psł. *jagnę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jaji /joji/ || jajko; jądro || psł. *jaje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jajkiu /jojťü/ || jajeczko || joji + -ťü || zdrobnienie wzorem büźǫtťü | ||
+ | |- | ||
+ | | jaluwe /jolüvĕ/ || jałowy, niepłodny || psł. *jalovъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jaluwîcia /jolüvaićă/ || jałówka || psł. *jalovica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jamá /jomo/ || jama; dół na grób || psł. jama || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jasne /josnĕ/ || jasny || psł. *jasnъjь || podobne słowo niepoświadczone, por. cz. jasný, głuż. jasny, słi. jasnï | ||
+ | |- | ||
+ | | jar /jor/ || dolina || psł. *jarъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) | ||
+ | |- | ||
+ | | jarmic /jormic/ || szpada || psł. *jarъ měčь? niepewne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jasènîna /josĕnaină/ || las jesionowy || psł. *jasenina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jasin /josin/ || jesion || psł. *jasenь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jastȧrne /jostarnĕ/ || wielkanocny || jostråi + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak trebĕ-tribnĕ, por. srebrü-sribarnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Jastrŷ /jostråi/ || Wielkanoc || psł. *jastry || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jawar /javăr/ || jawor || psł. *javorъ || poświadczone w l.mn.: javårĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | jáz /joz/ || ja || psł. *jazъ || słowo poświadczone, obocznie: jo | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧdån /jadån/ || jeden || psł. *jedьnъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti || jedenaście || psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧgiėr /jaďėr/ || myśliwy || śdn. jeger || słowo poświadczone, obocznie jagår | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧcht /jaxt/ || polowanie || śdn. jacht || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧka /jakă/ || kurtka || niem. Jacke || zapożyczenie, por. łuż. jaka | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧnác /janoc/ || jedynak || psł. *jedьnačь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jȧnace /janocĕ/ || jednakowy || psł. *jedьnačьjь || rozkład poświadczonego tårüjjanocĕ, por. düjocĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | jågla /jåglă/ || igła || psł. *jьgla || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jågra /jågră/ || gra || psł. *jьgra || rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră | ||
+ | |- | ||
+ | | jåkra /jåkră/ || ikra || psł. *jьkra || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jåskra /jåskră/ || iskra || psł. *jьkra || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jåzba /jåzbă/ || izba, świetlica || psł. *jьstъba || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jąc /jąc/ || przełyk || psł. *jěťь, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jącåne /jącånĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьnьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jącånek /jącånĕk/ || trznadel || psł. *jęčьnьnikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jącmin /jącmin/ || jęczmień || psł. *jęčьmenь || słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi | ||
+ | |- | ||
+ | | jącmine /jącminĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьmenьnъjь || słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | jąt /jąt/ || chwytać, łapać, brąć || psł. *jęti || poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | jątrènîcia /jątrĕnaićă/ || jątrznica, kiszka || psł. *jętrenica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | je /je/ || tak (potwierdzenie) || śdn. je || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jed /jed/ || jedzenie, jadło || psł. *jědь || poświadczone w wyrażeniu: ai jădai | ||
+ | |- | ||
+ | | jedące kamår /jedącĕ komår/ || jadalnia, pokój jadalny || jest + komår || formacja analogiczna do såpące komår, por. niem. Esszimmer | ||
+ | |- | ||
+ | | jedna /jednă/ || potrawa || psł. *jědьna(ja) || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jednîcia /jednaićă/ || jadalnia || jed + -naićă || formacja analogiczna do pekărnaićă, ťauxărnaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | jedzna /jeʒnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jechat /jexăt/ || jechać || psł. *jěxati || para do poświadczone jezdĕt, por. głuż. jěchać, słi. jãxac | ||
+ | |- | ||
+ | | jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jest /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć (na koniu, pojazdem) || psł. *jězditi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Jezu̇s /Jezus/ || Jezus || śdn. Jesus || słowo poświadczone, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | jėgrîcia /jėgraićă/ || zabawa || psł. *jьgrica || słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă | ||
+ | |- | ||
+ | | jėlma /jėlmă/ || wiąz, brzost || psł. *jьlьma || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Jėlmenawa /jėlmenovă/ || Ilmenawa, Ilmenau || psł. *jьlьmenava || rekonstrukcja, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | jėlmuwe /jėlmüvĕ/ || wiązowe, z wiązu || jėlmă + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jėskrît sa /jėskrait să/ || iskrzyć się || psł. *jьskriti sę || z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă | ||
+ | |- | ||
+ | | jėwér /jėver/ || wiór, trzaska || psł. *jьverъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jisin /jisin/ || jesień || psł. *jesenь || poświadczone w złożeniu jisin-mond | ||
+ | |- | ||
+ | | jisin-mand /jisin-mond/ || wrzesień || psł. *jesenь + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jist /jist/ || jeszcze || psł. *ješče || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jiz /jiz/ || jeż || psł. *ježь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jizér /jizer/ || jezioro || psł. *jezerъ? || poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn | ||
+ | |- | ||
+ | | jizerak /jizerăk/? || jeziorko || psł. *jezerъkъ || poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) | ||
+ | |- | ||
+ | | jî /jai/ || wy || śdn. jî || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jîgiu /jaiďü/ || jarzmo || psł. *jьgo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jîgrác /jaigroc/ || gracz || jaigr- + -oc || złożenie wzorem: cirkoc | ||
+ | |- | ||
+ | | jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją | ||
+ | |- | ||
+ | | jîminne /jaiminĕ/ || imienny, związany z imieniem || jaimą + -nĕ || przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą | ||
+ | |- | ||
+ | | jîmat /jaimăt/ || łapać, łowić || psł. *jьmati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jîmą /jaimą/ || imię; nazwisko; rzeczownik || psł. *jьmę || słowo poświadczone, znaczenia wzorem niem. Name | ||
+ | |- | ||
+ | | jîmu /jaimü/ || imię || psł. *jьmę, zmiana deklinacji || słowo poświadczone, obocznie do jaimą | ||
+ | |- | ||
+ | | jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jînde /jaindĕ/ || kiedyś, pewnego razu || psł. *jьngdy || wzorem poświadczone draudĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | jîne /jainĕ/ || inny || psł. *jьnъjь || poświadczono zaimek z rdzeniem jain- | ||
+ | |- | ||
+ | | jîstu /jaistü/ || nerka || psł. *jьsto || poświadczone w l.mn.: jaistă | ||
+ | |- | ||
+ | | Jorga /Jörgă/ || Jerzy, Jurek || śdn. Jurge(n) || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, -ör- jak bör, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | jǫdre /jǫdrĕ/ || jądro, ziarno orzecha || psł. *jędro || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jǫzek /jǫzĕk/ || język (narząd) || psł. *językъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Juta /Jütă/ || Judyta || śdn. Jutte || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | ju̇nge /jungĕ/ || młody || śdn. junk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jûnac /jaunăc/ || młody byk || psł. *junьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jûtru /jautrü/ || poranek; wschód || psł. *jutro || słowo poświadczone, "wzchód" por. vicer | ||
+ | |- | ||
+ | | jûz /jauz/ || już || psł. *juže || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | jûzîna /jauzaină/ || obiad || psł. *južina || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==K== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | kabált /kobolt/ || krasnoludek, chochlik, kobold || śdn. kobolt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kad /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kafij /kofij/ || kawa || dn., dsas. Koffie || końcowe -j jak w dłuż. kafej, głuż. kofej, por. także blij | ||
+ | |- | ||
+ | | kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kak îdi sa? /kok aidi-să?/ || co tam? jak się masz? || kok + ait să || zwrot poświadczony | ||
+ | |- | ||
+ | | kak wile /kok vilĕ/ || ile || kok + vilĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kakie /koťĕ/ || jaki, który || psł. kakъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kal /kol/ || kapusta || śdn. kôl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kalinîcia /kolinaićă/ || kałuża, bajoro || psł. kalenica || słowo poświadczone, być może kolĕnaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | kaluwe /kolüvĕ/ || kapuściany || kol + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kam /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kamànŷ /kamănåi/ || piec pokojowy || psł. *kameny || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone, zapewne obocznie także komăt | ||
+ | |- | ||
+ | | kamát tape /komot topĕ/ || schodzić się || komot + topĕ || poświadczone w 3Pl: komoją topĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kamát wånû /komot vånau/ || wychodzić || komot + vånau || poświadczone w 3Sg: komă vånau | ||
+ | |- | ||
+ | | kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kaminene /kominenĕ/ || kamienny || komoi + -enĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kampiu̇ter /kompiutĕr/ || komputer || niem. Computer || zapożyczenie, por. łuż. kompjuter | ||
+ | |- | ||
+ | | kamŷ /komoi/ || kamień || psł. kamy || słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego | ||
+ | |- | ||
+ | | kamŷka /komoikă/ || kamyk; pestka || komoi + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kapat /kopăt/ || kapać || psł. *kapati || poświadczone w 3Sg: kopĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kapår /kopår/ || miedź || śdn. kopper || zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich | ||
+ | |- | ||
+ | | kapjá /koṕo/ || kropla || psł. *kapľa || poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope | ||
+ | |- | ||
+ | | kapka /kopkă/ || kropelka || psł. *kapъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kaprene /koprenĕ/ || miedziany || kopår + -enĕ || formacja wzorem dråvă-dråvenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | karia /koŕă/ || taczka || śdn. karre || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kark /kork/ || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc | ||
+ | |- | ||
+ | | karkiétuc /korťĕtüc/ || kret || psł. *korkъ + -točь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kartwilia /kortwiľă/ || rozrywka, zabawa || śdn. kort(e)wile || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | karwar /korvăr/ || krowiarz, hodowca bydła || korvo + -ăr || nazwa hodowcy jak ťün-ťünăr | ||
+ | |- | ||
+ | | karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kasȧl /kosal/ || kaszel || psł. kašьľь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kaset /kasĕt/ || zapraszać na przyjęcie || psł. *kvasiti || poświadczone jako gerundium: kosenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kaslet /koslĕt/ || kaszleć || psł. kašľati || poświadczone w 3Sg: koslĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | katér /koter/ || kot, kocur || śdn. kâter || słowo poświadczone, może zasymilować do kotår? | ||
+ | |- | ||
+ | | kazde /kozdĕ/ || każdy || psł. *kъžьdo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧchiėl /kax́ėl/ || kafel || śdn. kachel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧchiėlnek /kax́ėlnĕk/ || kafelkarz || kax́ėl + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧchlek /kaxlĕk/ || kafelek || kax́ėl + -ĕk || zdrobnienie wzorem kuvål-kuvlĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧkû /kakau/ || kakao || niem. Kakao || por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧlądår /kalądår/ || kalendarz || niem. Kalender || słowo poświadczone, Polański zapisuje kalandår | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧnél /kanel/ || cynamon || dn. Kaneel || zapożyczenie z dn., słowo Zimt południowoniemieckie | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧnta /kantă/ || kąt, róg || śdn. kante || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧpu̇z /kapuz/ || kaptur (dla ochrony przed pszczołami?) || śdn. kabütze || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧrpa /karpă/ || karp || śdn. karpe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Kȧzȧch /Kazax/ || Kazach || por. niem. Kasache || zapożyczenie z niem., por. ros. казахъ | ||
+ | |- | ||
+ | | Kȧzȧchstȧn /Kazaxstan/ || Kazachstan || por. niem. Kasachstan || zapożyczenie z niemieckiego, por. ros. Казахстанъ | ||
+ | |- | ||
+ | | Kȧzȧska /Kazaskă/ || Kazaszka || Kazax + -kă || typowa nazwa żeńska na -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | kȧzȧskie /kazasťĕ/ || kazaski || Kazax + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, nie -stansťĕ, bo niem. kasachisch | ||
+ | |- | ||
+ | | kå /kå/ || ku, do || psł. *kъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- | ||
+ | |- | ||
+ | | kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Klǫcka /Klǫckă/? || Clenze || psł. *klanьčьka?? || słowo poświadczone, odczyt Kľǫskă nieprawdopodobny, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧba /ťabă/ || duch || ??? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧdål /ťadål/ || kitel, bluza || śdn. kedel || słowo poświadczone, obocznie ťetål | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧdiá /ťaďo/ || łańcuch || śdn. kêde || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧgiėl /ťaďėl/ || kręgiel || śdn. kegel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧgle /ťaglĕ/ || kręgle (gra) || ťaďėl + -ĕ || poświadczone chyba jako biernik: ťagli | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧjàncînia /ťajăncaińă/ || kij pasterski, palica || psł. *kyjanьčinьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧjànîcia /ťajănaićă/ || tłuczek do lnu || psł. kyjanica || słowo poświadczone, Polański obocznie rekonstruuje kiėjănaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧrl /ťarl/ || mąż; mężczyzna || śdn. kerle || słowo poświadczone, obocznie ťaŕål | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧsŷ /ťasåi/ || dom || śdn. kese + -åi || słowo poświadczone, obocznie ťesåi | ||
