Słownik nowopołabsko-polski: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
(→N) |
|||
| (Nie pokazano 265 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK''' | + | {{AM}} |
| + | '''WENSKIE-PULSKIE SLUWESNEK'''<br> | ||
'''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | '''SŁOWNIK (NOWO)POŁABSKO-POLSKI''' | ||
| + | |||
| + | Dla ułatwienia wyszukiwania i dotarcia do szerszych mas, cały artykuł jest pisany w [[Conlanger:Leksykon#R|języku radopolskim]]. | ||
==O słowniku== | ==O słowniku== | ||
| − | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich), a także wykreowanie nowych bazując na | + | Słownik ma na celu zebranie dobrze zaświadczonych słów połabskich (wendzkich, wendyjskich, drzewiańskich), a także wykreowanie nowych bazując na toponimii, możliwych zapożyczeniach z dolnoniemieckiego, slawizmów w dolnoniemieckim, kalek połabsko-niemieckich, a czasem sugerując się słownictwem w językach łużyckich i słowińskim, rzadziej także w czeskim i polskim. |
| − | Za literacki został wzięty | + | Za literacki został wzięty dialekt, w którym wystąpiło pełne mazurzenie, psł. *ьl/ъl dało /åu/ a nie /u/ oraz psł. *u dało (za wyjątkiem pozycji przed wargowymi i przyrostków) /au/, a nie /ai/. |
| − | ==Wymowa i | + | ==Wymowa i ortografia== |
| − | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie | + | W "/.../" podano zapis według transkrypcji Polańskiego, po środku według Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego, a następnie z prawej zapis według proponowanej przeze mnie ortografii. |
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+ Samogłoski pełne | |+ Samogłoski pełne | ||
| Linia 34: | Linia 37: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+ Samogłoski zredukowane | |+ Samogłoski zredukowane | ||
| − | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = ''' | + | | align=center |/ĕ/ = {{IPA| ə }} = '''è''', '''e''' |
|- | |- | ||
| − | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = ''' | + | | align=center |/ă/ = {{IPA| ɐ }} = '''à''', '''a''' |
|} | |} | ||
| − | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną | + | Znaki '''é''' oraz '''á''' oznaczają samogłoskę pełną i są stawiane wyłącznie w ostatniej sylabie, także w słowach jednosylabowych z wyjątkiem przyimków. Znaki '''à''' oraz '''è''' oznaczają samogłoskę zredukowaną i stawiane są wyłącznie na innej sylabie niż ostatnia. Jeśli na przedostatniej sylabie jest samogłoska zredukowana, to na ostatniej jest pełna i nie ma potrzeby oznaczania tego akutem. Znaki '''a''' oraz '''e''' na ostatniej sylabie oznaczają samogłoskę zredukowaną, a na pozostałych – pełną. |
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 117: | Linia 120: | ||
| align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | | align=center | /š/ = {{IPA|ʃ}} = '''š''' | ||
| align=center | | | align=center | | ||
| − | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = ''' | + | | align=center | /ś/ = {{IPA|sʲ}} = '''si''' |
| align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | | align=center | /x́/ = {{IPA|xʲ}} = '''chi''' | ||
| align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | | align=center | /x/ = {{IPA|x}} = '''ch''' | ||
| Linia 176: | Linia 179: | ||
| align=center | | | align=center | | ||
|} | |} | ||
| − | Docelowa | + | Docelowa ortografia ma zapisywać spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne zgodnie z etymologią, czyli np. /defkă/ = '''dewka'''. |
Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | Rozróżnienie '''di'''/'''gi''' oraz '''ti'''/'''ki''' ma podłoże etymologiczne. Piszemy /ďöră/ = '''giora''', /ďolü/ = '''dialu''', /ťostü/ = '''tiastu''', /ťölü/ = '''kiolu'''. | ||
| − | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na | + | Z uwagi na istniejące oboczności /kj/:/kv/ i podobne, piszemy '''w''' tam, gdzie są one etymologiczne, np. /sjot/ = '''swiat''' - świat, /no svăte/ = '''na swàte''' - na świecie. |
| − | == | + | == Szczegółowa fonologia == |
| − | + | ||
| − | + | === Samogłoski === | |
| − | + | ||
| − | + | === Spółgłoski === | |
| − | + | ||
| − | + | === Asymilacje === | |
| + | Przy połączeniach dwóch i więcej spółgłosek dochodziło do asymilacji dźwięczności, tzn. spółgłoski ulegały ubezdźwięcznieniu, np. dewka=/defkă/, wǫzkie=/vǫsťĕ/. Co ważne, w odróżnieniu od języka polskiego, w języku połabskim udźwięcznienie nie zachodziło na końcu wyrazu, np. Bug=/büg/, dǫb=/dǫb/, led=/led/, nie ulegały ubezdźwięcznieniu także połączenia typu bezdźwięczna+w, np. råkwîcia=/råkvaićă/, šwadá=/švodo/, swecia=/svećă/, citwàru=/citvărü/. | ||
| − | == | + | === Fonologia dialektalna === |
| − | {| class="wikitable" width="100%" | + | {| class="wikitable" width="100%" style=text-align:center |
|- | |- | ||
| − | ! | + | ! stan prasłowiański !! Ostrów (Wustrow), Klonów (Klennow) - Hennig !! Życin (Süthen) - Schultze !! Łuchów (Lüchow) - Mithoff!! Łuchów (Lüchow) - Pfeffinger !! wariant literacki |
|- | |- | ||
| − | | | + | | * || || || || || |
|- | |- | ||
| − | | | + | | *|| || || || || |
|- | |- | ||
| − | | | + | | *ьl, *ъl || au? || u ||colspan="2"| åu || åu = ů |
|- | |- | ||
| − | | | + | | *š, *č, *ž ||colspan="3"| s, c, z || š, č, ž || s, c, z |
|- | |- | ||
| − | | | + | | *u<sup>1</sup> || au ||colspan="2"| oi? åi? || ai? || au = û |
| − | | | ||
| − | | | ||
|} | |} | ||
| + | <sup>1</sup> - w pozycji innej niż przed spółgłoskami wargowymi | ||
| − | == | + | ==A== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | a /ă/ || a, lecz || psł. *a || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | aberhîd /oberhaid/ || dzierżawca rządowy || śdn. overheit || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | agát sa /ogot să/ || podobać się || śdn. hagen || poświadczone w 3Sg: ogăji-să |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | akî /oťai/ || szydełko? || śdn. hake + -åi || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | alȧja /olajă/ || olej || śdn. oli(g)e || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | alȧnt /olant/ || głowacz (ryba) || śdn. âlant || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | aliat /oľăt/ || iść po coś, brać coś || śdn. holen || poświadczone w 3Sg: oľă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | amår /omår/ || młot || śdn. hamer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | amél /omel/ || skop (wykastrowany baran) || śdn. hamel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | apá /opo/ || małpa || śdn. âpe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | apat /opăt/ || mieć nadzieję, ufać || śdn. happen~hoppen || poświadczone w 1Sg: opăm |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ar /ăr/ || lub, albo || śdn. oder || słowo poświadczone, Polański transkrybuje ar |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ará /oro/ || prostytutka, dziwka || śdn. hore || poświadczone w ASg: orǫ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ás /os/ || padlina, ścierwo, przynęta?? || śdn. âs || poświadczone w GSg: oso, Lehr-Spławiński uważa za femininum |
|- | |- | ||
| − | | | + | | atát /otot/ || nienawidzić || śdn. haten || poświadczone w 3Sg: otăji-mĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | awka /ofkă/ || jastrząb || lüneb. håfk(e) || słowo poświadczone, być może afka |
|- | |- | ||
| − | | | + | | azŷ /ozåi/ || uszko, eska (do haczyka), spinka?, klamra? || śdn. ose + -åi || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==Ȧ== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧgát /agot/ || chronić, oszczędzać || śdn. hegen, heien || słowo poświadczone w 3Sg /agol/, /agojĕ/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧchtér /axter/ || tył || śdn. achter || rozkład złożenia /axterskă/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧchterskie /axtersťĕ/ || tylny || śdn. achter + psł. *-ьskъjь || słowo poświadczone w r. żeńskim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧl /al/ || już || śdn. al || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ȧlbȧnîja /Albanajă/ || Albania || por. niem. Albanien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧlbȧnskie /albansťĕ/ || albański || Albanajă + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy państwa |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧlbȧrga /albargă/ || oberża, gospoda || śdn. herberge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧltitŷ /altitåi/ || zawsze || śdn. alletiden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧmén /amen/ || amen || śdn. amen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧnîz /anaiz/ || anyż || por. niem. Aneis, hol. anijs || zapożyczenie z -i->-ai- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧr /ar/ I || albo || por. dn. or || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧr /ar/ II || tutaj || por. lüneb. hēr || słowo poświadczone, obocznie er |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧrdál /ardol/ || w dół, na dół || dn. herdāl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧrde-mand /ardĕ-mond/ || styczeń || śdn. harde + śdn. mând || poświadczone jako grudzień, ale 1) hardemând = styczeń, 2) brakuje stycznia |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ȧrmenîja /Armenajă/ || Armenia || por. niem. Armenien, końcówka -ajă || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧrmenskie /armensťĕ/ || ormiański, armeński || Armenajă + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧsål /asål/ || osioł || śdn. esel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧste /astĕ/ || szybki || śdn. haste || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧkiėr /aťėr/ || kramarz || śdn. haker || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ȧwén /aven/ || właśnie || śdn. even || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==Å== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Åns, Ånsa /Åns(ă)/ || Jan || śdn. Hans || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ånska /Ånskă/ || Janek || śdn. Hans + psł. *-ъka || słowo poświadczone, imię |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==B== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | babá /bobo/ || baba, stara kobieta || psł. *baba || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | babka /bopkă/ || akuszerka, położna || psł. *babъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bagnîna /bognaină/ || bagnisko || psł. *bagnina || poświadczone w toponimii: Bonnein |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bagne /bognĕ/ || bagno || psł. *bagno || poświadczone w toponimii w złożeniu: Bonnein (*bagnina), Bockeneitz (*bagnišče?) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | barane /boronĕ/ || obrona || gerundium od /borot/ || słowo utworzone wzorem: aikrădinĕ (kradzież), vobenĕ (pokusa), vecenĕ (krzyk) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | barát /borot/ || bronić || psł. *ob-varati, reanalizowane || poświadczone w rozkaźniku: boroj |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bardŷnia /bordåińă/ || siekiera || psł. *bordyňa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bardzia /borʒ́ă/ || bruzda || psł. *borzda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Barlen /borlĕn/ || Berlin || psł. *bъrlinъ? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | barna /bornă/ || brona || psł. *borna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | barnu /bornü/ || ił, glina || psł. *bъrno || poświadczone w toponimii: Barneitz (<*bъrnišče) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bart /bort/ || barć || psł. *bъrtь || poświadczone w toponimii w złożeniu: Pardein (<*bъrtina), Prietnick (<*bъrtьnikъ), Bartsch (<*bъrtьce), por stłuż. bart |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bartnek /bortnĕk/ || bartnik || bort + -nĕk || z rekonstruowanego bort, poświadczone stpoł. nazwisko rodowe: Bartenick |
|- | |- | ||
| − | | | + | | barš /borš/ || okoń || por. niem. Barsch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧba /babă/ || babka, babcia || słownictwo dziecięce || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧckie /baťĕ/ || troszkę || zdrobnienie od baťĕ? || słowo poświadczone, ale Polański widzi jako zwykłą oboczność do baťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧdål /badål/ || kat, oprawca || śdn. bodel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧdån /badån/ || kadź, zbiornik|| śdn. boden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧdiane /baďonĕ/ || modlitwa || baďot + 'onĕ || gerundium od poświadczonego baďot |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧdiannek /baďonĕk || modlitewnik || baďonĕ + -nĕk || formacja z -nĕk tworzącym nazwy narzędzi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧdiát /baďot/ || modlić się || beden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧkie /baťĕ/ || trochę || por. szlez.-holszt. betken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧlȧja /balajă/ || miednica, balia, ceber || śdn. balleie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧn /ban/ || strych || śdn. bon || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧnȧna /banană/ || banan || niem. Banane || zapożyczenie z niem., por. łuż. banana |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧnkî /banťai/ || ławka || śdn. banke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧrgiėr /barďėr/ || mieszczuch || śdn. borger || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧrwin /barvin/ || wódka || śdn. brannewîn || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bȧt /bat/ || przykazanie || śdn. bot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | båla /bålă/ || byk || śdn. bulle || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | båz /båz/ || bez || psł. *bъzъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bedet /bedĕt/ || prosić, błagać || śdn. beden || poświadczone w 1Sg: bedą, w 3Sg: bedĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bek /bek/ || strumień || śdn. beke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bel /bel/ || biel || psł. *bělь || rozkład poświadczonego belĕt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | belet /belĕt/ || bielić ubrania || psł. *běliti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Belgiėr /belďėr/ || Belg || niem. Belgier || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Belgiėrska /belďėrskă/ || Belgijka || belďėr + -skă || typowa forma żeńska na -skă w słowach na -ėr |
|- | |- | ||
| − | | | + | | belgise /belďisĕ/ || belgijski || śdn. belgische? || co do -sĕ por. ingelsĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Belgîja /Belgajă/ || Belgia || niem. Belgien || zapożyczenie z zaadaptowanym sufiksem |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ber /ber/ || niedźwiedź || śdn. bâr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bet sa /bet să/ || bać się || psł. *bojati sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | betán /beton/ || beton || niem. Beton || por. głuż., pl. beton |
|- | |- | ||
| − | | | + | | betrat /betrăt/ || ulepszyć || śdn. beteren || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezat /bezăt/ || biec, biegać || psł. *běžati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezat dor /bezăt dör/ || przepływać, przebiegać || bezăt + dör || poświadczone w 3Sg: bezĕ dör |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezat pusliád /bezăt püsľod/ || ścigać, biec za kimś || bezăt + püsľod || poświadczone w 3Sg: bezĕ püsľod |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezat wånû /bezăt vånau/ || wybiegać, wypływać || bezăt + vånau || poświadczone w 3Sg: bezĕ vånau |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezat wåkårst /bezăt våkårst/ || obiegać, opływać || bezăt + våkårst|| poświadczone w 3Sg: bezĕ våkårst |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezat wech /bezăt vex/ || odbiegać, odpływać || bezăt + vex || poświadczone w 3Sg: bezĕ vex |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bezîka /bezaikă/ || goniec, biegacz || psł. *běžika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | biala zȧne /b́olă zanĕ/ || ścięgno || b́olĕ + zanĕ || złożenie wzorem dłuż. běła žyłka |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bialak /b́olăk/ || białko jajka; białko || psł. *bělъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | biale /b́olĕ/ || biały || psł. *bělъjь || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | Bialèrûska /B́olĕrauskă/ || Białoruś || b́olĕraus + -skă || por. głuż. Běłoruska, cz. Bělorusko | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bialèrûskie /B́olĕrausťĕ/ || białoruski || b́olĕraus + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu na -sťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Bialèrûskie /b́olĕrausťĕ/ || Białorusin || b́olĕ + Rausťĕ|| por. biał. беларус, cz. Bělorus |
|- | |- | ||
| − | | | + | | biardu /b́ordü/ || klepaczka do lnu, przybijaczka, płocha || psł. *bьrdo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bigrȧft /bigraft/ || pogrzeb || śdn. bîgraft || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bikac /bikăc/ || dzięcioł || śdn bicken + psł. *-ačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bilikie /biliťĕ/ || tani || śdn. billik || zasymilowane zapożyczenie jak sch. jeftin, -iťĕ regularnie zasymilowane |
