Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→F) |
(→B) |
||
| (Nie pokazano 180 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{AM}} | ||
| + | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK'''<br> | ||
| + | '''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | ||
| + | ==O słowniku== | ||
| + | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim. | ||
| + | |||
| + | Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. | ||
| + | |||
| + | ==Wymowa i ortografja== | ||
| + | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji. | ||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |+ Samogłoski pełne | ||
| + | | align=center |/i/ = {{IPA|i }} = '''i''' | ||
| + | | align=center |/ü/ = {{IPA| y }} = '''u''' | ||
| + | | | ||
| + | | align=center |/u/ = {{IPA| u }} = '''u̇''' | ||
| + | |- | ||
| + | | align=center |/ė/ = {{IPA| e }} = '''ė''' | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | |- | ||
| + | | align=center |/e/ = {{IPA| ɛ }} = '''e''', '''é''' | ||
| + | | align=center |/ö/ = {{IPA| œ }} = '''o''' | ||
| + | | | ||
| + | | align=center |/o/ = {{IPA| ɔ }} = '''a''', '''á''' | ||
| + | |- | ||
| + | | | ||
| + | | | ||
| + | | align=center |/a/ = {{IPA| a }} = '''ȧ''' | ||
| + | | align=center |/å/ = {{IPA| ɒ }} = '''å''' | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |+ Samogłoski zredukowane | ||
| + | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = '''è''', '''e''' | ||
| + | |- | ||
| + | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = '''à''', '''a''' | ||
| + | |} | ||
| + | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki '''à''' oraz '''è''' oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki '''a''' oraz '''e''' na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną. | ||
| + | |||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |+ Dyftongi | ||
| + | | align=center |/ai/ = {{IPA| ai }} = '''î''' | ||
| + | | align=center |/åi/ = {{IPA| ɒi }} = '''ŷ''' | ||
| + | | align=center |/oi/ = {{IPA| oi }} = '''ŷ''' | ||
| + | | align=center |/au/ = {{IPA| au }} = '''û''' | ||
| + | | align=center |/åu/ = {{IPA| ɒu }} = '''ů''' | ||
| + | |} | ||
| + | Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych. | ||
| + | |||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |+ Samogłoski nosowe | ||
| + | | align=center | /ą/ = {{IPA| ã }} = '''ą''' | ||
| + | | align=center |/ǫ/ = {{IPA| ɔ̃ }} = '''ǫ''' | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |+ Spółgłoski | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1"| | ||
| + | !colspan="2"|Wargowe | ||
| + | !colspan="1"|Dziąsłowe | ||
| + | !colspan="2"|Zadziąsłowe | ||
| + | !colspan="1"|Palatalne | ||
| + | !colspan="1"|Postpalatalne | ||
| + | !colspan="1"|Miękko-<br />podniebienne | ||
| + | !colspan="1"|Krtaniowe | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1" rowspan="2" |Zwarte | ||
| + | | align=center | /p/ = {{IPA|p}} = '''p''' | ||
| + | | align=center | /ṕ/ = {{IPA|pʲ}} = '''pi''' | ||
| + | | align=center | /t/ = {{IPA|t}} = '''t''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ť/ = {{IPA|tʲ}} = '''ti''', '''ki''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /k/ = {{IPA|k}} = '''k''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | | align=center | /b/ = {{IPA|b}} = '''b''' | ||
| + | | align=center | /b́/ = {{IPA|bʲ}} = '''bi''' | ||
| + | | align=center | /d/ = {{IPA|d}} = '''d''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ď/ = {{IPA|dʲ}} = '''di''', '''gi''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /g/ = {{IPA|ɡ}} = '''g''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1" rowspan="2"|Afrykaty | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /c/ = {{IPA|t͡s}} = '''c''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ć/ = {{IPA|t͡sʲ}} = '''ci''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ʒ/ = {{IPA|d͡z}} = '''dz''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ʒ́/ = {{IPA|d͡zʲ}} = '''dzi''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1" rowspan="2" |Szczelinowe | ||
| + | | align=center | /f/ = {{IPA|f}} = '''f''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /s/ = {{IPA|s}} = '''s''' | ||
| + | | align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = '''ś''' | ||
| + | | align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | ||
| + | | align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | ||
| + | | align=center | /h/ = {{IPA|h}} = '''h''' | ||
| + | |- | ||
| + | | align=center | /v/ = {{IPA|v}} = '''w''' | ||
| + | | align=center | /v́/ = {{IPA|vʲ}} = '''wi''' | ||
| + | | align=center | /z/ = {{IPA|z}} = '''z''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ź/ = {{IPA|zʲ}} = '''zi''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1" rowspan="1" |Nosowe | ||
| + | | align=center | /m/ = {{IPA|m}} = '''m''' | ||
| + | | align=center | /ḿ/ = {{IPA|mʲ}} = '''mi''' | ||
| + | | align=center | /n/ = {{IPA|n}} = '''n''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /ń/ = {{IPA|nʲ}} = '''ni''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1" rowspan="1" |Boczne | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /l/ = {{IPA|l}} = '''l''' | ||
| + | | align=center | /ľ/ = {{IPA|lʲ}} = '''li''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1" rowspan="1" |Drżące | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /r/ = {{IPA|r}} = '''r''' | ||
| + | | align=center | /ŕ/ = {{IPA|rʲ}} = '''ri''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |- | ||
| + | !colspan="1"|Półsamogłoski | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | /j/ = {{IPA|j}} = '''j''' | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | | align=center | | ||
| + | |} | ||
| + | Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = '''dewka'''. | ||
| + | |||
| + | Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | ||
| + | |||
| + | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na swàte''' - na świecie. | ||
| + | |||
==A== | ==A== | ||
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
| Linia 5: | Linia 189: | ||
|- | |- | ||
| a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone | | a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | aberhîd /oberhaid/ || dzierżawca rządowy || śdn. overheit || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | agát sa /ogot să/ || podobać się || śdn. hagen || poświadczone w 3Sg: ogăji-să | ||
| + | |- | ||
| + | | akî /oťai/ || szydełko? || śdn. hake + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | alȧja /olajă/ || olej || śdn. oli(g)e || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | alȧnt /olant/ || głowacz (ryba) || śdn. âlant || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | aliat /oľăt/ || iść po coś, brać coś || śdn. holen || poświadczone w 3Sg: oľă | ||
| + | |- | ||
| + | | amår /omår/ || młot || śdn. hamer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | amél /omel/ || skop (wykastrowany baran) || śdn. hamel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | apá /opo/ || małpa || śdn. âpe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | apat /opăt/ || mieć nadzieję, ufać || śdn. happen~hoppen || poświadczone w 1Sg: opăm | ||
| + | |- | ||
| + | | ará /oro/ || prostytutka, dziwka || śdn. hore || poświadczone w ASg: orǫ | ||
| + | |- | ||
| + | | ás /os/ || padlina, ścierwo, przynęta?? || śdn. âs || poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum | ||
| + | |- | ||
| + | | atát /otot/ || nienawidzić || śdn. haten || poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | awka /ofkă/ || jastrząb || lüneb. håfk(e) || słowo poświadczone, być może afka | ||
| + | |- | ||
| + | | azŷ /ozåi/ || uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? || śdn. ose + -åi || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| − | ==Ȧ== | + | ==Ȧ== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧgát /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧchtér /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim |
| + | |- | ||
| + | | Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || Albanja || por. niem. Albanien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego | ||
| + | |- | ||
| + | | ȧlbȧnskie /albansťĕ/ || albański || Albanajă + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy państwa | ||
|- | |- | ||
| ȧlbȧrga /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone | | ȧlbȧrga /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone | ||
| Linia 23: | Linia 241: | ||
|- | |- | ||
| ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone | | ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Ȧrmenîja /Armenajă/ || Armenja || por. niem. Armenien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego | ||
| + | |- | ||
| + | | ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ | ||
|} | |} | ||
| Linia 29: | Linia 251: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone | ||
| Linia 50: | Linia 270: | ||
| bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) | | bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | barane /boronĕ/ || obrona || gerundium od /borot/ || słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) |
| + | |- | ||
| + | | barát /borot/ || bronić || psł. *ob-varati, zreanalizowane || poświadczone w rozkaźniku: boroj | ||
| + | |- | ||
| + | | bardŷnia /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | bardzia /borʒ́ă/ || brózda || psł. *borzda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| Barlen /borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | | Barlen /borlĕn/? || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja | ||
|- | |- | ||
| barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | | barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) | ||
| + | |- | ||
| + | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart | ||
| + | |- | ||
| + | | bartnek /bortnĕk/ || bartnik || bort + -nĕk || z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick | ||
|- | |- | ||
| barš /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone | | barš /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bȧba /babă/ || babka, babcia || słownictwo dziecięce || słowo poświadczone | | bȧba /babă/ || babka, babcia || słownictwo dziecięce || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bȧckie /baťĕ/ || troszkę || zdrobnienie od baťĕ? || słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ | ||
|- | |- | ||
| bȧdål /badål/ || kat, oprawca || śdn. bodel || słowo poświadczone | | bȧdål /badål/ || kat, oprawca || śdn. bodel || słowo poświadczone | ||
| Linia 66: | Linia 298: | ||
| bȧdån /badån/ || kadź, zbiornik|| śdn. boden || słowo poświadczone | | bȧdån /badån/ || kadź, zbiornik|| śdn. boden || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | bȧlȧja /balajă/ || miednica || śdn. balleie || słowo poświadczone | + | | bȧdiane /baďonĕ/ || modlitwa || baďot + 'onĕ || gerundium od poświadczonego baďot |
| + | |- | ||
| + | | bȧdiannek /baďonĕk || modlitewnik || baďonĕ + -nĕk || formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi | ||
| + | |- | ||
| + | | bȧdiát /baďot/ || modlić się || beden || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bȧkie /baťĕ/ || trochę || por. szlez.-holszt. betken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bȧlȧja /balajă/ || miednica, balia, ceber || śdn. balleie || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bȧn /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone | | bȧn /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone | ||
| Linia 72: | Linia 312: | ||
| bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | | bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧrgiėr /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | bȧrwin /barvin/ || wódka || śdn. brannewîn || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bȧt /bat/ || przykazanie || śdn. bot || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | | båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| båz /båz/ || bez || psł. *bъzъ || słowo poświadczone | | båz /båz/ || bez || psł. *bъzъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bedet /bedĕt/ || prosić, błagać || śdn. beden || poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ | ||
|- | |- | ||
| bek /bek/ || strumień || śdn. beke || słowo poświadczone | | bek /bek/ || strumień || śdn. beke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bél /bel/ || biel || psł. *bělь || rozkład poświadczonego belĕt | ||
|- | |- | ||
| belet /belĕt/ || bielić ubrania || psł. *běliti || słowo poświadczone | | belet /belĕt/ || bielić ubrania || psł. *běliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ber /ber/ || niedźwiedź || śdn. bâr || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| bet sa /bet să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone | | bet sa /bet să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone | ||
| Linia 92: | Linia 342: | ||
| bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone | | bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | biale /b́olĕ/ || biały || psł. *bělъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Bialèrûska /B́olĕrauskă/ || Białoruś || b́olĕraus + -skă || por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko | ||
| + | |- | ||
| + | | bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | bialèrûs /b́olĕraus/ || Białorusin || b́olĕ + raus || por. biał. беларус, cz. Bělorus | ||
| + | |- | ||
| + | | biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bigrȧft /bigraft/ || pogrzeb || śdn. bîgraft || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | biûcîka /b́aucaikă/ || szczekacz || b́aucĕt + -aikă || formacja z produktywnyk -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| blave /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | | blave /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ || robaczek świętojański || blanťă + psł. *žužalica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| blåcha /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone | | blåcha /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | blåse /blåsĕ/ || pchli || blåxă + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. | ||
| + | |- | ||
| + | | blåsa mîska /blåsă maiskă/ || pchli targ || blåsĕ + maiskă || kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn | ||
|- | |- | ||
| blåne /blånĕ/ || błonie || psł. *bolnьje || słowo poświadczone | | blåne /blånĕ/ || błonie || psł. *bolnьje || słowo poświadczone | ||
| Linia 108: | Linia 378: | ||
| blij /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ | | blij /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | blijene /blijenĕ/ || ołowiany, ołowiowy || śdn. bli(g) + -enĕ || złożenie |
|- | |- | ||
| blinskat /blinskăt/ || kołysać || ??? || słowo poświadczone | | blinskat /blinskăt/ || kołysać || ??? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bliǫdat /bľǫdăt/ || śnić || psł. *blędati || poświadczone w 3Sg: bľǫdă | ||
|- | |- | ||
| blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ | | blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ | ||
|- | |- | ||
| − | | blîzek /blaizĕk/ || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone | + | | blîzek /blaizĕk/ I || blizko || psł. *blizъko || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | blîzek /blaizĕk/ II || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
|- | |- | ||
| blîzkje /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko | | blîzkje /blaisťĕ/ || blizki || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | blǫdet /blǫdĕt/ || błądzić || psł. *blǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål |
|- | |- | ||
| bober /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) | | bober /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) | ||
| + | |- | ||
| + | | bobre /böbrĕ/ || bobrzy || böbĕr + -ĕ || poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) | ||
| + | |- | ||
| + | | bogát /bögot/ || skręgać || śdn. bögen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bogiėl /böďėl/ || strzemię || śdn. bögel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bor /bör/ || chłop, rolnik || śdn. bûr || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | boret /börĕt/ || szczekać || psł. *boriti? || poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ | ||
|- | |- | ||
| bose /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone | | bose /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone | ||
| Linia 136: | Linia 420: | ||
| brak /brok/ || nieużytek, odłóg || śdn. brake || słowo poświadczone | | brak /brok/ || nieużytek, odłóg || śdn. brake || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | brat /brot/ || brat || psł. *bratъ || słowo poświadczone | + | | brat /brot/ I || brat || psł. *bratъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | brat /brot/ II || brać || psł. *bьrati || poświadczone w 3Sg: berĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | bratac /brotăc/ || brat, braciszek || brot + -ăc || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bratȧcak /brotacăk/ || braciszek || brot + -acăk || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| brȧdá /brado/ || pieczeń || śdn. brade || słowo poświadczone | | brȧdá /brado/ || pieczeń || śdn. brade || słowo poświadczone | ||
| Linia 145: | Linia 435: | ||
|- | |- | ||
| brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone | | brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | brést /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) | ||
|- | |- | ||
| breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | | breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | brezuwe /brezüvĕ/ || brzozowy || breză + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | ||
|- | |- | ||
| brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | | brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | brizîna /brizaină/ || brzezina, las brzozowy || breză + -aină || poświadczone w LSg: brizaină | ||
| + | |- | ||
| + | | brizne /briznĕ/ || brzegowy || brig + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
|- | |- | ||
| brîtka /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone | | brîtka /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone | ||
| Linia 156: | Linia 454: | ||
| broda /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone | | broda /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | brodawîcia /brödavaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brudegȧm /brüdegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brudek /brüdĕk/ || brodzik || psł. *brodikъ? || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
|- | |- | ||
| bruder /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone | | bruder /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | bruderŷnka /brüderåinkă/ || żebrak || śdn. broder + -åinkă || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje brüderainkă |
|- | |- | ||
| bruderska /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone | | bruderska /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone | ||
| Linia 179: | Linia 477: | ||
|- | |- | ||
| brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimji: Braud, Braude | | brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimji: Braud, Braude | ||
| + | |- | ||
| + | | brûne /braunĕ/ || brązowy || śdn. brûn || zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny | ||
| + | |- | ||
| + | | brŷsat /bråisăt/ || skrobać (rybę) || psł. *brysati || poświadczone w 3Sg: brăisĕ | ||
|- | |- | ||
| bub /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone | | bub /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone | ||
| Linia 189: | Linia 491: | ||
|- | |- | ||
| bukwŷ /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone | | bukwŷ /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bul /bül/ || ból || psł. *bolь || poświadczony czasownik pochodny: bülĕ | ||
|- | |- | ||
| bulet /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ | | bulet /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ | ||
| Linia 208: | Linia 512: | ||
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | | Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buźǫtkiu /büźǫtťü || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | | bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone | ||
| Linia 219: | Linia 523: | ||
|- | |- | ||
| bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | | bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | bûkiuwe /bauťüvĕ/ || bukowy || bauk + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | bŷstre /boistrĕ/ || szybki, bystry || psł. *bystrъjь || poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) | ||
|- | |- | ||
| bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | | bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone | ||
| Linia 228: | Linia 536: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | cád /cod/ || dym; sadza; kopeć || psł. *čadъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | cadet /codĕt/ || kurzyć, dymić || psł. *čadъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | carne /cornĕ/ || czarny || psł. *čьrnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | casá /coso/ || miska, czasza || psł. *čaša || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | caska /coskă/ || miseczka || coso + -kă || zdrobnienie z przyrostkiem -kă | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧbår /cabår/ || ceber || psł. *čьbъrъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ || kościelny || carťai + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧrkî /carťai/ || kościół, także cmentarz przykościelny || psł. *cьrky || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧrkwîcia /carkvaićă/ || kaplica || psł. *cьrkъvica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧrmak /carmăk/ || żółtko jaja || psł. *čьrmakъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧrnet /carnĕt/ || czernieć || psł. *čьrněti || formacja wzorem zåuknĕt, belĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | cȧrnîcia /carnaićă/ || czarna jagoda || psł. *čьrnica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ | | cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ | ||
|- | |- | ||
| − | | cȧrw lezące /carv lezącĕ/ || | + | | cȧrw lezące /carv lezącĕ/ || ślimak || psł. *čьrvь lězęťьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone | | cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | Céch /cex/ || Czech || cz. Čech || zapożyczenie z czeskiego |
| + | |- | ||
| + | | ceskie /cesťĕ/ || czeski || Cex + -sťĕ || Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | cela /celă/ || pszczoła || psł. *bьčela || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | celar /celăr/ || pszczelarz || celă + -ăr || formacja wzorem ťönăr, gǫśăr | ||
| + | |- | ||
| + | | cele /celĕ/ || pszczeli || psł. *bьčelьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cele wåsk /celĕ våsk/ || wosk pszczeli || celĕ + våsk || por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn) | ||
|- | |- | ||
| celu /celü/ || policzek || psł. *čelo || słowo poświadczone | | celu /celü/ || policzek || psł. *čelo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cepak /cepăk/ || kij, kijak || psł. *cěpakъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cepŷ /cepoi/ || cep || psł. *cěpy || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| cera /ceră/ || wczoraj || psł. *vьčera || słowo poświadczone | | cera /ceră/ || wczoraj || psł. *vьčera || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | cerajse /cerojsĕ/ || wczorajszy || psł. *vьčerajьšьjь || formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
| + | |- | ||
| + | | cesat /cesăt/ || czesać || psł. *česati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ce /cĕ/ || czy, lub || psł. *či || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | céw /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cikànîcia /cikănaićă/ || kózka? || niem. Zike + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ciliûst /ciľaust/ || szczęka dolna || psł. *čeľustь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cial /ćol/ || na zdrowie! || psł. *cělъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cirkác /cirkoc/ || świerszcz || onomatopeja + psł. *-ačь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cirkát /cirkot/ || ćwierkać? || onomatopeja, patrz pol. ćwierkać || rozkład złożenia cirkoc | ||
|- | |- | ||
| citer /citĕr/ || cztery || psł. *četyre || słowo poświadczone | | citer /citĕr/ || cztery || psł. *četyre || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | citèrdiśǫt /citĕrdiśǫt/ || czterdzieści || psł. *četyre desętъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | citèrnacte /citĕrnoctĕ/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | citèrnacti /citĕrnocti || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | citèrnàdist /citĕrnădist/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | citèrnarde /citĕrnordĕ/ || czworokątny || psł. *četyre + śdn. nôrd || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | citwàru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | citwiarte /ciťortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîpål /caipål/ || cebula || szlez-holszt. zippel || słowo poświaczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîst /caist/ || liczyć || psł. *čisti || poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîste /caistĕ/ || czysty || psł. *čistъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | cîsté /caiste/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cîstet /caistĕt/ || czyścić || psł. *čistiti || poświadczone w 3Sg: caistĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | cîstu /caistü/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | clåwàcene /clåvăcenĕ/ || człowieczy, ludzki || psł. *čelvěčenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | clåwak /clåvăk/ || człowiek || psł. *čelvěk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | crewu /crevü/ || trzewia, wnętrzności || psł. červo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | criw /criv/ || but, trzewik || psł. *červь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | criwnek /crivnĕk/ || szewc || criv + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cu /cü/ || co; że || psł. *čьso || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cûdze /cauʒĕ/ || cudzy, obcy, nieprzyjaciel || psł. *ťuďь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cût /caut/ || czuć || psł. *čuti || poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) | ||
| + | |- | ||
| + | | cůn /cåun/ || czółno, łódka || psł. *čьlnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | cůnak /cåunăk/ || czółenko tkackie || psł. *čьlnъkъ || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 260: | Linia 658: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | dade /dodĕ/ || zmarły || śdn. lüneb. dode || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | dagat /dogăt/ || być wartym || śdn. dogen || poświadczone w 3Sg: dogă | ||
| + | |- | ||
| + | | dách /dox/ || przecież || śdn. doch || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dalek /dolĕk/ || daleko || psł. *daleko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko | ||
| + | |- | ||
| + | | dát /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dát /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod | ||
| + | |- | ||
| + | | dawek /dovĕk/ || jastrząb || psł. *davikъ || słowo poświadczone, niepewne | ||
| + | |- | ||
| + | | dawet /dovĕt/ || cisnąć, dławić || psł. *daviti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧgiėl /daďėl/ || tygiel || śdn. degel || poświadczone w 3Sg: dovĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧglitie /dagliťĕ/ || powszedni || śdn. daglik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧliá /daľo/ || długość || psł. *dьľa || poświadczone w ASg: dalą | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧlna /dalnă/ || osnowa || psł. *dьľьna? -oje? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧmá /damo/ || dama, pani || niem. Dame || zapożyczenie z typowym -e>-o, por. niem. Gale>galo | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧn /dan/ || dzień || psł. *dьnь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧnac /danăc/ || dzień || psł. *dьnьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧnesne /danesnĕ/ || codzienny, dzienny || psł. *dьnešьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | | dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧnsejse /danseisĕ/ || dzisiejszy || psł. *dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧra /dară/ || dziura || psł. *dira || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | dȧrgnǫt /dargnǫt/ || dziergać, wyczesywać (len) || psł. *dьrgnǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dȧršår /daršår/ || młóckarz || śdn. derscher || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dåné /dåne/ || wewnątrz, w środku || psł. *dъně || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dånu /dånü/ || dno || psł. *dъno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dånû /dånau/ || do wewnątrz, do środka || psł. *dъnu || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dåwá /dåvo/ || dwa || psł. *dъva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dåwáj /dåvoj/ || dwoje || psł. *dъvojь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | | dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | dącká /dącko/ || dzięki, dziękuję || śdn. dank + -ăk || słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka |
| + | |- | ||
| + | | dąkát /dąkot/ || dziękować || śdn. danken || czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати | ||
| + | |- | ||
| + | | dedîcia /dedaićă/ || ojcowizna || psł. *dědica || poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis | ||
| + | |- | ||
| + | | dedîna /dedană/ || dziedzina, spadek, dziedzictwo || psł. *dědina || poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön | ||
| + | |- | ||
| + | | degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | degá /dego/ || szpada || śdn. dege || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dék /dek/ || dach || śdn. dâk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | delet /delĕt/ || dzielić || psł. *děliti || poświadczone w 3Sg: delĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | demutichie /demütix́ĕ/ || pokorny, uległy || śdn. dêmödich || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | denkát /denkot/ || myśleć || śdn. denken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | deret /derĕt/ || drzeć || psł. *derti || poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | deta /detă/ || dziecko || psł. *dětę || słowo poświadczone, obocznie detą | ||
| + | |- | ||
| + | | detîne /detainĕ/ || dziecinny || psł. *dětinъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dewa /devă/ || dziewczyna; służąca || psł. *děva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dewîcia /dewaićă/ || dziewica || devă + -aićă || złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau | ||
| + | |- | ||
| + | | dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | diada /ďodă/ || dziadek, ojciec matki || psł. *děda || poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) | ||
| + | |- | ||
| + | | dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ || pracowity || psł. *dělatovьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dialu /ďolü/ || dzieło, praca, wysiłek || psł. *dělo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ || Danja || Ďon + -morkă z niem. Mark || por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke | ||
| + | |- | ||
| + | | Dianska /Ďonskă/ || Dunka || śdn. Dêne + -skă || zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' | ||
| + | |- | ||
| + | | Dianskie /Ďonsťĕ/ || Duńczyk || śdn. Dêne + -sťĕ || zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec' | ||
| + | |- | ||
| + | | dianskie /ďonsťĕ/ || duński || śdn. Dêne + -sťĕ || por. śosťĕ 'niemiecki' | ||
| + | |- | ||
| + | | diatka /ďotkă/ || dziecko || psł. *dětъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dif /dif/ || złodziej || śdn. dief || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dik /dik/ || staw || śdn. dîk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dikie /diťĕ/ || gruby || lüneb. dick || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | din /din/ || także, też || śdn. den || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dingat /dingăt/ || wynajmować || śdn. dingen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | diǫsna /ďǫsnă/ || dziąsło || psł. *dęsna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dirzet /dirzĕt/ || trzymać, powztrzymywać || psł. *dьržiti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone | | disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | disątàru /disątărü/ || dziesięcioro || psł. *desętero || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | disątdisiǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | disąt pątstig /disąt pątstig/ || tysiąc || disąt + pątstig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disiǫte /diśǫtĕ/ || dziesiąty || psł. *desętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disiǫtka /diśǫtkă/ || dziesiątka, dziesięć || desąt + -kă || (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n) |
|- | |- | ||
| diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | | diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | diwątàru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone | | diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone | ||
| Linia 288: | Linia 798: | ||
| disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone | | disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwątdisiǫt /divądiśǫt/ || dziewięćdziesiąt || psł. *devętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîpaste /daipostĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupastъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | dîpawe /daipovĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupavъjь || słowo poświadczone, ale por. daipostĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | dîská /daisko/ || stół || śdn. disk || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone | | dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîwe /daivĕ/ || dziki || psł. *divъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | dîwîna /daivaină/ || zwierzyna łowna; dziczyzna || daivĕ + -aină || złożenie wzorem głuż. dźiwina | ||
| + | |- | ||
| + | | dlån /dlån/ || dłoń || psł. *dolnь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dobål /döbål/ || djabeł || śdn. duvel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dol /döl/ || dół, dolina || psł. *dolъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dolda /döldă/ || (duży) garnek || śdn. dulte || poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane | ||
| + | |- | ||
| + | | dor /dör/ I || dwór || psł. *dvorъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dor /dör/ II || prze-, przez, (durch) || śdn. dor || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dorstiat /dörsťăt/ || być spragnionym || śdn. dörsten || poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | dorianek /döŕonĕk/ || dzierżawca || dör + -'onĕk || formacja wzorem dör-döŕonkă | ||
| + | |- | ||
| + | | dorianka /döŕonkă/ || dzierżawczyni || psł. *dvořanъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dost /döst/ || dość || psł. *dostъ || słowo poświadczone, obocznie düst | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫb /dǫb/ || dąb; drzewo || psł. *dǫbъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫbak /dǫbăk/ || drzewko || psł. *dǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫbîcia /dǫbaićă/ || sad, dąbrowa || dǫb + -aićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫbrianka /dǫbŕonkă/ || galas, dębianka || psł. *dǫbřanъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫpá /dǫpo/ || chrzest || śdn. dôpe || słowo poświadczone, obocznie dǫpă | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫpiat /dǫṕăt/ || chrzcić || śdn. dôpen || poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫpnîcia /dǫpnaićă/ || chrzcielnica || śdn. dôpe + psł. *-ьnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dǫt /dǫt/ || dąć, dmuchać || psł. *dǫti || poświadczone w 3Sg: dåmĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | drȧle /dralĕ/ || prędki, szybki || śdn. dral || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drȧmeta /drametă/ || fujarka || śdn. drummete || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dråwa /dråvă/ || drwa|| psł. *drъva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dråwene /dråvenĕ/ || drewniany || dråvă + -enĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dråwnu /dråvnü/ || drewno || psł. *drъvьno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dråzet /dråzĕt/ || drżeć || psł. *drъžiti || poświadczone w 3Sg: dråzĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | dremat /dremăt/ || śnić, marzyć we śnie || psł. *drěmati || poświadczone w 2Sg: dremĕs | ||
| + | |- | ||
| + | | dren /dren/ || cierń || psł. *dernъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drene /drenĕ/ || ciernie || psł. *dernьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drenuwate /drenüvotĕ/ || cierniowy || dren + -üvotĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Drewes /Drevĕs/ || Andrzej || śdn. Drêwes || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Dreweska /Dreveskă/ || Andrzejek || Drevĕs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă | ||
| + | |- | ||
| + | | drewu /drevü/ || drzewo || psł. *dervo || rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane | ||
| + | |- | ||
| + | | driste /dristĕ/ || odważny, mężny || śdn. drîst || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | driwene /drivenĕ/ || drzewny || psł. *dervenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drizȧl /drizal/ || pas do przepasywania czy podciągania odzieży || psł. *dьržalь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | druwa /drüvă/ || winogrono || śdn. drûve || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûde /draudĕ/ || niekiedy || psł. *drugdy || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | drûg /draug/ || inny, drugi, jeden || psł. *drugъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drûg drûgû /draug draugau/ || jeden drugiemu || psł. *drugъ drugu || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ || jeden przeciw drugiemu || psł. *drugъ + śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | drûgie /drauďĕ/ || drugi || psł. *drugъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| drûz Bug /drauz Büg/ || szczęść Boże, dopomóż Boże || psł. *druži bogъ || zwrot poświadczony | | drûz Bug /drauz Büg/ || szczęść Boże, dopomóż Boże || psł. *druži bogъ || zwrot poświadczony | ||
| + | |- | ||
| + | | drûzet /drauzĕt/ || pomagać || psł. *družiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | du /dü/ || do || psł. *do || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | duble /düblĕ/ || podwójny || śdn. dubbel || słowo poświadczone, obocznie dubbelt? | ||
| + | |- | ||
| + | | dublér /dübler/ || rodzaj monety, dytki || śdn. dubler || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dubra jûtru /dübră jautrü/ || dobre rano || dübrĕ + jautrü || zwrot poświadczony | ||
| + | |- | ||
| + | | dubra nuc /dübră nüc/ || dobranoc || dübră + nüc || zwrot poświadczony | ||
|- | |- | ||
| dubre /dübrĕ/ || dobry || psł. *dobrъjь || słowo poświadczone | | dubre /dübrĕ/ || dobry || psł. *dobrъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | dubre dȧn /dübrĕ dan/ || dzień dobry || psł. | + | | dubré /dübre/ || dobrze || psł. *dobrě || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | dubre dȧn /dübrĕ dan/ || dzień dobry || dübrĕ + dan || zwrot poświadczony | ||
| + | |- | ||
| + | | dubre vicér /dübrĕ vicer/ || dobry wieczór || dübrĕ + vicer || zwrot poświadczony | ||
| + | |- | ||
| + | | dubru /dübrü/ || dobro || psł. *dobro || słowo poświadczone, znaczenie niepewne | ||
| + | |- | ||
| + | | dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | dujokie /düjoťĕ/ || dwojaki || psł. *dъvojakъjь || słowo poświadczone jako düjocĕ, niepewne |
| + | |- | ||
| + | | dukiuncet /düťüncĕt/ || dokończyć || psł. *dokončiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dum /düm/ || dom, posiadłość || psł. *domъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dumá /dümo/ || do domu || psł. *doma || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Dumas /Dümăs/ || Tomasz || śdn. Domas || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Dumaska /Dümoskă/ || Tomek || Dümăs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă | ||
| + | |- | ||
| + | | dupîte /düpaitĕ/ || pijany || psł. *dopitъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dust /düst/ || dość || psł. *dostь || słowo poświadczone, obocznie döst | ||
| + | |- | ||
| + | | duzȧdát sa /düzadot să/ || doczekać się || psł. *dožьdati sę || formacja wzteczna od poświadczonego düzaidăt | ||
| + | |- | ||
| + | | duzîdat /düzaidăt/ || oczekiwać || psł. *dožidati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | du̇dȧja /dudajă/ || dudy || śdn. dûdey || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | du̇ldichie /duldix́ĕ/ || cierpliwy || śdn. duldich || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dûsa /dausă/ || dusza || psł. *duša || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dûsne /dausnĕ/ || zaduszny || psł. *dušьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone | | důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | důgie /dåuďĕ/ || długi || psł. *dъlgъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | důgièråt /dåuďĕråt/ || długodziób || psł. *dъlg-o-rъtъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | důgiu /dåuďü/ || długo || psł. *dъlgo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | důzne /dåuznĕ/ || dłużny, winny || dåug + -nĕ || złożenie wzorem pl. dłużny | ||
| + | |- | ||
| + | | důznek /dåuznĕk/ || dłużnik, winowajca || dåug + -nĕk || poświadczone w NSg: dåuznaicĕ | ||
|- | |- | ||
| dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone | | dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwȧrnîcia /dvarnaićă/ || pokój || psł. *dvьrьnica || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | dwenàcte /dvenăcte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dwenacté /dvenocte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dwenàcti /dvenăcti/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dwenàdist /dvenădist/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dwîgát /dvaigot/ || dźwigać, podnosić || psł. *dvigati || iteratyw do poświadczonego dvaignǫt | ||
| + | |- | ||
| + | | dwîgnǫt /dvaignǫt/ || dźwignąć, podnieść || psł. *dvignǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dŷchat /dåixăt/ || chuchać || psł. *dyxati || poświadczone w 3Sg: dåixă | ||
| + | |- | ||
| + | | dŷm /dåim/ || dym || psł. *dymъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | dŷmat /dåimăt/ || dmuchać || psł. *dymati || poświadczone w 3Sg: dåimă | ||
|} | |} | ||
| Linia 326: | Linia 992: | ||
| ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone | | ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | eluwe /elüvĕ/ || cały || | + | | eluwe /elüvĕ/ || cały || ele + -üvĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| emerika /emerikă/ || królewstwo niebieskie || śdn. hemmelrîke || słowo poświadczone | | emerika /emerikă/ || królewstwo niebieskie || śdn. hemmelrîke || słowo poświadczone | ||
| Linia 335: | Linia 1001: | ||
|- | |- | ||
| engiwår /enďivår/ || imbir || śdn. engewer || słowo poświadczone | | engiwår /enďivår/ || imbir || śdn. engewer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | enkst /enkst/ || ogier || niem. Hengst || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | er /er/ || pan || śdn. er || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| erá /ero/ || cześć, honor || śdn. êre || poświadczone w bierniku /erǫ/ | | erá /ero/ || cześć, honor || śdn. êre || poświadczone w bierniku /erǫ/ | ||
| + | |- | ||
| + | | eriát /eŕot/ || szanować, czcić || śdn. êren || poświadczone w 3Sg: eŕojĕ | ||
|- | |- | ||
| erlikie /erliťĕ/ || uczciwy || śdn. êrlik || słowo poświadczone | | erlikie /erliťĕ/ || uczciwy || śdn. êrlik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | erska /erskă/ || pani || er + -skă || poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske' | ||
|- | |- | ||
| erste /erstĕ/ || pierwszy || śdn. erste || słowo poświadczone | | erste /erstĕ/ || pierwszy || śdn. erste || słowo poświadczone | ||