+ | |- | ||
+ | | kiȧtrek /ťatrĕk/ || piesek || śdn. koter || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kicår /ťicår/ || kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) || por. śdn. Kesser || słowo poświadczone, obocznie ťicer | ||
+ | |- | ||
+ | | kicårak /ťicerăk/ || koszyczek || ťicår + -ăk || słowo poświadczone jako ťicerak, ale por. ťicår | ||
+ | |- | ||
+ | | kicårnek /ťicernĕk/ || koszykarz, łubiankarz || ťicår + -nĕk || formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | kieler /ťelĕr/ || piwnica || dn. Keller || słowo poświadczone, Polański pisze ťeler | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėcînia /ťėcaińă/ || udo, udziec || psł. *kъčinьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėde /ťėdĕ/ || gdzie || psł. *kъde || słowo poświadczone, być może /ťėd/ | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėjènîcia /ťėjănaićă/ || tłuczek do ubijania lnu || psł. *kъjanica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėlîn /ťėlain/ || łono || psł. *kъlinъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnądz /ťėnąʒ/ I || król; król w grze || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier' | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnądz /ťėnąʒ/ II || księżyc || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnągînia /ťėnąďaińă/ || szlachcianka, królowa || psł. *kъnęgyni || słowo poświadczone, znaczenie "królowa" w analogii do ťėnąʒ | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnąze /ťėnązĕ/ || królewskie, szlacheckie || ťėnąʒ + -ĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėnąze liǫdu /ťėnązĕ ľǫdü/ || królestwo || ťėnązĕ + ľǫdü || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiėsin /ťėsin/ || żołądek || psł. *kъsenь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kinka /ťinkă/ || muszla, skorupa, łupina || śdn. kinke || poświadczne w NSg: kinťai, choć być może ū-temat | ||
+ | |- | ||
+ | | kiodrat /ťödrăt/ || gadać, paplać || śdn. koderen || słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot | ||
+ | |- | ||
+ | | kiola /ťölă/ || fura, pojazd, samochód || psł. *kola || słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola | ||
+ | |- | ||
+ | | kiolàsena /ťölăsenă/ || wózek || psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie || słowo poświadczone jako /ťölăsenă/ | ||
+ | |- | ||
+ | | kiolåt /ťölåt/ || deska || psł. *kolъtь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiolu /ťölü/ || koło || psł. *kolo || słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă | ||
+ | |- | ||
+ | | kionar /ťönăr/ || pasterz koni || psł. *konařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kionika /ťönikă/ || konewka || psł. *kony + *-ika, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kionwîcia /ťönvaićă/ || dzbanek || psł. *konъvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kionŷ /ťönåi/ || dzban || psł. *kony || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiorac /ťörăc/ || korzec (miara) || psł. *korьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiorŷtce /ťöråitcĕ/ || korytko || psł. *korytьce || poświadczone w l.mn.: ťöråitcă | ||
+ | |- | ||
+ | | kiorŷte /ťöråitĕ/ || koryto || psł. *koryto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiosa /ťösă/ || kosa || psł. *kosa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiosàrene /ťösărenĕ/ || kaszany, z kaszy || ťösör + -enĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiosor /ťösör/ || kasza, krupy || psł. *kosorъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kioster /ťöster/ || kościelny || śdn. köster || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiostka /ťös(t)kă/ || kostka (anatomiczna) || psł. *kostъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kioza /ťöză/ || koza || psł. *koza || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiozka /ťöskă/ || kózka || psł. *kozъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kirbé /ťirbe/ || żłób, drabinka żłobowa || śdn. kribbe, z metatezą || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Kirialîs /ťiŕolais/ || Kyrie eleison || niem. Kyrieleis || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kirnia /ťirńă/ || maślnica, kierznia || śdn. kerne || słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu | ||
+ | |- | ||
+ | | kiubar /ťübăr/ || łóżko; pościel?; poduszka? || psł. *kobьrь || słowo poświadczone, obocznie ťübĕr | ||
+ | |- | ||
+ | | kiubåla /ťübålă/ || kobyła || psł. *kobyla || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiubålka /ťübålkă/ || kobyłka || psł. *kobylъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiulȧc /ťülac/ || kołek || psł. *kolьcь|| słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiulcet /ťülcĕt/ || wbijać kołki || psł. *kolьčiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiulèsî /ťülĕsai/ || rower || psł. *kolesi || dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuliane /ťüľonĕ/ || kolano || psł. *kolěno || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiulne /ťülnĕ/ || wozowy, dotyczący wozu || ťölü + -nĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiumål /ťümål/ || kminek || śdn. kömen, kömel || zapożyczenie z dn. jak engevår albo mairon | ||
+ | |- | ||
+ | | kiun /ťün/ || koń; wałach || psł. *koňь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiunac /ťünăc/ || koniec || psł. *konьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuncet /ťüncĕt/ || kończyć || psł. *konьčiti || czasownik od poświadczonego ťünăc | ||
+ | |- | ||
+ | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiunskie /ťünsťĕ/ || koński, dla koni || psł. *koňьskъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiupa /ťüpă/ || kopa, sześćdziesiąt sztuk || psł. *kopa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiupîcia /ťüpaićă/ || sterta siana || psł. *kopica||słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuprîwa /ťüpraivă/ || pokrzywa || psł. *kopriva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiusån /ťüsån/ || poduszka (pod głowę i do siedzenia) || śdn. küssen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuset /ťüsĕt/ || kosić || ťösă + -ĕt || czasownik od poświadczonego ťösă | ||
+ | |- | ||
+ | | kiusîste /ťüsaistĕ/ || drzewce kosy, kosisko || psł. *kosišče || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Kiustne /ťüstnĕ/ || Küsten || psł. *kostьno? || rekonstrukcja, być może *xvostьno?; toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | kiustrîwa /ťüstrîvă/ || stokłosa || psł. *kostriva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiutàlnîcia /ťütălnaićă/ || hak do zawieszenia kotła (nad paleniskiem) || ťüťål + -naićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiutiål /ťüťål/ || kocioł || psł. *kotьlъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiutlek /ťütlĕk/ || kociołek || psł. *kotьlikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuzån /ťüzån/ || kożuch || psł. *kožьnъ|| słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuza /ťüză/ || skóra || psł. *koža || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuzac /ťüzăc/ || kwałek chleba, kromka || śdn. kûse + -ăc || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuze /ťüzĕ/ || kozi || ťöză + -ĕ|| słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiuzka /ťüskă/ || skórka || psł. kožьka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûchár /ťauxor/ || kucharz || psł. *kuxařь || słowo poświadczone, obocznie ťaux́or | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûchàrnîcia /ťauxărnaićă/ || kuchnia || ťauxor + -naićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûrá /ťauro/ || kura || psł. *kura || poświadczone w l.mn.: ťauråi | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûrą /ťaurą/ || kurczę, kurczątko || psł. *kurę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ || kuropatwa || psł. *kuropatъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûrîcé /ťauraice/ || przedmieście, przysiółek || ťauro + -aice || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûsát /ťausot/ || kosztować, próbować, smakować || psł. *kušati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiûtît /ťautait/ || robić, czynić || psł. *kutiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kiwit /ťivit/ || czajka || śdn. kiwit || słowo poświadczoneą | ||
+ | |- | ||
+ | | kizat /ťizăt/ || wybrać || śdn. kesen || poświadczone jako: ťizen, ale por. voiťizăt | ||
+ | |- | ||
+ | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec, handlarz || psł. *kupьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kîpet /ťaipĕt/ I || kupić || psł. *kupiti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kîpet /ťaipĕt/ II || kipieć || psł. *kypěti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kîsèlîna /ťaisĕlaină/ || kwas || ťaiśolĕ + -aină || poświadczone w toponimii: Keisslein, por. głuż. kisalina | ||
+ | |- | ||
+ | | kîselek /ťaiselĕk/ || tlen || ťaiśolĕ + -nĕk || kalka niem. Sauerstoff, por. głuż. kislik, cz. kyslík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | kîsiale /ťaiśolĕ/ || kwaśny, kisły || psł. *kisělъjь || poświadczone w toponimii: Keisslein, Kuseleitzen, por. głuż. kisały | ||
+ | |- | ||
+ | | kîzår /ťaizår/ || cesarz || śdn. keyser || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klagat /klogăt/ || skarżyć, oskarżać || śdn. klagen || poświadczone w 3Sg: klogă | ||
+ | |- | ||
+ | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klast /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧbåt /klabåt/ || kłoda, kloc || dn. klōve, klave || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧc /klac/ || kij, drążek, laska || śwn. kloz || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧpa /klapă/ || most zwodzony || por. niem. Klappe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧwår /klavår/ || kawaler || śdn. klover || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klȧwrek /klavrĕk/ || chłopak, chłopiec || śdn. klover + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåda /klådă/ || beczka || psł. *kolda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Klådce /Klåtcĕ/ || Klötze || psł. *Koldьcě || rekonstrukcja, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkiol /klåťöl/ || zegar; dzwon || psł. *kolkolъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkiolak /klåťölăk/ || dzwonek || psł. *kolkolъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkiolnek /klåťölnĕk/ || zegarmistrz || klåťöl + -nĕk || złożenie, por. criv-crivnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | klåkionak /klåťönăk/ || dzwonek (kwiat) || psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- || słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klånîcia /klånaićǎ/ || kłonica (u wozu) || psł. *kolnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klås /klås/ || kłos || psł. *kolsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klącet /klącĕt/ || utykać na nogę, kuleć || psł. klęčiti || poświadczone w 3Sg: klącĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klącî /klącai/ || tylne podwórze || psł. *klęči? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kląkî /kląťai/ || zastrzał || psł. *klęky? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klediat /kleďăt/ || ubrać, odziać || śdn. kleden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klediát sa /kleďot să/ || ubrać się || śdn. kleden || poświadczone w czasie przeszłym: kleďol să | ||
+ | |- | ||
+ | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Klenuw /klenüv/ || Klennow || psł. *Klenovъ || rekonstrukcja, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd | ||
+ | |- | ||
+ | | klesta /klestă/ || kleszcze || psł. *klěščě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klijé /klije/ || otręby || śdn. klîe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone, obocznie też klinkă | ||
+ | |- | ||
+ | | klinkàrnîcia || kościelny woreczek na pieniądze || por. szlez.-holszt. klinkers + -naićă || słowo poświadczone, Polański pisze klinkernaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | klipår /klipår/ || ogier || śdn. klepper, klöpper || słowo poświadczone jako kliper, dodatkowo zasymilowane | ||
+ | |- | ||
+ | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kliûc /kľauc/ || klucz || psł. *kľučь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kliûd /kľaud/ || myśl, rada || psł. *kľudъ? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kliûdát /kľaudot/ || myśleć, dumać || kľaud + -ot || czasownik utworzony wzorem brük-brükot | ||
+ | |- | ||
+ | | kliûdîka /kľaudaikă/ || myśliciel || kľaud- + -aikă || formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbena jågla /klaibenă jåglă/ || szpilka || klaibenă + jåglă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbenàtîcia /klaibenătaićă/ || szpilka || klaibenĕ + -taićă || słowo poświadczone, patrz: klaib́ăstaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbene /klaibenĕ/ || posiadający główkę, z główką || klaibo + -enĕ || słowo poświadczone, patrz: klaib́ostĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbiaste /klaib́ostĕ/ || posiadający główkę, głowę || klaibo + -ostĕ || słowo poświadczone, patrz: klaibenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbiàstîcia /klaib́ăstaićă/ || szpilka || klaib́ostĕ + -aićă || słowo poświadczone, patrz: klaibenătaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | klîbka /klaipkă/ || pączek || klaibo + -kă || słowo poświadczone, zapisane Kleipken | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫbne /klǫbnĕ/ || biodrowy || klǫb + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klubûcnek /klübaucnĕk/ || kapelusznik || klübĕk + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klubûcnia /klübaucńă/ || wytwórnia kapeluszy || klübĕk + -ńă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | knȧpát /knapot/ || trzaskać z bicza || dn. knappen || poświadczone w 3Sg: knapojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | knȧpsȧk /knapsak/ || torba pasterska || śdn. knapsak || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | knȧwål /knavål/ || knebel || śdn. knevel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | knecht /knext/ || parobek, sługa; młodzieniec || śdn. knecht || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone, obocznie knüp | ||
+ | |- | ||
+ | | koká /köko/ || kuchnia || śdn. köke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫdilia /kǫdiľă/ || kądziel, zwój lnu || psł. kǫděľь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫkiul /kǫťül/ ||kąkol|| psł. *kǫkoľь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫkiulene /kǫťülenĕ/ ||kąkolowe, do kąkolu|| psł. *kǫkolenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫpat /kǫpăt/ || kąpać || psł. *kǫpati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫpát sa /kǫpot să/ || kąpać się || psł. *kǫpati sę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫs /kǫs/ || kęs, kawałek || psł. *kǫsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫsát /kǫsot/ || kąsać, gryźć || psł. *kǫsati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫsàwîcia /kǫsăvaićă/ || pokawałkowanie? || kǫs + -ăvaićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kǫset /kǫsĕt/ || ukąsić, ugryźć || psł. *kǫsiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kradîka /krodaikă/ || złodziej || psł. *kradika || formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych | ||