|- | |- | ||
| − | | | + | | biûcet /b́aucĕt/ || szczekać || dźwiękonaśladowcze? || poświadczone w 3Sg: b́aucĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | biûcîka /b́aucaikă/ || szczekacz || b́aucĕt + -aikă || formacja z produktywnym -aikă, por. brącĕt-brącaikă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bît /bait/ || bić || psł. *biti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blawe /blovĕ/ || niebieski || śdn. blawe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blazat /blozǎt/ || dąć, wiać || śdn. blasen || poświadczone w 3Sg: blozǎ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blȧntia zûzàlîcia /blanťă zauzălaićă/ || robaczek świętojański || blanťă + psł. *žužalica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blågiota /blåďötă/ || wesołość, szczęście || psł. *bolgota || rozkład poświadczonego blåďütnĕ, por. pośw. pröstötă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blågiutne /blåďütnĕ/ || wesoły, szczęśliwy || psł. *bolgotьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blåcha /blåxă/ || pchła || psł. *blъxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blåne /blånĕ/ || błonie || psł. *bolnьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blåse /blåsĕ/ || pchli || blåxă + -ĕ || formacja wzorem korvo-korvĕ i podob. |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blåsa mîska /blåsă maiskă/ || pchli targ || blåsĕ + maiskă || kalka niem. Flohmarkt, por. korvĕ rög jako niem. Kuhhorn |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blåtu /blåtü/ || błoto || psł. *bolto || poświadczone w toponimii: Platjei, Plaut |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bledîcia /bledaićǎ/ || bladość || psł. *blědica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bliade /bľodĕ/ || blady || psł. *blědъjь || poświadczone w pochodnej: bledaićǎ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bliåwat /bľåvǎt/ || wymiotować (pluć?) || psł. *blьvati || poświadczone w 3Sg: bľåvǎ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blij /blij/ || ołów || śdn. bli(g) || poświadczone w dopełniaczu /blijau/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blijene /blijenĕ/ || ołowiany, ołowiowy || śdn. bli(g) + -enĕ || złożenie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blinskat /blinskăt/ || kołysać, huśtać || ??? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blinskànîcia /blinskǎnaićǎ/ || huśtawka || blinskǎt + -naićǎ || słowo poświadczone, obocznie blinskǎvaićǎ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bliǫdat /bľǫdăt/ || śnić || psł. *blędati || poświadczone w 3Sg: bľǫdă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blîzą /blaizą/ || bliźnię (chłopiec) || psł. *bližę || słowo poświadczone w l. podw. /blizątă/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blîzek /blaizĕk/ I || blisko || psł. *blizъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blîzek /blaizĕk/ II || znajomy || psł. *blizokъ || poświadczone w l. mn. /blaizücĕ/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blîzîcia /blaizaićă/ || bliźnię (dziewczę) || psł. *bližica || słowo poświadczone w l. podw. /blizaićă/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blîzkie /blaisťĕ/ || bliski || psł. *blizъkъjь || według poświadczonego /blaizĕk/ - blisko |
|- | |- | ||
| − | | | + | | blǫdet /blǫdĕt/ || błądzić || psł. *blǫditi || poświadczone w czasie przeszłym: blǫdål |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bober /böbĕr/ || bóbr || psł. *bobrъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Bobra (<*bobŕaja), Bobracken (<*bobrovъka) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bobre /böbrĕ/ || bobrzy || böbĕr + -ĕ || poświadczone w toponimji: Bobra (<*bobŕaja) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bogát /bögot/ || skręcać || śdn. bögen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bogiėl /böďėl/ || strzemię || śdn. bögel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bor /bör/ || chłop, rolnik || śdn. bûr || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | boret /börĕt/ || szczekać || psł. *boriti? || poświadczone w 3Sg: börĕ, 3Pl: börą, być może od *borti, wtedy /bort/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | borstia /börsťă/ || pierś || śdn. borst || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bose /bösĕ/ || bosy || psł. bosъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | boze /bözĕ/ || zły || śdn. böse || dodatkowo zasymilowane poświadczone /böse/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bǫbån /bǫbån/ || bęben || psł. *bǫbъnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bǫcet /bǫcĕt/ || ryczeć || psł. bǫčiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bǫkar /bǫkăr/ || bączek (ptak) || psł. *bǫkařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brak /brok/ || nieużytek, odłóg || śdn. brake || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brat /brot/ I || brat || psł. *bratъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brat /brot/ II || brać || psł. *bьrati || poświadczone w 3Sg: berĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bratac /brotăc/ || brat, braciszek || brot + -ăc || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bratȧcak /brotacăk/ || braciszek || brot + -acăk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brȧdá /brado/ || pieczeń || śdn. brade || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | bråwŷ /bråvoi/ || brwi || psł. *brъvi || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brącet /brącět/ || brzęczeć || psł. *bręčěti || poświadczone w 3Sg: /brącĕ/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brącîka /brącaikă/ || harfa (żydowska?) || psł. *bręčika || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bredål /bredål/ || nieznany bliżej instrument || fryz. bred? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brede /bredĕ/ || szeroki || śdn. brêt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Bremŷ /Bremoi/ || Brema || niem. Bremen || adaptacja końcówki -en jako l.mn., por. cz. Brémy |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brest /brest/ || wiąz || psł. *brest || poświadczone w toponimii: Briest, Brestah (<*brestъkъ), Prestein (<*brestina) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | breza /breză/ || brzoza || psł. *berza || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brezdiát /brezďot/ || dnieć, świtać || psł. *brěždžati || poświadczone w 3Sg: brezďojĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brezuwe /brezüvĕ/ || brzozowy || breză + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /breză/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brig /brig/ || brzeg || psł. *bergъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Brit /Brit/ || Brytyjczyk || niem. Brite || zapożyczenie, por. cz. Brit |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Britȧnîja /Britanajă/ || Brytania || niem. Britannien || adaptacja niemieckiego słowa |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Britka /Britkă/ || Brytyjka || Brit + -kă || typowa forma żeńska na -kă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | britskie /bricťĕ/ || brytyjski || brit + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brizîna /brizaină/ || brzezina, las brzozowy || breză + -aină || poświadczone w LSg: brizaină |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brizne /briznĕ/ || brzegowy || brig + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brîtka /braitkă/ || czapka || śdn. breit?? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brod /bröd/ || bród || psł. *brodъ || poświadczone w toponimji: Brode, Bröde, Brodei, Brudberg |
|- | |- | ||
| − | | | + | | broda /brödă/ || podbródek || psł. *borda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brodàwîcia /brödăvaićă/ || brodawka || psł. *bordavica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brodegȧm /brödegam/ || małżonek, mąż || śdn. brüdegam || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brozgiėl /brözďėl/ || klin w radle lub pługu || psł. *brozgъlь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brudek /brüdĕk/ || brodzik || psł. *brodikъ? || poświadczone w toponimji: Brodeck, Brüdack |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bruder /brüdĕr/ || żebrak || śdn. broder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bruderînka /brüderainkă/ || głóg || śdn. broder + -ain- + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bruderska /brüderskă/ || żebraczka || śdn. broder + -skă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bruga /brügă/ || most || śdn. brügge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bruk /brük/ || użycie || śdn. brük || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brukaza /brükoză/ || spodnie || śdn. brôkhôse || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brukát /brükot/ || używać || śdn. brüken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Brusel /Brüsĕl/ || Bruksela || niem. Brüssel || zapożyczenie toponimu |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brut /brüt/ || narzeczona || śdn. brüt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brûd /braud/ || brud || psł. *brudъ || poświadczony w toponimii: Braud, Braude |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brûne /braunĕ/ || brązowy || śdn. brûn || zapożyczenie z dn., dyftongizacja wynika ze starości zapożyczenia, o czym świadczą łuż. bruny |
|- | |- | ||
| − | | | + | | brŷsat /bråisăt/ || skrobać (rybę) || psł. *brysati || poświadczone w 3Sg: brăisĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bub /büb/ || fasola || psł. *bobъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bucka /bückă/ || leń, próżniak || ? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | budąca mûchá /büdącă mauxo/ || bąk, giez || psł. *bodǫťaja muxa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Bug /Büg/ || Bóg || psł. *bogъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bukî /büťai/ || litera || śdn. bôk + -åi || singulativum od poświadczonego plóralnego bükvoi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bukwît /bükvait/ || gryka, tatarka || śdn. bouk-weit || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bukwîtne /bükvaitnĕ/ || gryczany, tatarczany || bükvait + -nĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bukwŷ /bükvoi/ || książka || śdn. bôk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bul /bül/ || ból || psł. *bolь || poświadczony czasownik pochodny: bülĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bulet /bülĕt/ || boleć || psł. *bolěti || poświadczone w 3Sg: /bülĕ/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | busa /büsă/ || strzelba, karabnin || śdn. büsse || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bust /büst/ || kłuć, przebijać; żądlić || psł. *bosti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | butia /büťă/ || zdobycz, łup || śdn. büte || poświadczone w ASg: bütą |
|- | |- | ||
| − | | | + | | butian /büťăn/ || bocian || psł. *botěnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | buwát /büvot/ || budować || śdn. buwen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buza Dîská /Büză Daisko/ || Komunja Święta || büză + daisko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buza Matî /büză motai/ || Matka Boża || psł. *božьja mati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buzac /Büzăc/|| Bóg || psł. *božьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buzȧcak /Büzacăk/ || Bóg || psł. *božьčьkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | buzą /büzą/ || obraz święty || psł. *božę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buze /Büzĕ/ || Boży || psł. Božьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buze Wåtruk /Büzĕ Våtrük/ || Syn Boży || psł. Božьjь Otrokъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buzen /Büzĕn/ || Bösen || psł. *Božinъ || rekonstrukcja, por. XIV Bozene, Bosen, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Buziǫtkiu /büźǫtťü/ || obrazek święty || psł. *božętъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bu̇k /buk/ || piasta || śdn. bûk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bu̇nkiėr /bunťėr/ || bunkier || niem. bunker || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bu̇ntie /bunťĕ/ || kolorowy, pstrokaty || śdn. bunt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bu̇ntia rŷbá /bunťă råibo/ || pstrąg || bunťă + råibo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Bûcî /Baucai/ || Boitze || psł. *buci, NPl od *bukъ || rekonstrukcja/adaptacja i adideacja nazwy niemieckiej, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bûd /baud/ || szyling || śdn. butken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bûdet /baudĕt/ || budzić || psł. *buditi || aspekt ndk. do poświadczonego våzbaudĕt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bûk /bauk/ || buk || psł. *bukъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bûkiuwe /bauťüvĕ/ || bukowy || bauk + -üvĕ || złożenie z poświadczonego /bauk/, por. jėlmă-jėlmüvĕ, kol-kolüvĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bŷstre /boistrĕ/ || szybki, bystry || psł. *bystrъjь || poświadczone w toponimii: Wisstreitzen, Wüstereitz (<*bystrica), Fistrein (<*bystrina) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | bŷt /boit/ || być || psł. *byti || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==C== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cád /cod/ || dym; sadza; kopeć || psł. *čadъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cadet /codĕt/ || kurzyć, dymić || psł. *čadъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | carne /cornĕ/ || czarny || psł. *čьrnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | casá /coso/ || miska, czasza || psł. *čaša || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | caska /coskă/ || miseczka || coso + -kă || zdrobnienie z przyrostkiem -kă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧbår /cabår/ || ceber || psł. *čьbъrъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrkiėwne /carťėvnĕ/ || kościelny || carťai + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrkî /carťai/ || kościół; cmentarz przykościelny || psł. *cьrky || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrkwîcia /carkvaićă/ || kaplica || psł. *cьrkъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrmak /carmăk/ || żółtko jaja || psł. *čьrmakъ || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | cȧrnet /carnĕt/ || czernieć || psł. *čьrněti || formacja wzorem zåuknĕt, belĕt | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrnîcia /carnaićă/ || czarna jagoda || psł. *čьrnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrw /carv/ || robak? || psł. *čьrvь || poświadczone tylko w złożeniu, por. /god/ i /godĕk/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrw lezące /carv lezącĕ/ || ślimak || psł. *čьrvь lězęťьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrwena repá /carvenă repo/ || burak || carvenă + repo || kalka niem. Rote Beete, Rote Rübe, por. galĕrepo, dłuż. cerwjena rěpa |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧrwene /carvenĕ/ || czerwony || psł. *čьrvenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cȧtîdle /cataidlĕ/ || komputer; liczydło || caist + -aidlĕ || kalka niem. Rechner, por. głuż. ličadło, cz. počítač, sch. računar |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cąst /cąst/ || część || psł. *čęstь || brak poświadczonych słów na część, słowo ogólnosłowiańskie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cąste /cąstĕ/ || częsty || psł. *čęstъjь || brak poświadczonych słów na częsty, słowo ogólnosłowiańskie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ce /cĕ/ || czy, lub || psł. *či || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Cech /cex/ || Czech || cz. Čech || zapożyczenie z czeskiego |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | cela /celă/ || pszczoła || psł. *bьčela || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | celar /celăr/ || pszczelarz || celă + -ăr || formacja wzorem ťönăr, gǫśăr |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cele /celĕ/ || pszczeli || psł. *bьčelьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cele wåsk /celĕ våsk/ || wosk pszczeli || celĕ + våsk || por. niem. Bienenwachs, por. także poświadczone korvĕ rög (niem. Kuhhorn) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | celu /celü/ || policzek || psł. *čelo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cepak /cepăk/ || kij, kijak || psł. *cěpakъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cepŷ /cepoi/ || cep || psł. *cěpy || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | cera /ceră/ || wczoraj || psł. *vьčera || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cerajse /cerojsĕ/ || wczorajszy || psł. *vьčerajьšьjь || formacja analogiczna do dans - dansejsĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cesat /cesăt/ || czesać || psł. *česati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ceskie /cesťĕ/ || czeski || Cex + -sťĕ || Cex-cesťĕ jak Wénd-wensťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cew /cev/ || cewka tkacka || psł. *cěvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cial /ćol/ || na zdrowie! || psł. *cělъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cikànîcia /cikănaićă/ || kózka? || niem. Zike + -naićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ciliûst /ciľaust/ || szczęka dolna || psł. *čeľustь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cink /cink/ || cynk || niem. Zink || zapożyczenie, por. łuż. cynk, internacjonalizm pochodzi ze słowa górnoniemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cirkác /cirkoc/ || świerszcz || onomatopeja + psł. *-ačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cirkát /cirkot/ || ćwierkać? || onomatopeja, patrz pol. ćwierkać || rozkład złożenia cirkoc |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citer /citĕr/ || cztery || psł. *četyre || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citèrdisiǫt /citĕrdiśǫt/ || czterdzieści || psł. *četyre desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citèrnacte /citĕrnoctĕ/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citèrnacti /citĕrnocti || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citèrnàdist /citĕrnădist/ || czternaście || psł. *četyre na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citèrnarde /citĕrnordĕ/ || czworokątny || psł. *četyre + śdn. nôrd || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citrana /citronă/ || cytryny || niem. Zitrone, dn. Zitroon || por. łuż. citrona |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citwàru /citvărü/ || czworo || psł. *četvoro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | citwiarte /citjortĕ/ || czwarty || psł. *četvьrtъjь || słowo poświadczone, Polański pisze ciťortĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîpål /caipål/ || cebula || szlez-holszt. zippel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîst /caist/ || liczyć || psł. *čisti || poświadczone w 3Sg: catĕ i imiesłów: catenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîste /caistĕ/ || czysty || psł. *čistъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîsté /caiste/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîstet /caistĕt/ || czyścić || psł. *čistiti || poświadczone w 3Sg: caistĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cîstu /caistü/ || czysto || psł. *čistě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | clåwàcene /clåvăcenĕ/ || człowieczy, ludzki || psł. *čelvěčenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | clåwak /clåvăk/ || człowiek || psł. *čelvěk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | crewu /crevü/ || trzewia, wnętrzności || psł. červo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | criw /criv/ || but, trzewik || psł. *červь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | criwnek /crivnĕk/ || szewc || criv + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cu /cü/ || co; że || psł. *čьso || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cûdze /cauʒĕ/ || cudzy, obcy, nieprzyjaciel || psł. *ťuďь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cût /caut/ || czuć || psł. *čuti || poświadczone w 1Sg: cajă (-ją?) i w 2Sg: cajĕs (-jis?) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cůn /cåun/ || czółno, łódka || psł. *čьlnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | cůnak /cåunăk/ || czółenko tkackie || psł. *čьlnъkъ || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==D== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dade /dodĕ/ || zmarły || śdn. lüneb. dode || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dagat /dogăt/ || być wartym || śdn. dogen || poświadczone w 3Sg: dogă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dach /dox/ || przecież || śdn. doch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dalek /dolĕk/ || daleko || psł. *daleko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dalekie /doleťĕ/ || daleki || psł. *dalekъjь || według poświadczonego /dolĕk/ - daleko |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dargie /dorďĕ/ || drogi || psł. *dorgъjь || rekonstrukcja, por. nazwę miejscową Neu-Darchau (*novaja dorgava) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | darm /dorm/ || jelito || por. śdn. darm, dn. Doarm || zapożyczenie jak np. ströta 'tchawica' |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dat /dot/ I || dać || psł. *dati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dat /dot/ II || śmierć || śdn. dôt || słowo poświadczone, być może dod |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dawek /dovĕk/ I || azot || dovĕt + -ĕk || kalka niem. Stickstoff, por. głuż. dusyk, cz. dusík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dawek /dovĕk/ II || jastrząb || psł. *davikъ || słowo poświadczone, niepewne |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dawet /dovĕt/ || cisnąć, dławić, dusić || psł. *daviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧgiėl /daďėl/ || tygiel || śdn. degel || poświadczone w 3Sg: dovĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧglitie /dagliťĕ/ || powszedni || śdn. daglik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧliá /daľo/ || długość || psł. *dьľa || poświadczone w ASg: dalą |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧlna /dalnă/ || osnowa || psł. *dьľьna? -oje? || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧmá /damo/ || dama, pani || niem. Dame || zapożyczenie z typowym -e>-o, por. niem. Gale>galo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧn /dan/ || dzień || psł. *dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧnac /danăc/ || dzień || psł. *dьnьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧnesne /danesnĕ/ || codzienny, dzienny || psł. *dьnešьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧnnek /dȧn(n)ĕk/ || dziennik, żurnal || dan + -nĕk || złożenie wzorem pl. dziennik, głuż. dźenik, por. niem. Tageszeitung |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧns /dans/ || dzisiaj || psł. *dьnьsь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧnsejse /danseisĕ/ || dzisiejszy || psł. *dьnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧra /dară/ || dziura || psł. *dira || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧrgnǫt /dargnǫt/ || dziergać, wyczesywać (len) || psł. *dьrgnǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dȧršår /daršår/ || młóckarz || śdn. derscher || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dåné /dåne/ || wewnątrz, w środku || psł. *dъně || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dånu /dånü/ || dno || psł. *dъno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dånû /dånau/ || do wewnątrz, do środka || psł. *dъnu || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dåwá /dåvo/ || dwa || psł. *dъva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dåwáj /dåvoj/ || dwoje || psł. *dъvojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dåzd /dåzd/ || deszcz || psł. *dъždžь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dåzdinek /dåzdinĕk/ || parasol (na deszcz) || dåzd + -inĕk || por. niem. Regenschirm, cz. deštník, głuż. předešćnik |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dącká /dącko/ || dzięki, dziękuję || śdn. dank + -ăk || słowo poświadczone, Polański odczytuje /dancko/, ale jest to raczej stara pożyczka |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dąkát /dąkot/ || dziękować || śdn. danken || czasownik związany z poświadczonym /dącko/, por. pol. dziękować, głuż. dźakować, ukr. дякувати |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dedîcia /dedaićă/ || ojcowizna || psł. *dědica || poświadczone w toponimii: Tideitz, Tiedeitzen, Taddeis |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dedîna /dedană/ || dziedzina, spadek, dziedzictwo || psł. *dědina || poświadczone w toponimii: Deetjein, Detschön |
|- | |- | ||
| − | | | + | | degne /degnĕ/ || odpowiedni, warty || lüneb. dägen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | degá /dego/ || szpada || śdn. dege || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dek /dek/ || dach || śdn. dâk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | delet /delĕt/ || dzielić || psł. *děliti || poświadczone w 3Sg: delĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | demutichie /demütix́ĕ/ || pokorny, uległy || śdn. dêmödich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | denkát /denkot/ || myśleć || śdn. denken || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | deret /derĕt/ || drzeć || psł. *derti || poświadczone w 3Sg: derĕ, por. perĕ-perĕt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | deta /detă/ || dziecko || psł. *dětę || słowo poświadczone, obocznie detą |
|- | |- | ||
| − | | | + | | detîne /detainĕ/ || dziecinny || psł. *dětinъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dewa /devă/ || dziewczyna; służąca || psł. *děva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dewîcia /dewaićă/ || dziewica || devă + -aićă || złożenie wzorem pol. dziewica, sch. devica, por. niem. Jungfrau |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dewka /defkă/ || dziewczyna; córka || psł. *děvъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diada /ďodă/ || dziadek, ojciec matki || psł. *děda || poświadczone w toponimii: Thiedken (<*děd(k)in?), Tideitz, Tiedeitzen (<*dědica) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dialat /ďolăt/ || pracować, działać || psł. *dělati || poświadczone 3Sg: ďolă, ale także ďolojĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dialàtuwne /ďolătüvnĕ/ || pracowity || psł. *dělatovьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dialu /ďolü/ || dzieło, praca, wysiłek || psł. *dělo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dianèmarka /Ďonĕmorkă/ || Dania || Ďon + -morkă z niem. Mark || por. dłuż. mroka 'granica' z niem. Marke |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dianska /Ďonskă/ || Dunka || śdn. Dêne + -skă || zapożyczenie ze śdn., por. Śoskă 'Niemka' |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dianskie /Ďonsťĕ/ || Duńczyk || śdn. Dêne + -sťĕ || zapożyczenie ze śdn., por. Śosťĕ 'Niemiec' |
| + | |- | ||
| + | | dianskie /ďonsťĕ/ || duński || śdn. Dêne + -sťĕ || por. śosťĕ 'niemiecki' | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | diatka /ďotkă/ || dziecko || psł. *dětъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dif /dif/ || złodziej || śdn. dief || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dik /dik/ || staw || śdn. dîk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dikie /diťĕ/ || gruby || lüneb. dick || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | din /din/ || także, też || śdn. den || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dingat /dingăt/ || wynajmować || śdn. dingen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diǫsna /ďǫsnă/ || dziąsło || psł. *dęsna || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dirzet /dirzĕt/ || trzymać, powztrzymywać || psł. *dьržiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disąt /disąt/ || dziesięć || psł. *desętь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disątàru /disątărü/ || dziesięcioro || psł. *desętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disątdisiǫt /disątdiśǫt/ || sto || psł. *desętь desętъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disąt pątstig /disąt pątstig/ || tysiąc || disąt + pątstig || słowo poświadczone, ale Polański odczytuje disąt pątstiďĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disiǫte /diśǫtĕ/ || dziesiąty || psł. *desętъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disiǫtka /diśǫtkă/ || dziesiątka, dziesięć || desąt + -kă || (Rost) poświadczone zapożyczenie do niem.: Dischschonke(n) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwąt /divąt/ || dziewięć || psł. *devętь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwątàru /divątărü/ || dziewięcioro || psł. *devętero || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwątnácti /divątnăcti/, diwątnádist /divątnădist/ || dziewiętnaście || psł. *devętь na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | disątnacti /disątnocti/ || dwadzieścia || psł. *desętь na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | diwątdisiǫt /divądiśǫt/ || dziewięćdziesiąt || psł. *devętь desętъ || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | diwiǫte /div́ǫtĕ/ || dziewiąty || psł. *devętъjь || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîpá /daipo/ || jama, jaskinia || psł. *dupa || poświadczone w toponimii: Düpe, Wolfsdüpe, Suckolnedüpe |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîpaste /daipostĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupastъjь || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | dîpawe /daipovĕ/ || głupi, naiwny || psł. *dupavъjь || słowo poświadczone, ale por. daipostĕ | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîská /daisko/ || stół || śdn. disk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîwak /daivăk/ || jeleń || psł. *divakъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîwe /daivĕ/ || dziki || psł. *divъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dîwîna /daivaină/ || zwierzyna łowna; dziczyzna || daivĕ + -aină || złożenie wzorem głuż. dźiwina |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dlån /dlån/ || dłoń || psł. *dolnь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dobål /döbål/ || djabeł || śdn. duvel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dol /döl/ || dół, dolina || psł. *dolъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dolda /döldă/ || (duży) garnek || śdn. dulte || poświadczone jako dölde, dodatkowo zasymilowane |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dor /dör/ I || dwór || psł. *dvorъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dor /dör/ II || prze-, przez, (durch) || śdn. dor || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dornîste /dörnaistĕ/ || dworzec || dör + -n- + -aistĕ || kalka niem. Bahnhof, por. dłuż. dwórnišćo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dorstiat /dörsťăt/ || być spragnionym || śdn. dörsten || poświadczone w 3Sg: dörsťojĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dorta /Dörtă/ || Dorota || śdn. Dorthe || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dortka /Dörtkă/ || Dorotka || Dörtă + -kă || zdrobnienie, por. Morajă-Moraikă, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dorianek /döŕonĕk/ || dzierżawca || dör + -'onĕk || formacja wzorem dör-döŕonkă |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | dorianka /döŕonkă/ || dzierżawczyni || psł. *dvořanъka || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dost /döst/ || dość || psł. *dostъ || słowo poświadczone, obocznie düst |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫb /dǫb/ || dąb; drzewo || psł. *dǫbъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫbak /dǫbăk/ || drzewko || psł. *dǫbъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫbèwůná /dǫbĕvåuno/ || bawełna || dǫb + våuno || kalka niem. Baumwolle, por. pośw. jopťĕdǫb na Apfelbaum |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫbîcia /dǫbaićă/ || sad, dąbrowa || dǫb + -aićă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫbrianka /dǫbŕonkă/ || galas, dębianka || psł. *dǫbřanъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫpá /dǫpo/ || chrzest || śdn. dôpe || słowo poświadczone, obocznie dǫpă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫpiat /dǫṕăt/ || chrzcić || śdn. dôpen || poświadczone w czasie przeszłym: dǫṕălai-jĕg |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫpnîcia /dǫpnaićă/ || chrzcielnica || śdn. dôpe + psł. *-ьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dǫt /dǫt/ || dąć, dmuchać || psł. *dǫti || poświadczone w 3Sg: dåmĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drȧle /dralĕ/ || prędki, szybki || śdn. dral || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drȧmeta /drametă/ || fujarka || śdn. drummete || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dråwa /dråvă/ || drwa|| psł. *drъva || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | dråwene /dråvenĕ/ || drewniany || dråvă + -enĕ || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dråwnu /dråvnü/ || drewno || psł. *drъvьno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dråzet /dråzĕt/ || drżeć || psł. *drъžiti || poświadczone w 3Sg: dråzĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dremat /dremăt/ || śnić, marzyć we śnie || psł. *drěmati || poświadczone w 2Sg: dremĕs |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dren /dren/ || cierń || psł. *dernъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drene /drenĕ/ || ciernie || psł. *dernьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drenuwate /drenüvotĕ/ || cierniowy || dren + -üvotĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Drewes /Drevĕs/ || Andrzej || śdn. Drêwes || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dreweska /Dreveskă/ || Andrzejek || Drevĕs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drewu /drevü/ || drzewo || psł. *dervo || rozkład poświadczonego drivenĕ, "drzewo" to także ľos, dǫb, drevü mogło być zapomniane |