| Linia 350: | Linia 1024: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrbia /farb́ă/ || kolor || por. niem. Farbe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | | flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone | ||
| Linia 358: | Linia 1032: | ||
| flîtát /flaitot/ || grać na flecie || flaito + -ot || słowo poświadczone | | flîtát /flaitot/ || grać na flecie || flaito + -ot || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' |
| + | |- | ||
| + | | frącozkie /frązösťĕ/ || francuzki || frązöz + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu | ||
| + | |- | ||
| + | | Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke | ||
|- | |- | ||
| Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone | | Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone | ||
| Linia 367: | Linia 1045: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | gabel /gobel/? || widelec || śdn gåb(e)l || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
|- | |- | ||
| gad /god/ || wąż || psł. *gadъ || słowo poświadczone | | gad /god/ || wąż || psł. *gadъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gade /godĕ/ || gadzi, węży || psł. *gadьjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone | | gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| gaj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen | | gaj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen | ||
| + | |- | ||
| + | | galǫz /golǫz/ || gałąź || psł. *galǫzь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gard /gord/ I || stajnia, obora || psł. *gordь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gard /gord/ II || zamek, gród; sąd || psł. *gordъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gardîste /gordaistĕ/ || grodzisko, plac grodowy || psł. *gordišče || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja | | Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja | ||
|- | |- | ||
| − | | gat /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. * | + | | garch /gorx/ || groch; wyka || psł. *gorxъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | garnak /gornăk/ || garnek (na mleko) || psł. *gъrnъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | garnet /gornĕt/ || mówić, gadać || psł. *gorniti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | garsle /gorslĕ/ || garść || psł. *gъrstlьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gaset /gosĕt/ || gasić || psł. *gasiti || poświadczone w 3Sg: gosĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | gat /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. *gatь || poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen | ||
|- | |- | ||
| gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w toponimji: Kadieck | | gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w toponimji: Kadieck | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧklår /gaklår/ || kuglarz || śdn. gôkeler || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧlá /galo/ || strój odświętny, urzędowy || por. niem. Gala || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ | | gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ | ||
|- | |- | ||
| − | | glåwa / | + | | gȧlèrepá /galĕrepo/ || marchew || galĕ + repo || słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo |
| + | |- | ||
| + | | gȧlgvŷ /galgvoi/ || szubienica; wieszak || śdn. galge || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧnat /ganăt/ || być życzliwym || śdn. gannen || poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧnc /ganc/ || cały || niem. ganz || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧng /gang/ || przejście, korytarz || śdn. gank || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧngrena /gangrenă/ || gangrena || niem. (die!) Gangrän || zapożyczenie, por. głuż. gangrena | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧz /gaz/ || gaz || niem. Gas || zapożyczenie, por. pol. gaz | ||
| + | |- | ||
| + | | gȧzene /gazenĕ/ || gazowy || gaz + -enĕ || typowy przymiotnik od nazwy substancji | ||
| + | |- | ||
| + | | gåzîwe /gåzaivĕ/ || prędki, szybki || psł. *gъzivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gåzet /gåzĕt/ || gzić się, wzciekać się (o bydle) || psł. *gъzъ + -iti || poświadczone w 3Sg: gåzĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giolǫb /ďölǫb/ || gołąb || psł. golǫbь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giolǫbak /ďölǫbăk/ || gołąbek || psł. golǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giora /ďöră/ || góra || psł. *gora || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giorcanek /ďörconĕk/ || stwór górski, górzanin || psł. *gorьčanikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giorét sa /ďöret să/ || palić się || psł. *gorěti sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giorka /ďörkă/ || górka, pagórek || psł. *gorъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giorkie /ďörťĕ/ || gorzki || psł. *gorьkъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Giorska /Ďörskă/ || Bergen || psł. *gorьska(ja) || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giujek /ďüjĕk/ || uzdrowiciel || psł. *gojikъ || słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" | ||
| + | |- | ||
| + | | giujet /ďüjĕt/ || leczyć, goić || psł. *gojiti || poświadczone w 3Sg: ďüjĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | giujît sa /ďüjait să/ || goić się || psł. *gojiti sę || poświadczone w 3Sg: ďüji-să | ||
| + | |- | ||
| + | | giulia /ďüľă/ || pustkowie, wrzosowisko || psł. *golьja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giune /ďünĕ/ || gówno || psł. *govьno || poświadczone w GSg: ďünă | ||
| + | |- | ||
| + | | giust /ďüst/ || gość || psł. *gostь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giustnîcia /ďüstnaićă/ || kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta || psł. *gostьnica || słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze | ||
| + | |- | ||
| + | | giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | giûster /ďaustĕr/ || jaszczur || psł. *guščerъ || poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe | ||
| + | |- | ||
| + | | gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gladkie /glotťĕ/ || gładki; ładny || psł. *gladъkъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glazá /glozo/ || szkło; szklanka || śdn. glas || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glaznek /gloznĕk/ || szklarz || glozo + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåd /glåd/ || głód || psł. *goldъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glådet /glådĕt/ || głodzić? || psł. *golděti || poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować' | ||
| + | |- | ||
| + | | glåduwat /glådüvăt/ || głodować, biedować || psł. *goldovati || poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | glåduwate /glådüvotĕ/ || głodny || psł. *goldovatъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåduwne /glådüvnĕ/ || biedny || psł. *goldovьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåduwnate /glådüvnotĕ/ || biedny || psł. *goldovьnatъjь || słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | glåwa /glåwă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåwènene /glåwĕnenă/ || dotyczący główki lnu || psł. *golvinenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåwîna /glåwaină/ || główka lnu || psł. *golvina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåwka /glåfkă/ || główka || psł. *golvъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glåwne /glåwnĕ/ || głowowy, główny || psł. *golvьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | gliǫdat /gľǫdăt/ || śnić || psł. *ględati || poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Glîne /Glainĕ/? || Lüneburg || psł. *glinьje || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glîpe /glaipĕ/ || młody || psł. *glupъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | glîpîna /glaipaină/ || młodzież || glaipĕ + -aină || utworzone wzorem sch. omladina | ||
| + | |- | ||
| + | | glîpust /glaipüst/ || młodość || psł. *glupostь || utworzone wzorem råd-rådüst | ||
| + | |- | ||
| + | | glîsta /glaistă/ || glista, robak || psł. *glista || słowo poświadczone, być może glaist | ||
|- | |- | ||
| glǫb /glǫb/ || głębina || psł. *glǫbь || poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei | | glǫb /glǫb/ || głębina || psł. *glǫbь || poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei | ||
| + | |- | ||
| + | | glǫbek /glǫbĕk/ || głęboko || psł. *glǫboko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glǫbukie /glǫbüťĕ/ || głęboki || psł. *glǫbokъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glu̇pse /glupsĕ/ || zdradliwy, podstępny || śdn. glupesch || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | glûchie /glaux́ĕ/ || głuchy || psł. *gluxъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gnát /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | gnåle /gnålĕ/ || zgniły || psł. *gnilъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gnålîcia /gnålaićă/ || zgnilizna || gnålĕ + -aićă || rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | gnew /gnev/ || gruczoł? || psł. *gněvъ || poświadczone w l. mn.: gnevoi | ||
| + | |- | ||
| + | | gnezdît sa /gnezdait-să/ || gnieździć się || psł. *gnězditi sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gnist /gnist/ || gnieść || psł. *gnesti || poświadczone w 3Sg: gnitĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | gnîdá /gnaido/ || gnida || psł. *gňida || poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | gnît /gnait/ || gnić || psł. *gniti || poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) | ||
| + | |- | ||
| + | | gnuj /gnüj/ || gnój || psł. *gnojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gnujene /gnüjenĕ/ || gnojowy || psł. *gnojenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gniazde /gńozdĕ/ || gniazdo || psł. *gnězdo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gǫs /gǫs/ || gęś || psł. *gǫsь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gǫse /gǫsĕ/ || gęsi || psł. *gǫsьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gǫsiar /gǫśăr/ || gąsior || psł. *gǫsьjařь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gǫska /gǫskă/ || biały chleb, bułka || psł. *gǫsъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gǫste /gǫstĕ/ || gęsty || psł. *gǫstъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grab /grob/ || grab || psł. *grabъ || poświadczone w ASg: groboi | ||
| + | |- | ||
| + | | grabȧlnek /grobalnĕk/ || świder ciesielski (do grabi) || psł. *grabьlьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grablé /groble/ || grabie || psł. *grabľě || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | greblu /greblü/ || ożóg, pogrzebacz || psł. *greblo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grad /grod/ || grad || psł. *gradъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gratewár /grotevor/ || dziadek || dn. grôte-vâer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gratka /grotkă/ || babka, matka ojca || śdn. grôteke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gratiát /groťot/ || chwalić || śdn. groten || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grawá /grovo/ || rów || śdn. grave || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grawena /grovenă/ || starzec, siwy mężczyzna || śdn. grawe + -enă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gréch /grex/ || grzech || psł. *grěxъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gresît sa /gresait-să/ || grzeszyć || psł. *grěšiti + să || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gresnar /gresnăr/? || grzesznik || psł. *grešьnařь || poświadczone w DPl: gresnărüm | ||
| + | |- | ||
| + | | gresnek /gresnĕk/ || grzesznik || psł. *grěšьnikъ || poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | grėbiåt /grėb́åt/ || grzbiet, plecy || psł. *xrьbьtъ, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gribinátîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | griját /grijot/ || grzać || psł. grějati || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să | ||
| + | |- | ||
| + | | griǫda /gŕǫdă/ I || belka || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | griǫda /gŕǫdă/ II || grzęda || psł. *gręda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grîb /graib/ || grzyb || psł. *gribъ || poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld | ||
| + | |- | ||
| + | | grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
| + | |- | ||
| + | | grîp /graip/ || kupa, stos || być może śdn. grîpe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grodling /grödling/ || kiełb || dn. grödeling || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| grone /grönĕ/ || zielony || śdn. gröne || słowo poświadczone | | grone /grönĕ/ || zielony || śdn. gröne || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gronlądskie /grönlącťĕ/ || grenlandzki || Grönľǫdü + -sťĕ || przymiotnik od utworzonej nazwy państwa | ||
| + | |- | ||
| + | | Gronliǫdu /Grönľǫdü/ || Grenlandja || grönĕ + -ľǫdü || kalka niem. Grönland | ||
| + | |- | ||
| + | | grulikie /grüliťĕ/ || okrutny, okropny || śdn. grülik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gruzne /grüznĕ/ || brzydki, szpetny || psł. *grozьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grûk /grauk/ || grusza || psł. *gruša skontaminowana z *buk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | grûsŷ /grausåi/ || grusza || psł. *gruš-y || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | guld /güld/ || złoto; gulden (pieniądz) || śdn. güld || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | guldån /güldån/ || gulden (pieniądz) || śdn. gülden || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | guldione /gülďonĕ/ || pozłacany || śdn. güld + -'onĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gu̇rkî /gurťai/ || ogurek || śdn. gurke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gu̇t /gut/ || dobrze || niem. gut || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gwiazda /gjozdă/ || gwiazda || psł. *gvězda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | gwiazdka /gjoz(d)kă/ || gwiazdka || psł. *gvězdъka || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 404: | Linia 1318: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | chala /xolă/ || chwała, sława || psł. *xvala || derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
| + | |- | ||
| + | | chalet /xolĕt/ || chwalić || psł. *xvaliti || poświadczone w 3Sg: xolĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | charna /xornă/ || pokarm, pożywienie || psł. *xorna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | charnet /xornĕt/ || karmić, żywić || psł. *xorniti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | charstîwe /xorstaivĕ/ || parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty || psł. *xorstivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | charstŷ /xorståi/ || krosta, parch; świerzb || psł. *xorsty || poświadczone w l. mn.: xorstvoi | ||
| + | |- | ||
| + | | Charwat /xorvăt/ || Chorwat || sch. hrvat || zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă | ||
| + | |- | ||
| + | | charwatska /xorvockă/ || Chorwacja || xorvăt + -skă || odbitka sch. Hrvatska | ||
| + | |- | ||
| + | | charwatskie /xorvocťĕ/ || chorwacki || xorvăt + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu | ||
| + | |- | ||
| + | | chėmil /x́ėmil/ || chmiel || psł. *xъmělь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chiorac /x́örăc/ || zły duch, djabeł || psł. *x(v)orьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chiore /x́örĕ/ || zły, niedobry; brzydki || psł. *x(v)orъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chiorîcia /x́öraićă/ || zło || x́örĕ + -aićă || rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | chiost /x́öst/ || miotła, pomiotło || psł. *xvostъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chiudet /x́üdĕt/ || iść || psł. *choditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chiutá /x́üto/ || chata, chałupa || niem. Hütte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chîzá /x́aizo/ || chałupa, chata || psł. *xyža || rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža | ||
| + | |- | ||
| + | | chîzka /x́aiskă/ || chałupka, chatka || x́aizo + -kă || zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo | ||
| + | |- | ||
| + | | chîzne /x́aiznĕ/ || chałupne, około chałupy || psł. *xyžьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chlåd /xlåd/ || chłód || psł. *xoldъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chlådene /xlådenĕ/ || chłodny || psł. *xoldenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| chléw /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone | | chléw /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chlǫd /xlǫd/ || laska, kij || psł. *xlǫdъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chrąst /xrąst/ || chrząszcz, chrabąszcz || psł. *xręščь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chrián /xŕon/ || chrzan || psł. *xrěnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chriûd /xŕaud/ || bicz, bat || psł. *xřudъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chriûdek /xŕaudĕk/ || smyczek || psł. *xřudikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chrume /xrümĕ/ || kaleki, chromy || psł. *xromъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chrumîcia /xrümaićă/ || kalectwo || xrümĕ + -aićă || złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | chrumene /chrümenĕ/ || obrażenie, skaleczenie || psł. *xromenьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chûdac /x́audăc/ || zły duch, djabeł, szatan || psł. *xudьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chûde /x́audĕ/ || marny, lichy; zły, niedobry; brzydki || psł. *xudъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | chûdîcia /x́audaićă/ || marność, coś złego || psł. *xudica || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 414: | Linia 1390: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | î /ai/ || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone | + | | î /ai/ I || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | î /ai/ II || ej, hej || psł. *aj || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îbezat /aibezăt/ || uciec || psł. *uběžati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îbet /aibĕt/ || zabić, ubić || psł. *ubiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îbrukát /aibrükot/ || ukłuć, ubóść || î- + brükot || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îbust /aibüst/ || ukłuć, ubóść || psł. *ubosti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îdawet /aidovĕt/ || udusić, zadusić || psł. *udaviti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îdialat /aiďolăt/ || zrobić || psł. *udělati || poświadczony imiesłów: aiďălonă | ||
| + | |- | ||
| + | | îdelet /aidelĕt/ || oddzielić || psł. *uděliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îdrûzet /aidrauzĕt/ || pomóc || psł. *udružiti || poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål | ||
| + | |- | ||
| + | | îklestet /aiklestĕ/ || ścisnąć || psł. *uklěščiti || poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îkǫset /aikǫsĕt/ || ugryźć, ukąsić || psł. *ukǫsiti || poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îlumet /ailümĕt/ || ułamać || psł. *ulomiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îlûcet /ailaucĕt/ || utrafić || psł. *ulučiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îmarzat /aimorzăt/ || zmarznąć || psł. *umoržati || poświadczony imiesłów : aimărzonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îmret /aimrĕt/ || umrzeć || psł. *umerti || poświadczony imiesłów: aiḿortĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îmûdît sa /aimaudait să/ || opóźnić się || psł. *umuditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să | ||
| + | |- | ||
| + | | îplatet /aiplotĕt/ || zapłacić, opłacić || psł. *uplatiti || poświadczone w 3Sg: aiplotĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îprąst /aiprąst/ || uprząść || psł. *upręsti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îpûstet /aipaustĕt/ || upuścić || psł. *upustiti || poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs | ||
| + | |- | ||
| + | | îrezat /airezăt/ || uciąć, odciąć || psł. *urězati || poświadczone w 3Sg: airezĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îrudît sa /airüdait să/ || urodzić się || psł. *uroditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | îsact /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îsȧgat /aisagăt/ || oszlifować || ai- + śdn. sagen || poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogăt |
| + | |- | ||
| + | | îstrîzat /aistraizăt/ || ostrzyc || psł. *ustrižati || poświadczony imiesłów: aistraizonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îšapat /aišopăt/ || stwarzać || ai- + šopăt || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ît /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone | | îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | îtąt /aitąt/ || uciąć || psł. *utęti || poświadczone w 3Sg: aitnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | îtupît sa /aitüpait să/ || utopić się || psł. *utopiti sę || poświadczone w 3Sg: aitüpi să | ||
| + | |- | ||
| + | | îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *uvęzati || poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ | ||
|} | |} | ||
| Linia 428: | Linia 1462: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | jabkiu /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | jablun /joblün/ || jabłoń || psł. *jablonь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jagièda /joďĕdo/ || wysypka? || psł. *jagody || słowo poświadczone, znaczenie niejasne | ||
| + | |- | ||
| + | | jagną /jogną/ || jagnię || psł. *jagnę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jaji /joji/ || jajko; jądro || psł. *jaje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jaluwe /jolüvĕ/ || jałowy, niepłodny || psł. *jalovъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jaluwîcia /jolüvaićă/ || jałówka || psł. *jalovica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jamá /jomo/ || jama; dół na grób || psł. jama || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jár /jor/ || dolina || psł. *jarъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | jarmic /jormic/ || szpada || psł. *jarъ měčь? niepewne || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | jasènîna /josĕnaină/ || las jesionowy || psł. *jasenina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jasin /josin/ || jesion || psł. *jasenь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jastrŷ /jostråi/ || Wielkanoc || psł. *jastry || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jawar /javăr/ || jawor || psł. *javorъ || poświadczone w l.mn.: javårĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | jáz /joz/ || ja || psł. *jazъ || słowo poświadczone, obocznie: jo | ||
|- | |- | ||
| jȧdån /jadån/ || jeden || psł. *jedьnъ || słowo poświadczone | | jȧdån /jadån/ || jeden || psł. *jedьnъ || słowo poświadczone | ||
| Linia 436: | Linia 1496: | ||
| jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti || jedenaście || psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte || słowo poświadczone | | jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti || jedenaście || psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | jedna /jednă/ | + | | jȧgiėr /jaďėr/ || myśliwy || śdn. jeger || słowo poświadczone, obocznie jagår |
| + | |- | ||
| + | | jȧcht /jaxt/ || polowanie || śdn. jacht || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jȧnác /janoc/ || jedynak || psł. *jedьnačь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jågla /jåglă/ || igła || psł. *jьgla || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jågra /jågră/ || gra || psł. *jьgra || rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră | ||
| + | |- | ||
| + | | jåkra /jåkră/ || ikra || psł. *jьkra || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jåskra /jåskră/ || iskra || psł. *jьkra || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jåzba /jåzbă/ || izba, świetlica || psł. *jьstъba || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jąc /jąc/ || przełyk || psł. *jěťь, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jącåne /jącånĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьnьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jącånek /jącånĕk/ || trznadel || psł. *jęčьnьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jącmin /jącmin/ || jęczmień || psł. *jęčьmenь || słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi | ||
| + | |- | ||
| + | | jącmine /jącminĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьmenьnъjь || słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | jąt /jąt/ || chwytać, łapać, brąć || psł. *jęti || poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | jątrènîcia /jątrĕnaićă/ || jątrznica, kiszka || psł. *jętrenica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jé /je/ || tak (potwierdzenie) || śdn. je || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jéd /jed/ || jedzenie, jadło || psł. *jědь || poświadczone w wyrażeniu: ai jădai | ||
| + | |- | ||
| + | | jedna /jednă/ || potrawa || psł. *jědьna(ja) || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jedzna /jeʒdnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jést /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć || psł. *jězditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Jezu̇s /Jezus/ || Jezus || śdn. Jesus || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jėgrîcia /jėgraićă/ || zabawa || psł. *jьgrica || słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă | ||
| + | |- | ||
| + | | jėlma /jėlmă/ || wiąz, brzost || psł. *jьlьma || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jėlmuwe /jėlmüvĕ/ || wiązowe, z wiązu || jėlmă + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jėskrît sa /jėskrait să/ || iskrzyć się || psł. *jьskriti sę || z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă | ||
| + | |- | ||
| + | | jėwér /jėver/ || wiór, trzaska || psł. *jьverъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone | | jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jisin /jisin/ || jesień || psł. *jesenь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jisin-mand /jisin-mond/ || wrzesień || psł. *jesenь + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jist /jist/ || jeszcze || psł. *ješče || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jiz /jiz/ || jeż || psł. *ježь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jizér /jizer/ || jezioro || psł. *jezerъ? || poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn | | jizér /jizer/ || jezioro || psł. *jezerъ? || poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn | ||
|- | |- | ||
| jizerak /jizerăk/? || jeziorko || psł. *jezerъkъ || poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) | | jizerak /jizerăk/? || jeziorko || psł. *jezerъkъ || poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) | ||
| + | |- | ||
| + | | jî /jai/ || wy || śdn. jî || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jîgiu /jaiďü/ || jarzmo || psł. *jьgo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją | ||
| + | |- | ||
| + | | jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jîmat /jaimăt/ || łapać, łowić || psł. *jьmati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jîmą /jaimą/ || imię || psł. *jьmę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jînde /jaindĕ/ || kiedyś, pewnego razu || psł. *jьngdy || wzorem poświadczone draudĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | jîne /jainĕ/ || inny || psł. *jьnъjь || poświadczono zaimek z rdzeniem jain- | ||
| + | |- | ||
| + | | jîstu /jaistü/ || nerka || psł. *jьsto || poświadczone w l.mn.: jaistă | ||
| + | |- | ||
| + | | jǫdre /jǫdrĕ/ || jądro, ziarno orzecha || psł. *jędro || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone | | jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jǫzek /jǫzĕk/ || język || psł. *językъ || słowo poświadczone | | jǫzek /jǫzĕk/ || język || psł. *językъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ju̇nge /jungĕ/ || młody || śdn. junk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jûnac /jaunăc/ || młody byk || psł. *junьcь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone | | jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| jûtru /jautrü/ || poranek || psł. *jutro || słowo poświadczone | | jûtru /jautrü/ || poranek || psł. *jutro || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jûz /jauz/ || już || psł. *juže || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | jûzîna /jauzaină/ || obiad || psł. *južina || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 457: | Linia 1607: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | kabált /kobolt/ || krasnoludek, chochlik, kobold || śdn. kobolt || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kád /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kák, kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kál /kol/ || kapusta || śdn. kôl || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kám /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone | | kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kapår /kopår/ || miedź || śdn. kopper || zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich | ||
| + | |- | ||
| + | | kapjá /koṕo/ || kropla || psł. *kapľa || poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope | ||
| + | |- | ||
| + | | kapka /kopkă/ || kropelka || psł. *kapъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kaprene /koprenĕ/ || miedziany || kopår + -enĕ || formacja wzorem dråvă-dråvenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | kárk /kork/ || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc | ||
| + | |- | ||
| + | | karkiétuc /korťĕtüc/ || kret || psł. *korkъ + -točь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja | ||
| + | |- | ||
| + | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kå /kå/ || ku || psł. *kъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- | ||
| + | |- | ||
| + | | kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Kliǫska /Kľǫskă/? || Clentz || psł. *klęsъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kicér /ťicer/ || kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) || por. śdn. Kesser || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kicerak /ťicerăk/ || koszyczek || ťicer + -ăk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kicernek /ťicernĕk/ || koszykarz, łubiankarz || ťicer + -nĕk || formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | kiėd /ťėd/ || gdzie || psł. *kъde || słowo poświadczone, być może /ťėdĕ/ | ||
| + | |- | ||
| + | | kiėjènîcia /ťėjănaićă/ || tłuczek do ubijania lnu || psł. *kъjanica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiėlîn /ťėlain/ || łono || psł. *kъlinъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiėnądz /ťėnąʒ/ I || król; król w grze || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier' | ||
| + | |- | ||
| + | | kiėnądz /ťėnąʒ/ II || księżyc || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiėsin /ťėsin/ || żołądek || psł. *kъsenь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiodrat /ťödrăt/ || gadać, paplać || śdn. koderen || słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot | ||
| + | |- | ||
| + | | kiola /ťölă/ || fura, pojazd, samochód || psł. *kola || słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola | ||
| + | |- | ||
| + | | kiolàsena /ťölăsenă/ || wózek || psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie || słowo poświadczone jako /ťölăsenă/ | ||
| + | |- | ||
| + | | kiolåt /ťölåt/ || deska || psł. *kolъtь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiolu /ťölü/ || koło || psł. *kolo || słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă | ||
| + | |- | ||
| + | | kionar /ťönăr/ || pasterz koni || psł. *konařь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kionika /ťönikă/ || konewka || psł. *kony + *-ika, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kionwîcia /ťönvaićă/ || dzbanek || psł. *konъvica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kionŷ /ťönåi/ || dzban || psł. *kony || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiorac /ťörăc/ || korzec (miara) || psł. *korьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiorŷtce /ťöråitcĕ/ || korytko || psł. *korytьce || poświadczone w l.mn.: ťöråitcă | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiorŷte /ťöråitĕ/ || koryto || psł. *koryto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiosa /ťösă/ || kosa || psł. *kosa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiosàrene /ťösărenĕ/ || kaszany, z kaszy || ťösör + -enĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiosor /ťösör/ || kasza, krupy || psł. *kosorъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kioster /ťöster/ || kościelny || śdn. köster || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiostka /ťös(t)kă/ || kostka (anatomiczna) || psł. *kostъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kioza /ťöză/ || koza || psł. *koza || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiozka /ťöskă/ || kózka || psł. *kozъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kirbé /ťirbe/ || żłób, drabinka żłobowa || śdn. kribbe, z metatezą || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Kirialîs /ťiŕolais/ || Kyrie eleison || niem. Kyrieleis || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kirnia /ťirńă/ || maślnica, kierznia || śdn. kerne || słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu |
| + | |- | ||
| + | | kiulèsî /ťülĕsai/ || rower || psł. *kolesi || dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai | ||
| + | |- | ||
| + | | kiun /ťün/ || koń || psł. *koňь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuset /ťüsĕt/ || kosić || ťösă + -ĕt || czasownik od poświadczonego ťösă | ||
| + | |- | ||
| + | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiusten /küstĕn/ || Küsten || psł. *kostinъ? || rekonstrukcja | ||
| + | |- | ||
| + | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrá /ťauro/ || kura || psł. *kura || poświadczone w l.mn.: ťauråi | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrą /ťaurą/ || kurczę, kurczątko || psł. *kurę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ || kuropatwa || psł. *kuropatъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrîcé /ťauraice/ || przedmieście, przysiółek || ťauro + -aice || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûsát /ťausot/ || kosztować, próbować, smakować || psł. *kušati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûtît /ťautait/ || robić, czynić || psł. *kutiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiwit /ťivit/ || czajka || śdn. kiwit || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec || psł. *kupьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kîpet /ťaipĕt/ || kupić || psł. *kupiti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klást /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧc /klac/ || kij, drążek, laska || śwn. kloz || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧpa /klapă/ || most zwodzony || por. niem. Klappe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧwår /klavår/ || kawaler || śdn. klover || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧwrek /klavrĕk/ || chłopak, chłopiec || śdn. klover + -ĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåda /klådă/ || beczka || psł. *kolda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkiol /klåťöl/ || zegar; dzwon || psł. *kolkolъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkiolak /klåťölăk/ || dzwonek || psł. *kolkolъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkiolnek /klåťölnĕk/ || zegarmistrz || klåťöl + -nĕk || złożenie, por. criv-crivnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkionak /klåťönăk/ || dzwonek (kwiat) || psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- || słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klånîcia /klånaićǎ/ || kłonica (u wozu) || psł. *kolnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klås /klås/ || kłos || psł. *kolsъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd | ||
| + | |- | ||
| + | | klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûc /kľauc/ || klucz || psł. *kľučь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûd /kľaud/ || myśl, rada || psł. *kľudъ? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûdát /kľaudot/ || myśleć, dumać || kľaud + -ot || czasownik utworzony wzorem brük-brükot | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûdîka /kľaudaikă/ || myśliciel || kľaud- + -aikă || formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klǫbne /klǫbnĕ/ || biodrowy || klǫb + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klubûcnek /klübaucnĕk/ || kapelusznik || klübĕk + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klubûcnia /klübaucńă/ || wytwórnia kapeluszy || klübĕk + -ńă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kradîka /krodaikă/ || złodziej || psł. *kradika || formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | krást /krost/ || kraść || psł. *krasti || rozkład poświadczonego gerundium: aikrădinĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | Kristu̇s /Kristus/ || Chrystus || śdn. Kristus || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krîdle /kraidlĕ/ || skrzydło || psł. *kridlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krujet /krüjĕt/ || kroić, odcinać || psł. *krojiti || rozkład poświadczonego aikrüjĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | krŷ /kråi/ || krew || psł. *kry || słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi | ||
| + | |- | ||
| + | | kůcá /kåuco/ || głownia (płonąca) || psł. *kъlča || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kwetîste /kvetaistĕ/ || kwietnik, łąka kwiatowa || kjot + -aistĕ || formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | kwetene /kvetenĕ/ || kwiecisty || kjot + -enĕ || przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | kwetnek /kvetnĕk/ || kwiaciarz || kjot + -nĕk || złożenie wzorem criv-crivnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | kwiát /kjot/ || kwiat || psł. *květъ || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 492: | Linia 1858: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | ladá /lodo/ || skrzynia; trumna; kałamarz || śdn. lade || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | ladka /lotkă/ || skrzynka, szufladka || lodo + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ladát /lodot/ || ładować || śdn. laden || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lame /lomĕ/ || kulawy, chromy || śdn. lam || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lastawîcia /lostovaićă/ || jaskółka || psł. *lastavica || słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | latwa /lotvă/ || łata (dachowa) || śdn. latte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | lawá /lovo/ I || ława || psł. *lava || poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lawá /lovo/ II || wiara || śdn. glâwe || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | lawîća /lovaićă/ || ławka || psł. *lavica || poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz | ||
| + | |- | ||
| + | | lazet /lozĕt/ || łazić, włazić || psł. *laziti || poświadczone w 3Sg: lozĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lazîka /lozaikă/ || ropucha || psł. *lazika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧdek /ladĕk/ || członek || śdn. let + -ĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧgiėr /laďėr/ || obóz || śdn. leger || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧchiėn /lax́ėn/ || konewka, beczułka || śdn. lechen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧját /lajot/ || pożyczyć || śdn. leihen || poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧmpá /lampo/ || lampa || śdn. lampe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧnene /lanenĕ/ || lniany || ľån + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧnîste /lanaistĕ/ || pole lnu || psł. *lьnišče || poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧp /lap/ || gałgan, łachman, szmata || śdn. lapp || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧs /las/ || łosoś || śdn. las || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧsterår /lasterår/ || oszczerca, potwarca || śdn. lasterer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧsterårska /lasterårskă/ || oszczerczyni, potwarczyni || lasterår + -skă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧwe /lavĕ/ || lwi || ľåv + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lȧzát /lazot/ || czytać || śdn. lesen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Låbi /Låbi/ || Łaba || psł. *olbe || słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo | ||
| + | |- | ||
| + | | lågát /lågot/ || kłamać, łgać || psł. *lъgati || poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | låzîc /låzaic/ || łyżka || psł. *lъžicь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | låzîka /låzaikă/ || kłamca, łgarz || psł. *lъžika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ląc /ląc/ || klęk, czepigi || psł. *lęčь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lągnǫt /lągnǫt/ || kładnąć się? || psł. *legnǫti || poświadczone w 3Sg: lągnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lecet /lecĕt/ || leczyć || psł. *lěčiti || poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg | ||
| + | |- | ||
| + | | le /lĕ/ || tylko, chyba, no; -że || psł. *li || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | léd /led/ || lód || psł. *ledъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ledene /ledenĕ/ || wykonany z lodu || led + -enĕ || formacja jak våuno-våunenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lekánîcia /lekănaićă/ || jastrząb, kania || ?? + -aićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lekar /lekăr/ || lekarz || psł. *lěkařь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lemąz /lemąz/ || krokiew, kozioł (na dachu) || psł. *lěmęzь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone | | lepse /lepsĕ/ || lepszy || psł. *lěpьšьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lesne /lesnĕ/ || leśny || psł. *lěsьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lesna jablun /lesnă joblün/ || jabłoń leśna, leśniówka || lesnă + joblün || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lesne wréch /lesnĕ vrex/ || orzech laskowy (owoc) || lesnĕ + vrex || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lestîcia /lestaićă/ || leszczyna || psł. *leščica || słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | lestèwîcia /lestĕvaićă/ || leszczyna || psł. *leščevica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lestîna /lestaină/ || leszczyna || psł. *leščina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lewe /levĕ/ || lewy || psł. *lěvъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lewîcia /levaićă/ || lewica, lewa ręka || levĕ + -aićă || formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica | ||
| + | |- | ||
| + | | lialen /ľolĕn/ || ojcowy || ľoľă + -ĕn || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lialia /ľoľă/ || tata || prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lias /ľos/ || las; drzewo, drewno || psł. *lěsъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liatát /ľotot/ || latać || psł. *lětati || poświadczone w 3Pl: ľotoją | ||
| + | |- | ||
| + | | liatu /ľotü/ || rok; lato || psł. *lěto || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liån /ľån/ || len || psł. *lьnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liåtkie /ľåtťĕ/ || legki || psł. *lьgъkъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liåtkiu /ľåtťü/ || legko || psł. *lьgъko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liåw /ľåv/ || lew || psł. *lьvъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liîbaj /ľaibăj/ || raczej, lepiej || psł. *ľuběji || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liîbe /ľaibĕ/ || miły, przyjemny || psł. *ľubъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liîbet /ľaibĕt/ || kochać, lubić || psł. *ľubiti || poświadczone w 3Sg: ľaibĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | liîbėw /ľaibėv/ || miłość || psł. *ľubъvь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liîbėwne /ľaibėvnĕ/ || miłosny || ľaibėv + -nĕ || przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | liîbu /ľaibü/ || żartobliwie, dla żartu || psł. *ľubo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lidiá /liďo/ || cierpienie || śdn. leide || poświadczone w ASg: lidą | ||