+ | |- | ||
+ | | kragá /krogo/ || kołnierzyk || śdn. krage || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kraját /krojot/ || odcinać || psł. *krajati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krakadil /krokodil/ || krokodyl || niem. Krokodil || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. krokodil | ||
+ | |- | ||
+ | | Krakiuw /Kroťüv/ || Kraków || pl. Kraków || adaptacja morfologiczna | ||
+ | |- | ||
+ | | krakwîcia /krokvaićă/ || kawka || psł. krakъvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kram /krom/ || sklep, kram || śdn. krâm || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kramnek /kromnĕk/ || sklepikarz, sprzedawca w sklepie || krom + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | krapîna /kropaină/ || odpadki drzewne || śdn. kröppen? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krasån /krosån/ || naszyjnik? || psł. krasьnъ || słowo poświadczone, oryginalnie "krzyżyk na szyi kobiet" | ||
+ | |- | ||
+ | | krasne /krosnĕ/ || piękny, ładny; dzielny?; uczciwy? || psł. *krasьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krast /krost/ || kraść || psł. *krasti || poświadczone w 2Sg: krodĕs, 3Sg: krodnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | krąs /krąs/ || wieniec, korona || śdn. kranz || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krȧngiėl /kranďėl/ || obwarzanek, precel || śdn. kringel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krȧnkie /kranťĕ/ || chory || śdn. krank || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krȧpål /krapål/ || kaleka || śdn. kroppel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krȧwåd /kravåd/ || rak || śdn. krewed || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kråsîna /kråsaina/ || okruszek || psł. *krъšina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kremin /kremin/ || krzemień || psł. *krěmy || słowo poświadczone, być może mianownik to kremoi jak kamoi | ||
+ | |- | ||
+ | | kreweta /krevetă/ || krewetka || niem. Krevette || regularne zapożyczenie z niem., por. cz. kreveta | ||
+ | |- | ||
+ | | krid /krid/ || kreda || szlez-holszt. kried || poświadczone w GSg: kriďau | ||
+ | |- | ||
+ | | krig /krig/ || wojna || niem. Krieg || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krigát sa /krigot-să/ || walczyć, wojować, bić się || niem. kriegen || poświadczone w czasie przeszłym: krigălai-să | ||
+ | |- | ||
+ | | krigiėr /kriďėr/ || wojownik; kawalerzysta || niem. Krieger || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kriját /krijot/ || dostać, otrzymać || lüneb. krī’n || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Kristu̇s /Kristus/ || Chrystus || śdn. Kristus || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krîdlate /kraidlotĕ/ || skrzydlaty || psł. *kridlatъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krîwe /kraivĕ/ || krzywy, ukośny || psł. *krivъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krîwîcia /kraivaićă/ || zakrzywienie, zagięcie, krzywizna || psł. *krivica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krîwu /kraivü/ || krzywo, ukośnie; niechętnie || psł. *krivo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krosnu /krösnü/ || krosno (tkackie) || psł. *krosno || poświadczone w NPl: krösna | ||
+ | |- | ||
+ | | krǫg /krǫg/ || okrąg; obwód || psł. *krǫgъ || poświadczone w toponimii: Krung, Krungen, leksem ogólnosłowiański | ||
+ | |- | ||
+ | | krǫgiuwîste /krǫďüvaistĕ/ || skrzyżowanie, rondo || krǫg + -üv- + -aistĕ || poświadczone w toponimii: Krunkfeiz | ||
+ | |- | ||
+ | | krǫpá /krǫpo/ || zamek (u drzwi lub skrzyni) || śdn. krampe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krǫpåt /krǫpåt/ || dratwa || psł. *krǫpъtь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krǫpe /krǫpĕ/ || krępy, gruby || psł. *krǫpъjь || poświadczone w toponimii: Krummaseleitz, Krumpeitzen | ||
+ | |- | ||
+ | | krud /krüd/ || przyprawa || dn. krüd || słowo poświadczone, GSg: krüďau | ||
+ | |- | ||
+ | | krudiát /krüďot/ || przyprawiać || dn. krüden || poświadczone w 3Sg: krüďojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | krujet /krüjĕt/ || kroić, odcinać || psł. *krojiti || poświadczone w 3Sg: krüjĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | krumka /krümka/ || piętka, końcówka chleba || psł. *kromъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kruzaste /krüzostĕ/ || kędzierzawy || śdn. krûs + -ostĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krûcá /krauco/ || krzyż, krzyżyk; drzewo krzyżowe || śdn. krûze || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krûckate /krauckotĕ/ || krzyżowy || krauco + -kă + -otĕ || słowo poświadczone, być może ’rozstajny’ | ||
+ | |- | ||
+ | | krûk /krauk/ || gospoda, karczma, oberża || por. śdn. krôg || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krûz /krauskă/ || dzban || śdn. *krûse || słowo poświadczone jako kraiz | ||
+ | |- | ||
+ | | krûzka /krauskă/ || dzban, bańka ||krauz + -kă|| słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | krŷ /kråi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi | ||
+ | |- | ||
+ | | krŷt /kråit/ || kryć, chować || psł. *kryti || poświadczone w 3Sg: kråjĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kuc? /küc?/ || chustka na szyję || por. śwn. kütze || poświadczone jako kücai | ||
+ | |- | ||
+ | | ku̇cka /kuckă/ || powóz, bryczka, kareta || śdn. kutze + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ku̇nstlikie /kunstliťĕ/ || kunsztowny, wymyślny || śdn. kunstlik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ku̇sa /kusă/ || chatka, chałupa || por. śdn. kote || słowo poświadczone, obocznie kuso | ||
+ | |- | ||
+ | | ku̇wål /kuvål/ || kula || por. prus.-niem. kûl, kaul || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ku̇wlek /kuvlĕk/ || kulka, kuleczka || kuvål + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Kûna /Kaună/ || Kowno || niem. Kauen || toponim z niemieckiego | ||
+ | |- | ||
+ | | kůcá /kåuco/ || głownia (płonąca) || psł. *kъlča || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kůp /kåup/ || łabędź || psł. *kъlpь~kъlpъ || por. słi. kålp, łuż. kołṕ | ||
+ | |- | ||
+ | | kwȧpia /kvaṕă/ || miętus || niem. Quappe || słowo poświadczone jako niezasymilowane Quappi | ||
+ | |- | ||
+ | | kwetîste /kvetaistĕ/ || kwietnik, łąka kwiatowa || kjot + -aistĕ || formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych | ||
+ | |- | ||
+ | | kwetene /kvetenĕ/ || kwiecisty || kjot + -enĕ || przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych | ||
+ | |- | ||
+ | | kwetnek /kvetnĕk/ || kwiaciarz || kjot + -nĕk || złożenie wzorem criv-crivnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | kwiat /kjot/ || kwiat || psł. *květъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | kwîlet /kvailĕt/ || kwilić, płakać (o dziecku) || psł. *kviliti || poświadczone w 3Sg: kvailĕ | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==L== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | la /lă/ || tylko, chyba, no; -że || psł. *lĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ladá /lodo/ || skrzynia; trumna; kałamarz || śdn. lade || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ladka /lotkă/ || skrzynka, szufladka || lodo + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ladát /lodot/ || ładować || śdn. laden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lame /lomĕ/ || kulawy, chromy || śdn. lam || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lastawîcia /lostovaićă/ || jaskółka || psł. *lastavica || słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | Lastuw /Lostüv/ || Salzwedel || psł. lastovъ || słowo poświadczone, postuluje się także ľosťüv, ľostťüv, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | latwa /lotvă/ || łata (dachowa) || śdn. latte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lawá /lovo/ I || ława || psł. *lava || poświadczone w toponimii: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) | ||
+ | |- | ||
+ | | lawá /lovo/ II || wiara || śdn. glâwe || słowo poświadczone, obocznie glovo | ||
+ | |- | ||
+ | | lawîcia /lovaićă/ || ławka || psł. *lavica || poświadczone w toponimii: Lappke, Loweitz, Lowitz | ||
+ | |- | ||
+ | | lazet /lozĕt/ || łazić, włazić || psł. *laziti || poświadczone w 3Sg: lozĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lazîka /lozaikă/ || ropucha || psł. *lazika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧdek /ladĕk/ || członek || śdn. let + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧgiėr /laďėr/ || obóz || śdn. leger || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧchiėn /lax́ėn/ || konewka, beczułka || śdn. lechen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧját /lajot/ || pożyczyć || śdn. leihen || poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧmpá /lampo/ || lampa || śdn. lampe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧnene /lanenĕ/ || lniany || ľån + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧnîste /lanaistĕ/ || pole lnu || psł. *lьnišče || poświadczone w toponimii: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧp /lap/ || gałgan, łachman, szmata || śdn. lapp || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧs /las/ || łosoś || śdn. las || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧsterår /lasterår/ || oszczerca, potwarca || śdn. lasterer || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧsterårska /lasterårskă/ || oszczerczyni, potwarczyni || lasterår + -skă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧwe /lavĕ/ || lwi || ľåv + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lȧzát /lazot/ || czytać || śdn. lesen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Låbi /Låbi/ || Łaba || psł. *olbe || słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo, hydronim | ||
+ | |- | ||
+ | | lågat /lågăt/ || kłamać, łgać || psł. *lъgati || poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | låzîc /låzaic/ || łyżka || psł. *lъžicь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | låzîcak /låzaicăk/ || łyżeczka || låzaic + -ăk || zdrobnienie od poświadczonego słowa | ||
+ | |- | ||
+ | | låzîka /låzaikă/ || kłamca, łgarz || psł. *lъžika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ląc /ląc/ || klęk, czepigi || psł. *lęčь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lądîna /lądaină/ || niezabudowany teren || psł. *lędina || poświadczone w toponimii: Ladein-weide | ||
+ | |- | ||
+ | | lągnǫt /lągnǫt/ || kłaść się? || psł. *legnǫti || poświadczone w 3Sg: lągnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lecet /lecĕt/ || leczyć || psł. *lěčiti || poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | led /led/ || lód || psł. *ledъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ledene /ledenĕ/ || wykonany z lodu || led + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lekànîcia /lekănaićă/ || jastrząb, kania || ?? + -aićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lekar /lekăr/ || lekarz || psł. *lěkařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lemąz /lemąz/ || krokiew, kozioł (na dachu) || psł. *lěmęzь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lesne /lesnĕ/ || leśny || psł. *lěsьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lesna jablun /lesnă joblün/ || jabłoń leśna, leśniówka || lesnă + joblün || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lesne wréch /lesnĕ vrex/ || orzech laskowy (owoc) || lesnĕ + vrex || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lestîcia /lestaićă/ || leszczyna || psł. *leščica || słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | lestèwîcia /lestĕvaićă/ || leszczyna || psł. *leščevica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lestîna /lestaină/ || leszczyna || psł. *leščina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lewe /levĕ/ || lewy || psł. *lěvъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lewîcia /levaićă/ || lewica, lewa ręka || levĕ + -aićă || formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica | ||
+ | |- | ||
+ | | lezt /lest/? || pełzać, leźć; włazić || psł. *lězti || poświadczone w 3Sg: lezĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lialen /ľolĕn/ || ojcowy || ľoľă + -ĕn || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lias /ľos/ || las; drzewo, drewno || psł. *lěsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liat /ľot/ || lot, rejs || deryw. od ľotot || por. niem. fliegen-Flug, dłuż. lět | ||
+ | |- | ||
+ | | liatát /ľotot/ || latać || psł. *lětati || poświadczone w 3Pl: ľotoją | ||
+ | |- | ||
+ | | liatu /ľotü/ || rok; lato || psł. *lěto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liåtkie /ľåtťĕ/ || lekki || psł. *lьgъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liåtkiu /ľåtťü/ || lekko || psł. *lьgъko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbaj /ľaibăj/ || raczej, lepiej || psł. *ľuběji || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbe /ľaibĕ/ || miły, przyjemny || psł. *ľubъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbet /ľaibĕt/ || kochać, lubić || psł. *ľubiti || poświadczone w 3Sg: ľaibĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbėw /ľaibėv/ || miłość || psł. *ľubъvь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbėwne /ľaibėvnĕ/ || miłosny || ľaibėv + -nĕ || przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | liîbu /ľaibü/ || żartobliwie, dla żartu || psł. *ľubo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lidiá /liďo/ || cierpienie || śdn. leide || poświadczone w ASg: lidą | ||
+ | |- | ||
+ | | lidiát /liďot/ || cierpieć || śdn. leiden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lifka /lifkă/ || kaftanik, gorset || śdn. lîfke || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lichån /lixån/ || ciało, zwłoki, trup || śdn. lîcham || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | likát /likot/ || równać, zrównać, wyrównywać || śdn. liken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | likåm /likåm/ || równie, równo || śdn. lîk w narzędniku || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lipia /liṕă/ || warga || śdn. lippe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | litet /litĕt/ || lecieć || psł. *letěti || poświadczone w 3Sg: litĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | litîdle /litaidlĕ/ || samolot || litĕt + -aidlĕ || por. niem. Flugzeug, łuż. lětadło, cz. letadlo | ||
+ | |- | ||