|- | |- | ||
| − | | | + | | driste /dristĕ/ || odważny, mężny || śdn. drîst || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | driwene /drivenĕ/ || drzewny || psł. *dervenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drizȧl /drizal/ || pas do przepasywania czy podciągania odzieży || psł. *dьržalь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | druwa /drüvă/ || winogrono || śdn. drûve || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûde /draudĕ/ || niekiedy || psł. *drugdy || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûg /draug/ || inny, drugi, jeden || psł. *drugъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûg drûgû /draug draugau/ || jeden drugiemu || psł. *drugъ drugu || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûg gegén drûga /draug gegen draugă/ || jeden przeciw drugiemu || psł. *drugъ + śdn. gegen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûgie /drauďĕ/ || drugi || psł. *drugъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûz Bug /drauz Büg/ || szczęść Boże, dopomóż Boże || psł. *druži bogъ || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
| − | | | + | | drûzet /drauzĕt/ || pomagać || psł. *družiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | du /dü/ || do || psł. *do || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | du wåpàkwîdzenia /dü våpăkvaiʒeńă/ || do zobaczenia || dü + våpăk + vaiʒenĕ || zwrot kalkujący niem. Auf wiedersehen, por. dłuż. na zasejwiźenje |
|- | |- | ||
| − | | | + | | duble /düblĕ/ || podwójny || śdn. dubbel || słowo poświadczone, obocznie dubbelt? |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dublér /dübler/ || rodzaj monety, dytki || śdn. dubler || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubra jûtru /dübră jautrü/ || dobre rano || dübrĕ + jautrü || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubra nuc /dübră nüc/ || dobranoc || dübră + nüc || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubre /dübrĕ/ || dobry || psł. *dobrъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubré /dübre/ || dobrze || psł. *dobrě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubre dȧn /dübrĕ dan/ || dzień dobry || dübrĕ + dan || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubre vicér /dübrĕ vicer/ || dobry wieczór || dübrĕ + vicer || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dubru /dübrü/ || dobro || psł. *dobro || słowo poświadczone, znaczenie niepewne, por. niem. Gutes |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dujet /düjĕt/ || doić || psł. *dojiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dujoce /düjocĕ/ || dwojaki || psł. *dъvojačьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dukiuncet /düťüncĕt/ || dokończyć || psł. *dokončiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dum /düm/ || dom, posiadłość || psł. *domъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dumá /dümo/ || do domu || psł. *doma || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dumas /Dümăs/ || Tomasz || śdn. Domas || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Dumaska /Dümoskă/ || Tomek || Dümăs + -kă || zdrobnienie za pomocą typowego sufiksu -kă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dupîte /düpaitĕ/ || pijany || psł. *dopitъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dust /düst/ || dość || psł. *dostь || słowo poświadczone, obocznie döst |
|- | |- | ||
| − | | | + | | duzȧdát sa /düzadot să/ || doczekać się || psł. *dožьdati sę || formacja wsteczna od poświadczonego düzaidăt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | duzîdat /düzaidăt/ || oczekiwać || psł. *dožidati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | du̇dȧja /dudajă/ || dudy || śdn. dûdey || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | du̇ldichie /duldix́ĕ/ || cierpliwy || śdn. duldich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dûre /daurĕ/ || drogi || śdn. dûr || uzupełnienie braków semantycznych, -ûr- > -aur- jak w saur |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dûsa /dausă/ || dusza || psł. *duša || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dûsne /dausnĕ/ || zaduszny || psł. *dušьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | důg /dåug/ || dług || psł. *dъlgъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | důgie /dåuďĕ/ || długi || psł. *dъlgъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | důgièråt /dåuďĕråt/ || długodziób || psł. *dъlg-o-rъtъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | důgiu /dåuďü/ || długo || psł. *dъlgo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | důzne /dåuznĕ/ || dłużny, winny || dåug + -nĕ || złożenie wzorem pl. dłużny |
|- | |- | ||
| − | | | + | | důznek /dåuznĕk/ || dłużnik, winowajca || dåug + -nĕk || poświadczone w NSg: dåuznaicĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwȧr /dvar/ || drzwi || psł. *dvьrь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwȧrnîcia /dvarnaićă/ || pokój || psł. *dvьrьnica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwenàcte /dvenăcte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwenacté /dvenocte/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwenactèpȧlcnîcia /dvenoctĕpolcnaićă/ || dwunastnica || dvenoctĕ + polăc + -naićă || kalka niem. Zwölffingerdarm, por. dłuż. dwanasćopalcnik |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwenàcti /dvenăcti/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwenàdist /dvenădist/ || dwanaście || psł. *dъvě na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwîgát /dvaigot/ || dźwigać, podnosić || psł. *dvigati || iteratyw do poświadczonego dvaignǫt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dwîgnǫt /dvaignǫt/ || dźwignąć, podnieść || psł. *dvignǫti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dŷchat /dåixăt/ || chuchać || psł. *dyxati || poświadczone w 3Sg: dåixă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dŷm /dåim/ || dym || psł. *dymъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | dŷmat /dåimăt/ || dmuchać || psł. *dymati || poświadczone w 3Sg: dåimă |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==E== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ele /elĕ/ || cały czas, zawsze || śdn. hêl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Elska /Elskă/ || Elżbieta, Ela || śdn. Elske || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona |
|- | |- | ||
| − | | | + | | eluwe /elüvĕ/ || cały || ele + -üvĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | emerika /emerikă/ || królestwo niebieskie || śdn. hemmelrîke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | enep /enĕp/ || konopia || śdn. hennep || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | engiėl /enďėl/ || anioł || śdn. engel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | engiwår /enďivår/ || imbir || śdn. engewer || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | Enka /Enkă/ || Henryk, Henio || śdn. Hencke || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona | ||
| + | |- | ||
| + | | enkst /enkst/ || ogier || niem. Hengst || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | er /er/ || pan || śdn. er || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | erá /ero/ || cześć, honor || śdn. êre || poświadczone w bierniku /erǫ/ | ||
| + | |- | ||
| + | | eriát /eŕot/ || szanować, czcić || śdn. êren || poświadczone w 3Sg: eŕojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | erlikie /erliťĕ/ || uczciwy || śdn. êrlik || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | erska /erskă/ || pani || er + -skă || poświadczone u Mithoffa w formie cytatu 'Ehrsske' | ||
| + | |- | ||
| + | | erste /erstĕ/ || pierwszy || śdn. erste || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | ewål /evål/ || hebel || dn. hewel || słowo poświadczone, por. övål | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==F== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | faliaste /foľostĕ/ || płowy || śdn. vâl + -'ostĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | falná /folno/ || fałda || dn. Foul, Foul’n? || słowo poświadczone w NSg: folne |
|- | |- | ||
| − | | | + | | folnene /folnenĕ/ || pofałdowany || folno + -enĕ lub imiesłów od *folnĕt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fat /fot/ || beczka, naczynie || śdn. fat, fât || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fatnek /fotnĕk/ || bednarz || fot + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧdår /fadår/ || ojciec chrzestny, kum; ojciec || dn. Vadder || słowo poświadczone, dodatkowo zasymilowane |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧgȧla /fagală/ || ptaszek || dn. vāgel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧlgát /falgot/ || następować, postępować || śdn. volgen || poświadczone w 3Sg: falgojĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧná /fano/ || flaga || niem. fahne || zapożyczenie z niemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrbȧt /farbat/ || zakaz || śdn. vorbot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrbia /farb́ă/ || barwa, kolor; farba || por. niem. Farbe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrbidiát /farbiďot/ || zakazać || śdn. vorbiden || poświadczone w czasie przeszłym: farbiďol |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrdål /fardål/ || kwadra księżyca || śdn. vêrdel || słowo poświadczone, obocznie fardil |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrforát /farförot/ || prowadzić, wieść || śdn. vorvoren || poświadczone w rozkaźniku: farförüj-năs |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrklàgane /farklăgonĕ/ || oskarżony ||śdn. vorklagen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrstát /farstot/ || rozumieć || śdn. vorstân || poświadczone w 3Sg: farstojĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrtȧriat /fartaŕăt/ || zniszczyć || śdn. vorteren || poświadczone w czasie przeszłym: fartaŕăl |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧrzakat /farzokăt/ || zapierać się, wypierać się || śdn. vorsāken || poświadczone w 3Sg: farzokă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fȧstèlawén /fastĕloven/ || zapusty || śdn. vastel-avent || słowo poświadczone, Polański rekonstruuje bez redukcji, ale jeden z zapisów Wastlówen |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fålšîtia /fålšaiťă/ || fałsz || śdn. valsch(h)eit || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fålšuwate /fålšüvotĕ/ || fałszywy || śdn. valsch + -otĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fåtzȧk /fåtzak/ || tornister, plecak(?) || dn. Vat-Sakk || słowo poświadczone, Polański pisze fatzak, ale to chyba literówka |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ferdediát /ferdeďot/ || bronić || dn. verdädig’n || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fertfȧk /fertfak/ || ćwierć, ćwiartka || dn. vērt(e) + Fack || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ferzŷka /ferzåikă/ ||pokusa, pokuszenie || dn. versöking || poświadczone w ASg: ferzoikǫ, niejasne co zrobić z -oi- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fidera /fideră/ || kuma, matka chrzestna || śdn. vedere || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Fin /Fin/ || Fin || niem. Finne || zapożyczenie z niemieckiego, por. łuż. Fin |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Finka /Finkă/ || Finka || Fin + -kă || regularna forma żeńska |
|- | |- | ||
| − | | | + | | finskie /finsťĕ/ || fiński || fin + -sťĕ || regularny przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | find /find/ || nieprzyjaciel, wróg || dn. Find || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fîgá /faigo/ || figa || niem. Feige? || zapożyczenie, por. łuż., pl. figa |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fîgiuwe /faiďüvĕ/ || figowy || faigo + -üvĕ || przymiotnik na -üvĕ, żeby nie wywoływać I palatalizacji |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fîgiuwe lîst /faiďüvĕ laist/ || listek figowy || faiďüvĕ + laist || kalka niem. Feigenblatt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flȧša /flašă/ || butla || niem. Flasche || formacja wsteczna wzgl. poświadczonego flaškă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flȧška /flaškă/ || butelka || niem. Flasche + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flitichie /flitix́ĕ/ || pilny || dn. flītich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flîtá /flaito/ || flet || śdn. floite || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flîtac /flaităc/ || piegża || flaito + -ac || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flîtát /flaitot/ || grać na flecie || flaito + -ot || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | flote /flötĕ/ || płaski || śdn. vlôt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | for /för/ ||wy- || śdn. vör || słowo poświadczone, odpowiada niem. für, herfür |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frame /fromĕ/ || pobożny || śdn. vrâm || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Frącoz /frącöz/? || Francuz || dn. Franzoos || zapożyczenie z dn., zasymilowane, por. głuż. jendźelski 'angielski' |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Frącozka /frącöskă/ || Francuzka || Frącöz + -kă || regularna forma żeńska |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frącozkie /frązösťĕ/ || francuski || frązöz + -sťĕ || przymiotnik od nazwy narodu, może frącözisĕ jak ingelsĕ? |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Frąkrika /frąkrikă/ || Francja || kalka niem. Frankreich || por. emerikă ze śdn. hemmelrîke |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frefelàjące /frefelăjącĕ/ || hardy, przekorny || śdn. vrevelen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frefelát /frefelot/ || być hardym, przekornym || śdn. vrevelen || rekonstrukcja czasownika, od którego powstał zleksykalizowany imiesłów |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fri /fri/ || swobodnie || śdn. fri || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frijá /frijo/ || małżeństwo ||dn. Frie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | friját /frijot/ || wziąć ślub || dn. frīn || poświadczone w 3Sg: frijol |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frijane /frijonĕ/ || ożenek, ślub || gerundium od: frijat || poświadczone w celowniku: kå frijońĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Fris /fris/ || Fryzyjczyk || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fris /fris/ || ser fryzyjski || śdn. Vrêsch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Friska /friskă/ || Fryzyjka || fris + -kă || forma żeńska na -kă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | friše /frišĕ/ || świeży || niem. frisch || słowo poświadczone, obocznie frišťĕ?? |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frîdichie /fraidix́ĕ/ || radosny, wesoły || śdn. vreidich || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frund /fründ/ || przyjaciel, krewny || śdn. vrünt || poświadczone w ASg: fründi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | frundlikie /fründliťĕ/ || uprzejmy, życzliwy || vrüntlik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fudår /füdår/ || pasza, karma; pokarm || śdn. vôder || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fudrat /füdrăt/ || karmić (zwierzęta) || śdn. vôderen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fule /fülĕ/ || leniwy || dn. fūl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | fule piås /fülĕ ṕås/ || leń, próżniak || fülĕ + ṕås || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==G== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gabel /gobel/? || widelec || śdn gåb(e)l || słowo poświadczone, ale niepewne |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gad /god/ || wąż || psł. *gadъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gade /godĕ/ || gadzi, węży || psł. *gadьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gadek /godĕk/ || robak || psł. *gadikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gaj /goj/ || gaj, lasek || psł. *gajь || poświadczone w toponimii: Gei, Gei-wiesen |
|- | |- | ||