| + | |- | ||
| + | | lidiát /liďot/ || cierpieć || śdn. leiden || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lifka /lifkă/ || kaftanik, gorset || śdn. lîfke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lichån /lixån/ || ciało, zwłoki, trup || śdn. lîcham || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liját /lijot/? || lać || psł. *lěti? || poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | likát /likot/ || równać, zrównać, wyrównywać || śdn. liken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | likåm /likåm/ || równie, równo || śdn. lîk w narzędniku || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liǫdu /ľǫdü/ || pole, ziemia rolna || psł. *lędo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lipia /liṕă/ || warga || śdn. lippe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | litet /litĕt/ || lecieć || psł. *letěti || poświadczone w 3Sg: litĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | liûdi /ľaudi/ || ludzie || psł. *ľudьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | liûdskie /ľaucťĕ/ || ludzki || ľaudi + -sťĕ || złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki | ||
| + | |- | ||
| + | | lizet /lizĕt/ || leżeć || psł. *ležeti || poświadczone w 3Sg: lizĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lezt /lest/? || pełzać, leźć; włazić || psł. *lězti || poświadczone w 3Sg: lezĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | lîb /laib/ || miara zboża || psł. *lubъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lîcerne /laicernĕ/ || lejcowy, zaprzęgowy || laićăr + -nĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lîciar /laićăr/ || lejce || leid-sêl || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone | | lîpá /laipo/ || lipa || psł. *lipa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîpåk /laipåk/ || dudek (ptak) || psł. *lupъkъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | lîpîka /laipaikă/ || oprawca, hycel || psł. *lupika || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîpîna /laipaină/ || łupina, kora; łyko || psł. *lupina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîska /laiskă/ || lisa, liszka, || psł. *lisъka/*lišьka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîst /laist/ || liść; list || psł. *listъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîste /laistĕ/ || liście, listowie || laist + -ĕ || złożenie, wzorem innych collectiv |
|- | |- | ||
| − | | | + | | lîstne /laistnĕ/ || listny, liściasty || psł. *listьnъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ || maj || laistnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lîstnîcia /laistnaićă/ || szałas, dom z gałęzi || psł. *listьnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lîzát /laizot/ || lizać || psł. *lizati || poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz | ||
| + | |- | ||
| + | | lonu /lönü/ || łono, objęcia || psł. *lono || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lozát /lözot/ || wybawić || śdn. losen || poświadczone w rozkaźniku: lözoj | ||
| + | |- | ||
| + | | lǫp /lǫp/ || lump, szmata, łachman || śdn. lump || słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant | ||
| + | |- | ||
| + | | luchtår /lüxtår/ || latarnia, latarka || śdn. luchter || słowo poświadczone, obocznie löchtår | ||
| + | |- | ||
| + | | luder /lüdĕr/ || pijak, nicpoń, obdartus || śdn. luder || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ludia /lüďă/ || łódź || psł. *oldьja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | luj /lüj/ || łój || psł. *lojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lujene /lüjenĕ/ || łojowy || psł. *lojenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | luk /lük/ || szczęście || psł. *glücke || słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka | ||
| + | |- | ||
| + | | lumet /lümĕt/ || łamać || psł. *lomiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lupàtîcia /lüpătaićă/ || łopata do pieca, do chleba || psł. *lopatica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lupata /lüpotă/ || kość łopatkowa || psł. *lopata || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lukiėt /lüťėt/ || łokieć || psł. *olkъtь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lu̇ft /luft/ || powietrze || śdn. luft || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lûg /laug/ I || łąka, pastwisko || psł. *lugъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lûg /laug/ II || ług || śrwn. louge || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lûk /lauk/ I || czosnek || psł. *lukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lûk /lauk/ II || łuk || psł. *lukъ || poświadczone ailucĕt (ułuczyć) | ||
| + | |- | ||
| + | | lûna /laună/ || księżyc || psł. *luna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | lûza /lauză/ || kałuża || psł. *łuža || poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide | ||
| + | |- | ||
| + | | Lûzîcia /Lauzaićă/ || Łużyce || laug + -aićă || zaadaptowanie łuż. Łužica | ||
| + | |- | ||
| + | | lûzîckie /lauzaicťĕ/ || łużycki || Lauzaićă + -sťĕ || przymiotnik geograficzny | ||
| + | |- | ||
| + | | lŷse /låisĕ/ || łysy || psł. *lysъjь || rozkład poświadczone låisaină | ||
| + | |- | ||
| + | | lŷsîna /låisaină/ || czoło || psł. *lysina || słowo poświadczone, być może låisaińă | ||
|} | |} | ||
| Linia 521: | Linia 2091: | ||
|- | |- | ||
| madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone | | madek /modĕk/ || dżdżownica || śdn. made, maddik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | madŷ /modåi/ || mól || śdn. made || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mácht /moxt/ || moc, siła, potęga || śdn. macht || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mál /mol/ || znak, piętno, znamię || śdn. mâl || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | male /molĕ/ || mały || psł. *malъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | maliat /moľăt/ || malować || śdn. malen || poświadczone w 3Sg: moľă | ||
|- | |- | ||
| malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone | | malîna /molainǎ/ || malina || psł. *malina || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone | + | | maltit /moltit/ || posiłek, danie || śdn. mâl-tît || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | mán /mon/ || księżyc || śdn. mân || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mánd /mond/ || miesiąc || śdn. mând || słowo poświadczone w nazwach miesięcy | ||
| + | |- | ||
| + | | Margata /Morgotă/ || Małgorzata || śdn. Margate || zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia | ||
| + | |- | ||
| + | | Margatka /Morgotkă/ || Małgosia || śdn. Morgotă + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă | ||
| + | |- | ||
| + | | Marîja /Moraja/ || Maryja, Marja || śdn. Marie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ || święto Matki Bozkiej || Morajĕn + danăc || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Marîka /Moraikă/ || Marysia || Moraja + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Marîna zîpa /moraină zaipă/ || tęcza || psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Márk /Mork/ || Marek || śdn. | ||
| + | |- | ||
| + | | marwa /morvă/? || mrówka || psł. *morva || poświadczone w l.mn.: morvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | marwîste /morvaistĕ/ || mrówisko || psł. *morvišče || poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen | ||
|- | |- | ||
| marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone | | marz /morz/ || mróz || psł. *morzъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | masketår /mosketår/ || żołnierz || niem. Musketier || słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ |
| + | |- | ||
| + | | Maskwá /Moskvo/ || Moskwa || ros. Москва || zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny | ||
| + | |- | ||
| + | | mastkiu /mosťü/ || masło || psł. *maslъko || słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ | ||
|- | |- | ||
| maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone | | maslena mlåka /moslenă mlåkă/ || maślanka || psł. *moslenoje melko || słowo poświadczone | ||
| Linia 534: | Linia 2140: | ||
| maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone | | maslene /moslenĕ/ || maślany || psł. *maslenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | matá /moto/ || wymiar, rozmiar || śdn. mate || poświadczone w ASg: motǫ |
| + | |- | ||
| + | | matecha /motexă/ || macocha || psł. *matexa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | materen /moterĕn/ || matczyny || psł. *materinъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone | | matî /motai/ || matka || psł. *mati || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | matîcia /motaićă/ || królowa pszczół || psł. *matica || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | matka /motkă/ || suka || psł. *matъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mazat /mozăt/ || mazać, smarować || psł. *mazati || poświadczone w 3Sg: mozĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧdiá /maďo/ || miód pitny || śdn. mêde || poświadczone w ASg: madą | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧde-dát /made-dot/ || dać coś komuś w drogę, wyposażyć || śdn. mede + dot || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧde-jést /made-jest/ || jeść z kimś || śdn. mede + jest || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧdgit /madgit/ || posag || śdn. medegift || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧl /mal/ || żerdź, tyka, drążek || śdn. mol || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧlnek /malnĕk/ || młynarz || śdn. malen + -ĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧlnîcia /malnaićă/ || młyn || śdn. malen + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ || młynarski || malnĕk + -üv || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧma /mamă/ || mama || mowa dziecięca || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧn /man/ || ale, lecz || śdn. man || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧnaj /manăj/ || mniej || psł. *mьněje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧnese /manesĕ/ || mniejszy || psł. *mьnějьšьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧrene /marenĕ/ || śmierć || psł. *mьrěnьje || poświadczone w celowniku: mareńĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧrkát /markot/ || znaczyć, oznaczać || śdn. marken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧrznǫt /marznǫt/ || marznąć, zamarzać || psł. *mьrznǫti || poświadczone w 3Sg: marznĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧzet /mazĕt/ I || mży, siąpi (o legkim deszczu) || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mȧzet /mazĕt/ II || mrużyć, puszczać oczko, dawać znak || psł. *mьžiti || poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | måch /måx/ || mech || psł. *mъxъ || poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) | ||
| + | |- | ||
| + | | måswîcia /måsvaićă/ || komar || psł. *mъšьvica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mąc /mąc/ || piłka, balon || psł. *męčь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mąciat /mąćăt/ || dotykać, macać || psł. *macati || poświadczone w 3Sg: mąćă | ||
| + | |- | ||
| + | | mącnǫt /mącnǫt/ || dotknąć, macnąć || psł. *macnǫti || poświadczone w 3Sg: mącnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mąsi /mąsi/ || mięso || psł. *męse (!) || słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje | ||
| + | |- | ||
| + | | mąsnene /mąsnenĕ/ || mięsny, z mięsa || psł. *męsьnenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mątkie /mąťĕ/ || miękki || psł. *mękъkъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | méd /med/ || miód || psł. *medъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | méch /mex/ || worek, torba || psł. *měxъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mejėr /mejėr/ || kosiarz || śdn. meier || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | menet /menĕt/ || mniemać, sądzić || psł. *měniti || poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne | ||
| + | |- | ||
| + | | merek /merĕk/ || dziki chrzan || śdn. marreik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | meret /merĕt/ || mierzyć || psł. *měriti || poświadczone w 3Sg: merĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mesak /mesăk/ || torba, worek || psł. *měšьkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mesȧcak /mesacăk/ || woreczek || mesak + -ăk || zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ | ||
| + | |- | ||
| + | | mesat /mesăt/ || mieszać || psł. *měšati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mesîste /mesaistĕ/ || wór || psł. *měšišče || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mestiår /mesťår/ || mistrz || śdn. mêster || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mét /met/ || mieć || psł. *(jь)měti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | metat /metăt/ || miotać || psł. *metati || poświadczone w 3Sg: micĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | metla /metlă/ || miotła || psł. *metla || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | miale /ḿolĕ/ || malutki || psł. *mělъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | miará /ḿoro/ || miara || psł. *měra || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | miárt /ḿort/ || szpik kostny || śdn. mark, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | miastu /ḿostü/ || miejsce || psł. *město || poświadczone w miejscowniku: meste | ||
| + | |- | ||
| + | | miågát /ḿågot/ || mrugać || psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | miågnǫt /ḿågnǫt/ || mrugnąć || psł. *mьgnǫti || rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot | ||
| + | |- | ||
| + | | miågla /ḿåglă/ || mgła || psł. *mьgla || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | midzia /miʒ́ă/ || miedza || psł. *meďa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mildichie /mildix́ĕ/ || łagodny || śdn. mildich || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | milta /miltă/ || śledziona || śdn. milte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Mîchal /Maixăl/ || Michał || śdn. Michel || poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | Mîchelka /Maixelkă/ || Michaś || Maixăl + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mîliá /maiľo/ || mila || śdn. mile || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mîlnîcia /mailnaićă/ || mączniak (grzyb pasożytniczy) || śdn. mel + -naićă || słowo poświadczone, obocznie mailaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | mîmu /maimü/ || mimo, obok || psł. *mimo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mînåk /mainåk/ || wykastrowany samiec konia, wałach || por. śdn. meidem || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mîrán /mairon/ || majeranek || śdn. meiran || słowo poświadczone, być może mairån | ||
| + | |- | ||
| + | | mîska /maiskă/ || targ; jarmark || maiso + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mîsá /maiso/ || msza || śdn misse || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mlåcene /mlåcenĕ/ || mleczny || psł. *melčenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mlåcenek /mlåcenĕk/ || mlecz, rybie nasienie || psł. *melčenikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mlåde /mlådĕ/ || młody || psł. *moldъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mlåka /mlåkă/ || mleko || psł. *melko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mlåt /mlåt/ || mleć, mielić || psł. *melti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mode /mödĕ/ || zmęczony || śdn. mode || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mord /mörd/ || mord, morderstwo || śdn. mord || poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ | ||
| + | |- | ||
| + | | mordål /mördål/ || morderca || śdn. morder || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mori /möri/ || morze || psł. *moře || poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai | ||
| + | |- | ||
| + | | mornek /mörnĕk/ || marynarz || möri + -nĕk || kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ | ||
| + | |- | ||
| + | | morskie /mörsťĕ/ || morski || möri + -sťĕ || por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski | ||
| + | |- | ||
| + | | morskie piås /mörsťĕ ṕås/ || foka || mörsťĕ + ṕås || kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos | ||
| + | |- | ||
| + | | most /möst/ || grobla, wał || psł. *mostъ || słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" | ||
| + | |- | ||
| + | | motát /mötot/ || motać || psł. *motati || poświadczone w 3Sg: mötojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | motuwîdle /mötüvaidlĕ/ || motowidło || psł. *motovidlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mǫcåne /mǫcånĕ/ || mączny, związany z mąką || psł. *mǫčьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone | | mǫka /mǫkă/ || mąka || psł. *mǫka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | mǫde /mǫdĕ/ || męzkie genitalja || psł. *mǫdo || słowo poświadczone w NDu: mǫdă |
| + | |- | ||
| + | | mucet /mücĕt/ || moczyć || psł. *močiti || poświadczone w 3Sg: mücĕ, mücålă | ||
| + | |- | ||
| + | | mucia /müćă/ || suczka || niem. Mutz || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | muciá /müćo/ || nietoperz || por. śdn. vledder mûs || słowo poświadczone, obocznie müćă | ||
| + | |- | ||
| + | | mucîdle /mücaidlĕ/ || moczydło (do moczenia lnu) || psł. *močidlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | muct /müct/ || móc || psł. *moťi || poświadczone formy osobowe: müg, müzĕs, müzĕ… | ||
| + | |- | ||
| + | | mugiåla /müďålă/ || mogiła || psł. *mogyla || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | muj /müj/ || mój || psł. *mojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mukre /mükrĕ/ || mokry || psł. *mokrъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mukret /mükrĕt/ || zwilżać || psł. *mokriti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mukru /mükrü/ || mokro || psł. *mokro || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | mumîstu /mümaistü/ || korale (koral?) || psł. *momisto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | muzgie /müzďĕ/ || szpik kostny || psł. *mozgy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone | | muzdin /müzdin/ || mózg || psł. *moždženь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mûdîka /maudaikă/ || zatyczka w dyszlu u radła || psł. *mudika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mûdît sa /maudait să/ || opóźniać się || psł. *muditi sę || poświadczone w 3Sg: maudi-să | ||
| + | |- | ||
| + | | mûchá /mauxo/ || mucha || psł. *muxa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mûriá /mauŕo/ || mur || mure || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mûriát /mauŕot/ || murować || muren || poświadczone w 3Sg: mauŕojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | mûrnek /maurnĕk/ || murarz || mauŕo + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mûsîcia /mausaićă/ || położnica, sześćniedziałka || niejasne || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | můcące skǫpe /måucącĕ skǫpĕ/ || Wielki Piątek || måucącĕ + skǫpĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | můcet /måucet/ || milczeć || psł. *mьlčiti || poświadczony imiesłów: måucącĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | můckǫ /måuckǫ/ || potajemnie, po kryjomu || psł. mьlčьkojǫ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | můnia /måuńă/ || błyskawica || psł. *mъlnьja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | můz /måuz/ || ślimak || psł. *mъlžь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mŷ /moi/ || my || psł. *my || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone | | mŷs /mois/ || mysz || psł. *myšь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone | | mŷska /moiskă/ || mięsień || psł. *myšьka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mŷt /moit/ || myć || psł. *myti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | mŷte /moitĕ/ || wynagrodzenie, zapłata || psł. *myto || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 560: | Linia 2372: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | na /no/ || na || psł. *na || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | nabår /nobår/ || sąsiad || śdn. naber || słowo poświadczone, wybrano warjant zasymilowany | ||
| + | |- | ||
| + | | nabiartkie /nob́ortťĕ/ || rama z przybijaczką (w krosnach) || psł. *nabьrdъko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nacąt /nocąt/ || rozpocząć, zacząć || psł. *načęti || poświadczone w czasie przeszłym: nocǫl | ||
| + | |- | ||
| + | | nacǫtak /nocǫtăk/ || początek || psł. *načętъkъ || słowo wzorem głuż. započeć-započatk | ||
| + | |- | ||
| + | | nadǫt /nodǫt/ || nadmuchać || psł. *nadǫti || poświadczone w 3Sg: nodåmĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | nagie /noďĕ/ || nagi, goły || psł. *nagъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nàpuwadet /năpüvodĕt/ || zaprzęgać || psł. *napowaditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nȧckî /nacťai/ || niecki; opałka || psł. *nьťьky || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nȧpȧrad /naparăd/ || najpierw || psł. *naperdъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nȧra /nară/ || głupiec || śdn. narre || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nȧwŷsne /navoisnĕ/ || zwierzchni, naczelny || psł. *navyšьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nȧzduk /nazdük/ || chusteczka do nosa || śdn. nase-dôk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nebu /nebü/ || niebo; podniebienie || psł. *nebo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nebudziår /nebüʒ́år/ || świder || swn. *nebagēr || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nedånuw /nedånüv/ || bezdenny || psł. *nedъnovъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nednaza /nednoză/ || pończocha || śdn. nedden-hase || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | negelka /negelkă/ || goździk || śdn. negelken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nech /nex/ || niech || psł. *nexaji || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nechat /nexăt/ || zostawić, zaniechać || psł. *nexati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nèkåtu /nĕkåtü/ || nikt || psł. *nekъto || słowo poświadczone, odczyt niepewny | ||
| + | |- | ||
| + | | nemac /nemăc/ || młodzieniec, chłopiec (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nemkînka /nemťainkă/ || dziewczyna, panna (stanu wyższego niż chłopski) || psł. *němъkynъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nenka /nenkă/ || panna młoda; synowa || prawdopodobnie słownictwo dziecięce || słowo poświadczone, obocznie ninkă | ||
| + | |- | ||
| + | | neret sa /neret să/ || żywić się || śdn. neren || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nerezac /nerezăc/ || nie trzebiony samiec świni, kiernoz; dzik || psł. *nerěžьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | netupard /netüpărd/ || motyl || psł. *netopyřь, -d nieregularne|| słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ni /ni/ || nie || psł. *ne || słowo poświadczone, obocznie w niektórych pozycjach także /ne/ | ||
| + | |- | ||
| + | | nibisne /nibisnĕ/ || niebiański || nebü + -nĕ || przymiotnik utworzony z przyrostkiem -nĕ, wzorem ros. небесный | ||
| + | |- | ||
| + | | nic /nic/ || nic; wcale nie || psł. *nečьso || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nidelia /nideľă/ || niedziela; tydzień || psł. *neděľa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nidelne /nidelnĕ/ || niedzielny || nideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ, por. *sredületĕ-sredületnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | nidet /nidĕt/ || nienawidzieć; zazdrościć || śdn. niden || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nijȧdån /nijadån/ || żaden || psł. *nejedъnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nikiėde /niťėdĕ/ || nigdzie || psł. *nekъde || słowo poświadczone, być może niťėd | ||
| + | |- | ||
| + | | nina /nină/ || teraz || psł. *nyně, nieregularnie || słowo poświadczone, obocznie także nenă, nånă | ||
| + | |- | ||
| + | | nincera /ninceră/ || przedwczoraj || śdn. nên + ceră || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ninjûtra /ninjautră/ || pojutrze || śdn. nên + jautră || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nislé /nisle/ || nosze || psł. *neslě || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | niwiǫzana réc /niv́ǫzonă rec/ || niewiązana mowa, proza || psł. *nevęzanaja rěčь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | nizît /nizait/ || ropień, wrzód || psł. *nežitъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | nît /nait/ || nić || psł. *nitь || słowo poświadczone, być może rodzaju męzkiego | ||
| + | |- | ||
| + | | nîwa /naivă/ || pole; rola; niwa || psł. *niva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nîzkie /naisťĕ/ || nizki || psł. *nizъkъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | nîzkiu /naisťü/ || nizko || psł. *nizъko || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone | | nuz /nüz/ || nóż || psł. *nožь || słowo poświadczone | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==О== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
| + | |- | ||
| + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | opát /öpot/ || pocałować || śdn. open || poświadczony derywat: öpåk | ||
| + | |- | ||
| + | | opåk /öpåk/ || pocałunek || śdn. open + -åk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ovål /övål/ || strug, hebel || śdn. hovel || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 573: | Linia 2481: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | padát sa /podot să/ || padać (o deszczu) || psł. *padati sę || poświadczone w 3Sg: podăji-să | ||
| + | |- | ||
| + | | pagîbne /poďaibnĕ || mądry || psł. *pagubьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pające /pojącĕ/ || pajęczy || psł. *pajǫčьjь || formacja analogiczna do god-godĕ, korvo-korvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pająk /pojąk/ || pająk || psł. *pajǫkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pającîna /pojącainǎ/ || pajęczyna || psł. *pajǫčina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pak /păk/ || ale, lecz || psł. *pakъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pal /pol/ || pal, kołek || śdn. pâl || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | palac /polăc/ || palec || psł. *palьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | palcą /polcą/ || paluszek || polăc + -ą || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | palek /polĕk/ || kołek, drewniany gwóźdź || pol + -ĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pará /poro/ || błodo, brud, kał || psł. *para || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | parene /porenĕ/ || brudny, ubłocony || psł. *parenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | paret /porĕt/ || brudzić || psł. *pariti || poświadczony zleksykalizowany imiesłów: porenĕ, por. poro | ||
| + | |- | ||
| + | | parg /porg/ || próg || psł. *porgъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | parch /porx/ || purchawka, purchatka || psł. *porxъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | parîna /poraină/ || huba, hubka, żagiew || psł. *parina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | parsą /porsą/ || prosię || psł. *porsę || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen | | parpart /porport/, papart /poport/ || paproć || psł. *paportь>*porportь || poświadczone w toponimji: Parpar, Pampar, Pirporn, Paperneitzen | ||
| + | |- | ||
| + | | parsnene /porsnenĕ/ || prochowy, dotyczący prochu || porx + -nenĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | paseka /pasekă/? || pasieka || psł. *pasěka || poświadczone w toponimji: Pasacken, Paask, Passek, Patschak | ||
| + | |- | ||
| + | | pasmą /posmą/ || pasmo nici || psł. *pasmo || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone | | past /post/ || paść || psł. *pasti || słowo poświadczone | ||
| Linia 580: | Linia 2528: | ||
| pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone | | pastȧrnek /postarnĕk/ || pasterz || psł. *pastyřьnikъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pastwîste /postvaistĕ/ || pastwisko || psł. *pastvišče || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | pat /pot/ || kopyto nierozdwojone || por. szlez.-holszt. poot || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | patát /potot/ || szczepić, zaszczepiać || śdn. poten, paten || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | patŷ /potåi/ || kopyto rozdwojone, racica || por. szlez.-holszt. poot + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧjane /pajonĕ/ || pijany || psł. *pijanъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧjàwîcia /pajăvaićă/ || pijawka || psł. *pijavica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧjîka /pajaikă/ || pijak || pait + -aikă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧn /pan/ || pień || psł. *pьnь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pȧnkiuk /panťük/ || omlet || dn. pannkōk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pȧpàrnîcia /papărnaićă/ || paṕår + -naićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pȧpiår /paṕår/ || pieprz || psł. *pьpьrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone | | pȧpir /papir/ || papier || śdn. papîr || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | pąpil /pąpil/ || | + | | pȧpirene /papirenĕ/ || papierowy || papir + -enĕ || formacja z typowym przyrostkiem do rzeczownik ozn. materjała |
| + | |- | ||
| + | | pȧradle /parodlĕ/ || miejsce do prania, pralnia || psł. pьradlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧrànîcia /parănaićă/ || kijanka do prania || psł. *pьranica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧrdet /pardĕt/ || pierdzieć || psł. *pьrděti || poświadczone w 3Sg: pardĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧre /parĕ/ || pierwszy || psł. *pьrvъjь, nieregularnie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧréd /pared/ || przedtem, dawniej || psł. *perdъ, z nieregularnym -a- || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧrstin /parstin/ || pierścionek, obrączka ślubna || psł. *pьrstenь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧrtîa /partajă/ I || partia towaru; partia w grze || niem. Partie || zapożyczenie, słowo dość międzynarodowe | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧrtîa /partajă/ || partia polityczna || niem. Partei || zapożyczenie, internacjonalizm | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧse /pasĕ/ || psi || ṕås + -ĕ || typowa formacja jak korvo-korvĕ, dodatkowo cofnięty przegłos | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧsinîe /pasinĕ/ || pszenny || psł. *pьšenьnъjь || derywat od poświadczone pasinaićă, por. jącmin-jącånĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧsinîcia /pasinaićă/ || pszenica || psł. *pьšenica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧstrîcia /pastraićă/ || żmija || *ṕåstrĕ + -aićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pȧt /pat/ || naczynie || por. śdn. pot/put || poświadczone w liczbie mnogiej: pate | ||
| + | |- | ||
| + | | påknǫt /påknǫt/ || upaść, spaść || psł. *pъknǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtinac /påtinăc/ || ptak || psł. *pъtenьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtinȧcka /påtinackă/ || ptaszek || psł. *pъtenьčьka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtince /påtincĕ/ || ptasi || psł. pъtenьčьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtince garch /påtincĕ gorx/ || ptasi groch, ptasia wyka (rodzaj chwastu) || påtince + gorx || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtince mlåka /påtincĕ mlåkă/ || ptasie mleko || påtince + mlåkă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtince zȧlą /påtincĕ zalą/ || ptasia wyka || påtince + zalą || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtincnîcia /påtincnaićă/ || klatka na ptaki || patinăc + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | påtka /påtkă/ || genitalja || psł. pъtka? || słowo poświadczone, Polański waha się pomiędzy potkă i påtkă | ||
| + | |- | ||
| + | | pąpil /pąpil/ || bąk, czmiel || dźwiękonaśladowcze? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pąska /pąskă/ || kiełbasa, kiszka || śdn. panse + -kă || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone | | pąst /pąst/ || pięść || psł. *pęstь || słowo poświadczone | ||
| Linia 596: | Linia 2606: | ||
| pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone | | pąt /pąt/ || pięć || psł. *pętь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątàru/pątărü/ || pięcioro || psł. *pętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątnàdist /pątnădist/ || piętnaście || psł. *pętь na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątdisiǫt /pątdiśǫt/ || pięćdziesiąt || psł. *pętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątkiuste /pątťüste/ || Zielone Świątki || psł. *pętь kostьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątkiustne /pątťüstnĕ/ || zielonoświątkowy || pątťüstĕ + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | pątkiuste-mand /pątťüste-mond/ || czerwiec || pątťüste + śdn. mând || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | pątstig /pątstig/ || sto || psł. *pętь + stig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuja pątstiďĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pegá /pego/ || pieg || psł. *pěga || słowo ogólno zach.- i płd.-słow., por. sch. pega, cz. piha, głuż. piha, dłuż. pěga, sła. peha | ||
| + | |- | ||
| + | | pegate /pegotĕ/ || piegaty || pego + -otĕ || pego-pegotĕ tak jak nügă-nügotĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pek /pek/ || smoła || śdn. pek || poświadczone w GSg: peťai | ||
|- | |- | ||
| pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone | | pekar /pekăr/ || piekarz || psł. *pekařь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pekàrnîcia /pekărnaićă/ || piekarnia || psł. *pekarьnica || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | pelen /pelĕn/ || piołun || psł. *pelynъ || poświadczone w GSg: pelåinĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pènidelia/pĕnideľă/ || poniedziałek || psł. *poneděľa? || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pènidelne /pĕnidelnĕ/ || poniedziałkowy || pĕnideľă + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | penît sa /penait să/ || pienić się || ṕonă + -ait să || czasownik od zrekonstruowanego ṕonă |
| + | |- | ||
| + | | perdaja /perdojă/ || sprzedaż || psł. *perdaja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | perdajîka /perdojaikă/ || sprzedawca || perdot + -aikă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | perdát /perdot/ || sprzedawać || psł. perdavati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pere /perĕ/ || pierze || psł. *perьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | perèndȧn /perĕndan/ || czwartek || psł. *perunъ dьnь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | perèndȧne /perĕndanĕ/ || poniedziałkowy || perĕndan + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak *sredületĕ-sredületnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | peret /perĕt/ || prać || psł. periti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone | | perîka /peraikă/ || praczka || psł. *perika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | perjadat /perjodăt/ || przejadać; przegrywać || psł. *per-jědati || poświadczone w 3Sg: perjodă | ||
| + | |- | ||
| + | | perjést /perjest/ || przejeść; przegryźć || psł. *per-jěsti || poświadczone w 3Sg: perjedĕ i rozkaźniku: perjeʒ | ||
| + | |- | ||
| + | | perlît /perlait/ || przelać || psł. *perliti || poświadczone w 3Sg: perlajĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | permesat /permesăt/ || przemieszać, pomieszać, zamieszać || psł. *perměšati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | perrŷt /perråit/ || przekopać, przeryć || psł. *perryti || poświadczone w 3Sg: perråjĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pers /pers/ || brzoskwinia || dn. pers || poświadczone w l.mn.: persai | ||
| + | |- | ||
| + | | perstrelet /perstrelĕt/ || przestrzelić || psł. *perstrěliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | peru /perü/ || pióro (ptasie) || psł. pero || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pesen /pesĕn/ || pieśń || psł. *pěsnь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Piana /Ṕonă/ || Peene, pol. Piana || psł. *pěna || rekonstrukcja | ||
| + | |- | ||
| + | | piana /ṕonă/ || piana || psł. *pěna || poświadczone w toponimji: Peene | ||
| + | |- | ||
| + | | piasak /ṕosăk/ || piasek || psł. *pěsъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | piås /ṕås/ || pies || psł. *pьsъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | piåstre /ṕåstrĕ/ || pstry, pstrokaty || psł. *pьstrъjь || poświadczony derywat: pastraićă | ||
| + | |- | ||
| + | | pic /pic/ || piec piekarski || psł. *peťь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone | | picȧn /pican/ || bochenek chleba || psł. *pečьnь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone | | picene /picenĕ/ || pieczony || psł. *pečenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | picne /picnĕ/ || służący do pieczenia || psł. *pečьnъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone | | pict /pict/ || piec || psł. *peťi || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | pinka /pinkă/ || | + | | pija /pijă/ || ciepła koszula, kabacik || por. szlez.-holszt. pie || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | pilenka /pilenkă/ || pieluszka, pielucha || psł. *pelenъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pinka /pinkă/ || srom kobiecy || ??? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | piniat /pińăt/ || katować, męczyć || śdn. pinigen || poświadczone w czasie przeszłym: pińol, pińălai-jĕg | ||
| + | |- | ||
| + | | piǫta /ṕǫtă/ || pięta || psł. *pęta || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | piǫte /ṕǫtĕ/ || piąty || psł. *pętъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pipȧną || przepiórka || ??? || słowo poświadczone, być może pipalą | ||
| + | |- | ||
| + | | pipat /pipăt/ || całować || dn. pīpen || poświadczone w 3Sg: pipă | ||
| + | |- | ||
| + | | pipsȧk /pipsak/ || dudy || śdn. pip-sak || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pirdat /pirdăt/ || sprzedać || psł. *perdati || poświadczony imiesłów: pirdonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pir /pir/ || dla || psł. *perъ || słowo poświadczone, obocznie Polański rekonstruuje pir | ||
| + | |- | ||
| + | | pirbas /pirbăs/ || na bose nogi || psł. *perъ + bosъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pircu /pircü/ || dlaczego || pir + cü || w analogji do poświadczonego pirtü | ||
| + | |- | ||
| + | | pirtu /pirtü/ || dlatego || pir + tü || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pirtągnǫt sa /pirtągnǫt să/ || wyciągnąć się, przeciągnąć się || psł. *pertęgnǫti sę || poświadczone w 3Sg: pirtągni-să | ||
| + | |- | ||
| + | | pirwȧrtet /pirvartĕt/ || przewiercić || psł. *pervьrtiti || poświadczone w 3Sg: pirvartĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pisát /pisot/ || oddawać mocz, sikać || śdn. pissen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pisîna /pisaină/ || mocz || pisot + -aină || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Pitår /Pitår/ || Piotr || śdn. Peter || imię mocno zasymilowane, ale por. dłuż. Pětš, pol. Piotr | ||
| + | |- | ||
| + | | Pitrègard /Pitrĕgord/ || Piotrogród, Petersburg || Pitår + -gárd || kalka niem. Petersburg, por. cz. Petrohrad, głuż. Pětrohród | ||
| + | |- | ||
| + | | pîlą /pailą/ || gąsię, kaczę || psł. *pilę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pîstat /paistăt/ || gwizdać || psł. *piščati || poświadczone w 3Sg: paistĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pîstialka /paisťolkă/ || piszczałka, fujarka || psł. *piščalъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pît /pait/ || pić || psł. *piti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pîte /paitĕ/ || picie, napój || psł. *pitьje || poświadczone w celowniku: kå paiťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pîwene /paivenĕ/ || piwny || paivü + -enĕ || por. mlåkă-mlåcenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pîwnîcia /paivnaićă/ || pub, miejsce picia piwa || paivü + -naićă || kalka cz. pivnice, por vaină-vainaićă | ||
|- | |- | ||
| pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone | | pîwu /paivü/ || piwo || psł. *pivo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pîza /paizǎ/ || dupa? || por. prus.-niem. puse || poświadczone w ASg: paizǫ | ||
|- | |- | ||
| pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone | | pîzda /paizdǎ/ || dupa || psł. *pizda || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pîzdia /paizďǎ/ || dupa, tyłek? || psł. *pizda, zmiękczony temat || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plagá /plogo/ || plaga, klęska || śdn. plâge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plagát /plogot/ || męczyć, dręczyć || śdn. plagen || poświadczone w czasie przeszłym: plogol |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plachta /ploxtă/ || płachta, prześcieradło, obrus, serweta || psł. *plaxъta || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | plachtwîcia /ploxtvaićă/ || chusta, chustka || ploxtă + -vaićă || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | plakat /plokăt/ || płakać || psł. *plakati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plast /plost/ || włóka (jednostka powierzchni) || psł. plastъ || poświadczone w nazwie terenowej såvlåknĕ plast, co do znaczenia p. plostnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | plastnek /plos(t)nĕk/ || właściciel jednej włóki pola || plost + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | platet /plotĕt/ || kosztować, być wartym || psł. *platiti || poświadczone w 3Sg: plotĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | plȧmazé /plamoze/ || pióropusz || śdn. plumasie || słowo poświadczone, liczba mnoga | ||
| + | |- | ||
| + | | plȧnta /plantă/ || roślina || śdn. plante || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plȧntát /plantot/ || sadzić || plantă + -ot || poświadczone gerundium: plantonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | plȧtér /plater/ || miska, półmisek || śdn. plattêr || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plȧterek /platerĕk/ || miseczka || plater + -ĕk || poświadczone w liczbie mnogiej: plateraiťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | plåtne /plåtnĕ/ || płótno || psł. *poltьno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plåtnene /plåtnenĕ/ || płócienny || plåtnĕ + -enĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plåtninek /plåtninĕk/ || handlarz płótnem || plåtnĕ + -inĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plåwet /plåvĕt/ || pleć, plewić, przesiewać, oddzielać plewy od ziarna || psł. *pelviti || poświadczone w 3Sg: plåvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | plåwŷ /plåvoi/ || plewy || psł. *pelvy || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plekièpîzde /pleťĕpaizdĕ/ || sarnię, sarenka || dn. pleckig + paizdă + -ĕ || słowo poświadczone, zapewne substantywizowany przymiotnik | ||
| + | |- | ||
| + | | plesen /plesĕn/ || pleśń || psł. *plěsnь || poświadczone złożenie plesnaivĕ, co do -ĕn, por. pesĕn<*pěsnь | ||
| + | |- | ||
| + | | plesnîwe /plesnaivĕ/ || spleśniały || psł. *plěsnivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plestȧn /plestan/ || placek, płaskie ciasto || psł. *plěščьnь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plewá /plevo/ || błonka na oku || psł. *plěva || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone | | plice /plicĕ/ || ramię, bark || psł. *pleťe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pliǫsat /pľǫsăt/ || tańczyć || psł. *plęsati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plist /plist/ || pleść || psł. *plesti || poświadczone w 3Sg: plitĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | plitát /plitot/ || splatać, pleść || psł. *pletati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plitene /plitenĕ/ || grodzenie płotem || psł. *pletenьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pliûst /pľaust/ || bluszcz || psł. *pljuščь || poświadczone w GSg: pľausťă | ||
| + | |- | ||