+ | | litîste /litaistĕ/ || lotnisko, port lotniczy || litĕt + -aistĕ || por. niem. Flughafen, Flugplatz, cz. letiště, dłuż. lětanišćo | ||
+ | |- | ||
+ | | litnek /litnĕk/ || lotnik || litĕt + -nĕk || por. niem. Flieger, dłuż. lětaŕ | ||
+ | |- | ||
+ | | liûdi /ľaudi/ || ludzie || psł. *ľudьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | liûdskie /ľaucťĕ/ || ludzki || ľaudi + -sťĕ || złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki | ||
+ | |- | ||
+ | | Liûchiuw /Ľaux́üv/ || Lüchow || psł. *ľuxovъ || słowo poświadczone, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | Liûtkiuw /Ľautťüv/ || Hitzacker || psł. ľudъkovъ? ľutъkovъ? || słowo poświadczone, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | lizet /lizĕt/ || leżeć || psł. *ležeti || poświadczone w 3Sg: lizĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | lîb /laib/ || miara zboża || psł. *lubъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîcerne /laicernĕ/ || lejcowy, zaprzęgowy || laićăr + -nĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîciar /laićăr/ || lejce || leid-sêl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpåk /laipåk/ || dudek (ptak) || psł. *lupъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpîka /laipaikă/ || oprawca, hycel || psł. *lupika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîpîna /laipaină/ || łupina, kora; łyko || psł. *lupina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîska /laiskă/ || lisa, liszka, || psł. *lisъka/*lišьka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîst /laist/ || liść; list || psł. *listъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîste /laistĕ/ || liście, listowie || laist + -ĕ || złożenie, wzorem innych collectiv | ||
+ | |- | ||
+ | | lîstne /laistnĕ/ || listny, liściasty || psł. *listьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ || maj || laistnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lîstnîcia /laistnaićă/ || szałas, dom z gałęzi || psł. *listьnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lît /lait/? || lać || psł. *liti? || poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ, pochodne na -lĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | lîtåwskie /laitåfsťĕ/ || litewski || Laitvă + -sťĕ || przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Lîtwa /Laitvă/ || Litwa || pl. Litwa || por. pl. Litwa, cz. Litva | ||
+ | |- | ||
+ | | Lîtwianek /Laitv́onĕk/ || Litwin || Laitvă + -'onĕk || regularna nazwa mieszkańca na -'onĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | Lîtwianka /Laitv́onkă/ || Litwinka || Laitvă + -'onkă || regularna nazwa mieszkanki na -'onkă | ||
+ | |- | ||
+ | | lîzát /laizot/ || lizać || psł. *lizati || poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz | ||
+ | |- | ||
+ | | lonu /lönü/ || łono, objęcia || psł. *lono || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lozát /lözot/ || wybawić || śdn. losen || poświadczone w rozkaźniku: lözoj | ||
+ | |- | ||
+ | | lǫp /lǫp/ || lump, szmata, łachman || śdn. lump || słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant | ||
+ | |- | ||
+ | | luchtår /lüxtår/ || latarnia, latarka || śdn. luchter || słowo poświadczone, obocznie löchtår | ||
+ | |- | ||
+ | | luder /lüdĕr/ || pijak, nicpoń, obdartus || śdn. luder || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ludia /lüďă/ || łódź || psł. *oldьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | luj /lüj/ || łój || psł. *lojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lujene /lüjenĕ/ || łojowy || psł. *lojenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | luk /lük/ || szczęście || psł. *glücke || słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka | ||
+ | |- | ||
+ | | lumet /lümĕt/ || łamać || psł. *lomiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lupàtîcia /lüpătaićă/ || łopata do pieca, do chleba || psł. *lopatica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lupata /lüpotă/ || kość łopatkowa || psł. *lopata || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lukiėt /lüťėt/ || łokieć || psł. *olkъtь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lu̇ft /luft/ || powietrze || śdn. luft || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûg /laug/ I || łąka, pastwisko || psł. *lugъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûg /laug/ II || ług || śrwn. louge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûk /lauk/ I || czosnek || psł. *lukъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûk /lauk/ II || łuk || psł. *lukъ || poświadczone ailucĕt (ułuczyć) | ||
+ | |- | ||
+ | | lûna /laună/ || księżyc || psł. *luna || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | lûza /lauză/ || kałuża || psł. *łuža || poświadczone w toponimii: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide | ||
+ | |- | ||
+ | | Lûzîcia /Lauzaićă/ || Łużyce || laug + -aićă || zaadaptowanie łuż. Łužica | ||
+ | |- | ||
+ | | lûzîckie /lauzaicťĕ/ || łużycki || Lauzaićă + -sťĕ || przymiotnik geograficzny | ||
+ | |- | ||
+ | | lŷse /låisĕ/ || łysy || psł. *lysъjь || rozkład poświadczone låisaină | ||
+ | |- | ||
+ | | lŷsîna /låisaină/ || czoło || psł. *lysina || słowo poświadczone, być może låisaińă | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==M== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | madŷ /modåi/ || mól || śdn. made || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | macht /moxt/ || moc, siła, potęga || śdn. macht || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mal /mol/ || znak, piętno, znamię || śdn. mâl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | male /molĕ/ || mały || psł. *malъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | male palac /molĕ polăc/ || mały palec || molĕ + polăc || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | maliat /moľăt/ || malować || śdn. malen || poświadczone w 3Sg: moľă | ||
+ | |- | ||
+ | | malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | maltit /moltit/ || posiłek, danie || śdn. mâl-tît || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | man /mon/ || księżyc || śdn. mân || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mand /mond/ || miesiąc || śdn. mând || słowo poświadczone w nazwach miesięcy | ||
+ | |- | ||
+ | | Margata /Morgotă/ || Małgorzata || śdn. Margate || zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Margatka /Morgotkă/ || Małgosia || śdn. Morgotă + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Marîja /Moraja/ || Maryja, Maria || śdn. Marie || słowo poświadczone, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ || święto Matki Boskiej || Morajĕn + danăc || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Marîka /Moraikă/ || Marysia || Moraja + -kă || słowo poświadczone, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Mark /Mork/ || Marek || śdn. Mark || imię zapożyczone z śdn., zasymilowane jak inne, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | marwa /morvă/? || mrówka || psł. *morva || poświadczone w l.mn.: morvĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | marwîste /morvaistĕ/ || mrowisko || psł. *morvišče || poświadczone w toponimii: Moorfeitz, Morfeitzen | ||
+ | |- | ||
+ | | marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | masketår /mosketår/ || żołnierz || niem. Musketier || słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ | ||
+ | |- | ||
+ | | maskiu /mosťü/ || masło || psł. *maslъko || słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Maskwá /Moskvo/ || Moskwa || ros. Москва || zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | maslu /moslü/ || masło || psł. maslo || poświadczone w GSg: moslo, ale niepewne, por. mosťü | ||
+ | |- | ||
+ | | matá /moto/ || wymiar, rozmiar || śdn. mate || poświadczone w ASg: motǫ | ||
+ | |- | ||
+ | | matecha /motexă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Mates /Motĕs/ || Mateusz, Maciej || śdn. Mathies || zapożyczenie z śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | materen /moterĕn/ || matczyny || psł. *materinъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | matîcia /motaićă/ || królowa pszczół || psł. *matica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | matka /motkă/ || suka || psł. *matъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mazat /mozăt/ || mazać, smarować || psł. *mazati || poświadczone w 3Sg: mozĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Mȧcedanac /Macedonăc/ || Macedończyk || macedon- + -ăc || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem, por. mac. Македонец | ||
+ | |- | ||
+ | | Mȧcedanîja /Macedonajă/ || Macedonia || niem. Mazedonien || zapożyczenie być może z -k-, ale w niem. Makedonien oznacza historyczny region | ||
+ | |- | ||
+ | | Mȧcedanka /Macedonkă/ || Macedonka || macedon- + -kă || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem, por. mac. Македонка | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧcedanskie /macedonsťĕ/ || macedoński || macedon- + -sťĕ || typowy przymiotnik | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧdiá /maďo/ || miód pitny || śdn. mêde || poświadczone w ASg: madą | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧde dat /made-dot/ || dać coś komuś w drogę, wyposażyć || śdn. mede + dot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧde jest /made-jest/ || jeść z kimś || śdn. mede + jest || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧdgit /madgit/ || posag || śdn. medegift || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧkȧrelia /makareľă/ || makrela || śdn. makkerēle || zapożyczenie, -le>-ľă jak w kortviľă, -ere->-are- jak varo, por. pl., łuż. makrela | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧl /mal/ || żerdź, tyka, drążek || śdn. mol || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧlnek /malnĕk/ || młynarz || śdn. malen + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧlnîcia /malnaićă/ || młyn || śdn. malen + -naićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ || młynarski || malnĕk + -üv || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧma /mamă/ || mama || mowa dziecięca || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧn /man/ || ale, lecz || śdn. man || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧnaj /manăj/ || mniej || psł. *mьněje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧndȧrina /mandarină/ || mandarynka || niem. Mandarine || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. mandarina | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧnese /manesĕ/ || mniejszy || psł. *mьnějьšьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧrene /marenĕ/ || śmierć || psł. *mьrěnьje || poświadczone w celowniku: mareńĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧrkát /markot/ || znaczyć, oznaczać || śdn. marken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧrznǫt /marznǫt/ || marznąć, zamarzać || psł. *mьrznǫti || poświadczone w 3Sg: marznĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧzet /mazĕt/ I || mży, siąpi (o legkim deszczu) || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mȧzet /mazĕt/ II || mrużyć, puszczać oczko, dawać znak || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | måch /måx/ || mech || psł. *mъxъ || poświadczone w toponimii: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) | ||
+ | |- | ||
+ | | måswîcia /måsvaićă/ || komar || psł. *mъšьvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mąc /mąc/ || piłka, balon || psł. *męčь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mąciat /mąćăt/ || dotykać, macać || psł. *macati || poświadczone w 3Sg: mąćă | ||
+ | |- | ||
+ | | mącnǫt /mącnǫt/ || dotknąć, macnąć || psł. *macnǫti || poświadczone w 3Sg: mącnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mąsi /mąsi/ || mięso || psł. *męse (!) || słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje | ||
+ | |- | ||
+ | | mąsnene /mąsnenĕ/ || mięsny, z mięsa || psł. *męsьnenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mątkie /mąťĕ/ || miękki || psł. *mękъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | med /med/ || miód || psł. *medъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | medena melana /medenă melonă/ || melon, melon miodowy || medenĕ + melonă || kalka niem. Honigmelone, por. łuż. mjodowa melona | ||
+ | |- | ||
+ | | medene /medenĕ/ || miodowy || med + -enĕ || typowy przymiotnik na -enĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mech /mex/ || worek, torba || psł. *měxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mejėr /mejėr/ || kosiarz || śdn. meier || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | melana /melonă/ || melon || niem. Melone || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. melona | ||
+ | |- | ||
+ | | menet /menĕt/ || mniemać, sądzić || psł. *měniti || poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne | ||
+ | |- | ||
+ | | menza /menză/ || stołówka || niem. Mensa || por. głuż. mensa | ||
+ | |- | ||
+ | | merek /merĕk/ || dziki chrzan || śdn. marreik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | meret /merĕt/ || mierzyć || psł. *měriti || poświadczone w 3Sg: merĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mesak /mesăk/ || torba, worek || psł. *měšьkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mesȧcak /mesacăk/ || woreczek || mesak + -ăk || zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ | ||
+ | |- | ||
+ | | mesat /mesăt/ || mieszać || psł. *měšati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mesîste /mesaistĕ/ || wór || psł. *měšišče || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mestiår /mesťår/ || mistrz || śdn. mêster || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | met /met/ || mieć; musieć || psł. *(jь)měti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | met tedane /met tedonĕ/ || mieć do czynienia || met + tedonĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | metat /metăt/ || miotać || psł. *metati || poświadczone w 3Sg: micĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | metla /metlă/ || miotła || psł. *metla || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | miale /ḿolĕ/ || malutki || psł. *mělъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | miará /ḿoro/ || miara || psł. *měra || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | miart /ḿort/ || szpik kostny || śdn. mark, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | miastu /ḿostü/ || miejsce || psł. *město || poświadczone w miejscowniku: meste | ||
+ | |- | ||
+ | | miågát /ḿågot/ || mrugać || psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | miågnǫt /ḿågnǫt/ || mrugnąć || psł. *mьgnǫti || rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot | ||
+ | |- | ||
+ | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | midzia /miʒ́ă/ || miedza || psł. *meďa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mildichie /mildix́ĕ/ || łagodny || śdn. mildich || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | milta /miltă/ || śledziona || śdn. milte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Minsk /Minsk/ || Mińsk (Litewski) || brus. Мінск || zapożyczenie toponimu bez potrzeby adaptacji, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | Mîchal /Maixăl/ || Michał || śdn. Michel || poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Mîchelka /Maixelkă/ || Michaś || Maixăl + -kă || słowo poświadczone, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | mîliá /maiľo/ || mila || śdn. mile || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mîlnîcia /mailnaićă/ || mączniak (grzyb pasożytniczy) || śdn. mel + -naićă || słowo poświadczone, obocznie mailaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | mîmu /maimü/ || mimo, obok || psł. *mimo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mînåk /mainåk/ || wykastrowany samiec konia, wałach || por. śdn. meidem || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mîrán /mairon/ || majeranek || śdn. meiran || słowo poświadczone, być może mairån | ||
+ | |- | ||
+ | | mîska /maiskă/ || targ; jarmark || maiso + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mîsá /maiso/ || msza || śdn misse || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mîsåcne /maisåcnĕ/ || targowy, jarmarczny || maiskă + -nĕ || przymiotnik od poświadczonego maiskă | ||
+ | |- | ||
+ | | mîz /maiz/ || kukurydza || niem. Mais || por. łuż. majs, nie z Kukuruz ani Türken, bo to słowa południowoniemieckie | ||
+ | |- | ||
+ | | mlåcene /mlåcenĕ/ || mleczny || psł. *melčenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mlåcenek /mlåcenĕk/ || mlecz, rybie nasienie || psł. *melčenikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mlåde /mlådĕ/ || młody || psł. *moldъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mlåde dȧn /mlådĕ dan/ || sąd ostateczny || mlådĕ + dan || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mlåka /mlåkă/ || mleko || psł. *melko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mlåt /mlåt/ || mleć, mielić || psł. *melti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mode /mödĕ/ || zmęczony || śdn. mode || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mord /mörd/ || mord, morderstwo || śdn. mord || poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ | ||
+ | |- | ||
+ | | mordål /mördål/ || morderca || śdn. morder || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mori /möri/ || morze || psł. *moře || poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai | ||
+ | |- | ||
+ | | mornek /mörnĕk/ || marynarz || möri + -nĕk || kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ | ||
+ | |- | ||
+ | | morska pasîcia /mörskă pasaićă/ || psioszka, zdrobniale o żeńskich genitaliach || mörskă + ṕås + -aićă || por. pl. psiocha, psioszka | ||
+ | |- | ||
+ | | morskie /mörsťĕ/ || morski || möri + -sťĕ || por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski | ||
+ | |- | ||
+ | | morskie piås /mörsťĕ ṕås/ || foka || mörsťĕ + ṕås || kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos | ||
+ | |- | ||
+ | | most /möst/ || grobla, wał || psł. *mostъ || słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" | ||
+ | |- | ||
+ | | motát /mötot/ || motać || psł. *motati || poświadczone w 3Sg: mötojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | motuwîdle /mötüvaidlĕ/ || motowidło || psł. *motovidlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mǫcåne /mǫcånĕ/ || mączny, związany z mąką || psł. *mǫčьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mǫde /mǫdĕ/ || męskie genitalia || psł. *mǫdo || słowo poświadczone w NDu: mǫdă | ||
+ | |- | ||
+ | | mucet /mücĕt/ || moczyć || psł. *močiti || poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă | ||
+ | |- | ||
+ | | mucia /müćă/ || suczka || niem. Mutz || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | muciá /müćo/ || nietoperz || por. śdn. vledder mûs || słowo poświadczone, obocznie müćă | ||
+ | |- | ||
+ | | mucîdle /mücaidlĕ/ || moczydło (do moczenia lnu) || psł. *močidlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | muct /müct/ || móc || psł. *moťi || poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ… | ||
+ | |- | ||
+ | | mugiåla /müďålă/ || mogiła || psł. *mogyla || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | muj /müj/ || mój || psł. *mojь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mukre /mükrĕ/ || mokry || psł. *mokrъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mukret /mükrĕt/ || zwilżać || psł. *mokriti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mukru /mükrü/ || mokro || psł. *mokro || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mumîstu /mümaistü/ || korale (koral?) || psł. *momisto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | muzgie /müzďĕ/ || szpik kostny || psł. *mozgy || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mûdîka /maudaikă/ || zatyczka w dyszlu u radła || psł. *mudika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mûdît sa /maudait să/ || opóźniać się || psł. *muditi sę || poświadczone w 3Sg: maudi-să | ||
+ | |- | ||
+ | | mûchá /mauxo/ || mucha || psł. *muxa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mûriá /mauŕo/ || mur || mure || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mûriát /mauŕot/ || murować || muren || poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | mûrnek /maurnĕk/ || murarz || mauŕo + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mûsîcia /mausaićă/ || położnica, sześćniedziałka || niejasne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | můcące skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ || Wielki Piątek || måucącĕ + skǫpĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | můcet /måucet/ || milczeć || psł. *mьlčiti || poświadczony imiesłów: måucącĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | můckǫ /måuckǫ/ || potajemnie, po kryjomu || psł. mьlčьkojǫ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | můnia /måuńă/ || błyskawica || psł. *mъlnьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | můz /måuz/ || ślimak || psł. *mъlžь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷ /moi/ || my || psł. *my || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷn /moin/ || cześć, czołem, siema || dn. moin || pożyczna z dolnoniemieckiego, por. kasz. mòjn | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷt /moit/ || myć || psł. *myti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷt del /moit del/ || zmywać || moit + del || poświadczone w 3Sg: mojĕ del | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷt sa /moit să/ || myć się || psł. *myti sę || poświadczone w 3Sg: moji-să | ||
+ | |- | ||
+ | | mŷte /moitĕ/ || wynagrodzenie, zapłata || psł. *myto || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==N== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | na /no/ || na || psł. *na || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | na jûtra /no jautră/ || na jutro || psł. *na jutrě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | na lewaj /no levăj/ || z lewa, po lewej || no + levĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | na lewu /no levü/ || na lewo, do lewa || no + levü || w analogii do: no levăj | ||
+ | |- | ||
+ | | na prawaj /no provăj/ || z prawa, po prawej || no + provĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | na prawu /no provü/ || na prawo, do prawa || no + provü || w analogii do: no provăj | ||
+ | |- | ||
+ | | na-jûtre /nojautrĕ/ || wschodni || na + jautrü || analogicznie do no-pĕlni | ||
+ | |- | ||
+ | | na-pèlni /nopĕlni/ || południowy || na + pölni || poświadczone w wyrażeniu na pèlni votĕr | ||
+ | |- | ||
+ | | na-pèlnuc /nopĕlnüc/ || północny || na + pölnüc || analogicznie do no-pĕlni | ||
+ | |- | ||
+ | | na-wècer /novĕcer/ || zachodni || na + wicer || analogicznie do no-pĕlni | ||
+ | |- | ||
+ | | nabår /nobår/ || sąsiad || śdn. naber || słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany | ||
+ | |- | ||
+ | | nabiartkie /nob́ortťĕ/ || rama z przybijaczką (w krosnach) || psł. *nabьrdъko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nacąt /nocąt/ || rozpocząć, zacząć || psł. *načęti || poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl | ||
+ | |- | ||
+ | | nacǫtak /nocǫtăk/ || początek || psł. *načętъkъ || słowo wzorem głuż. započeć-započatk | ||
+ | |- | ||
+ | | nadǫt /nodǫt/ || nadmuchać || psł. *nadǫti || poświadczone w 3Sg: nodåmĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | nagie /noďĕ/ || nagi, goły || psł. *nagъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | najt /nojt/ || znaleźć; wygrać, zwyciężyć (w grze) || psł. *najьti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nalet /nolĕt/ || nalać || psł. *naliti || poświadczone w 3Sg: nolėjĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | naluzene /nolüzenĕ/ || przyzwyczajenie, nawyk || psł. *naloženьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nanuset /nonüsĕt/ || nanosić || psł. *nanositi || poświadczone w 3Sg: nonüsĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | na pàlŷ /no pălåi/ || na poły, ani dobra ani zły, obojętny || psł. *na poly || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | napet /nopĕt/ || napoić || psł. *napiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | napucąt /nopücąt/ || zacząć, rozpocząć || psł. *napočęti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nàpuwadet /năpüvodĕt/ || zaprzęgać || psł. *napowaditi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | narmȧlne /normalnĕ/ || normalny || niem. normal + -nĕ || zapożyczenie z niem., por. głuż., pl. normalny | ||
+ | |- | ||
+ | | nas /nos/ || nasz || psł. *našь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nasȧrat /nosarăt/ || nasrać || psł. *nasьrati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | natore /notörĕ/ || innym razem, na drugi raz || psł. *na vъtoroje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | natucet /notücĕt/ || natoczyć (wino, piwo) || psł. *natočiti || poświadczone w 3Sg: notücĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | nawartît sa /novortait să/ || wrócić || psł. *navortiti sę || poświadczone w rozkaźniku: navărtai-să | ||
+ | |- | ||
+ | | nawet /novĕt/ || nawinąć || psł. *naviti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nawûcat /novaucăt/ || przyzwyczajać, nauczać || psł. *naučati || poświadczone w 3Sg: novaucă | ||
+ | |- | ||
+ | | nawûcet /novaucĕt/ || przyzwyczaić, nauczyć || psł. *naučiti || poświadczone w 3Sg: novaucĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | nȧckî /nacťai/ || niecki; opałka || psł. *nьťьky || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nȧpȧrad /naparăd/ || najpierw || psł. *naperdъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nȧra /nară/ || głupiec || śdn. narre || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nȧwŷsne /navoisnĕ/ || zwierzchni, naczelny || psł. *navyšьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nȧzduk /nazdük/ || chusteczka do nosa || śdn. nase-dôk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nebu /nebü/ || niebo; podniebienie || psł. *nebo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nebudziår /nebüʒ́år/ || świder || swn. *nebagēr || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nedånuw /nedånüv/ || bezdenny || psł. *nedъnovъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nednaza /nednoză/ || pończocha || śdn. nedden-hase || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nefá /nefo/ || bratanek || śdn. nêve || por. głuż. nefa | ||
+ | |- | ||
+ | | nefka /nefkă/ || bratanica || nefo + -kă || nazwa żeńska na -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | negelka /negelkă/ || goździk || śdn. negelken || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nech /nex/ || niech || psł. *nexaji || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nechat /nexăt/ || zostawić, zaniechać || psł. *nexati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nekåtu /nekåtü/ || nikt || psł. *nekъto || słowo poświadczone, Polański odczytuje nĕkåtü, ne- zamiast ni- bo k- jest twarde | ||
+ | |- | ||
+ | | nemac /nemăc/ || młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nemkînka /nemťainkă/ || dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němъkynъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nenka /nenkă/ || panna młoda; synowa || prawdopodobnie słownictwo dziecięce || słowo poświadczone, obocznie ninkă | ||
+ | |- | ||
+ | | neret sa /neret să/ || żywić się || śdn. neren || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nerezac /nerezăc/ || nietrzebiony samiec świni, kiernoz; dzik || psł. *nerěžьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nerw /nerv/ || nerw || niem. Nerv || zapożyczenie, por. łuż. nerw | ||
+ | |- | ||
+ | | nerwozne /nervöznĕ || nerwowy || niem. nervös + -nĕ || por. łuż. nerwozny, cz. nervózní | ||
+ | |- | ||
+ | | netupard /netüpărd/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ni /ni/ || nie || psł. *ne || słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ | ||
+ | |- | ||
+ | | nibisne /nibisnĕ/ || niebiański || nebü + -nĕ || przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный | ||
+ | |- | ||
+ | | nic /nic/ || nic; wcale nie || psł. *nečьso || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nidelne /nidelnĕ/ || niedzielny || nideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | nidet /nidĕt/ || nienawidzić; zazdrościć || śdn. niden || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nichtia /nixťă/ || siostrzeniec || śdn. nichte || por. głuż. nichta, śdn. -te > -ťă częste | ||
+ | |- | ||
+ | | nichtka /nichtkă/ || siostrzenica || nixťă + -kă || forma żeńska na -kă | ||
+ | |- | ||
+ | | nijȧdån /nijadån/ || żaden || psł. *nejedъnъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nikiėde /niťėdĕ/ || nigdzie || psł. *nekъde || słowo poświadczone, być może niťėd | ||
+ | |- | ||
+ | | nina /nină/ || teraz || psł. *nyně, nieregularnie || słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă | ||
+ | |- | ||
+ | | nincera /ninceră/ || przedwczoraj || śdn. nên + ceră || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ninesne /ninesnĕ/ || teraźniejszy, obecny || nină + -esnĕ || formacja jak dan-danesnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | ninjûtra /ninjautră/ || pojutrze || śdn. nên + jautră || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nislé /nisle/ || nosze || psł. *neslě || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ || niewiązana mowa, proza || psł. *nevęzanaja rěčь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nizît /nizait/ || ropień, wrzód || psł. *nežitъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nît /nait/ || nić || psł. *nitь || słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego | ||
+ | |- | ||