| − | | | + | | galǫz /golǫz/ || gałąź || psł. *galǫzь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gard /gord/ I || stajnia, obora || psł. *gordь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gard /gord/ II || zamek, gród; sąd || psł. *gordъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gardîste /gordaistĕ/ || grodzisko, plac grodowy || psł. *gordišče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Garduw /Gordüv/? || Gartow || psł. *gordovъ? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | garch /gorx/ || groch; wyka || psł. *gorxъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | garnak /gornăk/ || garnek (na mleko) || psł. *gъrnъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | garnet /gornĕt/ || mówić, gadać || psł. *gorniti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | garsle /gorslĕ/ || garść || psł. *gъrstlьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gaset /gosĕt/ || gasić || psł. *gasiti || poświadczone w 3Sg: gosĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gat /got/ || gać, grobla, (staw?) || psł. *gatь || poświadczone w toponimii: Katei, Jatey-feld, Jatey-wiesen |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gatek /gotĕk/ || mały staw || psł. *gatikъ || poświadczone w toponimii: Kadieck |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧklår /gaklår/ || kuglarz || śdn. gôkeler || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧlá /galo/ || strój odświętny, urzędowy || por. niem. Gala || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧle /galě/ || żółty || śdn. gêle || dodatkowo zasymilowane poświadczone nieodmienne /gale/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧlèrepá /galĕrepo/ || marchew || galĕ + repo || słowo poświadczone, Polański uznaje je za dwa osobne: gale repo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧlgvŷ /galgvoi/ || szubienica; wieszak || śdn. galge || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧnat /ganăt/ || być życzliwym || śdn. gannen || poświadczone 1Sg: ganăm, 2Sg: ganăs |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧnc /ganc/ || cały || niem. ganz || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧng /gang/ || przejście, korytarz || śdn. gank || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧngrena /gangrenă/ || gangrena || niem. (die!) Gangrän || zapożyczenie, por. głuż. gangrena |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧz /gaz/ || gaz || niem. Gas || zapożyczenie, por. pol. gaz |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gȧzene /gazenĕ/ || gazowy || gaz + -enĕ || typowy przymiotnik od nazwy substancji |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gåzîwe /gåzaivĕ/ || prędki, szybki || psł. *gъzivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gåzet /gåzĕt/ || gzić się, wściekać się (o bydle) || psł. *gъzъ + -iti || poświadczone w 3Sg: gåzĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gegén /gegen/ || przeciwko || śdn. gegen || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Gieska /Ďeskă/ || Gertruda, Gierka || śdn. Geske || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giole /ďölĕ/ || goły || psł. *golъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giolǫb /ďölǫb/ || gołąb || psł. golǫbь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giolǫbak /ďölǫbăk/ || gołąbek || psł. golǫbъkъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giora /ďöră/ || góra || psł. *gora || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giorcanek /ďörconĕk/ || stwór górski, górzanin || psł. *gorьčanikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giorét sa /ďöret să/ || palić się || psł. *gorěti sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giorka /ďörkă/ || górka, pagórek || psł. *gorъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giorkie /ďörťĕ/ || gorzki || psł. *gorьkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Giorska /Ďörskă/ || Bergen || psł. *gorьska(ja) || słowo poświadczone, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giujek /ďüjĕk/ || uzdrowiciel || psł. *gojikъ || słowo poświadczone, Polański tłumaczy "lekarz, cyrulik" |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | giujet /ďüjĕt/ || leczyć, goić || psł. *gojiti || poświadczone w 3Sg: ďüjĕ | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giujît sa /ďüjait să/ || goić się || psł. *gojiti sę || poświadczone w 3Sg: ďüji-să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giulia /ďüľă/ || pustkowie, wrzosowisko || psł. *golьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giune /ďünĕ/ || gówno || psł. *govьno || poświadczone w GSg: ďünă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giust /ďüst/ || gość || psł. *gostь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giustnîcia /ďüstnaićă/ || kawał ziemi, z którego sołtys może ugościć wójta || psł. *gostьnica || słowo poświadczone, ale znaczenie być może dużo szersze |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giuzd /ďüzd/ || gwóźdź; kołek || psł. *gvozdь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | giûster /ďaustĕr/ || jaszczur || psł. *guščerъ || poświadczone nazwisko rodowe: Gauster, por. sch. gušter, także w toponimii: Güstrow, Guzstrowe |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gîmne /ďaimnĕ/ || gumno, zabudowa gospodarska || psł. *gumьno || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gladkie /glotťĕ/ || gładki; ładny || psł. *gladъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glazá /glozo/ || szkło; szklanka || śdn. glas || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glaznek /gloznĕk/ || szklarz || glozo + -nĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåd /glåd/ || głód || psł. *goldъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glådet /glådĕt/ || głodzić? || psł. *golděti || poświadczone w 3Sg: glådĕ i gerundium glådenĕ, ale znaczenie 'głodować, biedować' |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåduwat /glådüvăt/ || głodować, biedować || psł. *goldovati || poświadczone gerundium: glådüvenĕ, ale patrz glådĕt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåduwate /glådüvotĕ/ || głodny || psł. *goldovatъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåduwne /glådüvnĕ/ || biedny || psł. *goldovьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåduwnate /glådüvnotĕ/ || biedny || psł. *goldovьnatъjь || słowo poświadczone, ale patrz glådüvnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåwa /glåwă/ || głowa || psł. *golva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåwènene /glåwĕnenă/ || dotyczący główki lnu || psł. *golvinenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåwîna /glåwaină/ || główka lnu || psł. *golvina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåwka /glåfkă/ || główka || psł. *golvъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåwne /glåwnĕ/ || głowowy, główny || psł. *golvьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glåwne kiusån /glåvnĕ ťüsån/ || poduszka do spania || śdn |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gliǫdat /gľǫdăt/ || śnić || psł. *ględati || poświadczono w 3Sg: gľǫdăl |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | glîná /glaino/ || glina || psł. *glina || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Glîn /Glain/ || Lüneburg || psł. *glinь || poświadczony miejscownik /vå Gľainĕ/ świadczy chyba o r. żeńskim, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glînene /glainenĕ/ || gliniany || psł. *glinenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glîpe /glaipĕ/ || młody || psł. *glupъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glîpîna /glaipaină/ || młodzież || glaipĕ + -aină || utworzone wzorem sch. omladina |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glîpust /glaipüst/ || młodość || psł. *glupostь || utworzone wzorem råd-rådüst |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glîsta /glaistă/ || glista, robak || psł. *glista || słowo poświadczone, być może glaist |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glǫb /glǫb/ || głębina || psł. *glǫbь || poświadczone w toponimji: Glimp, Glumm, Glamp-Sei |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glǫbek /glǫbĕk/ || głęboko || psł. *glǫboko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glǫbukie /glǫbüťĕ/ || głęboki || psł. *glǫbokъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glu̇pse /glupsĕ/ || zdradliwy, podstępny || śdn. glupesch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | glûchie /glaux́ĕ/ || głuchy || psł. *gluxъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gmîna /gmaină/ || gmina, || niem. arch. Gemeine, śdn. gemeine, gemêne || por. pl. gmina, dłuż. gmejna |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnat /gnot/ || gnać || psł. *gъnati || poświadczone w 3Sg: gnol, zinĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnåle /gnålĕ/ || zgniły || psł. *gnilъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnålîcia /gnålaićă/ || zgnilizna || gnålĕ + -aićă || rzeczownik od przymiotnika jak x́audĕ-x́audaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnew /gnev/ || gruczoł? || psł. *gněvъ || poświadczone w l. mn.: gnevoi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnezdît sa /gnezdait-să/ || gnieździć się || psł. *gnězditi sę || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnist /gnist/ || gnieść || psł. *gnesti || poświadczone w 3Sg: gnitĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnîdá /gnaido/ || gnida || psł. *gňida || poświadczono w l. mn.: gnaidåi/-ĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnît /gnait/ || gnić || psł. *gniti || poświadczono pochodne gnålĕ (zgniły) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnuj /gnüj/ || gnój || psł. *gnojь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gnujene /gnüjenĕ/ || gnojowy || psł. *gnojenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gniazde /gńozdĕ/ || gniazdo || psł. *gnězdo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gǫgièlnîcia /gǫďĕlnaićă/ || skrzypce || psł. *golgol-? + -naićă || zapożyczenie do dn. Gungelneitz ’Geige, Violine’ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gǫs /gǫs/ || gęś || psł. *gǫsь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gǫse /gǫsĕ/ || gęsi || psł. *gǫsьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gǫsiar /gǫśăr/ || gąsior || psł. *gǫsьjařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gǫska /gǫskă/ || biały chleb, bułka || psł. *gǫsъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gǫste /gǫstĕ/ || gęsty || psł. *gǫstъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grab /grob/ || grab || psł. *grabъ || poświadczone w ASg: groboi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grabȧlnek /grobalnĕk/ || świder ciesielski (do grabi) || psł. *grabьlьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grablé /groble/ || grabie || psł. *grabľě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | greblu /greblü/ || ożóg, pogrzebacz || psł. *greblo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grad /grod/ || grad || psł. *gradъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gratewár /grotevor/ || dziadek, ojciec ojca|| dn. grôte-vâer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gratka /grotkă/ || babka, matka ojca || śdn. grôteke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gratiát /groťot/ || chwalić || śdn. groten || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grawá /grovo/ || rów || śdn. grave || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grawena /grovenă/ || starzec, siwy mężczyzna || śdn. grawe + -enă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grȧmat /gramăt/ || grzmieć || psł. *grьměti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grȧnȧta /gramată/ || granat || niem. Granate || zapożyczenie z niemieckiego, por. dłuż. granata |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Grecka /greckă/ || Grecja || Grek + -skă || por. dłuż. Grichiska, cz. Řecko |
|- | |- | ||
| − | | | + | | greckie /grecťĕ/ || grecki || Grek + -sťĕ || przymiotnik na -sťĕ |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | grech /grex/ || grzech || psł. *grěxъ || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Grek /grek/ || Grek || śdn. Greke || por. dłuż Grich z niem. Grieche |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Grekînka /Greťainkă/ || Greczynka || Grek + -åinkă || forma żeńska jak nemăc-nemťainkă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grensa /grensă/ || granica || śdn. grense, z pol. granica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gresît sa /gresait-să/ || grzeszyć || psł. *grěšiti + să || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gresnar /gresnăr/? || grzesznik || psł. *grešьnařь || poświadczone w DPl: gresnărüm |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gresnek /gresnĕk/ || grzesznik || psł. *grěšьnikъ || poświadczone w l. mn.: gresnaiťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gribiåt /grib́åt/ || grzbiet, plecy || psł. *xrьbьtъ, nieregularnie || słowo poświadczone, Polański transkrybuje grėb́åt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gribin /gribin/ || grzebień || psł. *grebenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gribinàtîcia /gribinătaićă/ || kręgosłup || psł. *grebenatica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | griját /grijot/ || grzać || psł. grějati || poświadczone w rozkaźniku 2Sg: grij să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | griǫda /gŕǫdă/ I || belka || psł. *gręda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | griǫda /gŕǫdă/ II || grzęda || psł. *gręda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grîb /graib/ || grzyb || psł. *gribъ || poświadczone nazwisko rodowe: Greibke, Griepke, a także w toponimji: Greibkens feld |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grîba /graibă/ || drobne pieniądze, grosze || psł. *grubyjě || słowo poświadczone, ale niepewne |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grîf /graif/ || gryf || niem. Greif || zapożyczenie z niem., do rozważenia także z śdn. grip |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grîp /graip/ || kupa, stos || być może śdn. grîpe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grodling /grödling/ || kiełb || dn. grödeling || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grone /grönĕ/ || zielony || śdn. gröne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gronlądskie /grönlącťĕ/ || grenlandzki || Grönľǫdü + -sťĕ || przymiotnik od utworzonej nazwy państwa |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Gronliǫdu /Grönľǫdü/ || Grenlandja || grönĕ + -ľǫdü || kalka niem. Grönland |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grulikie /grüliťĕ/ || okrutny, okropny || śdn. grülik || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gruzne /grüznĕ/ || brzydki, szpetny || psł. *grozьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grûk /grauk/ || grusza || psł. *gruša skontaminowana z *buk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | grûsŷ /grausåi/ || grusza || psł. *gruš-y || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | guld /güld/ || złoto; gulden (pieniądz) || śdn. güld || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | guldån /güldån/ || gulden (pieniądz) || śdn. gülden || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | guldione /gülďonĕ/ || pozłacany || śdn. güld + -'onĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gu̇rkî /gurťai/ || ogurek || śdn. gurke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gu̇t /gut/ || dobrze || niem. gut || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gwiazda /gjozdă/ || gwiazda || psł. *gvězda || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | gwiazdka /gjoz(d)kă/ || gwiazdka || psł. *gvězdъka || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==H== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | hatnu /hotnü/ || hetta, hejta, w prawo || dn. hot + -nü || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | | | + | | hȧj /haj/ || siano || śdn. hoi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | hȧj-mand /haj-mond/ || sierpień || haj + mond || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | hȧka /hakă/ || motyka || niem. Hacke || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | her rict /her rict/ || rzec, powiedzieć || niem. her + rict || poświadczone w rozkaźniku: her-ric, odpowiada niem. her- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | histarîja /historajă/ || historia || niem. Historie || zapożyczenie, por. dłuż. historija, pl. historia |
|- | |- | ||
| − | | | + | | hîliane /haiľonĕ/ || uświęcony, poświęcony || śdn. heilen || słowo poświadczone |
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Ch== |
{| class="wikitable" width="100%" | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chala /xolă/ || chwała, sława || psł. *xvala || derywat od poświadczonego xolĕ - chwali |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chalet /xolĕt/ || chwalić || psł. *xvaliti || poświadczone w 3Sg: xolĕ |
| + | |- | ||
| + | | charna /xornă/ || pokarm, pożywienie || psł. *xorna || słowo poświadczone | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | charnet /xornĕt/ || karmić, żywić || psł. *xorniti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | charstîwe /xorstaivĕ/ || parszywy, pokryty krostami, świerzbowaty || psł. *xorstivъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | charstŷ /xorståi/ || krosta, parch; świerzb || psł. *xorsty || poświadczone w l. mn.: xorstvoi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Charwat /xorvăt/ || Chorwat || sch. Hrvat || zaadaptowane zapożyczenie, dop. -otă |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | Charwatka /xorvotkă/ || Chorwatka || xorvăt + -kă || typowa forma żeńska na -kă | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Charwatska /xorvockă/ || Chorwacja || xorvăt + -skă || odbitka sch. Hrvatska |