| + | | Plotus /Plötüs/ || Piłat || śdn. ? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plutwîcia /plütvaićă/ || płotka || psł. *plotъvica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | plûce /plaucĕ/ || płuca || psł. *pluťa || poświadczone w l.mn.: plaucă | ||
|- | |- | ||
| plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone | | plûg /plaug/ || pług || psł. *plugъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | pod /pöd/ || | + | | plût /plaut/ || pływać || psł. *pluti || poświadczone w 3Sg: plajĕ |
| + | |- | ||
| + | | plûzet /plauzĕt/ || płużyć, orać || psł. *plužiti || poświadczone w 3Sg: plauzĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | plûzne /plauznĕ/ || pługowy, płużny || psł. *plužьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pod /pöd/ || palenisko || psł. *podъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | poddane /pöddonĕ/ || oddany || psł. podъdanъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | podrûg /pödraug/ || towarzysz, pomocnik || psł. *podrugъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pol /pöl/ || pół, połowa || psł. *polъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pol kiupe /pöl ťüpĕ/ || trzydzieści, pół kopy || pöl + ťüpă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | polåt /pölåt/ || połeć, duży kawał mięsa || psł. *polъtь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | polni /pölni/ || południe (pora dnia), południe (kierunek) || psł. polъdьne? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | polnuc /pölnüc/ || północ (pora dnia), północ (kierunek) || psł. polъnoťь || w analogji do poświadczonego pölni | ||
| + | |- | ||
| + | | polskiorné /pölsťörne/ || półbuty, trzewiki || pöl + sťörne || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | poltîste /pöltaistĕ/ || stłuczka, kawałki tłuczonego naczynia || śdn. polt + -aistĕ? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | poluwnek /pölüvnĕk/ || rolnik posiadający połowę włoki pola || *pölüvă + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | poluzet /pölüzĕt/ || położyć || psł. *položiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | popást sa /pöpost să/ || spaść, upaść || psł. *popasti sę || poświadczone w 3Sg: pöpădi-să, p | ||
| + | |- | ||
| + | | porudene /pörüdenĕ/ || urodzony || psł. *porodenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | porudet /pörüdĕt/ || urodzić || psł. *poroditi || poświadczony imiesłów: pörüdenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | poslûsat /pöslausăt/ || posłuchać, być posłusznym || psł. *poslušati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | powǫz /pövǫz/ || drąg służący do przyciskania siana || psł. *povǫzъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pǫkàwîcia /pǫkăvaićă/ || ropucha || psł. *pǫkavica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pǫp /pǫp/ || pępek || psł. *pǫpъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone | | pǫt /pǫt/ || droga || psł. *pǫtь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | pǫtewe /pǫtevĕ/ || drogowy || pǫt + -evĕ || przymiotnik utworzony z miękkotematowym przyrostkiem -evĕ |
| + | |- | ||
| + | | pǫtnîcia /pǫtnaićă/ || napiwek || pǫt + -naićă || poświadczone zapożyczenie w dn: Punkeneitz | ||
| + | |- | ||
| + | | prafeta /profetă/ || prorok || śdn. prophête || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prasat /prosăt/ || pytać || psł. *prašati || poświadczone w czasie przeszłym: prosăl, w teraźniejszym niepewnie | ||
| + | |- | ||
| + | | prawe /provĕ/ || prawy || psł. *pravъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prawîcia /provaićă/ || prawica, prawa ręka || provĕ + -aićă || formacja wzorem pl., głuż. prawica | ||
| + | |- | ||
| + | | prawnek /provnĕk/ || prawnik || provü + -nĕk || formacja z przyrostkiem -nĕk tworzącym zawody | ||
| + | |- | ||
| + | | prawu /provü/ || prawo || psł. *pravo || formacja wzorem pl., głuż. prawo, cz. právo | ||
| + | |- | ||
| + | | prȧding /prading/ || kazanie || śdn. predinge || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prȧchstîl /praxstail/ || ambona, kazalnica || por. dn. prēgestaul || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prądȧn /prądan/ || pełne wrzeciono, szpula? || psł. *prędьnь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prądene /prądenĕ/ || motek, pasmo przędzy || psł. *prędenьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prądia /prąďă/ || prządka || psł. *prędьja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prąslén /prąslen/ || przęślik, ciężarek obciążający wrzeciono || psł. *pręslenь? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prąst /prąst/ || prząść || psł. *pręsti || poświadczone w 3Sg: prądĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | prene /prenĕ/ || przedni; wczesny; pierwszy || psł. *perdnьjь || poświadczone w r.ż.: preńă | ||
| + | |- | ||
| + | | prenia zîma /preńă zaimă/ || jesień || preńă + zaimă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prenia zîma-mand /preńă zaimă mond/ || wrzesień || preńă zaimă + mond || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prepict /prepict/ || smażyć, przysmażać || psł. *perpeťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | presék /presek/ || sad owocowy, ogród za domem || psł. *persěkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prestor /prestör/ || kazalnica, ambona || psł. *perstorъ || poświadczone w miejscowniku: no prăstöră | ||
| + | |- | ||
| + | | pricne /pricnĕ/ || poprzeczny || psł. *perčьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pricne pǫt /pricnĕ pǫt/ || skrzyżowanie, rozstajna droga || pricnĕ + pǫt || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prid /prid/ || przed || psł. *perdъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pridcerak /pridcerăk/ || podwieczorek || prid- + ceră + -ăk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pridèbede /pridĕbedĕ/ || śniadanie || psł. *perdobědьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pridjûzînauk /pridjauzainăk/ || przedobiadek, posiłek przed obiadem || psł. *perdъjužinъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prichel /prixĕl/ || chór kościelny || por. fryz. Prichel || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje prixel | ||
| + | |- | ||
| + | | prikie /priťĕ/ || przeciw, za?, na? || psł. *perko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prikî /priťai/ || wpoprzek, naprzeciwko || psł. *perky || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prilidiát /priliďot/ || przecierpieć, wycierpieć || pri- + liďot || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | priǫdka /pŕǫtkă/ || prządka || psł. *prędъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | priǫtru /pŕǫtrü/ || strych domu lub stodoły służący na siano || psł. *prętro || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pripék /pripek/ || przepieczone miejsce na chlebie || psł. *perpekъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | priwizt /privist/ || przewieźć || psł. *pervesti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | priz /priz/ || bez || psł. *perzъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîbet /praibĕt/ || przybić || psł. *pribiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîbuwat /praibüvăt/ || dobudować || prai- + büvot || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîdat /praidăt/ || przydać, dodać || psł. *pridati || słowo poświadczone, obocznie praidot | ||
| + | |- | ||
| + | | prîlåbe /prailåbĕ/ || jarzmo przyrożne || psł. *prilъbьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîluzît sa /prailüzait să/ || przywyknąć, przyzwyczaić się || psł. *priložiti sę || poświadczone w czasie przeszłym: prailüzål să | ||
| + | |- | ||
| + | | prîmȧrtîna /praimartaină/ || spadek || praiḿortĕ + -aină || formacja z -aină, por. *låisĕ-låisaină | ||
| + | |- | ||
| + | | prîmiarte /praiḿortĕ/ || odziedziczony po czyjejś śmierci || psł. *primьrtъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîrest /prairĕst/ || przyrosnąć || prai + rüst || poświadczone w 3Sg: prairüstĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | prîskat /praiskăt/ || przywiązać, zawiązać || psł. *prisъkati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîstawet /praistovĕt/ || wynająć || psł. *pristaviti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîtoret /praitörĕt/ || przymknąć || psł. *pritvoriti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prî? || wzrosnąć, przybrać || psł. ? || poświadczone w 3Sg: praivåmĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | prîwabet /praivobĕt/ || przywabić || psł. *privabiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prîwiǫzat /praiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *privęzati || poświadczone w 1Sg: praivązą | ||
| + | |- | ||
| + | | prîzȧdat /praizadăt/ || zaczekać, poczekać || psł. *prižьdati || poświadczone w rozkaźniku: praizad | ||
|- | |- | ||
| prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone | | prosu /prösü/ || proso || psł. *proso || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | proste /pröstĕ/ || niedorzeczny, szalony || psł. *prostъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | prostota /pröstötă/ || dziwak, cudak || psł. *prostota || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prǫt /prǫt/ || rózga, pręt || psł. *prǫtъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pruliatu /prüľotü/ || wiosna || psł. *prolěto || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prupél /prüpel/ || śniadanie || por. dn. pröpel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prusak /prüsăk/ || popiół, perzyna || niejasne || poświadczone w GSg: prüsťau | ||
| + | |- | ||
| + | | prusene /prüsenĕ/ || jaglany || psł. prosenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prusene kiosària /prüsenĕ ťösăŕo/ || kasza jaglana || prüsenĕ + ťösör | ||
| + | |- | ||
| + | | pruset /prüsĕt/ || żebrać, prosić || psł. *prositi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | prusinek /prüsinĕk/ || kasza jaglana || psł. *prosenьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pruwesle /prüveslĕ/ || powrósło || psł. *proveslo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pu /pü/ || po || psł. *po || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pucąt /pücąt/ || odpocząć || psł. *počęti || aspekt dokonany od: pücaivăt | ||
| + | |- | ||
| + | | pucîwat /pücaivăt/ || odpoczywać || psł. *počivati || poświadczone w 3Sg: pücaivă | ||
| + | |- | ||
| + | | pucréd /pücred/ || najemny pastuch || psł. *počerdъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pud /püd/ I || pod || psł. *podъ || słowo poświadczone, obocznie pöd | ||
| + | |- | ||
| + | | pudåptat /püdåptăt/ || podeptać || psł. *podъpъtati || poświadczone w 3Sg: püdåpcĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pudûsa /püdaisă/ || podeszwa || psł. *poduša || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | puli /püli/ || pole || psł. *poľe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Puliak /Püľăk/ || Polak || püli + -ăk || odbitka, złożenie pole + -ak, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe Polack | ||
| + | |- | ||
| + | | Puliacka /Püľockă/ || Polska || Pülăk + -kă || por. toblăc-toblockă | ||
| + | |- | ||
| + | | pulne /pülnĕ/ || polny || püli + -nĕ || przymiotnik jak plaug-plauznĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | Pulska /Pülskă/ || Polska || Pülăk + -skă || kalka pol. Polska, por. także inne państwa na -skă | ||
| + | |- | ||
| + | | pulskie /pülsťĕ/ || polski || Pülăk + -sťĕ || Pülăk-pülsťĕ jak Vend-vensťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pumost /pümöst/ || strych || psł. *pomostъ || poświadczone zapożyczenie do dn.: Pomöhs | ||
|- | |- | ||
| pup /püp/ || ksiądz, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone | | pup /püp/ || ksiądz, duchowny || psł. *popъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pustil /püstil/ || łóżko || psł. *posteľь || słowo poświadczone, ale w formie djalektalnej /pöstil/, obocznie püstiľă | ||
| + | |- | ||
| + | | put /püt/ || pójść || psł. *pojьti || poświadczone w rozkaźniku: püd, 3Sg: püdĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pu̇ciår /pućår/ || fryzjer || dn. putzer || poświadczone w wyrażeniu: pućår vǫsüv | ||
| + | |- | ||
| + | | pu̇ciår wǫsuw /pućår vǫsüv/ || golibroda || dn. putzer + psł. *ǫsъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pu̇ckat /puckăt/ || golić || dn. putzen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pu̇lwér /pulver/ || proch strzelniczy || śdn. pulver || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pûcene /paucenĕ/ || nadziewany || niejasne || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pûcet /paucĕt/ || nadziewać || niejasne || czasownik, od którego derywowano poświadczony imiesłów: paucenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | pûn /paun/ || funt || śdn. punt || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | pûstet /paustĕt/ || puścić || psł. *pustiti || poświadczone w 3Sg: paustĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | půn /påuno/ || pełnia || psł. *pьlnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | půne /påunĕ/ || pełny || psł. *pьlnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | půnu /påunü/ || pełno || psł. *pьlno || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 662: | Linia 3054: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | rådust /rådüst/ || | + | | rad /rod/ || radca || śdn. rât || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | radát /rodot/ || rządzić || śdn. raden || poświadczone w 3Sg: rodojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | radet /rodĕt/ || radzić, naradzać się? || psł. *raditi pod wpływem /rod/ || poświadczone w 3Sg: rodĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | radnek /rodnĕk/ || radca || rod + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rak /rok/ || surdut, tużurek || śdn. rok || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ratšȧra /rotšară/ || sztokfisz, wątłusz (ryba) || śdn. rôt-scher || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rawát /rovot/ || rabować, łupić, grabić || śdn. roven || poświadczone w czasie przeszłym: rovol, rovălai-jĕg | ||
| + | |- | ||
| + | | rawån /rovån/ || kruk || śdn. raven || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rawną /rovną/ || wrona, wronię || rovån + -ą || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | razát /rozot/ || bawić się; szaleć, hałasować || śdn. rasen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | razet /rozĕt/ || ciąć, kaleczyć, (bić?) || psł. *raziti || poświadczone w 3Sg: rozĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | razinak /rozinăk/ || rodzynek || por. niem. Rosine + -ăk || poświadczone w l.mn.: rozinťai | ||
| + | |- | ||
| + | | rȧdlikie /radliťĕ/ || uczciwy, rzetelny || śdn. redelik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rȧgnǫt sa /ragnǫt să/ || ruszać się, poruszać się || śdn. regnen || poświadczone w 3Sg: ragni să | ||
| + | |- | ||
| + | | rȧchî /rax́ai/ || zemsta || niem. Rache + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rȧmka /ramkă/ || baran (?); cap, kozioł || śdn. ram || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rådá /rådo/ || chętnie || psł. *rada || słowo poświadczone, najpewniej nieodmienne | ||
| + | |- | ||
| + | | rådá met /rådo met/ || lubić || rådo + met || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rådlîcia /rådlaićă/ || radlica || rådlü + -aićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rådlîcîste /rådlaicaistĕ/ || radliczysko (część w radle, na której osadzona jest radlica) || rådlaićă + -aistĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rådlu /rådlü/ || radło || psł. *ordlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rådust /rådüst/ || wesele || psł. *radostь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råkî /råťai/ || skrzynia || psł. *orky || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råkwîcia /råkvaićă/ || skrzynka || psł. *orkъvica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| råmą /råmą/ || ramię || psł. *ormę || słowo poświadczone | | råmą /råmą/ || ramię || psł. *ormę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råna /rånă/ || poranek? || psł. *ranoje? *raně? || słowo poświadczone, niejasny sposób odmiany | ||
| + | |- | ||
| + | | råná /råno/ || rana || psł. *rana || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rånene /rånenĕ/ || ranny || *ranenъjь || imiesłów od utworzonego rånĕt, por. ros. раненный, pl. raniony | ||
| + | |- | ||
| + | | rånet /rånĕt/ || ranić || råno + -ĕt || czasownik wzorem bel-belĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | rånu /rånü/ || wcześnie, rano || psł. *rano || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| råt /råt/ || usta || psł. *rъtъ || słowo poświadczone | | råt /råt/ || usta || psł. *rъtъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råtáj /råtoj/ || rataj, oracz || psł. *ortajь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råwat /råvăt/ || rwać || psł. *rъvati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råz /råz/ || żyto || psł. *rъžь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | råzene /råzenĕ/ || żytni || råz + -enĕ || przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ | ||
|- | |- | ||
| rebru /rebrü/ || żebro || psł. rebro || słowo poświadczone | | rebru /rebrü/ || żebro || psł. rebro || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | rec /rec/ || mowa, język || psł. *rěčь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | recka /reckă/ || potok, strumyk || rekă + -kă || poświadczone zapożyczenie w dn.: Retsch | ||
| + | |- | ||
| + | | reka /rekă/ || rzeka || psł. *rěka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | renia /reńă/ || rynna || śdn. renne || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | repá /repo/ I || rzepa || psł. *rěpa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | repá /repo/ II || skrobaczka || śdn. rêpe || słowo poświadczone, por. rif | ||
| + | |- | ||
| + | | resene /resenĕ/ || rozwiązywanie (snopów) || psł. *rěšenьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | reset /resĕt/ || rozwiązywać || psł. *rěšiti || rekonstrukcja czasownika z poświadczonego gerundium | ||
| + | |- | ||
| + | | rewát /revot/ || ruszać, poruszać || śdn. reppen || poświadczone formy osobowe i rozkaźniki: revojĕ, revăji-să, revoj-să | ||
| + | |- | ||
| + | | reze /rezĕ/ || szybciej, prędzej || psł. *rěžeji || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rezek /rezĕk/ || szybko, prędko || psł. *rězokъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rezna /reznă/ || trzcina || psł. *rězьna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | riazat /ŕozăt/ || rżnąć, piłować || psł. *rězati || poświadczone formy 1Sg: rezą, 3Sg: rezĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | ribre /ribrĕ/ || drabina || psł. *rebrьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rict /rict/ || rzec, powiedzieć || psł. *reťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rif /rif/ || skrobaczka, tarka || lüneb. Rîf || słowo poświadczone, być może riv, por. repo II | ||
| + | |- | ||
| + | | riká /riko/ || królestwo || śdn. rîke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rikate /rikotĕ/ || bogaty || riko + -otĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | risa /risă/ || kłos || por. stmarch. ress || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | risete /risetĕ/ || rzeszoto, sito || psł. *rešeto || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rîgeriat /raigeŕăt/ || kierować, rządzić, panować || śdn. regêren || poświadczone w 3Sg: raigeŕă | ||
| + | |- | ||
| + | | rîz /raiz/ || ryż || śdn. rîs || zapożyczenie ze śdn., alternatywnie z niem. Reis | ||
| + | |- | ||
| + | | rîzá /raizo/ || podróż; raz || śdn. reise || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rîzat /raizăt/ || podróżować || śdn. reisen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rîzene /raizenĕ/ || żytni || raiz + -enĕ || przymiotnik wzorem mlåkă - mlåcenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | rodér /röder/ || wiosło sterowe, ster || śdn. roder || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rosa /rösă/ || rosa || psł. *rosa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rozga /rözgă/ || rózga || psł. *rozga || słowo poświadczone, obocznie /rozgo/ | ||
| + | |- | ||
| + | | rozkîdat /rösťaidăt/ || rozrzucić || psł. *orzkidati || poświadczone w imiesłowie: rösťaidĕl | ||
| + | |- | ||
| + | | rozznat /rözznăt/ || rozeznać, rozpoznać || psł. *orz-znati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫb /rǫb/ || szew, brzeg (materjału, ubrania) || psł. *rǫbъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫbet /rǫbĕt/ || obrębiać || psł. *rǫbiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫcne /rǫcnĕ/ || ręczny || rǫkă + -nĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫcnek /rǫcnĕk/ || ręcznik || rǫkă + -nĕk || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | rŷbá / | + | | rǫka /rǫkă/ || ręka || psł. *rǫka || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | rǫkaw /rǫkăv/ || rękaw || psł. *rǫkavъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫkawa /rǫkovă/ || koszula || psł. *rǫkova (dualis tantum) || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫkàwîcia /rǫkăvaićă/ || rękawica || psł. *rǫkavica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rǫp /rǫp/ || kosz, lej (w młynie) || śdn. rump || słowo poświadczone, być może: rump | ||
| + | |- | ||
| + | | rudene /rüdenĕ/ || urodzony || psł. *rodenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rudet /rüdĕt/ || rodzić || psł. *roditi || poświadczono jedynie w stronie zwrotnej | ||
| + | |- | ||
| + | | rudia /rüďă/ || ruta (roślina) || śdn. rude || słowo poświadczone, obocznie rüdo | ||
| + | |- | ||
| + | | rug /rüg/ || róg (u zwierzęcia); róg (instrument) || psł. *rogъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rugiuza /rüďüză/ || rogoża (roślina) || psł. *rogoža || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rugiuznek /rüďüznĕk/ || rogoża, pałka || psł. *rogožьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rudît sa /rüdait să/ || rodzić się || psł. *roditi sę || poświadczone w 3Sg: rüdi-să | ||
| + | |- | ||
| + | | ruj /rüj/ || rój || psł. *rojь || formacja wsteczna od poświadczonego /rüji să/ | ||
| + | |- | ||
| + | | rujît sa /rüjait să/ || roić się (o pszczołach) || psł. *rojiti sę || poświadczone w 3Sg: rüji să | ||
| + | |- | ||
| + | | rukat /rükăt/ || pachnieć, wonieć || śdn. ruken || poświadczone w 3Sg: rükă | ||
| + | |- | ||
| + | | rukelbu̇ska /rükelbuskă/ || bukiecik kwiatów || śdn. rükelbusk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rulia /rüľă/ || zaorane pole || psł. *orľa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rumá /rümo/ || przestrzeń, obszar, plac || śdn. rûm || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rumiån /rüḿån/ || bławatek || psł. *rumьnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Ru̇mén /Rumen/ || Rumun || niem. Rumäne || zapożyczenie z niemieckiego | ||
| + | |- | ||
| + | | Ru̇menîja /Rumenajă/ || Rumunja || por. niem. Rumänien || nazwa kraju wzorowana na niemieckiej | ||
| + | |- | ||
| + | | ru̇menskie /rumensťĕ/ || rumuński || rumen + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu | ||
| + | |- | ||
| + | | ru̇nte /runtĕ/ || okrągły || śdn. runt || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Rûska /Rauskă/ || Rosja || Raus + -skă || por. głuż. Ruska, cz. Rusko | ||
| + | |- | ||
| + | | Rûskie /rausťĕ/ || Rosjanin || niem. Reuße lub psł. *Rusъ + -sťĕ || por. cz./sch. Rus, niem. Reuße, co do -stĕ por. Śosťĕ - Niemiec | ||
| + | |- | ||
| + | | rûskie /rausťĕ/ || rosyjski || rus + -sťĕ || przymiotnik odrzeczownikowy jak wend-wensťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷbá /råibo/ || ryba || psł. *ryba || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷbe /råibĕ/ || rybi || råibo + -ĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷbe dik /råibĕ dik/ || staw do hodowli ryb || råibĕ + dik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷbe kiėcér /råibĕ ťėcer/ || sieć do łowienia ryb || råibĕ + ťėcer || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷbnek /råibnĕk/ || rybak || råibo + -nĕk || słowo poświadczone, być może råibinĕk < *rybenikъ | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷdze /råiʒĕ/ || ryży, rudy || psł. *ryďьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷdze kiunek /råiʒĕ ťünĕk/ || konik polny; szarańcza || råiʒĕ + ťünĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷt /råit/ || ryć || psł. *ryti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | rŷwat /råivăt/ || wyrywać || psł. *ryvati || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 681: | Linia 3271: | ||
|- | |- | ||
| sȧrb /sarb/? || Łużyczanin, także Serb? || psł. *sьrbъ || odbitka łuż. Sorb | | sȧrb /sarb/? || Łużyczanin, także Serb? || psł. *sьrbъ || odbitka łuż. Sorb | ||
| + | |- | ||
| + | | såklî /såklai/ || okulary || psł. *s(t)ьklě, -i z jo-deklinacji || dualis tantum, por. rǫkăv-rǫkovă (koszula) | ||
| + | |- | ||
| + | | såklinek /såklinĕk/ || szklarz || *såklü + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | såklu /såklü/ || szkło || psł. *stьklo, nieregularnie || rozkład poświadczonego såklinĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | sect /sect/ || siec, rąbać || psł. *sěťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sedme /sedmĕ/ || siódmy || psł. *sedmъjь || nie **sidmĕ, bo poświadczono våsmĕ, a nie **vismĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | sekànîcia /sekănaićă/ || siekane mięso || psł. *sěkanica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sekat /sekăt/ || siekać || psł. *sěkati || iteratyw od pośw. sect | ||
| + | |- | ||
| + | | sekiȧra /seťară/ || siekiera || psł. *sěkyra || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sekiàrnîcia /seťărnaićă/ || toporek || seťară + -naićă || poświadczone zapożyczenie do dn.: Zinterneitz (topór) | ||
| + | |- | ||
| + | | seste /sestĕ/ || szósty || psł. *šestъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Siaska /śoskă/ || Niemcy || śdn. Sasse + -ska || nazwa kraju na -skă, por. głuż. Nimska, cz. Německo, sch. Nemačka | ||
| + | |- | ||
| + | | Siaskie /śosťĕ/ || Niemiec || śdn. Sasse + -sťĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | siaskie /śosťĕ/ || niemiecki || śdn. Sasse + -sťĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sidem /sidĕm/ || siedem || psł. *sedmь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sidèmdisiǫt /sidĕmdiśǫt/ || siedemdziesiąt || sidĕm + diśǫt || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sidmàru /sidmărü/ || siedmioro || psł. *sedьmero || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sist /sist/ || sześć || psł. *šestь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sîdlu /saidlü/ || szydło || psł. *šidlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sît /sait/ || szyć || psł. *šiti || poświadczone w 3Sg: sajĕ | ||
|- | |- | ||
| sîve /saivĕ/ || szary || psł. *sivъjь || słowo poświadczone | | sîve /saivĕ/ || szary || psł. *sivъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | skiukànîcia /sťükănaićă/ || zając || psł. *skokanica || poświadczone zapożyczenie do dn.: Zickaneitz |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sluweskiu /slüvesťü/ || słówko || slüvü + -ťü || zdrobnienie poświadczonego slüvü |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sluwisne /slüvisnĕ/ || związany ze słowem, filologiczny || slüvü + -nĕ || złożenie wzorem ros. словесный |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sluwisnek /slüvisnĕk/ || słownik || slüvü + -nĕk || złożenie wzorem pl. słownik |
|- | |- | ||
| − | | | + | | sluwianek /slüv́onĕk/ || Słowianin || psł. *slověnikъ || z /slüvensťĕ/ - słowiański, wzorem ďörconĕk:ďörconi |
| + | |- | ||
| + | | sluwu /slüvü/ || słowo || psł. *slovo || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| smårk /smårk/ || świerk || psł. smъrkъ? || poświadczone w toponimji: Schmarkien | | smårk /smårk/ || świerk || psł. smъrkъ? || poświadczone w toponimji: Schmarkien | ||
|- | |- | ||
| snég /sneg/ || śnieg || psł. *sněgъ || słowo poświadczone | | snég /sneg/ || śnieg || psł. *sněgъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | snezet /snezĕt/ || śnieżyć, padać (o śniegu) || sneg + -ĕt || por. caistĕ-caistĕt, *bel-belĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | snezene /sneznĕ/ || śnieżny || sneg + -nĕ || por. viďėn - vignenĕ | ||
|- | |- | ||
| srebru /srebrü/ || srebro || psł. *sьrebro || słowo poświadczone | | srebru /srebrü/ || srebro || psł. *sьrebro || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| sreda /sredă/ || środa || psł. *serda || słowo poświadczone | | sreda /sredă/ || środa || psł. *serda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sredulete /sredületĕ/ || dzień przesilenia letniego || psł. *serdolětьje || rozkład poświadczonego sredületnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | sreduletne-mand /sredületnĕ-mond/ || czerwiec || sredületnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sreduzîme /sredüzaimĕ/ || dzień przesilenia zimowego || sred- + zaimă + -ĕ || formacja wzorem rekonstruowanego sredületĕ | ||
|- | |- | ||
| sribȧrne /sribarnĕ/ || srebrny, srebrzony || psł. *sьrebrьnъjь || słowo poświadczone | | sribȧrne /sribarnĕ/ || srebrny, srebrzony || psł. *sьrebrьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stade /stodĕ/ || stado || psł. *stado || poświadczone w toponimji: Staddin, Stadin, Stadineitz | ||
| + | |- | ||
| + | | stadnîcia /stodnaićă/ || stadnina || stodĕ + -naićă || poświadczone w toponimji: Stadineitz | ||
| + | |- | ||
| + | | sták /stok/ || kij || śdn. stock || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stanîcia /stonaićă/ || osiedle, kolonja || psł. *stanica || poświadczone w toponimji: Stans, Stameitz, Stoinsch-weg | ||
| + | |- | ||
| + | | stanîste /stonaistĕ/ || obóz, obozowisko || psł. *stanišče || poświadczone w toponimji: Stameist | ||
| + | |- | ||
| + | | stará /storo/ || ostatnia kwadra księżyca || psł. *stara || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stare /storĕ/ || stary || psł. *starъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | starek /storĕk/ || zakwas, zaczyn || psł. *starikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | starîcia /storaićă/ || wyschnięty potok || psł. *starica || poświadczone w toponimji: Storeitz, Starreitz, por. cz. stařice | ||
| + | |- | ||
| + | | starna /stornă/ || strona || psł. *storna || słowo poświadczone, choć zapisy trudne w interpretacji | ||
| + | |- | ||
| + | | starnîste /stornaistĕ/ || partia polityczna, stronnictwo || stornă + -aistĕ || -aistĕ jak w nazwach miejsc, co do storn- por. pol. stronnictwo, cz. strana, sch. stranka, głuż. strona | ||
| + | |- | ||
| + | | starust /storüst/ || starość || storĕ + -üst || złożenie | ||
| + | |- | ||
| + | | starusta /storüstă/ || sołtys || psł. *starosta || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stát /stot/ || stać || psł. *stati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stawet /stovĕt/ || postawić; podstawić || psł. *staviti || poświadczone w 3Sg: stovĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | stawîdle /stovaidlĕ/ || ogrodzone pastwisko; kopka lnu || psł. *stavidlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stȧdzia /staʒ́ă/ || ścieżka || psł. *stьʒa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stȧmil /stamil/ || czmiel || psł. *(š)čьmelь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stefialia /stef́oľă/ || ojczym || śdn. stef + ľoľă, zdysymilowane || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stegnu /stegnü/ || lędźwie, biodro || psł. *stegno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stenîcia /stenaićă/ || pluskwa || psł. *stěnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stepa /stepă/ || szczapa, drzazga || psł. *ščepa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stepiat /steṕăt/ || łupić, rozszczepiać || psł. *ščepjati || poświadczone w 3Sg: steṕă | ||
| + | |- | ||
| + | | stig /stig/ || dwudziestka, dwadzieścia sztuk || szlez-holszt. stieg || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stilena /stilenă/ || cielna (o krowie) || psł. *sъtelenaja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stilet /stilĕt/ || słać (łóżko) || psł. *stьlati, steľǫ || poświadczone w 3Sg: stilĕ; bezokolicznik wyrównany do tematu cz. teraź. | ||
|- | |- | ||
| stiną /stiną/ || szczenię || psł. *ščenę || słowo poświadczone | | stiną /stiną/ || szczenię || psł. *ščenę || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | sukol /süköl/ || sokół || psł. sokolъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) | + | | storét sa /störet să/ || podpierać się || śdn. stüren || poświadczone w 3Sg: störi-să |
| + | |- | ||
| + | | stǫpet /stǫpĕt/ || stąpnąć, wejść || psł. *stǫpiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stǫpá /stǫpo/ || stępa || psł. *stǫpa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | strȧfá /strafo/ || kara, mandat || śdn. strâfe || słowo poświadczone w ASg: strafǫ, ~ą | ||
| + | |- | ||
| + | | strȧfát /strafot/ || karać || śdn. strâfen || słowo poświadczone w 3Sg: strafojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | strȧk /strak/ || osełka || śdn. strâk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | strelet /strelĕt/ || strzelić || psł. *strěliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | strelîka /strelaikă/ || strzelec || psł. *strělika || formacja wzorem bezăt-bezaikă | ||
| + | |- | ||
| + | | striala /stŕolă/ || strzała || psł. *strěla || derywat od strelĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | strîct /straict/ || strzyc || psł. *striťi || poświadczone w 3Sg: straizĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | strîp /straip/ || strup || psł. *strupъ || rozkład poświadczonego straipovă | ||
| + | |- | ||
| + | | strîpave /straipovĕ/ || strupowaty || psł. *strupavъjь || słowo poświadczone w r. ż. straipovă | ||
| + | |- | ||
| + | | strîzwŷ /straizvoi/ || nożyce || psł. *strižьvy || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stuber /stübĕr/? || ogrodzenie || psł. *stoborъ || poświadczone w toponimji: Stabber, por. dłuż. Stobrice, pl. Stobrawa | ||
| + | |- | ||
| + | | stûdinac /staudinăc/ || studnia || psł. *studenьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | stûl /staul/ || krzesło || śdn. stôl || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | subota /sübötă/ || sobota || psł. *sobota || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | suj /süj/ || swój || psł. *svojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sukol /süköl/ || sokół || psł. *sokolъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Sückolofen (<*sokolovъ), Suckolnedüpe (<*sokolьnaja dupa) | ||
| + | |- | ||
| + | | sul /sül/ || sól || psł. *solь || poświadczone w GSg: süle | ||
| + | |- | ||
| + | | sum /süm/ || sum || psł. *somъ || poświadczone nazwisko rodowe: Sohm, Suhm oraz w toponimji: Sohms-feld | ||
| + | |- | ||
| + | | supål /süpål/ || smark || psł. *sopъlь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| sur-mand /sür-mond/ || marzec || śdn. sor + śdn. mând || słowo poświadczone | | sur-mand /sür-mond/ || marzec || śdn. sor + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | sukiėr /süťėr/ || cukier || śdn. sucker || zapożyczenie ze śdn., śdn. -ker -> -ťėr w zasadzie typowe |
| + | |- | ||
| + | | sûchie /saux́ĕ/ || suchy || psł. *suxъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûchiu /saux́ü/ || sucho || psł. *suxo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûká /sauko/ || suka, dziwka || psł. *suka || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | sûkiėr /sauťėr/ || dziwkarz || sauko + -ėr || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | sûkne /sauknĕ/ || sukno || psł. *sukъno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | sûnîcia /saunaićă/ || poziomka || psł. * || poświadczone w l. mn.: saunaică | ||
| + | |- | ||
| + | | sûr /saur/ || ocet || psł. *sûr || poświadczone w GSg: saurau | ||
| + | |- | ||
| + | | sûset /sausĕt/ || suszyć || psł. *sušiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swiǫte /sjǫtĕ/ || święty || psł. *svętъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Swiǫte Ånska /Sjǫtĕ Ånskă/ || dzień św. Jana || psł. *svętъjь, Ånskă ze śdn. || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Swiǫte Tåri Kiėnądzî /Sjǫtĕ Tåri Ťėnąʒai/ || Trzech Króli || psł. *svętyji trьje kъnęʒi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swiǫtu /sjǫtü/ || święto || psł. *svęto || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swîną /svainą/ || świnia, wieprz || psł. *svinę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swîne /svainĕ/ || świński || psł. *svinьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swînewe /svainevĕ/ || wieprzowy || psł. *svinevъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | swînewîna /svainevainǎ/ || wieprzowina || psł. sviňevina || formacja wzorem wieprzowina-wieprzowy z poświadczonego svainevĕ | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==Š== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
| + | |- | ||
| + | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | šabiá? /šob́o/ || łuska rybia || dn. schobben || poświadczone w l.mn.: šobe | ||
| + | |- | ||
| + | | šadá /šodo/ || szkoda, brak, niedostatek || śdn. schâde || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šalia /šoľo/ I || czara, czasza, miska || śdn. schâle || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šaliá /šoľo/ II || flądra || śdn. scholle || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šalka /šolkă/ || czarka, miseczka || šoľo + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šane /šonĕ/ || piękny || dn. schōn || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šanîcia /šonaićă/ || nierządnica || schône + -aićă? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šapat /šopăt/ || stworzyć || śdn. schâpen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šapá /šopo/ || patelnia || śdn. schâpe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šará /šoro/ || smar, dziegieć, smoła || niejasne || słowo poświadczone, obok šorai, ale może to partytyw? | ||
| + | |- | ||
| + | | šarnîcia /šornaićă/ || pojemnik na smar || šoro + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧmá /šamo/ || wstyd || śdn. schâme || zapożyczenie ze śdn., por. poświadczone šaḿo-să | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧmiát sa /šaḿot să/ || wstydzić się || śdn. sik schemen || poświadczone w 3Sg: šaḿo-să | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧnac /šanăc/? || szaniec, okop || niem. Schanze || poświadczone w l.mn.(?): šance | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧpår /šapår/ || pasterz || śdn. schaper || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧpréw stak /šaprev stok/ || kij pasterski || šapår + -ev + stok || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧrp /šarp/ || ostro? || śdn. scharp || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šȧrwŷ /šarvoi/ || nożyce || śdn. schêre || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šeliaste /šeľostĕ/ || zazdrosny, zawistny || śdn. schel + -ostĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šelp /šelp/ || sitowie, trzcina || śdn. schelp || poświadczone w GSg: šelṕo | ||
| + | |- | ||
| + | | šemål /šemål/ || stołek, taboret || śdn. schêmel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šeniån /šeńån/ || goleń, piszczel || śdn. schêne? schênen-bên? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šenkát /šenkot/ || darować, ofiarować || śdn. schenken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šenkiėr /šenťėr/ || szynkarz, właściciel gospody || śdn. schenker || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šenŷ /šenåi/ || obręcz na kole wozu || śdn. schêne || poświadczone w l.mn.: šenvoi | ||
| + | |- | ||
| + | | šikat /šikăt/ || posłać || śdn. schicken || poświadczone w czasie przeszłym: šikol | ||
| + | |- | ||
| + | | šikat pusliád /šikăt püsľod/ || posłać (po kogoś) || šikăt + püsľod || poświadczone w czasie przeszłym: šikol püsľod | ||
| + | |- | ||
| + | | šikat wech /šikăt vex/ || wysłać || šikăt + vex || poświadczone w czasie przeszłym: šikol vex | ||
| + | |- | ||
| + | | šiniát /šińot/ || dziać się || śdn. schên || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šinká /šinko/ || szynka || śdn. schenke || poświadczone jako šinťai, niejasne czy to GSg r.m. na *-u czy GSg r.ż. na *-y | ||
| + | |- | ||
| + | | šipår /šipår/ || żeglarz || dn. Schipper || słowo poświadczone jako šiper, dodatkowo zasymilowane | ||
| + | |- | ||
| + | | šlachtát /šlaxtot/ || ubijać, zarzynać (zwierzę) || niem. schlachten || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šrekat /šrekăt/ || przestraszyć, wystraszyć || śdn. schrecken || czasownik pozbawiony zwrotności do pary z poświadczonym šrekot să | ||
| + | |- | ||
| + | | šrekát sa /šrekot să/ || przestraszyć się || śdn. schrecken || poświadczone w czasie przeszłym: šrekol-să | ||
| + | |- | ||
| + | | šribiát /šrib́ot/ || pisać || dn. schrīben || słowo poświadczone, obocznie srib́ot | ||
| + | |- | ||
| + | | šriwår /šrivår/ || pisarz, kancelista || dn. Schriewer || słowo poświadczone, obocznie srivår | ||
| + | |- | ||
| + | | šumá /šümo/ || piana || śdn. schûm || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šumiat /šüḿăt/ || pienić się || šümo + -ăt || poświadczone w 3Sg: šüḿă | ||
| + | |- | ||
| + | | šupia /šüṕă/ || szufla || śdn. schüppe || słowo poświadczone, obocznie süṕă | ||
| + | |- | ||
| + | | šuriát /šüŕot/ || trzeć || śdn. schüren || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šuwut /šüvüt/ || puchacz || śdn. schûwût || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | šu̇kȧria /šukaŕă/ || taczka || śdn. schûvkarre, schuvekarre || słowo poświadczone, obocznie šükaŕă | ||
| + | |- | ||
| + | | šwadá /švodo/ || pokos, pas skoszonej roślinności || śdn. swâde, pod wpływem niem. || poświadczone w ASg: švodǫ | ||
|} | |} | ||
| Linia 720: | Linia 3576: | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | ták /tok/ || tak, w taki sposób || psł. *tako || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | tám /tom/ || tam || psł. *tamo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tárn /torn/ || wieża; więzienie || śdn. torn || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tárn Bȧbål || wieża Babel || torn + Babål || kalka niem. Turmbau Babel, -el>-ål typowe | ||
| + | |- | ||
| + | | tárk /tork/ || Turek || śdn. Torke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tarkuwe /torťüvĕ/ || tureckie || tork + -üvĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tȧbȧkî /tabaťai/ || tabaka || niem. Tabak + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tȧbleta /tabletă/ || tabletka || niem. Tablette || zapożyczenie z typową asymilacją niem. -e>-ă, nic poza tym | ||
| + | |- | ||
| + | | tå /tå/ || który (zaimek względny) || psł. *tъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåcîka /tåcaikă/ || tkacz || tåkăt + -aikă || słowo poświadczone, zob. tåkăc | ||
| + | |- | ||
| + | | tåde /tådĕ/ || oto || psł. tъde || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tågie /tåďĕ/ || więc, zatem || psł. *tъgdy || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåkac /tåkăc/ || tkacz || psł. *tъkačь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåkat /tåkăt/ || tkać || psł. *tъkati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tål /tål/ || kark || psł. *tylъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåna /tånă/ || tona || por. niem. Tonne || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| tåri /tåri/ || trzy || psł. *tri || słowo poświadczone | | tåri /tåri/ || trzy || psł. *tri || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| tåraj /tåroj/ || troje || psł. *trojь || słowo poświadczone | | tåraj /tåroj/ || troje || psł. *trojь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tåslîwe /tåslaivĕ/ || popędliwy, drażliwy || psł. tъsklivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | teple /teplĕ/ || ciepły || psł. *teplъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tét /tet/ || chcieć || psł. *xъtěti || poświadczone liczne formy: cą, cis, cimĕ, citĕ, tex, texǫ, | ||
| + | |- | ||
| + | | tiåma /ťåmă/ || ciemność || psł. *tьma || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tiåmnu /ťåmnü/ || ciemno || ťåmă + -nü || słowo poświadczone, ale niepewne | ||
| + | |- | ||
| + | | tin /tin/ || cyna || śdn. tinn || zapożyczenie niepoświadczonego słowa ze śdn., tak jak ołów (blij) | ||
| + | |- | ||