+ | | nîwa /naivă/ || pole; rola; niwa || psł. *niva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nîzkie /naisťĕ/ || niski || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nîzkiu /naisťü/ || nisko || psł. *nizъko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nîzne /naiznĕ/ || dolny || psł. nižьnъjь ||poświadczone w toponimii: Niesen-Deich, Niesen-Wiese, Naisdöhl | ||
+ | |- | ||
+ | | nos /nös/ || nos || psł. *nosъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nǫta /nǫtă/ || stado bydła || psł. *nuta || poświadczone w ASg: nǫtǫ, por. słe. núta | ||
+ | |- | ||
+ | | nǫtar /nǫtăr/ || pasterz bydła rogatego || nǫtă + -ăr || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuc /nüc/ || noc || psł. *noťь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuciåne /nüćånĕ/ I || nocny || psł. *noťьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuciåne /nüćånĕ/ II || wartownik, stróż nocny || psł. *noťьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuga /nügă/ || noga, stopa || psł. *noga || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nugate /nügotĕ/ || posiadający nogi || psł. *nogatъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nugàwîcia /nügăvaićă/ || nogawka || nügă + -vaićă || formacja jak rǫkăv-rǫkăvaićă, por. cz. nohavice, dłuż. i głuż. nohajca | ||
+ | |- | ||
+ | | nugiėt /nüďėt/ || paznokieć || psł. *nogъtь || słowo poświadczone, w przypadkach zależnych temat nüxť- | ||
+ | |- | ||
+ | | nuchtak /nüxtăk/ ?? || paznokietek ||| psł. nogъtъkъ || poświadczone w APl: nüxťai | ||
+ | |- | ||
+ | | nuset /nüsĕt/ || nosić || psł. *nositi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuwá /nüvo/ || nów || psł. *nova || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuwe /nüvĕ/ || nowy || psł. *novъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuwîna /nüwaină/ || ugór zaorany od nowa, nowa ziemia uprawna || psł. *novina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuwîne /nüvainĕ/ || wiadomości, gazeta || psł. *noviny || formacja wzorem głuż. nowiny, cz. noviny, sch. novine | ||
+ | |- | ||
+ | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuzîcé /nüzaice/ || nożyce || psł. *nožicĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | nuznŷ /nüznåi/ || pochwa na nóż || psł. *nožьny || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==О== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | opát /öpot/ || pocałować || śdn. open || poświadczony derywat: öpåk | ||
+ | |- | ||
+ | | opåk /öpåk/ || pocałunek || śdn. open + -åk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | osterickie /östericťĕ/ || austriacki || Österikă + -cťĕ || przymiotnik na -sťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Osterika /Österikă/ || Austria || por. dn. Öösteriek || Österikă na Österreich tak jak Emerika na Himmelreich | ||
+ | |- | ||
+ | | Osterikiėr /Österiťėr/ || Austriak || Österikă + -år || nazwa mieszkańca z produktywnym sufiksem -år | ||
+ | |- | ||
+ | | Osterikiėrska /Österiťėrskă/ ||Austriaczka || Österikiėr + -skă || nazwa mieszkanki z produktywnym sufiksem -skă po -år | ||
+ | |- | ||
+ | | owål /övål/ || strug, hebel || śdn. hovel || słowo poświadczone, por. evål | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==P== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | padát sa /podot să/ || padać (o deszczu) || psł. *padati sę || poświadczone w 3Sg: podăji-să | ||
+ | |- | ||
+ | | pagîbne /poďaibnĕ || mądry || psł. *pagubьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pające /pojącĕ/ || pajęczy || psł. *pajǫčьjь || formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pająk /pojąk/ || pająk || psł. *pajǫkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pającîna /pojącainǎ/ || pajęczyna || psł. *pajǫčina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pak /păk/ || ale, lecz || psł. *pakъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pal /pol/ || pal, kołek || śdn. pâl || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | palac /polăc/ || palec (u rąk i u nóg) || psł. *palьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | palcą /polcą/ || paluszek || psł. palьčę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | palek /polĕk/ || kołek, drewniany gwóźdź || śdn. pâl + -ĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pará /poro/ || błoto, brud, kał || psł. *para || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | parene /porenĕ/ || brudny, ubłocony || psł. *parenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | paret /porĕt/ || brudzić || psł. *pariti || poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro | ||
+ | |- | ||
+ | | parîna /poraină/ || huba, hubka, żagiew || psł. *parina || słowo poświadczone (jako nazwa terenowa) | ||
+ | |- | ||
+ | | parg /porg/ || próg || psł. *porgъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | parch /porx/ || purchawka, purchatka || psł. *porxъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | parîna /poraină/ || huba, hubka, żagiew || psł. *parina || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | parsą /porsą/ || prosię || psł. *porsę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimii: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen | ||
+ | |- | ||
+ | | parsnene /porsnenĕ/ || prochowy, dotyczący prochu || porx + -nenĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pasék /pasek/ || pasieka || psł. *pasěkъ || poświadczone w toponimii: Pasacken, Paask, Passek, Patschak, por. pośw. persek | ||
+ | |- | ||
+ | | pasmą /posmą/ || pasmo nici || psł. *pasmo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pastwîste /postvaistĕ/ || pastwisko || psł. *pastvišče || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pat /pot/ || kopyto nierozdwojone || por. szlez.-holszt. poot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | patát /potot/ || szczepić, zaszczepiać || śdn. poten, paten || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | patŷ /potåi/ || kopyto rozdwojone, racica || por. szlez.-holszt. poot + -åi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pawes /povĕs/ || papież || śdn. pâwes || słowo zasymilowane jak łuż. bamž, por. Drevĕs | ||
+ | |- | ||
+ | | pazá /pozo/ || pacha || psł. *paža || por. łuż. paža | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧda /padă/ || ropucha || śdn. padde || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧgàlîcia /pagălaićă/ || rogalik, bułka w kształcie podkowy || dn. paggeln + -aićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧjane /pajonĕ/ || pijany || psł. *pijanъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧjàwîcia /pajăvaićă/ || pijawka || psł. *pijavica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧjîka /pajaikă/ || pijak || pait + -aikă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧn /pan/ || pień || psł. *pьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧnkiuk /panťük/ || omlet || dn. pannkōk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧpàrnîcia /papărnaićă/ ||młynek do pieprzu || paṕår + -naićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧpiår /paṕår/ || pieprz || psł. *pьpьrъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧpirene /papirenĕ/ || papierowy || papir + -enĕ || formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materiały | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧprika /paprikă/ || papryka || niem. Paprika || zapożyczenie, dodatkowo może być reanalizowane jako papr- od paṕår i -ikă jak w ťönikă | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧradle /parodlĕ/ || miejsce do prania, pralnia || psł. pьradlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧrànîcia /parănaićă/ || kijanka do prania || psł. *pьranica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧrdet /pardĕt/ || pierdzieć || psł. *pьrděti || poświadczone w 3Sg: pardĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧre /parĕ/ || pierwszy || psł. *pьrvъjь, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧréd /pared/ || przedtem, dawniej || psł. *perdъ, z nieregularnym -a- || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Pȧriz /Pariz/ || Paryż || niem. Paris || zapożyczenie z niem., por. łuż. Paris (/-z-/), toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧrstin /parstin/ || pierścionek, obrączka ślubna || psł. *pьrstenь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧrtîja /partajă/ I || partia towaru; partia w grze || niem. Partie || zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧrtîja /partajă/ || partia polityczna || niem. Partei || zapożyczenie, internacjonalizm | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧse /pasĕ/ || psi || ṕås + -ĕ || typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧsinne /pasinĕ/ || pszenny || psł. *pьšenьnъjь || derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧsinîcia /pasinaićă/ || pszenica || psł. *pьšenica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧstèlîcia /pastĕlaićă/ || piec, otwór piecowy || psł. *pьščelica?? || słowo poświadczone, niepewne | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧstrîcia /pastraićă/ || żmija || *ṕåstrĕ + -aićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pȧt /pat/ || naczynie || por. śdn. pot/put || poświadczone w liczbie mnogiej: pate | ||
+ | |- | ||
+ | | påknǫt /påknǫt/ || upaść, spaść || psł. *pъknǫti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påknǫt dånû /påknǫt dånau/ || wpaść || påknǫt + dånau || poświadczone w 3Sg: dånau påknĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | påknǫt del /påknǫt del/ || odpaść || påknǫt + del || poświadczone w aoryście: påci del | ||
+ | |- | ||
+ | | påknǫt wånû /påknǫt vånau/ || wypaść || påknǫt + vånau || w analogii do poświadczonego dånau påknĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | påtinac /påtinăc/ || ptak || psł. *pъtenьcь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtinȧcka /påtinackă/ || ptaszek || psł. *pъtenьčьka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtince /påtincĕ/ || ptasi || psł. pъtenьčьjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtince garch /påtincĕ gorx/ || ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) || påtince + gorx || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ || ptasie mleko || påtince + mlåkă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ || ptasia wyka || påtince + zalą || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtincnîcia /påtincnaićă/ || klatka na ptaki || patinăc + -naićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | påtka /påtkă/ || genitalja || psł. pъtka? || słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă | ||
+ | |- | ||
+ | | pądz /pąʒ/ || pieniądz; fening || psł. *pěnęʒь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąpil /pąpil/ || bąk, trzmiel || dźwiękonaśladowcze? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąska /pąskă/ || kiełbasa, kiszka || śdn. panse + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątàru/pątărü/ || pięcioro || psł. *pętero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątnàdist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątkiusté /pątťüste/ || Zielone Świątki || śdn. pinkesten, etymologia ludowa || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątkiustne /pątťüstnĕ/ || zielonoświątkowy || pątťüstĕ + -nĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pątstig /pątstig/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje pątstiďĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pegá /pego/ || pieg || psł. *pěga || słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha | ||
+ | |- | ||
+ | | pegate /pegotĕ/ || piegaty || pego + -otĕ || pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pek /pek/ || smoła || śdn. pek || poświadczone w GSg: peťai | ||
+ | |- | ||
+ | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pekàrnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Peking /Peking/ || Pekin || niem. Peking || zapożyczenie, por. łuż., cz. Peking, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | pelen /pelĕn/ || piołun || psł. *pelynъ || poświadczone w GSg: pelåinĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pènidelia /pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pènidelne /pĕnidelnĕ/ || poniedziałkowy || pĕnideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | penît sa /penait să/ || pienić się || ṕonă + -ait să || czasownik od zrekonstruowanego ṕonă | ||
+ | |- | ||
+ | | perdaja /perdojă/ || sprzedaż || psł. *perdaja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perdajîka /perdojaikă/ || sprzedawca || perdot + -aikă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perdát /perdot/ || sprzedawać || psł. perdavati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pere /perĕ/ || pierze || psł. *perьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perèndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perèndȧnne /perĕndanĕ/ || czwartkowy|| perĕndan + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | peret /perĕt/ || prać || psł. periti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perjadat /perjodăt/ || przejadać; przegrywać || psł. *per-jědati || poświadczone w 3Sg: perjodă | ||
+ | |- | ||
+ | | perjést /perjest/ || przejeść; przegryźć || psł. *per-jěsti || poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ | ||
+ | |- | ||
+ | | perlet /perlĕt/ || przelać || psł. *perliti || poświadczone w 3Sg: perlajĕ, może perlait? | ||
+ | |- | ||
+ | | permesat /permesăt/ || przemieszać, pomieszać, zamieszać || psł. *perměšati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | perprasane /perprosone/ || egzamin, test || perprosot + -nĕ || por. dłuż. pśespytowanje | ||
+ | |- | ||
+ | | perprasát /perprosot/ || przepytywać, egzaminować || per- + prosot || złożenie wzorem dłuż. pśepšašaś, pśepšašowaś | ||
+ | |- | ||
+ | | perret /perrĕt/ || przekopać, przeryć || psł. *perryti || poświadczone w 3Sg: perråjĕ, może perråit? | ||
+ | |- | ||
+ | | pers /pers/ || brzoskwinia || dn. pers || poświadczone w l.mn.: persai | ||
+ | |- | ||
+ | | Persår /Persår/ I || Pers || niem. Perser || zapożyczenie z niem., por. dłuż. Persaŕ | ||
+ | |- | ||
+ | | persår /persår/ II || dywan perski || niem. Perser || por. dłuż. perser, niem. słowo również jest dwuznaczne | ||
+ | |- | ||
+ | | Persîja /Persajă/ || Persja || niem. Persien || zapożyczenie z adaptowaniem -ajă | ||
+ | |- | ||
+ | | perskie /persťĕ/ || perski || Pers- + -sťĕ || por. niem. Persisch | ||
+ | |- | ||
+ | | perstrelet /perstrelĕt/ || przestrzelić || psł. *perstrěliti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | peru /perü/ || pióro (ptasie) || psł. pero || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pesen /pesĕn/ || pieśń || psł. *pěsnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Piana /Ṕonă/ || Peene, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja, hydronim | ||
+ | |- | ||
+ | | piana /ṕonă/ || piana || psł. *pěna || poświadczone w toponimii: Peene | ||
+ | |- | ||
+ | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | piasåcnĕ /ṕosåcnĕ/ || piaszczysty || ṕosăk + -nĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | piat /ṕot/ || śpiewać; piać || psł. *pěti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | piåstre /ṕåstrĕ/ || pstry, pstrokaty || psł. *pьstrъjь || poświadczony derywat: pastraićă | ||
+ | |- | ||
+ | | pic /pic/ || piec piekarski || psł. *peťь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | picne /picnĕ/ || służący do pieczenia || psł. *pečьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pija /pijă/ || ciepła koszula, kabacik || por. szlez.-holszt. pie || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pilenka /pilenkă/ || pieluszka, pielucha || psł. *pelenъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pinka /pinkă/ || srom kobiecy || ??? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | piniat /pińăt/ || katować, męczyć || śdn. pinigen || poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pipȧną || przepiórka || ??? || słowo poświadczone, być może pipalą | ||
+ | |- | ||
+ | | pipat /pipăt/ || całować || dn. pīpen || poświadczone w 3Sg: pipă | ||
+ | |- | ||
+ | | pipsȧk /pipsak/ || dudy || śdn. pip-sak || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pirdat /pirdăt/ || sprzedać || psł. *perdati || poświadczony imiesłów: pirdonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pir /pir/ || dla || psł. *perъ || słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir | ||
+ | |- | ||
+ | | pirbas /pirbăs/ || na bose nogi || psł. *perъ + bosъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pircu /pircü/ || dlaczego || pir + cü || w analogii do poświadczonego pirtü | ||
+ | |- | ||
+ | | pirtu /pirtü/ || dlatego || pir + tü || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ || wyciągnąć się, przeciągnąć się || psł. *pertęgnǫti sę || poświadczone w 3Sg: pirtągni-să | ||
+ | |- | ||
+ | | pirwȧrtet /pirvartĕt/ || przewiercić || psł. *pervьrtiti || poświadczone w 3Sg: pirvartĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pisát /pisot/ || oddawać mocz, sikać || śdn. pissen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pisîna /pisaină/ || mocz || pisot + -aină || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Pitår /Pitår/ || Piotr || śdn. Peter || imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr, imię | ||
+ | |- | ||
+ | | Pitrègard /Pitrĕgord/ || Piotrogród, Petersburg || Pitår + -gárd || kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród, toponim | ||
+ | |- | ||
+ | | pîla /pailă/ || kaczka || por. szlez.-holszt. Piele || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîlą /pailą/ || gąsię, kaczę || psł. *pilę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîlia /paiľă/ || pożyteczność, użyteczność, korzyść || psł. *pilьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîlne /pailnĕ/ || pożyteczny, korzystny || paiľă + -nĕ || przymiotnik od pośw. rzeczownika, por. pl., łuż. pilny, sła. pilný | ||
+ | |- | ||
+ | | pîstat /paistăt/ || gwizdać || psł. *piščati || poświadczone w 3Sg: paistĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pîstialka /paisťolkă/ || piszczałka, fujarka || psł. *piščalъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pît /pait/ || pić || psł. *piti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîte /paitĕ/ || picie, napój || psł. *pitьje || poświadczone w celowniku: kå paiťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pîwene /paivenĕ/ || piwny || paivü + -enĕ || por. mlåkă-mlåcenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pîwnîcia /paivnaićă/ || pub, miejsce picia piwa || paivü + -naićă || kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă | ||
+ | |- | ||
+ | | pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîza /paizǎ/ || dupa? || por. prus.-niem. puse || poświadczone w ASg: paizǫ | ||
+ | |- | ||
+ | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pîzdia /paizďǎ/ || dupa, tyłek? || psł. *pizda, zmiękczony temat || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plagá /plogo/ || plaga, klęska || śdn. plâge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plagát /plogot/ || męczyć, dręczyć || śdn. plagen || poświadczone w czasie przeszłym: plogol | ||
+ | |- | ||
+ | | plachta /ploxtă/ || płachta, prześcieradło, obrus, serweta || psł. *plaxъta || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plachtwîcia /ploxtvaićă/ || chusta, chustka || ploxtă + -vaićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plakat /plokăt/ || płakać || psł. *plakati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plast /plost/ || włóka (jednostka powierzchni) || psł. plastъ || poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk | ||
+ | |- | ||
+ | | plastnek /plos(t)nĕk/ || właściciel jednej włóki pola || plost + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | platet /plotĕt/ || kosztować, być wartym || psł. *platiti || poświadczone w 3Sg: plotĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plȧmazé /plamoze/ || pióropusz || śdn. plumasie || słowo poświadczone, liczba mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | | plȧnta /plantă/ || roślina || śdn. plante || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plȧntát /plantot/ || sadzić || plantă + -ot || poświadczone gerundium: plantonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plȧtér /plater/ || miska, półmisek || śdn. plattêr || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plȧterek /platerĕk/ || miseczka || plater + -ĕk || poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plåtne /plåtnĕ/ || płótno || psł. *poltьno || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plåtnene /plåtnenĕ/ || płócienny || plåtnĕ + -enĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plåtninek /plåtninĕk/ || handlarz płótnem || plåtnĕ + -inĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plåwet /plåvĕt/ || pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna || psł. *pelviti || poświadczone w 3Sg: plåvĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plåwŷ /plåvoi/ || plewy || psł. *pelvy || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pląsîka /pląsaikă/ || tancerz || psł. *plęs-ika || nazwa zawodu od pľǫsăt na -aikă, pląs- zamiast pľǫs- jak w pląsą | ||
+ | |- | ||
+ | | plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ || sarnię, sarenka || dn. pleckig + paizdă + -ĕ || słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik | ||
+ | |- | ||
+ | | plesen /plesĕn/ || pleśń || psł. *plěsnь || poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь | ||
+ | |- | ||
+ | | plesnîwe /plesnaivĕ/ || spleśniały || psł. *plěsnivъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plestȧn /plestan/ || placek, płaskie ciasto || psł. *plěščьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plewá /plevo/ || błonka na oku || psł. *plěva || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pliǫsat /pľǫsăt/ || tańczyć || psł. *plęsati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plist /plist/ || pleść || psł. *plesti || poświadczone w 3Sg: plitĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plitát /plitot/ || splatać, pleść || psł. *pletati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plitene /plitenĕ/ || grodzenie płotem || psł. *pletenьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pliûst /pľaust/ || bluszcz || psł. *pljuščь || poświadczone w GSg: pľausťă | ||
+ | |- | ||
+ | | Plotus /Plötüs/ || Piłat || śdn. ? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plutwîcia /plütvaićă/ || płotka || psł. *plotъvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plûce /plaucĕ/ || płuca || psł. *pluťa || poświadczone w l.mn.: plaucă | ||
+ | |- | ||
+ | | plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | plût /plaut/ || pływać || psł. *pluti || poświadczone w 3Sg: plajĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plûzet /plauzĕt/ || płużyć, orać || psł. *plužiti || poświadczone w 3Sg: plauzĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | plûzne /plauznĕ/ || pługowy, płużny || psł. *plužьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pod /pöd/ || palenisko || psł. *podъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | poddane /pöddonĕ/ || oddany || psł. podъdanъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | podrûg /pödraug/ || towarzysz, pomocnik || psł. *podrugъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pol /pöl/ || pół, połowa || psł. *polъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pol kiupe /pöl ťüpĕ/ || trzydzieści, pół kopy || pöl + ťüpă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | polåt /pölåt/ || połeć, duży kawał mięsa || psł. *polъtь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | polni /pölni/ || południe (pora dnia), południe (kierunek) || psł. polъdьne? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | polnuc /pölnüc/ || północ (pora dnia), północ (kierunek) || psł. polъnoťь || w analogii do poświadczonego pölni | ||
+ | |- | ||
+ | | polskiorné /pölsťörne/ || półbuty, trzewiki || pöl + sťörne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | poltîste /pöltaistĕ/ || stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia || śdn. polt + -aistĕ? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | poluwnek /pölüvnĕk/ || rolnik posiadający połowę włoki pola || *pölüvă + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | poluzet /pölüzĕt/ || położyć || psł. *položiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | popást sa /pöpost să/ || spaść, upaść || psł. *popasti sę || poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p | ||
+ | |- | ||
+ | | porudene /pörüdenĕ/ || urodzony || psł. *porodenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | porudet /pörüdĕt/ || urodzić || psł. *poroditi || poświadczony imiesłów: pörüdenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | poslát /pöslot/ || posłać, wysłać || psł. *posъlati || poświadczone w czasie przeszłym pöslol | ||
+ | |- | ||
+ | | poslát wån /pöslot vån/ || wysłać, odesłać || pöslot + vån || poświadczono w czasie przeszłym: pöslol vån | ||
+ | |- | ||
+ | | poslûsat /pöslausăt/ || posłuchać, być posłusznym || psł. *poslušati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | powǫz /pövǫz/ || drąg służący do przyciskania siana || psł. *povǫzъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ || ropucha || psł. *pǫkavica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pǫp /pǫp/ || pępek || psł. *pǫpъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pǫtewe /pǫtevĕ/ || drogowy || pǫt + -evĕ || przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pǫtnîcia /pǫtnaićă/ || napiwek || pǫt + -naićă || poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz | ||
+ | |- | ||
+ | | prafeta /profetă/ || prorok || śdn. prophête || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pram /prom/ || prom || śdn. prâm || zasymilowane zapożyczenie, por. dłuż. prama | ||
+ | |- | ||
+ | | prasát /prosot/ || pytać || psł. *prašati || poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, obok tego prosojĕ lub prosoj | ||
+ | |- | ||
+ | | prawe /provĕ/ || prawy || psł. *pravъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prawîcia /provaićă/ || prawica, prawa ręka || provĕ + -aićă || formacja wzorem pl., głuż. prawica | ||
+ | |- | ||
+ | | prawnek /provnĕk/ || prawnik || provü + -nĕk || formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody | ||
+ | |- | ||
+ | | prawu /provü/ || prawo || psł. *pravo || formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo, kalka niem. Recht, fr. droit | ||
+ | |- | ||
+ | | prȧding /prading/ || kazanie || śdn. predinge || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prȧchstîl /praxstail/ || ambona, kazalnica || por. dn. prēgestaul || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prądȧn /prądan/ || pełne wrzeciono, szpula? || psł. *prędьnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prądene /prądenĕ/ || motek, pasmo przędzy || psł. *prędenьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prądia /prąďă/ || prządka || psł. *prędьja || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prąslén /prąslen/ || przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono || psł. *pręslenь? || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prąst /prąst/ || prząść || psł. *pręsti || poświadczone w 3Sg: prądĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | prene /prenĕ/ || przedni; wczesny; pierwszy || psł. *perdnьjь || poświadczone w r.ż.: preńă | ||
+ | |- | ||
+ | | prenia zîma /preńă zaimă/ || jesień || preńă + zaimă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ || wrzesień || preńă zaimă + mond || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prepicle /prepiclĕ/ || przypalony, przypieczony || psł. *perpečьlъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prepict /prepict/ || smażyć, przysmażać || psł. *perpeťi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | presék /presek/ || sad owocowy, ogród za domem || psł. *persěkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pricne /pricnĕ/ || poprzeczny || psł. *perčьnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ || skrzyżowanie, rozstajna droga || pricnĕ + pǫt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prid /prid/ || przed || psł. *perdъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pridcerak /pridcerăk/ || podwieczorek || prid- + ceră + -ăk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pridèbede /pridĕbedĕ/ || śniadanie || psł. *perdobědьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pridjîmą /pridjaimą/ || imię || prid- + -jaimą || kalka niem. Vorname, por. głuż předmjeno | ||
+ | |- | ||
+ | | pridjûzînak /pridjauzainăk/ || przedobiadek, posiłek przed obiadem || psł. *perdъjužinъkъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pridmét /pridmet/ || przedmiot, objekt, rzecz || prid- + met || -met z metăt, por. voimetăt, co do kalki por. pl. przedmiot, głuż. předmjet, cz. předmět | ||
+ | |- | ||
+ | | prichel /prixĕl/ || chór kościelny || por. fryz. Prichel || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel | ||
+ | |- | ||
+ | | prikie /priťĕ/ || przeciw, za?, na? || psł. *perko || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prikî /priťai/ || wpoprzek, naprzeciwko || psł. *perky || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prilidiát /priliďot/ || przecierpieć, wycierpieć || pri- + liďot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | priǫdka /pŕǫtkă/ || prządka || psł. *prędъka || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | priǫtru /pŕǫtrü/ || strych domu lub stodoły służący na siano || psł. *prętro || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pripék /pripek/ || przepieczone miejsce na chlebie || psł. *perpekъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | priwizt /privist/ || przewieźć || psł. *pervesti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | priz /priz/ || bez || psł. *perzъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prî /prai/ || przy, obok || psł. *pri || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîbet /praibĕt/ || przybić || psł. *pribiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîbuwat /praibüvăt/ || dobudować || prai- + büvot || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîdát /praidot/ || przydać, dodać || psł. *pridati || słowo poświadczone, obocznie praidăt | ||