|- | |- | ||
| − | | | + | | charwatskie /xorvocťĕ/ || chorwacki || xorvăt + -sťĕ || typowy przymiotnik od nazwy narodu |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chėmil /x́ėmil/ || chmiel || psł. *xъmělь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | China /x́ină/ || Chiny || niem. China || por. głuż. China, niem. /ˈçiːna/ (na południu także /ˈkiːna/) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Chinianek /x́ińonĕk/ || Chińczyk || x́ină + -'onĕk || etnonim na -onĕk, por. głuż. Chinjan |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Chinianka /x́ińonkă/ || Chinka || x́ină + -'onkă || regularna forma żeńska |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chinskie /x́insťĕ/ || chiński || x́ină + -sťĕ || regularny przymiotnik na -sťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiorac /x́örăc/ || zły duch, djabeł || psł. *x(v)orьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiore /x́örĕ/ || zły, niedobry; brzydki || psł. *x(v)orъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiorîcia /x́öraićă/ || zło || x́örĕ + -aićă || rzeczownik odprzymiotnikowy wzorem x́audĕ-x́audaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiost /x́öst/ || miotła, pomiotło || psł. *xvostъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiudet /x́üdĕt/ || iść, chodzić || psł. *choditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiutá /x́üto/ || chata, chałupa || niem. Hütte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiûdac /x́audăc/ || zły duch, djabeł, szatan || psł. *xudьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiûde /x́audĕ/ || marny, lichy; zły, niedobry; brzydki || psł. *xudъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiûde-mand /x́audĕ-mond/ || kwiecień || x́audĕ + mond || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chiûdîcia /x́audaićă/ || marność, coś złego || psł. *xudica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chîzá /x́aizo/ || chałupa, chata || psł. *xyža || rozkład poświadczonego x́aiznĕ, por. dł. chyža |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chîzka /x́aiskă/ || chałupka, chatka || x́aizo + -kă || zdrobnienie od rekonstruowanego x́aizo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chîzne /x́aiznĕ/ || chałupne, około chałupy || psł. *xyžьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlar /xlor/ || chlor || niem. Chlor || zapożyczenie, por. cz., łuż., pl. chlor |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlåd /xlåd/ || chłód || psł. *xoldъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlådene /xlådenĕ/ || chłodny || psł. *xoldenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlew /xlev/ || chlew || psł. *xlěvъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chlǫd /xlǫd/ || laska, kij || psł. *xlǫdъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrąst /xrąst/ || chrząszcz, chrabąszcz || psł. *xręščь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrian /xŕon/ || chrzan || psł. *xrěnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chriûd /xŕaud/ || bicz, bat || psł. *xřudъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chriûdek /xŕaudĕk/ || smyczek || psł. *xřudikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrume /xrümĕ/ || kaleki, chromy || psł. *xromъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrumene /chrümenĕ/ || obrażenie, skaleczenie || psł. *xromenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrumîcia /xrümaićă/ || kalectwo || xrümĕ + -aićă || złożenie wzorem x́audĕ-x́audaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | chrumota /xrümötă/ || kaleka || xrümĕ + -ötă || złożenie jak pröstĕ-pröstötă |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==I== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ilek /ilĕk/ || tchórz, fretka || śdn. ilk || słowo poświadczone, obocznie ilkă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ilka /ilkă/ || tchórz, fretka || śdn. ilke || słowo poświadczone, obocznie ilĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ingelse /ingelsĕ/ || angielski || śdn. engelsch || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ingiėl /inďėl/ || anioł || śdn. engel || formacja wsteczna od poświadczonego inglĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | inglek /inglĕk/ || anioł, aniołek || śdn. engel + -ĕk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ingliǫdår /ingľǫdår/ || Anglik || por. niem. Engländer lub Ingľǫdü + -år || kalka niem. Engländer |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ingliǫdårska /ingľǫdårskă/ ||Angielka || ingľǫdår + -skă || forma żeńska jak toblår-toblårskă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ingliǫdu /ingľǫdü/ || Anglia || śdn. England + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy, por. poświadczone ingelsĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Ir /ir/ || Irlandczyk || por. niem. Ire || zapożyczenie tak jak cz. Ir |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Irska /irskă/ || Irlandka || ir + -skă || forma żeńska jak er-erskă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | irlądskie /irlącťĕ/ || irlandzki || irľǫdü + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Irliǫdu /irľǫdü/ || Irlandia || por. niem. Irland + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy |
|- | |- | ||
| − | | | + | | islądskie /islącťĕ/ || islandzki || isľǫdü + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, przegłos nosówek |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Isliǫdår /isľǫdår/ || Islandczyk || isľǫdü + -år || kalka niem. Islander |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Isliǫdårska /isľǫdårskă/ || Islandka || isľǫdår + -skă ||forma żeńska jak toblår-toblårskă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Isliǫdu /isľǫdü/ || Islandia || por. niem. Island + ľǫdü || kalka niemieckiej nazwy |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Itȧlianek /Itaľonĕk/ || Włoch || Italajă + -onĕk ||typowa nazwa mieszkańca na -onĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Itȧlianka /Itaľonkă/ || Włoszka || Italajă + -onkă || typowa nazwa mieszkanki na -onkă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | itȧlenskie /italensťĕ/ || włoski || por. niem. italienisch || przymiotnik na -sťĕ, do rozważenia itaľensťĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Itȧlîja /Italajă/ || Włochy || por. niem. Italien || regularna pożyczka z niemieckiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | itiat /iťăt/ || nazywać; nazywać się; nakazywać || śdn. hêten || poświadczone w 3Sg: iťă, być może z nagłosowym h- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | izáp /izop/ || józefek (roślina) || śdn. isop || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==Î== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | î /ai/ I || u, przy || psł. *u || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | î /ai/ II || ej, hej || psł. *aj || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbezat /aibezăt/ || uciec || psł. *uběžati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbet /aibĕt/ || zabić, ubić || psł. *ubiti || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | îbrukát /aibrükot/ || zużyć || ai- + brükot || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îbust /aibüst/ || ukłuć, ubóść || psł. *ubosti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdawet /aidovĕt/ || udusić, zadusić || psł. *udaviti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdialat /aiďolăt/ || zrobić || psł. *udělati || poświadczony imiesłów: aiďălonă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdelet /aidelĕt/ || oddzielić || psł. *uděliti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îdrûzet /aidrauzĕt/ || pomóc || psł. *udružiti || poświadczone w cz. przeszłym: aidrauzål |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îklestet /aiklestĕ/ || ścisnąć || psł. *uklěščiti || poświadczony imiesłów: aiklăstenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkǫset /aikǫsĕt/ || ugryźć, ukąsić || psł. *ukǫsiti || poświadczony imiesłów: aikǫsenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkrast /aikrăst/ || ukraść || psł. *ukrasti || poświadczone gerundium: aikrădinĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkràdine /aikrădinĕ/ || kradzież || psł. *ukradenьje || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îkrujet /aikrüjĕt/ || ukroić, odciąć || psł. *ukrojiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îlumet /ailümĕt/ || ułamać || psł. *ulomiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îlûcet /ailaucĕt/ || utrafić || psł. *ulučiti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmarzat /aimorzăt/ || zmarznąć || psł. *umoržati || poświadczony imiesłów : aimărzonĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmiarte /aiḿortĕ/ || zmarły, umarły || psł. *umьrtъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmret /aimrĕt/ || umrzeć || psł. *umerti || poświadczony imiesłów: aiḿortĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îmûdît sa /aimaudait să/ || opóźnić się || psł. *umuditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: aimaudål să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îpast /aipăst/ || odpaść || psł. *upasti || poświadczone gerundium: aipădenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îplatet /aiplotĕt/ || zapłacić, opłacić || psł. *uplatiti || poświadczone w 3Sg: aiplotĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îprąst /aiprąst/ || uprząść || psł. *upręsti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îpûstet /aipaustĕt/ || upuścić || psł. *upustiti || poświadczone czasy przeszłe: aipaustål, aipaustaix, aipaustăs |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îriazat /aiŕozăt/ || uciąć, odciąć || psł. *urězati || poświadczone w 3Sg: airezĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îrudene /airüdenĕ/ || urodzony || psł. *urodenъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îrudît sa /airüdait să/ || urodzić się || psł. *uroditi sę || poświadczone w czasie przeszłym: airüdål să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îsact /aisăct/ || uciąć, usiec, skosić || psł. *useťi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îsȧgát /aisagot/ || oszlifować, wygładzić || ai- + śdn. sagen || poświadczony imiesłów: aisăgonĕ, być może aisogot |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îstrîzat /aistraizăt/ || ostrzyc || psł. *ustrižati || poświadczony imiesłów: aistraizonĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îšapat /aišopăt/ || stwarzać || ai- + šopăt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît /ait/ || iść || psł. *iti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît dånû /ait dånau/ || wchodzić, wstępować || ait + dånau || poświadczone w 3Sg: aidĕ dånau |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît del /ait del/ || odchodzić || ait + del || poświadczone w 3Sg: aidĕ del |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît sa /ait să/ || powodzić się, wieść się || ait + să || poświadczone w 3Sg: aidi să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît wåkårst /ait våkårst/ || obchodzić || ait + våkårst || poświadczone w 3Sg: aidĕ våkårst |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ît wånû /ait vånau/ || wychodzić || ait + vånau || poświadczone w 3Sg: aidĕ vånau |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îta /aită/ || ojciec || germanizm, por. sfr. heitha || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îtąt /aitąt/ || uciąć || psł. *utęti || poświadczone w 3Sg: aitnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îtîne liǫdu /aitainĕ ľǫdü/ || ojczyzna || aită + -aină + ľǫdü || kalka głuż. wótčny kraj |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îtupît sa /aitüpait să/ || utopić się || psł. *utopiti sę || poświadczone w 3Sg: aitüpi să |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îwiǫzat /aiv́ǫzăt/ || przywiązać || psł. *uvęzati || poświadczone w 3Sg: aivązĕ i imiesłów: aiv́ǫzonĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îwlåcat /aivlåcăt/ || zbronować || psł. *uvolčati || poświadczony imiesłów: aivlåconĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | îzaset /aizosĕt/ || przestraszyć || psł. *užasiti || poświadczone w czasie przeszłym: aizăsål-jĕg, aizăsålai-jĕg |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==J== |
| − | {| class="wikitable" width="100%" | + | {| class="wikitable" width="100%" |
|- | |- | ||
| − | ! połabski !! polski !! | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jabkiu /jopťü/ || jabłko || psł. *jablъko || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jablun /joblün/ || jabłoń || psł. *jablonь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jagièda /joďĕdo/ || wysypka? || psł. *jagody || słowo poświadczone, znaczenie niejasne |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jagną /jogną/ || jagnię || psł. *jagnę || słowo poświadczone |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | jaji /joji/ || jajko; jądro || psł. *jaje || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jajkiu /jojťü/ || jajeczko || joji + -ťü || zdrobnienie wzorem büźǫtťü |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jaluwe /jolüvĕ/ || jałowy, niepłodny || psł. *jalovъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jaluwîcia /jolüvaićă/ || jałówka || psł. *jalovica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jamá /jomo/ || jama; dół na grób || psł. jama || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jasne /josnĕ/ || jasny || psł. *jasnъjь || podobne słowo niepoświadczone, por. cz. jasný, głuż. jasny, słi. jasnï |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jar /jor/ || dolina || psł. *jarъ || poświadczone w toponimji w złożeniu: Jirjost (*jarogvozdь) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jarmic /jormic/ || szpada || psł. *jarъ měčь? niepewne || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jasènîna /josĕnaină/ || las jesionowy || psł. *jasenina || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jasin /josin/ || jesion || psł. *jasenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jastȧrne /jostarnĕ/ || wielkanocny || jostråi + -nĕ || przymiotnik na -nĕ jak trebĕ-tribnĕ, por. srebrü-sribarnĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Jastrŷ /jostråi/ || Wielkanoc || psł. *jastry || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jawar /javăr/ || jawor || psł. *javorъ || poświadczone w l.mn.: javårĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jáz /joz/ || ja || psł. *jazъ || słowo poświadczone, obocznie: jo |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧdån /jadån/ || jeden || psł. *jedьnъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧdånádiste /jadånădistĕ/, /janădist/, /janünăcti || jedenaście || psł. *jedьnъ (jedьno) na desęte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧgiėr /jaďėr/ || myśliwy || śdn. jeger || słowo poświadczone, obocznie jagår |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧcht /jaxt/ || polowanie || śdn. jacht || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧka /jakă/ || kurtka || niem. Jacke || zapożyczenie, por. łuż. jaka |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧnác /janoc/ || jedynak || psł. *jedьnačь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jȧnace /janocĕ/ || jednakowy || psł. *jedьnačьjь || rozkład poświadczonego tårüjjanocĕ, por. düjocĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jågla /jåglă/ || igła || psł. *jьgla || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jågra /jågră/ || gra || psł. *jьgra || rekonstruowane z jågraićă, które jest wyrównaniem jėgraićă do pierwotnego jågră |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jåkra /jåkră/ || ikra || psł. *jьkra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jåskra /jåskră/ || iskra || psł. *jьkra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jåzba /jåzbă/ || izba, świetlica || psł. *jьstъba || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jąc /jąc/ || przełyk || psł. *jěťь, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącåne /jącånĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьnьnъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącånek /jącånĕk/ || trznadel || psł. *jęčьnьnikъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącmin /jącmin/ || jęczmień || psł. *jęčьmenь || słowo poświadczone, być może istniał pierwotny mianownik: jącmoi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jącmine /jącminĕ/ || jęczmienny || psł. *jęčьmenьnъjь || słowo poświadczone, wtórne wobec jącånĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jąt /jąt/ || chwytać, łapać, brąć || psł. *jęti || poświadczone formy osobowe: jėmĕ, jėmăto-să i imiesłów: jǫtĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jątrènîcia /jątrĕnaićă/ || jątrznica, kiszka || psł. *jętrenica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | je /je/ || tak (potwierdzenie) || śdn. je || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jed /jed/ || jedzenie, jadło || psł. *jědь || poświadczone w wyrażeniu: ai jădai |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jedące kamår /jedącĕ komår/ || jadalnia, pokój jadalny || jest + komår || formacja analogiczna do såpące komår, por. niem. Esszimmer |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jedna /jednă/ || potrawa || psł. *jědьna(ja) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jednîcia /jednaićă/ || jadalnia || jed + -naićă || formacja analogiczna do pekărnaićă, ťauxărnaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jedzna /jeʒnă/ || jedzenie || psł. *jěďьna(ja) || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jesera /jeseră/ || ości u kłosa, wąsy, kolce || psł. *jesera || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jest /jest/ || jeść || psł. *jěsti || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jezdet /jezdĕt/ || jeździć || psł. *jězditi || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Jezu̇s /Jezus/ || Jezus || śdn. Jesus || słowo poświadczone, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėgrîcia /jėgraićă/ || zabawa || psł. *jьgrica || słowo poświadczone, obocznie wtórne postaci: jaigraićă, jågraićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėlma /jėlmă/ || wiąz, brzost || psł. *jьlьma || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Jėlmenawa /jėlmenovă/ || Ilmenawa, Ilmenau || psł. *jьlьmenava || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėlmuwe /jėlmüvĕ/ || wiązowe, z wiązu || jėlmă + -üvĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėskrît sa /jėskrait să/ || iskrzyć się || psł. *jьskriti sę || z poświadczonego jåskră; jå->jė- por. jågră>jėgraićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jėwér /jėver/ || wiór, trzaska || psł. *jьverъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jidîne /jidainĕ/ || jedyny || psł. *jedinъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jisin /jisin/ || jesień || psł. *jesenь || poświadczone w złożeniu jisin-mond |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jisin-mand /jisin-mond/ || wrzesień || psł. *jesenь + śdn. mând || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jist /jist/ || jeszcze || psł. *ješče || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jiz /jiz/ || jeż || psł. *ježь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jizér /jizer/ || jezioro || psł. *jezerъ? || poświadczone w toponimji: Iser-kamp, Jesere, Gesehre, Josöhrn |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jizerak /jizerăk/? || jeziorko || psł. *jezerъkъ || poświadczone w toponimji: Jirseik (zam. Jiserk) |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jî /jai/ || wy || śdn. jî || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîgiu /jaiďü/ || jarzmo || psł. *jьgo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîgrác /jaigroc/ || gracz || jaigr- + -oc || złożenie wzorem: cirkoc |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîgrát /jaigrot/ || bawić się, grać || psł. *jьgrati || poświadczone w 3Pl: jaigroją |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jînam /jainăm/ || gdzie indziej || psł. *jьnamъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîminne /jaiminĕ/ || imienny, związany z imieniem || jaimą + -nĕ || przymiotnik na -nĕ od poświadczonego jaimą |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîmat /jaimăt/ || łapać, łowić || psł. *jьmati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîmą /jaimą/ || imię; nazwisko; rzeczownik || psł. *jьmę || słowo poświadczone, znaczenia wzorem niem. Name |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîmu /jaimü/ || imię || psł. *jьmę, zmiana deklinacji || słowo poświadczone, obocznie do jaimą |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jînde /jaindĕ/ || kiedyś, pewnego razu || psł. *jьngdy || wzorem poświadczone draudĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîne /jainĕ/ || inny || psł. *jьnъjь || poświadczono zaimek z rdzeniem jain- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jîstu /jaistü/ || nerka || psł. *jьsto || poświadczone w l.mn.: jaistă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Jorga /Jörgă/ || Jerzy, Jurek || śdn. Jurge(n) || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, -ör- jak bör, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jǫdre /jǫdrĕ/ || jądro, ziarno orzecha || psł. *jędro || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jǫtra /jǫtră/ || wątroba || psł. *jętra || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jǫzek /jǫzĕk/ || język (narząd) || psł. *językъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Juta /Jütă/ || Judyta || śdn. Jutte || zapożyczenie ze śdn., zasymilowane jak inne imiona, imię |
|- | |- | ||
| − | | | + | | ju̇nge /jungĕ/ || młody || śdn. junk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûnac /jaunăc/ || młody byk || psł. *junьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûtra /jautră/ || jutro || psł. *jutrě || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûtru /jautrü/ || poranek; wschód || psł. *jutro || słowo poświadczone, "wzchód" por. vicer |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûz /jauz/ || już || psł. *juže || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | jûzîna /jauzaină/ || obiad || psł. *južina || słowo poświadczone |
| + | |} | ||
| + | |||
| + | ==K== | ||
| + | {| class="wikitable" width="100%" | ||
|- | |- | ||
| − | + | ! połabski !! polski !! etymologia !! uzasadnienie | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kabált /kobolt/ || krasnoludek, chochlik, kobold || śdn. kobolt || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kad /kod/ || skrzynka międlicy || psł. *kadь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kafij /kofij/ || kawa || dn., dsas. Koffie || końcowe -j jak w dłuż. kafej, głuż. kofej, por. także blij |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kak /kok, kăk/ || jak || psł. *kako || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kak îdi sa? /kok aidi-să?/ || co tam? jak się masz? || kok + ait să || zwrot poświadczony |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kak wile /kok vilĕ/ || ile || kok + vilĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaká /koko/ || pręgierz || śdn. kâk || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kakát /kokot/ || kakać, robić kupę || psł. *kakati || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kakie /koťĕ/ || jaki, który || psł. kakъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kal /kol/ || kapusta || śdn. kôl || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kalinîcia /kolinaićă/ || kałuża, bajoro || psł. kalenica || słowo poświadczone, być może kolĕnaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaluwe /kolüvĕ/ || kapuściany || kol + -üvĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kam /kom/ || dokąd || psł. *kamo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamànŷ /kamănåi/ || piec pokojowy || psł. *kameny || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamát /komot/ || przychodzić || śdn. komen || słowo poświadczone, zapewne obocznie także komăt |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamát tape /komot topĕ/ || schodzić się || komot + topĕ || poświadczone w 3Pl: komoją topĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamát wånû /komot vånau/ || wychodzić || komot + vånau || poświadczone w 3Sg: komă vånau |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamår /komår/ || pokój || śdn. kamer || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaminene /kominenĕ/ || kamienny || komoi + -enĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kampiu̇ter /kompiutĕr/ || komputer || niem. Computer || zapożyczenie, por. łuż. kompjuter |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamŷ /komoi/ || kamień || psł. kamy || słowo poświadczone, najpewniej rodzaju żeńskiego |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kamŷka /komoikă/ || kamyk; pestka || komoi + -kă || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapat /kopăt/ || kapać || psł. *kapati || poświadczone w 3Sg: kopĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapår /kopår/ || miedź || śdn. kopper || zapożyczenie ze śdn., podobnie w łużyckich |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapjá /koṕo/ || kropla || psł. *kapľa || poświadczone w ASg i NPl: kopą, kope |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kapka /kopkă/ || kropelka || psł. *kapъka || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaprene /koprenĕ/ || miedziany || kopår + -enĕ || formacja wzorem dråvă-dråvenĕ |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | + | | karia /koŕă/ || taczka || śdn. karre || słowo poświadczone | |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kark /kork/ || noga (u zwierzęcia)? || psł. *korkъ || rozkład złożenia korťĕtüc |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karkiétuc /korťĕtüc/ || kret || psł. *korkъ + -točь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartá /korto/ || kartka; karta || śdn. kârte || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartål /kortål/ || koszula || szlez-holszt. kortel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartka /kortkă/ || kartka, karteczka || śdn. kârte + kă || zdrobnienie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartkie /kortťě/ || krótki || psł. kortъkъjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kartwilia /kortwiľă/ || rozrywka, zabawa || śdn. kort(e)wile || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karwá /korvo/ || krowa || psł. *korva || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karwar /korvăr/ || krowiarz, hodowca bydła || korvo + -ăr || nazwa hodowcy jak ťün-ťünăr |
|- | |- | ||
| − | | | + | | karwe /korvĕ/ || krowi || psł. *korvьjь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Karwîcia /Korvaićă/? || Karwitz || psł. korvica? || rekonstrukcja, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kas /kos/ || zakwas? || psł. *kvasъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kasac /kosăc/ || drożdże || psł. *kvasьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kasȧl /kosal/ || kaszel || psł. kašьľь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaset /kasĕt/ || zapraszać na przyjęcie || psł. *kvasiti || poświadczone jako gerundium: kosenĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kaslet /koslĕt/ || kaszleć || psł. kašľati || poświadczone w 3Sg: koslĕ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | katér /koter/ || kot, kocur || śdn. kâter || słowo poświadczone, może zasymilować do kotår? |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kazde /kozdĕ/ || każdy || psł. *kъžьdo || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧchiėl /kax́ėl/ || kafel || śdn. kachel || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧchiėlnek /kax́ėlnĕk/ || kafelkarz || kax́ėl + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧchlek /kaxlĕk/ || kafelek || kax́ėl + -ĕk || zdrobnienie wzorem kuvål-kuvlĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧkû /kakau/ || kakao || niem. Kakao || por. niem. Kakao [kaˈkaʊ̯], a także -au jako partytyw |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧlądår /kalądår/ || kalendarz || niem. Kalender || słowo poświadczone, Polański zapisuje kalandår |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧnél /kanel/ || cynamon || dn. Kaneel || zapożyczenie z dn., słowo Zimt południowoniemieckie |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧnta /kantă/ || kąt, róg || śdn. kante || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧpu̇z /kapuz/ || kaptur (dla ochrony przed pszczołami?) || śdn. kabütze || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧrpa /karpă/ || karp || śdn. karpe || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Kȧzȧch /Kazax/ || Kazach || por. niem. Kasache || zapożyczenie z niem., por. ros. казахъ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Kȧzȧchstȧn /Kazaxstan/ || Kazachstan || por. niem. Kasachstan || zapożyczenie z niemieckiego, por. ros. Казахстанъ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Kȧzȧska /Kazaskă/ || Kazaszka || Kazax + -kă || typowa nazwa żeńska na -kă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kȧzȧskie /kazasťĕ/ || kazaski || Kazax + -sťĕ || typowy przymiotnik na -sťĕ, nie -stansťĕ, bo niem. kasachisch |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kå /kå/ || ku, do || psł. *kъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kål /kål/ || kieł || psł. *kъlъ || niepewne poświadczenie w l. mn.: klåi, niejasny brak -å- |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kåtu /kåtü/ || kto || psł. *kъto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | Klǫcka /Klǫckă/? || Clenze || psł. *klanьčьka?? || słowo poświadczone, odczyt Kľǫskă nieprawdopodobny, toponim |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiȧba /ťabă/ || duch || ??? || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | kiȧdål /ťadål/ || kitel, bluza || śdn. kedel || słowo poświadczone, obocznie ťetål | ||
| + | |- | ||
| + | | kiȧdiá /ťaďo/ || łańcuch || śdn. kêde || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiȧgiėl /ťaďėl/ || kręgiel || śdn. kegel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiȧgle /ťaglĕ/ || kręgle (gra) || ťaďėl + -ĕ || poświadczone chyba jako biernik: ťagli | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiȧjàncînia /ťajăncaińă/ || kij pasterski, palica || psł. *kyjanьčinьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiȧjànîcia /ťajănaićă/ || tłuczek do lnu || psł. kyjanica || słowo poświadczone, Polański obocznie rekonstruuje kiėjănaićă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiȧrl /ťarl/ || mąż; mężczyzna || śdn. kerle || słowo poświadczone, obocznie ťaŕål |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiȧsŷ /ťasåi/ || dom || śdn. kese + -åi || słowo poświadczone, obocznie ťesåi |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiȧtrek /ťatrĕk/ || piesek || śdn. koter || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kicår /ťicår/ || kosz; więcierz, kaszerz (do łowienia ryb) || por. śdn. Kesser || słowo poświadczone, obocznie ťicer |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kicårak /ťicerăk/ || koszyczek || ťicår + -ăk || słowo poświadczone jako ťicerak, ale por. ťicår |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kicårnek /ťicernĕk/ || koszykarz, łubiankarz || ťicår + -nĕk || formacja wzorem criv-crivnĕk, klübĕk-klübaucnĕk |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kieler /ťelĕr/ || piwnica || dn. Keller || słowo poświadczone, Polański pisze ťeler |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėcînia /ťėcaińă/ || udo, udziec || psł. *kъčinьja || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėde /ťėdĕ/ || gdzie || psł. *kъde || słowo poświadczone, być może /ťėd/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėjènîcia /ťėjănaićă/ || tłuczek do ubijania lnu || psł. *kъjanica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėlîn /ťėlain/ || łono || psł. *kъlinъ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėnądz /ťėnąʒ/ I || król; król w grze || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone, także w znaczeniu 'szlachcic; junkier' |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėnądz /ťėnąʒ/ II || księżyc || psł. *kъnęʒь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėnągînia /ťėnąďaińă/ || szlachcianka, królowa || psł. *kъnęgyni || słowo poświadczone, znaczenie "królowa" w analogii do ťėnąʒ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėnąze /ťėnązĕ/ || królewskie, szlacheckie || ťėnąʒ + -ĕ || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėnąze liǫdu /ťėnązĕ ľǫdü/ || królestwo || ťėnązĕ + ľǫdü || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiėsin /ťėsin/ || żołądek || psł. *kъsenь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kinka /ťinkă/ || muszla, skorupa, łupina || śdn. kinke || poświadczne w NSg: kinťai, choć być może ū-temat |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiodrat /ťödrăt/ || gadać, paplać || śdn. koderen || słowo poświadczone, forma osobowa /ťödrojĕ/ wzkazuje na ťödrot |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiola /ťölă/ || fura, pojazd, samochód || psł. *kola || słowo poświadczone, znaczenie samochód por. sch. kola |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiolàsena /ťölăsenă/ || wózek || psł. *kolesena? nieco niejasne fonetycznie || słowo poświadczone jako /ťölăsenă/ |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiolåt /ťölåt/ || deska || psł. *kolъtь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiolu /ťölü/ || koło || psł. *kolo || słowo poświadczone, prawdopodobnie odmiana s-tematowa, por. ťölăsenă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kionar /ťönăr/ || pasterz koni || psł. *konařь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kionika /ťönikă/ || konewka || psł. *kony + *-ika, nieregularnie || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kionwîcia /ťönvaićă/ || dzbanek || psł. *konъvica || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kionŷ /ťönåi/ || dzban || psł. *kony || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiorac /ťörăc/ || korzec (miara) || psł. *korьcь || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiorŷtce /ťöråitcĕ/ || korytko || psł. *korytьce || poświadczone w l.mn.: ťöråitcă |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiorŷte /ťöråitĕ/ || koryto || psł. *koryto || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | | + | | kiosa /ťösă/ || kosa || psł. *kosa || słowo poświadczone |