| + | | tîd /taid/ || czas || śdn. tîd || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tîchåm /taixåm/ || cicho, powoli || psł. *tixъmъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tîchie /taix́ĕ/ || cichy || psł. *tixъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tîsîna /taisaină/ || cisza || taix́ĕ + -aină || wzorem głuż. ćišina, ros. тишина, z produktywnym -aină | ||
| + | |- | ||
| + | | totèrnîcia /tötĕrnaićă/ || trąbka || dźwiękonaśladowcze || poświadczone zapożyczenie do dn.: Töterneitz | ||
| + | |- | ||
| + | | Trebe /Trebĕ/ || Boże Narodzenie || psł. *terby || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | trepŷ /trepoi/ || schody || śdn treppe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tribne /tribnĕ/ || bożonarodzeniowy || psł. *terbьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tribne-mánd /tribnĕ-mond/ || grudzień || tribnĕ + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | trite /tritĕ/ || trzeci || psł. *tretьjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ || trzynaście || psł. *tri na desęte || słowo poświadczone | | trînácti /trainăcti/, trînádist /trainădist/, trînacte /trainoctĕ/ || trzynaście || psł. *tri na desęte || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | tore /törĕ/ || wtorek || psł. vъtorъjь || słowo poświadczone | + | | tore /törĕ/ I || drugi || psł. *vъtorъjь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | tore /törĕ/ II || wtorek || psł. vъtorъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| tǫcá /tǫco/ || chmura || psł. tǫča || słowo poświadczone | | tǫcá /tǫco/ || chmura || psł. tǫča || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tǫcne /tǫcnĕ/ || pochmurny || psł. *tǫčьnъjь || z poświadczonego tǫcnü | ||
| + | |- | ||
| + | | tǫcnu /tǫcnü/ || pochmurno || psł. *tǫčьno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tufål /tüfål/ || ziemniak || lüneb. tüffel(ken) || zapożyczenie z lokalnego dn., -el>-ål typowe | ||
| + | |- | ||
| + | | tuflek /tüflĕk/ || ziemniaczek || tüfål + -ĕk || zdrobnienie wzorem lüneb. tüffelken | ||
| + | |- | ||
| + | | tuflene /tüflenĕ/ || ziemniaczany || tüfål + -enĕ || przymiotnik wzorem viv'ăs-vivasnenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | tuflîste /tüflaistĕ/ || pole ziemniaków || tüfål + -aistĕ || por. ľån-lanaistĕ, głuż. běrna-běrnišćo i podob. | ||
| + | |- | ||
| + | | tûcet /taucĕt/ || tuczyć || psł. tučiti || poświadczone w 3Sg: taucĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | tûcne /taucnĕ/ || tłusty, tuczny || psł. *tučьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tûk /tauk/ || tłuszcz || psł. *tukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tůcîdle /tåucaidlĕ/ || tłuczek || tåuct + -aidlĕ || nazwa narzędzia z typowym sufiksem -aidlĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | tůct /tåuct/ || tłuc || psł. tьlťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tůknǫt /tåuknǫt/ || uderzyć || psł. *tьlknǫti || poświadczone w 3Sg: tåuknĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | tůste /tåustĕ/ || gruby; gęsty (o chmurze) || psł. *tъlstъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | twiarde /tjordĕ/ || twardy || psł. *tvьrdъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tŷ /tåi/ || ty || psł. *ty || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | tŷkat /tåikăt/ || sadzić || psł. *tykati || poświadczone w 3Sg: tåicĕ | ||
|} | |} | ||
| Linia 756: | Linia 3708: | ||
| waret /vorĕt/ || gotować, warzyć || psł. *variti || słowo poświadczone | | waret /vorĕt/ || gotować, warzyć || psł. *variti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wȧdika /vadikă/ || serwatka || śdn. waddike || dodatkowo zasymilowane poświadczone / | + | | wȧdika /vadikă/ || serwatka || śdn. waddike || dodatkowo zasymilowane poświadczone: vadike |
| + | |- | ||
| + | | wȧchtuwat /vaxtüvăt/ || czuwać, czyhać || śdn. wachten || poświadczone w 3Sg: vaxtojĕ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wȧrá /varo/ || szpada || śdn. were || słowo poświadczone, być może vaŕo |
| + | |- | ||
| + | | wȧrba /varbă/ || wierzba || psł. *vьrba || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrch /varx/ || kupa, górka || psł. *vьrxъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrchne /varxnĕ/ || najwyższy || psł. *vьrxъnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrchuwate /varxüvotĕ/ || napełniony po wierzch, kopiasty || psł. *vьrxovatъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧriát sa /vaŕot să/ || bronić się || śdn. weren || poświadczone w rozkaźniku: vaŕoj să | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrk /vark/ || plaster miodu || śdn. werk/wark || poświadczone w GSg: varťau | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrsak /varsăk/ || wierzch, wierzchołek, szczyt || psł. *vьršьkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrt /vart/ || gospodarz || śdn. wert || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtet /vartĕt/ || wiercić, obracać || psł. *vьrtiti || poświadczone w 3Sg: vartĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtît sa /vartait să/ || wiercić się, obracać się, wirować || psł. *vьrtiti sę || poświadczone w 3Sg: varti să | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtuwa /vartüvă/ || gospodarzowa, gospodyni || vart + -üvă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wȧrtuwat /vartüvăt/ || gospodarować, gospodarzyć || vart + -üvot || poświadczone gerundium: vartüvonĕ | ||
|- | |- | ||
| wȧs /vas/ || wieś || psł. *vьsь || słowo poświadczone | | wȧs /vas/ || wieś || psł. *vьsь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wȧsne /vasnĕ/ || wiejski || vas + -nĕ|| przymiotnik utworzony podobnie jak plaug-plauznĕ |
| + | |- | ||
| + | | wåbrŷ /våbråi/ || brew || psł. *obry || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåbá /våbo/ || oba || psł. *oba || poświadczone w innych formach: vibe, vibemă, våboi, våbüjĕx | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wåda /vådă/ I || woda || psł. *voda || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wådă /vådă/ II || łydka || por. lüneb. Wåd, niem. Wade || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wådna mȧlnîcia /vådnă malnaićă/ || młyn wodny || vådnĕ + malnaićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wådne /vådnĕ/ || wodny || vådă + -nĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wådet /vådĕt/ || wodzić, prowadzić || psł. *voditi || iteratyw od /vist/ poświadczonego w 3Sg: vedĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wågárd /vågord/ || ogród || psł. *ogordъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wågardnek /vågordnĕk/ || ogrodnik || vågord + -nĕk || nazwa zawodu wzorem np. criv-crivnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | wågiul /våďül/ || pustkowie || psł. *ogolь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåchiota /våx́ötă/ || zdrowie || psł. *oxvota || poświadczone w ASg: våx́ötǫ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåchiotne /våx́ötnĕ/ || zdrowy, związany ze zdrowiem || psł. *oxvota || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåchwe /våxvĕ/ || zdrowy || psł. *oxvъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkårst /våkårst/ I || dookoła, wokół (przysłówek) || psł. *okъrstъ || słowo poświadczone, odpowiednik niem. um, herum | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkårst /våkårst/ II || dookoła, wokół (przyimek) || psł. *okъrstъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkàrstnîcia /våkărstnaićă/ || kromka chleba (krajana dookoła bochenka)|| våkårst + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkiėnkiu /våťėnťü/ || okienko || våknü + -ťü || zdrobnienie poświadczonego våknü | ||
| + | |- | ||
| + | | wåkiu /våťü/ || oko || psł. *oko || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wåkninek /våkninĕk/ || szklarz || psł. *okъnenikъ || słowo poświadczone | | wåkninek /våkninĕk/ || szklarz || psł. *okъnenikъ || słowo poświadczone | ||
| Linia 771: | Linia 3783: | ||
|- | |- | ||
| wål /vål/ || wół || psł. *volъ || słowo poświadczone | | wål /vål/ || wół || psł. *volъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wålak /vålăk/ || wołek, byczek? || psł. *volъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåle /vålĕ/ || wołowy, woli || psł. *volьjь || słowo poświadczone, por. vålüvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wålet /vålĕt/ || nalać, wlać || psł. *vъliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåluwe /vålüvĕ/ || wołowy || psł. *volovъjь || słowo poświadczone, por. vålĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåluwîna /vålüvaină/ || wołowina || psł. *volovina || formacja wzorem wołowina-wołowy z poświadczonego vålüvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåluzet /vålüzĕt/ || włożyć || psł. *vъložiti || poświadczone w 3Sg: vålüzĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåmåknǫt /våmåknǫt/ || zamknąć || psł. *vъmъknǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåmącet /våmącĕt/ || zmoczyć (bieliznę i inne pranie) || psł. *vъmęčiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåmerkat /våmerkăt/ || oznaczać, zaznaczać || vå- + śdn. marken~merken || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåmîska /våmaiskă/ || kaftan, kamizelka || śdn. wammis || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wån /vån/ I || on || psł. *onъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wån /vån/ II || na zewnątrz, przecz || psł. *vъnъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåna /vånă/ || na zewnątrz, poza? || psł. *vъně || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wånám /vånom/ || tam, ówdzie || psł. *onamo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wånîdet /vådaidĕt/ || wejść || psł. *vъniti, bezokolicznik w analogji do tematu teraź. || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wånû /vånau/ || na zewnątrz, na dwór || psł. *vъnu || słowo poświadczone, odpowiednik niem. aus, heraus | ||
| + | |- | ||
| + | | wåpak /våpăk/ || znowu; natychmiast || psł. *opako || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåpást sa /våpost să/ || wpaść na coś, do czegoś || psł. *vъpasti sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåpet /våpĕt/ || jazgotać, wrzeszczeć, wykrzykiwać || psł. *vъpiti || poświadczone w 3Sg: våpajĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåpuwadet /våpüvodĕt/ || wprzęgać, zaprzęgać || psł. *vъpovaditi || poświadczone w 3Sg: våpüvodĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåpûs /våpaus/ || ogonek (także u owocu, narzędzia) || psł. opušь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåpûstet /våpaustĕt/ || wpuścić || psł. *vъpustiti || poświadczone w rozkaźniku: våpaust | ||
| + | |- | ||
| + | | wårat /vårăt/ || orać || psł. *orati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wårdát /vårdot/ || stać się, zostać || śdn. werden || słowo poświadczone, Polański sugeruje oboczność va-:vå- | ||
|- | |- | ||
| wås /vås/ || wesz || psł. *vъšь || słowo poświadczone | | wås /vås/ || wesz || psł. *vъšь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wåsa /våsă/ | + | | wåsa /våsă/ || osa || psł. *osa || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wåsac /våsăc/ || oset || psł. *osъtьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsak /våsăk/ || trzmiel czmiel || psł. *osъkъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wåsk /våsk/ || wosk || psł. *voskъ || słowo poświadczone | | wåsk /våsk/ || wosk || psł. *voskъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsla /våslă/ || osełka || psł. *osla || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsme /våsmĕ/ || ósmy || psł. *osmъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåsadet /våsodĕt/ || wsadzić (np. do więzienia) || psł. *vъsaditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåstat /våstăt/ || wstać || psł. *vъstati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåstne /vås(t)nĕ/ || woskowy || psł. *voščьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåstnu /våstnü/ || ostro zakończony kolec || psł. *ostьno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåstruga /våstrügă/ || ostroga (też u koguta) || psł. *ostroga || słowo poświadczone, obocznie być może våstrüg | ||
| + | |- | ||
| + | | wåstruw /våstrüv/ || wyspa rzeczna || psł. *ostrovъ || poświadczone jako toponim (Wüstrow), por. pl. ostrów 'zarośnięta wyspa rzeczna', dłuż. wótšow 'wyspa rzeczna', kasz. òstrów 'wyspa na rzece lub jeziorze' | ||
|- | |- | ||
| Wåstruw /Våstrüv/ || Wüstrow || psł. *ostrovъ || słowo poświadczone | | Wåstruw /Våstrüv/ || Wüstrow || psł. *ostrovъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtåknǫt /våtåknǫt/ || włożyć, wetknąć, wsadzić || psł. *vъtъknǫti || słowo poświadczone, obocznie våtåknĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtruca zena /våtrücă zenă/ || synowa || våtrücă + zenă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtrucak /våtrücăk/ || synek || våtrük + -ăk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtruk /våtrük/ || syn || psł. *otrokъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtruce /wåtrücĕ/ || synowy, należący do syna || psł. *otročьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtŷkat /våtåikăt/ || wtykać || psł. *vъtykati || poświadczone w 3Sg: våtåicĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåtŷn /våtåin/ || płot || psł. *otynь || słowo poświadczone, być może obocznie våtĕn | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwåda /våvådă/ || książę || psł. *vojevoda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwet /våvĕt/ || owinąć, zawinąć || psł. *vъviti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwidcia /våvićă/ || księżna || psł. *vojevodьca || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwlåct /våvlåct/ || nawlec || psł. *vъvelťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåwûzdet /våvauzdĕt/ || okiełznać || psł. *vъ(v)uzditi || poświadczone gerundium: våvauzdenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåz /våz/ || wóz, fura || psł. *vozъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzbet /våzbĕt/ || przybić || psł. *vъzbiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzbust /våzbüst/ || przekłuć, otworzyć || psł. *vъzbosti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzbûdet /våzbaudĕt/ || obudzić || psł. *vъzbuditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdǫt /våzdǫt/ || rozdmuchać, nadmuchać || psł. *vъzdǫti || poświadczone w 3Sg: våzdåmĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdene /våzdenĕ/ || ubranie || psł. *vъzdenьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdét sa /våzdet să/ || ubrać się || psł. *vъzděti sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdewát sa /våzdevot să/ || ubierać się || psł. *vъzděvati sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdráz /våzdroz/ || głos, śpiew; melodia || psł. *vъz(d)razъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdrizȧl /våzdrizal/ || pas, pasek; rzemień || psł. *vъzdьržьlь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzdwîgnǫt /våzdvaignǫt/ || podnieść || psł. *vъzdvignǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzladát /våzlodot/ || naładować, załadować || våz- + lodot || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzlet /våzlĕt/ || nalać, polać || psł. *vъzliti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåznasat /våznosăt/ || podawać ton || psł. *vъznašati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzpîzde /våspaizdĕ/ || tyłek || psł. *vъzpizdьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzpèluzet /våspĕlüzĕt/ || nałożyć || psł. *vъzpoložiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzpirgnǫt /våspirgnǫt/ || pęknąć, rozpęknąć się || psł. *vъzpьrgnǫti || poświadczone w 3Sg: våspirgnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzsadet /våssodĕt/ || nałożyć, nasadzić || psł. *vъzsaditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzt /våst/ || wziąć || psł. *vъzęti, z wyrównaniem || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåztåknǫt /våståknǫt/ || nasadzić, nałożyć || psł. *vъztъknǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåztągnǫt /våstągnǫt/ || wciągnąć || psł. *vъztęgnǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåztrąst /våstrąst/ || wstrząsnąć || psł. *vъztręsti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwadiat /våzvoʒ́ăt/ || wznosić, podnosić || psł. *vъzvaďati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwidet /våzvidĕt/ || podnieść, wznieść || psł. *vъzvoditi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwiǫzat /våzv́ǫzăt/ || podwiązać || psł. *vъzvęzati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwîme /våzvaimĕ/ || rozum || psł. *vъz(v)umьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzwîmet /våzvaimĕt/ || zrozumieć || psł. *vъz(v)uměti || rekonstrukcja czasownika, od którego derywowano våzvaimĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wåzzinet /våzzinĕt/ || spłoszyć, wypłoszyć || psł. *vъzgъnati, z wyrównaniem || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wąze /vązĕ/ || węziej || psł. *ǫže || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | we /vĕ/ || w ciągu, przez, podczas || psł. *o(b) || poświadczone w wyrażeniu vĕ nüc (w ciągu nocy) | ||
| + | |- | ||
| + | | wecet /vecĕt/ || krzyczeć || psł. *věťiti || poświadczone w 3Sg: vecĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wecnek /vecnĕk/ || niższy urzędnik wiejski, goniec || psł. *věťьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wedet /vedĕt/ || wiedzieć || psł. *věděti || poświadczony imiesłów: vedącĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wedru /vedrü/ || pogoda; słońce || psł. *vedro || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wech /vex/ || precz || śdn. wech || słowo poświadczone, odpowiada niem. weg, davon | ||
| + | |- | ||
| + | | wecha /vexă/? || wiązki chróstu, faszyny (u płotu) || psł. *věxa || poświadczone w l. mn.: vexvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wèbriazat /vĕbŕozăt/ || obciąć || psł. *obrězati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wèkrupet /vĕkrüpĕt/ || okropić || psł. *okropiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wèplist /vĕplist/ || opleść || psł. *oplesti || poświadczony imiesłow: vĕplitenă | ||
| + | |- | ||
| + | | wèrǫbet /vĕrǫbĕt/ || obrębić || psł. *orǫbiti || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| Wend /vend/ || Wend, Połabianin || niem. Wend? || z /vensťĕ/ - połabski, wendzki | | Wend /vend/ || Wend, Połabianin || niem. Wend? || z /vensťĕ/ - połabski, wendzki | ||
| + | |- | ||
| + | | Wendliǫdu /Wendľǫdü/ || Wendland, kraj Wendów || Wend + ľǫdü || kalka niem. Wendland | ||
| + | |- | ||
| + | | wenskie /vensťĕ/ || wendzki, połabski || vend + -sťĕ || z poświadczone vensťĕ < *vendьsky | ||
| + | |- | ||
| + | | werne /vernĕ/ || prawdziwy || psł. *věrьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | weslu /veslü/ || wiosło || psł. *veslo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wetàrnîcia /vetărnaićă/ || młyn wietrzny, wiatrak || v́otăr + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiará /v́oro/ || prawda || psł. *věra || rozkład poświadczonego vernă - prawdziwa | ||
| + | |- | ||
| + | | wiater /v́otĕr/ || wiatr || psł. *větrъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wib /vib/ || o, w || psł. *ob || poświadczone w wyrażeniu: vib nidelă | ||
| + | |- | ||
| + | | wibàdî /vibădai/ || resztki słomy, resztki jedzenia(?) || psł. *ob-jědi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibarát /wiborot/ || obronić || wib- + borot || dokonany czasownik do pary z rekonstruowanym /borot/, etymologja /borot/ wzkazuje na istnienie /wiborot/ | ||
| + | |- | ||
| + | | wibartat /vibortăt/ || obrócić, odwrócić || psł. *obortěti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibawet /vibovĕt/ || objawić, odsłonić || psł. *ob(j)aviti || poświadczone w rozkaźniku: vibov | ||
| + | |- | ||
| + | | wibeset /vibesĕt/ || zawiesić; powiesić || psł. *ob(v)ěsiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibet /vibĕt/ || ociosać || psł. *obiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibiád /vib́od/ || śniadanie || psł. *obědъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wibmŷtet /vibmoitĕt/ || wynagrodzić || psł. *ob-mytiti || poświadczony imiesłów: vibmoitenă | ||
| + | |- | ||
| + | | wibrŷt /vibråit/ || skopać, przekopać || psł. *obryti || poświadczone w 3Sg: vibråjĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wicą /vicą/ || owca (jagnię?) || psł. *ovьčę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wice /vicĕ/ || owczy (chlew, ser, mleko) || psł. *ovьčьjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wicene /vicenĕ/ || owczy (o mięsie) || psł. *ovьčenъjь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wicér /vicer/ || wieczór || psł. *večerъ || słowo poświadczone | | wicér /vicer/ || wieczór || psł. *večerъ || słowo poświadczone | ||
| Linia 786: | Linia 4010: | ||
| wicera /viceră/ || kolacja || psł. *večeřa || słowo poświadczone | | wicera /viceră/ || kolacja || psł. *večeřa || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wicia /vićă/ || owca || psł. *ovьca || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | widene /videnĕ/ || odzież, ubranie || psł. *oděnьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wigiėn /viďėn/ || ogień || psł. *ogňь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wignena klesta /vignenă klestă/ || szczypce kowalskie || vignenă + klestă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wignene /vignenĕ/ || ogniowy || psł. *ogňenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wignene kamŷ /vignenĕ komoi/ || krzemień || vignenĕ + komoi || słowo poświadczone, ale w przeciwnym szyku, pewnie przez kalkę | ||
| + | |- | ||
| + | | wiját /vijot/ || wiać || psł. *vějati || poświadczony imiesłów: vijąćă | ||
| + | |- | ||
| + | | wiklip /viklip/ || snop wymłóconej słomy || psł. *oklepъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wikǫset /vikǫsĕt/ || ogryźć || psł. *okǫsiti || poświadczone w 3Sg: vikǫsĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wile /vilĕ/ || wiele, dużo || psł. *velьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilia /viľă/ || wola || psł. voľa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilkamet /vilkomĕt/ || witać || dn. willkamen || poświadczone w czasie przeszłym: vilkăḿol | ||
| + | |- | ||
| + | | wilkie /vilťĕ/ I || wielki, duży || psł. *velikъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilkie /vilťĕ/ II || wielce, bardzo || psł. *veliko || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wilsa /vilsă/ || olsza, olcha || psł. *olьša || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wimûriát /vimauŕot/ || omurować || vib- + mauren || poświadczone w imiesłowie: vimauŕonă | ||
| + | |- | ||
| + | | winia /vińă/ || woń, zapach || psł. *voňa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | winiat /vińăt/ || wygrywać, zyskiwać || śdn. winnen || poświadczone w 2Sg: vińăs | ||
| + | |- | ||
| + | | winiát /vińot/ || pachnieć (ładnie) || psł. *voněti || poświadczone w 3Sg: vińojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | winîcia /vinaićă/ || dyszel || psł. *ojьnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiǫzat /v́ǫzăt/ || wiązać || psł. *vęzati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiper /vipĕr/ || wieprz || psł. *veprь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiprawet /viprovĕt/ || oporządzać gospodarstwo domowe || psł. *opraviti || poświadczone gerundium: viprovenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wirgiat /virďăt/ || chłostać || psł. *vьrgati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wirgnǫt /virgnǫt/ || rzucić || psł. *vьrgnǫti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiriål /viŕål/ || orzeł || psł. *orьlъ || poświadczone, ale w znaczeniu "sęp zajęczy", co jest wątpliwe | ||
| + | |- | ||
| + | | wis /vis/ I || oś || psł. *osь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wis /vis/ II || wszystek || psł. *vьšь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wis tîd /vis taid/ || zawsze, cały czas || vis + śdn. tîd || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisakie /visoťĕ/ || wszelki || psł. *vьšakъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wise /visĕ/ || na pewno || śdn. wisse || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisedȧnisne /visedanisnĕ/ || powszedni, codzienny || psł. *vьšedьnešьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisem /visĕm/ || osiem || psł. *osmь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisèmdisiǫt /visĕmdiśǫt/ || osiemdziesiąt || psł. *osmь desętъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisèmnàdist /visĕmnădist/ || osiemnaście || psł. *osmь na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisèmnacti /visĕmnocti/ || osiemnaście || psł. *osmь na desęte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wisîna /visaină/ || osina || psł. *osina || poświadczone w l. mn.: visainĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | vismàru /vismărü/ || ośmioro || psł. *osmero || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wist /vist/ || wieść || psł. *vesti || poświadczone w 3Sg: vedĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wisŷpet /visåpĕt/ || pocałować || psł. *osypiti || poświadczone w rozkaźniku: visåip | ||
| + | |- | ||
| + | | wisŷpît sa /visåipait să/ || pocałować się || psł. *osypiti sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wit /vit/ || od || psł. *otъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wizsact /vissăct/ || posiekać, pociąć || psł. *jьz-sěťi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiz /viz/ || z (kogo, czego) || psł. *jьz || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wiz dali /viz doli/ || z daleka || psł. *jьz dali || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wizde /vizdĕ/ || wszędzie || psł. *vьsьde || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wîcne /vaicnĕ/ || miejski || vaikă + -nĕ || przymiotnik utworzony wzorem plaug-plauznĕ | ||
|- | |- | ||
| wîdét /vaidet/ || widzieć || psł. *viděti || poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ | | wîdét /vaidet/ || widzieć || psł. *viděti || poświadczone w 2Sg /vaiʒĕs/ | ||
| Linia 794: | Linia 4110: | ||
| wîchår /vaixår/ || wicher || psł. *vixrъ || słowo poświadczone | | wîchår /vaixår/ || wicher || psł. *vixrъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wîka /vaikă/ || miasto || śdn. wîk || słowo poświadczone | + | | wîjàlîcia /vajălaićă/ || sznur, powróz || psł. *vijalica || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wîka /vaikă/ || miasto || śdn. wîk || słowo poświadczone, ale niepewny rodzaj | ||
|- | |- | ||
| wînîća /vainaićă/ || winnica || psł. *vinьnica || słowo poświadczone | | wînîća /vainaićă/ || winnica || psł. *vinьnica || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | wîne /vainĕ/ || winien || psł. *vinьnъjь || słowo poświadczone | + | | wîne /vainĕ/ I || winien || psł. *vinьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | wîne /vainĕ/ || wino || psł. *vino || poświadczone w partytywie /vaină/ | + | | wîne /vainĕ/ II || wino || psł. *vino || poświadczone w partytywie /vaină/ |
|- | |- | ||
| wîne-mand /vainĕ-mond/ || październik || psł. *vino + śdn. mônd || słowo poświadczone | | wîne-mand /vainĕ-mond/ || październik || psł. *vino + śdn. mônd || słowo poświadczone | ||
| Linia 806: | Linia 4124: | ||
| wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | | wînek /vainĕk/ || winowajca, dłużnik || psł. *vinьnikъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wînene /vainenĕ/ || winny, związany z winem || vainĕ + -enĕ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wîsenia /vaiseńă/, wîsîńa /vaisaińă/ || wiśnia (drzewo) || psł. *višeňa, višiňa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wîsét /vaiset/? || wisieć || psł. *visěti || poświadczone w 3Sg: /vaisĕ/ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wîsát /vaisot/ || zwisać? || psł. *visati || poświadczone w 3Sg: /vaisojĕ/ |
|- | |- | ||
| wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ | | wîsná /vaisno/ || wiśnia (owoc) || psł. *višьňa || poświadczone w NPl: /vaisnåi/ | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wît sa /vait să/ || wić się || psł. *viti sę || poświadczony derywat: vajălaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | wlås /vlås/ || włos || psł. *volsъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | wlåsuwate /vlåsüvotĕ/ || włochaty, owłosiony || vlås + -üvotĕ || formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | wǫbål /vǫbål/ || studnia || psł. *ǫbъlь || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wǫborak /vǫbörăk/ || skopek, węborek || psł. *ǫborъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫdrát /vǫdrot/ || lamentować, biadać || śdn. wunderen || poświadczone w 3Sg: vǫdrojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | Wǫger /vǫgĕr/ || Węgier || niem. Ungar lub. psł. *ǫgrъ || pożyczka z niem. lub rekonstrukcja ogólnosłow. etnonimu, -ĕ- wstawne jak w pesĕn | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫgiėl /vǫďėl/ I || węgiel || psł. *ǫglь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫgiėl /vǫďėl/ II || węgieł, kąt, róg || psł. *ǫglъ || poświadczone w toponimji: Fungal, Wungahl | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫgiėlnîste /vǫďėlnaistĕ/ || węglowisko, miejsce na węgiel || psł. *ǫglьnišče || poświadczone w toponimji: Winkeleitz, Fangeleitz, Wankneitzen | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫgior /vǫďör/ || węgorz || psł. ǫgořь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Wǫgioriǫta /Vǫďöŕǫtă/ || Seehausen || psł. *ǫgoręta || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wǫs /vǫs/ || broda || psł. *ǫsъ || słowo poświadczone | | wǫs /vǫs/ || broda || psł. *ǫsъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wǫsànîcia /vǫsănaićă/ || gąsienica || psł. *ǫsěnica || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | wǫsat /vǫsăt/ || wąchać; pachnieć, wydawać woń || psł. vǫšati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫsèpu̇c /vǫsĕpuc/ || golibroda || vǫs + dn. putzen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫsuwate /vǫsüvotĕ/ || brodaty || vǫs + -otĕ || formacja podobna do nügă-nügotĕ, dren-drenüvotĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫtak /vǫtăk/ || wątek (tkacki) || psł. *ǫtъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫzàlene /vǫzălenĕ/ || sękaty?, kolankowaty? || psł. vǫzъlenъjь? || słowo poświadczone, znaczenie całkiem niejasne | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫzål /vǫzål/ || węzeł || psł. *ǫzъlъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫze /vǫzĕ/ I || powróz, sznur || psł. *ǫže || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫze /vǫzĕ/ II || pierzyna; piernat || psł. *ǫže || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫzîca /vǫzaică/ || powrozy, sznury || psł. *ǫžicě || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫzkie /vǫsťě/ || wązki || psł. *ǫzъkъjь || poświadczone w toponimji: Wunski | ||
| + | |- | ||
| + | | wǫzla /vǫzlă/ || kolanko źdźbła || psł. *vǫzъlę || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| wréch /vrex/ || orzech || psł. *orěxъ || słowo poświadczone | | wréch /vrex/ || orzech || psł. *orěxъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | wrisîka /vrisaikă/ || borówka, czarna jagoda || psł. *versika || poświadczone w l. mn.: v |
| + | |- | ||
| + | | writene /vritenĕ/ || wrzeciono || psł. *verteno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wu̇nkȧr /vunkar/ || kosz wozowy, półkoszki || śdn. woen-kar || słowo poświadczone, może vǫkar? | ||
| + | |- | ||
| + | | wûcet /vaucĕt/ || uczyć, przyzwyczajać || psł. *učiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûcîka /vaucaikă/ || nauczyciel || vauc- od vaucĕt + -aikă || złożenie wzorem bezaika, låzaika | ||
| + | |- | ||
| + | | wûcnek /vaucnĕk/ || uczeń || vauc- od vaucĕt + -nĕk || złożenie wzorem ros. ученикъ | ||
| + | |- | ||
| + | | wûchiu /waux́ü/ || ucho || psł. *uxo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûja /vaujă/ || wuj, brat matki || psł. *uja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûjewka /vaujefkă/ || ciotka, siostra matki || psł. *ujevъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûl /vaul/ || ul || psł. *ulь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûsne /vausnĕ/ || skóra || psł. *usno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûsnene /vausnenĕ/ || skórzany || vausnĕ + -enĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûsta /vaustă/ || usta || psł. *usta || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wûstene /vaustenĕ/ || ustny || vaustă + -enĕ || wybrano -enĕ dla uniknięcia homofonji z vausnĕ - skóra | ||
| + | |- | ||
| + | | wûzda /vauzdă/ || uzda || psł. *uzda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wůce /våucĕ/ || wilczy || våuk + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | wůcka /våuckă/ || wilk, wilczek || psł. *vьlkъ + -ka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wůk /våuk/ || wilk || psł. *vьlkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wůná /våuno/ || wełna || psł. *vьlna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wůnene /våunenĕ/ || wełniany || psł. *vьlněnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | wŷsukie /voisüťĕ/ || wysoki || psł. *vysokъjь || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
| Linia 833: | Linia 4233: | ||
|- | |- | ||
! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ! połabski !! polski !! etymologja !! uzasadnienie | ||
| + | |- | ||
| + | | za /zo/ || za, dla || psł. *za || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zabá /zobo/ || żaba || psł. *žaba || słowo poświadczone | | zabá /zobo/ || żaba || psł. *žaba || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zabet /zobĕt/ || zapomnieć || psł. *zabyti || rozkład poświadczonego zobåit să | ||
|- | |- | ||
| zabka /zopkă/ || żaba drzewna, rzekotka || psł. *žabъka || słowo poświadczone | | zabka /zopkă/ || żaba drzewna, rzekotka || psł. *žabъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zablǫdet /zoblǫdĕt/ || zabłądzić || psł. *zablǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: zoblǫdål | ||
| + | |- | ||
| + | | zabŷt sa /zobåit să/ || zapomnieć się || psł. *zabyti sę || poświadczone w czasie przeszłym: zobål-să | ||
| + | |- | ||
| + | | zadȧrát /zodarot/ || zadzierać || psł. *zadirati || poświadczony imiesłów: zadarăjącĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zadewát /zodevot/ || przeszkadzać || psł. *zaděvati || poświadczone gerundium: zodevonĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zadust /zodüst/ || nieuprzejmość, niegrzeczność || psł. *žadostь || rozkład poświadczone zodüstaivĕ, por. dł. žadosć | ||
| + | |- | ||
| + | | zadustîwe /zadüstaivĕ/ || nieuprzejmy, niegrzeczny || psł. *žadostivъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zagàwîcia /zogăvaićă/ || pokrzywa || psł. *žagavica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zagî /zoďai/ || piła || śdn. sâge || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zając /zojąc/ || zając || psł. zajęcь || słowo poświadczone | | zając /zojąc/ || zając || psł. zajęcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zającak /zojącăk/ || zajączek || psł. zajęčьkъ || poświadczone w l. mn.: zojącťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zajûtȧrne /zojautarnĕ/ || poranny || psł. *zajutrьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zajûtra /zojautră/ || rano, z rana || psł. *za jutra || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zaká /zoko/ || rzecz || śdn. sâke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zawicera /zoviceră/ || wieczorem, pod wieczór || psł. *za večera || formacja analogiczna do zojautră | ||
| + | |- | ||
| + | | zawicirne /zovicernĕ/ || wieczorny || psł. *zavečerьnъjь || formacja analogiczna do zojautarnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zaká /zoko/ || rzecz || śdn. sâke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zát /zot/ || nasienie || śdn. sât || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧlą /zalą/ || wyka || psł. zьlę?? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧlwȧja /zalvajă/ || szałwia || śdn. salwie || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧn /zan/ || żniwo || psł. *žьnь || poświadczone w l. mn.: zanai | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧne /zanĕ/ || żyła || śdn. sane + -åi || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧnîsne /zanaisnĕ/ || żniwny || psł. *žьnьšьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧnîsne-mánd /zanaisnĕ-mond/ || sierpień || zȧnîsne + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧrat /zarăt/ || patrzeć || psł. *zьrěti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧriadle /zaŕodlĕ/ || lustro || psł. *zьrědlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧwat /zavăt/ || żuć || psł. *žьvati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧzana råná /zazonă råno/ || oparzenie || zazonĕ + råno || kalka niem. Brandwunde, por. głuż. wopalna rana | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧzànîcia /zazănaićă/ || zgorzel || zazonĕ + -aićă || formacja podobna do sekănaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | zȧzat /zazăt/ || palić, opalać, spalać || psł. *žьžati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zågle /zåglĕ/ || zły, rozgniewany || psł. *žьglъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zåglît sa /zåglait să/ || złościć się, gniewać się || zåglĕ + -ait să || czasownik na -ĕt | ||
| + | |- | ||
| + | | zåmela /zåmelă/ || bułka || śdn. sêmele || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zåwat /zåvăt/ || wołać, przywoływać || psł. *zъvati || poświadczone w 3Sg: züvĕ | ||
|- | |- | ||
| ząt /ząt/ || zięć || psł. *zętь || słowo poświadczone | | ząt /ząt/ || zięć || psł. *zętь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zątek /zątĕk/ || pan młody || psł. *zętikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zelǫd /zelǫd/ || żołądź || psł. *želǫdь || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zena /zenă/ || żona, także kobieta || psł. *žena || słowo poświadczone | | zena /zenă/ || żona, także kobieta || psł. *žena || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | zerawac /zerovăc/ || żarzący się popiół || psł. *žeravьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | zewarnak /zevornăk/ || skowronek || psł. *ževornъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | zewat /zevăt/ || ziewać || psł. *zěvati || poświadczone w 3Sg: zevă (albo zevĕ) |
| + | |- | ||
| + | | ziarnu /źornü/ || ziarno || psł. *zьrno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zil /zil/ || lina || śdn. sîl || poświadczone w l. mn.: zilåi | ||
| + | |- | ||
| + | | zile /zilĕ/ || trawa || psł. *zelьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ziliazene /ziľozenĕ/ || żelazny || ziľozü + -enĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ziliazu /ziľozü/ || żelazo || psł. *želězo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zimia /ziḿă/ || ziemia || psł. *zemьja || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zimne /zimnĕ/ || ziemny, z ziemi || psł. *zemьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zimnek /zimnĕk/ || duch ziemny, podziemny duszek || psł. *zemьnikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zip /zip/ || mydło || śdn. sêpe || poświadczone w GSg: ziṕau | ||
| + | |- | ||
| + | | zizîcka /zizaicka/ || kukułka || psł. *žežičьka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîbår /zaibår/ || żubr || psł. *zǫbr, odnosowione || poświadczone w toponimji w złożeniu: Suberitz-feld (<*zubrica) | ||
|- | |- | ||
| zîd /zaid/ || Żyd || psł. *židъ || słowo poświadczone | | zîd /zaid/ || Żyd || psł. *židъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîdé /zaide/ || struny (skrzypcowe) || śdn. seide || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîduwskie /zaidüfsťĕ/ || żydowski || zaid + -üv- + -sťĕ || złożenie, por. pol. żydowski, cz. židovský, głuż. židowski | ||
| + | |- | ||
| + | | zîma /zaimă/ || zima || psł. *zima || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zîma-mand /zaimă-mond/ || listopad || psł. *zima + śdn. mând || słowo poświadczone | | zîma-mand /zaimă-mond/ || listopad || psł. *zima + śdn. mând || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîmiana /zaiḿonă/ || gorączka, dreszcze || psł. *ziměna || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîmne /zaimnĕ/ || zimny || zaimă + -nĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîmnu /zaimnü/ || zimno || zaimă + -nü || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zît /zait/ || żyć || psł. *žiti || poświadczone w 3Sg: zaivĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zîtkiu /zaitťü/ || ziarnko zboża || zaitü + -ťü || poświadczone w l. mn.: zaitkă | ||
| + | |- | ||
| + | | zîtne /zaitnĕ/ || zbożowy, na zboże || zaitü + -nĕ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zîtu /zaitü/ || zboże || psł. *žito || słowo poświadczone | | zîtu /zaitü/ || zboże || psł. *žito || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | zîwat /zaivăt/ || życie; ciało; brzuch || psł. *životъ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | zîwåtak /zaivåtăk/ || serce || psł. *životъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zîwe /zaivĕ/ || żywy || psł. *živъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zlåd /zlåd/ || grad || psł. *želdь? *želdъ? || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zlåta /zlåtă/ || złoto || psł. *zolto || słowo poświadczone | | zlåta /zlåtă/ || złoto || psł. *zolto || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | zlåtene /zlåtenĕ/ || złoty, złocony || psł. *zoltenъjь || słowo poświadczone | + | | zlåtene /zlåtenĕ/ || złoty, złocony || psł. *zoltenъjь || słowo poświadczone, Polański się waha, być może zlåtnĕ |
| + | |- | ||
| + | | zmėjek /zmėjĕk/ || padalec || psł. *zmijikъ || słowo poświadczone, choć niepewne | ||
| + | |- | ||
| + | | znajemne /znojemnĕ/ || znany || psł. *znajemьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | znát /znot/ || znać || psł. *znati || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| zǫb /zǫb/ || ząb || psł. *zǫbъ || słowo poświadczone | | zǫb /zǫb/ || ząb || psł. *zǫbъ || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | zǫbne /zǫbnĕ/ || zębny, zębowy || zǫb + -nĕ || przymiotnik jak plaug-plauznĕ |
| + | |- | ||
| + | | zǫbnar /zǫbnăr/ || dentysta || zǫbnĕ + -ăr || złożenie na wzór grex-gresnăr, por. głuż. zubar | ||
| + | |- | ||
| + | | zǫbne lekar /zǫbnĕ lekăr/ || dentysta || zǫbnĕ + lekăr || złożenie, kalka niem. Zahnarzt, por. głuż. zubny lěkar | ||
| + | |- | ||
| + | | zǫdlet /zǫdlĕt/ || żądlić || zǫdlü + -ĕt || czasownik od poświadczonego słowa: zǫdlü | ||
| + | |- | ||
| + | | zǫdlu /zǫdlü/ || żądło || psł. *žędlo || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zriba /zribǎ/ || źrebię || psł. *žerbę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zribac /zribǎc/ || młody (roczny) koń || psł. *žerbьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zribîcia /zribaićǎ/ || młoda (roczna) klacz || psł. *žerbica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zunet /zünĕt/ || dzwonić || psł. *zvoniti || poświadczone w 3Sg: zünĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zûk /zauk/ || żuk || psł. *žukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zůc /zåuc/ || żółć (wydzielina wątrobowa) || psł. *žьlčь || poświadczony rdzeń zåuk- w zåuknĕ; por. dłuż. žołc, głuż. žołč | ||
| + | |- | ||
| + | | zůknǫt /zåuknǫt/ || żółknąć || psł. *žьlknǫti || poświadczone w 3Sg: zåuknĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zwȧnet /zvanĕt/ || dźwięczeć, dzwonić || psł. zvьniti || poświadczone w 3Sg: zvanĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | zwån /zvån/ || dźwięk || psł. *zvonъ || słowo poświadczone (Schleicher) | ||
| + | |- | ||
| + | | zwenu /zvenü/ || dzwono || psł. *zveno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | zŷbat /zåibăt/ || kołysać || psł. *zybati || poświadczone w rozkaźniku: zåib | ||
| + | |- | ||
| + | | zŷbát sa /zåibot să/ || bujać się || psł. *zybati sę || poświadczone w 3Sg: zåibi-să | ||
| + | |- | ||
| + | | zŷbka /zåipkă/ || kołyska || psł. *zybъka || słowo poświadczone | ||
|} | |} | ||
Aktualna wersja na dzień 15:52, 26 wrz 2020
WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK
SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI
Spis treści
O słowniku
Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimji, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim.