+ | |- | ||
+ | | prîlåbe /prailåbĕ/ || jarzmo przyrożne || psł. *prilъbьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîluzît sa /prailüzait să/ || przywyknąć, przyzwyczaić się || psł. *priložiti sę || poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să | ||
+ | |- | ||
+ | | prîmȧrtîna /praimartaină/ || spadek || praiḿortĕ + -aină || formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină | ||
+ | |- | ||
+ | | prîmiarte /praiḿortĕ/ || odziedziczony po czyjejś śmierci || psł. *primьrtъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîrest /prairĕst/ || przyrosnąć || prai + rüst || poświadczone w 3Sg: prairüstĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | prîroda /prairödă/ || przyroda, natura || prai- + röd + -ă || formacja ogólnosłowiańska, por. głuż. přiroda, cz. příroda | ||
+ | |- | ||
+ | | prîskat /praiskăt/ || przywiązać, zawiązać || psł. *prisъkati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîstawet /praistovĕt/ || wynająć || psł. *pristaviti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîtoret /praitörĕt/ || przymknąć || psł. *pritvoriti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîwabet /praivobĕt/ || przywabić || psł. *privabiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prîwåst || wzrosnąć, przybrać || psł. privъzęti || poświadczone w 3Sg: praivåmĕ, por. våst | ||
+ | |- | ||
+ | | prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *privęzati || poświadczone w 1Sg: praivązą | ||
+ | |- | ||
+ | | prîzȧdat /praizadăt/ || zaczekać, poczekać || psł. *prižьdati || poświadczone w rozkaźniku: praizad | ||
+ | |- | ||
+ | | prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | proste /pröstĕ/ || niedorzeczny, szalony || psł. *prostъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prostor /pröstör/ || kazalnica, ambona || psł. *prostorъ || poświadczone w miejscowniku: no prăstöră | ||
+ | |- | ||
+ | | prostota /pröstötă/ || dziwak, cudak || psł. *prostota || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prǫt /prǫt/ || rózga, pręt || psł. *prǫtъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pruliatu /prüľotü/ || wiosna || psł. *prolěto || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prupél /prüpel/ || śniadanie || por. dn. pröpel || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prusak /prüsăk/ || popiół, perzyna || niejasne || poświadczone w GSg: prüsťau | ||
+ | |- | ||
+ | | prusene /prüsenĕ/ || jaglany || psł. prosenъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prusene kiosària /prüsenĕ ťösăŕo/ || kasza jaglana || prüsenĕ + ťösör | ||
+ | |- | ||
+ | | pruset /prüsĕt/ || żebrać, prosić || psł. *prositi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | prusinek /prüsinĕk/ || kasza jaglana || psł. *prosenьnikъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pruwesle /prüveslĕ/ || powrósło || psł. *proveslo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pu /pü/ || po || psł. *po || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pucąt /pücąt/ || odpocząć || psł. *počęti || aspekt dokonany od: pücaivăt | ||
+ | |- | ||
+ | | pucîwane /pücaivonĕ/ || odpoczynek || psł. počivanьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pucîwat /pücaivăt/ || odpoczywać || psł. *počivati || poświadczone w 3Sg: pücaivă | ||
+ | |- | ||
+ | | pucréd /pücred/ || najemny pastuch || psł. *počerdъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pud /püd/ || pod || psł. *podъ || słowo poświadczone, obocznie pöd | ||
+ | |- | ||
+ | | pudåptat /püdåptăt/ || podeptać || psł. *podъpъtati || poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pudklást /pütklodĕ/ || podkłaść, podłożyć || psł. *podъklasti || poświadczone w 3Sg: pütklodĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pudkiuw /pütťüv/ || podkowa || psł. podъkovь || słowo poświadczoen | ||
+ | |- | ||
+ | | pudluzet /püdlüzĕt/ || podłożyć || psł. *podъložiti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pudret /püdrĕt/ || podkopać || psł. *podъryti || poświadczone w 3Sg: püdråjĕ, może püdråit | ||
+ | |- | ||
+ | | pudûsa /püdausă/ || podeszwa || psł. *poduša || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pugiore /püďörĕ/ || pogórze, zagórze || psł. *pogorьje || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pugribst /pügripst/ || pogrzebać, pogrzeć || psł. *pogrebsti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pukînǫt /püťainĕ/ || potrącić, nadepnąć || psł. *pokydnǫti || poświadczone w 3Sg: püťainĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pukret /pükrĕt/ || pokryć || psł. *pokryti || słowo poświadczone, obocznie pökrĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | puli /püli/ || pole || psł. *poľe || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | Puliak /Püľăk/ || Polak || püli + -ăk || odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack | ||
+ | |- | ||
+ | | Puliacka /Püľockă/ || Polska || Pülăk + -kă || por. toblăc-toblockă | ||
+ | |- | ||
+ | | pulne /pülnĕ/ || polny || püli + -nĕ || przymiotnik jak plaug-plauznĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | Pulska /Pülskă/ || Polska || Pülăk + -skă || kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă | ||
+ | |- | ||
+ | | pulskie /pülsťĕ/ || polski || Pülăk + -sťĕ || Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pumazat /pümozăt/ || pomazać, posmarować || psł. *pomazati || poświadczony imiesłów: pümăzonĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pumåja /pümojă/ || pomyje || psł. *pomyjě || słowo poświadczone, najpewniej liczba mnoga | ||
+ | |- | ||
+ | | pumąciat /pümąćăt/ || pomacać, podotykać || psł. *pomacati || poświadczone w czasie przeszłym: pümąćăl, także przyszłe pümącnĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pumost /pümöst/ || strych || psł. *pomostъ || poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs | ||
+ | |- | ||
+ | | pup /püp/ || ksiądz, pop, pastor, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pupànîcia /püpănaićă/ || żona pastora || psł. *popanica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pupànîcka /püpănaickă/ || żona pastora, zdrobniale? ||püpànaićă + -kă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pupél /püpel/ || popiół || psł. popelъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | puprǫg /püprǫg/ || popręg || psł. poprǫgъ|| słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pusliád /püsľod/ ||po, potem , później (i przyimek, i przysłówek) || psł. *poslědъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pusliád kiûtît /püsľod ťautait/ || robić później, odrabiać || püsľod + ťautait || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pusliád sådat /püsľod sådăt/ || naśladować || püsľod + sådăt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pustawet /püstovĕt/ || postawić || psł. *postaviti || poświadczone w 3Sg: püstovĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pustawet wånû /püstovĕt vånau/ || wystawić || püstovĕt + vånau || poświadczone w 3Sg: püstovĕ vånau | ||
+ | |- | ||
+ | | pustén /püsten/ || cień || psł. *postěnь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pustil /püstil/ || łóżko || psł. *posteľь || słowo poświadczone, ale w formie dialektalnej /pöstil/, obocznie püstiľă | ||
+ | |- | ||
+ | | puswîcia /püsvaićă/ || poszewka (na poduszkę) || psł. pošьvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pusŷ /püsåi/ || poszwa; pochwa (na miecz)? || psł. pošьva, reanalizowane || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | put /püt/ || pójść || psł. *pojьti || poświadczone w rozkaźniku: püd, 3Sg: püdĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | putązena kiola /pütązenă ťölă/ || kareta || psł. *potęžьnaja + ťölă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | putesat /pütesăt/ || zabawiać (dzieci) || psł. *potěšati || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | putipst /pütipst/ || zmiędlić (len) || psł. potipsti || słowo poświadczone, być może pütist | ||
+ | |- | ||
+ | | puwadet /püvodĕt/ || nakładać uprząż (koniu), zaprzęgać || psł. *povaditi || poświadczone w 3Sg: püvodĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | puwǫsat /püvǫsăt/ || powąchać || psł. *povǫšiti || poświadczone w 3Sg: püvǫsă | ||
+ | |- | ||
+ | | puwûcet /püvaucĕt/ || nauczyć || psł. *po-učiti || poświadczony rozkaźnik: püvaucai-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | puwûzdat /püvauzdăt/ || okiełznać || psł. *po-uzdati || poświadczony rozkaźnik: püvauzdai-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | puzȧrat /püzarăt/ || popatrzeć, spojrzeć || psł. *pozьrěti || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | puzdér /püzder/ || paździerz || psł. *pozderь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | puzgînǫt /püzďainǫt/ || zniknąć, zginąć || psł. *po-jьz-ginǫti? || poświadczone w 3Sg: püzďainĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | puzgînǫte /püzďainǫtĕ/ || zaginiony || imiesłów od püzďainǫt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | puzîmak /püzaimăk/ || wiosna, przedwiośnie || psł. *pozimъkъ || słowo poświadczone, w tym samym znaczeniu püzaimă | ||
+ | |- | ||
+ | | puzne /püznĕ/ || późny || psł. *pozdьnъjь || poświadczony przysłówek: püznü | ||
+ | |- | ||
+ | | puznu /püznü/ || późno || psł. *pozdьno || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pu̇ciår /pućår/ || fryzjer || dn. putzer || poświadczone w wyrażeniu: pućår vǫsüv | ||
+ | |- | ||
+ | | pu̇ciår wǫsuw /pućår vǫsüv/ || golibroda || dn. putzer + psł. *ǫsъ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pu̇ckat /puckăt/ || golić || dn. putzen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pu̇lwér /pulver/ || proch strzelniczy || śdn. pulver || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pu̇pergesel /pupergesĕl/ || dudek || źródło niejasne || słowo poświadczone, niejasne dokładne brzmienie | ||
+ | |- | ||
+ | | pûcena pąska /paucenă pąskă/ || kiszka nadziewana krwią, kaszanka || paucenă + pąskă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pûcene /paucenĕ/ || nadziewany || niejasne || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pûcet /paucĕt/ || nadziewać || niejasne || czasownik, od którego derywowano poświadczony imiesłów: paucenĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pûn /paun/ || funt || śdn. punt || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | pûstet /paustĕt/ || puścić || psł. *pustiti || poświadczone w 3Sg: paustĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | pûstet dånû /paustĕt dånau/ || wpuścić || paustĕt + dånau || poświadczone w rozkaźniku: paust dånau | ||
+ | |- | ||
+ | | pûstet wånû /paustĕt vånau/ || wypuścić || paustĕt + vånau || poświadczone w 3Sg: paustĕ vånau | ||
+ | |- | ||
+ | | půná /påuno/ || pełnia || psł. *pьlna || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | půne /påunĕ/ || pełny || psł. *pьlnъjь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | půnu /påunü/ || pełno || psł. *pьlno || słowo poświadczone | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==R== | ||
+ | {| class="wikitable" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | ||
+ | |- | ||
+ | | rad /rod/ || radca || śdn. rât || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | radát /rodot/ || rządzić || śdn. raden || poświadczone w 3Sg: rodojĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | radet /rodĕt/ || radzić, naradzać się? || psł. *raditi pod wpływem /rod/ || poświadczone w 3Sg: rodĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | radnek /rodnĕk/ || radca || rod + -nĕk || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rak /rok/ || surdut, tużurek || śdn. rok || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | ratšȧra /rotšară/ || sztokfisz, wątłusz (ryba) || śdn. rôt-scher || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rawát /rovot/ || rabować, łupić, grabić || śdn. roven || poświadczone w czasie przeszłym: rovol, rovălai-jĕg | ||
+ | |- | ||
+ | | rawån /rovån/ || kruk || śdn. raven || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rawną /rovną/ || wrona, wronię || rovån + -ą || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | razát /rozot/ || bawić się; szaleć, hałasować || śdn. rasen || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | razet /rozĕt/ || ciąć, kaleczyć, (bić?) || psł. *raziti || poświadczone w 3Sg: rozĕ | ||
+ | |- | ||
+ | | razinak /rozinăk/ || rodzynek || por. niem. Rosine + -ăk || poświadczone w l.mn.: rozinťai | ||
+ | |- | ||
+ | | rȧdlikie /radliťĕ/ || uczciwy, rzetelny || śdn. redelik || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rȧgnǫt sa /ragnǫt să/ || ruszać się, poruszać się || śdn. regnen || poświadczone w 3Sg: ragni să | ||
+ | |- | ||
+ | | rȧchî /rax́ai/ || zemsta || niem. Rache + -åi || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rȧkát /rakot/ || liczyć, rachować || dn. reken || poświadczone w czasie przeszłym: rakol | ||
+ | |- | ||
+ | | rȧmka /ramkă/ || baran (?); cap, kozioł || śdn. ram || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rådá /rådo/ || chętnie || psł. *rada || słowo poświadczone, najpewniej nieodmienne | ||
+ | |- | ||
+ | | rådá met /rådo met/ || lubić || rådo + met || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rådlîcia /rådlaićă/ || radlica || rådlü + -aićă || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rådlîcîste /rådlaicaistĕ/ || radliczysko (część w radle, na której osadzona jest radlica) || rådlaićă + -aistĕ || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rådlu /rådlü/ || radło || psł. *ordlo || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rådust /rådüst/ || wesele || psł. *radostь || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | råkî /råťai/ || skrzynia || psł. *orky || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | råkwîcia /råkvaićă/ || skrzynka || psł. *orkъvica || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | råmą /råmą/ || ramię || psł. *ormę || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | råna /rånă/ || poranek? || psł. *ranoje? *raně? || słowo poświadczone, niejasny sposób odmiany | ||
+ | |- | ||
+ | | råná /råno/ || rana || psł. *rana || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||
+ | | rånene /rånenĕ/ || ranny || *ranenъjь || imiesłów od utworzonego rånĕt, por. ros. раненный, pl. raniony | ||
+ | |- | ||
+ | | rånet /rånĕt/ || ranić || råno + -ĕt || czasownik wzorem bel-belĕt | ||
+ | |- | ||
+ | | rånu /rånü/ || wcześnie, rano || psł. *rano || słowo poświadczone | ||
+ | |- | ||