|- | |- | ||
| − | | zwån /zvån/ || dźwięk || psł. *zvonъ || słowo poświadczone (Schleicher) | + | | kiosàrene /ťösărenĕ/ || kaszany, z kaszy || ťösör + -enĕ || słowo poświadczone |
| + | |- | ||
| + | | kiosor /ťösör/ || kasza, krupy || psł. *kosorъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kioster /ťöster/ || kościelny || śdn. köster || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiostka /ťös(t)kă/ || kostka (anatomiczna) || psł. *kostъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kioza /ťöză/ || koza || psł. *koza || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiozka /ťöskă/ || kózka || psł. *kozъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kirbé /ťirbe/ || żłób, drabinka żłobowa || śdn. kribbe, z metatezą || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Kirialîs /ťiŕolais/ || Kyrie eleison || niem. Kyrieleis || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kirnia /ťirńă/ || maślnica, kierznia || śdn. kerne || słowo poświadczone, obocznie ťirnă, ale raczej to niedokładność zapisu | ||
| + | |- | ||
| + | | kiubar /ťübăr/ || łóżko; pościel?; poduszka? || psł. *kobьrь || słowo poświadczone, obocznie ťübĕr | ||
| + | |- | ||
| + | | kiubåla /ťübålă/ || kobyła || psł. *kobyla || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiubålka /ťübålkă/ || kobyłka || psł. *kobylъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiulȧc /ťülac/ || kołek || psł. *kolьcь|| słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiulcet /ťülcĕt/ || wbijać kołki || psł. *kolьčiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiulèsî /ťülĕsai/ || rower || psł. *kolesi || dualis tantum od poświadczonego tölü, por. celü-cilĕsai | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuliane /ťüľonĕ/ || kolano || psł. *kolěno || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiulne /ťülnĕ/ || wozowy, dotyczący wozu || ťölü + -nĕ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiumål /ťümål/ || kminek || śdn. kömen, kömel || zapożyczenie z dn. jak engevår albo mairon | ||
| + | |- | ||
| + | | kiun /ťün/ || koń; wałach || psł. *koňь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiunac /ťünăc/ || koniec || psł. *konьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuncet /ťüncĕt/ || kończyć || psł. *konьčiti || czasownik od poświadczonego ťünăc | ||
| + | |- | ||
| + | | kiunek /ťünĕk/ || koń || psł. *koňikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiunskie /ťünsťĕ/ || koński, dla koni || psł. *koňьskъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiupa /ťüpă/ || kopa, sześćdziesiąt sztuk || psł. *kopa || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiupål /ťüpål/ || motyka || psł. *kopъlь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiupîcia /ťüpaićă/ || sterta siana || psł. *kopica||słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuprîwa /ťüpraivă/ || pokrzywa || psł. *kopriva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiusån /ťüsån/ || poduszka (pod głowę i do siedzenia) || śdn. küssen || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuset /ťüsĕt/ || kosić || ťösă + -ĕt || czasownik od poświadczonego ťösă | ||
| + | |- | ||
| + | | kiusîste /ťüsaistĕ/ || drzewce kosy, kosisko || psł. *kosišče || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiust /ťüst/ || kość || psł. *kostь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Kiustne /ťüstnĕ/ || Küsten || psł. *kostьno? || rekonstrukcja, być może *xvostьno?; toponim | ||
| + | |- | ||
| + | | kiustrîwa /ťüstrîvă/ || stokłosa || psł. *kostriva || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiutàlnîcia /ťütălnaićă/ || hak do zawieszenia kotła (nad paleniskiem) || ťüťål + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiutiål /ťüťål/ || kocioł || psł. *kotьlъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiutlek /ťütlĕk/ || kociołek || psł. *kotьlikъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuzån /ťüzån/ || kożuch || psł. *kožьnъ|| słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuza /ťüză/ || skóra || psł. *koža || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuzac /ťüzăc/ || kwałek chleba, kromka || śdn. kûse + -ăc || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuze /ťüzĕ/ || kozi || ťöză + -ĕ|| słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiuzka /ťüskă/ || skórka || psł. kožьka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûchár /ťauxor/ || kucharz || psł. *kuxařь || słowo poświadczone, obocznie ťaux́or | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûchàrnîcia /ťauxărnaićă/ || kuchnia || ťauxor + -naićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrá /ťauro/ || kura || psł. *kura || poświadczone w l.mn.: ťauråi | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrą /ťaurą/ || kurczę, kurczątko || psł. *kurę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrèpatka /ťaurĕpotkă/ || kuropatwa || psł. *kuropatъka || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûrîcé /ťauraice/ || przedmieście, przysiółek || ťauro + -aice || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûsát /ťausot/ || kosztować, próbować, smakować || psł. *kušati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiûtît /ťautait/ || robić, czynić || psł. *kutiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kiwit /ťivit/ || czajka || śdn. kiwit || słowo poświadczoneą | ||
| + | |- | ||
| + | | kizat /ťizăt/ || wybrać || śdn. kesen || poświadczone jako: ťizen, ale por. voiťizăt | ||
| + | |- | ||
| + | | kîpac /ťaipăc/ || kupiec, handlarz || psł. *kupьcь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kîpet /ťaipĕt/ I || kupić || psł. *kupiti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | kîpet /ťaipĕt/ II || kipieć || psł. *kypěti || poświadczone w 3Sg: ťaipĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | kîsèlîna /ťaisĕlaină/ || kwas || ťaiśolĕ + -aină || poświadczone w toponimii: Keisslein, por. głuż. kisalina | ||
| + | |- | ||
| + | | kîselek /ťaiselĕk/ || tlen || ťaiśolĕ + -nĕk || kalka niem. Sauerstoff, por. głuż. kislik, cz. kyslík, -ĕk jak w ďüjĕt-ďüjĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | kîsiale /ťaiśolĕ/ || kwaśny, kisły || psł. *kisělъjь || poświadczone w toponimii: Keisslein, Kuseleitzen, por. głuż. kisały | ||
| + | |- | ||
| + | | kîzår /ťaizår/ || cesarz || śdn. keyser || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klagat /klogăt/ || skarżyć, oskarżać || śdn. klagen || poświadczone w 3Sg: klogă | ||
| + | |- | ||
| + | | klagá /klogo/ || skarga || śdn. klage || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klare /klorĕ/ || czysty; wódka || śdn. klare || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klast /klost/ || kłaść || psł. *klasti || poświadczone w 3Sg: klodĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧbåt /klabåt/ || kłoda, kloc || dn. klōve, klave || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧnîka /klanaikă/ || ten, który przeklina || psł. *klьnika || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧc /klac/ || kij, drążek, laska || śwn. kloz || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧpa /klapă/ || most zwodzony || por. niem. Klappe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧwår /klavår/ || kawaler || śdn. klover || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klȧwrek /klavrĕk/ || chłopak, chłopiec || śdn. klover + -ĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåda /klådă/ || beczka || psł. *kolda || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | Klådce /Klåtcĕ/ || Klötze || psł. *Koldьcě || rekonstrukcja, toponim | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkiol /klåťöl/ || zegar; dzwon || psł. *kolkolъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkiolak /klåťölăk/ || dzwonek || psł. *kolkolъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkiolnek /klåťölnĕk/ || zegarmistrz || klåťöl + -nĕk || złożenie, por. criv-crivnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | klåkionak /klåťönăk/ || dzwonek (kwiat) || psł. *kolkolъkъ, nieregularnie -n- || słowo poświadczone w l. mn: klåťönťĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klånîcia /klånaićǎ/ || kłonica (u wozu) || psł. *kolnica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klås /klås/ || kłos || psł. *kolsъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klåse /klåsĕ/ || kłosie || psł. *kolsьje || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klącet /klącĕt/ || utykać na nogę, kuleć || psł. klęčiti || poświadczone w 3Sg: klącĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klącî /klącai/ || tylne podwórze || psł. *klęči? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kląkî /kląťai/ || zastrzał || psł. *klęky? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kląt /kląt/ || kląć, przeklinać || psł. *klęti || poświadczone w 3Sg: klanĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klediat /kleďăt/ || ubrać, odziać || śdn. kleden || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klediát sa /kleďot să/ || ubrać się || śdn. kleden || poświadczone w czasie przeszłym: kleďol să | ||
| + | |- | ||
| + | | klen /klen/ || klon || psł. *klenъ || rozkład przymiotnika klenüvĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | Klenuw /klenüv/ || Klennow || psł. *Klenovъ || rekonstrukcja, toponim | ||
| + | |- | ||
| + | | klenuwe /klenüvĕ/ || klonowy || psł. *klenovъjь || słowo poświadczone, ale w znaczeniu "bukowy", zapewne błąd | ||
| + | |- | ||
| + | | klesta /klestă/ || kleszcze || psł. *klěščě || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klestet /klestĕt/ || ściskać || psł. *klěščiti || rozkład poświadczonego imiesłowu aiklăstenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klicka /klickă/ || czapeczka || niem. Klitz + -kă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klijé /klije/ || otręby || śdn. klîe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klika /klikă/ || członek męzki || ? || słowo poświadczone, obocznie też klinkă | ||
| + | |- | ||
| + | | klinkàrnîcia || kościelny woreczek na pieniądze || por. szlez.-holszt. klinkers + -naićă || słowo poświadczone, Polański pisze klinkernaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | klipår /klipår/ || ogier || śdn. klepper, klöpper || słowo poświadczone jako kliper, dodatkowo zasymilowane | ||
| + | |- | ||
| + | | klit /klit/ || nieduży garnek || śdn. klît || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûc /kľauc/ || klucz || psł. *kľučь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûd /kľaud/ || myśl, rada || psł. *kľudъ? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûdát /kľaudot/ || myśleć, dumać || kľaud + -ot || czasownik utworzony wzorem brük-brükot | ||
| + | |- | ||
| + | | kliûdîka /kľaudaikă/ || myśliciel || kľaud- + -aikă || formacja z utworzonego kľaudot wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbá /klaibo/ || głowica na dachu || śdn. klûwe || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbenàtîcia /klaibenătaićă/ || szpilka || klaibenĕ + -taićă || słowo poświadczone, patrz: klaib́ăstaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbene /klaibenĕ/ || posiadający główkę, z główką || klaibo + -enĕ || słowo poświadczone, patrz: klaib́ostĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbiaste /klaib́ostĕ/ || posiadający główkę, głowę || klaibo + -ostĕ || słowo poświadczone, patrz: klaibenĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbiàstîcia /klaib́ăstaićă/ || szpilka || klaib́ostĕ + -aićă || słowo poświadczone, patrz: klaibenătaićă | ||
| + | |- | ||
| + | | klîbka /klaipkă/ || pączek || klaibo + -kă || słowo poświadczone, zapisane Kleipken | ||
| + | |- | ||
| + | | klǫb /klǫb/ || biodro || psł. *klǫbъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klǫbne /klǫbnĕ/ || biodrowy || klǫb + -nĕ || przymiotnik wzorem plaug-plauznĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | klǫbak /klǫbăk/ || kłębek || psł. *klǫbъkъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klubek /klübĕk/ || kapelusz || psł. *klobukъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klubûcnek /klübaucnĕk/ || kapelusznik || klübĕk + -nĕk || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klubûcnia /klübaucńă/ || wytwórnia kapeluszy || klübĕk + -ńă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | klutá /klüto/ || bryłka, grudka || śdn. klüte || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | knȧpát /knapot/ || trzaskać z bicza || dn. knappen || poświadczone w 3Sg: knapojĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | knȧpsȧk /knapsak/ || torba pasterska || śdn. knapsak || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | knȧwål /knavål/ || knebel || śdn. knevel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | knecht /knext/ || parobek, sługa; młodzieniec || śdn. knecht || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | knop /knöp/ || guzik || śdn. knôp || słowo poświadczone, obocznie knüp | ||
| + | |- | ||
| + | | koká /köko/ || kuchnia || śdn. köke || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫdilia /kǫdiľă/ || kądziel, zwój lnu || psł. kǫděľь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫkiul /kǫťül/ ||kąkol|| psł. *kǫkoľь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫkiulene /kǫťülenĕ/ ||kąkolowe, do kąkolu|| psł. *kǫkolenъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫpat /kǫpăt/ || kąpać || psł. *kǫpati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫpát sa /kǫpot să/ || kąpać się || psł. *kǫpati sę || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫs /kǫs/ || kęs, kawałek || psł. *kǫsъ || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫsát /kǫsot/ || kąsać, gryźć || psł. *kǫsati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫsàwîcia /kǫsăvaićă/ || pokawałkowanie? || kǫs + -ăvaićă || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kǫset /kǫsĕt/ || ukąsić, ugryźć || psł. *kǫsiti || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kradîka /krodaikă/ || złodziej || psł. *kradika || formacja z rekonstruowanego /krost/ wzorem låzăt-låzaikă i wielu innych | ||
| + | |- | ||
| + | | kragá /krogo/ || kołnierzyk || śdn. krage || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kraját /krojot/ || odcinać || psł. *krajati || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krakadil /krokodil/ || krokodyl || niem. Krokodil || zapożyczenie bez większej asymilacji, por. łuż. krokodil | ||
| + | |- | ||
| + | | Krakiuw /Kroťüv/ || Kraków || pl. Kraków || adaptacja morfologiczna | ||
| + | |- | ||
| + | | krakwîcia /krokvaićă/ || kawka || psł. krakъvica || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kram /krom/ || sklep, kram || śdn. krâm || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kramnek /kromnĕk/ || sklepikarz, sprzedawca w sklepie || krom + -nĕk || nazwa zawodu jak klübĕk-klübaucnĕk | ||
| + | |- | ||
| + | | krapîna /kropaină/ || odpadki drzewne || śdn. kröppen? || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krasån /krosån/ || naszyjnik? || psł. krasьnъ || słowo poświadczone, oryginalnie "krzyżyk na szyi kobiet" | ||
| + | |- | ||
| + | | krasne /krosnĕ/ || piękny, ładny; dzielny?; uczciwy? || psł. *krasьnъjь || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krast /krost/ || kraść || psł. *krasti || poświadczone w 2Sg: krodĕs, 3Sg: krodnĕ | ||
| + | |- | ||
| + | | krąs /krąs/ || wieniec, korona || śdn. kranz || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krȧngiėl /kranďėl/ || obwarzanek, precel || śdn. kringel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krȧnkie /kranťĕ/ || chory || śdn. krank || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krȧpål /krapål/ || kaleka || śdn. kroppel || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krȧwåd /kravåd/ || rak || śdn. krewed || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kråsîna /kråsaina/ || okruszek || psł. *krъšina || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kremin /kremin/ || krzemień || psł. *krěmy || słowo poświadczone, być może mianownik to kremoi jak kamoi | ||
| + | |- | ||
| + | | kreweta /krevetă/ || krewetka || niem. Krevette || regularne zapożyczenie z niem., por. cz. kreveta | ||
| + | |- | ||
| + | | krid /krid/ || kreda || szlez-holszt. kried || poświadczone w GSg: kriďau | ||
| + | |- | ||
| + | | krig /krig/ || wojna || niem. Krieg || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | krigát sa /krigot-să/ || walczyć, wojować, bić się || niem. kriegen || poświadczone w czasie przeszłym: krigălai-să | ||
| + | |- | ||
| + | | krigiėr /kriďėr/ || wojownik; kawalerzysta || niem. Krieger || słowo poświadczone | ||
| + | |- | ||
| + | | kriját /krijot/ || dostać, otrzymać || lüneb. krī’n || słowo poświadczone | <||