Za literacki został wzięty djalekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/.
Wymowa i ortografja
W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografji.
| /i/ = i = i | /ü/ = y = u | /u/ = u = u̇ | |
| /ė/ = e = ė | |||
| /e/ = ɛ = e, é | /ö/ = œ = o | /o/ = ɔ = a, á | |
| /a/ = a = ȧ | /å/ = ɒ = å |
| /ĕ/ = ə = è, e |
| /ă/ = ɐ = à, a |
Znaki é oraz á oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki à oraz è oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki a oraz e na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną.
| /ai/ = ai = î | /åi/ = ɒi = ŷ | /oi/ = oi = ŷ | /au/ = au = û | /åu/ = ɒu = ů |
Dyftong /oi/ jest alofonem /åi/ po spółgłoskach wargowych.
| /ą/ = ã = ą | /ǫ/ = ɔ̃ = ǫ |
| Wargowe | Dziąsłowe | Zadziąsłowe | Palatalne | Postpalatalne | Miękko- podniebienne |
Krtaniowe | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zwarte | /p/ = p = p | /ṕ/ = pʲ = pi | /t/ = t = t | /ť/ = tʲ = ti, ki | /k/ = k = k | ||||
| /b/ = b = b | /b́/ = bʲ = bi | /d/ = d = d | /ď/ = dʲ = di, gi | /g/ = ɡ = g | |||||
| Afrykaty | /c/ = t͡s = c | /ć/ = t͡sʲ = ci | |||||||
| /ʒ/ = d͡z = dz | /ʒ́/ = d͡zʲ = dzi | ||||||||
| Szczelinowe | /f/ = f = f | /s/ = s = s | /š/ = ʃ = š | /ś/ = sʲ = ś | /x́/ = xʲ = chi | /x/ = x = ch | /h/ = h = h | ||
| /v/ = v = w | /v́/ = vʲ = wi | /z/ = z = z | /ź/ = zʲ = zi | ||||||
| Nosowe | /m/ = m = m | /ḿ/ = mʲ = mi | /n/ = n = n | /ń/ = nʲ = ni | |||||
| Boczne | /l/ = l = l | /ľ/ = lʲ = li | |||||||
| Drżące | /r/ = r = r | /ŕ/ = rʲ = ri | |||||||
| Półsamogłoski | /j/ = j = j | ||||||||
Docelowa ortografja ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologją, czyli np. /defkă/ = dewka.
Rozróżnienie di/gi oraz ti/ki ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = giora, /ďolü/ = dialu, /ťostü/ = tiastu, /ťölü/ = kiolu.
Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy w tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = swiat - świat, /no svăte/ = na swàte - na świecie.
A
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| a /ă/ | a, lecz | psł. *a | słowo poświadczone |
| aberhîd /oberhaid/ | dzierżawca rządowy | śdn. overheit | słowo poświadczone |
| agát sa /ogot să/ | podobać się | śdn. hagen | poświadczone w 3Sg: ogăji-să |
| akî /oťai/ | szydełko? | śdn. hake + -åi | słowo poświadczone |
| alȧja /olajă/ | olej | śdn. oli(g)e | słowo poświadczone |
| alȧnt /olant/ | głowacz (ryba) | śdn. âlant | słowo poświadczone |
| aliat /oľăt/ | iść po coś, brać coś | śdn. holen | poświadczone w 3Sg: oľă |
| amår /omår/ | młot | śdn. hamer | słowo poświadczone |
| amél /omel/ | skop (wykastrowany baran) | śdn. hamel | słowo poświadczone |
| apá /opo/ | małpa | śdn. âpe | słowo poświadczone |
| apat /opăt/ | mieć nadzieję, ufać | śdn. happen~hoppen | poświadczone w 1Sg: opăm |
| ará /oro/ | prostytutka, dziwka | śdn. hore | poświadczone w ASg: orǫ |
| ás /os/ | padlina, ścierwo, przynęta?? | śdn. âs | poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum |
| atát /otot/ | nienawidzić | śdn. haten | poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ |
| awka /ofkă/ | jastrząb | lüneb. håfk(e) | słowo poświadczone, być może afka |
| azŷ /ozåi/ | uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? | śdn. ose + -åi | słowo poświadczone |
Ȧ
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ȧgát /agot/ | chronić, oszczędzać | śdn. hegen, heien | słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
| ȧchtér /axter/ | tył | śdn. achter | rozkład złożenia /axterskă/ |
| ȧchterskie /axtersťĕ/ | tylny | śdn. achter + psł. *-ьskъjь | słowo poświadczone w r. żeńskim |
| Ȧlbȧnîja /Albanajă/ | Albanja | por. niem. Albanien, końcówka -ajă | zapożyczenie z niemieckiego |
| ȧlbȧnskie /albansťĕ/ | albański | Albanajă + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy państwa |
| ȧlbȧrga /albargă/ | oberża, gospoda | śdn. herberge | słowo poświadczone |
| ȧltitŷ /altitåi/ | zawsze | śdn. alletiden | słowo poświadczone |
| ȧmén /amen/ | amen | śdn. amen | słowo poświadczone |
| Ȧrmenîja /Armenajă/ | Armenja | por. niem. Armenien, końcówka -ajă | zapożyczenie z niemieckiego |
| ȧrmenskie /armensťĕ/ | ormiański, armeński | Armenajă + -sťĕ | typowy przymiotnik na -sťĕ |
Å
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| Åns, Ånsa /Åns(ă)/ | Jan | śdn. Hans | słowo poświadczone |
| Ånska /Ånskă/ | Janek | śdn. Hans + psł. *-ъka | słowo poświadczone |
B
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| babá /bobo/ | baba, stara kobieta | psł. *baba | słowo poświadczone |
| babka /bopkă/ | akuszerka, położna | psł. *babъka | słowo poświadczone |
| bagnîna /bognaină/ | bagnisko | psł. *bagnina | poświadczone w toponimji: Bonnein |
| bagne /bognĕ/ | bagno | psł. *bagno | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
| barane /boronĕ/ | obrona | gerundium od /borot/ | słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) |
| barát /borot/ | bronić | psł. *ob-varati, zreanalizowane | poświadczone w rozkaźniku: boroj |
| bardŷnia /bordåińă/ | siekiera | psł. *bordyňa | słowo poświadczone |
| bardzia /borʒ́ă/ | brózda | psł. *borzda | słowo poświadczone |
| Barlen /borlĕn/? | Berlin | psł. *bъrlinъ? | rekonstrukcja |
| barna /bornă/ | brona | psł. *borna | słowo poświadczone |
| barnu /bornü/ | ił, glina | psł. *bъrno | poświadczone w toponimji: Barneitz (<*bъrnišče) |
| bart /bort/ | barć | psł. *bъrtь | poświadczone w toponimji w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
| bartnek /bortnĕk/ | bartnik | bort + -nĕk | z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
| barš /borš/ | okoń | por. niem. Barsch | słowo poświadczone |
| bȧba /babă/ | babka, babcia | słownictwo dziecięce | słowo poświadczone |
| bȧckie /baťĕ/ | troszkę | zdrobnienie od baťĕ? | słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ |
| bȧdål /badål/ | kat, oprawca | śdn. bodel | słowo poświadczone |
| bȧdån /badån/ | kadź, zbiornik | śdn. boden | słowo poświadczone |
| bȧdiane /baďonĕ/ | modlitwa | baďot + 'onĕ | gerundium od poświadczonego baďot |
| bȧdiannek /baďonĕk | modlitewnik | baďonĕ + -nĕk | formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
| bȧdiát /baďot/ | modlić się | beden | słowo poświadczone |
| bȧkie /baťĕ/ | trochę | por. szlez.-holszt. betken | słowo poświadczone |
| bȧlȧja /balajă/ | miednica, balia, ceber | śdn. balleie | słowo poświadczone |
| bȧn /ban/ | strych | śdn. bon | słowo poświadczone |
| bȧnkî /banťai/ | ławka | śdn. banke | słowo poświadczone |
| bȧrgiėr /barďėr/ | mieszczuch | śdn. borger | słowo poświadczone |
| bȧrwin /barvin/ | wódka | śdn. brannewîn | słowo poświadczone |
| bȧt /bat/ | przykazanie | śdn. bot | słowo poświadczone |
| båla /bålă/ | byk | śdn. bulle | słowo poświadczone |
| båz /båz/ | bez | psł. *bъzъ | słowo poświadczone |
| bedet /bedĕt/ | prosić, błagać | śdn. beden | poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ |
| bek /bek/ | strumień | śdn. beke | słowo poświadczone |
| bél /bel/ | biel | psł. *bělь | rozkład poświadczonego belĕt |
| belet /belĕt/ | bielić ubrania | psł. *běliti | słowo poświadczone |
| ber /ber/ | niedźwiedź | śdn. bâr | słowo poświadczone |
| bet sa /bet să/ | bać się | psł. *bojati sę | słowo poświadczone |
| betrat /betrăt/ | ulepszyć | śdn. beteren | słowo poświadczone |
| bezat /bezăt/ | biec, biegać | psł. *běžati | słowo poświadczone |
| bezîka /bezaikă/ | goniec, biegacz | psł. *běžika | słowo poświadczone |
| bikac /bikăc/ | dzięcioł | śdn bicken + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
| bialak /b́olăk/ | białko jajka; białko | psł. *bělъkъ | słowo poświadczone |
| biale /b́olĕ/ | biały | psł. *bělъjь | słowo poświadczone |
| Bialèrûska /B́olĕrauskă/ | Białoruś | b́olĕraus + -skă | por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko |
| bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ | białoruski | b́olĕraus + -sťĕ | przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ |
| bialèrûs /b́olĕraus/ | Białorusin | b́olĕ + raus | por. biał. беларус, cz. Bělorus |
| biardu /b́ordü/ | klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha | psł. *bьrdo | słowo poświadczone |
| bigrȧft /bigraft/ | pogrzeb | śdn. bîgraft | słowo poświadczone |
| biûcet /b́aucĕt/ | szczekać | dźwiękonaśladowcze? | poświadczone w 3Sg: b́aucĕ |
| biûcîka /b́aucaikă/ | szczekacz | b́aucĕt + -aikă | formacja z produktywnyk -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
| bît /bait/ | bić | psł. *biti | słowo poświadczone |
| blave /blovĕ/ | niebieski | śdn. blawe | słowo poświadczone |
| blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ | robaczek świętojański | blanťă + psł. *žužalica | słowo poświadczone |
| blåcha /blåxă/ | pchła | psł. *blъxa | słowo poświadczone |
| blåse /blåsĕ/ | pchli | blåxă + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. |
| blåsa mîska /blåsă maiskă/ | pchli targ | blåsĕ + maiskă | kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn |
| blåne /blånĕ/ | błonie | psł. *bolnьje | słowo poświadczone |
| blåtu /blåtü/ | błoto | psł. *bolto | poświadczone w toponimji: Platjei, Plaut |
| blij /blij/ | ołów | śdn. bli(g) | poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
| blijene /blijenĕ/ | ołowiany, ołowiowy | śdn. bli(g) + -enĕ | złożenie |
| blinskat /blinskăt/ | kołysać | ??? | słowo poświadczone |
| bliǫdat /bľǫdăt/ | śnić | psł. *blędati | poświadczone w 3Sg: bľǫdă |
| blîzą /blaizą/ | bliźnię (chłopiec) | psł. *bližę | słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
| blîzek /blaizĕk/ I | blizko | psł. *blizъko | słowo poświadczone |
| blîzek /blaizĕk/ II | znajomy | psł. *blizokъ | poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
| blîzîcia /blaizaićă/ | bliźnię (dziewczę) | psł. *bližica | słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
| blîzkje /blaisťĕ/ | blizki | psł. *blizъkъjь | według poświadczonego /blaizĕk/ - blizko |
| blǫdet /blǫdĕt/ | błądzić | psł. *blǫditi | poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål |
| bober /böbĕr/ | bóbr | psł. *bobrъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
| bobre /böbrĕ/ | bobrzy | böbĕr + -ĕ | poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) |
| bogát /bögot/ | skręgać | śdn. bögen | słowo poświadczone |
| bogiėl /böďėl/ | strzemię | śdn. bögel | słowo poświadczone |
| bor /bör/ | chłop, rolnik | śdn. bûr | słowo poświadczone |
| boret /börĕt/ | szczekać | psł. *boriti? | poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ |
| bose /bösĕ/ | bosy | psł. bosъjь | słowo poświadczone |
| boze /bözĕ/ | zły | śdn. böse | dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
| bǫbån /bǫbån/ | bęben | psł. *bǫbъnъ | słowo poświadczone |
| bǫcet /bǫcĕt/ | ryczeć | psł. bǫčiti | słowo poświadczone |
| bǫkar /bǫkăr/ | bączek (ptak) | psł. *bǫkařь | słowo poświadczone |
| brak /brok/ | nieużytek, odłóg | śdn. brake | słowo poświadczone |
| brat /brot/ I | brat | psł. *bratъ | słowo poświadczone |
| brat /brot/ II | brać | psł. *bьrati | poświadczone w 3Sg: berĕ |
| bratac /brotăc/ | brat, braciszek | brot + -ăc | słowo poświadczone |
| bratȧcak /brotacăk/ | braciszek | brot + -acăk | słowo poświadczone |
| brȧdá /brado/ | pieczeń | śdn. brade | słowo poświadczone |
| bråwŷ /bråvoi/ | brwi | psł. *brъvi | słowo poświadczone |
| brącet /brącět/ | brzęczeć | psł. *bręčěti | poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
| brącîka /brącaikă/ | harfa (żydowska?) | psł. *bręčika | słowo poświadczone |
| brést /brest/ | wiąz | psł. *brest | poświadczone w toponimji: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
| breza /breză/ | brzoza | psł. *berza | słowo poświadczone |
| brezuwe /brezüvĕ/ | brzozowy | breză + -üvĕ | złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
| brig /brig/ | brzeg | psł. *bergъ | słowo poświadczone |
| brizîna /brizaină/ | brzezina, las brzozowy | breză + -aină | poświadczone w LSg: brizaină |
| brizne /briznĕ/ | brzegowy | brig + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| brîtka /braitkă/ | czapka | śdn. breit?? | słowo poświadczone |
| brod /bröd/ | bród | psł. *brodъ | poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
| broda /brödă/ | podbródek | psł. *borda | słowo poświadczone |
| brodawîcia /brödavaićă/ | brodawka | psł. *bordavica | słowo poświadczone |
| brudegȧm /brüdegam/ | małżonek, mąż | śdn. brüdegam | słowo poświadczone |
| brudek /brüdĕk/ | brodzik | psł. *brodikъ? | poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
| bruder /brüdĕr/ | żebrak | śdn. broder | słowo poświadczone |
| bruderŷnka /brüderåinkă/ | żebrak | śdn. broder + -åinkă | słowo poświadczone, Polański rekonstruuje brüderainkă |
| bruderska /brüderskă/ | żebraczka | śdn. broder + -skă | słowo poświadczone |
| bruga /brügă/ | most | śdn. brügge | słowo poświadczone |
| bruk /brük/ | użycie | śdn. brük | słowo poświadczone |
| brukaza /brükoză/ | spodnie | śdn. brôkhôse | słowo poświadczone |
| brukát /brükot/ | używać | śdn. brüken | słowo poświadczone |
| brut /brüt/ | panna młoda | śdn. brüt | słowo poświadczone |
| brûd /braud/ | brud | psł. *brudъ | poświadczony w toponimji: Braud, Braude |
| brûne /braunĕ/ | brązowy | śdn. brûn | zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny |
| brŷsat /bråisăt/ | skrobać (rybę) | psł. *brysati | poświadczone w 3Sg: brăisĕ |
| bub /büb/ | fasola | psł. *bobъ | słowo poświadczone |
| bucka /bückă/ | leń, próżniak | ? | słowo poświadczone |
| budąca mûchá /büdącă mauxo/ | bąk, giez | psł. *bodǫťaja muxa | słowo poświadczone |
| Bug /Büg/ | Bóg | psł. *bogъ | słowo poświadczone |
| bukwŷ /bükvoi/ | książka | śdn. bôk | słowo poświadczone |
| bul /bül/ | ból | psł. *bolь | poświadczony czasownik pochodny: bülĕ |
| bulet /bülĕt/ | boleć | psł. *bolěti | poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
| bust /büst/ | kłuć, przebijać; żądlić | psł. *bosti | słowo poświadczone |
| buwát /büvot/ | budować | śdn. buwen | słowo poświadczone |
| Buzac /Büzăc/ | Bóg | psł. *božьcь | słowo poświadczone |
| Buzȧcak /Büzacăk/ | Bóg | psł. *božьčьkъ | słowo poświadczone |
| Buza Matî /büză motai/ | Matka Boża | psł. *božьja mati | słowo poświadczone |
| buzą /büzą/ | obraz święty | psł. *božę | słowo poświadczone |
| Buze /Büzĕ/ | Boży | psł. Božьjь | słowo poświadczone |
| Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ | Syn Boży | psł. Božьjь Otrokъ | słowo poświadczone |
| Buźǫtkiu /büźǫtťü | obrazek święty | psł. *božętъko | słowo poświadczone |
| bu̇k /buk/ | piasta | śdn. bûk | słowo poświadczone |
| bu̇ntie /bunťĕ/ | kolorowy, pstrokaty | śdn. bunt | słowo poświadczone |
| bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ | pstrąg | bunťă + råibo | słowo poświadczone |
| bûd /baud/ | szyling | śdn. butken | słowo poświadczone |
| bûk /bauk/ | buk | psł. *bukъ | słowo poświadczone |
| bûkiuwe /bauťüvĕ/ | bukowy | bauk + -üvĕ | złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
| bŷstre /boistrĕ/ | szybki, bystry | psł. *bystrъjь | poświadczone w toponimji: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
| bŷt /boit/ | być | psł. *byti | słowo poświadczone |
C
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| cád /cod/ | dym; sadza; kopeć | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
| cadet /codĕt/ | kurzyć, dymić | psł. *čadъ | słowo poświadczone |
| carne /cornĕ/ | czarny | psł. *čьrnъjь | słowo poświadczone |
| casá /coso/ | miska, czasza | psł. *čaša | słowo poświadczone |
| caska /coskă/ | miseczka | coso + -kă | zdrobnienie z przyrostkiem -kă |
| cȧbår /cabår/ | ceber | psł. *čьbъrъ | słowo poświadczone |
| cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ | kościelny | carťai + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| cȧrkî /carťai/ | kościół, także cmentarz przykościelny | psł. *cьrky | słowo poświadczone |
| cȧrkwîcia /carkvaićă/ | kaplica | psł. *cьrkъvica | słowo poświadczone |
| cȧrmak /carmăk/ | żółtko jaja | psł. *čьrmakъ | słowo poświadczone |
| cȧrnet /carnĕt/ | czernieć | psł. *čьrněti | formacja wzorem zåuknĕt, belĕt |
| cȧrnîcia /carnaićă/ | czarna jagoda | psł. *čьrnica | słowo poświadczone |
| cȧrw /carv/ | robak? | psł. *čьrvь | poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
| cȧrw lezące /carv lezącĕ/ | ślimak | psł. *čьrvь lězęťьjь | słowo poświadczone |
| cȧrwene /carvenĕ/ | czerwony | psł. *čьrvenъjь | słowo poświadczone |
| Céch /cex/ | Czech | cz. Čech | zapożyczenie z czeskiego |
| ceskie /cesťĕ/ | czeski | Cex + -sťĕ | Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
| cela /celă/ | pszczoła | psł. *bьčela | słowo poświadczone |
| celar /celăr/ | pszczelarz | celă + -ăr | formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
| cele /celĕ/ | pszczeli | psł. *bьčelьjь | słowo poświadczone |
| cele wåsk /celĕ våsk/ | wosk pszczeli | celĕ + våsk | por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn) |
| celu /celü/ | policzek | psł. *čelo | słowo poświadczone |
| cepak /cepăk/ | kij, kijak | psł. *cěpakъ | słowo poświadczone |
| cepŷ /cepoi/ | cep | psł. *cěpy | słowo poświadczone |
| cera /ceră/ | wczoraj | psł. *vьčera | słowo poświadczone |
| cerajse /cerojsĕ/ | wczorajszy | psł. *vьčerajьšьjь | formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
| cesat /cesăt/ | czesać | psł. *česati | słowo poświadczone |
| ce /cĕ/ | czy, lub | psł. *či | słowo poświadczone |
| céw /cev/ | cewka tkacka | psł. *cěvъ | słowo poświadczone |
| cikànîcia /cikănaićă/ | kózka? | niem. Zike + -naićă | słowo poświadczone |
| ciliûst /ciľaust/ | szczęka dolna | psł. *čeľustь | słowo poświadczone |
| cial /ćol/ | na zdrowie! | psł. *cělъ | słowo poświadczone |
| cirkác /cirkoc/ | świerszcz | onomatopeja + psł. *-ačь | słowo poświadczone |
| cirkát /cirkot/ | ćwierkać? | onomatopeja, patrz pol. ćwierkać | rozkład złożenia cirkoc |
| citer /citĕr/ | cztery | psł. *četyre | słowo poświadczone |
| citèrdiśǫt /citĕrdiśǫt/ | czterdzieści | psł. *četyre desętъ | słowo poświadczone |
| citèrnacte /citĕrnoctĕ/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnacti /citĕrnocti | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnàdist /citĕrnădist/ | czternaście | psł. *četyre na desęte | słowo poświadczone |
| citèrnarde /citĕrnordĕ/ | czworokątny | psł. *četyre + śdn. nôrd | słowo poświadczone |
| citwàru /citvărü/ | czworo | psł. *četvoro | słowo poświadczone |
| citwiarte /ciťortĕ/ | czwarty | psł. *četvьrtъjь | słowo poświadczone |
| cîpål /caipål/ | cebula | szlez-holszt. zippel | słowo poświaczone |
| cîst /caist/ | liczyć | psł. *čisti | poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
| cîste /caistĕ/ | czysty | psł. *čistъjь | słowo poświadczone |
| cîsté /caiste/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
| cîstet /caistĕt/ | czyścić | psł. *čistiti | poświadczone w 3Sg: caistĕ |
| cîstu /caistü/ | czysto | psł. *čistě | słowo poświadczone |
| clåwàcene /clåvăcenĕ/ | człowieczy, ludzki | psł. *čelvěčenъjь | słowo poświadczone |
| clåwak /clåvăk/ | człowiek | psł. *čelvěk | słowo poświadczone |
| crewu /crevü/ | trzewia, wnętrzności | psł. červo | słowo poświadczone |
| criw /criv/ | but, trzewik | psł. *červь | słowo poświadczone |
| criwnek /crivnĕk/ | szewc | criv + -nĕk | słowo poświadczone |
| cu /cü/ | co; że | psł. *čьso | słowo poświadczone |
| cûdze /cauʒĕ/ | cudzy, obcy, nieprzyjaciel | psł. *ťuďь | słowo poświadczone |
| cût /caut/ | czuć | psł. *čuti | poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
| cůn /cåun/ | czółno, łódka | psł. *čьlnъ | słowo poświadczone |
| cůnak /cåunăk/ | czółenko tkackie | psł. *čьlnъkъ | słowo poświadczone |
D
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| dade /dodĕ/ | zmarły | śdn. lüneb. dode | słowo poświadczone |
| dagat /dogăt/ | być wartym | śdn. dogen | poświadczone w 3Sg: dogă |
| dách /dox/ | przecież | śdn. doch | słowo poświadczone |
| dalek /dolĕk/ | daleko | psł. *daleko | słowo poświadczone |
| dalekie /doleťĕ/ | daleki | psł. *dalekъjь | według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
| dát /dot/ I | dać | psł. *dati | słowo poświadczone |
| dát /dot/ II | śmierć | śdn. dôt | słowo poświadczone, być może dod |
| dawek /dovĕk/ | jastrząb | psł. *davikъ | słowo poświadczone, niepewne |
| dawet /dovĕt/ | cisnąć, dławić | psł. *daviti | słowo poświadczone |
| dȧgiėl /daďėl/ | tygiel | śdn. degel | poświadczone w 3Sg: dovĕ |
| dȧglitie /dagliťĕ/ | powszedni | śdn. daglik | słowo poświadczone |
| dȧliá /daľo/ | długość | psł. *dьľa | poświadczone w ASg: dalą |
| dȧlna /dalnă/ | osnowa | psł. *dьľьna? -oje? | słowo poświadczone |
| dȧmá /damo/ | dama, pani | niem. Dame | zapożyczenie z typowym -e>-o, por. niem. Gale>galo |
| dȧn /dan/ | dzień | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
| dȧnac /danăc/ | dzień | psł. *dьnьcь | słowo poświadczone |
| dȧnesne /danesnĕ/ | codzienny, dzienny | psł. *dьnešьnъjь | słowo poświadczone |
| dȧns /dans/ | dzisiaj | psł. *dьnьsь | słowo poświadczone |
| dȧnsejse /danseisĕ/ | dzisiejszy | psł. *dьnь | słowo poświadczone |
| dȧra /dară/ | dziura | psł. *dira | słowo poświadczone |
| dȧrgnǫt /dargnǫt/ | dziergać, wyczesywać (len) | psł. *dьrgnǫti | słowo poświadczone |
| dȧršår /daršår/ | młóckarz | śdn. derscher | słowo poświadczone |
| dåné /dåne/ | wewnątrz, w środku | psł. *dъně | słowo poświadczone |
| dånu /dånü/ | dno | psł. *dъno | słowo poświadczone |
| dånû /dånau/ | do wewnątrz, do środka | psł. *dъnu | słowo poświadczone |
| dåwá /dåvo/ | dwa | psł. *dъva | słowo poświadczone |
| dåwáj /dåvoj/ | dwoje | psł. *dъvojь | słowo poświadczone |
| dåzd /dåzd/ | deszcz | psł. *dъždžь | słowo poświadczone |
| dącká /dącko/ | dzięki, dziękuję | śdn. dank + -ăk | słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka |
| dąkát /dąkot/ | dziękować | śdn. danken | czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати |
| dedîcia /dedaićă/ | ojcowizna | psł. *dědica | poświadczone w toponimji: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
| dedîna /dedană/ | dziedzina, spadek, dziedzictwo | psł. *dědina | poświadczone w toponimji: Deetjein, Detschön |
| degne /degnĕ/ | odpowiedni, warty | lüneb. dägen | słowo poświadczone |
| degá /dego/ | szpada | śdn. dege | słowo poświadczone |
| dék /dek/ | dach | śdn. dâk | słowo poświadczone |
| delet /delĕt/ | dzielić | psł. *děliti | poświadczone w 3Sg: delĕ |
| demutichie /demütix́ĕ/ | pokorny, uległy | śdn. dêmödich | słowo poświadczone |
| denkát /denkot/ | myśleć | śdn. denken | słowo poświadczone |
| deret /derĕt/ | drzeć | psł. *derti | poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt |
| deta /detă/ | dziecko | psł. *dětę | słowo poświadczone, obocznie detą |
| detîne /detainĕ/ | dziecinny | psł. *dětinъjь | słowo poświadczone |
| dewa /devă/ | dziewczyna; służąca | psł. *děva | słowo poświadczone |
| dewîcia /dewaićă/ | dziewica | devă + -aićă | złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau |
| dewka /defkă/ | dziewczyna; córka | psł. *děvъka | słowo poświadczone |
| diada /ďodă/ | dziadek, ojciec matki | psł. *děda | poświadczone w toponimji: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
| dialat /ďolăt/ | pracować, działać | psł. *dělati | poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
| dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ | pracowity | psł. *dělatovьnъjь | słowo poświadczone |
| dialu /ďolü/ | dzieło, praca, wysiłek | psł. *dělo | słowo poświadczone |
| Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ | Danja | Ďon + -morkă z niem. Mark | por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke |
| Dianska /Ďonskă/ | Dunka | śdn. Dêne + -skă | zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' |
| Dianskie /Ďonsťĕ/ | Duńczyk | śdn. Dêne + -sťĕ | zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec' |
| dianskie /ďonsťĕ/ | duński | śdn. Dêne + -sťĕ | por. śosťĕ 'niemiecki' |
| diatka /ďotkă/ | dziecko | psł. *dětъka | słowo poświadczone |
| dif /dif/ | złodziej | śdn. dief | słowo poświadczone |
| dik /dik/ | staw | śdn. dîk | słowo poświadczone |
| dikie /diťĕ/ | gruby | lüneb. dick | słowo poświadczone |
| din /din/ | także, też | śdn. den | słowo poświadczone |
| dingat /dingăt/ | wynajmować | śdn. dingen | słowo poświadczone |
| diǫsna /ďǫsnă/ | dziąsło | psł. *dęsna | słowo poświadczone |
| dirzet /dirzĕt/ | trzymać, powztrzymywać | psł. *dьržiti | słowo poświadczone |
| disąt /disąt/ | dziesięć | psł. *desętь | słowo poświadczone |
| disątàru /disątărü/ | dziesięcioro | psł. *desętero | słowo poświadczone |
| disątdisiǫt /disątdiśǫt/ | sto | psł. *desętь desętъ | słowo poświadczone |
| disąt pątstig /disąt pątstig/ | tysiąc | disąt + pątstig | słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
| disiǫte /diśǫtĕ/ | dziesiąty | psł. *desętъjь | słowo poświadczone |
| disiǫtka /diśǫtkă/ | dziesiątka, dziesięć | desąt + -kă | (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n) |
| diwąt /divąt/ | dziewięć | psł. *devętь | słowo poświadczone |
| diwątàru /divątărü/ | dziewięcioro | psł. *devętero | słowo poświadczone |
| diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ | dziewiętnaście | psł. *devętь na desęte | słowo poświadczone |
| disątnacti /disątnocti/ | dwadzieścia | psł. *desętь na desęte | słowo poświadczone |
| diwątdisiǫt /divądiśǫt/ | dziewięćdziesiąt | psł. *devętь desętъ | słowo poświadczone |
| diwiǫte /div́ǫtĕ/ | dziewiąty | psł. *devętъjь | słowo poświadczone |
| dîpá /daipo/ | jama, jaskinia | psł. *dupa | poświadczone w toponimji: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
| dîpaste /daipostĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupastъjь | słowo poświadczone |
| dîpawe /daipovĕ/ | głupi, naiwny | psł. *dupavъjь | słowo poświadczone, ale por. daipostĕ |
| dîská /daisko/ | stół | śdn. disk | słowo poświadczone |
| dîwak /daivăk/ | jeleń | psł. *divakъ | słowo poświadczone |
| dîwe /daivĕ/ | dziki | psł. *divъjь | słowo poświadczone |
| dîwîna /daivaină/ | zwierzyna łowna; dziczyzna | daivĕ + -aină | złożenie wzorem głuż. dźiwina |
| dlån /dlån/ | dłoń | psł. *dolnь | słowo poświadczone |
| dobål /döbål/ | djabeł | śdn. duvel | słowo poświadczone |
| dol /döl/ | dół, dolina | psł. *dolъ | słowo poświadczone |
| dolda /döldă/ | (duży) garnek | śdn. dulte | poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane |
| dor /dör/ I | dwór | psł. *dvorъ | słowo poświadczone |
| dor /dör/ II | prze-, przez, (durch) | śdn. dor | słowo poświadczone |
| dorstiat /dörsťăt/ | być spragnionym | śdn. dörsten | poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ |
| dorianek /döŕonĕk/ | dzierżawca | dör + -'onĕk | formacja wzorem dör-döŕonkă |
| dorianka /döŕonkă/ | dzierżawczyni | psł. *dvořanъka | słowo poświadczone |
| dost /döst/ | dość | psł. *dostъ | słowo poświadczone, obocznie düst |
| dǫb /dǫb/ | dąb; drzewo | psł. *dǫbъ | słowo poświadczone |
| dǫbak /dǫbăk/ | drzewko | psł. *dǫbъkъ | słowo poświadczone |
| dǫbîcia /dǫbaićă/ | sad, dąbrowa | dǫb + -aićă | słowo poświadczone |
| dǫbrianka /dǫbŕonkă/ | galas, dębianka | psł. *dǫbřanъka | słowo poświadczone |
| dǫpá /dǫpo/ | chrzest | śdn. dôpe | słowo poświadczone, obocznie dǫpă |
| dǫpiat /dǫṕăt/ | chrzcić | śdn. dôpen | poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg |
| dǫpnîcia /dǫpnaićă/ | chrzcielnica | śdn. dôpe + psł. *-ьnica | słowo poświadczone |
| dǫt /dǫt/ | dąć, dmuchać | psł. *dǫti | poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
| drȧle /dralĕ/ | prędki, szybki | śdn. dral | słowo poświadczone |
| drȧmeta /drametă/ | fujarka | śdn. drummete | słowo poświadczone |
| dråwa /dråvă/ | drwa | psł. *drъva | słowo poświadczone |
| dråwene /dråvenĕ/ | drewniany | dråvă + -enĕ | słowo poświadczone |
| dråwnu /dråvnü/ | drewno | psł. *drъvьno | słowo poświadczone |
| dråzet /dråzĕt/ | drżeć | psł. *drъžiti | poświadczone w 3Sg: dråzĕ |
| dremat /dremăt/ | śnić, marzyć we śnie | psł. *drěmati | poświadczone w 2Sg: dremĕs |
| dren /dren/ | cierń | psł. *dernъ | słowo poświadczone |
| drene /drenĕ/ | ciernie | psł. *dernьje | słowo poświadczone |
| drenuwate /drenüvotĕ/ | cierniowy | dren + -üvotĕ | słowo poświadczone |
| Drewes /Drevĕs/ | Andrzej | śdn. Drêwes | słowo poświadczone |
| Dreweska /Dreveskă/ | Andrzejek | Drevĕs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| drewu /drevü/ | drzewo | psł. *dervo | rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane |
| driste /dristĕ/ | odważny, mężny | śdn. drîst | słowo poświadczone |
| driwene /drivenĕ/ | drzewny | psł. *dervenъjь | słowo poświadczone |
| drizȧl /drizal/ | pas do przepasywania czy podciągania odzieży | psł. *dьržalь | słowo poświadczone |
| druwa /drüvă/ | winogrono | śdn. drûve | słowo poświadczone |
| drûde /draudĕ/ | niekiedy | psł. *drugdy | słowo poświadczone |
| drûg /draug/ | inny, drugi, jeden | psł. *drugъ | słowo poświadczone |
| drûg drûgû /draug draugau/ | jeden drugiemu | psł. *drugъ drugu | słowo poświadczone |
| drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ | jeden przeciw drugiemu | psł. *drugъ + śdn. gegen | słowo poświadczone |
| drûgie /drauďĕ/ | drugi | psł. *drugъjь | słowo poświadczone |
| drûz Bug /drauz Büg/ | szczęść Boże, dopomóż Boże | psł. *druži bogъ | zwrot poświadczony |
| drûzet /drauzĕt/ | pomagać | psł. *družiti | słowo poświadczone |
| du /dü/ | do | psł. *do | słowo poświadczone |
| duble /düblĕ/ | podwójny | śdn. dubbel | słowo poświadczone, obocznie dubbelt? |
| dublér /dübler/ | rodzaj monety, dytki | śdn. dubler | słowo poświadczone |
| dubra jûtru /dübră jautrü/ | dobre rano | dübrĕ + jautrü | zwrot poświadczony |
| dubra nuc /dübră nüc/ | dobranoc | dübră + nüc | zwrot poświadczony |
| dubre /dübrĕ/ | dobry | psł. *dobrъjь | słowo poświadczone |
| dubré /dübre/ | dobrze | psł. *dobrě | słowo poświadczone |
| dubre dȧn /dübrĕ dan/ | dzień dobry | dübrĕ + dan | zwrot poświadczony |
| dubre vicér /dübrĕ vicer/ | dobry wieczór | dübrĕ + vicer | zwrot poświadczony |
| dubru /dübrü/ | dobro | psł. *dobro | słowo poświadczone, znaczenie niepewne |
| dujet /düjĕt/ | doić | psł. *dojiti | słowo poświadczone |
| dujokie /düjoťĕ/ | dwojaki | psł. *dъvojakъjь | słowo poświadczone jako düjocĕ, niepewne |
| dukiuncet /düťüncĕt/ | dokończyć | psł. *dokončiti | słowo poświadczone |
| dum /düm/ | dom, posiadłość | psł. *domъ | słowo poświadczone |
| dumá /dümo/ | do domu | psł. *doma | słowo poświadczone |
| Dumas /Dümăs/ | Tomasz | śdn. Domas | słowo poświadczone |
| Dumaska /Dümoskă/ | Tomek | Dümăs + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| dupîte /düpaitĕ/ | pijany | psł. *dopitъjь | słowo poświadczone |
| dust /düst/ | dość | psł. *dostь | słowo poświadczone, obocznie döst |
| duzȧdát sa /düzadot să/ | doczekać się | psł. *dožьdati sę | formacja wzteczna od poświadczonego düzaidăt |
| duzîdat /düzaidăt/ | oczekiwać | psł. *dožidati | słowo poświadczone |
| du̇dȧja /dudajă/ | dudy | śdn. dûdey | słowo poświadczone |
| du̇ldichie /duldix́ĕ/ | cierpliwy | śdn. duldich | słowo poświadczone |
| dûsa /dausă/ | dusza | psł. *duša | słowo poświadczone |
| dûsne /dausnĕ/ | zaduszny | psł. *dušьnъjь | słowo poświadczone |
| důg /dåug/ | dług | psł. *dъlgъ | słowo poświadczone |
| důgie /dåuďĕ/ | długi | psł. *dъlgъjь | słowo poświadczone |
| důgièråt /dåuďĕråt/ | długodziób | psł. *dъlg-o-rъtъ | słowo poświadczone |
| důgiu /dåuďü/ | długo | psł. *dъlgo | słowo poświadczone |
| důzne /dåuznĕ/ | dłużny, winny | dåug + -nĕ | złożenie wzorem pl. dłużny |
| důznek /dåuznĕk/ | dłużnik, winowajca | dåug + -nĕk | poświadczone w NSg: dåuznaicĕ |
| dwȧr /dvar/ | drzwi | psł. *dvьrь | słowo poświadczone |
| dwȧrnîcia /dvarnaićă/ | pokój | psł. *dvьrьnica | słowo poświadczone |
| dwenàcte /dvenăcte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenacté /dvenocte/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenàcti /dvenăcti/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwenàdist /dvenădist/ | dwanaście | psł. *dъvě na desęte | słowo poświadczone |
| dwîgát /dvaigot/ | dźwigać, podnosić | psł. *dvigati | iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
| dwîgnǫt /dvaignǫt/ | dźwignąć, podnieść | psł. *dvignǫti | słowo poświadczone |
| dŷchat /dåixăt/ | chuchać | psł. *dyxati | poświadczone w 3Sg: dåixă |
| dŷm /dåim/ | dym | psł. *dymъ | słowo poświadczone |
| dŷmat /dåimăt/ | dmuchać | psł. *dymati | poświadczone w 3Sg: dåimă |
E
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ele /elĕ/ | cały czas, zawsze | śdn. hêl | słowo poświadczone |
| eluwe /elüvĕ/ | cały | ele + -üvĕ | słowo poświadczone |
| emerika /emerikă/ | królewstwo niebieskie | śdn. hemmelrîke | słowo poświadczone |
| enep /enĕp/ | konopia | śdn. hennep | słowo poświadczone |
| engiėl /enďėl/ | anioł | śdn. engel | słowo poświadczone |
| engiwår /enďivår/ | imbir | śdn. engewer | słowo poświadczone |
| enkst /enkst/ | ogier | niem. Hengst | słowo poświadczone |
| er /er/ | pan | śdn. er | słowo poświadczone |
| erá /ero/ | cześć, honor | śdn. êre | poświadczone w bierniku /erǫ/ |
| eriát /eŕot/ | szanować, czcić | śdn. êren | poświadczone w 3Sg: eŕojĕ |
| erlikie /erliťĕ/ | uczciwy | śdn. êrlik | słowo poświadczone |
| erska /erskă/ | pani | er + -skă | poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske' |
| erste /erstĕ/ | pierwszy | śdn. erste | słowo poświadczone |
| ewål /evål/ | hebel | dn. hewel | słowo poświadczone |
F
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| fȧrbia /farb́ă/ | kolor | por. niem. Farbe | słowo poświadczone |
| flîtá /flaito/ | flet | śdn. floite | słowo poświadczone |
| flîtac /flaităc/ | piegża | flaito + -ac | słowo poświadczone |
| flîtát /flaitot/ | grać na flecie | flaito + -ot | słowo poświadczone |
| Frącoz /frącöz/? | Francuz | dn. Franzoos | zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' |
| frącozkie /frązösťĕ/ | francuzki | frązöz + -sťĕ | przymiotnik od nazwy narodu |
| Frąkrika /frąkrikă/ | Francja | kalka niem. Frankreich | por. emerikă ze śdn. hemmelrîke |
| Fris /fris/ | Fryzyjczyk | śdn. Vrêsch | słowo poświadczone |
G
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| gabel /gobel/? | widelec | śdn gåb(e)l | słowo poświadczone, ale niepewne |
| gad /god/ | wąż | psł. *gadъ | słowo poświadczone |
| gade /godĕ/ | gadzi, węży | psł. *gadьjь | słowo poświadczone |
| gadek /godĕk/ | robak | psł. *gadikъ | słowo poświadczone |
| gaj /goj/ | gaj, lasek | psł. *gajь | poświadczone w toponimji: Gei, Gei-wiesen |
| galǫz /golǫz/ | gałąź | psł. *galǫzь | słowo poświadczone |
| gard /gord/ I | stajnia, obora | psł. *gordь | słowo poświadczone |
| gard /gord/ II | zamek, gród; sąd | psł. *gordъ | słowo poświadczone |
| gardîste /gordaistĕ/ | grodzisko, plac grodowy | psł. *gordišče | słowo poświadczone |
| Garduw /Gordüv/? | Gartow | psł. *gordovъ? | rekonstrukcja |
| garch /gorx/ | groch; wyka | psł. *gorxъ | słowo poświadczone |
| garnak /gornăk/ | garnek (na mleko) | psł. *gъrnъkъ | słowo poświadczone |
| garnet /gornĕt/ | mówić, gadać | psł. *gorniti | słowo poświadczone |
| garsle /gorslĕ/ | garść | psł. *gъrstlьje | słowo poświadczone |
| gaset /gosĕt/ | gasić | psł. *gasiti | poświadczone w 3Sg: gosĕ |
| gat /got/ | gać, grobla, (staw?) | psł. *gatь | poświadczone w toponimji: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
| gatek /gotĕk/ | mały staw | psł. *gatikъ | poświadczone w toponimji: Kadieck |
| gȧklår /gaklår/ | kuglarz | śdn. gôkeler | słowo poświadczone |
| gȧlá /galo/ | strój odświętny, urzędowy | por. niem. Gala | słowo poświadczone |
| gȧle /galě/ | żółty | śdn. gêle | dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
| gȧlèrepá /galĕrepo/ | marchew | galĕ + repo | słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo |
| gȧlgvŷ /galgvoi/ | szubienica; wieszak | śdn. galge | słowo poświadczone |
| gȧnat /ganăt/ | być życzliwym | śdn. gannen | poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
| gȧnc /ganc/ | cały | niem. ganz | słowo poświadczone |
| gȧng /gang/ | przejście, korytarz | śdn. gank | słowo poświadczone |
| gȧngrena /gangrenă/ | gangrena | niem. (die!) Gangrän | zapożyczenie, por. głuż. gangrena |
| gȧz /gaz/ | gaz | niem. Gas | zapożyczenie, por. pol. gaz |
| gȧzene /gazenĕ/ | gazowy | gaz + -enĕ | typowy przymiotnik od nazwy substancji |
| gåzîwe /gåzaivĕ/ | prędki, szybki | psł. *gъzivъjь | słowo poświadczone |
| gåzet /gåzĕt/ | gzić się, wzciekać się (o bydle) | psł. *gъzъ + -iti | poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
| gegén /gegen/ | przeciwko | śdn. gegen | słowo poświadczone |
| giole /ďölĕ/ | goły | psł. *golъjь | słowo poświadczone |
| giolǫb /ďölǫb/ | gołąb | psł. golǫbь | słowo poświadczone |
| giolǫbak /ďölǫbăk/ | gołąbek | psł. golǫbъkъ | słowo poświadczone |
| giora /ďöră/ | góra | psł. *gora | słowo poświadczone |
| giorcanek /ďörconĕk/ | stwór górski, górzanin | psł. *gorьčanikъ | słowo poświadczone |
| giorét sa /ďöret să/ | palić się | psł. *gorěti sę | słowo poświadczone |
| giorka /ďörkă/ | górka, pagórek | psł. *gorъka | słowo poświadczone |
| giorkie /ďörťĕ/ | gorzki | psł. *gorьkъjь | słowo poświadczone |
| Giorska /Ďörskă/ | Bergen | psł. *gorьska(ja) | słowo poświadczone |
| giujek /ďüjĕk/ | uzdrowiciel | psł. *gojikъ | słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" |
| giujet /ďüjĕt/ | leczyć, goić | psł. *gojiti | poświadczone w 3Sg: ďüjĕ |
| giujît sa /ďüjait să/ | goić się | psł. *gojiti sę | poświadczone w 3Sg: ďüji-să |
| giulia /ďüľă/ | pustkowie, wrzosowisko | psł. *golьja | słowo poświadczone |
| giune /ďünĕ/ | gówno | psł. *govьno | poświadczone w GSg: ďünă |
| giust /ďüst/ | gość | psł. *gostь | słowo poświadczone |
| giustnîcia /ďüstnaićă/ | kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta | psł. *gostьnica | słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze |
| giuzd /ďüzd/ | gwóźdź; kołek | psł. *gvozdь | słowo poświadczone |
| giûster /ďaustĕr/ | jaszczur | psł. *guščerъ | poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimji: Güstrow, Guzstrowe |
| gîmne /ďaimnĕ/ | gumno, zabudowa gospodarska | psł. *gumьno | słowo poświadczone |
| gladkie /glotťĕ/ | gładki; ładny | psł. *gladъkъjь | słowo poświadczone |
| glazá /glozo/ | szkło; szklanka | śdn. glas | słowo poświadczone |
| glaznek /gloznĕk/ | szklarz | glozo + -nĕk | słowo poświadczone |
| glåd /glåd/ | głód | psł. *goldъ | słowo poświadczone |
| glådet /glådĕt/ | głodzić? | psł. *golděti | poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować' |
| glåduwat /glådüvăt/ | głodować, biedować | psł. *goldovati | poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
| glåduwate /glådüvotĕ/ | głodny | psł. *goldovatъjь | słowo poświadczone |
| glåduwne /glådüvnĕ/ | biedny | psł. *goldovьnъjь | słowo poświadczone |
| glåduwnate /glådüvnotĕ/ | biedny | psł. *goldovьnatъjь | słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
| glåwa /glåwă/ | głowa | psł. *golva | słowo poświadczone |
| glåwènene /glåwĕnenă/ | dotyczący główki lnu | psł. *golvinenъjь | słowo poświadczone |
| glåwîna /glåwaină/ | główka lnu | psł. *golvina | słowo poświadczone |
| glåwka /glåfkă/ | główka | psł. *golvъka | słowo poświadczone |
| glåwne /glåwnĕ/ | głowowy, główny | psł. *golvьnъjь | słowo poświadczone |
| gliǫdat /gľǫdăt/ | śnić | psł. *ględati | poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
| glîná /glaino/ | glina | psł. *glina | słowo poświadczone |
| Glîne /Glainĕ/? | Lüneburg | psł. *glinьje | poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ |
| glînene /glainenĕ/ | gliniany | psł. *glinenъjь | słowo poświadczone |
| glîpe /glaipĕ/ | młody | psł. *glupъjь | słowo poświadczone |
| glîpîna /glaipaină/ | młodzież | glaipĕ + -aină | utworzone wzorem sch. omladina |
| glîpust /glaipüst/ | młodość | psł. *glupostь | utworzone wzorem råd-rådüst |
| glîsta /glaistă/ | glista, robak | psł. *glista | słowo poświadczone, być może glaist |
| glǫb /glǫb/ | głębina | psł. *glǫbь | poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
| glǫbek /glǫbĕk/ | głęboko | psł. *glǫboko | słowo poświadczone |
| glǫbukie /glǫbüťĕ/ | głęboki | psł. *glǫbokъjь | słowo poświadczone |
| glu̇pse /glupsĕ/ | zdradliwy, podstępny | śdn. glupesch | słowo poświadczone |
| glûchie /glaux́ĕ/ | głuchy | psł. *gluxъjь | słowo poświadczone |
| gnát /gnot/ | gnać | psł. *gъnati | poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
| gnåle /gnålĕ/ | zgniły | psł. *gnilъjь | słowo poświadczone |
| gnålîcia /gnålaićă/ | zgnilizna | gnålĕ + -aićă | rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă |
| gnew /gnev/ | gruczoł? | psł. *gněvъ | poświadczone w l. mn.: gnevoi |
| gnezdît sa /gnezdait-să/ | gnieździć się | psł. *gnězditi sę | słowo poświadczone |
| gnist /gnist/ | gnieść | psł. *gnesti | poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
| gnîdá /gnaido/ | gnida | psł. *gňida | poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
| gnît /gnait/ | gnić | psł. *gniti | poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
| gnuj /gnüj/ | gnój | psł. *gnojь | słowo poświadczone |
| gnujene /gnüjenĕ/ | gnojowy | psł. *gnojenъjь | słowo poświadczone |
| gniazde /gńozdĕ/ | gniazdo | psł. *gnězdo | słowo poświadczone |
| gǫs /gǫs/ | gęś | psł. *gǫsь | słowo poświadczone |
| gǫse /gǫsĕ/ | gęsi | psł. *gǫsьjь | słowo poświadczone |
| gǫsiar /gǫśăr/ | gąsior | psł. *gǫsьjařь | słowo poświadczone |
| gǫska /gǫskă/ | biały chleb, bułka | psł. *gǫsъka | słowo poświadczone |
| gǫste /gǫstĕ/ | gęsty | psł. *gǫstъjь | słowo poświadczone |
| grab /grob/ | grab | psł. *grabъ | poświadczone w ASg: groboi |
| grabȧlnek /grobalnĕk/ | świder ciesielski (do grabi) | psł. *grabьlьnikъ | słowo poświadczone |
| grablé /groble/ | grabie | psł. *grabľě | słowo poświadczone |
| greblu /greblü/ | ożóg, pogrzebacz | psł. *greblo | słowo poświadczone |
| grad /grod/ | grad | psł. *gradъ | słowo poświadczone |
| gratewár /grotevor/ | dziadek | dn. grôte-vâer | słowo poświadczone |
| gratka /grotkă/ | babka, matka ojca | śdn. grôteke | słowo poświadczone |
| gratiát /groťot/ | chwalić | śdn. groten | słowo poświadczone |
| grawá /grovo/ | rów | śdn. grave | słowo poświadczone |
| grawena /grovenă/ | starzec, siwy mężczyzna | śdn. grawe + -enă | słowo poświadczone |
| grȧmat /gramăt/ | grzmieć | psł. *grьměti | słowo poświadczone |
| gréch /grex/ | grzech | psł. *grěxъ | słowo poświadczone |
| grensa /grensă/ | granica | śdn. grense, z pol. granica | słowo poświadczone |
| gresît sa /gresait-să/ | grzeszyć | psł. *grěšiti + să | słowo poświadczone |
| gresnar /gresnăr/? | grzesznik | psł. *grešьnařь | poświadczone w DPl: gresnărüm |
| gresnek /gresnĕk/ | grzesznik | psł. *grěšьnikъ | poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
| grėbiåt /grėb́åt/ | grzbiet, plecy | psł. *xrьbьtъ, nieregularnie | słowo poświadczone |
| gribin /gribin/ | grzebień | psł. *grebenь | słowo poświadczone |
| gribinátîcia /gribinătaićă/ | kręgosłup | psł. *grebenatica | słowo poświadczone |
| griját /grijot/ | grzać | psł. grějati | poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
| griǫda /gŕǫdă/ I | belka | psł. *gręda | słowo poświadczone |
| griǫda /gŕǫdă/ II | grzęda | psł. *gręda | słowo poświadczone |
| grîb /graib/ | grzyb | psł. *gribъ | poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld |
| grîba /graibă/ | drobne pieniądze, grosze | psł. *grubyjě | słowo poświadczone, ale niepewne |
| grîp /graip/ | kupa, stos | być może śdn. grîpe | słowo poświadczone |
| grodling /grödling/ | kiełb | dn. grödeling | słowo poświadczone |
| grone /grönĕ/ | zielony | śdn. gröne | słowo poświadczone |
| gronlądskie /grönlącťĕ/ | grenlandzki | Grönľǫdü + -sťĕ | przymiotnik od utworzonej nazwy państwa |
| Gronliǫdu /Grönľǫdü/ | Grenlandja | grönĕ + -ľǫdü | kalka niem. Grönland |
| grulikie /grüliťĕ/ | okrutny, okropny | śdn. grülik | słowo poświadczone |
| gruzne /grüznĕ/ | brzydki, szpetny | psł. *grozьnъjь | słowo poświadczone |
| grûk /grauk/ | grusza | psł. *gruša skontaminowana z *buk | słowo poświadczone |
| grûsŷ /grausåi/ | grusza | psł. *gruš-y | słowo poświadczone |
| guld /güld/ | złoto; gulden (pieniądz) | śdn. güld | słowo poświadczone |
| guldån /güldån/ | gulden (pieniądz) | śdn. gülden | słowo poświadczone |
| guldione /gülďonĕ/ | pozłacany | śdn. güld + -'onĕ | słowo poświadczone |
| gu̇rkî /gurťai/ | ogurek | śdn. gurke | słowo poświadczone |
| gu̇t /gut/ | dobrze | niem. gut | słowo poświadczone |
| gwiazda /gjozdă/ | gwiazda | psł. *gvězda | słowo poświadczone |
| gwiazdka /gjoz(d)kă/ | gwiazdka | psł. *gvězdъka | słowo poświadczone |
Ch
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| chala /xolă/ | chwała, sława | psł. *xvala | derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
| chalet /xolĕt/ | chwalić | psł. *xvaliti | poświadczone w 3Sg: xolĕ |
| charna /xornă/ | pokarm, pożywienie | psł. *xorna | słowo poświadczone |
| charnet /xornĕt/ | karmić, żywić | psł. *xorniti | słowo poświadczone |
| charstîwe /xorstaivĕ/ | parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty | psł. *xorstivъjь | słowo poświadczone |
| charstŷ /xorståi/ | krosta, parch; świerzb | psł. *xorsty | poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
| Charwat /xorvăt/ | Chorwat | sch. hrvat | zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă |
| charwatska /xorvockă/ | Chorwacja | xorvăt + -skă | odbitka sch. Hrvatska |
| charwatskie /xorvocťĕ/ | chorwacki | xorvăt + -sťĕ | typowy przymiotnik od nazwy narodu |
| chėmil /x́ėmil/ | chmiel | psł. *xъmělь | słowo poświadczone |
| chiorac /x́örăc/ | zły duch, djabeł | psł. *x(v)orьcь | słowo poświadczone |
| chiore /x́örĕ/ | zły, niedobry; brzydki | psł. *x(v)orъjь | słowo poświadczone |
| chiorîcia /x́öraićă/ | zło | x́örĕ + -aićă | rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă |
| chiost /x́öst/ | miotła, pomiotło | psł. *xvostъ | słowo poświadczone |
| chiudet /x́üdĕt/ | iść | psł. *choditi | słowo poświadczone |
| chiutá /x́üto/ | chata, chałupa | niem. Hütte | słowo poświadczone |
| chîzá /x́aizo/ | chałupa, chata | psł. *xyža | rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
| chîzka /x́aiskă/ | chałupka, chatka | x́aizo + -kă | zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo |
| chîzne /x́aiznĕ/ | chałupne, około chałupy | psł. *xyžьnъjь | słowo poświadczone |
| chlåd /xlåd/ | chłód | psł. *xoldъ | słowo poświadczone |
| chlådene /xlådenĕ/ | chłodny | psł. *xoldenъjь | słowo poświadczone |
| chléw /xlev/ | chlew | psł. *xlěvъ | słowo poświadczone |
| chlǫd /xlǫd/ | laska, kij | psł. *xlǫdъ | słowo poświadczone |
| chrąst /xrąst/ | chrząszcz, chrabąszcz | psł. *xręščь | słowo poświadczone |
| chrián /xŕon/ | chrzan | psł. *xrěnъ | słowo poświadczone |
| chriûd /xŕaud/ | bicz, bat | psł. *xřudъ | słowo poświadczone |
| chriûdek /xŕaudĕk/ | smyczek | psł. *xřudikъ | słowo poświadczone |
| chrume /xrümĕ/ | kaleki, chromy | psł. *xromъjь | słowo poświadczone |
| chrumîcia /xrümaićă/ | kalectwo | xrümĕ + -aićă | złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă |
| chrumene /chrümenĕ/ | obrażenie, skaleczenie | psł. *xromenьje | słowo poświadczone |
| chûdac /x́audăc/ | zły duch, djabeł, szatan | psł. *xudьcь | słowo poświadczone |
| chûde /x́audĕ/ | marny, lichy; zły, niedobry; brzydki | psł. *xudъjь | słowo poświadczone |
| chûdîcia /x́audaićă/ | marność, coś złego | psł. *xudica | słowo poświadczone |
Î
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| î /ai/ I | u, przy | psł. *u | słowo poświadczone |
| î /ai/ II | ej, hej | psł. *aj | słowo poświadczone |
| îbezat /aibezăt/ | uciec | psł. *uběžati | słowo poświadczone |
| îbet /aibĕt/ | zabić, ubić | psł. *ubiti | słowo poświadczone |
| îbrukát /aibrükot/ | ukłuć, ubóść | î- + brükot | słowo poświadczone |
| îbust /aibüst/ | ukłuć, ubóść | psł. *ubosti | słowo poświadczone |
| îdawet /aidovĕt/ | udusić, zadusić | psł. *udaviti | słowo poświadczone |
| îdialat /aiďolăt/ | zrobić | psł. *udělati | poświadczony imiesłów: aiďălonă |
| îdelet /aidelĕt/ | oddzielić | psł. *uděliti | słowo poświadczone |
| îdrûzet /aidrauzĕt/ | pomóc | psł. *udružiti | poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
| îklestet /aiklestĕ/ | ścisnąć | psł. *uklěščiti | poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ |
| îkǫset /aikǫsĕt/ | ugryźć, ukąsić | psł. *ukǫsiti | poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
| îkrast /aikrăst/ | ukraść | psł. *ukrasti | poświadczone gerundium: aikrădinĕ |
| îkrujet /aikrüjĕt/ | ukroić, odciąć | psł. *ukrojiti | słowo poświadczone |
| îlumet /ailümĕt/ | ułamać | psł. *ulomiti | słowo poświadczone |
| îlûcet /ailaucĕt/ | utrafić | psł. *ulučiti | słowo poświadczone |
| îmarzat /aimorzăt/ | zmarznąć | psł. *umoržati | poświadczony imiesłów : aimărzonĕ |
| îmret /aimrĕt/ | umrzeć | psł. *umerti | poświadczony imiesłów: aiḿortĕ |
| îmûdît sa /aimaudait să/ | opóźnić się | psł. *umuditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să |
| îplatet /aiplotĕt/ | zapłacić, opłacić | psł. *uplatiti | poświadczone w 3Sg: aiplotĕ |
| îprąst /aiprąst/ | uprząść | psł. *upręsti | słowo poświadczone |
| îpûstet /aipaustĕt/ | upuścić | psł. *upustiti | poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs |
| îrezat /airezăt/ | uciąć, odciąć | psł. *urězati | poświadczone w 3Sg: airezĕ |
| îrudît sa /airüdait să/ | urodzić się | psł. *uroditi sę | poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să |
| îsact /aisăct/ | uciąć, usiec, skosić | psł. *useťi | słowo poświadczone |
| îsȧgat /aisagăt/ | oszlifować | ai- + śdn. sagen | poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogăt |
| îstrîzat /aistraizăt/ | ostrzyc | psł. *ustrižati | poświadczony imiesłów: aistraizonĕ |
| îšapat /aišopăt/ | stwarzać | ai- + šopăt | słowo poświadczone |
| ît /ait/ | iść | psł. *iti | słowo poświadczone |
| îta /aită/ | ojciec | germanizm, por. sfr. heitha | słowo poświadczone |
| îtąt /aitąt/ | uciąć | psł. *utęti | poświadczone w 3Sg: aitnĕ |
| îtupît sa /aitüpait să/ | utopić się | psł. *utopiti sę | poświadczone w 3Sg: aitüpi să |
| îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ | przywiązać | psł. *uvęzati | poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ |
J
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| jabkiu /jopťü/ | jabłko | psł. *jablъko | słowo poświadczone |
| jablun /joblün/ | jabłoń | psł. *jablonь | słowo poświadczone |
| jagièda /joďĕdo/ | wysypka? | psł. *jagody | słowo poświadczone, znaczenie niejasne |
| jagną /jogną/ | jagnię | psł. *jagnę | słowo poświadczone |
| jaji /joji/ | jajko; jądro | psł. *jaje | słowo poświadczone |
| jaluwe /jolüvĕ/ | jałowy, niepłodny | psł. *jalovъjь | słowo poświadczone |
| jaluwîcia /jolüvaićă/ | jałówka | psł. *jalovica | słowo poświadczone |
| jamá /jomo/ | jama; dół na grób | psł. jama | słowo poświadczone |
| jár /jor/ | dolina | psł. *jarъ | poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
| jarmic /jormic/ | szpada | psł. *jarъ měčь? niepewne | słowo poświadczone |
| jasènîna /josĕnaină/ | las jesionowy | psł. *jasenina | słowo poświadczone |
| jasin /josin/ | jesion | psł. *jasenь | słowo poświadczone |
| jastrŷ /jostråi/ | Wielkanoc | psł. *jastry | słowo poświadczone |
| jawar /javăr/ | jawor | psł. *javorъ | poświadczone w l.mn.: javårĕ |
| jáz /joz/ | ja | psł. *jazъ | słowo poświadczone, obocznie: jo |
| jȧdån /jadån/ | jeden | psł. *jedьnъ | słowo poświadczone |
| jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti | jedenaście | psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte | słowo poświadczone |
| jȧgiėr /jaďėr/ | myśliwy | śdn. jeger | słowo poświadczone, obocznie jagår |
| jȧcht /jaxt/ | polowanie | śdn. jacht | słowo poświadczone |
| jȧnác /janoc/ | jedynak | psł. *jedьnačь | słowo poświadczone |
| jågla /jåglă/ | igła | psł. *jьgla | słowo poświadczone |
| jågra /jågră/ | gra | psł. *jьgra | rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră |
| jåkra /jåkră/ | ikra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
| jåskra /jåskră/ | iskra | psł. *jьkra | słowo poświadczone |
| jåzba /jåzbă/ | izba, świetlica | psł. *jьstъba | słowo poświadczone |
| jąc /jąc/ | przełyk | psł. *jěťь, nieregularnie | słowo poświadczone |
| jącåne /jącånĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьnьnъjь | słowo poświadczone |
| jącånek /jącånĕk/ | trznadel | psł. *jęčьnьnikъ | słowo poświadczone |
| jącmin /jącmin/ | jęczmień | psł. *jęčьmenь | słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi |
| jącmine /jącminĕ/ | jęczmienny | psł. *jęčьmenьnъjь | słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ |
| jąt /jąt/ | chwytać, łapać, brąć | psł. *jęti | poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ |
| jątrènîcia /jątrĕnaićă/ | jątrznica, kiszka | psł. *jętrenica | słowo poświadczone |
| jé /je/ | tak (potwierdzenie) | śdn. je | słowo poświadczone |
| jéd /jed/ | jedzenie, jadło | psł. *jědь | poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
| jedna /jednă/ | potrawa | psł. *jědьna(ja) | słowo poświadczone |
| jedzna /jeʒdnă/ | jedzenie | psł. *jěďьna(ja) | słowo poświadczone |
| jesera /jeseră/ | ości u kłosa, wąsy, kolce | psł. *jesera | słowo poświadczone |
| jést /jest/ | jeść | psł. *jěsti | słowo poświadczone |
| jezdet /jezdĕt/ | jeździć | psł. *jězditi | słowo poświadczone |
| Jezu̇s /Jezus/ | Jezus | śdn. Jesus | słowo poświadczone |
| jėgrîcia /jėgraićă/ | zabawa | psł. *jьgrica | słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă |
| jėlma /jėlmă/ | wiąz, brzost | psł. *jьlьma | słowo poświadczone |
| jėlmuwe /jėlmüvĕ/ | wiązowe, z wiązu | jėlmă + -üvĕ | słowo poświadczone |
| jėskrît sa /jėskrait să/ | iskrzyć się | psł. *jьskriti sę | z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă |
| jėwér /jėver/ | wiór, trzaska | psł. *jьverъ | słowo poświadczone |
| jidîne /jidainĕ/ | jedyny | psł. *jedinъjь | słowo poświadczone |
| jisin /jisin/ | jesień | psł. *jesenь | słowo poświadczone |
| jisin-mand /jisin-mond/ | wrzesień | psł. *jesenь + śdn. mând | słowo poświadczone |
| jist /jist/ | jeszcze | psł. *ješče | słowo poświadczone |
| jiz /jiz/ | jeż | psł. *ježь | słowo poświadczone |
| jizér /jizer/ | jezioro | psł. *jezerъ? | poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
| jizerak /jizerăk/? | jeziorko | psł. *jezerъkъ | poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
| jî /jai/ | wy | śdn. jî | słowo poświadczone |
| jîgiu /jaiďü/ | jarzmo | psł. *jьgo | słowo poświadczone |
| jîgrát /jaigrot/ | bawić się, grać | psł. *jьgrati | poświadczone w 3Pl: jaigroją |
| jînam /jainăm/ | gdzie indziej | psł. *jьnamъ | słowo poświadczone |
| jîmat /jaimăt/ | łapać, łowić | psł. *jьmati | słowo poświadczone |
| jîmą /jaimą/ | imię | psł. *jьmę | słowo poświadczone |
| jînde /jaindĕ/ | kiedyś, pewnego razu | psł. *jьngdy | wzorem poświadczone draudĕ |
| jîne /jainĕ/ | inny | psł. *jьnъjь | poświadczono zaimek z rdzeniem jain- |
| jîstu /jaistü/ | nerka | psł. *jьsto | poświadczone w l.mn.: jaistă |
| jǫdre /jǫdrĕ/ | jądro, ziarno orzecha | psł. *jędro | słowo poświadczone |
| jǫtra /jǫtră/ | wątroba | psł. *jętra | słowo poświadczone |
| jǫzek /jǫzĕk/ | język | psł. *językъ | słowo poświadczone |
| ju̇nge /jungĕ/ | młody | śdn. junk | słowo poświadczone |
| jûnac /jaunăc/ | młody byk | psł. *junьcь | słowo poświadczone |
| jûtra /jautră/ | jutro | psł. *jutrě | słowo poświadczone |
| jûtru /jautrü/ | poranek | psł. *jutro | słowo poświadczone |
| jûz /jauz/ | już | psł. *juže | słowo poświadczone |
| jûzîna /jauzaină/ | obiad | psł. *južina | słowo poświadczone |
K
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| kabált /kobolt/ | krasnoludek, chochlik, kobold | śdn. kobolt | słowo poświadczone |
| kád /kod/ | skrzynka międlicy | psł. *kadь | słowo poświadczone |
| kák, kak /kok, kăk/ | jak | psł. *kako | słowo poświadczone |
| kaká /koko/ | pręgierz | śdn. kâk | słowo poświadczone |
| kakát /kokot/ | kakać, robić kupę | psł. *kakati | słowo poświadczone |
| kál /kol/ | kapusta | śdn. kôl | słowo poświadczone |
| kám /kom/ | dokąd | psł. *kamo | słowo poświadczone |
| kamát /komot/ | przychodzić | śdn. komen | słowo poświadczone |
| kamår /komår/ | pokój | śdn. kamer | słowo poświadczone |
| kapår /kopår/ | miedź | śdn. kopper | zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
| kapjá /koṕo/ | kropla | psł. *kapľa | poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
| kapka /kopkă/ | kropelka | psł. *kapъka | słowo poświadczone |
| kaprene /koprenĕ/ | miedziany | kopår + -enĕ | formacja wzorem dråvă-dråvenĕ |
| kárk /kork/ | noga (u zwierzęcia)? | psł. *korkъ | rozkład złożenia korťĕtüc |
| karkiétuc /korťĕtüc/ | kret | psł. *korkъ + -točь | słowo poświadczone |
| kartá /korto/ | kartka; karta | śdn. kârte | słowo poświadczone |
| kartka /kortkă/ | kartka, karteczka | śdn. kârte + kă | zdrobnienie |
| kartål /kortål/ | koszula | szlez-holszt. kortel | słowo poświadczone |
| kartkie /kortťě/ | krótki | psł. kortъkъjь | słowo poświadczone |
| karwá /korvo/ | krowa | psł. *korva | słowo poświadczone |
| karwe /korvĕ/ | krowi | psł. *korvьjь | słowo poświadczone |
| Karwîcia /Korvaićă/? | Karwitz | psł. korvica? | rekonstrukcja |
| kas /kos/ | zakwas? | psł. *kvasъ | słowo poświadczone |
| kasac /kosăc/ | drożdże | psł. *kvasьcь | słowo poświadczone |
| kå /kå/ | ku | psł. *kъ | słowo poświadczone |
| kål /kål/ | kieł | psł. *kъlъ | niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
| kåtu /kåtü/ | kto | psł. *kъto | słowo poświadczone |
| Kliǫska /Kľǫskă/? | Clentz | psł. *klęsъka | słowo poświadczone |
| kicér /ťicer/ | kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) | por. śdn. Kesser | słowo poświadczone |
| kicerak /ťicerăk/ | koszyczek | ťicer + -ăk | słowo poświadczone |
| kicernek /ťicernĕk/ | koszykarz, łubiankarz | ťicer + -nĕk | formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk |
| kiėd /ťėd/ | gdzie | psł. *kъde | słowo poświadczone, być może /ťėdĕ/ |
| kiėjènîcia /ťėjănaićă/ | tłuczek do ubijania lnu | psł. *kъjanica | słowo poświadczone |
| kiėlîn /ťėlain/ | łono | psł. *kъlinъ | słowo poświadczone |
| kiėnądz /ťėnąʒ/ I | król; król w grze | psł. *kъnęʒь | słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier' |
| kiėnądz /ťėnąʒ/ II | księżyc | psł. *kъnęʒь | słowo poświadczone |
| kiėsin /ťėsin/ | żołądek | psł. *kъsenь | słowo poświadczone |
| kiodrat /ťödrăt/ | gadać, paplać | śdn. koderen | słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot |
| kiola /ťölă/ | fura, pojazd, samochód | psł. *kola | słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola |
| kiolàsena /ťölăsenă/ | wózek | psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie | słowo poświadczone jako /ťölăsenă/ |
| kiolåt /ťölåt/ | deska | psł. *kolъtь | słowo poświadczone |
| kiolu /ťölü/ | koło | psł. *kolo | słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă |
| kionar /ťönăr/ | pasterz koni | psł. *konařь | słowo poświadczone |
| kionika /ťönikă/ | konewka | psł. *kony + *-ika, nieregularnie | słowo poświadczone |
| kionwîcia /ťönvaićă/ | dzbanek | psł. *konъvica | słowo poświadczone |
| kionŷ /ťönåi/ | dzban | psł. *kony | słowo poświadczone |
| kiorac /ťörăc/ | korzec (miara) | psł. *korьcь | słowo poświadczone |
| kiorŷtce /ťöråitcĕ/ | korytko | psł. *korytьce | poświadczone w l.mn.: ťöråitcă |
| kiorŷte /ťöråitĕ/ | koryto | psł. *koryto | słowo poświadczone |
| kiosa /ťösă/ | kosa | psł. *kosa | słowo poświadczone |
| kiosàrene /ťösărenĕ/ | kaszany, z kaszy | ťösör + -enĕ | słowo poświadczone |
| kiosor /ťösör/ | kasza, krupy | psł. *kosorъ | słowo poświadczone |
| kioster /ťöster/ | kościelny | śdn. köster | słowo poświadczone |
| kiostka /ťös(t)kă/ | kostka (anatomiczna) | psł. *kostъka | słowo poświadczone |
| kioza /ťöză/ | koza | psł. *koza | słowo poświadczone |
| kiozka /ťöskă/ | kózka | psł. *kozъka | słowo poświadczone |
| kirbé /ťirbe/ | żłób, drabinka żłobowa | śdn. kribbe, z metatezą | słowo poświadczone |
| Kirialîs /ťiŕolais/ | Kyrie eleison | niem. Kyrieleis | słowo poświadczone |
| kirnia /ťirńă/ | maślnica, kierznia | śdn. kerne | słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu |
| kiulèsî /ťülĕsai/ | rower | psł. *kolesi | dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai |
| kiun /ťün/ | koń | psł. *koňь | słowo poświadczone |
| kiunek /ťünĕk/ | koń | psł. *koňikъ | słowo poświadczone |
| kiuset /ťüsĕt/ | kosić | ťösă + -ĕt | czasownik od poświadczonego ťösă |
| kiust /ťüst/ | kość | psł. *kostь | słowo poświadczone |
| kiusten /küstĕn/ | Küsten | psł. *kostinъ? | rekonstrukcja |
| kiupål /ťüpål/ | motyka | psł. *kopъlь | słowo poświadczone |
| kiûrá /ťauro/ | kura | psł. *kura | poświadczone w l.mn.: ťauråi |
| kiûrą /ťaurą/ | kurczę, kurczątko | psł. *kurę | słowo poświadczone |
| kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ | kuropatwa | psł. *kuropatъka | słowo poświadczone |
| kiûrîcé /ťauraice/ | przedmieście, przysiółek | ťauro + -aice | słowo poświadczone |
| kiûsát /ťausot/ | kosztować, próbować, smakować | psł. *kušati | słowo poświadczone |
| kiûtît /ťautait/ | robić, czynić | psł. *kutiti | słowo poświadczone |
| kiwit /ťivit/ | czajka | śdn. kiwit | słowo poświadczone |
| kîpac /ťaipăc/ | kupiec | psł. *kupьcь | słowo poświadczone |
| kîpet /ťaipĕt/ | kupić | psł. *kupiti | poświadczone w 3Sg: ťaipĕ |
| klagá /klogo/ | skarga | śdn. klage | słowo poświadczone |
| klare /klorĕ/ | czysty; wódka | śdn. klare | słowo poświadczone |
| klást /klost/ | kłaść | psł. *klasti | poświadczone w 3Sg: klodĕ |
| klȧnîka /klanaikă/ | ten, który przeklina | psł. *klьnika | słowo poświadczone |
| klȧc /klac/ | kij, drążek, laska | śwn. kloz | słowo poświadczone |
| klȧpa /klapă/ | most zwodzony | por. niem. Klappe | słowo poświadczone |
| klȧwår /klavår/ | kawaler | śdn. klover | słowo poświadczone |
| klȧwrek /klavrĕk/ | chłopak, chłopiec | śdn. klover + -ĕk | słowo poświadczone |
| klåda /klådă/ | beczka | psł. *kolda | słowo poświadczone |
| klåkiol /klåťöl/ | zegar; dzwon | psł. *kolkolъ | słowo poświadczone |
| klåkiolak /klåťölăk/ | dzwonek | psł. *kolkolъkъ | słowo poświadczone |
| klåkiolnek /klåťölnĕk/ | zegarmistrz | klåťöl + -nĕk | złożenie, por. criv-crivnĕk |
| klåkionak /klåťönăk/ | dzwonek (kwiat) | psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- | słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ |
| klånîcia /klånaićǎ/ | kłonica (u wozu) | psł. *kolnica | słowo poświadczone |
| klås /klås/ | kłos | psł. *kolsъ | słowo poświadczone |
| klåse /klåsĕ/ | kłosie | psł. *kolsьje | słowo poświadczone |
| kląt /kląt/ | kląć, przeklinać | psł. *klęti | poświadczone w 3Sg: klanĕ |
| klen /klen/ | klon | psł. *klenъ | rozkład przymiotnika klenüvĕ |
| klenuwe /klenüvĕ/ | klonowy | psł. *klenovъjь | słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd |
| klestet /klestĕt/ | ściskać | psł. *klěščiti | rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ |
| klicka /klickă/ | czapeczka | niem. Klitz + -kă | słowo poświadczone |
| klika /klikă/ | członek męzki | ? | słowo poświadczone |
| klit /klit/ | nieduży garnek | śdn. klît | słowo poświadczone |
| kliûc /kľauc/ | klucz | psł. *kľučь | słowo poświadczone |
| kliûd /kľaud/ | myśl, rada | psł. *kľudъ? | słowo poświadczone |
| kliûdát /kľaudot/ | myśleć, dumać | kľaud + -ot | czasownik utworzony wzorem brük-brükot |
| kliûdîka /kľaudaikă/ | myśliciel | kľaud- + -aikă | formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
| klîbá /klaibo/ | głowica na dachu | śdn. klûwe | słowo poświadczone |
| klǫb /klǫb/ | biodro | psł. *klǫbъ | słowo poświadczone |
| klǫbne /klǫbnĕ/ | biodrowy | klǫb + -nĕ | przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
| klǫbak /klǫbăk/ | kłębek | psł. *klǫbъkъ | słowo poświadczone |
| klubek /klübĕk/ | kapelusz | psł. *klobukъ | słowo poświadczone |
| klubûcnek /klübaucnĕk/ | kapelusznik | klübĕk + -nĕk | słowo poświadczone |
| klubûcnia /klübaucńă/ | wytwórnia kapeluszy | klübĕk + -ńă | słowo poświadczone |
| klutá /klüto/ | bryłka, grudka | śdn. klüte | słowo poświadczone |
| knop /knöp/ | guzik | śdn. knôp | słowo poświadczone |
| kradîka /krodaikă/ | złodziej | psł. *kradika | formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych |
| krást /krost/ | kraść | psł. *krasti | rozkład poświadczonego gerundium: aikrădinĕ |
| Kristu̇s /Kristus/ | Chrystus | śdn. Kristus | słowo poświadczone |
| krîdle /kraidlĕ/ | skrzydło | psł. *kridlo | słowo poświadczone |
| krujet /krüjĕt/ | kroić, odcinać | psł. *krojiti | rozkład poświadczonego aikrüjĕt |
| krŷ /kråi/ | krew | psł. *kry | słowo poświadczone, obocznie wtórne kåråi |
| kůcá /kåuco/ | głownia (płonąca) | psł. *kъlča | słowo poświadczone |
| kwetîste /kvetaistĕ/ | kwietnik, łąka kwiatowa | kjot + -aistĕ | formacja wzorem gord-gordaistĕ i wielu innych |
| kwetene /kvetenĕ/ | kwiecisty | kjot + -enĕ | przymiotnik wzorem clåvak-clåvecenĕ i wielu innych |
| kwetnek /kvetnĕk/ | kwiaciarz | kjot + -nĕk | złożenie wzorem criv-crivnĕk |
| kwiát /kjot/ | kwiat | psł. *květъ | słowo poświadczone |
L
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| ladá /lodo/ | skrzynia; trumna; kałamarz | śdn. lade | słowo poświadczone |
| ladka /lotkă/ | skrzynka, szufladka | lodo + -kă | słowo poświadczone |
| ladát /lodot/ | ładować | śdn. laden | słowo poświadczone |
| lame /lomĕ/ | kulawy, chromy | śdn. lam | słowo poświadczone |
| lastawîcia /lostovaićă/ | jaskółka | psł. *lastavica | słowo poświadczone, obocznie lostĕvaićă |
| latwa /lotvă/ | łata (dachowa) | śdn. latte | słowo poświadczone |
| lawá /lovo/ I | ława | psł. *lava | poświadczone w toponimji: Lafei, Lowey, Lawei (l. mn.) |
| lawá /lovo/ II | wiara | śdn. glâwe | słowo poświadczone |
| lawîća /lovaićă/ | ławka | psł. *lavica | poświadczone w toponimji: Lappke, Loweitz, Lowitz |
| lazet /lozĕt/ | łazić, włazić | psł. *laziti | poświadczone w 3Sg: lozĕ |
| lazîka /lozaikă/ | ropucha | psł. *lazika | słowo poświadczone |
| lȧdek /ladĕk/ | członek | śdn. let + -ĕk | słowo poświadczone |
| lȧgiėr /laďėr/ | obóz | śdn. leger | słowo poświadczone |
| lȧchiėn /lax́ėn/ | konewka, beczułka | śdn. lechen | słowo poświadczone |
| lȧját /lajot/ | pożyczyć | śdn. leihen | poświadczone w 3Sg: lajol i imiesłów: lajonă |
| lȧmpá /lampo/ | lampa | śdn. lampe | słowo poświadczone |
| lȧnene /lanenĕ/ | lniany | ľån + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
| lȧnîste /lanaistĕ/ | pole lnu | psł. *lьnišče | poświadczone w toponimji: Lanneitz, Lannisch, Lehneitzen |
| lȧp /lap/ | gałgan, łachman, szmata | śdn. lapp | słowo poświadczone |
| lȧs /las/ | łosoś | śdn. las | słowo poświadczone |
| lȧsterår /lasterår/ | oszczerca, potwarca | śdn. lasterer | słowo poświadczone |
| lȧsterårska /lasterårskă/ | oszczerczyni, potwarczyni | lasterår + -skă | słowo poświadczone |
| lȧwe /lavĕ/ | lwi | ľåv + -ĕ | formacja wzorem korvo-korvĕ, gǫs-gǫsĕ |
| lȧzát /lazot/ | czytać | śdn. lesen | słowo poświadczone |
| Låbi /Låbi/ | Łaba | psł. *olbe | słowo poświadczone, rekonstruuje się także Låbü, ale cz. Labe i głuż. Łobjo sugerują psł. *olbe, nie *olbo |
| lågát /lågot/ | kłamać, łgać | psł. *lъgati | poświadczone w 2Sg: låzĕs i w 3Sg: låzĕ |
| låzîc /låzaic/ | łyżka | psł. *lъžicь | słowo poświadczone |
| låzîka /låzaikă/ | kłamca, łgarz | psł. *lъžika | słowo poświadczone |
| ląc /ląc/ | klęk, czepigi | psł. *lęčь | słowo poświadczone |
| lągnǫt /lągnǫt/ | kładnąć się? | psł. *legnǫti | poświadczone w 3Sg: lągnĕ |
| lecet /lecĕt/ | leczyć | psł. *lěčiti | poświadczone w 3Sg: lecĕ, leci-jĕg |
| le /lĕ/ | tylko, chyba, no; -że | psł. *li | słowo poświadczone |
| léd /led/ | lód | psł. *ledъ | słowo poświadczone |
| ledene /ledenĕ/ | wykonany z lodu | led + -enĕ | formacja jak våuno-våunenĕ |
| lekánîcia /lekănaićă/ | jastrząb, kania | ?? + -aićă | słowo poświadczone |
| lekar /lekăr/ | lekarz | psł. *lěkařь | słowo poświadczone |
| lemąz /lemąz/ | krokiew, kozioł (na dachu) | psł. *lěmęzь | słowo poświadczone |
| lepse /lepsĕ/ | lepszy | psł. *lěpьšьjь | słowo poświadczone |
| lesne /lesnĕ/ | leśny | psł. *lěsьnъjь | słowo poświadczone |
| lesna jablun /lesnă joblün/ | jabłoń leśna, leśniówka | lesnă + joblün | słowo poświadczone |
| lesne wréch /lesnĕ vrex/ | orzech laskowy (owoc) | lesnĕ + vrex | słowo poświadczone |
| lestîcia /lestaićă/ | leszczyna | psł. *leščica | słowo poświadczone, ale patrz lestĕvaićă |
| lestèwîcia /lestĕvaićă/ | leszczyna | psł. *leščevica | słowo poświadczone |
| lestîna /lestaină/ | leszczyna | psł. *leščina | słowo poświadczone |
| lewe /levĕ/ | lewy | psł. *lěvъjь | słowo poświadczone |
| lewîcia /levaićă/ | lewica, lewa ręka | levĕ + -aićă | formacja wzorem pl. lewica, głuż. lěwica |
| lialen /ľolĕn/ | ojcowy | ľoľă + -ĕn | słowo poświadczone |
| lialia /ľoľă/ | tata | prawdopodobnie ze słownictwa dziecięcego | słowo poświadczone |
| lias /ľos/ | las; drzewo, drewno | psł. *lěsъ | słowo poświadczone |
| liatát /ľotot/ | latać | psł. *lětati | poświadczone w 3Pl: ľotoją |
| liatu /ľotü/ | rok; lato | psł. *lěto | słowo poświadczone |
| liån /ľån/ | len | psł. *lьnъ | słowo poświadczone |
| liåtkie /ľåtťĕ/ | legki | psł. *lьgъkъjь | słowo poświadczone |
| liåtkiu /ľåtťü/ | legko | psł. *lьgъko | słowo poświadczone |
| liåw /ľåv/ | lew | psł. *lьvъ | słowo poświadczone |
| liîbaj /ľaibăj/ | raczej, lepiej | psł. *ľuběji | słowo poświadczone |
| liîbe /ľaibĕ/ | miły, przyjemny | psł. *ľubъjь | słowo poświadczone |
| liîbet /ľaibĕt/ | kochać, lubić | psł. *ľubiti | poświadczone w 3Sg: ľaibĕ |
| liîbėw /ľaibėv/ | miłość | psł. *ľubъvь | słowo poświadczone |
| liîbėwne /ľaibėvnĕ/ | miłosny | ľaibėv + -nĕ | przymiotnik z -nĕ jak plaug-plauznĕ, bükvait-bükvaitnĕ |
| liîbu /ľaibü/ | żartobliwie, dla żartu | psł. *ľubo | słowo poświadczone |
| lidiá /liďo/ | cierpienie | śdn. leide | poświadczone w ASg: lidą |
| lidiát /liďot/ | cierpieć | śdn. leiden | słowo poświadczone |
| lifka /lifkă/ | kaftanik, gorset | śdn. lîfke | słowo poświadczone |
| lichån /lixån/ | ciało, zwłoki, trup | śdn. lîcham | słowo poświadczone |
| liját /lijot/? | lać | psł. *lěti? | poświadczone w 3Sg: lėjĕ, imiesłowie: laită i gerundiu: lėjonĕ |
| likát /likot/ | równać, zrównać, wyrównywać | śdn. liken | słowo poświadczone |
| likåm /likåm/ | równie, równo | śdn. lîk w narzędniku | słowo poświadczone |
| liǫdu /ľǫdü/ | pole, ziemia rolna | psł. *lędo | słowo poświadczone |
| lipia /liṕă/ | warga | śdn. lippe | słowo poświadczone |
| litet /litĕt/ | lecieć | psł. *letěti | poświadczone w 3Sg: litĕ |
| liûdi /ľaudi/ | ludzie | psł. *ľudьje | słowo poświadczone |
| liûdskie /ľaucťĕ/ | ludzki | ľaudi + -sťĕ | złożenie wzorem ogólnosłowiańskiego ludzki |
| lizet /lizĕt/ | leżeć | psł. *ležeti | poświadczone w 3Sg: lizĕ |
| lezt /lest/? | pełzać, leźć; włazić | psł. *lězti | poświadczone w 3Sg: lezĕ |
| lîb /laib/ | miara zboża | psł. *lubъ | słowo poświadczone |
| lîcerne /laicernĕ/ | lejcowy, zaprzęgowy | laićăr + -nĕ | słowo poświadczone |
| lîciar /laićăr/ | lejce | leid-sêl | słowo poświadczone |
| lîpá /laipo/ | lipa | psł. *lipa | słowo poświadczone |
| lîpåk /laipåk/ | dudek (ptak) | psł. *lupъkъ | słowo poświadczone |
| lîpîka /laipaikă/ | oprawca, hycel | psł. *lupika | słowo poświadczone |
| lîpîna /laipaină/ | łupina, kora; łyko | psł. *lupina | słowo poświadczone |
| lîska /laiskă/ | lisa, liszka, | psł. *lisъka/*lišьka | słowo poświadczone |
| lîst /laist/ | liść; list | psł. *listъ | słowo poświadczone |
| lîste /laistĕ/ | liście, listowie | laist + -ĕ | złożenie, wzorem innych collectiv |
| lîstne /laistnĕ/ | listny, liściasty | psł. *listьnъjь | słowo poświadczone |
| lîstne-mánd /laistnĕ-mond/ | maj | laistnĕ + śdn. mând | słowo poświadczone |
| lîstnîcia /laistnaićă/ | szałas, dom z gałęzi | psł. *listьnica | słowo poświadczone |
| lîzát /laizot/ | lizać | psł. *lizati | poświadczone w 3Sg: laizĕ i rozkaźnik: laiz |
| lonu /lönü/ | łono, objęcia | psł. *lono | słowo poświadczone |
| lozát /lözot/ | wybawić | śdn. losen | poświadczone w rozkaźniku: lözoj |
| lǫp /lǫp/ | lump, szmata, łachman | śdn. lump | słowo poświadczone w l. mn.: lǫpoi, wybrany zasymilowany warjant |
| luchtår /lüxtår/ | latarnia, latarka | śdn. luchter | słowo poświadczone, obocznie löchtår |
| luder /lüdĕr/ | pijak, nicpoń, obdartus | śdn. luder | słowo poświadczone |
| ludia /lüďă/ | łódź | psł. *oldьja | słowo poświadczone |
| luj /lüj/ | łój | psł. *lojь | słowo poświadczone |
| lujene /lüjenĕ/ | łojowy | psł. *lojenъjь | słowo poświadczone |
| luk /lük/ | szczęście | psł. *glücke | słowo poświadczone, obocznie glük, ale to może pomyłka |
| lumet /lümĕt/ | łamać | psł. *lomiti | słowo poświadczone |
| lupàtîcia /lüpătaićă/ | łopata do pieca, do chleba | psł. *lopatica | słowo poświadczone |
| lupata /lüpotă/ | kość łopatkowa | psł. *lopata | słowo poświadczone |
| lukiėt /lüťėt/ | łokieć | psł. *olkъtь | słowo poświadczone |
| lu̇ft /luft/ | powietrze | śdn. luft | słowo poświadczone |
| lûg /laug/ I | łąka, pastwisko | psł. *lugъ | słowo poświadczone |
| lûg /laug/ II | ług | śrwn. louge | słowo poświadczone |
| lûk /lauk/ I | czosnek | psł. *lukъ | słowo poświadczone |
| lûk /lauk/ II | łuk | psł. *lukъ | poświadczone ailucĕt (ułuczyć) |
| lûna /laună/ | księżyc | psł. *luna | słowo poświadczone |
| lûza /lauză/ | kałuża | psł. *łuža | poświadczone w toponimji: Lausch-feld, Lausche, Lausch-weide |
| Lûzîcia /Lauzaićă/ | Łużyce | laug + -aićă | zaadaptowanie łuż. Łužica |
| lûzîckie /lauzaicťĕ/ | łużycki | Lauzaićă + -sťĕ | przymiotnik geograficzny |
| lŷse /låisĕ/ | łysy | psł. *lysъjь | rozkład poświadczone låisaină |
| lŷsîna /låisaină/ | czoło | psł. *lysina | słowo poświadczone, być może låisaińă |
M
| połabski | polski | etymologja | uzasadnienie |
|---|---|---|---|
| madek /modĕk/ | dżdżownica | śdn. made, maddik | słowo poświadczone |
| madŷ /modåi/ | mól | śdn. made | słowo poświadczone |
| mácht /moxt/ | moc, siła, potęga | śdn. macht | słowo poświadczone |
| mál /mol/ | znak, piętno, znamię | śdn. mâl | słowo poświadczone |
| male /molĕ/ | mały | psł. *malъjь | słowo poświadczone |
| maliat /moľăt/ | malować | śdn. malen | poświadczone w 3Sg: moľă |
| malîna /molainǎ/ | malina | psł. *malina | słowo poświadczone |
| maltit /moltit/ | posiłek, danie | śdn. mâl-tît | słowo poświadczone |
| mán /mon/ | księżyc | śdn. mân | słowo poświadczone |
| mánd /mond/ | miesiąc | śdn. mând | słowo poświadczone w nazwach miesięcy |
| Margata /Morgotă/ | Małgorzata | śdn. Margate | zapożyczenie zaadaptowanej do śdn. formy imienia |
| Margatka /Morgotkă/ | Małgosia | śdn. Morgotă + -kă | zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
| Marîja /Moraja/ | Maryja, Marja | śdn. Marie | słowo poświadczone |
| Marîjen dȧnac /Morajĕn danăc/ | święto Matki Bozkiej | Morajĕn + danăc | słowo poświadczone |
| Marîka /Moraikă/ | Marysia | Moraja + -kă | słowo poświadczone |
| Marîna zîpa /moraină zaipă/ | tęcza | psł. *Marina župa, dosłownie pieluchy Maryi | słowo poświadczone |
| Márk /Mork/ | Marek | śdn. | |
| marwa /morvă/? | mrówka | psł. *morva | poświadczone w l.mn.: morvĕ |
| marwîste /morvaistĕ/ | mrówisko | psł. *morvišče | poświadczone w toponimji: Moorfeitz, Morfeitzen |
| marz /morz/ | mróz | psł. *morzъ | słowo poświadczone |
| masketår /mosketår/ | żołnierz | niem. Musketier | słowo poświadczone, niejasna pierwsza (o? u?) i trzecia (e? i?) samogłoska, wybrano -år z uwagi na NPl: /musketri/ |
| Maskwá /Moskvo/ | Moskwa | ros. Москва | zapożyczenie, pozostawiony akcent oksytoniczny |
| mastkiu /mosťü/ | masło | psł. *maslъko | słowo poświadczone, ale obocznie mosťĕ |
| maslena mlåka /moslenă mlåkă/ | maślanka | psł. *moslenoje melko | słowo poświadczone |
| maslene /moslenĕ/ | maślany | psł. *maslenъjь | słowo poświadczone |
| matá /moto/ | wymiar, rozmiar | śdn. mate | poświadczone w ASg: motǫ |
| matecha /motexă/ | macocha | psł. *matexa | słowo poświadczone |
| materen /moterĕn/ | matczyny | psł. *materinъ | słowo poświadczone |
| matî /motai/ | matka | psł. *mati | słowo poświadczone |
| matîcia /motaićă/ | królowa pszczół | psł. *matica | słowo poświadczone |
| matka /motkă/ | suka | psł. *matъka | słowo poświadczone |
| mazat /mozăt/ | mazać, smarować | psł. *mazati | poświadczone w 3Sg: mozĕ |
| mȧdiá /maďo/ | miód pitny | śdn. mêde | poświadczone w ASg: madą |
| mȧde-dát /made-dot/ | dać coś komuś w drogę, wyposażyć | śdn. mede + dot | słowo poświadczone |
| mȧde-jést /made-jest/ | jeść z kimś | śdn. mede + jest | słowo poświadczone |
| mȧdgit /madgit/ | posag | śdn. medegift | słowo poświadczone |
| mȧl /mal/ | żerdź, tyka, drążek | śdn. mol | słowo poświadczone |
| mȧlnek /malnĕk/ | młynarz | śdn. malen + -ĕk | słowo poświadczone |
| mȧlnîcia /malnaićă/ | młyn | śdn. malen + -naićă | słowo poświadczone |
| mȧlnîkiuw /malnaiťüv/ | młynarski | malnĕk + -üv | słowo poświadczone |
| mȧma /mamă/ | mama | mowa dziecięca | słowo poświadczone |
| mȧn /man/ | ale, lecz | śdn. man | słowo poświadczone |
| mȧnaj /manăj/ | mniej | psł. *mьněje | słowo poświadczone |
| mȧnese /manesĕ/ | mniejszy | psł. *mьnějьšьjь | słowo poświadczone |
| mȧrene /marenĕ/ | śmierć | psł. *mьrěnьje | poświadczone w celowniku: mareńĕ |
| mȧrkát /markot/ | znaczyć, oznaczać | śdn. marken | słowo poświadczone |
| mȧrznǫt /marznǫt/ | marznąć, zamarzać | psł. *mьrznǫti | poświadczone w 3Sg: marznĕ |
| mȧzet /mazĕt/ I | mży, siąpi (o legkim deszczu) | psł. *mьžiti | poświadczone w 3Sg: mazĕ |
| mȧzet /mazĕt/ II | mrużyć, puszczać oczko, dawać znak | psł. *mьžiti | poświadczone w 3Sg: mazi-mĕ |
| måch /måx/ | mech | psł. *mъxъ | poświadczone w toponimji: Maach, Machunike (<*mъxovьnikъ), Maschein (<*mъšina) |
| måswîcia /måsvaićă/ | komar | psł. *mъšьvica | słowo poświadczone |
| mąc /mąc/ | piłka, balon | psł. *męčь | słowo poświadczone |
| mąciat /mąćăt/ | dotykać, macać | psł. *macati | poświadczone w 3Sg: mąćă |
| mącnǫt /mącnǫt/ | dotknąć, macnąć | psł. *macnǫti | poświadczone w 3Sg: mącnĕ |
| mąsi /mąsi/ | mięso | psł. *męse (!) | słowo poświadczone, obocznie /mąse/, Polański rekonstruuje praformę *męsьje |
| mąsnene /mąsnenĕ/ | mięsny, z mięsa | psł. *męsьnenъjь | słowo poświadczone |
| mątkie /mąťĕ/ | miękki | psł. *mękъkъjь | słowo poświadczone |
| méd /med/ | miód | psł. *medъ | słowo poświadczone |
| méch /mex/ | worek, torba | psł. *měxъ | słowo poświadczone |
| mejėr /mejėr/ | kosiarz | śdn. meier | słowo poświadczone |
| menet /menĕt/ | mniemać, sądzić | psł. *měniti | poświadczone w 1Sg: meną, 2Sg: menăs wg Polańskiego niepewne |
| merek /merĕk/ | dziki chrzan | śdn. marreik | słowo poświadczone |
| meret /merĕt/ | mierzyć | psł. *měriti | poświadczone w 3Sg: merĕ |
| mesak /mesăk/ | torba, worek | psł. *měšьkъ | słowo poświadczone |
| mesȧcak /mesacăk/ | woreczek | mesak + -ăk | zdrobnienie, wzorem ros. мѣшочекъ |
| mesat /mesăt/ | mieszać | psł. *měšati | słowo poświadczone |
| mesîste /mesaistĕ/ | wór | psł. *měšišče | słowo poświadczone |
| mestiår /mesťår/ | mistrz | śdn. mêster | słowo poświadczone |
| mét /met/ | mieć | psł. *(jь)měti | słowo poświadczone |
| metat /metăt/ | miotać | psł. *metati | poświadczone w 3Sg: micĕ |
| metla /metlă/ | miotła | psł. *metla | słowo poświadczone |
| miale /ḿolĕ/ | malutki | psł. *mělъjь | słowo poświadczone |
| miará /ḿoro/ | miara | psł. *měra | słowo poświadczone |
| miárt /ḿort/ | szpik kostny | śdn. mark, nieregularnie | słowo poświadczone |
| miastu /ḿostü/ | miejsce | psł. *město | poświadczone w miejscowniku: meste |
| miågát /ḿågot/ | mrugać | psł. *migati, pod wpływem *mьgnǫti | słowo poświadczone |
| miågnǫt /ḿågnǫt/ | mrugnąć | psł. *mьgnǫti | rekonstrukcja słowa, którego wpływ zniekształcił *maigot>ḿågot |
| miågla /ḿåglă/ | mgła | psł. *mьgla | słowo poświadczone |
| midzia /miʒ́ă/ | miedza | psł. *meďa | słowo poświadczone |
| mildichie /mildix́ĕ/ | łagodny | śdn. mildich | słowo poświadczone |
| milta /miltă/ | śledziona | śdn. milte | słowo poświadczone |
| Mîchal /Maixăl/ | Michał | śdn. Michel | poświadczone w przymiotniku Maixălevĕ~üvĕ |
| Mîchelka /Maixelkă/ | Michaś | Maixăl + -kă | słowo poświadczone |
| mîliá /maiľo/ | mila | śdn. mile | słowo poświadczone |
| mîlnîcia /mailnaićă/ | mączniak (grzyb pasożytniczy) | śdn. mel + -naićă | słowo poświadczone, obocznie mailaićă |
| mîmu /maimü/ | mimo, obok | psł. *mimo | słowo poświadczone |
| mînåk /mainåk/ | wykastrowany samiec konia, wałach | por. śdn. meidem | słowo poświadczone |
| mîrán /mairon/ | majeranek | śdn. meiran | słowo poświadczone, być może mairån |
| mîska /maiskă/ | targ; jarmark | maiso + -kă | słowo poświadczone |
| mîsá /maiso/ | msza | śdn misse | słowo poświadczone |
| mlåcene /mlåcenĕ/ | mleczny | psł. *melčenъjь | słowo poświadczone |
| mlåcenek /mlåcenĕk/ | mlecz, rybie nasienie | psł. *melčenikъ | słowo poświadczone |
| mlåde /mlådĕ/ | młody | psł. *moldъjь | słowo poświadczone |
| mlåka /mlåkă/ | mleko | psł. *melko | słowo poświadczone |
| mlåt /mlåt/ | mleć, mielić | psł. *melti | słowo poświadczone |
| mode /mödĕ/ | zmęczony | śdn. mode | słowo poświadczone |
| mord /mörd/ | mord, morderstwo | śdn. mord | poświadczone jako /mord/, ale por. /mördål/ |
| mordål /mördål/ | morderca | śdn. morder | słowo poświadczone |
| mori /möri/ | morze | psł. *moře | poświadczony miejscownik: no mărai, por. püli-vå pülai |
| mornek /mörnĕk/ | marynarz | möri + -nĕk | kalka niem. Seemann, por. głuż. namórnik, ros. морякъ |
| morskie /mörsťĕ/ | morski | möri + -sťĕ | por. pol. morze-morski, ros. море-морской, głuż. morjo-mórski |
| morskie piås /mörsťĕ ṕås/ | foka | mörsťĕ + ṕås | kalka niem. Seehund, por. głuż. mórski pos |
| most /möst/ | grobla, wał | psł. *mostъ | słowo poświadczone, w węższym znaczeniu "droga na grobli" |
| motát /mötot/ | motać | psł. *motati | poświadczone w 3Sg: m |